Wpływ wymrażania próbek węgli aktywnych z wodą na ich strukturę porowatą
|
|
- Edward Alojzy Jakubowski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 JADWIGA SKueiszEWSKA-ZiĘBA 3, ROMAN LEBODA 3 *, VU\DIMIR M. Gui\iKO b, DOROTA PALIJCZUK C, STEFAN ZIĘTEK C a Uniwersytet Marii Curie-Sktodowskiej, Lublin; b Instytut Chemii Powierzchni Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, Kijów, Ukraina; c Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii, Warszawa Wpływ wymrażania próbek węgli aktywnych z wodą na ich strukturę porowatą The porę structure effects of cryo-freezing in hydrated active carbons Badano wpływ zamrażania, w temperaturze ciekłego azotu, czterech próbek węgli aktywnych (S B T oraz V p w zakresie odpowiednio m 2 /g oraz 0,445-1,044 cm 3 /g), zawierających różne ilości wody, na ich strukturę porowatą. Z danych niskotemperaturowej adsorpcji/desorpcji azotu wyznaczono: powierzchnię właściwą adsorbentów (S BET ), całkowitą sorpcyjną objętość porów (V p ), powierzchnię mezoporów (Ś K ), powierzchnię i objętość mikroporów (S DS, V DS ), średnią wielkość połowy szerokości szczeliny mikroporów (X DS ), wymiar fraktalny (D AJ ) i funkcje rozkładu porów. Stwierdzono, że zamrażanie próbek węgli aktywnych powoduje wzrost od kilku do kilkunastu procent objętości porów i wielkości powierzchni właściwej oraz zmianę innych charakterystyk. Modyfikacja węgla aktywnego w ciekłym azocie znacznie poprawia jego efektywność w procesie dynamicznej adsorpcji par fert-butylobenzenu. (A) Air-borne H 2 O or (B) liq. H 2 O was sorbed on 4 microporous C (S BEr 877, 1351, 1873, and 2164 m 2 /g; porę vol., 0.445, 0.749, 1.037, and cm s /g; particle s/ze mm; (A) H 2 O sorbed, 10.25, 6.45, 8.55, and 4%), and the specimens were kept 2 h ał 77.4 K, heated to 20 C, dehydrated, and reheated at 473 K/1 pbar. The S BET and porę vol. rosę by (A) and ; (B) and %, resp. Freezing affected the proportions of micro and meso pores, the C becoming morę heterogeneous. As the micropore share rosę, the C became morę fractal. On the A-modified carbon, tert-bu benzene was adsorbed morę effectively. Adsorbenty węglowe z racji swoich oryginalnych właściwości (szerokie możliwości regulowania struktury porowatej oraz chemicznej natury centrów adsorpcyjnych, duża odporność na działanie temperatury i chemikaliów) są często wykorzystywane w różnorodnych procesach adsorpcyjnych i katalitycznych. Opisano już metody i warunki rozwijania mikroporów oraz regulowania chemii powierzchni w materiałach węglowych 1 ' 21. Klasyczne metody modyfikowania struktury materiałów węglowych, poprzez ich aktywację w obecności lub nieobecności katalizatora są skomplikowane technicznie, wymagają nakładów finansowych, najczęściej wiążą się z problemami ochrony środowiska. Inne metody, opisane w zgłoszeniu patentowym 3 ', dotyczące głównie rozwijania mezoporów, również posiadają oprócz zalet wiele mankamentów. W niniejszej pracy przedstawiono zachowanie się mikroporowatych węgli aktywnych, zawierających różne ilości wody, podczas ich zamrażania w niskich temperaturach. Procedura zamrażania może stanowić prosty sposób modyfikowania (w ograniczonym zakresie) struktury porowatej mikroporowatych węgli aktywnych z pominięciem wszelkich problemów natury technicznej, ekonomicznej i ekologicznej, jakie występują w metodach opisanych w literaturze. Część doświadczalna Materiały Do badań użyto krajowe węgle aktywne, w tym: trzy rodzaje próbek wyprodukowanych przez firmę Maskopol (oznaczane dalej symbolem PSI, PS2 i PSS) na bazie karbonizatów pestek śliwek oraz węgiel aktywny CS2 (z łupin kokosowych) firmy Gryfskand Hajnówka. Używano frakcji ziaren 0,5-0,71 mm. Na wyjściowych węglach aktywnych adsorbowano wilgoć z powietrza uzyskując
2 próbki oznaczone symbolami PSl-pw, PS2-pw, PS3-pw oraz CS2- pw lub tworzono z nich suspensję wodne (próbki: PSl-cw, PS2- cw, PSS-cw, CS2-cw). W celu ułatwienia cząsteczkom wody penetracji porów, suspensję poddawano krótkotrwałemu działaniu ultradźwięków tak, aby ziarna adsorbentu nie ulegały ewentualnej destrukcji. Następnie wszystkie próbki poddawano zamrażaniu w ciekłym azocie (77,4 K) w ciągu 2 h. Po tym były one ogrzewane do temperatury pokojowej, usuwano z nich wodę, a następnie wygrzewano w próżni (10~ 3 Tr) w temp. 200 C. Testowanie adsorbentów Zawartość zaadsorbowanej wody w próbkach adsorbentów oznaczano grawimetrycznie, przy użyciu wysokoczułego deriwatografu (Derivatograph-C, firmy MOM, Budapeszt). Izotermy adsorpcji-desorpcji azotu wyznaczano za pomocą aparatu Micromeritics ASAP 2405N (USA). Wyjściowy węgiel aktywny PSI oraz zmodyfikowany PSl-pw testowano pod kątem ich zdolności do wychwytywania par tertbutylobenzenu (TBB) z powietrza, jako adsorpcyjnego analogu sarinu 41. Adsorbent PSl-pw otrzymano w ten sposób, że przed wymrażaniem w ciekłym azocie wyjściowy węgiel aktywny PSI nasycano parą wodną utrzymując go w eksykatorze przez 72 h nad lustrem wody. W badaniach adsorpcji par tert-butyłobenzenu wykorzystano aparaturę do testowania warstw węgli aktywnych w warunkach dynamicznych opisaną - łącznie z metodyką pomiaru i obliczeń - w pracach Pietrzykowskiego i współpr. 41 oraz Palijczuk i współpr 5). Obliczenia parametrów strukturalnych Wielkości powierzchni mezoporów obliczano z równania Kiseleva ć) 1 S K = Ada w którym s oznacza napięcie powierzchniowe adsorbatu, a g wielkość adsorpcji w początkowym punkcie pętli histerezy, a s graniczną wartość adsorpcji, zaś A = RT\n - (R stała gazowa, p g ciśnie- P nie pary nasyconej, p - ciśnienie równowagowe w temp. T). Obliczeń wymiaru fraktalnego (D A.) 7) dokonano na podstawie danych adsorpcyjnych, stosując liniowe równanie w postaci 8 ' \n(q)=const+(d AJ -3) Inlnf Pa - } L (p JJ gdzie 0 oznacza adsorpcję względną ala m (a m jest objętością zaadsorbowanego gazu dla pokrycia monowarstwowego, obliczoną z równania BET) przy p/p g < 0,85. Funkcje rozkładu porów f(rj obliczono za pomocą równania globalnej izotermy adsorpcji 9 " 11 ' K ^' ' r rnax -i.. r r w W= J f(r p )dr p + J t(p,r p )f(r p )dr ~ (D (2) (3) gdzie r min i r mat oznaczają odpowiednio minimalną i maksymalną szerokość połówkową porów; w=\ dla szczelinopodobnych porów; r k (p) jest wyznaczane ze zmodyfikowanego równania Kelvina cr cosd zaś t(p,r f ) obliczano za pomocą zmodyfikowanego równania BET: a-z) Poszczególne symbole oznaczają: t m = VJS BFT ; b = exp(aejrt); Ae jest nadmiarowym ciepłem parowania, wynikającym z nakładania się oddziaływań między warstewkami zaadsorbowanymi na przeciwległych ścianach porów, tfarj statystyczną grubość warstwy adsorpcyjnej; V m pojemność monowarstwy (z równania BET); c = c s exp((q a -Q s )/RT) ; c s współczynnik BET dla adsorpcji na płaskiej powierzchni, c =^ (4) '(5) V, Q, ciepło kondensacji, E energię adsorpcji, y stałą; Q s i Q p ciepła adsorpcji odpowiednio na płaskiej powierzchni i w porach; z = plp 0 ; n liczba (niecałkowita) statystycznych monowarstw adsorbatu, której maksymalna wartość dla danego r k jest równa (R p - aj2)/t m ; er średnicę zderzenia równą średniemu rozmiarowi atomu azotu i atomu powierzchniowego. Do obliczeń funkcji rozkładu f(rj wykorzystano dane desorpcyjne, stosując równania (3) (5) oraz procedurę regularyzacyjną 12 ' 13 ', w warunkach nieujemności funkcji rozkładu f(rj ^ O, dla każdego R p ), przy ustalonej wartości parametru regularyzacji a = 0,01. Omówienie wyników Struktura porowata Izotermy adsorpcji wyznaczone na próbkach testowanych węgli aktywnych są typowe dla mikroporowatych węgli aktywnych (rys. 1). Dobrze wykształcone pętle histerezy świadczą o obecności także mezoporów w badanych węglach aktywnych. Jak widać na rys. l izotermy adsorpcji azotu na modyfikowanych węglach aktywnych leżą powyżej odpowiednich izoterm dla próbek wyjściowych. Oznacza to, że wymrażanie próbek testowanych węgli aktywnych zarówno z małą, jak i dużą ilością wody powoduje zauważalne zmiany w ich właściwościach powierzchniowych. Przy czym zmiany te są większe w przypadku wymrażania suspensji wodnych niż próbek zawierających tylko wodę zaadsorbowaną. Z danych zawartych w tabeli l wynika, że do badań wybrano próbki węgli aktywnych, które mają zróżnicowane wielkości powierzchni właściwej (S BET ) oraz całkowitej objętości porów sorpcyjnych względem azotu (V ). Ponadto, z porównania odpowiednich wartości S BFT i S DS wynika, że próbki te różnią się również udziałem mikroporów w całkowitej porowatości. Po niskotemperaturowej modyfikacji wszystkich testowanych węgli aktywnych zawierających wodę, rosną wartości poszczególnych parametrów strukturalnych (tabela 1). I tak, dla próbki PSI w, która Prof. dr hab. Yladimir GUŃKO w roku 1973 ukończył studia na Państwowym Uniwersytecie w Dniepropietrowsku na Ukrainie. Jest profesorem w Instytucie Chemii Powierzchni Narodowej Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie. Specjalność - chemia i fizyka teoretyczna, fizykochemia zjawisk powierzchniowych. Mgr Dorota PALIJCZUK w roku 1988 ukończyła Wydziat Chemiczno-Matematyczny (kierunek chemia) Wyższej Szkoty Rolniczo-Pedagogicznej w Siedlcach. Jest asystentem w Wojskowym instytucie Chemii i Radiometrii w Warszawie. Specjalność - ochrona dróg oddechowych.
3 P/Po Rys. 1. Izotermy adsorpcji/desorpcji azotu na wyjściowych próbkach węgli aktywnych (PS1, PS2, PSS, CS2), oraz po zamrożeniu z zaadsorbowaną wodą (PS1-pw, PS2-pw, PS3-pw, CS2-pw) i suspensji wodnych (PSI-cw, PS2-cw, PSS-cw, CS2-cw) (tabela 1) Fig 1 Nitrogen adsorption-desorption isotherms for the active carbons original (PS1, PS2, PS3, CS2), frozen with water adsorbed (PS1 pw, PS2-pw, PS3 pw, CS2-pw), and frozen as a suspension in water (PS1 ew, PS2-cw, PS3 ew, CS2-cw) (cf Table 1) P/Po Tabela 1. Charakterystyki strukturalne wyjściowych próbek węgli aktywnych (PS1, PS2, PSS, CS2) oraz po zamrożeniu z zaadsorbowaną wodą (PS1 - pw, PS2-pw, PS3-pw, CS2-pw) i suspensji wodnych (PS1-cw, PS2-cw, PS3-cw, CS2-cw) Table 1. Structure data on the active carbons: original (PS1, PS2, PS3, CS2), frozen with water adsorbed (PS1-pw, PS2-pw, PS3-pw, CS2-pw), and frozen as a suspension in water (PS1-cw, PS2-cw, PS3-cw, CS2-cw) Węgiel PSI PSl-pw PSI -ew PS2 PS2- pw PS2- ew PS3 PSS- pw PSS- ew CS2 CS2- pw CS2- ew mtg SDS. m 2 /g S K m 2 /g V f cm/g 0,445 0,471 0,488 0,749 0, ,037 1,091 1,145 1,044 1,100 1,118 % cm tg 0,427 0,409 0,435 0,589 0,625 0,638 0,910 0,946 1,003 1,111 1,152 1,166 X DS. im 0,52 0,51 0,59 0,64 0,64 0,83 0,80 0,85 S0s,/e, nm 0,095 0,23 0,20 0,24 0,29 0,38 0,37 nuai, N2 2,935 2,935 2,933 2,888 2,884 2,887 2,851 2,851 2,852 2,888 2,881 2,886 Dr inż. Stefan ZIĘTEK w roku 1972 ukończy) Wydział Chemii i Fizyki Technicznej Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Jest adiunktem i kierownikiem zakładu w Wojskowym Instytucie Chemii i Radiometrii w Warszawie. Specjalność adsorpcja, fizykochemia powierzchni. zawierała 10,25% w/w wilgoci, zmiana wielkości powierzchni właściwej AS/S BFJ, w stosunku do próbki wyjściowej PSI, wynosiła ok. 6%. Podobnie zmieniała się całkowita sorpcyjna objętość porów (/1V/V). Znacznie większe zmiany obserwowano po zamrażaniu suspensji wodnych próbki PSI. Zmiany powierzchni właściwej AS/S BFT oraz objętości porów 4V/V? wynosiły tutaj odpowiednio ok. 9 i 9,7%. Z kolei dla węgla aktywnego PS2-pw, zawierającego 6,45% wilgoci, zmiany omawianych charakterystyk wynosiły 4S/S BET = 7,25% oraz ńv/v p = 9,6%. Po niskotem-
4 1 2 3 D 1,2-1,0-0, ,4-0, , Rys. 2. Rozkłady objętości porów wg ich średniej szerokości szczeliny na próbkach węgli aktywnych: wyjściowych (PS1, PS2, PS3,CS2) oraz po zamrożeniu z zaadsorbowaną wodą (PS1-pw, PS2-pw, PS3-pw, CS2-pw) i suspensji wodnych (PS1-cw, PS2-cw, PS3-cw, CS2-cw) (tabela 1) Fig. 2. Porę size distribution in the active carbons: original (PS1, PS2, PSS, CS2), frozen with water adsorbed (PS1-pw, PS2-pw, PS3-pw, CS2-pw), and frozen as a suspension in water (PS1-cw, PS2-cw, PS3-cw, CS2-cw) (cf. Table 1) peraturowej obróbce suspensji wodnych adsorbentu PS2 nastąpił wzrost powierzchni właściwej oraz objętości porów o odpowiednio 9,7 i 10,1% (próbka PS2-cw). Próbka PS3-pw zawierała 8,55% w/w wilgoci. Po jej wymrożeniu (próbka PS3-pw) powierzchnia właściwa wzrosła o 4,4%, zaś objętość porów o 5,2%. Podobnie jak w poprzednich przypadkach zamrażanie suspensji wodnych tego adsorbentu powodowało większy wzrost tych parametrów. Wynosiły one AS/S BET = 10,5% i AV/V p = 10,4%. Dla próbki CS2, posiadającej największą wielkość powierzchni właściwej S SFT zmiany omawianych parametrów są najmniejsze. Wzrost AS/Ś BFT oraz AVIV p dla próbki CS2-pw (zawierającej 4% w/ w wilgoci) wynosił odpowiednio 4,4 oraz 5,4%; natomiast dla adsorbentu CS2-cw, odpowiednio 6,05 i 7,6%. Obserwowane tutaj mniejsze zmiany w wielkościach S BET i V p w stosunku do poprzednich węgli aktywnych można by tłumaczyć tym, ze adsorbent ten ma bardzo silnie rozwiniętą powierzchnię właściwą, które; nie można w nieskończoność rozwijać 1. Mimo tego na wykresach rozkładu objętości porów (rys. 2D) zarejestrowano wyraźne różnice pomiędzy wyjściową próbką CS2 i modyfikowanymi (CS2- pw, CS2-cw). Wyjściowe węgle aktywne serii PS l-3 otrzymano z tego samego karbonizatu, zmieniając warunki jego aktywacji mieszaniną H 2 O + CO 2. Z porównania przebiegów funkcji rozkładu porów (i(x) = dwcbc) dla tych próbek widać jak w miarę postępu procesu aktywacji rozwijają się mikro- i mezopory (rys. 2A). Adsorbenty PS2 i PS3 były bardziej heterogeniczne pod względem struktury geometrycznej porów niż węgiel aktywny PSI, o czym świadczy występowanie na krzywych f(x) = dv/dx dla tych próbek czterech maksimów (rys. 2B, 2C), które - jak wiadomo 1 ' - można przypisać porom dominującym. Porównując przebiegi wszystkich krzywych na rys. 2 można stwierdzić, że zamrażanie wyjściowych próbek z wodą powodowało pewną restrukturyzację zarówno w układzie mikro- jak i mezoporów. Bardziej jest to widoczne na krzywych t(x)=dv/dx dla próbek o silniej rozwiniętej wielkości powierzchni właściwej (o dużej objętości porów). Z danych zawartych w tabeli l widać, że tej restrukturyzacji towarzyszył we wszystkich przypadkach wzrost średniej szerokości połówkowej porów X DS. Z kolei parametr rkn2 charakteryzuje strukturalną heterogeniczność porów. Z analizy wielkości tych parametrów zestawionych w przedostatniej rubryce tabeli l wynika, że niskotemperaturowa modyfikacja poszczególnych próbek powodowała wzrost wartości tego parametru, co oznacza, że próbki te stawały się bardziej heterogeniczne pod względem struktury geometrycznej porów. Powyższym zmianom towarzyszyła również zmiana fraktalności omawianych próbek. Wartości wymiarów fraktalnych, D (tabela 1) dobrze korelują z udziałem mikro- i mezoporów w badanych próbkach: im większy udział mikroporów (lub mniejszy udział mezoporów), tym większy wymiar fraktalny. Zamrażanie zaadsorbowanej wody w próbkach wyjściowych węgli aktywnych prowadziło do łagodnego zmniejszania wymiaru fraktalnego, z powodu redukcji udziału mikroporów i wzrostu objętości mezoporów (rys. 2, część mikroporów ulegała transformacji do mezoporów).
5 Tabela 2. Wyniki badań adsorpcji dynamicznej względem par TBB dla warstw wyjściowego węgla aktywnego PS1 oraz modyfikowanego w ciekfym azocie PS1-pw Table 2. Dynamie tert-butyl benzene adsorption data for the original (PS1) and the freeze-modified (liquid nitrogen temp.) (PS1-pw) active carbons Węgiel aktywny PSI PSl-pw tg A w i fe* l/s Objaśnienia: t B - czas przebicia dla danego c/c o min (c/c^lo^5), P E " - stata kinetyki adsorpcji (ogólny efektywny współczynnik dyfuzji), 1/s A./ ~ dynamiczna pojemność sorpcyjna 1 g węgla aktywnego w momencie osiągnięcia stężenia względnego par TBB za badaną warstwą c/c o = 10~ 5 ; c 0 - stężenie wejściowe, mg/dm 3, c - stężenie adsorbatu za warstwą, mg/dm 3 Wpływ modyfikacji na właściwości adsorpcyjne W tabeli 2 porównano wybrane charakterystyki pracy złoża wyjściowego węgla aktywnego PSI z efektywnością pracy złoża PSlpw w procesie dynamicznej adsorpcji TBB. Dla obu adsorbentów warunki prowadzenia procesu adsorpcji (frakcja ziaren, grubość warstwy, stężenie wejściowe TBB oraz szybkość jego podawania w strumieniu gazu nośnego i temperatura pomiarów) były takie same. Z analizy danych z tabeli 2 wynika, że wszystkie parametry charakteryzujące jakość pracy porównywanych złóż adsorbentów (t B, A wl oraz P E *) są dla modyfikowanego węgla (PSl-pw) większe od odpowiednich parametrów wyjściowego węgla aktywnego (PSI). Oznacza to, że pierwszy z wymienionych adsorbentów bardziej efektywnie adsorbował tert-butylobenzen w warunkach dynamicznych. W opublikowanych pracach 3 ' 14) stwierdzano, że jednym z czynników determinujących dużą efektywność pracy złoża danego węgla aktywnego w warunkach dynamicznych jest odpowiedni stosunek objętości porów transportowych (makropory + mezopory) do objętości porów adsorpcyjnych (mikroporów i mezoporów). Można więc sądzić, że opisany tutaj sposób modyfikacji struktury porowatej adsorbentów węglowych poprawiał stosunek liczby porów transportowych do adsorpcyjnych, co umożliwiało bardziej efektywne wykorzystanie, w warunkach dynamicznych, pojemności adsorpcyjnej otrzymywanych w ten sposób adsorbentów. Z danych zawartych w tabeli l wynika, że po modyfikacji wyjściowych węgli aktywnych, zarówno posiadających zaadsorbowaną wodę, jak i zamrażanych w postaci suspensji zwiększała się wielkość powierzchni mezoporów S r Podsumowanie Prezentowane wyniki są fragmentem szerszych badań, przeprowadzonych z użyciem licznych węgli aktywnych oraz innych adsorbentów 3 '. Stwierdzono w nich, że podobne efekty można uzyskać w temperaturach niższych od temperatury ciekłego azotu, co może mieć różnorakie znaczenie praktyczne. W jednej z prac 151 badano charakterystyki strukturalne porowatych polimerów modyfikowanych w niskiej temperaturze (77,4 K) z dodatkiem wody lub acetonu. Do badań użyto różnorodnych polimerów pęczniejących i niepęczniejących w wodzie i w rozpuszczalnikach organicznych, posiadających wielkości powierzchni właściwej od 93 do 1512 m 2 /g oraz objętości porów w granicach 0,103-1,347 cm 3 /g. Stwierdzono tam, że wielkości objętości porów i specyficznych powierzchni właściwych próbek poddanych zamrażaniu z wodą wzrosły średnio o odpowiednio 16 i 8%, natomiast z acetonem o 19 i 8%. Dla pewnych próbek zmiany te były negatywne, zaś dla niektórych znacząco większe (do 106%). U podstaw opisywanych wyników modyfikacji struktury porowatej węgli aktywnych leżą pewne zjawiska stwierdzone wcześniej 1 * 1. W cytowanej pracy badano warstewki wody i innych adsorbatów na węglach aktywnych, przy użyciu metody 1 H NMR z wymrażaniem fazy ciekłej. Stwierdzono, że woda na powierzchni mikroporowatych węgli aktywnych może występować w postaci lodu oraz w postaci silnie i słabo związane] z powierzchnią. W związku z tym zmiany w przebiegu funkcji rozkładu f(x)=dv/dx na rys. 2 oraz w wartościach D AJ (tabela 1) można przypisywać transformacji pewnej liczbie mikroporów do mezoporów na skutek działania ciśnienia rozklinowującego", wywieranego przez tworzące się cząstki lodu w porach. Otrzymano: Pracę wykonano w ramach projektu badawczego nr O TOOC 00823, finansowanego przez Komitet Badań Naukowych. Jeden z autorów (R.L.) dziękuje Fundacji Nauki Polskiej za wsparcie finansowe. LITERATURA 1. H. Jankowska, A. Świątkowski, J. Choma, Węgiel aktywny, WNT, Warszawa H. Jankowska, A. Świątkowski, L. Starostin, J. Ławrienienko-Omiecynska, Adsorpcja jonów na węglu aktywnym, PWN, Warszawa R. Leboda, J. Skubiszewska-Zięba, V.M. Guńko, V.V. Turov, D. Palijczuk, S. Ziętek, Zgt. pat. poi. Nr P M. Pietrzykowski, D. Palijczuk, S. Ziętek, K. Grygoruk, Przem. Chem. 2000, 79, D. Palijczuk, R Kowalczyk, M. Pietrzykowski, S. Ziętek, M. Natęcz, R. Szmigielski, R. Leboda, Przem. Chem. 2002, 81, A.V. Kiselev, V.P. Dreving, A.D. Runov, Doki. AŃ USSR 1945, 46, Praca zbiorowa, The Fractal Approach to Heterogeneous Chemistry, (red. D. Avnir), Wiley, Chichester D. Avnir, M. Jaroniec, Langmuir 1989, 5, C. Nguyen, D.D. Do, Langmuir 1999, 15, C. Nguyen, D.D. Do, Langmuir 2000,16, D.D. Do, C. Nguyen, H.D. Do, Colloids Surf. A 2001, , S.W. Provencher, Comp. Phys. Comm. 1982, 27, 213, M. Guńko, D.D. Do, Colloids Surf. A, 2001,193, D. Palijczuk, V.M. Gun'ko, R. Leboda, J. Skubiszewska-Zięba, S. Ziętek, J. Coli. Interf. Sci. 2002, 250, V.M. Guńko, R. Leboda, J. Skubiszewska-Zięba, B. Gawdzik, D. Palijozuk, J. Coli. Interf. Sci. wystane do druku. 16. V.V. Turov, R. Leboda, Chemistry and Physics ofcarbon, (red. L.R. Radovic), Maroel Dekker, Inc., New York, Basel 2001, t. 27, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego Zarząd Oddziatu w Gliwicach Sekcja Korozji przy Zarządzie Głównym organizują w Ustroniu-Zawodziu (Hotel Sokół") w dniach marca 2004 r. XII Ogólnopolską Szkoleniową Konferencję Naukowo-techniczna PROMOCJE 2004 ANTYKOROZJA SYSTEMY - MATERIAŁY POWŁOKI W programie Szkoleniowej Konferencji znajdą się prezentacje osiągnięć, wymiana doświadczeń, szkolenie, nawiązanie nowych kontaktów producent-wykonawca-użytkownik oraz marketing. Uczestnictwo w Konferencji umożliwi pomoc w rozwiązywaniu własnych problemów, spotkanie fachowców z branży a przede wszystkim nawiązanie profesjonalnych kontaktów. Tematyka Konferencji obejmuje: > stosowane technologie zabezpieczeń, aparatura, urządzenia; ^ metody badawczo-pomiarowe oceny powłok i zabezpieczeń; > materiały, systemy i technologie w świetle wymagań Unii Europejskiej; J* normy i certyfikaty polskie i ich zgodność z zasadami europejskimi; > zabezpieczanie maszyn, urządzeń i środków transportu; ^ problemy w budownictwie; ^ ochrona antykorozyjna przestrzeni trudnodostępnych; > nowoczesne powłoki, materiały i technologie; > problemy odpadów. Termin zgłoszenia uczestnictwa i nadsyłania referatów i komunikatów mija 17 lutego 2004 r. Informacje: Zarząd Oddziału SITPChem, Gliwice, skr. poczt. 107a ul. Górnych Watów 25, tel./ ax (0-32) sitpchem.gliwice@wp.pl mgr inż. Grażyna Król, tel. (0-32) ; mgr inż. Elżbieta Jarguz, tel
Wzastosowaniach adsorbentów w warunkach dynamicznych parametry
MIROSŁAW PIETRZYKOWSKI, i b) KATARZYNA GRYGORUK DOROTA PALIJCZUK, STEFAN ZIĘTEK Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii w Warszawie oraz b) Firma BWT-Polska w Warszawie Badania nad adsorpcją dynamiczną
Bardziej szczegółowoBADANIA FIZYKOCHEMICZNE SFERYCZNYCH MATERIAŁÓW WĘGLOWYCH PREPAROWANYCH NA BAZIE ŻYWIC JONOWYMIENNYCH
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) MAREK WIŚNIEWSKI, GERHARD RYCHLICKI, AGNIESZKA PACHOLCZYK PIOTR A. GAUDEN, ARTUR P. TERZYK Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, Katedra
Bardziej szczegółowoProdukty Chemiczne Część węglowa
Politechnika Wrocławska Produkty Chemiczne Część węglowa Ćw. W1 Analiza struktury porowatej węgli aktywnych metodą adsorpcji N 2 w 77K Opracowane przez: dr inż. Krzysztof Kierzek Wrocław 2011 I. WSTĘP
Bardziej szczegółowoGranulowany węgiel aktywny z łupin orzechów kokosowych: BT bitumiczny AT - antracytowy 999-DL06
Granulowany węgiel aktywny z łupin orzechów kokosowych: BT bitumiczny AT - antracytowy 999-DL06 Granulowany Węgiel Aktywny GAC (GAC - ang. Granular Activated Carbon) jest wysoce wydajnym medium filtracyjnym.
Bardziej szczegółowoHETEROGENICZNOŚĆ STRUKTURALNA ORAZ WŁAŚCIWOŚCI ADSORPCYJNE ADSORBENTÓW NATURALNYCH
Uniwersytet Mikołaja Kopernika Monografie Wydziału Chemii MYROSLAV SPRYNSKYY HETEROGENICZNOŚĆ STRUKTURALNA ORAZ WŁAŚCIWOŚCI ADSORPCYJNE ADSORBENTÓW NATURALNYCH (KLINOPTYLOLIT, MORDENIT, DIATOMIT, TALK,
Bardziej szczegółowoAdsorpcyjne oczyszczanie gazów z zanieczyszczeń związkami organicznymi
Pracownia: Utylizacja odpadów i ścieków dla MSOŚ Instrukcja ćwiczenia nr 17 Adsorpcyjne oczyszczanie gazów z zanieczyszczeń związkami organicznymi Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii Zakład Dydaktyczny
Bardziej szczegółowoZjawiska powierzchniowe
Zjawiska powierzchniowe Adsorpcja Model Langmuira Model BET 1 Zjawiska powierzchniowe Adsorpcja Proces gromadzenia się substancji z wnętrza fazy na granicy międzyfazowej; Wynika z tego, że w obszarze powierzchniowym
Bardziej szczegółowoADSORPCJA BŁĘKITU METYLENOWEGO I JODU NA WYBRANYCH WĘGLACH AKTYWNYCH
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2006) ZYGMUNT DĘBOWSKI, EWA OKONIEWSKA Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska ul. Brzeźnicka 60a, 42-200 Częstochowa ADSORPCJA
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIE MAGAZYNOWANIA I OCZYSZCZANIA WODORU DLA ENERGETYKI PRZYSZŁOŚCI
21.03.2006 POLITECHNIKA WARSZAWSKA Szkoła Nauk Technicznych i Społecznych w Płocku C e n t r u m D o s k o n a ł o ś c i CERED REDUKCJA WPŁYWU PRZEMYSŁU U PRZETWÓRCZEGO RCZEGO NA ŚRODOWISKO NATURALNE TECHNOLOGIE
Bardziej szczegółowoADSORPCJA PARACETAMOLU NA WĘGLU AKTYWNYM
ADSORPCJA PARACETAMOLU NA WĘGLU AKTYWNYM CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest analiza procesu adsorpcji paracetamolu na węglu aktywnym. Zadanie praktyczne polega na spektrofotometrycznym oznaczeniu stężenia
Bardziej szczegółowoGranulowany Węgiel Aktywny z łupin orzechów kokosowych BT bitumiczny AT antracytowy
Granulowany Węgiel Aktywny z łupin orzechów kokosowych BT bitumiczny AT antracytowy Granulowany Węgiel Aktywny GAC (GAC ang. Granular Activated Carbon) jest wysoce wydajnym medium filtracyjnym. Węgiel
Bardziej szczegółowoĆwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ
Wprowadzenie Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ opracowanie: Barbara Stypuła Celem ćwiczenia jest poznanie roli katalizatora w procesach chemicznych oraz prostego sposobu wyznaczenia wpływu
Bardziej szczegółowoDr hab. Andrzej GIERAK Prof. UJK Kielce, Instytut Chemii Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
Dr hab. Andrzej GIERAK Prof. UJK Kielce, 2019.01.30 Instytut Chemii Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach OPINIA O rozprawie doktorskiej Pani mgr Marzeny Czubaszek pt. Adsorpcja barwników z roztworów
Bardziej szczegółowoProblemy Inżynierii Rolniczej Nr 4/2005
Problemy Inżynierii Rolniczej Nr 4/2005 Stefan Wieczorek Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie Oddział w Gdańsku Stanisław Stężała Instytut Budownictwa, Mechanizacji
Bardziej szczegółowoAdsorpcja pary wodnej na modyfikowanych węglach aktywnych
BIULETYN WAT VOL. LVIII, NR 3, 2009 Adsorpcja pary wodnej na modyfikowanych węglach aktywnych JERZY KLINIK 1, JERZY CHOMA, MIETEK JARONIEC 2 1 Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Energetyki i Paliw, 30-059
Bardziej szczegółowoWykład 5. Anna Ptaszek. 9 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 5. Anna Ptaszek 1 / 20
Wykład 5 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 9 października 2015 1 / 20 Zjawiska powierzchniowe Adsorpcja na powierzchni ciała stałego (adsorbentu): adsorpcja fizyczna: substancja adsorbująca
Bardziej szczegółowoTermodynamika fazy powierzchniowej Zjawisko sorpcji Adsorpcja fizyczna: izoterma Langmuira oraz BET Zjawiska przylegania
ermodynamika zjawisk powierzchniowych 3.6.1. ermodynamika fazy powierzchniowej 3.6.2. Zjawisko sorpcji 3.6.3. Adsorpcja fizyczna: izoterma Langmuira oraz BE 3.6.4. Zjawiska przylegania ZJAWISKA PWIERZCHNIWE
Bardziej szczegółowoDESORPCJA SUBSTANCJI ORGANICZNYCH Z WĘGLI AKTYWNYCH STOSOWANYCH W SPRZĘCIE OCHRONY DRÓG ODDECHOWYCH
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (28) WIOLETTA KWIATKOWSKA-WÓJCIK Przedsiębiorstwo Sprzętu Ochronnego MASKPOL Konieczki, 42-14 Panki DESORPCJA SUBSTANCJI ORGANICZNYCH Z WĘGLI AKTYWNYCH
Bardziej szczegółowoWykład 5. Anna Ptaszek. 30 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Fizykochemiczne podstawy procesów przemysłu
Wykład 5 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 30 października 2018 1 / 22 Zjawiska powierzchniowe Adsorpcja na powierzchni ciała stałego (adsorbentu): adsorpcja fizyczna: substancja adsorbująca
Bardziej szczegółowoBADANIA POROWATOŚCI MATERIAŁÓW WĘGLOWYCH MODYFIKOWANYCH NA DRODZE CHEMICZNEJ
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) PIOTR A. GAUDEN, ARTUR P. TERZYK, GERHARD RYCHLICKI SYLWESTER FURMANIAK Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, Katedra Chemii Materiałów,
Bardziej szczegółowoBadanie zależności temperatury wrzenia wody od ciśnienia
Ćwiczenie C2 Badanie zależności temperatury wrzenia wody od ciśnienia C2.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest pomiar zależności temperatury wrzenia wody od ciśnienia (poniżej ciśnienia atmosferycznego),
Bardziej szczegółowoPolitechnika Wrocławska. Procesy Chemiczne. Ćw. W3 Adsorpcja z roztworów na węglu aktywnym. Kinetyka procesu. Opracowane przez: Ewa Lorenc-Grabowska
Politechnika Wrocławska Procesy Chemiczne Ćw. W3 Adsorpcja z roztworów na węglu aktywnym. Kinetyka procesu pracowane przez: Ewa Lorenc-Grabowska Wrocław 2011 PRCESY CEMICZNE I. ADSRPCJA Adsorpcją określany
Bardziej szczegółowo4. WYZNACZENIE IZOTERMY ADSORPCJI METODĄ ECP
4. WYZNACZENIE IZOTERMY ADSORPCJI METODĄ ECP Opracował: Krzysztof Kaczmarski I. WPROWADZENIE W chromatografii adsorpcyjnej rozdzielanie mieszanin jest uwarunkowane różnym powinowactwem adsorpcyjnym składników
Bardziej szczegółowoBadania pirolizy odpadów prowadzone w IChPW
Posiedzenie Rady Naukowej Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla 27 września 2019 r. Badania pirolizy odpadów prowadzone w IChPW Sławomir Stelmach Centrum Badań Technologicznych IChPW Odpady problem cywilizacyjny
Bardziej szczegółowoSorpcyjne Systemy Energetyczne
Sorpcyjne Systemy Energetyczne Procesy adsorpcji i desorpcji w systemach chłodniczych dr inż. Bartosz Zajączkowski bartosz.zajaczkowski@pwr.edu.pl, bud. D2, pok. 9b Wydział Mechaniczno-Energetyczny Katedra
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu
Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Ćw. 4 Kinetyka reakcji chemicznych Zagadnienia do przygotowania: Szybkość reakcji chemicznej, zależność szybkości reakcji chemicznej
Bardziej szczegółowoAdsorpcja wybranych jonów metali ciężkich na biowęglu pochodzącym z komunalnych osadów ściekowych
Adsorpcja wybranych jonów metali ciężkich na biowęglu pochodzącym z komunalnych osadów ściekowych mgr Ewelina Ślęzak Opiekun pomocniczy: dr Joanna Poluszyńska Opiekun: prof. dr hab. inż. Piotr Wieczorek
Bardziej szczegółowoRoman Staszewski*, Stanis³aw Nagy*, Tomasz Machowski**, Pawe³ Rotko**
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 23/1 2006 Roman Staszewski*, Stanis³aw Nagy*, Tomasz Machowski**, Pawe³ Rotko** NOWE MO LIWOŒCI INSTALACJI ADSORPCYJNO-DESORPCYJNYCH W PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH UZDATNIANIA GAZU***
Bardziej szczegółowoWłaściwości adsorpcyjne węgli aktywnych otrzymanych z włókien Kevlar
OCHRONA ŚRODOWISKA Vol. 36 2014 Nr 4 Jerzy Choma, Łukasz Osuchowski, Aleksandra Dziura, Wioletta Kwiatkowska-Wójcik, Mietek Jaroniec Właściwości adsorpcyjne węgli aktywnych otrzymanych z włókien Kevlar
Bardziej szczegółowoAutoreferat pracy doktorskiej. Badania porowatości krystalicznych materiałów mikroporowatych z zastosowaniem termodesorpcji węglowodorów
KINGA MLEKODAJ Autoreferat pracy doktorskiej Badania porowatości krystalicznych materiałów mikroporowatych z zastosowaniem termodesorpcji węglowodorów Praca wykonana na Wydziale Chemii Uniwersytety Jagiellońskiego
Bardziej szczegółowoWarszawa, Prof. dr hab. inż. Zygfryd Witkiewicz Instytut Chemii WAT
Warszawa, 2014-05-25 Prof. dr hab. inż. Zygfryd Witkiewicz Instytut Chemii WAT Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Elżbiety Dobrzyńskiej, pt. Łączone techniki chromatograficzne w modelowaniu sorpcji wybranych
Bardziej szczegółowoSymulacja Monte Carlo izotermy adsorpcji w układzie. ciało stałe-gaz
Ćwiczenie nr 2 Symulacja Monte Carlo izotermy adsorpcji w układzie ciało stałe-gaz I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest określenie wpływu parametrów takich jak temperatura, energia oddziaływania cząsteczka-powierzchnia
Bardziej szczegółowoWPŁYW STRUKTURY POROWATEJ NA POJEMNOŚĆ BUTANOWĄ WĘGLI AKTYWNYCH
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (26) GRAŻYNA GRYGLEWICZ Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny, Zakład Materiałów Polimerowych i Węglowych ul. Gdańska 7/9, 5-344 Wrocław MARIA ZIN,
Bardziej szczegółowo5. WYZNACZENIE KRZYWEJ VAN DEEMTER a I WSPÓŁCZYNNIKA ROZDZIELENIA DLA KOLUMNY CHROMATOGRAFICZNEJ
5. WYZNACZENIE KRZYWEJ VAN DEEMTER a I WSPÓŁCZYNNIKA ROZDZIELENIA DLA KOLUMNY CHROMATOGRAFICZNEJ Opracował: Krzysztof Kaczmarski I. WPROWADZENIE Sprawność kolumn chromatograficznych określa się liczbą
Bardziej szczegółowoPlan zajęć. Sorpcyjne Systemy Energetyczne. Podstawowe definicje. Definicje. Podstawowe definicje. Procesy adsorpcji
Plan zajęć Sorpcyjne Systemy Energetyczne Procesy adsorpcji i desorpcji w systemach chłodniczych dr inż. Bartosz Zajączkowski Wydział Mechaniczno-Energetyczny Katedra Termodynamiki, Teorii Maszyn i Urządzeń
Bardziej szczegółowoTemat: kruszyw Oznaczanie kształtu ziarn. pomocą wskaźnika płaskości Norma: PN-EN 933-3:2012 Badania geometrycznych właściwości
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Eksploatacja i obróbka skał Badania geometrycznych właściwości Temat: kruszyw Oznaczanie kształtu
Bardziej szczegółowoBADANIE PROCESU ADSORPCJI WODY Z POWIETRZA
Ćwiczenie 13: BDNIE PROCESU DSORPCJI WODY Z POWIETRZ 1. CEL ĆWICZENI Celem ćwiczenia jest wyznaczenie pojemności adsorpcyjnej silikażelu (jego zdolności pochłaniania wilgoci) w procesie osuszania powietrza
Bardziej szczegółowoBADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA
BADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie budowy i zasady działania suszarki konwekcyjnej z mikrofalowym wspomaganiem oraz wyznaczenie krzywej suszenia dla suszenia
Bardziej szczegółowoWydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH. Ceramika Konstrukcyjna i Techniczna. Kierunek: Ceramika 2015/16. Charakterystyka proszków ceramicznych
Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH Ceramika Konstrukcyjna i Techniczna Kierunek: Ceramika 2015/16 Ćwiczenie 3 Charakterystyka proszków ceramicznych Cześć 1. Pomiar powierzchni właściwej proszku
Bardziej szczegółowoPlan zajęć. Sorpcyjne Systemy Energetyczne. Adsorpcyjne systemy chłodnicze. Klasyfikacja. Klasyfikacja adsorpcyjnych systemów chłodniczych
Plan zajęć Sorpcyjne Systemy Energetyczne Adsorpcyjne systemy chłodnicze dr inż. Bartosz Zajączkowski Wydział Mechaniczno-Energetyczny Katedra Termodynamiki, Teorii Maszyn i Urządzeń Cieplnych kontakt:
Bardziej szczegółowoOFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ
OFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ Badania kinetyki utleniania wybranych grup związków organicznych podczas procesów oczyszczania
Bardziej szczegółowoWPŁYW CHEMIZMU POWIERZCHNI WĘGLA NA ADSORPCJĘ SO 2
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) SYLWESTER FURMANIAK, ARTUR P. TERZYK, PIOTR A. GAUDEN GRZEGORZ S. SZYMAŃSKI, GERHARD RYCHLICKI Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, Katedra
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Bardziej szczegółowoPROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH ADSORPCJA
KIiChŚ PROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH Ćwiczenie nr ADSORPCJA Cel ćwiczenia Cele ćwiczenia jest wyznaczenie izoter adsorpcji kwasu octowego na węglu aktywny. Wprowadzenie Adsorpcja jest
Bardziej szczegółowoPodstawowe prawa opisujące właściwości gazów zostały wyprowadzone dla gazu modelowego, nazywanego gazem doskonałym (idealnym).
Spis treści 1 Stan gazowy 2 Gaz doskonały 21 Definicja mikroskopowa 22 Definicja makroskopowa (termodynamiczna) 3 Prawa gazowe 31 Prawo Boyle a-mariotte a 32 Prawo Gay-Lussaca 33 Prawo Charlesa 34 Prawo
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z KATALIZY HOMOGENICZNEJ I HETEROGENICZNEJ OKREŚLANIE RODZAJU CENTRÓW AKTYWNYCH POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW OKREŚLANIE RODZAJU CENTRÓW AKTYWNYCH KWASOWYCH KATALIZATORÓW HETEROGENICZNYCH W OPARCIU O Prowadzący: Joanna Strzezik
Bardziej szczegółowoTEORIA OBJĘTOŚCIOWEGO ZAPEŁNIANIA MIKROPORÓW - WERYFIKACJA METODAMI SYMULACJI KOMPUTEROWYCH
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) ARTUR P. TERZYK, SYLWESTER FURMANIAK, PIOTR A. GAUDEN Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, Katedra Chemii Materiałów, Adsorpcji i Katalizy
Bardziej szczegółowoPolitechnika Politechnika Koszalińska
Politechnika Politechnika Instytut Mechatroniki, Nanotechnologii i Technik Próżniowych NOWE MATERIAŁY NOWE TECHNOLOGIE W PRZEMYŚLE OKRĘTOWYM I MASZYNOWYM IIM ZUT Szczecin, 28 31 maja 2012, Międzyzdroje
Bardziej szczegółowoSORPCJA WILGOCI SORPCJA WILGOCI
SORPCJA WILGOCI Materiały porowate o właściwościach hydrofilowych chłoną wilgoć z powietrza w ilości zaleŝnej od jego wilgotności względnej. Chłonięcie W ten sposób wilgoci z powietrza nazywa się sorpcją,
Bardziej szczegółowoWykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej
Wykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej Część 5 ELEMENTY STATYKI CHEMICZNEJ Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Prof. dr hab. n.chem.
Bardziej szczegółowoPROCESY ADSORPCYJNE W USUWANIU LOTNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Z POWIETRZA
PROCESY ADSORPCYJNE W USUWANIU LOTNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Z POWIETRZA Źródła emisji lotnych związków organicznych (VOC) Biogeniczne procesy fotochemiczne i biochemiczne w otaczającym środowisku (procesy
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób oznaczania stężenia koncentratu syntetycznego w świeżych emulsjach chłodząco-smarujących
PL 214125 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 214125 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 389756 (51) Int.Cl. G01N 33/30 (2006.01) G01N 33/26 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE ROZMIARÓW
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 6 WYZNACZANIE ROZMIARÓW MAKROCZĄSTECZEK I. WSTĘP TEORETYCZNY Procesy zachodzące między atomami lub cząsteczkami w skali molekularnej
Bardziej szczegółowoPROJEKT: Innowacyjna usługa zagospodarowania popiołu powstającego w procesie spalenia odpadów komunalnych w celu wdrożenia produkcji wypełniacza
PROJEKT: Innowacyjna usługa zagospodarowania popiołu powstającego w procesie spalenia odpadów komunalnych w celu wdrożenia produkcji wypełniacza Etap II Rozkład ziarnowy, skład chemiczny i części palne
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM. Procedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Szacowanie niepewności oznaczania / pomiaru zawartości... metodą... Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoWykład 1. Anna Ptaszek. 5 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 1. Anna Ptaszek 1 / 36
Wykład 1 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 5 października 2015 1 / 36 Podstawowe pojęcia Układ termodynamiczny To zbiór niezależnych elementów, które oddziałują ze sobą tworząc integralną
Bardziej szczegółowoBADANIE WYMIENNIKA CIEPŁA TYPU RURA W RURZE
BDNIE WYMIENNIK CIEPŁ TYPU RUR W RURZE. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z konstrukcją, metodyką obliczeń cieplnych oraz poznanie procesu przenikania ciepła w rurowych wymiennikach ciepła..
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Biofizyki
CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zbadanie procesu adsorpcji barwnika z roztworu oraz wyznaczenie równania izotermy Freundlicha. ZAKRES WYMAGANYCH WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI: widmo absorpcyjne, prawo Lamberta-Beera,
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Ćwiczenia laboratoryjne CHEMIA I TECHNOLOGIA MATERIAŁÓW BARWNYCH USUWANIE BARWNIKÓW ZE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁU TEKSTYLNEGO Z WYKORZYSTANIEM
Bardziej szczegółowoSELEKTYWNE USUWANIE HERBICYDÓW Z WODY Z UŻYCIEM MODYFIKOWANEGO POLIDIWINYLOBENZENU
MAŁGORZATA KICA, SYLWIA RONKA * SELEKTYWNE USUWANIE HERBICYDÓW Z WODY Z UŻYCIEM MODYFIKOWANEGO POLIDIWINYLOBENZENU SELECTIVE HERBICIDES REMOVAL FROM WATER USING MODIFIED POLY(DIVINYLBENZENE) Streszczenie
Bardziej szczegółowoWpływ dodatku zeolitu na temperaturę zagęszczania mieszanek mineralno-asfaltowych
Wpływ dodatku zeolitu na temperaturę zagęszczania mieszanek mineralno-asfaltowych The effect of zeolite addition at a temperature compaction of asphalt mixes Mgr inż. Agnieszka Woszuk Dr inż. Jerzy Kukiełka
Bardziej szczegółowoANALIZA CYKLICZNEGO UKŁADU TSA Z NIERUCHOMYM ZŁOŻEM ADSORBENTU POLIMEROWEGO
ANALIZA CYKLICZNEGO UKŁADU TSA Z NIERUCHOMYM ZŁOŻEM ADSORBENTU POLIMEROWEGO Bogdan AMBROŻEK, Emilia KRUCZKOWSKA, Patrycja POPIOŁEK, Katarzyna ZIĘTARSKA Instytut Inżynierii Chemicznej i Procesów Ochrony
Bardziej szczegółowoAdsorpcja błękitu metylenowego na węglu aktywnym w obecności acetonu
Adsorpcja błękitu metylenowego na węglu aktywnym w obecności acetonu Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie procesu adsorpcji barwnika z roztworu, wyznaczenie równania izotermy Freundlicha oraz wpływu
Bardziej szczegółowoTechnologie oczyszczania gazów
Technologie oczyszczania gazów Laboratorium Ćwiczenie Nr 1 Procesy chemiczne Odsiarczanie biogazu Spis treści I. CZĘŚĆ TEORETYCZNA 1. Wstęp......2 2. Adsorbenty...3 3. Struktura porowata węgli aktywnych...5
Bardziej szczegółowoPROPOZYCJA ZASTOSOWANIA WYMIARU PUDEŁKOWEGO DO OCENY ODKSZTAŁCEŃ PRZEBIEGÓW ELEKTROENERGETYCZNYCH
Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 56 Politechniki Wrocławskiej Nr 56 Studia i Materiały Nr 24 2004 Krzysztof PODLEJSKI *, Sławomir KUPRAS wymiar fraktalny, jakość energii
Bardziej szczegółowoRecenzja. Rozprawy doktorskiej mgr Marzeny Czubaszek pt. Adsorpcja barwinków z roztworów wodnych na nanoporowatych węglach
dr hab. inż. Joanna Lach prof. PCz. Instytut Inżynierii Środowiska Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechnika Częstochowska Częstochowa, 22.01.2019r. Recenzja Rozprawy doktorskiej mgr Marzeny
Bardziej szczegółowoWykład 13. Anna Ptaszek. 4 stycznia Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Fizykochemia biopolimerów - wykład 13.
Wykład 13 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 4 stycznia 2018 1 / 29 Układy wielofazowe FAZA rozpraszająca rozpraszana gaz ciecz ciało stałe gaz - piana piana stała ciecz mgła/aerozol
Bardziej szczegółowoPROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH WYMIANA JONOWA
KIiChŚ PROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH Ćwiczenie nr 2 WYMIANA JONOWA Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest określenie roboczej zdolności wymiennej jonitu na podstawie eksperymentalnie wyznaczonej
Bardziej szczegółowoWYKAZ NAJWAŻNIEJSZYCH SYMBOLI
SPIS TREŚCI WYKAZ NAJWAŻNIEJSZYCH SYMBOLI...7 PRZEDMOWA...8 1. WSTĘP...9 2. MATEMATYCZNE OPRACOWANIE WYNIKÓW POMIARÓW...10 3. LEPKOŚĆ CIECZY...15 3.1. Pomiar lepkości...16 3.2. Lepkość względna...18 3.3.
Bardziej szczegółowo(73) Uprawniony z patentu: (72) (74) Pełnomocnik:
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 165947 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 292707 (22) Data zgłoszenia: 09.12.1991 (51) IntCl5: B01D 53/04 (54)
Bardziej szczegółowoOdchudzamy serię danych, czyli jak wykryć i usunąć wyniki obarczone błędami grubymi
Odchudzamy serię danych, czyli jak wykryć i usunąć wyniki obarczone błędami grubymi Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska D syst D śr m 1 3 5 2 4 6 śr j D 1
Bardziej szczegółowoBrenntag Polska Sp. z o.o.
Brenntag Polska Sp. z o.o. Testy laboratoryjne środków chemicznych dedykowanych do nawadniania złóż ropy naftowej przy wykorzystaniu wodno-zwilżających polifrakcyjnych nanoemulsji E.Czekalska, K. Czeszyk,
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia Masa atomowa (cząsteczkowa) - to stosunek masy atomu danego pierwiastka chemicznego (cząsteczki związku chemicznego) do masy 1/12
Podstawowe pojęcia Masa atomowa (cząsteczkowa) - to stosunek masy atomu danego pierwiastka chemicznego (cząsteczki związku chemicznego) do masy 1/12 atomu węgla 12 C. Mol - jest taką ilością danej substancji,
Bardziej szczegółowoProcedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Stron 7 Załączniki Nr 1 Nr Nr 3 Stron Symbol procedury PN//xyz Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoSeria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii
Seria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii 8.1.21 Zad. 1. Obliczyć ciśnienie potrzebne do przemiany grafitu w diament w temperaturze 25 o C. Objętość właściwa (odwrotność gęstości)
Bardziej szczegółowoNAGRZEWANIE ELEKTRODOWE
INSTYTUT INFORMATYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ Ćwiczenia Nr 7 NAGRZEWANIE ELEKTRODOWE 1.WPROWADZENIE. Nagrzewanie elektrodowe jest to nagrzewanie elektryczne oparte na wydzielaniu, ciepła przy przepływie
Bardziej szczegółowoWęglowodory poziom podstawowy
Węglowodory poziom podstawowy Zadanie 1. (2 pkt) Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 19. W wyniku całkowitego spalenia 1 mola cząsteczek węglowodoru X powstały 2 mole cząsteczek wody i 3 mole cząsteczek tlenku
Bardziej szczegółowoGAZ DOSKONAŁY. Brak oddziaływań między cząsteczkami z wyjątkiem zderzeń idealnie sprężystych.
TERMODYNAMIKA GAZ DOSKONAŁY Gaz doskonały to abstrakcyjny, matematyczny model gazu, chociaż wiele gazów (azot, tlen) w warunkach normalnych zachowuje się w przybliżeniu jak gaz doskonały. Model ten zakłada:
Bardziej szczegółowoOdwracalność przemiany chemicznej
Odwracalność przemiany chemicznej Na ogół wszystkie reakcje chemiczne są odwracalne, tzn. z danych substratów tworzą się produkty, a jednocześnie produkty reakcji ulegają rozkładowi na substraty. Fakt
Bardziej szczegółowoJan Cebula (Instytut Inżynierii Wody i Ścieków, POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice) Józef Sołtys (PTH Intermark, Gliwice)
Jan Cebula (Instytut Inżynierii Wody i Ścieków, POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice) Józef Sołtys (PTH Intermark, Gliwice) Bałtyckie Forum Biogazu 17 18 wrzesień 2012 PODSTAWOWY SKŁAD BIOGAZU Dopuszczalna zawartość
Bardziej szczegółowoKinetyka. Kinetyka. Stawia dwa pytania: 1)Jak szybko biegną reakcje? 2) W jaki sposób przebiegają reakcje? energia swobodna, G. postęp reakcji.
Kinetyka energia swobodna, G termodynamika stan 1 kinetyka termodynamika stan 2 postęp reakcji 1 Kinetyka Stawia dwa pytania: 1)Jak szybko biegną reakcje? 2) W jaki sposób przebiegają reakcje? 2 Jak szybko
Bardziej szczegółowoOFERTA BADAŃ MATERIAŁOWYCH Instytutu Mechaniki i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego
OFERTA BADAŃ MATERIAŁOWYCH Instytutu Mechaniki i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Mariusz Kaczmarek J. Kubik, M. Cieszko, R. Drelich, M. Pakuła, M. Macko, K. Tyszczuk, J. Łukowski,
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Adsorpcja kwasu octowego na węglu aktywnym. opracowała dr hab. Małgorzata Jóźwiak
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Adsorpcja kwasu octowego na węglu aktywnym opracowała dr hab. Małgorzata Jóźwiak ćwiczenie nr Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoWZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 11/13
PL 68196 Y1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 123233 (22) Data zgłoszenia: 24.11.2011 (19) PL (11) 68196 (13) Y1
Bardziej szczegółowoWęgiel aktywny - Elbar Katowice - Oddział Carbon. Węgle aktywne ziarniste produkowane są z węgla drzewnego w procesie aktywacji parą wodną.
Węgle aktywne - Węgle aktywne do uzdatniania wody i oczyszczania ściekãłw: - {jgbox linktext:=[węgiel aktywny ziarnisty 1-4,4-8 mm ]} Węgiel aktywny ziarnisty 1-4,4-8 mm Węgle aktywne ziarniste produkowane
Bardziej szczegółowoPN-EN 13163:2004/AC. POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY
POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY P o l s k i K o m i t e t N o r m a l i z a c y j n y ICS 91.100.60 PN-EN 13163:2004/AC marzec 2006 Wprowadza EN 13163:2001/AC:2005, IDT Dotyczy PN-EN 13163:2004 Wyroby do izolacji
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU. Projekt zrealizowany w ramach Mazowieckiego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 24 Temat: Układy bramek logicznych pomiar napięcia i prądu. Cel ćwiczenia
Ćwiczenie 24 Temat: Układy bramek logicznych pomiar napięcia i prądu. Cel ćwiczenia Poznanie własności i zasad działania różnych bramek logicznych. Zmierzenie napięcia wejściowego i wyjściowego bramek
Bardziej szczegółowoKinetyka. energia swobodna, G. postęp reakcji. stan 1 stan 2. kinetyka
Kinetyka postęp reakcji energia swobodna, G termodynamika kinetyka termodynamika stan 1 stan 2 Kinetyka Stawia dwa pytania: 1) Jak szybko biegną reakcje? 2) W jaki sposób przebiegają reakcje? 1) Jak szybko
Bardziej szczegółowoMATEMATYCZNY MODEL PĘTLI HISTEREZY MAGNETYCZNEJ
ELEKTRYKA 014 Zeszyt 1 (9) Rok LX Krzysztof SZTYMELSKI, Marian PASKO Politechnika Śląska w Gliwicach MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI ISTEREZY MAGNETYCZNEJ Streszczenie. W artykule został zaprezentowany matematyczny
Bardziej szczegółowoTechnika próżni / Andrzej Hałas. Wrocław, Spis treści. Od autora 9. Wprowadzenie 11. Wykaz ważniejszych oznaczeń 13
Technika próżni / Andrzej Hałas. Wrocław, 2017 Spis treści Od autora 9 Wprowadzenie 11 Wykaz ważniejszych oznaczeń 13 Część I Fizyczne podstawy techniki próżniowej 1. Właściwości gazów rozrzedzonych 19
Bardziej szczegółowoOPTYMALIZACJA EFEKTÓW ROZDZIELANIA W KOLUMNACH KAPILARNYCH DOBÓR PRĘDKOŚCI PRZEPŁYWU GAZU
OPTYMALIZACJA EFEKTÓW ROZDZIELANIA W KOLUMNACH KAPILARNYCH DOBÓR PRĘDKOŚCI PRZEPŁYWU GAZU 1. WPROWADZENIE W czasie swej wędrówki wzdłuż kolumny pasmo chromatograficzne ulega poszerzeniu, co jest zjawiskiem
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 2. Kod przedmiotu:
(pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: INŻYNIERIA REAKTORÓW CHEMICZNYCH 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2014/2015 4. Forma kształcenia: studia drugiego stopnia 5. Forma
Bardziej szczegółowoMateriały polimerowe laboratorium
Materiały polimerowe laboratorium Wydział Chemiczny, Studia Stacjonarne II stopnia (magisterskie), rok 1, semestr 2 kierunek: INŻYNIERIA CHEMICZNA I PROCESOWA specjalność: Inżynieria procesów chemicznych
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 154
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 154 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14 Data wydania: 18 lipca 2016 r. Nazwa i adres AB 154 INSTYTUT
Bardziej szczegółowoProgram Wydziałowej Konferencji Sprawozdawczej w dniach lutego 2013r. 11 lutego 2013 r.
Wydział Chemii UMCS Program Wydziałowej Konferencji Sprawozdawczej w dniach 11-12 lutego 2013r. 9 00 9 10 Otwarcie 11 lutego 2013 r. Sesja I Przewodniczący prof. dr hab. Mieczysław Korolczuk 9 10-9 30
Bardziej szczegółowoKINETYKA UTLENIANIA METALI
KINETYKA UTLENIANIA METALI SCHEMAT PROCESU UTLENIANIA Utleniacz Metal Utleniacz Zgorzelina Metal x Miarą szybkości korozji metalu jest ubytek jego grubości, x, odniesiony do czasu trwania procesu korozji.
Bardziej szczegółowoSzkła specjalne Przejście szkliste i jego termodynamika Wykład 5. Ryszard J. Barczyński, 2017 Materiały edukacyjne do użytku wewnętrznego
Szkła specjalne Przejście szkliste i jego termodynamika Wykład 5 Ryszard J. Barczyński, 2017 Materiały edukacyjne do użytku wewnętrznego Czy przejście szkliste jest termodynamicznym przejściem fazowym?
Bardziej szczegółowo