SYLABUS MODUŁU KSZTAŁCENIA NA STUDIACH WYŻSZYCH. Filologia polska, spec. przekładoznawstwo literacko-kulturowe. Opcja przekładoznawcza

Transkrypt

1 SYLABUS MODUŁU KSZTAŁCENIA NA STUDIACH WYŻSZYCH Filologia polska, spec. przekładoznawstwo literacko-kulturowe Nazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia Kod modułu Język kształcenia Cele kształcenia Efekty kształcenia dla modułu kształcenia Wydział Polonistyki Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Opcja przekładoznawcza MK_8 polski i angielski Celem kursu jest pogłębienie wiedzy studentów na temat wybranych dziedzin przekładoznawstwa oraz historii przekładu. Studenci zapoznają się z terminologią stosowaną w teorii i krytyce przekładu, która jest wykorzystywana w analizie i interpretacji istniejących przekładów. Kurs przygotowuje studentów do podejmowania samodzielnej krytyki przekładu w oparciu o wypracowane kryteria oceny jakości tłumaczenia, biorące pod uwagę takie zmienne jak osoba odbiorcy docelowego, kontekst czy strategie translatorskie tłumacza. Wiedza: student/ka zna i rozumie najważniejsze koncepcje teoretycznoliterackie, zna głównych ich przedstawicieli oraz teksty je reprezentujące, potrafi integrować perspektywę literaturoznawczą z przekładoznawstwem ma szeroką i usystematyzowaną wiedzę obejmującą metody, teorie, terminologię w odniesieniu do literatury i języka w kontekście innych nauk humanistycznych i społecznych ze szczególnym uwzględnieniem teorii i praktyki przekładu, - ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę na temat teorii dotyczących literatury i języka (ich pochodzenia, natury, i struktury) ze szczególnym uwzględnieniem dokonań językoznawstwa, przekładoznawstwa i literaturoznawstwa współczesnego, zna w stopniu pogłębionym metody interpretacji i analizy tekstu literackiego i pojmuje ich współzależności z teorią i praktyką przekładu, student/ka ma szeroką wiedzę obejmującą historię przekładów literatury polskiej na język angielski oraz recepcji literatury polskiej w kulturach anglojęzycznych, ma wiedzę na temat najważniejszych tłumaczy i wydawców literatury polskiej w krajach anglojęzycznych oraz polskich i europejskich instytucji wspierających przekłady z języka polskiego, rozumie podstawowe mechanizmy rządzące anglojęzycznym rynkiem wydawniczym, 1

2 ma znajomość relacji pomiędzy rozmaitymi zjawiskami społeczno-kulturowymi a mechanizmem powstania przekładów literackich. zdobywa wiedzę specjalistyczną dotyczącą przekładu pisemnego. Umiejętności: - student/ka umie zinterpretować współczesny tekst literacki, umieścić go w kontekście kulturowym, historycznym, polityczno-społecznym, antropologicznym i translatologicznym, - potrafi napisać tekst krytyczny, eseistyczny, recenzję lub artykuł popularnonaukowy, - posiada umiejętności badawcze obejmujące analizę prac z dziedzin kształcenia polonistycznego, syntezę zawartych w nich poglądów i idei, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, które pozwalają na rozwiązywanie problemów w zakresie przekładoznawstwa i dyscyplin pokrewnych, - umie w stopniu zaawansowanym posługiwać się ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla nauk humanistycznych, - twórczo wykorzystuje znajomość literatury polskiej i powszechnej, a także metodologii literaturoznawczej oraz przekładoznawczej w formułowaniu hipotez interpretacyjnych w mowie i w piśmie, student/ka potrafi wyznaczyć ramy dyskursów literackich każdej z epok, określić ich dominanty oraz nazwać idee filozoficzne z nimi związane, a także powiązać je z teorią, praktyką i historią przekładu, - posiada umiejętności specjalistyczne, zwłaszcza w zakresie oceny jakości przekładu tekstu pisanego, Kompetencje społeczne: student/ka jest świadom/a procesów kulturowych związanych z językiem, literaturą, przekładem literackim i życiem literackim oraz stara się aktywnie w nich uczestniczyć, rozpoznaje wartości, jakie niesie różnorodność kulturowa wyrażana w literaturze i sztuce, a w szczególności w przekładzie, oraz pielęgnuje ideę dialogu międzykulturowego z perspektywy uczestnika i współtwórcy kultury polskiej, potrafi współdziałać i pracować w grupie, wykorzystuje nabyte w ten sposób umiejętności i doświadczenia w procesie kształcenia innych osób, ma pogłębioną świadomość roli przekładu w relacjach pomiędzy literaturami różnych narodów oraz jego znaczenia dla polskiej i światowej kultury współczesnej. aktywnie rozwija swoje polonistyczne kompetencje 2

3 poprzez ustawiczną lekturę tekstów literackich, krytycznych i naukowych ma świadomość konieczności uczenia się i doskonalenia własnego warsztatu pracy z wykorzystaniem nowoczesnych środków i metod pozyskiwania, przetwarzania informacji i materiałów. Typ modułu kształcenia (obowiązkowy/fakultatywny) Rok studiów Semestr Forma studiów Imię i nazwisko osoby/osób prowadzących moduł Imię i nazwisko osoby/osób egzaminującej/egzaminujących bądź udzielającej zaliczenia, w przypadku gdy nie jest to osoba prowadząca dany moduł Sposób realizacji Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i studentów, gdy w danym module przewidziane są takie zajęcia Liczba punktów ECTS przypisana modułowi Bilans punktów ECTS Fakultatywny I i II rok studiów II stopnia III i IV: II pierwszego roku, I drugiego roku stacjonarne Magda Heydel, Anna Kowalcze-Pawlik, Magdalena Komorowska, Tomasz Bilczewski, Inez Okulska Nie dotyczy Ćwiczenia Znajomość języka obcego po 30 godzin zajęć w semestrze 30 godzin pracy własnej studentów (przygotowanie do zajęć oraz przygotowanie pracy zaliczeniowej) 60 godzin pracy nauczyciela (przygotowanie zajęć oraz sprawdzenie i ocena prac zaliczeniowych studentów) Lista proponowanych kursów znajduje się pod tabelą 2 punkty ECTS w każdym semestrze Aktywny udział w zajęciach 1 punkty Praca własna studenta 1 punkt Stosowane metody dydaktyczne Dyskusja konwersatoryjna, praca indywidualna, praca w grupach, praca z wykorzystaniem platformy e-learningowej Metody sprawdzania i kryteria oceny efektów kształcenia uzyskanych przez studentów Ocenie podlega obecność na zajęciach (dopuszczalne jest opuszczenie jednych zajęć, w razie większej liczby nieobecności wymagana jest indywidualna rozmowa z prowadzącymi zajęcia w czasie konsultacji); sumienność (terminowe przygotowanie prezentacji lub pracy zaliczeniowej); aktywność na zajęciach; umiejętność refleksji i krytycznego myślenia. 3

4 Forma i warunki zaliczenia modułu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia, a także forma i warunki zaliczenia poszczególnych zajęć wchodzących w zakres danego modułu Treści modułu kształcenia (z podziałem na formy realizacji zajęć) Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego modułu Studenci zobowiązani są do aktywnego udziału w zajęciach oraz przygotowania prezentacji bądź pracy zaliczeniowej (do uzgodnienie z prowadzącym). Celem kursu jest pogłębienie wiedzy studentów na temat wybranych dziedzin przekładoznawstwa oraz historii przekładu. Studenci zapoznają się z terminologią stosowaną w teorii i krytyce przekładu, która nie występuje w poetyce stosowanej do opisu oryginału, a odnosi się to sposobu istnienia i funkcjonowania dzieła tłumaczonego (obejmującą m.in. problemy przekładalności i nieprzekładalności, pojęciami serii przekładowej, ekwiwalencji, interpretacji i intertekstualności), które są następnie wykorzystywane w analizie i interpretacji istniejących przekładów. Kurs przygotowuje studentów do podejmowania samodzielnej krytyki przekładu w oparciu o wypracowane kryteria oceny jakości tłumaczenia biorące pod uwagę takie zmienne jak osoba odbiorcy docelowego, kontekst czy strategie translatorskie tłumacza/ki. Zajęcia mają charakter po części praktyczny: poznane narzędzia stosowane w krytyce przekładowej zostaną wykorzystane w analizie i krytyce gotowych przekładów uwzględniającej poszukiwanie alternatywnych rozwiązań translatorskich i przyczyniać się do poszerzania repertuaru umiejętności ogólnych wchodzących w zakres kompetencji translatorskiej (analiza, korekta, redakcja tłumaczenia). Studenci zdobywają również wiedzę na temat historii przekładu oraz historii przekładów literatury polskiej na język angielski. Zapoznają się z najważniejszymi anglojęzycznymi przekładami literatury polskiej oraz sylwetkami najwybitniejszych tłumaczy. Kurs pozwala ponadto zrozumieć mechanizmy wydawnicze i procesy historycznokulturowe, które mają wpływ na recepcję literatury polskiej w kulturach anglojęzycznych. Formy realizacji zajęć: wykład, dyskusja, analiza i interpretacja tekstu, ćwiczenia praktyczne, referaty i indywidualne prezentacje. Literatura podstawowa: Balcerzan, Edward. Dzień dobry, jam ciotka twa. W strefie nieprzekładu. W tegoż: Tłumaczenie jako wojna światów. W kręgu translatologii i komparatystyki, Poznań Balcerzan, Edward. Poetyka przekładu artystycznego. W tegoż: Literatura z literatury, Katowice

5 Barańczak, Stanisław. Przekład artystyczny jako samoistny i związany obiekt interpretacji. W: Z teorii i historii przekładu artystycznego, red. Jacek Baluch, Kraków Bassnett, Susan, André Lefevere, Where are we in Translation Studies? w: Susan Bassnett, André Lefevere, Constructing Cultures. Essays on Literary Translation, Fast, P. Janikowski P., red. Dialog czy nieporozumienie? Z zagadnień krytyki przekładu. Katowice Grossman, Elwira M Trudna obecność polskiego dramatu na scenach brytyjskich po roku 1989, w: Literatura polska w świecie, Tom I: Zagadnienia recepcji i odbioru, pod red. Romualda Cudaka, Katowice: Wydawnictwo Gnome, 2005, s Jakobson, Roman. O językoznawczych aspektach przekładu. Przeł. Lucylla Pszczołowska. W: Piotr Bukowski, Magda Heydel, red., Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków Jarniewicz, Jerzy, Gościnność słowa. Szkice o przekładzie literackim, Kraków 2012 Jarniewicz, Jerzy. Kto tak pięknie gra, czyli stereotyp poetyckości; Horror vacui, czyli poetyka nadmiaru w przekładzie literackim, w tegoż: Gościnność słowa. Szkice o przekładzie literackim, Kraków Jarniewicz, Jerzy. Tłumacz jako twórca kanonu. W tegoż: Gościnność słowa. Szkice oprzekładzie literackim, Kraków Jeglińska, Elwira, Literatura polska w Stanach Zjednoczonych w latach trzydziestych XIX wieku: Z perspektywy emigracji popowstaniowej, w: Literatura polska w świecie, Tom I: Zagadnienia recepcji i odbioru, pod red. Romualda Cudaka, Katowice: Wydawnictwo Gnome, 2005, s Legeżyńska, Anna. Tłumacz i jego kompetencje autorskie, wyd. 2, Warszawa Majkiewicz, Anna. Intertekstualność implikacje dla teorii przekładu, Warszawa Mikoś, Michał J. Obecność literatury polskiej w Ameryce Północnej i Anglii, w: Literatura polska w świecie, Tom IV: Oblicza światowości, s Mikoś, Michał J. Synowie Hermesa: Północnoamerykańscy tłumacze literatury polskiej, w: Literatura polska w świecie, Tom III: Obecności, pod red. Romualda Cudaka, Katowice: Wydawnictwo Gnome, 2010, s Nida, Eugene. Zasady odpowiedniości. Przeł. Anna Skucińska, w: Piotr Bukowski, Magda Heydel, red., Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków Paloposki, Outi. "Translation criticism." Handbook of Translation Studies 3 (2012):

6 Pióro, T., Recepcja literatury polskiej za granicą uwagi tłumacza i wydawcy, Tytuł, nr 4 (40), Swoboda, Tomasz, Powtórzenie i różnica. Szkice z krytyki przekładu, Gdańsk Szwebs, W. Treny Jana Kochanowskiego w angielskich przekładach, Przekładaniec, nr 26, 2012, s Tarnowska, Beata, Poezja polska w angielskim przekładzie wiersze Andrzeja Bursy, w: Literatura polska w świecie, Tom IV: Oblicza światowości, s Toury, Gideon. Translated literature: System, norm, performance: Toward a TT-oriented approach to literary translation. Poetics Today (1981): Literatura uzupełniająca: Barnstone, Willis.The Poetics of Translation: History, Theory, Practice. Yale University Press, Boase-Beier, Jean; Fawcett, Antoinette; Wilson, Philip (ed.). Literary Translation: Redrawing the Boundaries. Palgrave Macmillan, Folkart, Barbara. Second Finding: A Poetics of Translation. University of Ottawa Press, Hewson, Lance. An Approach to Translation Criticism: Emma and Madame Bovary in Translation. Vol. 95. John Benjamins Publishing, Levy, Jiří. The Art of Translation. John Benjamins Publishing, Literatura polska w przekładach , oprac. Danuta Bilikiewicz-Blanc, Beata Capik, Anna Karłowicz i Tomasz Szubiakiewicz, Warszawa: Biblioteka Narodowa, Literatura polska w przekładach , oprac. Danuta Bilikiewicz-Blanc, Tomasz Szubiakiewicz i Beata Capik, Warszawa: Biblioteka Narodowa, Meschonnic, Henri. Ethics and Politics of Translating. Vol. 91. John Benjamins Publishing, Polska literatura w przekładach: Bibliografia , oprac. Ryll, Wilgat Reiss, Katharina. Translation Criticism-Potentials and Limitations: Categories and Criteria for Translation Quality Assessment. Routledge, Rzepa, J., Literatura polska w przekładzie na język angielski , Przekładaniec, nr 24 (2010), s Tabakowska, Elżbieta. Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu. TAiWPN Universitas, Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk, w przypadku, gdy program kształcenia przewiduje Nie dotyczy 6

7 praktyki 7