NAZWA MODUŁU KSZTAŁCENIA:

Transkrypt

1 NAZWA MODUŁU KSZTAŁCENIA: Teologia pastoralna I NAZWA W JĘZYKU ANGIELSKIM: Pastoral Theology I KOD MODUŁU: 13-TS-14-TP1, 13-TN-14-TP1 KIERUNEK STUDIÓW: teologia POZIOM STUDIÓW: jednolite magisterskie PROFIL KSZTAŁCENIA: ogólnoakademicki JĘZYK PROWADZENIA: polski OSOBA PROWADZĄCA ZAJĘCIA: dr Włodzimierz Mocydlarz SJ FORMA PROWADZENIA STUDIÓW: stacjonarne niestacjonarne LICZBA PUNKTÓW ECTS: 3 4 ROZLICZENIE GODZINOWE: 30 wykłady 18 wykłady 1. ZAKŁADANE EFEKTY KSZTAŁCENIA MODUŁU Kod efektu modułu TP1_1 Opis efektu Poznanie teologii pastoralnej od strony jej metodologicznej specyfiki oraz historycznych uwarunkowań. Zrozumienie teologicznych podstaw działalności zbawczej Kościoła. Poznanie wymiarów oraz sposobów urzeczywistniania się Kościoła we współczesności. Umiejętność interpretacji znaków czasu w kontekście działalności ewangelizacyjnej Kościoła. Rozwój świadomości za współodpowiedzialność w ewangelizacyjnej misji Kościoła i umiejętność organizowania działań duszpasterskich. Kod efektu kierunku TMA_W04 TMA_W08 TMA_W13 TnMA_W05 TkMA_W01 TMA_W08 TMA_W12 TMA_W15 TMA_W09 TMA_W15 TMA_W18 TMA_U01 TMA_U08 TMA_U11 TMA_U12 TMA_14 TMA_15 TMA_K02 TMA_K07 TkMA_K05 2. TREŚCI KSZTAŁCENIA 2a. STUDIA STACJONARNE Lp. Tematyka zajęć Liczba godzin Efekty modułu wykłady ćwiczenia seminarium 1. Zagadnienia wstępne (ujęcie B. Mierzwińskiego). Wprowadzenie do TP: 1. Pojęcie i problematyka TP; 2. Teologiczny i praktyczny charakter TP; 3. Metody TP; 4. TP a inne dyscypliny naukowe (teologiczne i pozateologiczne). 2. Psychologia pastoralna - jej rozwój, kierunki, relacje z TP, główne zadania, metody badań.

2 3. Socjologia religii a TP: 1. Pojęcie i przedmiot SR; 2. Główne orientacje w SR; 3. Socjologiczne definicje religii; 4. Metody badawcze SR; 5. Zakres badań socjoreligijnych w Polsce; 6. Związek SR z TP. 4. Historyczny rozwój TP: 1. TP do 1777 roku (Rozwój myśli pastoralnej przed usamodzielnieniem się TP, oraz TP jako samodzielna dyscyplina uniwersytecka); 2. Koncepcje TP od roku 1777 do II wojny światowej (ujęcie: F. S. von Rautenstraucha; biblijnoteologiczne; TP wg A. Grafa; okres klerykalnej TP; TP w okresie międzywojennym). 5. TP od II wojny światowej do Soboru Watykańskiego II: 1. Poglądy R. Füglistera; 2. wkład G. Cerianiego; 3. stanowisko K. Delahaye; 4. Koncepcja F. X. Arnolda. 6. TP w okresie posoborowym z uwzględnieniem sytuacji w Polsce: 1. Ujęcie TP: eklezjologiczne; prakseologiczne, społeczno-polityczne; 2. TP w Polsce: a. jej początki w I Rzeczypospolitej; b. Stan polskiej TP w okresie rozbiorów; c. TP w okresie międzywojennym; d. Rozwój TP po II wojnie światowej. 7. Istota i posłannictwo Kościoła: 1. Soborowe ujęcie: Kościół jako "Lud Boży" oraz "powszechny sakrament zbawienia"; 2. Kościół uniwersalny i Kościoły partykularne; 3. Instytucjonalny i wspólnotowy wymiar Kościoła (instytucja a jednocześnie wspólnota charyzmatów i służb); 4. Działalność Kościoła "ad intra" oraz "ad extra"; 5. Podstawowe funkcje Kościoła: a. Źródła refleksji nad funkcjami urzeczywistniania się Kościoła; b. Posoborowe ujęcia funkcji podstawowych Kościoła; c. Modele wzajemnego przyporządkowania funkcji w praktyce Kościoła. 8. Urzeczywistnianie się Kościoła dzisiaj: 1. w diecezji i parafii; 2. Zrzeszenia religijne miejscem urzeczywistniania się Kościoła: a. Określenie ruchów, stowarzyszeń, grup i wspólnot religijnych; b. Uczestnictwo chrześcijan w zrzeszeniach religijnych; c. Kryteria eklezjalności zrzeszeń religijnych; d. Niebezpieczeństwa grożące zrzeszeniom religijnym; 3. Rodzina Kościołem domowym: realizacja jej funkcji nauczycielskiej, kapłańskiej i pasterskiej; 4. Zasada pomocniczości w życiu Kościoła: a. Ogólna ważność zasady pomocniczości; b. Kościół jako widzialna wspólnota Ludu Bożego; c. Struktury pośrednie w Kościele; d. Kościół a opinia publiczna; e. Kościół a świat. 9. Urzeczywistnianie się Kościoła dzisiaj: 1. Rola dialogu w życiu Kościoła: a. Pojęcie dialogu, jego rodzaje i uwarunkowania; b. Cywilizacyjne i teologiczne impulsy dialogu kościelnego; c. Dialog Kościoła - dialogiem zbawienia; d. Dialog zbawienia w Kościele; e. Dialog apostolski Kościoła; f. Trudności i przeszkody na drodze dialogu zbawienia; 2. Środki społecznego przekazu w duszpasterstwie: a. Schemat komunikacji społecznej; b. Środki komunikacji społecznej, c. Dokumenty Kościoła dotyczące środków komunikacji społecznej; d. Funkcje środków społecznego przekazu w

3 działalności duszpasterskiej Kościoła; e. Wybrane decyzje szczegółowe Kościoła. 10. Znaki czasu i ich rozpoznawanie: 1. Znaczenie biblijnego wyrażenia "znaki czasów"; 2. Znaki czasu w nauczaniu Kościoła współczesnego: a. Znaki czasu wg Jana XXIII; b. Idea znaków czasów w dokumentach Soboru Watykańskiego II; c. Znaki czasu w nauczaniu Pawła VI; d. Jan Paweł II interpretatorem znaków czasu; 3. Charakterystyka znaków czasu; 4. Rozpoznawanie znaków czasu. 11. Stosunek Kościoła do świata: 1. Inkulturacja Kościoła: Pojęcie, przedmiot, zasady i dziedziny zastosowania inkulturacji; 2. Uniwersalne i narodowe korzenie Kościoła; 3. Zasady partycypacji Kościoła w rozwoju świata; 4. Zagrożenia wiary i religijności płynące ze strony świata: a. Kontestacja instytucjonalnego wymiaru życia Kościoła; b. Zjawisko sekt i nowych ruchów religijnych; 5. Obecność Kościoła w życiu kulturalnym, gospodarczo-społecznym i politycznym; 6. Kościół wobec ekologii: a. Kształtowanie świadomości ekologicznej; b. Formowanie postaw proekologicznych; c. Działania na rzecz ochrony naturalnego środowiska człowieka; 7. Kościół a wychowanie do pokoju. 12. Teologiczne podstawy duszpasterstwa: 1. Chrystologiczne podstawy duszpasterstwa: świadectwa historycznego istnienia Jezusa z Nazaretu; Logos w protologii; Jezus przedmiotem mesjańskich nadziei; Zwiastowanie i Wcielenie; Boska i mesjańska świadomość Jezusa; Objawieniowy i motywacyjny charakter cudów Jezusa; Objawienie na Krzyżu i Odkupienie; Znaczenie Zmartwychwstania Chrystusa; 2. Pneumatologiczne podstawy duszpasterstwa: Udział Ducha Bożego w dziele stworzenia i w dziejach ST; Działalność Ducha świętego w życiu Jezusa; Duch Święty w życiu Kościoła; 3. Podstawy eklezjologiczne duszpasterstwa. 13. Podmiot duszpasterstwa: 1. Realizacja apostolatu hierarchicznego: a. Posługa biskupa w Kościele powszechnym i w diecezji; b. Posługa prezbiterów w parafii; c. Życie wspólnotowe prezbiterium parafialnego; d. Zadania pastoralne diakonów; 2. Apostolstwo instytutów życia konsekrowanego (podstawy teologiczne oraz formy apostolstwa); 3. Laikat i formy apostolstwa świeckich: a. Pojęcie apostolstwa świeckich i jego teologiczne podstawy; b. Udział świeckich w apostolstwie wspólnym chrześcijan; c. Apostolstwo własne ludzi świeckich; d. Apostolstwo pomocnicze katolików świeckich; 4. Posługa teologów świeckich w Kościele: historia, współczesny kontekst i obszary posługi teologów świeckich. 14. Duszpasterstwo jako działalność zorganizowana: 1. Relacje i zależności pomiędzy teorią a praktyką kościelną; 2. Funkcja kierownicza Kościoła na szczeblu diecezjalnym i parafialnym; 3. Etapy działalności zorganizowanej: planowanie, organizowanie, koordynowanie i kontrolowanie działań duszpasterskich. 2 2

4 15. Zagadnienia uzupełniające (praxis Kościoła) i podsumowanie materiału. 2b. STUDIA NIESTACJONARNE Lp. Tematyka zajęć Liczba godzin Efekty modułu wykłady ćwiczenia seminarium 1. Zagadnienia wstępne (ujęcie B. Mierzwińskiego). Wprowadzenie do TP: 1. Pojęcie i problematyka TP; 2. Teologiczny i praktyczny charakter TP; 3. Metody TP; 4. TP a inne dyscypliny naukowe (teologiczne i pozateologiczne). 2. Psychologia pastoralna - jej rozwój, kierunki, relacje z TP, główne zadania, metody badań. 3. Socjologia religii a TP: 1. Pojęcie i przedmiot SR; 2. Główne orientacje w SR; 3. Socjologiczne definicje religii; 4. Metody badawcze SR; 5. Zakres badań socjoreligijnych w Polsce; 6. Związek SR z TP. 4. Historyczny rozwój TP: 1. TP do 1777 roku (Rozwój myśli pastoralnej przed usamodzielnieniem się TP, oraz TP jako samodzielna dyscyplina uniwersytecka); 2. Koncepcje TP od roku 1777 do II wojny światowej (ujęcie: F. S. von Rautenstraucha; biblijnoteologiczne; TP wg A. Grafa; okres klerykalnej TP; TP w okresie międzywojennym). 5. TP od II wojny światowej do Soboru Watykańskiego II: 1. Poglądy R. Füglistera; 2. wkład G. Cerianiego; 3. stanowisko K. Delahaye; 4. Koncepcja F. X. Arnolda. 6. TP w okresie posoborowym z uwzględnieniem sytuacji w Polsce: 1. Ujęcie TP: eklezjologiczne; prakseologiczne, społeczno-polityczne; 2. TP w Polsce: a. jej początki w I Rzeczypospolitej; b. Stan polskiej TP w okresie rozbiorów; c. TP w okresie międzywojennym; d. Rozwój TP po II wojnie światowej. 7. (I) Istota i posłannictwo Kościoła: 1. Soborowe ujęcie: Kościół jako "Lud Boży" oraz "powszechny sakrament zbawienia"; 2. Kościół uniwersalny i Kościoły partykularne. 8. (II) Istota i posłannictwo Kościoła: 3. Instytucjonalny i wspólnotowy wymiar Kościoła (instytucja a jednocześnie wspólnota charyzmatów i służb); 4. Działalność Kościoła "ad intra" oraz "ad extra". 9. (III) Istota i posłannictwo Kościoła: 5. Podstawowe funkcje Kościoła: a. Źródła refleksji nad funkcjami urzeczywistniania się Kościoła; b. Posoborowe ujęcia funkcji podstawowych Kościoła; c. Modele wzajemnego przyporządkowania funkcji w praktyce Kościoła.

5 3. FORMY PROWADZENIA ZAJĘĆ: Wykład. Prezentacje multimedialne studentów. 4. SPOSOBY WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA MODUŁU: przy każdej formie zaliczenia podać kod efektu Egzamin, kolokwium + prezentacja (do zaliczenia): TP1: NAKŁAD PRACY STUDENTA 5a. STUDIA STACJONARNE Opis Liczba godzin Liczba ECTS 50 2 Udział w zajęciach dydaktycznych, opracowanie treści wykładu i przygotowanie do egzaminu Praca własna z lekturą obowiązkową i dodatkową Przygotowanie wystąpienia ustnego/prezentacji lub krótkiej pracy pisemnej zaliczeniowej Nakład pracy studenta w godz.: 80 Liczba punktów ECTS: 3 5b. STUDIA NIESTACJONARNE 15 0,5 15 0,5 Opis Liczba godzin Liczba ECTS 50 2 Udział w zajęciach dydaktycznych, opracowanie treści wykładu i przygotowanie do egzaminu Praca własna z lekturą obowiązkową i dodatkową Przygotowanie wystąpienia ustnego/prezentacji lub krótkiej pracy pisemnej zaliczeniowej Nakład pracy studenta w godz.: 105 Liczba punktów ECTS: 4 6. LITERATURA 6a. PODSTAWOWA 40 1,5 15 0,5 Sobór Watykański II Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium ( ); Dekret o apostolstwie świeckich Apostolicam actuositatem ( ); Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes ( ). Dokumenty posoborowe Jan Paweł II: Posynodalna adhortacja o powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie 20 lat po Soborze Watykańskim II Christifideles laici ( ); Jan Paweł II: Posynodalna adhortacja apostolska o formacji kapłanów we współczesnym świecie Pastores dabo vobis ( );

6 Jan Paweł II: List apostolski na zakończenie Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 Novo millennio ineunte ( ); Jan Paweł II: Adhortacja apostolska Ecclesia in Europa. O Jezusie Chrystusie, który żyje w Kościele jako źródło nadziei dla Europy ( ); II Polski Synod Plenarny ( ) [Dokumenty]. Poznań:Pallottinum b. UZUPEŁNIAJĄCA Blachnicki F., Teologia pastoralna ogólna. Cz.I: Wstęp do teologii pastoralnej. Teologiczne zasady duszpasterstwa. Lublin: KUL 1970; Cz. II: Eklezjologiczna dedukcja teologii pastoralnej. Lublin: KUL 1971; Bourgeois D., Duszpasterstwo Kościoła. Przekład: Małgorzata Tryc-Ostrowska, opracowania: ks. Lucjan Balter. Poznań: Pallottinum 2001, 798 s. [seria: Podręczniki teologii katolickiej. T.11]; Kamiński R., Duszpasterstwo w społeczeństwie pluralistycznym. Lublin: KUL 1997; Teologia pastoralna. Tom 1: Teologia pastoralna fundamentalna. Red. R. Kamiński. Lublin 2000 [Wyd. ATLA 2 Wrocław]; Teologia pastoralna. Tom 2. Teologia pastoralna szczegółowa. Red. R. Kamiński. Lublin 2002 [Wyd. ATLA 2 Wrocław]; Woronowski F., Pastoralna teologia ogólna. Lubaczów Łomża 1991.