Kształtowanie struktury i właściwości materiałów metalowych metodami technologicznymi. 1. Odlewanie 2. Obróbka plastyczna 3.
|
|
- Weronika Matusiak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Kształtowanie struktury i właściwości materiałów metalowych metodami technologicznymi 1. Odlewanie 2. Obróbka plastyczna 3. Obróbka cieplna
2 1. ODLEWANIE METALI Odlewanie polega na wlaniu ciekłego metalu lub stopu do formy, która ma kształt gotowego wyrobu lub półwyrobu. W ten sposób otrzymuje się gotowe wyroby odlewy lub półwyroby wlewki. Wlewki są następnie obrabiane plastycznie. Klasyczne metody odlewania: W formach piaskowych (ceramicznych) W formach metalowych Przedmioty wykonane wyłącznie na drodze odlewania są najtańsze, lecz mają więcej wad i gorsze właściwości mechaniczne niż przedmioty wytworzone innymi metodami. Przykłady elementów odlewanych: klocki hamulcowe, pierścienie tłokowe, cylindry silników, korpusy maszyn, duże panewki, pomniki.
3 Przykład odlewu
4 Krystalizacja Podstawą techniki odlewania jest krystalizacja. Jest to proces przejścia ciekłej substancji w stan stały o budowie krystalicznej. W trakcie krystalizacji wydziela się ciepło. Zmiany temperatury w funkcji czasu chłodzenia od stanu ciekłego: 1-3 materiały krystaliczne, 4 materiał amorficzny
5 Krystalizacja przebiega przez zarodkowanie i wzrost zarodków krystalizacji Zarodki krystalizacji zespoły bliskiego uporządkowania w fazie ciekłej o wielkości większej od krytycznej, do których przyłączają się kolejno następne atomy Szybkość krystalizacji zależy od: szybkości zarodkowania, tj. liczby zarodków krystalizacji tworzących się w ciągu jednostki czasu w jednostce objętości cieczy liniowej szybkości krystalizacji, tj. szybkości przesuwania się frontu krystalizacji, mierzonej w jednostkach długości na jednostkę czasu
6
7 Przy nieznacznym przechłodzeniu (małej szybkości chłodzenia) metal ma strukturę gruboziarnistą Ze zwiększeniem szybkości przechłodzenia liniowa szybkość krystalizacji wzrasta wolniej od szybkości zarodkowania, metal ma strukturę drobnoziarnistą Maksimum szybkości zarodkowania odpowiada większemu przechłodzeniu niż maksimum liniowej szybkości krystalizacji, a więc metal osiąga w tym zakresie najmniejszą wielkość ziarna Przy bardzo dużych szybkościach chłodzenia szybkość zarodkowania i liniowa szybkość krystalizacji są równe zeru i metal posiada amorficzną strukturę szkła.
8 Jama usadowa Wpływ szybkości chłodzenia na budowę wlewka. Ziarna metalu o różnym kształcie i wielkości: 1- kryształy zamrożone, 2 kryształy słupkowe, 3 kryształy wolne
9 Krystalizacja czystych metali - wzrost dendrytyczny
10 Schemat dendrytu Dendrytyczna budowa czystego metalu
11 Kierunek wzrostu dendrytów i ich rozgałęzień jest zwykle zgodny z kierunkami najgęściej obsadzonymi atomami w tworzących się kryształach, np. w sieci RPC A2 jest to kierunek <111>
12 Krystalizacja stopów metali o strukturze roztworów stałych W porównaniu z czystymi metalami warunki krystalizacji stopów różnią się, głównie stężeniami faz ciekłej i stałej w strefie frontu krystalizacji Może mieć miejsce wzrost komórkowy i dendrytyczny Szybkość wzrostu dendrytycznego w przypadku stopów jest mniejsza niż w czystych metalach, gdyż wzrastające stężenie składnika rozpuszczonego w cieczy powoduje obniżenie temperatury równowagi, co zmniejsza przechłodzenie decydujące o wzroście kryształów
13 Wzrost komórkowy
14 2. OBRÓBKA PLASTYCZNA METALI Obróbka plastyczna rodzaj obróbki, w czasie której ukształtowanie materiału, zmianę jego struktury i właściwości osiąga się przez odkształcenie plastyczne, tj. odkształcenie trwałe, nie zanikające po usunięciu sił zewnętrznych, które go wywołały.
15 Materiał plastyczny poddany wzrastającemu obciążeniu na zimno przechodzi przez następujące stadia: odkształcenie sprężyste (odwracalne) odkształcenie plastyczne (nieodwracalne) zerwanie (dekohezja)
16 a) γ θ 1 τ τ τ θ τ 2 τ b) τ τ Odkształcenie może realizować się poprzez wydłużenie (a) lub ścięcie (b).
17 Odkształcenie sprężyste jest to takie odkształcenie materiału spowodowane przez działanie naprężeń wywołanych przez siłę zewnętrzną lub naprężeń własnych, które zanika po zdjęciu naprężeń. Odkształcenie sprężyste metali zachodzi poprzez przemieszczanie się atomów na odległości nie większe niż odległości sieciowe, dzięki czemu nie następują zasadnicze zmiany w ułożeniu atomów w sieci, zachodzi tylko zwiększenie energii ciała odkształcanego, np. ściskanego lub rozciąganego pręta lub sprężyny.
18 τ τ Schemat położenia atomów w odkształconym sprężyście monokrysztale
19 W metalach odkształcenie sprężyste względne poprzez wydłużenie ε = DL/L 0 zwykle nie przekracza 1,5%, dalszy wzrost naprężeń wprowadza składową plastyczną odkształcenia. Schemat odkształcenia sprężystego (wydłużenia) pod wpływem siły P pręta swobodnego, po odjęciu siły pręt wraca do wyjściowych wymiarów; B - schemat odkształcenia sprężystoplastycznego pręta pod wpływem siły P1 - odkształcenie pręta ma dwie składowe sprężystą i plastyczną, po odjęciu siły odkształcenie sprężyste zanika, pręt zachowuje odkształcenie plastyczne (trwałe) wydłużenie L trwałe. L 0 ε = L / L 0 = (L 1 -L 0 ) / L 0 P P P 1 P 1 L 1 L trwałe = L 1 -L 0 A B
20 Odkształcenie plastyczne jest to takie odkształcenie materiału spowodowane przez działanie naprężeń, które pozostaje po zdjęciu naprężeń. Odkształcenie plastyczne na zimno w monokryształach może się realizować przez poślizg lub bliźniakowanie. Podstawowym mechanizmem odkształcenia plastycznego na zimno jest poślizg. Poślizg polega na równoległym przesunięciu jednej części kryształu względem drugiej.
21 Schemat odkształcenia plastycznego monokryształu przez poślizg
22 Poślizg nie zachodzi jednocześnie na całym obszarze płaszczyzny poślizgowej, bo wymagało by to zbyt dużej siły potrzebnej do jednoczesnego przezwyciężenia wiązań atomów w całej płaszczyźnie. Zamiast tego poślizg realizuje się krok po kroku przez przesuwanie się w płaszczyźnie poślizgu dyslokacji Przesuwanie się dyslokacji nazywamy poślizgiem dyslokacji. Dzięki temu w każdym kroku następuje zerwanie sił atomowych i przemieszczenie atomów tylko lokalnie w strefie dyslokacji i tylko o odległości rzędu odległości atomowych. W każdym kroku dyslokacja przesuwa się o jedną odległość atomową o parametr sieci. Odkształcenie plastyczne na zimno realizuje poprzez poślizg dyslokacji.
23
24 W każdej sieci krystalicznej istnieją wyróżnione płaszczyzny, a na nich kierunki, wzdłuż których może zachodzićłatwiejszy poślizg niż w innych płaszczyznach. Są to tzw. płaszczyzny łatwego poślizgu, najgęściej obsadzone atomami. W takich płaszczyznach poślizg dyslokacji jest najłatwiejszy, gdyż droga przeskoku dyslokacji jest najkrótsza i do zrealizowania przeskoku wystarczy mniejsze naprężenie niż w płaszczyźnie o rzadszym ułożeniu atomów. Po przesunięciu się o określony wektor poślizg dyslokacji jest blokowany przez zwiększającą się gęstość dyslokacji. Wtedy dalsze poślizgi w krysztale mogą zachodzić w płaszczyznach o mniej gęstym ułożeniu atomów. Płaszczyzna poślizgu oraz kierunek poślizgu tworzą razem system poślizgu. Komórka sieci A1 z zaznaczonymi płaszczyznami {111} i kierunkami <110> łatwego poślizgu.
25
26 Po wyczerpaniu możliwości poślizgu odkształcenie monokryształu realizuje się poprzez bliźniakowanie. Bliźniakowanie wymaga znacznie większych naprężeń niż poślizg, dlatego zachodzi w drugiej kolejności. Bliźniakowanie występuje przede wszystkim w kryształach o sieci HZ (Mg, Ti, Zn), które mają mniejszą liczbę systemów poślizgu od sieci RSC i w kryształach o sieci RPC (Fe a, Mo, W), w których naprężenia krytyczne poślizgu są większe ze względu na brak płaszczyzn tak gęsto upakownych atomami, jak w RSC (Cu, Al, Ni).
27 Bliźniak jest segmentem kryształu składającym się z przesuniętych po sobie warstw. Dwie skrajne płaszczyzny ograniczające bliźniak nazywane są płaszczyznami bliźniakowania. Bliźniak ma strukturę sieci (ułożenie atomów) będącą lustrzanym odbiciem względem płaszczyzny bliźniakowania struktury nieodkształconej części kryształu. Schemat odkształcenia plastycznego monokryształu przez bliźniakowanie
28 Odkształcenie plastyczne w materiale polikrystalicznym realizuje się przez poślizg w wielu różnych ziarnach jednocześnie. Ziarna są pojedynczymi kryształami różnie zorientowanymi w przestrzeni, nawzajem ograniczają się i odkształceniu jednego ziarna musi towarzyszyć jednoczesne odkształcenie ziaren sąsiednich. Z tego powodu poślizgom w jednym ziarnie w określonym systemie poślizgu towarzyszą poślizgi w ziarnach sąsiednich, w tym samym lub innym systemie.
29 σ = P/S P - siła S - przekrój pręta σ B σspr ε trwałe = L 1 /L 0 ε = L/L 0 A C Zależność między odkształceniem względnym ε, a naprężeniem s w czasie rozciągania pręta polikrystalicznego. Odcinek prostoliniowy - od współrzędnych (0,0) do (ε spr, σ spr ) reprezentuje sprężyste odkształcenie pręta, zgodne z zależnością -prawem Hooke a: ε = σ / E gdzie: σ - naprężenia, σ = P/S = siła rozciągająca / przekrój pręta, ε = L / L 0, DL, E moduł sprężystości podłużnej (moduł Younga) ε spr ε
30 Początkowy odcinek na wykresie rozciągania jest dokładnie prostoliniowy tylko dla monokryształów. W materiałach polikrystalicznych odcinek ten ma pewną krzywiznę wynikającą z obecności wielu ziaren o różnej orientacji oraz obecności dyslokacji. Górna granica plastyczności σ g (R eg )wywołana odrywaniem dyslokacji od atmosfer atomów obcych Dolna granica plastyczności σ d (R ed ) zależna od wielkości ziarna, zgodnie z równaniem Halla-Petcha R ed = σ 0 +kd (-1/2) d wielkość ziarna, k stała, σ 0 - naprężenie tarcia sieci
31 Odkształcenie plastyczne metalu powoduje zmiany: kształtu i wymiarów elementu, mikrostruktury, stanu naprężeń, właściwości. Całokształt zmian określa się mianem zgniotu. Struktura włóknista - wydłużone ziarna, ułożone w jednym kierunku Tekstura zgniotu uprzywilejowana orientacja krystalograficzna ziaren względem kierunku i płaszczyzny obróbki plastycznej, decydująca o anizotropii właściwości mechanicznych i fizycznych metali obrobionych plastycznie na zimno (różnicy właściwości w zależności od kierunku)
32 a) b) 50 µm Równoosiowe ziarna w stopie jednofazowym przed odkształceniem plastycznym (a), wydłużone ziarna i pasma poślizgu w ziarnach jednofazowego stopu po odkształceniu plastycznym na zimno, struktura włóknista (b)
33 Gniot na zimno powoduje powstanie naprężeń: I rodzaju - submikroskopowych, występujących wewnątrz ziaren, spowodowanych odkształceniami wewnątrz ziaren II rodzaju - mikroskopowych, występujących między ziarnami, w wyniku wzajemnych komplementarnych odkształceń ziaren III rodzaju - makroskopowych, spowodowanych nierównomiernym odkształceniem na przekroju wyrobu Naprężenia własne są niekorzystne, ponieważ mogą powodować niepożądane odkształcenia wyrobu, a nawet pękanie oraz przyczyniają się do obniżenia odporności na korozję wyrobu.
34 Gniot (stopień gniotu) = (A 0 A)/A 0 x 100% A 0 początkowe pole przekroju poprzecznego materiału, A pole przekroju po odkształceniu Przykład zmian właściwości mechanicznych (umocnienia) materiału metalowego w wyniku odkształcenia plastycznego na zimno
35 Zmiany właściwości fizycznych i chemicznych metali wywołanych odkształceniem plastycznym: spadek przewodności elektrycznej, przenikalności i podatności magnetycznej wzrost histerezy magnetycznej spadek odporności na korozję
36 Gniot na zimno powoduje powstanie naprężeń: I rodzaju - submikroskopowych, występujących wewnątrz ziaren, spowodowanych odkształceniami wewnątrz ziaren II rodzaju - mikroskopowych, występujących między ziarnami, w wyniku wzajemnych komplementarnych odkształceń ziaren III rodzaju - makroskopowych, spowodowanych nierównomiernym odkształceniem na przekroju wyrobu Naprężenia własne są niekorzystne, ponieważ mogą powodować niepożądane odkształcenia wyrobu, a nawet pękanie oraz przyczyniają się do obniżenia odporności na korozję wyrobu.
37 Odkształcenie plastyczne na zimno powoduje wzrost energii wewnętrznej materiału wskutek zwiększenia ilości defektów sieci krystalicznej - defektów punktowych, dyslokacji, oraz wskutek fragmentacji ziaren. W zależności od rodzaju materiału i gniotu, 2 10 % pracy mechanicznej włożonej w odkształcenie pozostaje w materiale, reszta zamienia się w ciepło i jest rozproszona na zewnątrz. Materiał odkształcony na zimno jest w stanie metastabilnym dąży do wydzielenia nadmiaru energii. Proces ten jest aktywowany cieplnie, tzn. zachodzi tym szybciej, im wyższa jest temperatura materiału, a dla większości materiałów w temperaturze pokojowej przebiega na tyle wolno, ze nie daje żadnych skutków praktycznie zmieniających właściwości materiału przez dowolnie długi czas. Proces powrotu materiału odkształconego na zimno do stanu stabilnego dzieli się na dwa podstawowe stadia zdrowienie i rekrystalizację.
38 Zdrowienie procesy wydzielania się z odkształconego metalu energii zmagazynowanej, dzięki wzajemnemu oddziaływaniu, przegrupowaniu przez wspinanie i anihilacji dyslokacji bez udziału migracji szerokokątowych granic ziaren. Przebieg zdrowienia: 1. Aktywowana cieplnie migracja atomów międzywęzłowych i równoczesna migracja wakansów skutkująca zmniejszeniem stężenia wakansów 2. Przegrupowania dyslokacji 3. Rozrastanie się podziaren w uprzywilejowanych kierunkach
39 Rekrystalizacja procesy zachodzące w uprzednio odkształconym metalu, związane z migracją szerokokątowych granic ziaren Rodzaje rekrystalizacji: pierwotna równomierna wtórna
40 Przegrupowania dyslokacji: a) tworzenie ścianek poligonalnych, b) łączenie się ścianek, c) zanik ścianek przez wspinanie dyslokacji (1-3 kolejne stadia)
41 a) Układ dyslokacji utworzony przez poślizgi w jednym systemie, przy małym stopniu zgniotu, nie skutkuje powstaniem zarodków rekrystalizacji w ostatnim etapie zdrowienia, a następnie rekrystalizacją metalu. (b) Układ dyslokacji utworzony przez poślizgi w wielu systemach prowadzi do powstania subziaren o dużym stopniu dezorientacji, stanowiących zarodki rekrystalizacji. Zdrowienie powoduje wyzwolenie całości (a) lub części (b) energii zmagazynowanej, zanik całkowity lub częściowy naprężeń i zmiany właściwości materiału przeciwne wywołanym odkształceniem całkowite przy braku rekrystalizacji lub małe przy dalszej rekrystalizacji.
42 Rekrystalizacja procesy zachodzące w uprzednio odkształconym metalu, związane z migracją szerokokątowych granic ziaren. Szybkość rekrystalizacji jest tym większa, im wyższa jest temperatura i stopień gniotu. Rodzaje rekrystalizacji: pierwotna równomierna wtórna
43 Rekrystalizacja równomierna Zmiany właściwości metalu w funkcji temperatury wyżarzania po odkształceniu plastycznym: 1 naprężenia, 2 wielkość ziarna, 3 wytrzymałość na rozciąganie, 4 wydłużenie
44 Rekrystalizacja pierwotna aktywowany cieplnie proces całkowitego przekrystalizowania odkształconego plastycznie metalu. Udział ziaren zrekrystalizowanych i niezrekrystalizowanych zmienia się z upływem czasu.
45 Rekrystalizacja równomierna po zakończeniu rekrystalizacji pierwotnej, polega na wzroście wielkości ziaren. Rekrystalizacja wtórna po zakończeniu rekrystalizacji pierwotnej w wysokich temperaturach, polega na szczególnie silnym wzroście niektórych ziaren, co prowadzi do bardzo dużego zróżnicowania wielkości ziaren
46 Temperatura rekrystalizacji właściwość materiału mająca charakter umowny, która zależy od takich czynników jak: stopień gniotu, szybkość nagrzewania, czystość materiału, wielkość ziarna. Umownie przyjmuje się, że jest to temperatura, w której dany metal poddany określonemu odkształceniu zrekrystalizuje się całkowicie w ciągu 1 godziny. Temperatura rekrystalizacji T R zależy w pewnym stopniu od temperatury topnienia T T, co wyraża empiryczna zależność Boczwara: T R = (0,35 0,60)T T [K]
47 Wpływ stopnia odkształcenia na temperaturę rekrystalizacji i wielkość ziarna po rekrystalizacji Al 99,99% (wygrzewanie 1 godzina). 1 temperatura rekrystalizacji, 2 wielkość ziarna
48 Gniot krytyczny przeważnie w przedziale 2-12%, powoduje po rekrystalizacji szczególnie gruboziarnistą strukturę. Z tego powodu projektując obróbkę plastyczną wyrobów,które będą podlegać rekrystalizacji, należy unikać odkształcenia krytycznego. Przyczyną silnego rozrostu ziarna jest mała ilość zarodków rekrystalizacji. Po gniocie mniejszym od krytycznego rekrystalizacja nie zachodzi, ponieważ odkształcenie było zbyt małe do wytworzenia zarodków rekrystalizacji, tj. podziaren o szerokokątowych granicach.
49 Techniczne aspekty odkształcenia plastycznego Temperatura rekrystalizacji stanowi kryterium zabiegów: Obróbki plastycznej na zimno poniżej temperatury rekrystalizacji. Ma miejsce zgniot. Obróbki plastycznej na gorąco powyżej temperatury rekrystalizacji. Równolegle ze zgniotem zachodzi rekrystalizacja. Po odkształceniu plastycznym na zimno można stosować: Wyżarzanie odprężające, w przedziale temperatur w których zachodzi proces zdrowienia, w celu usunięcia naprężeń Wyżarzanie rekrystalizujące temperatury wyższe od temperatury rekrystalizacji, w celu usunięcia umocnienia materiału. Górna granica temperatury rekrystalizowania temperatura powodująca rekrystalizację wtórną.
50 Obróbka plastyczna na gorąco Temperatura procesu jest wyższa od temperatury rekrystalizacji, zwykle o 100ºC Brak umocnienia Metody: walcowanie, kucie, wyciąganie, spęczanie Wyroby: blachy, pręty, kształtowniki (np. szyny kolejowe) Kąt chwytu walców Schemat walcowania
51 Kształtowanie zaworu silnika samochodowego: A - surowy pręt, B trzonek (wyciąganie na gorąco), C głowa (spęczanie na gorąco), D obróbka końcowa (skrawanie)
52 Obróbka plastyczna na zimno Temperatura procesu jest niższa od temperatury rekrystalizacji Umocnienie materiału. Przykład blachy stalowej walcowanej na zimno: Stan R m Półtwardy (Z = 25 %) 500 N/mm 2 Twardy (Z = 50 %) 650 N/mm 2 Wyżarzony 300 N/mm 2 Metody: walcowanie, kucie, wyciąganie, spęczanie, gięcie Wyroby: taśmy, blachy i pręty o dokładnym wykończeniu powierzchni i podwyższonej wytrzymałości
53 Zapory wypychacza stempel Kształtowanie śruby spęczanie na zimno końca pręta
54 3. OBRÓBKA CIEPLNA METALI Dziedzina technologii obejmująca zespół operacji i zabiegów, których celem jest zmiana właściwości mechanicznych i fizykochemicznych metali w stanie stałym, głównie przez wywołanie zmian strukturalnych będących funkcją temperatury, czasu i środowiska Rodzaje obróbki Obróbka cieplna zwykła Obróbka cieplno-chemiczna Obróbka cieplno-mechaniczna Obróbka cieplno-magnetyczna
55 Obróbka cieplna zwykła: zmiany właściwości metali osiąga się głównie przez zmiany temperatury w czasie procesu. Obejmuje ona operacje wyżarzania, hartowania, odpuszczania, przesycania, starzenia.
56
57
58 Rodzaje ośrodków grzejnych: Powietrze Ośrodki gazowe Złoża fluidalne Kąpiele solne: hartownicze sole chlorkowe (chlorki baru, sodu, wapnia oraz krzemionka lub tlenek aluminium) lub saletrzankowe (azotany sodu, potasu, azotyn sodu, chromiany) Ciekłe kąpiele metalowe: bizmut, antymon, cyna i ołów
59 Rodzaje ośrodków chłodzących: Woda, roztwory wodne soli, zasad, polimerów Oleje hartownicze Kąpiele solne i metalowe Ośrodki sfluidyzowane Powietrze i inne gazy
60
61 Obróbka cieplno-chemiczna: zabieg cieplny lub zespół zabiegów prowadzonych dla uzyskania zmiany składu chemicznego i struktury, a przez to właściwości warstwy wierzchniej stopu w wyniku oddziaływania chemicznego środowiska i temperatury. Oprócz przekazywania ciepła, ma miejsce transport masy Cel obróbki: wytworzenie warstw wierzchnich o zwiększonej odporności na ścieranie, zmęczenie, korozyjne działanie środowiska Najczęściej stosowane zabiegi obróbki cieplno-chemicznej: nawęglanie, azotowanie, węgloazotowanie i azotonawęglanie, krzemowanie, metalizowanie dyfuzyjne (aluminiowanie, chromowanie, cynkowanie itp.)
62 Procesy składowe transportu masy w obróbce cieplnochemicznej 1. Reakcje w ośrodku nasycającym, związane z utworzeniem aktywnych wolnych atomów składnika nasycającego, np. CH4 2H 2 + C 2. Dyfuzja w ośrodku nasycającym, m.in. dopływ atomów składnika nasycającego do powierzchni metalu 3. Adsorpcja, czyli osadzanie wolnych atomów składnika nasycającego na granicy fazy stałej w postaci warstewki o grubości jednego atomu 4. Dyfuzja aktywowany cieplnie proces zachodzący wskutek ruchu atomów w sieci przestrzennej metalu w kierunku wyrównania stężenia składników. Warunkiem przebiegu dyfuzji jest rozpuszczalność w stanie stałym pierwiastka nasycającego w osnowie metalicznej obrabianego materiału. Dyfuzję opisują prawa Ficka.
63 Adsorpcja: a) schemat sił powierzchniowych powodujących adsorpcję atomów, b) warstwa atomów zaadsorbowanych
64 Mechanizmy dyfuzji: W roztworach różnowęzłowych mechanizm wakansowy W roztworach międzywęzłowych mechanizm międzywęzłowy, charakterystyczny dla C i N w stopach żelaza
65 Prawa Ficka opisujące dyfuzję x Pierwsze prawo Ficka opisuje szybkość dyfuzji J (strumień atomów, tj. ilość atomów składnika nasycającego na jednostkę powierzchni i czasu [1/cm 2 s]) J = - D dc/dx; D = D 0 exp(-q/rt) D współczynnik dyfuzji [cm 2 /s], c- stężenie [1/cm 3], x odległość [cm], dc/dx gradient stężenia pierwiastka dyfundującego, Q energia aktywacji dyfuzji, R - stała gazowa 8,314 J/mol K (stała fizyczna równa pracy wykonanej przez 1 mol gazu doskonałego podgrzewanego o 1 kelwin (stopień Celsjusza) podczas przemiany izobarycznej), D 0 stała zależna od struktury krystalicznej metalu, T temperatura w skali bezwzględnej c x c
66 Drugie prawo Ficka opisuje przebieg dyfuzji w czasie dc/dτ = d/dx (D dc/dx) τ - czas procesu
67 Drogi dyfuzji: 1. Wzdłuż powierzchni najłatwiej 2. Wzdłuż granic ziaren trudniej 3. Wewnątrz ziaren najtrudniej Pierwiastek dyfundujący Metal 3 2 1
68 Obróbka cieplno-mechaniczna: zmiany właściwości metali osiąga się przez połączone działanie odkształceń plastycznych oraz zmianę temperatury w czasie procesu Obróbka cieplno-magnetyczna: zmiany właściwości fizycznych metali osiąga się przez zmiany temperatury w czasie procesu w silnym polu magnetycznym
69 Rysunki slajdy 6, 9, 13, 23, 25, 30,55-57, 60: L. Dobrzański, Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo, WNT Gliwice- Warszawa 2002
Technologie wytwarzania. Opracował Dr inż. Stanisław Rymkiewicz KIM WM PG
Technologie wytwarzania Opracował Dr inż. Stanisław Rymkiewicz KIM WM PG Technologie wytwarzania Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki
Bardziej szczegółowoODKSZTAŁCENIE I REKRYSTALIZACJA METALI. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
ODKSZTAŁCENIE I REKRYSTALIZACJA METALI Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ODKSZTAŁCENIE I REKRYSTALIZACJA METALI 1. ODKSZTAŁCENIE METALI
Bardziej szczegółowoOBRÓBKA PLASTYCZNA METALI
OBRÓBKA PLASTYCZNA METALI ODKSZTAŁCENIE I REKRYSTALIZACJA METALI 1. ODKSZTAŁCENIE METALI 2. ZDROWIENIE I REKRYSTALIZACJA 3. TECHNICZNE ASPEKTY ODKSZTAŁCENIA PLASTYCZNEGO ODKSZTAŁCENIE METALI Ciało stałe
Bardziej szczegółowoTechnologie wytwarzania metali. Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe
Technologie wytwarzania metali Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe KRYSTALIZACJA METALI I STOPÓW Krzepnięcie - przemiana fazy
Bardziej szczegółowoTechnologie wytwarzania metali. Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe
Technologie wytwarzania metali Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe KRYSTALIZACJA METALI I STOPÓW Krzepnięcie - przemiana fazy
Bardziej szczegółowoKRYSTALIZACJA METALI I STOPÓW. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
KRYSTALIZACJA METALI I STOPÓW Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Krzepnięcie przemiana fazy ciekłej w fazę stałą Krystalizacja przemiana
Bardziej szczegółowoOBRÓBKA PLASTYCZNA METALI
OBRÓBKA PLASTYCZNA METALI Plastyczność: zdolność metali i stopów do trwałego odkształcania się bez naruszenia spójności Obróbka plastyczna: walcowanie, kucie, prasowanie, ciągnienie Produkty i półprodukty
Bardziej szczegółowoZjawisko to umożliwia kształtowanie metali na drodze przeróbki plastycznej.
ODKSZTAŁCENIE PLASTYCZNE, ZGNIOT I REKRYSTALIZACJA Zakres tematyczny 1 Odkształcenie materiałów metalicznych Materiały metaliczne są ciałami plastycznymi pod wpływem obciążenia, którego wartość przekracza
Bardziej szczegółowoTechnologia obróbki cieplnej. Grzanie i ośrodki grzejne
Technologia obróbki cieplnej Grzanie i ośrodki grzejne Grzanie: nagrzewanie i wygrzewanie Dobór czasu grzania Rodzaje ośrodków grzejnych Powietrze Ośrodki gazowe Złoża fluidalne Kąpiele solne: sole chlorkowe
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE PLASTYCZNOŚĆ. Zmiany makroskopowe. Zmiany makroskopowe
WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE PLASTYCZNOŚĆ Zmiany makroskopowe Zmiany makroskopowe R e = R 0.2 - umowna granica plastyczności (0.2% odkształcenia trwałego); R m - wytrzymałość na rozciąganie (plastyczne); 1
Bardziej szczegółowoKształtowanie cieplno-plastyczne. Opracował Dr inż. Stanisław Rymkiewicz KIM WM PG
Kształtowanie cieplno-plastyczne Opracował Dr inż. Stanisław Rymkiewicz KIM WM PG OBRÓBKA CIEPLNA METALI Grzanie: nagrzewanie i wygrzewanie Rodzaje ośrodków grzejnych Powietrze Ośrodki gazowe Złoża fluidalne
Bardziej szczegółowoOBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. III. Hartowanie i odpuszczanie, obróbka cieplno-chemiczna
OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA Cz. III. Hartowanie i odpuszczanie, obróbka cieplno-chemiczna HARTOWANIE, SPOSOBY HARTOWANIA Hartowanie jest obróbką cieplną polegającą na nagrzaniu stali do temperatur występowania
Bardziej szczegółowoDefinicja OC
OBRÓBKA CIEPLNA Podstawy teoretyczne Zakres tematyczny 1 Definicja OC Obróbka cieplna jest to zespół zabiegów wywołujących polepszenie właściwości mechanicznych oraz fizyko-chemicznych metali i stopów,
Bardziej szczegółowoNauka o Materiałach. Wykład IX. Odkształcenie materiałów właściwości plastyczne. Jerzy Lis
Nauka o Materiałach Wykład IX Odkształcenie materiałów właściwości plastyczne Jerzy Lis Nauka o Materiałach Treść wykładu: 1. Odkształcenie plastyczne 2. Parametry makroskopowe 3. Granica plastyczności
Bardziej szczegółowoKształtowanie struktury i własności użytkowych umacnianej wydzieleniowo miedzi tytanowej. 7. Podsumowanie
Kształtowanie struktury i własności użytkowych umacnianej wydzieleniowo miedzi tytanowej 7. Podsumowanie Praca wykazała, że mechanizm i kinetyka wydzielania w miedzi tytanowej typu CuTi4, jest bardzo złożona
Bardziej szczegółowoWykład 8. Przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem. Przemiany zachodzące podczas nagrzewania
Wykład 8 Przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem Przemiany zachodzące podczas nagrzewania Nagrzewanie stopów żelaza powyżej temperatury 723 O C powoduje rozpoczęcie przemiany perlitu w austenit
Bardziej szczegółowoTermodynamiczne warunki krystalizacji
KRYSTALIZACJA METALI ISTOPÓW Zakres tematyczny y 1 Termodynamiczne warunki krystalizacji hiq.linde-gas.fr Krystalizacja szczególny rodzaj krzepnięcia, w którym ciecz ulega przemianie w stan stały o budowie
Bardziej szczegółowoWykład IX: Odkształcenie materiałów - właściwości plastyczne
Wykład IX: Odkształcenie materiałów - właściwości plastyczne JERZY LIS Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Technologii Ceramiki i Materiałów Ogniotrwałych Treść wykładu: 1. Odkształcenie
Bardziej szczegółowoPODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ
PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA WYŻARZANIE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. POJĘCIA PODSTAWOWE 2. PRZEMIANY PRZY NAGRZEWANIU
Bardziej szczegółowoPODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA WYŻARZANIE 1. POJĘCIA PODSTAWOWE 2. PRZEMIANY PRZY NAGRZEWANIU I POWOLNYM CHŁODZENIU STALI 3.
PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA WYŻARZANIE 1. POJĘCIA PODSTAWOWE 2. PRZEMIANY PRZY NAGRZEWANIU I POWOLNYM CHŁODZENIU STALI 3. WYŻARZANIE 1. POJĘCIA PODSTAWOWE Definicja obróbki cieplnej Dziedzina
Bardziej szczegółowoTechnologie Materiałowe II Wykład 2 Technologia wyżarzania stali
KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I SPAJANIA ZAKŁAD INŻYNIERII SPAJANIA Technologie Materiałowe II Wykład 2 Technologia wyżarzania stali dr hab. inż. Jerzy Łabanowski, prof.nadzw. PG Kierunek studiów: Inżynieria
Bardziej szczegółowoBUDOWA STOPÓW METALI
BUDOWA STOPÓW METALI Stopy metali Substancje wieloskładnikowe, w których co najmniej jeden składnik jest metalem, wykazujące charakter metaliczny. Składnikami stopów mogą być pierwiastki lub substancje
Bardziej szczegółowo2. WPŁYW ODKSZTAŁCENIA PLASTYCZNEGO NA ZIMNO NA ZMIANĘ WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH METALI
2. WPŁYW ODKSZTAŁCENIA PLASTYCZNEGO NA ZIMNO NA ZMIANĘ WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH METALI 2.1. Cel ćwiczenia Zapoznanie się z możliwością trwałego odkształcenia metalu na zimno oraz z wpływem tego odkształcenia
Bardziej szczegółowoNauka o Materiałach. Wykład VI. Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste i plastyczne. Jerzy Lis
Nauka o Materiałach Wykład VI Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste i plastyczne Jerzy Lis Nauka o Materiałach Treść wykładu: 1. Właściwości materiałów -wprowadzenie 2. Statyczna próba rozciągania.
Bardziej szczegółowoDEFEKTY STRUKTURY KRYSTALICZNEJ. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
DEFEKTY STRUKTURY KRYSTALICZNEJ Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Defekty struktury krystalicznej są to każdego rodzaju odchylenia od
Bardziej szczegółowoObróbka cieplna stali
Obróbka cieplna stali Obróbka cieplna stopów: zabiegi cieplne, które mają na celu nadanie im pożądanych cech mechanicznych, fizycznych lub chemicznych przez zmianę struktury stopu. Podstawowe etapy obróbki
Bardziej szczegółowoPEŁZANIE WYBRANYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH
Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: Wprowadzenie PEŁZANIE WYBRANYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH Opracowała: mgr inż. Magdalena Bartkowiak-Jowsa Reologia jest nauką,
Bardziej szczegółowoOBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. I. Wyżarzanie
OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA Cz. I. Wyżarzanie Przemiany przy nagrzewaniu i powolnym chłodzeniu stali A 3 A cm A 1 Przykład nagrzewania stali eutektoidalnej (~0,8 % C) Po przekroczeniu temperatury A 1
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA STOPÓW CHARAKTERYSTYKA FAZ. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
STRUKTURA STOPÓW CHARAKTERYSTYKA FAZ Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Stop tworzywo składające się z metalu stanowiącego osnowę, do którego
Bardziej szczegółowoCIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ
CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ Ciepło i temperatura Pojemność cieplna i ciepło właściwe Ciepło przemiany Przejścia między stanami Rozszerzalność cieplna Sprężystość ciał Prawo Hooke a Mechaniczne
Bardziej szczegółowoOBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. II. Przemiany austenitu przechłodzonego
OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA Cz. II. Przemiany austenitu przechłodzonego WPŁYW CHŁODZENIA NA PRZEMIANY AUSTENITU Ar 3, Ar cm, Ar 1 temperatury przy chłodzeniu, niższe od równowagowych A 3, A cm, A 1 A
Bardziej szczegółowoNauka o Materiałach Wykład II Monokryształy Jerzy Lis
Wykład II Monokryształy Jerzy Lis Treść wykładu: 1. Wstęp stan krystaliczny 2. Budowa kryształów - krystalografia 3. Budowa kryształów rzeczywistych defekty WPROWADZENIE Stan krystaliczny jest podstawową
Bardziej szczegółowoODKSZTAŁCANIE NA ZIMNO I WYŻARZANIE MATERIAŁÓW
8 Ćwiczenie 1 ODKSZTAŁCANIE NA ZIMNO I WYŻARZANIE MATERIAŁÓW Celem ćwiczenia jest: - poznanie zjawisk wywołujących umocnienie materiałów, - poznanie wpływu wyżarzania odkształconego na zimno materiału
Bardziej szczegółowoMateriały Reaktorowe. Właściwości mechaniczne
Materiały Reaktorowe Właściwości mechaniczne Naprężenie i odkształcenie F A 0 l i l 0 l 0 l l 0 a. naprężenie rozciągające b. naprężenie ściskające c. naprężenie ścinające d. Naprężenie torsyjne Naprężenie
Bardziej szczegółowoNauka o Materiałach. Wykład XI. Właściwości cieplne. Jerzy Lis
Nauka o Materiałach Wykład XI Właściwości cieplne Jerzy Lis Nauka o Materiałach Treść wykładu: 1. Stabilność termiczna materiałów 2. Pełzanie wysokotemperaturowe 3. Przewodnictwo cieplne 4. Rozszerzalność
Bardziej szczegółowoPodstawy Nauki o Materiałach II Wydział Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej
Podstawy Nauki o Materiałach II Wydział Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej Zbigniew Pakieła Klasyfikacja defektów struktury krystalicznej wg wymiarów elementów 0 - wymiarowe (defekty punktowe)
Bardziej szczegółowoObróbka cieplna stali
OBRÓBKA CIEPLNA Obróbka cieplna stali Powstawanie austenitu podczas nagrzewania Ujednorodnianie austenitu Zmiany wielkości ziarna Przemiany w stali podczas chłodzenia Martenzytyczna Bainityczna Perlityczna
Bardziej szczegółowoSTATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA
STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA Próba statyczna rozciągania jest jedną z podstawowych prób stosowanych do określenia jakości materiałów konstrukcyjnych wg kryterium naprężeniowego w warunkach obciążeń statycznych.
Bardziej szczegółowoNaprężenia i odkształcenia spawalnicze
Naprężenia i odkształcenia spawalnicze Cieplno-mechaniczne właściwości metali i stopów Parametrami, które określają stan mechaniczny metalu w różnych temperaturach, są: - moduł sprężystości podłużnej E,
Bardziej szczegółowoPodstawy technologii monokryształów
1 Wiadomości ogólne Monokryształy - Pojedyncze kryształy o jednolitej sieci krystalicznej. Powstają w procesie krystalizacji z substancji ciekłych, gazowych i stałych, w określonych temperaturach oraz
Bardziej szczegółowoDEFEKTY STRUKTURY KRYSTALICZNEJ
DEFEKTY STRUKTURY KRYSTALICZNEJ Rodzaje defektów (wad) budowy krystalicznej Punktowe Liniowe Powierzchniowe Defekty punktowe Wakanse: wolne węzły Atomy międzywęzłowe Liczba wad punktowych jest funkcją
Bardziej szczegółowoOdpuszczanie (tempering)
Odpuszczanie (tempering) Nagrzewanie zahartowanej stali (o strukturze martenzytycznej) celem zwiększenia jej plastyczności Podczas nagrzewania występuje wydzielanie węglików i zdrowienie struktury dyslokacyjnej
Bardziej szczegółowoZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.2
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.2 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Odmienność procesów zamrażania produktów
Bardziej szczegółowoWzrost fazy krystalicznej
Wzrost fazy krystalicznej Wydzielenie nowej fazy może różnić się of fazy pierwotnej : składem chemicznym strukturą krystaliczną orientacją krystalograficzną... faza pierwotna nowa faza Analogia elektryczna
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do WK1 Stan naprężenia
Wytrzymałość materiałów i konstrukcji 1 Wykład 1 Wprowadzenie do WK1 Stan naprężenia Płaski stan naprężenia Dr inż. Piotr Marek Wytrzymałość Konstrukcji (Wytrzymałość materiałów, Mechanika konstrukcji)
Bardziej szczegółowoNauka o Materiałach. Wykład VIII. Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste. Jerzy Lis
Nauka o Materiałach Wykład VIII Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste Jerzy Lis Nauka o Materiałach Treść wykładu: 1. Właściwości materiałów -wprowadzenie 2. Klasyfikacja reologiczna odkształcenia
Bardziej szczegółowoINŻYNIERIA MATERIAŁOWA w elektronice
Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechniki Wrocławskiej... INŻYNIERIA MATERIAŁOWA w elektronice... Dr hab. inż. JAN FELBA Profesor nadzwyczajny PWr 1 PROGRAM WYKŁADU Struktura materiałów
Bardziej szczegółowoKONSTRUKCJE METALOWE - LABORATORIUM. Produkcja i budowa stali
KONSTRUKCJE METALOWE - LABORATORIUM Produkcja i budowa stali Produkcja stali ŻELAZO (Fe) - pierwiastek chemiczny, w stanie czystym miękki i plastyczny metal o niezbyt dużej wytrzymałości STAL - stop żelaza
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SPRĘŻYSTOŚĆ MATERIAŁ. Właściwości materiałów. Właściwości materiałów
WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SPRĘŻYSTOŚĆ Właściwości materiałów O możliwości zastosowania danego materiału decydują jego właściwości użytkowe; Zachowanie się danego materiału w środowisku pracy to zaplanowana
Bardziej szczegółowoDyslokacje w kryształach. ach. Keshra Sangwal Zakład Fizyki Stosowanej, Instytut Fizyki Politechnika Lubelska
Dyslokacje w kryształach ach Keshra Sangwal Zakład Fizyki Stosowanej, Instytut Fizyki Politechnika Lubelska I. Wprowadzenie do defektów II. Dyslokacje: Podstawowe pojęcie III. Własności mechaniczne kryształów
Bardziej szczegółowo6. OBRÓBKA CIEPLNO - PLASTYCZNA
6. OBRÓBKA CIEPLNO - PLASTYCZNA 6.1. Cel ćwiczenia Zapoznanie się z rodzajami obróbki cieplno plastycznej i ich wpływem na własności metali. 6.2. Wprowadzenie Obróbką cieplno-plastyczną, zwaną potocznie
Bardziej szczegółowoIntegralność konstrukcji
1 Integralność konstrukcji Wykład Nr 1 Mechanizm pękania Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Konstrukcji Konspekty wykładów dostępne na stronie: http://zwmik.imir.agh.edu.pl/dydaktyka/imir/index.htm
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY SPIEKANE (SPIEKI)
MATERIAŁY SPIEKANE (SPIEKI) Metalurgia proszków jest dziedziną techniki, obejmującą metody wytwarzania proszków metali lub ich mieszanin z proszkami niemetali oraz otrzymywania wyrobów z tych proszków
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA IDEALNYCH KRYSZTAŁÓW
BUDOWA WEWNĘTRZNA MATERIAŁÓW METALICZNYCH Zakres tematyczny y 1 STRUKTURA IDEALNYCH KRYSZTAŁÓW 2 1 Sieć przestrzenna kryształu TRANSLACJA WĘZŁA TRANSLACJA PROSTEJ SIECIOWEJ TRANSLACJA PŁASZCZYZNY SIECIOWEJ
Bardziej szczegółowoDyslokacje w kryształach. ach. Keshra Sangwal, Politechnika Lubelska. Literatura
Dyslokacje w kryształach ach Keshra Sangwal, Politechnika Lubelska I. Wprowadzenie do defektów II. Dyslokacje: podstawowe pojęcie III. Własności mechaniczne kryształów IV. Źródła i rozmnażanie się dyslokacji
Bardziej szczegółowoMATERIAŁOZNAWSTWO Wydział Mechaniczny, Mechatronika, sem. I. dr inż. Hanna Smoleńska
MATERIAŁOZNAWSTWO Wydział Mechaniczny, Mechatronika, sem. I dr inż. Hanna Smoleńska Defekty struktury Defekty struktury krystalicznej są to każdego rodzaju odchylenia od idealnej struktury. Najczęściej
Bardziej szczegółowo5. ODKSZTAŁCENIE PLASTYCZNE I REKRYSTALIZACJA MATERIAŁÓW METALICZNYCH. Opracował: dr inż. Janusz Ryś
5. ODKSZTAŁCENIE PLASTYCZNE I REKRYSTALIZACJA MATERIAŁÓW METALICZNYCH Opracował: dr inż. Janusz Ryś Plastyczność czyli zdolność materiału do osiągania dużych i trwałych odkształceń bez wywołania jego zniszczenia
Bardziej szczegółowoPodstawowe przypadki (stany) obciążenia elementów : 1. Rozciąganie lub ściskanie 2. Zginanie 3. Skręcanie 4. Ścinanie
Podstawowe przypadki (stany) obciążenia elementów : 1. Rozciąganie lub ściskanie 2. Zginanie 3. Skręcanie 4. Ścinanie Rozciąganie lub ściskanie Zginanie Skręcanie Ścinanie 1. Pręt rozciągany lub ściskany
Bardziej szczegółowoPytania do egzaminu inżynierskiego, PWSZ Głogów, Przeróbka Plastyczna
Pytania do egzaminu inżynierskiego, PWSZ Głogów, Przeróbka Plastyczna 1. Badania własności materiałów i próby technologiczne 2. Stany naprężenia, kierunki, składowe stanu naprężenia 3. Porównywanie stanów
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Podstawy obróbki cieplnej Rok akademicki: 2013/2014 Kod: MIM-1-505-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej Kierunek: Inżynieria Materiałowa Specjalność: Poziom
Bardziej szczegółowoPIERWIASTKI STOPOWE W STALACH. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Stal stopowa stop żelaza z węglem, zawierający do ok. 2% węgla i pierwiastki
Bardziej szczegółowoTEMAT PRACY DOKTORSKIEJ
Krynica, 12.04.2013 Wpływ cyrkonu i skandu na zmiany mikrostruktury i tekstury w silnie odkształconych stopach aluminium ---------------------------------------------------------------------------- TEMAT
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia wytrzymałości materiałów. Statyczna próba rozciągania metali. Warunek nośności i użytkowania. Założenia
Wytrzymałość materiałów dział mechaniki obejmujący badania teoretyczne i doświadczalne procesów odkształceń i niszczenia ciał pod wpływem różnego rodzaju oddziaływań (obciążeń) Podstawowe pojęcia wytrzymałości
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO CWICZENIA NR 5
INTRUKCJA DO CWICZENIA NR 5 Temat ćwiczenia: tatyczna próba ściskania materiałów kruchych Celem ćwiczenia jest wykonanie próby statycznego ściskania materiałów kruchych, na podstawie której można określić
Bardziej szczegółowoOBRÓBKA CIEPLNA. opracował dr inż. Stanisław Rymkiewicz
OBRÓBKA CIEPLNA opracował dr inż. Stanisław Rymkiewicz Schemat wykresu układu równowagi fazowej żelazo-węgiel i żelazo-cementyt t, ºC Fe 6,67 Fe 3 C stężenie masowe, C [%] C żelazo cementyt (Fe - Fe 3
Bardziej szczegółowoSzkła specjalne Przejście szkliste i jego termodynamika Wykład 5. Ryszard J. Barczyński, 2017 Materiały edukacyjne do użytku wewnętrznego
Szkła specjalne Przejście szkliste i jego termodynamika Wykład 5 Ryszard J. Barczyński, 2017 Materiały edukacyjne do użytku wewnętrznego Czy przejście szkliste jest termodynamicznym przejściem fazowym?
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE
ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE - zagadnienia, na które należy zwrócić szczególną uwagę 1. Omówić budowę atomu. 2. Co to jest masa atomowa? 3. Omówić budowę układu okresowego pierwiastków. 4. Wyjaśnić strukturę
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z MATERIAŁOZNAWSTWA - LABORATORIUM OBRÓBKA CIEPLNA STALI
SPRAWOZDANIE Z MATERIAŁOZNAWSTWA - LABORATORIUM OBRÓBKA CIEPLNA STALI Obróbką cieplną nazywa sie zabiegi technologiczne umożliwiające dzięki grzaniu i chłodzeniu zmianę mikrostruktury, a przez to własności
Bardziej szczegółowo1. POJĘCIA PODSTAWOWE Definicja obróbki cieplnej
OBRÓBKA CIEPLNA 1. POJĘCIA PODSTAWOWE Definicja obróbki cieplnej Dziedzina technologii obejmująca zespół zabiegów cieplnych powodujących zmiany struktury w stanie stałym, skutkujące poprawą właściwości
Bardziej szczegółowoMateriałoznawstwo optyczne CERAMIKA OPTYCZNA
Materiałoznawstwo optyczne CERAMIKA OPTYCZNA Szkło optyczne i fotoniczne, A. Szwedowski, R. Romaniuk, WNT, 2009 POLIKRYSZTAŁY - ciała stałe o drobnoziarnistej strukturze, które są złożone z wielkiej liczby
Bardziej szczegółowoSTABILNOŚĆ STRUKTURALNA STALI P92 W KSZTAŁTOWANYCH PLASTYCZNIE ELEMENTACH RUROCIĄGÓW KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH ANDRZEJ TOKARZ, WŁADYSŁAW ZALECKI
PL0400058 STABILNOŚĆ STRUKTURALNA STALI P92 W KSZTAŁTOWANYCH PLASTYCZNIE ELEMENTACH RUROCIĄGÓW KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH ANDRZEJ TOKARZ, WŁADYSŁAW ZALECKI Instytut Metalurgii Żelaza im. S. Staszica, Gliwice
Bardziej szczegółowoMetody dużego odkształcenia plastycznego
Metody dużego odkształcenia plastycznego Metody dużego odkształcenia plastycznego SPD (ang. severe plastic deformation) to grupa technik polegających na przekształcaniu struktury mikrometrycznej materiałów,
Bardziej szczegółowoPODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ
PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA HARTOWANIE I ODPUSZCZANIE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. WPŁYW CHŁODZENIA NA PRZEMIANY AUSTENITU
Bardziej szczegółowoOBRÓBKA CIEPLNO-CHEMICZNA 1. DYFUZJA I PRAWA DYFUZJI 2. NAWĘGLANIE 3. AZOTOWANIE
OBRÓBKA CIEPLNO-CHEMICZNA 1. DYFUZJA I PRAWA DYFUZJI 2. NAWĘGLANIE 3. AZOTOWANIE Obróbka cieplno-chemiczna jest zabiegiem cieplnym (lub połączeniem kilku zabiegów), mającym na celu uzyskanie w warstwie
Bardziej szczegółowoWytrzymałość Materiałów
Wytrzymałość Materiałów Rozciąganie/ ściskanie prętów prostych Naprężenia i odkształcenia, statyczna próba rozciągania i ściskania, właściwości mechaniczne, projektowanie elementów obciążonych osiowo.
Bardziej szczegółowoMateriałoznawstwo Materials science. Transport I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr../12 z dnia.... 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 Materiałoznawstwo
Bardziej szczegółowoZakres tematyczny. Podział stali specjalnych, ze względu na warunki pracy:
STAL O SPECJALNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH FIZYCZNYCH I CHEMICZNYCH Zakres tematyczny 1 Podział stali specjalnych, ze względu na warunki pracy: - odporne na korozję, - do pracy w obniżonej temperaturze, - do pracy
Bardziej szczegółowoMateriałoznawstwo Materials science. Automaryka i Robotyka I stopień (I stopień / II stopień) Ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny)
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr../12 z dnia.... 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 Materiałoznawstwo
Bardziej szczegółowoSTOPY Z PAMIĘCIA KSZTAŁTU
STOPY Z PAMIĘCIA KSZTAŁTU NiTi 53-57% Ni, Ti50Ni48,5Co1,5 Przemiana martenzytyczna termosprężysta: wyniku wzajemnego dopasowania sieci macierzystej i tworzącego się martenzytu zachodzi odkształcenie sprężyste.
Bardziej szczegółowoMATERIAŁOZNAWSTWO. dr hab. inż. Joanna Hucińska Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 128 (budynek Żelbetu )
MATERIAŁOZNAWSTWO dr hab. inż. Joanna Hucińska Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 128 (budynek Żelbetu ) jhucinsk@pg.gda.pl MATERIAŁOZNAWSTWO dziedzina nauki stosowanej obejmująca badania zależności
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 4 Anizotropia i tekstura krystalograficzna. Starzenie po odkształceniu
Przedmiot: Badanie własności mechanicznych materiałów Wykładowca: dr inż. Łukasz Cieniek Autor opracowania: dr inż. Łukasz Cieniek Ćwiczenie nr 4 Anizotropia i tekstura krystalograficzna. Czas przewidywany
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 3 Statyczna próba jednoosiowego rozciągania. Umocnienie odkształceniowe, roztworowe i przez rozdrobnienie ziarna
Przedmiot: Badanie własności mechanicznych materiałów Wykładowca: dr inż. Łukasz Cieniek Autor opracowania: dr inż. Łukasz Cieniek Ćwiczenie nr 3 Statyczna próba jednoosiowego rozciągania. Czas przewidywany
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska, Inżynieria Biomedyczna. Przedmiot: BIOMATERIAŁY. Metody pasywacji powierzchni biomateriałów. Dr inż. Agnieszka Ossowska
BIOMATERIAŁY Metody pasywacji powierzchni biomateriałów Dr inż. Agnieszka Ossowska Gdańsk 2010 Korozja -Zagadnienia Podstawowe Korozja to proces niszczenia materiałów, wywołany poprzez czynniki środowiskowe,
Bardziej szczegółowoKompozyty Ceramiczne. Materiały Kompozytowe. kompozyty. ziarniste. strukturalne. z włóknami
Kompozyty Ceramiczne Materiały Kompozytowe intencjonalnie wytworzone materiały składające się, z co najmniej dwóch faz, które posiadają co najmniej jedną cechę lepszą niż tworzące je fazy. Pozostałe właściwości
Bardziej szczegółowoWŁASNOŚCI CIAŁ STAŁYCH I CIECZY
WŁASNOŚCI CIAŁ STAŁYCH I CIECZY Polimery Sieć krystaliczna Napięcie powierzchniowe Dyfuzja 2 BUDOWA CIAŁ STAŁYCH Ciała krystaliczne (kryształy): monokryształy, polikryształy Ciała amorficzne (bezpostaciowe)
Bardziej szczegółowoWłaściwości kryształów
Właściwości kryształów Związek pomiędzy właściwościami, strukturą, defektami struktury i wiązaniami chemicznymi Skład i struktura Skład materiału wpływa na wszystko, ale głównie na: właściwości fizyczne
Bardziej szczegółowoSTALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Ważniejsze grupy stali: stale spawalne o podwyższonej
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 2 Temat: Umocnienie wydzieleniowe stopu Al z Cu
S t r o n a 1 Przedmiot: Własności mechaniczne materiałów Wykładowca: dr inż. Łukasz Cieniek Autor opracowania: dr inż. Magdalena Rozmus-Górnikowska Ćwiczenie nr 2 Temat: Umocnienie wydzieleniowe stopu
Bardziej szczegółowoAkademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu. Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach
Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotów Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach Wpływ róŝnych rodzajów
Bardziej szczegółowoSTALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE
STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Podział stali stopowych ze względu na zastosowanie: stale konstrukcyjne stale narzędziowe stale o szczególnych właściwościach STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Ważniejsze grupy stali:
Bardziej szczegółowodr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG
7.WŁAŚCIWOŚCI LEPKOSPRĘŻYSTE POLIMERÓW dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG Politechnika Gdaoska, 2011 r. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoPolitechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Katedra Urządzeń Elektrycznych i Techniki Wysokich Napięć. Dr hab.
Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Katedra Urządzeń Elektrycznych i Techniki Wysokich Napięć Dr hab. Paweł Żukowski Materiały magnetyczne Właściwości podstawowych materiałów magnetycznych
Bardziej szczegółowoEFEKT PAMIĘCI KSZTAŁTU
EFEKT PAMIĘCI KSZTAŁTU 1. Przykłady efektu. 2. Co się dzieje podczas odwracalnej przemiany martenzytycznej? 3. Przykłady stopów wykazujących pamięć kształtu. 4. Charakterystyka przemiany. 5. Opis termodynamiczny.
Bardziej szczegółowoMechanika i wytrzymałość materiałów instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego
Mechanika i wytrzymałość materiałów instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego Cel ćwiczenia STATYCZNA PRÓBA ŚCISKANIA autor: dr inż. Marta Kozuń, dr inż. Ludomir Jankowski 1. Zapoznanie się ze sposobem przeprowadzania
Bardziej szczegółowoTemat 2 (2 godziny) : Próba statyczna ściskania metali
Temat 2 (2 godziny) : Próba statyczna ściskania metali 2.1. Wstęp Próba statyczna ściskania jest podstawowym sposobem badania materiałów kruchych takich jak żeliwo czy beton, które mają znacznie lepsze
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) modułu/przedmiotu Inżynieria Materiałowa Studia I stopnia
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Inżynieria Materiałowa Studia I stopnia Przedmiot: Nauka o materiałach Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy Kod przedmiotu: IM N 0 5-0_ Rok: I Semestr: Forma studiów: Studia
Bardziej szczegółowoStatyka Cieczy i Gazów. Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał
Statyka Cieczy i Gazów Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał 1. Podstawowe założenia teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał: Ciała zbudowane są z cząsteczek. Pomiędzy cząsteczkami
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO CWICZENIA NR 4
INSTRUKCJA DO CWICZENIA NR 4 Temat ćwiczenia: Statyczna próba rozciągania metali Celem ćwiczenia jest wykonanie próby statycznego rozciągania metali, na podstawie której można określić następujące własności
Bardziej szczegółowoMIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA
MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA WYKŁAD 3 Stopy żelazo - węgiel dr inż. Michał Szociński Spis zagadnień Ogólna charakterystyka żelaza Alotropowe odmiany żelaza Układ równowagi fazowej Fe Fe 3 C Przemiany podczas
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) modułu/przedmiotu Inżynieria Materiałowa Studia I stopnia
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Inżynieria Materiałowa Studia I stopnia Przedmiot: Nauka o materiałach Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy Kod przedmiotu: IM S 0 5-0_0 Rok: I Semestr: Forma studiów: Studia
Bardziej szczegółowo