INWESTYCJE KORPORACJI TRANSNARODOWYCH W PRZEMYŒLE SPO YWCZYM W POLSCE INVESTMENTS OF INTERNATIONAL CORPORATIONS IN THE FOOD INDUSTRY IN POLAND

Transkrypt

1 40 P. Chechelski STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe l tom VII l zeszyt 2 Piotr Chechelski Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ywnoœciowej Pañstwowy Instytut Badawczy w Warszawie INWESTYCJE KORPORACJI TRANSNARODOWYCH W PRZEMYŒLE SPO YWCZYM W POLSCE INVESTMENTS OF INTERNATIONAL CORPORATIONS IN THE FOOD INDUSTRY IN POLAND S³owa kluczowe: korporacje transnarodowe, przemys³ spo ywczy, inwestycje zagraniczne Key words: international corporations, food industry, foreign investments Synopsis. Przedstawiono szybko rosn¹cy wzrost inwestycji korporacji transnarodowych oraz ich znaczenia w polskim przemyœle spo ywczym i w poszczególnych jego dzia³ach. Wstêp W postêpuj¹cym procesie globalizacji gospodarki œwiatowej dynamicznie zwiêksza siê znaczenie korporacji transnarodowych (KTN), które dysponuj¹ ju kapita³em zak³adowym przekraczaj¹cym 1/3 kapita³u sektora prywatnego na œwiecie, wytwarzaj¹ 25% i realizuj¹ 75% wymiany handlowej na œwiecie. Odgrywaj¹ wa n¹ rolê w generowaniu i wdra aniu postêpu technicznego, stanowi¹ grupê najwiêkszych przedsiêbiorstw i odgrywaj¹ tym samym niezwykle wa n¹ rolê w gospodarce œwiatowej. Dlatego te uwa ane s¹ w literaturze ekonomicznej dotycz¹cej zagadnieñ zwi¹zanych z globalizacj¹ za g³ówne podmioty procesów globalizacji. Zorska [2002] okreœla je jako motory procesów globalizacji. Z tej racji wydaje siê, e warto poddaæ analizie inwestycje firm globalnych w Polsce, poniewa przedstawiaj¹ one stopieñ powi¹zania naszego kraju i danej ga³êzi przemys³u z gospodark¹ œwiatow¹, a tak e okreœliæ przyczyny wiêkszego lub mniejszego zainteresowania poszczególnymi jego dzia³ami. Na potrzeby niniejszego opracowania, przyjêto za³o enie, e za korporacjê transnarodow¹ mo na uznaæ firmê, która posiada kilkuprocentowy udzia³ w œwiatowym rynku lub sektorze produkcji, prowadzi dzia³alnoœæ przynajmniej na dwóch kontynentach, a produkty wytwarzane przez nie nie nale ¹ do grupy produktów niszowych. Istotnym kryterium jest te wielkoœæ obrotu i kapita³u reprezentowanego przez dan¹ firmê. W praktyce jest to przedsiêbiorstwo o obrotach przekraczaj¹cych miliard USD rocznie. Nie nale y wiêc uto samiaæ korporacji transnarodowych i ich dzia³añ z wszystkimi firmami zagranicznymi dzia³aj¹cymi w przemyœle spo ywczym. ¹czna liczba inwestorów zagranicznych w Polsce w 2003 r. (w rejestrze REGON) wynosi³a , podczas gdy korporacji transnarodowych by³o kilkaset. W przemyœle spo ywczym stanowi³y one niespe³na dwa promile wszystkich podmiotów gospodarczych produkuj¹cych artyku³y spo ywcze, napoje i wyroby tytoniowe.

2 Inwestycje korporacji transnarodowych w przemyœle spo ywczym w Polsce 41 W przemyœle spo ywczym w Polsce proces nap³ywu bezpoœrednich inwestycji zagranicznych rozpocz¹³ siê w latach osiemdziesi¹tych z chwil¹ wejœcia korporacji transnarodowych Coca Cola i Pepsi Cola. Jednak e, wejœcie firm globalnych do tego sektora gospodarki na du ¹ skalê mia³o miejsce dopiero na pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych wraz z nastaniem gospodarki wolnorynkowej. Przesta³y wtedy istnieæ bariery utrudniaj¹ce rozwój gospodarki, jak protekcjonizm pañstwowy, a powsta³y procesy prywatyzacji i liberalizacji gospodarki. W przemyœle spo ywczym wyraÿnie widaæ powi¹zanie rozpoczêcia tych procesów, a zw³aszcza prywatyzacji z czasem wejœcia firm globalnych do poszczególnych bran. Najwczeœniej rozpoczê³y siê one w przemyœle tytoniowym i cukierniczym i tam te pojawi³y siê KTN, a najpóÿniej, bo dopiero po 2000 roku w przemyœle cukrowniczym i spirytusowym. Firmy globalne przy wejœciu do danej bran y przemys³u czy przedsiêbiorstwa kierowa³y siê przede wszystkim rentownoœci¹ i wysok¹ dynamik¹ rozwoju krajowego rynku zbytu. W Polsce w 2004 roku w przemyœle spo ywczym i tytoniowym dzia³a³o oko³o 40 filii korporacji transnarodowych. Niektóre z firm globalnych nie zosta³y ujête w wykazie z uwagi na to, e: struktury ich s¹ bardzo rozbudowane, oprócz firm matek wystêpuj¹ spó³ki córki i filie tych spó³ek itd., filie w ró nych krajach wystêpuj¹ pod innymi nazwami (np. Heineken Grupa ywiec, Belvedere Sobieski Dystrybucja itd.), zak³ady ich dzia³aj¹ w ró nych sektorach gospodarki, dzia³ach i bran ach przemys³u (np. Orkla wydawnictwa prasowe, nieruchomoœci, zak³ady owocowo-warzywne, rybne, dañ gotowych, Unilever chemia gospodarcza, koncentraty spo ywcze itp.), maj¹ swoje udzia³y, akcje w innych firmach, np. Danone w Bakomie, Provimi w Rolimpexie itd.), zlecaj¹ produkcjê innym firmom pod swoim znakiem towarowym, np. Nestle koncentraty zup spó³ce Profi itd. W zwi¹zku z powy szym istniej¹ trudnoœci w rejestracji zdarzeñ, w których bior¹ one udzia³ na rynku artyku³ów ywnoœciowych. Dlatego te, nie mo na wykluczyæ, e w polskim przemyœle spo ywczym dzia³aj¹ równie inne firmy globalne reprezentowane b¹dÿ przez spó³ki zale ne, b¹dÿ ulokowane we wspólnych przedsiêwziêciach z firmami polskimi lub przez sprzeda licencji technologii, franchisingu, dystrybucjê hurtow¹ itp. Generalnie mo na stwierdziæ, e zdecydowana wiêkszoœæ najwiêkszych korporacji transnarodowych dzia³aj¹cych na rynku artyku³ów ywnoœciowych na œwiecie w wiêkszym lub mniejszym stopniu zaanga owania, ale jest obecna w Polsce. Inwestycje zagraniczne w przemyœle spo ywczym Wed³ug informacji agencji PAIZ do koñca 2003 roku nap³ynê³o do Polski zagranicznego kapita³u inwestycyjnego ³¹cznie w wysokoœci 72,7 mld USD. Bezpoœrednio do przemys³u spo- ywczego 6,27 mld USD. Wynika st¹d, e oko³o 9% kapita³u, jaki nap³yn¹³ do Polski zosta³o skierowane do przemys³u spo ywczego. Jeœli natomiast porównamy wielkoœæ zainwestowanego kapita³u zagranicznego w przemyœle ogó³em z wielkoœci¹ zainwestowan¹ w przemyœle spo- ywczym, to oka e siê, e co czwarty dolar zosta³ skierowany do przemys³u spo ywczego. Nap³yw bezpoœrednich inwestycji zagranicznych do przemys³u spo ywczego mia³ inny przebieg zarówno od nap³ywu BIZ na œwiecie, jak i do Polski. Swoje apogeum osi¹gn¹³ w latach , póÿniej mia³ nierównomierny przebieg. Po 1999 roku nap³yw BIZ do przemys³u spo ywczego bardzo siê zmniejszy³. Wi¹ e siê to prawdopodobnie z faktem, e: najwiêksze i najlepsze przedsiêbiorstwa przemys³u spo ywczego zosta³y ju sprzedane, najwiêksi globalni inwestorzy posiadaj¹ w Polsce ju swoje filie, istniej¹cy inwestorzy skoncentrowali siê na restrukturyzacji i modernizacji zakupionych przedsiêbiorstw,

3 42 P. Chechelski KTN zwiêkszaj¹ swoje udzia³y na rynku polskim, tak e czêsto przez fuzje i przejêcia firm w tych sektorach na rynkach zagranicznych, które maj¹ swoje oddzia³y w Polsce, na œwiecie wyst¹pi³a globalna recesja, rozwój polskiej gospodarki by³ wolniejszy, co mia³o prze³o enie na zmniejszenie popytu na rynku krajowym. Ponadto nale y tak e pamiêtaæ, e kraje okreœlone jako rynki wschodz¹ce, a do nich mo na zaliczyæ Polskê musz¹ siê liczyæ nawet z du ymi wahaniami w nap³ywach kapita³u. Czêsto jest to niezale ne od ich wewnêtrznej sytuacji gospodarczej, ale od wydarzeñ na rynkach globalnych. Inwestycje korporacji transnarodowych w przemyœle spo ywczym Udzia³ inwestycji korporacji transnarodowych w inwestycjach zagranicznych w przemyœle spo ywczym w Polsce w 2003 r. mo na oceniæ na 82,5%. Skumulowana ich wartoœæ wed³ug szacunków opracowanych na podstawie materia³ów PAIZ wynios³a 5154,8 mln USD. Listê 32 najwiêkszych inwestorów globalnych dzia³aj¹cych w polskim przemyœle spo ywczym przedstawiono w tabeli 1, ale jest to lista niepe³na, gdy brak na niej kilku KTN, jak np.: Unilever, Diageo, Sara Lee Douwe Egberts, gdy trudno jest okreœliæ wartoœæ ich inwestycji w przemyœle spo ywczym. Pod wzglêdem kraju pochodzenia inwestora najwiêcej w polskim przemyœle spo ywczym zainwestowa³y korporacje transnarodowe z, bo 1815,0 mln USD, czyli 35,2% ogó³u BIZ, w dalszej kolejnoœci z Wielkiej Brytanii 1016,5 mln USD, to jest 19,7%, Holandii 12,0%, Danii 8,8% oraz Szwajcarii 8,1%. Inwestycje firm globalnych koncentrowa³y siê w kilku dzia³ach przemys³u spo ywczego w Polsce. Najwiêcej zainwestowa³y KTN w produkcjê wyrobów tytoniowych, bo ponad jedn¹ trzeci¹ wszystkich nak³adów w tym sektorze. W dalszej kolejnoœci inwestowano w produkcjê napojów bezalkoholowych (14,4 proc.), produkcjê s³odyczy (13,6 proc.) i produkcjê piwa (13,8 proc.). w pozosta³e dzia³y produkcji KTN inwestowa³ w mniejszym stopniu. Analizuj¹c inwestycje KTN pod wzglêdem udzia³u w strukturach przemys³u spo ywczego, to najwiêcej zainwestowano w produkcjê u ywek (52,1%) oraz we wtórne przetwórstwo (37,7%), natomiast najmniej w przetwórstwo produktów zwierzêcych (3,8%) oraz przetwórstwo produktów roœlinnych (6,4%). Bran e z du ym udzia³em firm globalnych pomiêdzy rokiem 1987 a 2003 odnotowa³y bardzo du e tempo wzrostu produkcji. Co z kolei doprowadzi³o do znacznych zmian w strukturze bran owej przemys³u spo ywczego. Na przyk³ad udzia³ przemys³u tytoniowego w tym czasie wzrós³ z 3,7 do 5,6%, piwowarskiego z 2,2 do 6,2%, cukierniczego z 4,1 do 5,3%, paszowego z 3,1 do 7,2%, napojów bezalkoholowych z 0,7 do 5,8%, koncentratów spo ywczych z 3,0 do 5,4%. Najwiêksze firmy globalne, które zainwestowa³y w Polsce z regu³y stosuj¹ koncentracjê produkcji w kilku bran ach, a w ramach tych bran w wybranych segmentach rynku. Przyk³adem mog¹ byæ tu: Nestle (produkcja cukiernicza, dañ gotowych, napojów, p³atków kukurydzianych), PepsiCo (napoje, przek¹ski) Mars Inc. (s³odycze, karma dla zwierz¹t), Danone (jogurty, sery, s³odycze, napoje). Jedynie w takich bran ach, jak: piwowarska i cukrownicza najwiêksze firmy zagraniczne nie zawsze prowadz¹ dzia³alnoœæ w innych bran ach przemys³u spo ywczego, czego przyk³adem s¹: Carlsberg, Heineken, Südzucker, Nordzucker itd. ¹czne nak³ady na inwestycje w przemyœle spo ywczym w Polsce w latach wed³ug szacunków IERiG wynios³y 16,3 mld USD, natomiast KTN zainwestowa³y w tym przemyœle 5,2 mld USD. Tak du e zainteresowanie KTN wynika z faktu, e: stanowimy du y, prawie 40- milionowy rynek konsumentów, posiadamy stosunkowo tani¹ i wykwalifikowan¹ si³ê robocz¹, mo na nabyæ stosunkowo tanio przedsiêbiorstwa produkcyjne,

4 Inwestycje korporacji transnarodowych w przemyœle spo ywczym w Polsce 43 Tabela 1. Lista najwiêkszych ywczym w 2003 roku Inwestor Philip Morris (Altria) Coca-Cola Imperial Tabacco Plc Nestle S.A. House of Prince Denmark A/S HarbinB.V. BritishAmericanTabacco GmbH PepsiCo HeinekenInternational B.V. Altadis Mars Inc. Wm. WrigleyJr. Company BSN Gervais Danone Cadbury s Schweppes Ferrero Group Carlsberg Breweries A/S BritishSugar Overseas (BSO) Cargill Inc. Pernod Ricard S.A. inwestorów globalnych dzia³aj¹cych w polskim przemyœle spo- Ltd. SAB Miller Plc Kraft Jacobs Suchard AG Bunge Investment France Provimi Holding BV Smithfield Foods H.J HeinzCompany Tchibo FrischRost Kaffee GmbH Vin& Spirit AB Millenium Import LLC Südzucker AG L.D.C. S.A. Belvedere S.A. Orkla Foods A.S. Inwestycje zagraniczne Razem firmyglobalne Wartoœæ inwestycji [mln USD] 525,7 513,0 500,0 365,0 348,0 325,9 300,0 275,0 220,8 180,0 160,0 144,0 a 151,9 126,5 112,0 107,5 90,0 81,0 80,4 57,2 57,0 53,8 48,0 46,0 40,8 35,0 33,7 29,5 b 89,3 25,0 18,3 14,5 6247,0 5154,8 Kraj pochodzenia Szwajcaria Dania Holandia Holandia Hiszpania W³ochy Dania RPA Szwajcaria Holandia Niemcy Szwecja Niemcy Norwegia a ³¹cznie zunited Biscuits Investment. b ³¹cznie ze spó³k¹ zale n¹ Saint Luis Sucre International S.A.S. ród³o: 2004). opracowanie w³asne na podstawie danychpaiz (The list Dzia³ przemys³u spo ywczego Napojów bezalkoholowych Koncentratów spo ywczych, cukierniczyi napojów bezalkoholowych Napojów bezalkoholowychi cukierniczy Koncentratów spo ywczych Mleczarski, cukierniczy Cukrowniczy Paszowy Spirytusowy, napojów bezalkoholowych Olejarski Paszowy Miêsny Owocowo-warzywny Koncentratów spo ywczych Spirytusowy Spirytusowy Cukrowniczy Drobiarski Spirytusowy Owocowo-warzywny 100% 82,52% of major foreigninvestors InPoland stanowimy dogodny przyczó³ek do dalszej ekspansji zarówno na zachód Europy do krajów Unii Europejskiej, jak i na wschód do krajów by³ego Zwi¹zku Radzieckiego, jesteœmy do pewnego stopnia stosunkowo stabilnym krajem bior¹c pod uwagê zarówno sytuacjê monetarn¹, jak i stabilizacjê gospodarcz¹ i polityczn¹ kraju.

5 44 P. Chechelski Podsumowanie Pierwszy etap inwestowania KTN w przemyœle spo ywczym w Polsce dobiega koñca. Wi¹za³ siê on z prywatyzacj¹, kiedy to KTN kupowa³y przedsiêbiorstwa od pañstwa. Obecnie niewiele ju zosta³o do sprzeda y przedsiêbiorstw pañstwowych. Drugi etap bêdzie polega³ na fuzjach i przejêciach firm w poszczególnych bran ach, ale ju bez udzia³u pañstwa, w zwi¹zku z czym zmniejszy siê równie wp³yw jego na procesy globalizacji. Do zmian udzia³ów na rynku krajowym mo e dochodziæ tak- e w wyniku fuzji i przejêæ, w tym sektorze na zagranicznych rynkach. Na przyk³ad Tabela 2. Skumulowane wartoœci inwestycji korporacji transnarodowych wed³ug struktury bran owej przemys³u spo ywczego i tytoniowego stan na r. Wyszczególnienie Przemys³ miêsny Przemys³ drobiarski Przemys³ rybny Przemys³ mleczarski Razem przetwórstwo produktów zwierzêcych Przemys³ m³ynarski Przemys³ cukrowniczy Przemys³ ziemniaczany Przemys³ owocowo-warzywny Przemys³ olejarski Razem przetwórstwo produktów roœlinnych Przemys³ piekarski Przemys³ paszowy Przemys³ cukierniczy Przemys³ koncentratów Przemys³ napojów bezalkoholowych Razem wtórne przetwórstwo Przemys³ spirytusowy Przemys³ piwowarski Przemys³ winiarski Przemys³ tytoniowy Razem produkcja u ywek Wartoœæ inwestycji [mld USD] 46,0 25,0 123,2 194,2 18,3 90,3 53,8 233,4 121,0 696,0 379,0 743,0 1939,0 123,3 711,2 1853,7 2688,2 Struktura inwestycji [%] 0,9 0,5 2,4 3,8 3,7 1,7 1,0 6,4 2,3 13,6 7,4 14,4 37,7 2,4 13,8 35,9 52,1 Uwaga: ze wzglêduna trudnoœci zakwalifikowania niektórychbizdo poszczególnychbran orazinwestowania przezfirmyglobalne w dwulub kilku bran ach, dane powy sze nale ytraktowaæ zpewn¹ ostro noœci¹. Jednak e ogólnyobrazuzyskanyna ichpodstawie jestprawid³owy. ród³o: opracowanie w³asne na podstawie The list of major foreigninvestors InPoland (2004 r.) PAIZ, Warszawa i innychinformacji prasowych. Heineken przej¹³ austriack¹ firmê BBAG, w wyniku tego w Polsce Grupa ywiec przejê³a firmê Brau Union. Danone po³¹czy³a siê z angielsk¹ firm¹ Union Biscuit i przejê³a zak³ady San w Jaros³awiu. Kraft Foods kupi³ zak³ady w Europie Œrodkowo-Wschodniej od Stollwercka i przej¹³ fabrykê czekolady w Poznaniu itd. Przeprowadzone badania dowodz¹, e inwestycje korporacji transnarodowych odgrywaj¹ coraz wiêksz¹ rolê w polskim przemyœle spo ywczym. Oddzia³uj¹c najpierw na proces prywatyzacji tego sektora, a potem na postêp technologiczny, zatrudnienie, p³ace, jakoœæ i iloœæ oferty rynkowej. Znaczenie zagranicznych firm globalnych w tym przemyœle jest du o wiêksze ni wynika³oby to z wartoœci inwestycji. Przyczyniaj¹ siê one bowiem do zdynamizowania rozwoju poszczególnych bran przemys³u spo ywczego przez wzrost konkurencji wymuszaj¹cej wy sz¹ efektywnoœæ gospodarowania, poprawê funkcjonowania ca³ego sektora. A tak e przez szeroko rozumiane naœladownictwo firm krajowych, a tym samym podniesienie ogólnego poziomu rozwoju, dokapitalizowanie przedsiêbiorstw istniej¹cych, powstanie nowych dziedzin produkcji, likwidacjê nierentownych przedsiêbiorstw przez wypadanie ich z rynku, wzrost wydajnoœci pracy powoduj¹cej wzrost produktywnoœci miêdzynarodowej konkurencji, wzrost eksportu spó³ek krajowych z uwagi na du ¹ konkurencjê na rynku wewnêtrznym, procesy koncentracji i specjalizacji. Jednak e pozytywnym procesom wp³ywu KTN na rozwój gospodarczy towarzysz¹ negatywne zjawiska, jak na przyk³ad: stosowanie przez inwestorów praktyk monopolistycznych,

6 Inwestycje korporacji transnarodowych w przemyœle spo ywczym w Polsce 45 przejêcie i transfer zysków za granicê, w wyniku stworzonej przez KTN konkurencji nastêpuje upadek firm krajowych oraz wzrost bezrobocia, wzglêdna jest nowoœæ transferowanych technologii, przewa a w przemyœle spo ywczym orientacja KTN na zaspokojenie rynku wewnêtrznego przy stosunkowo niskiej sk³onnoœci do eksportu. Strategie firm globalnych bardzo szybko siê zmieniaj¹ i dostosowuj¹ do mo liwoœci uzyskania jak najwiêkszych zysków. Dopóki bêd¹ dostrzegaæ korzyœci bêd¹ inwestowaæ w Polsce. Aktualne zainteresowanie KTN inwestycjami w Polsce wi¹ e siê przede wszystkim z ni szymi ogólnymi kosztami dzia³alnoœci w porównaniu z krajami zachodnioeuropejskimi oraz naszym wejœciem do struktur UE, które umo liwi³o ³atwy dostêp producentom do rynków UE. Jednak e dominuj¹cym argumentem kierowania inwestycji do Polski jest stosunkowo tania i wykwalifikowana si³a robocza, która jest 4-6 krotnie tañsza ni w krajach Zachodniej Europy. Przyk³adem nap³ywu bezpoœrednich inwestycji KTN z tego w³aœnie tytu³u mo e byæ inwestycja pi¹tego co do wielkoœci producenta na œwiecie w przemyœle tytoniowym brytyjskiego koncernu Gallaher, który kupi³ od Kompanii Tytoniowej Merkury zak³ady w Polsce. Przeniós³ do nich produkcjê ze zlikwidowanych zak³adów w Austrii i Wielkiej Brytanii. W lutym 2004 roku podobnie uczyni³ koncern BAT przenosz¹c produkcjê z zak³adów w Belgii do Augustowa. Podobne dzia³ania mo na zaobserwowaæ równie w innych dzia³ach przemys³u spo ywczego: paszowym Provimi-Rolimpex reorganizacja i rozbudowa zak³adów oraz zakup firmy produkuj¹cej karmê dla zwierz¹t; olejarskim Grupa Bunge (ZPT Kruszwica) zakupi³a wspólnie z polsk¹ spó³k¹ firmê Kama Foods w Brzegu, w dziale miêsnym Smithfield zakupi³ zak³ady drobiarskie. Mo na st¹d wnioskowaæ, e w 2004 r. korporacje transnarodowe nadal sporo inwestowa³y w przemyœle spo ywczym, zmieni³ siê tylko sposób i rodzaj inwestowania. Œwiadczyæ mo e o tym tak e stale wzrastaj¹cy udzia³ firm globalnych w produkcji przemys³u spo ywczego w Polsce. Szacuje siê, e w 2004 r. wynosi³ on ju 1/3 wartoœci produkcji tego przemys³u. Literatura Durka B. 2004: Podnoszenie konkurencyjnoœci polskiej gospodarki. Nowe ycie Gospodarcze nr 8. Inwestycje Zagraniczne w Polsce. Raport Roczny. 2004: Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego, Warszawa. Praca zbiorowa pod redakcj¹ naukow¹ prof. dr hab. R. Urbana 2004: Przemiany przemys³u spo ywczego w latach IERiG Studia i Monografie z. 121, Warszawa. The list of major foreign investors In Poland 2004: PAIZ, Warszawa. Zorska A. 2002: Ku globalizacji? Przemiany w korporacjach transnarodowych i w œwiecie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Summary The article presents the growing importance of investments of international corporations in the polish food industry and in its sections. Adres do korespondencji dr Piotr Chechelski Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ywnoœciowej Pañstwowy Instytut Badawczy ul. Œwiêtokrzyska Warszawa tel. (0 12) dzielnica7@um.krakow.pl