MŁODA POLSKA Wymagania ponadpodstawowe Uczeń:

Transkrypt

1 Tematyka zajęć Jestem artystą! Wymagania podstawowe Uczeń: czyta teksty Z. Przesmyckiego i S. Przybyszewskiego z odpowiednią intonacją i modulacją z tekstów Z. Przesmyckiego i S. Przybyszewskiego wypisuje najważniejsze tezy na podstawie wiersza K. Przerwy- Tetmajera charakteryzuje artystów i filistrów w swoich wypowiedziach poprawnie używa pojęć sztuka dla sztuki, filister streszcza najważniejsze tezy i postulaty Z. Przesmyckiego i S. Przybyszewskiego interpretuje wiersz K. Przerwy- Tetmajera jako manifest poetycki ustosunkowuje się do młodopolskich poglądów na sztukę MŁODA POLSKA Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: streszcza poglądy Z. Przesmyckiego i S. Przybyszewskiego czyta wiersz K. Przerwy-Tetmajera z odpowiednią intonacją i modulacją odnajduje w wierszu treści będące manifestem poetyckim porównuje poglądy Z. Przesmyckiego i S. Przybyszewskiego na temat koncepcji sztuki i jej zadań z poglądami romantyków i pozytywistów zabiera głos w dyskusji na temat różnych koncepcji sztuki i miejsca artysty w świecie Procedury sprawdzania Uczeń: pisze notatkę, w której zawiera najważniejsze tezy i postulaty Z. Przesmyckiego i S. Przybyszewskieg o pisemnie wypowiada się o swoim rozumieniu sztuki 1

2 Pod maską artysty, czyli jak być młodopolskim poetą Spór o artystę dyskusja Kim jest człowiek końca wieku, czyli portret dekadenta na podstawie wiersza K. Przerwy- Tetmajera opisuje sytuację duchową i bytową poety na podstawie wiersza K. Przerwy- Tetmajera opisuje relacje między poetą a filisterskim społeczeństwem opowiada, czym był Zielony Balonik parafrazuje opinie krytyków na temat sztuki współczesnej formułuje własną opinię na temat sztuki współczesnej w kontekście wypowiedzi krytyków formułuje własny sąd na temat rzeźby K. Kozyry Piramida zwierząt przedstawia argumenty za całkowitą swobodą artysty i przeciw niej z pomocą nauczyciele charakteryzuje podmiot liryczny wierszy K. Przerwy-Tetmajera na podstawie omawianych wierszy charakteryzuje dekadenta w wypowiedziach poprawnie posługuje się pojęciem fin de siècle wyjaśnia przyczyny konfliktu między młodopolskim poetą a filisterskim społeczeństwem opisuje krakowską cyganerię jako źródło nowej obyczajowości porównuje samobójczą śmierć poety z samobójstwami bohaterów romantycznych i ze śmiercią M. Romanowskiego zabiera głos w dyskusji na temat miejsca artysty we współczesnym świecie zabiera głos w dyskusji na temat prawa artysty do całkowitej swobody wypowiedzi polemizuje z wybranym tekstem krytycznym na temat sztuki współczesnej podaje przynajmniej dwa przykłady dzieł sztuki współczesnej charakterystyczne dla ukazania nowej koncepcji artysty i funkcji sztuki samodzielnie analizuje jeden z wierszy poetów zachodnich i wiersze polskich modernistów, charakteryzując podmioty liryczne, nastój wierszy tworzy portret psychologiczny i światopoglądowy dekadenta przedstawia kulturowe źródła dekadentyzmu pisze notatkę, w której charakteryzuje młodopolską cyganerię gromadzi argumenty za swobodą artystów i przeciw niej recytuje wiersz wybranego polskiego poety 2

3 Sny o potędze Fryderyka Nietzschego Zmysły i przeczucia jako sposób opisania świata samodzielnie analizuje jeden z wierszy poetów zachodnich i wiersze polskich modernistów, charakteryzując i porównując podmioty liryczne wierszy odszukuje w omawianych wierszach obrazy będące ekwiwalentami pesymistycznych i destrukcyjnych postaw streszcza fragment dzieła F. Nietzschego określa cele małych ludzi i człowieka wyższego charakteryzuje podmiot liryczny wiersza L. Staffa wskazuje związek między ideą F. Nietzschego a postawą podmiotu lirycznego wiersza L. Staffa czyta głośno, z właściwą dykcją i intonacją wiersze symbolistów wskazuje w wierszach przykłady obrazowania symbolicznego i ekspresjonistycznego wyjaśnia, czym jest synestezja i podaje przykład jej zastosowania wymienia wskazówki dotyczące tworzenia wiersza zawarte w wierszu P. Verlaine a wskazuje środki i zabiegi, za pomocą których zbudowano nastrój omawianych wierszy wskazuje związki między omawianymi tekstami a filozofią epoki w odniesieniu do wiersza L. Staffa formułuje hipotezy interpretacyjne interpretuje wiersz, wskazując związek utworu z filozofią F. Nietzschego wypowiada się na temat wpływu filozofii na sztukę i literaturę, podaje odpowiednie przykłady analizuje wybrany utwór, określając funkcje obrazowania symbolicznego i ekspresyjnego oraz synestezji omawia różnice między klasyczną ars poetica a postulatami P. Verlaine a ustnie dowodzi związku między koncepcją człowieka F. Nietzschego a człowiekiem wykreowanym przez L. Staffa pisze wiersz, kierując się wskazówkami P. Verlaine a 3

4 Jak czytać wiersze symbolistów? Lekcja uważnego czytania Pani Dulska i jej świat. Dekalog kołtuna Fizjologia dulszczyzny, czyli kim jest współczesny kołtun czyta głośno, z właściwą dykcją i intonacją wiersze W. Koraba Brzozowskiego i J. Kasprowicza przedstawia dwie możliwości odczytania symboliki wiersza W. Koraba Brzozowskiego określa tematykę cyklu wierszy J. Kasprowicza i wskazuje podobieństwa i różnice w realizacji tego samego tematu wskazuje w sonetach obrazy symboliczne i ekspresyjne streszcza główny wątek dramatu G. Zapolskiej odnajduje w Moralności pani Dulskiej cechy dramatu naturalistycznego na podstawie dramatu objaśnia, czym jest dulszczyzna podaje synonimy słowa dulszczyzna opowiada, jakie zdanie na temat źródeł i siły oddziaływania kołtuństwa ma Zbyszko wypowiada własne zdanie na temat przyczyn kołtuństwa wypowiada się na temat ponadczasowości zjawiska, jakim jest dulszczyzna analizuje wiersz W. Koraba Brzozowskiego pod kątem przyjętej przez poetę zasady odpowiedniości wzorując się na materiale zamieszczonym w podręczniku, ustnie analizuje i interpretuje sonety J. Kasprowicza analizuje zachowanie Dulskiej i poszukuje w dramacie argumentów uzasadniających to zachowanie określa świat wartości Dulskiej formułuje własną ocenę systemu wartości bohaterki ustosunkowuje się do opinii K. Irzykowskiego na temat demaskacji dulszczyzny wskazuje współczesne przykłady zachowań zgodnych z mentalnością pani Dulskiej wzorując się na materiale zamieszczonym w podręczniku, pisze analizę i interpretację sonetów J. Kasprowicza pisemnie formułuje definicję dulszczyzny prezentuje odszukane w prasie lub w innych mediach dowody na to, że dulszczyzna nie umarła 4

5 Od emancypantki do kobiety fatalnej stawia hipotezy na temat powodów pojawienia się w sztuce nowego spojrzenia na kobietę i kobiecość określa temat wiersza A. Langego wyjaśnia, co znaczy pojęcie femme fatale i wskazuje pierwowzory kobiet fatalnych w reprodukcjach prezentowanych w podręczniku odnajduje cechy formy i tematy charakterystyczne dla secesji wskazuje związki między dążeniem kobiet do niezależności a sposobem przedstawiania kobiet w sztuce wskazuje środki i zabiegi poetyckie, za pomocą których wyrażono ambiwalencję uczuć podmiotu lirycznego w wybranym dziele malarskim wskazuje elementy świadczące o jednoczesnej fascynacji kobietą i lęku przed nią pisze krótką charakterystykę femme fatale wskazuje zmiany obyczajowe i światopoglądowe, które przyczyniły się do wykreowania postaci femme fatale na podstawie wiersza A. Langego wskazuje niejednoznaczny stosunek artystów do kobiet wskazuje środki i zabiegi poetyckie, za pomocą których wyrażono ambiwalencję uczuć podmiotu lirycznego w wybranym dziele malarskim wskazuje elementy świadczące o jednoczesnej fascynacji kobietą i lęku przed nią wskazuje związki między femme fatale a jej biblijnymi i mitologicznymi pierwowzorami interpretuje wiersz jako przykład lęku przed kobietami i jednoczesnego ich pożadania pożądania wskazuje współczesne przykłady wykorzystania motywu kobiety w sztuce w wybranym dziele malarskim wskazuje elementy, które świadczą o tym, że sportretowano kobietę fatalną na przykładzie dowolnej reprodukcji dzieła secesyjnego omawia charakterystyczne cechy tego stylu pisze interpretację jednej z reprodukcji zamieszczonych w podręczniku na s

6 Ze śmiercią im do twarzy, czyli moderniści o śmierci Ludzie bezdomni Stefana Żeromskiego jako powieść młodopolska Etos inteligenta polskiego portret Judyma przypomina przynajmniej dwa, pochodzące z różnych epok teksty, które łączy temat kobiety i śmierci przy pomocy nauczyciela odszukuje i charakteryzuje ty liryczne z wiersza S. Koraba Brzozowskiego odnajduje w powieści S. Żeromskiego fragmenty realistyczne, naturalistyczne, symboliczne przy pomocy nauczyciela analizuje fragment prozy, określając charakterystyczne cechy jej stylu np. wyrażenia ekspresyjne i poetyckie samodzielnie określa tematy i problemy poruszone w powieści określa świat wartości Judyma w wypowiedziach poprawnie stosuje pojęcie żeromszczyzna analizuje i interpretuje wiersze S. Koraba Brzozowskiego i B. Leśmiana, kierując się wskazówką dotycząca młodopolskiej fascynacji śmiercią wskazuje w omawianych tekstach wyraziste cechy obrazowania odnajduje w kompozycji powieści S. Żeromskiego cechy charakterystyczne dla powieści młodopolskiej odnajduje w biografii Judyma zdarzenia i zachowania, które mogły być podstawą etosu polskiego inteligenta wypowiada własne zdania na temat etosu współczesnego inteligenta sporządza listę tytułów i autorów tekstów poetyckich i malarskich, które są dowodem na to, że modernistów fascynowała śmierć pisze notatkę o tym, czym jest żeromszczyzna 6

7 Wesele Stanisława Wyspiańskiego. Plotka, anegdota, fakty Portrety psychologiczne weselników Co się komu w duszy gra Mroczne spotkania ze sobą w dramacie Stanisława Wyspiańskiego konfrontuje stanowisko A. Kłoskowskiej na temat inteligencji z powieściowym obrazem tej grupy społecznej wypowiada własne zdanie na temat roli inteligencji we współczesnym świecie na podstawie Plotki o weselu opowiada o okolicznościach powstania dramatu charakteryzuje przynajmniej dwóch bohaterów dramatu i jedną zjawę, dobierając odpowiednie cytaty wskazuje przyczyny postępowania bohaterów wyjaśnia rolę, jaką w dramacie odgrywają poszczególne osoby porównuje los Judyma i świat jego wartości z losami i systemami wartości innych bohaterów poświęcających swe życie dla wyższych celów (św. Aleksy, Wallenrod itp.) na podstawie tekstu J. Jedlickiego i własnych obserwacji formułuje wypowiedź o tym, czym się charakteryzuje współczesna inteligencja zabiera głos w dyskusji na temat oczekiwań wobec dzisiejszej inteligencji wyjaśnia, dlaczego Plotkę o weselu można traktować jako plotkę literacką i swoisty obraz epoki szczegółowo charakteryzuje znaczących bohaterów i odpowiadające im zjawy na podstawie poszczególnych bohaterów charakteryzuje środowiska, które reprezentują wyjaśnia związek między bohaterami a zjawami, które im się ukazują tworzy psychologiczny portret bohaterów dramatu wykonuje Zadanie dla maturzysty z podręcznika s. 235 pisze charakterystykę przedstawiciela inteligencji i chłopstwa 7

8 Cóż tam, panie w polityce? czyli jak się panowie z chłopami bawili Kim jest Wernyhora Wyspiańskiego? wskazuje odwołania do świata realnego i fantastycznego wyjaśnia, jaką rolę w dramacie odgrywają poszczególne zjawy przy pomocy nauczyciela określa psychologiczny aspekt spotkania któregoś bohatera dramatu ze zjawą w swoich wypowiedziach właściwie posługuje się pojęciem chłopomania cytuje fragmenty ukazujące stosunki między inteligencją i chłopami i na tej podstawie wnioskuje o dawnych i obecnych relacjach między tymi warstwami społecznymi wyjaśnia historyczny aspekt stosunków społecznych opisanych w Weselu formułuje hipotezy na temat szans na wspólną walkę inteligencji i chłopów wyjaśnia, dlaczego postacie i rekwizyty z Wesela można traktować jako symbole opowiada legendę o Wernyhorze przy pomocy nauczyciela odczytuje symboliczne treści wpisane w postać lirnika omawia spotkania osób występujących w dramacie ze zjawami, biorąc pod uwagę psychologiczny aspekt tych spotkań wypowiada się na temat relacji między inteligencją i chłopami, przywołując w kontekście historycznym na przykład rabację galicyjską, a w kontekście obyczajowym modę na chłopomanię wskazuje w Weselu treści humorystyczne i omawia sposoby osiągania takiego efektu samodzielnie odczytuje symboliczne treści wpisane w postać lirnika formułuje przynajmniej dwie interpretacje postaci Wernyhory formułuje argument potwierdzający związek między interpretacją symboli odnoszących się do lirnika a wymową Wesela pisze notatkę o funkcjach, jakie w dramacie pełnią dramatis personea ustnie formułuje hipotezy na temat możliwości wspólnej walki inteligencji i chłopstwa w imię wolności; weryfikuje hipotezy, odwołując się do wiedzy historycznej odszukuje i prezentuje reprodukcje prac plastycznych przedstawiającyc h Wernyhorę 8

9 Wesele Stanisława Wyspiańskiego jako dramat o niespełnionych marzeniach wyjaśnia słownikowe znaczenie wyrazu chochoł i artystyczne znaczenie figury Chochoła przy pomocy nauczyciela określa rolę Chochoła w dramacie S. Wyspiańskiego przy pomocy nauczyciela interpretuje ostatnią scenę dramatu określa rolę, jaką Chochoł zyskał w kulturze polskiej samodzielnie interpretuje ostatnią scenę dramatu i porównuje tę interpretację z interpretacjami krytyków wykonuje zadanie 2. z podręcznika s. 248 Wesele teatrem ogromnym samodzielnie interpretuje postać Chochoła i chocholego tańca parafrazuje dokonane przez krytyków interpretacje Chochoła i chocholego tańca w kontekście cudzych interpretacji Chochoła i chocholego tańca weryfikuje własną interpretację wskazuje w Weselu przynajmniej trzy cechy charakterystyczne dla tego dramatu (np. przenikanie się światów, brak jedności klasycznych, wizyjność wskazuje wszystkie symboliczne postaci i przedmioty wskazuje przynajmniej dwa zabiegi artystyczne (np. stylizacja językowa, rytmizacja, aluzja, synestezyjność, itp) i określa ich funkcje w dramacie polemizuje z zamieszonymi w podręczniku opiniami krytyków przedstawia argumenty na poparcie przedstawionej przez siebie interpretacji dramatu S. Wyspiańskiego wskazuje wiele cech charakterystycznych dla dramatu S. Wyspiańskiego wskazuje wiele środków i zabiegów artystycznych, określa ich funkcje w dramacie i jego interpretacji przygotowuje prezentację na temat przenikania symboli Wesela do późniejszych tekstów kultury pisze pracę na temat: Co twoim zdaniem zdecydowało o tym, że Wesele uchodzi za polski arcydramat? 9

10 Z dziejów teatru Ryszard Wagner, Konstanty Stanisławski, Gordon Craig, Stanisław Wyspiański Wesele na scenie i na ekranie Projekcja filmu Andrzeja Wajdy Wesele Lipce i ich mieszkańcy Jak płynie czas mieszkańcom Lipiec? przedstawia najważniejsze fakty z dziejów reformy teatru na przełomie XIX i XX w. podaje argumenty potwierdzające wyjątkowość wizji teatralnych S. Wyspiańskiego na tle jego czasów zna nazwiska dwóch reżyserów, którzy podjęli się scenicznej i filmowej realizacji dramatu S. Wyspiańskiego wskazuje w dramacie S. Wyspiańskiego jego filmowe aspekty (np. dynamika scen, wizyjność) wskazuje kilka istotnych różnic między dramatem a filmem na podstawie wybranego fragmentu charakteryzuje bohaterów powieści W. S. Reymonta określa relacje panujące w rodzinie Borynów i między mieszkańcami Lipiec przytacza fragmenty powieści, w których uwidoczniono czas biologiczny, kalendarzowy, liturgiczny wypowiada się na temat roli, jaką w życiu lipczan odgrywa natura rekonstruuje świat wartości chłopów szczegółowo prezentuje dokonania jednego z reformatorów teatru zabiera głos w rozmowie na temat sposobów realizacji tekstu dramatycznego odszukuje naturalistyczne cechy relacji w rodzinie i społeczności wiejskiej (np. walka o byt, uleganie popędom) wskazuje wiele sytuacji, w których uwidacznia się związek między życiem chłopów a porą roku i kalendarzem liturgicznym omawia relacje między bohaterami powieści W. S. Reymonta pisze notatkę o najważniejszych zmianach w teatrze będących następstwem Wielkiej Reformy Teatru wypowiada własny sąd o tym, czy do realizacji Wesela potrzebny jest teatr ogromny pisze pośrednią charakterystykę jednego z bohaterów 10

11 Dlaczego epopeja chłopska? Huczne weselisko w Borynowej chacie Od kultury ludowej do kultury masowej Na wsi wesele Marii Dąbrowskiej odnajduje w powieści przynajmniej dwie cechy epopei charakteryzuje przynajmniej jeden rodzaj narracji (np. narrację realistyczną) wskazuje w powieści wyraziste wpływy naturalizmu, symbolizmu i impresjonizmu objaśnia znaczenie niektórych rytuałów weselnych opisanych w Chłopach wypowiada własne zdanie na temat wyjątkowości obrzędu weselnego w kulturze nawiązując do tekstu R. Cailloisa i własnych obserwacji, podaje przykłady tego, jak się zmienił sposób przeżywania świąt i uroczystości wskazuje różnice między weselem Jagny i Boryny a weselem przedstawionym przez M. Dąbrowską wypowiada własne zdanie o przyczynach i skutkach zanikania kultury ludowej wypowiada własne zdanie na temat skutków starcia się kultury ludowej z kulturą masową omawia wiele aspektów łączących powieść W. S. Reymonta z gatunkiem, jakim jest epopeja wskazuje w powieści trzy charakterystyczne typy narracji wyjaśnia, jakie funkcje w powieści pełnią naturalizm, symbolizm oraz impresjonizm porównuje Chłopów z inną epopeją nowożytną objaśnia znaczenie poszczególnych rytuałów weselnych opisanych w Chłopach wypowiada własne zdanie na temat funkcji, jakie w życiu człowieka pełnią święta nawiązując do tekstu R. Cailloisa, wypowiada własne zdanie na temat konsekwencji tego, jak się zmienił sposób przeżywania świąt formułuje opinię na temat zanikania różnorodności kultur i upowszechniania się kultury masowej na podstawie fragmentu książki R. Cailloisa rozważa, jakie skutki dla rozwoju człowieka niesie ze sobą homogenizacja kultury masowej pisemnie charakteryzuje jeden z typów powieściowej narracji wykonuje zadanie 3. z podręcznika s. 281 i pisze pracę na temat: Czy współczesnym ludziom potrzebna jest magia rytuałów odwołując się do poznanych wcześniej tekstów o kulturze, wypowiada się na temat skutków zanikania różnorodności i odmienności kulturowej 11

12 Przepis na wesele według Sławomira Mrożka Byle polska wieś wesoła Awans Edwarda Redlińskiego Apokalipsa końca wieku streszcza opowiadanie S. Mrożka wyjaśnia, jaki efekt osiągnął pisarz zestawiając elementy świata tradycji i pseudonowoczesności wymienia elementy składające się na stereotyp wiejskiego wesela porównuje relacje między chłopami a inteligencją opisane w Weselu S. Wyspiańskiego i Awansie E. Redlińskiego odszukuje w tekstach opisujących wesele elementy stereotypu wiejskiego wesela czyta głośno, z właściwą dykcją i intonacją hymn Dies irae samodzielnie określa temat wiersza wskazuje nawiązania do tekstu biblijnego (przynajmniej rozpoznaje postaci biblijne i wyraziste obrazy apokalipsy) przypomina, czym jest groteska, i objaśnia, co jest jej źródłem w opowiadaniu S. Mrożka porównuje relacje między chłopami a inteligencją opisane w Weselu S. Wyspiańskiego i Awansie E. Redlińskiego wypowiada się na temat relacji między chłopami a inteligencją opisanych w Weselu S. Wyspiańskiego i Awansie E. Redlińskiego w kontekście przemian obyczajowych i kulturowych zabiera głos w dyskusji na temat związku miedzy zanikiem obyczajów weselnych a utratą własnej tożsamości kulturowej podaje kilka analogii między nastrojem wiersza a nastrojem końca wieku wyjaśnia funkcję środków stylistycznych użytych w wierszu J. Kasprowicza wskazuje symbole biblijne wykorzystane przez poetę do oddania wizji końca wieku wykonuje zadanie 2. z podręcznika s. 279 ustnie uogólnia sądy na temat wieloaspektowyc h skutków zanikania obrzędowości wykonuje zadanie 2. z podręcznika s

13 A kolor jego jest czerwony, bo na nim robotników krew! samodzielnie ustnie interpretuje fragment hymnu J. Kasprowicza wskazuje symbole i obrazy objaśnia specyfikę i funkcję słownictwa, konstrukcji zdań, powtórzeń, apostrof itp. zastosowanych przez J. Kasprowicza czyta głośno, z właściwą dykcją i intonacją wiersz B. Czerwińskiego odczytuje temat wiersza formułuje hipotezę interpretacyjną dotyczącą motywów sędziego i dnia gniewu interpretuje wiersz, kierując się wskazówką dotyczącą wizji przyszłości wpisanej w tekst B. Czerwińskiego porównuje motyw sądu i jego funkcje w wierszach J. Kasprowicza i B. Czerwińskiego wskazuje cechy łączące wiersz B. Czerwińskiego i Odę do młodości samodzielnie ustnie interpretuje hymn J. Kasprowicza wskazuje symbole, obrazy i językowe ukształtowanie tekstu wyjaśnia związek między katastrofizmem utworów J. Kasprowicza a nastrojem końca wieku porównuje motyw sądu i jego funkcje w wierszach J. Kasprowicza i B. Czerwińskiego porównuje wiersz B. Czerwińskiego z Odą do młodości, wskazuje podobieństwa i różnice idei i wartości wpisanych w utwory interpretuje wiersz jako odzwierciedlenie nowej świadomości społecznej interpretując wiersz, przywołuje właściwe konteksty historyczne i poetyckie interpretując hymn, przywołuje poznane teksty kultury odnoszące się do tematu Sądu Ostatecznego (np. obrazy H. Memlinga, J. van Eycka) pisze interpretację wiersza 13