Agencje zatrudnienia oraz praca tymczasowa

Transkrypt

1 Agencje zatrudnienia oraz praca tymczasowa w świetle wybranych stanowisk Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Izabela Struczyńska Starszy Inspektor Pracy Podstawa opracowanie Departamentu Legalności Zatrudnienia Gdańsk r.

2 Agencja zatrudnienia pośrednictwo pracy Interpretacja art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy związanych ze świadczeniem usług przez agencje zatrudnienia poza granicami RP tj. kierowaniem osób do zagranicznej agencji zatrudnienia nie będącej ich pracodawcą, lecz tylko pośrednikiem. Art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług: 1) pośrednictwa pracy, polegających w szczególności na: a) udzielaniu pomocy osobom w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej oraz pracodawcom w pozyskaniu pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach zawodowych, b) pozyskiwaniu i upowszechnianiu ofert pracy, c) udzielaniu pracodawcom informacji o kandydatach do pracy, w związku ze zgłoszoną ofertą pracy, d) informowaniu kandydatów do pracy oraz pracodawców o aktualnej sytuacji i przewidywanych zmianach na lokalnym rynku pracy, e) inicjowaniu i organizowaniu kontaktów osób poszukujących odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej z pracodawcami, f) kierowaniu osób do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych, o którym mowa w art. 85 ust

3 Agencje zatrudnienia - pośrednictwo pracy Art. 85 ust.2 - Kierowanie do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych za pośrednictwem agencji zatrudnienia odbywa się na podstawie pisemnej umowy zawieranej przez te agencje z osobami kierowanymi. Umowa ta powinna określać w szczególności: 1) pracodawcę zagranicznego; 2) okres zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej; 3) rodzaj oraz warunki pracy i wynagradzania, a także przysługujące osobie kierowanej do pracy świadczenia socjalne; 4) warunki ubezpieczenia społecznego oraz od następstw nieszczęśliwych wypadków i chorób tropikalnych; 5) obowiązki i uprawnienia osoby kierowanej do pracy oraz agencji zatrudnienia; 6) zakres odpowiedzialności cywilnej stron w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy zawartej między agencją zatrudnienia a osobą kierowaną, w tym stronę pokrywającą koszty dojazdu i powrotu osoby skierowanej do pracy w przypadku niewywiązania się pracodawcy zagranicznego z warunków umowy oraz tryb dochodzenia związanych z tym roszczeń; 7) kwoty należne agencji zatrudnienia z tytułu faktycznie poniesionych kosztów związanych ze skierowaniem do pracy za granicą, poniesione na: a) dojazd i powrót osoby skierowanej, b) wydanie wizy, c) badania lekarskie, d) tłumaczenia dokumentów; 8) informację o trybie i warunkach dopuszczania cudzoziemców do rynku pracy w państwie wykonywania pracy; 9) inne zobowiązania stron. 3

4 Stanowisko MPiPS z dnia r. Polska agencja pracy może prowadzić usługę pośrednictwa pracy poza granicami RP zarówno w zakresie, o którym mowa w art. 18 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy, jak również w inny sposób mający na celu pomoc osobom w uzyskaniu pracy oraz pracodawcom w pozyskaniu pracowników, za zasadach określonych w państwie pracodawcy, na co wskazuje otwarty charakter katalogu czynności zdefiniowanych usługą pośrednictwa pracy. ( ) Kierowanie do pracy za granicą za pośrednictwem agencji zatrudnienia odbywa się na podstawie pisemnej umowy, o której mowa w art. 85 ust. 2 ww. ustawy, zawieranej przez te agencje z osobami kierowanymi do pracy. Ponadto agencja zatrudnienia ma obowiązek zawarcia pisemnej umowy z pracodawcą zagranicznym do którego kieruje osoby. (..) Wobec powyższego ( ) nie ma możliwości, aby polska agencja zatrudnienia kierowała osoby do zagranicznej agencji zatrudnienia, nie będącej ich pracodawcą, lecz pełniącej rolę pośrednika. 4

5 Agencja zatrudnienia praca tymczasowa Interpretacja art. 18 ust. 1 pkt 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w zakresie dotyczącym działalności polskich firm, kierujących na podstawie umów cywilnoprawnych, osoby na terytorium Niemiec do wykonywania opieki nad starszymi osobami. Art. 18 ust. 1 pkt 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług pracy tymczasowej, polegających na zatrudnianiu pracowników tymczasowych i kierowaniu tych pracowników oraz osób niebędących pracownikami do wykonywania pracy tymczasowej na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika, na zasadach określonych w przepisach o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. 5

6 Stanowisko MPiPS z dnia r. Do kryteriów charakterystycznych dla pracy tymczasowej należy zaliczyć: - występowanie trzech podmiotów (osoba wykonująca pracę, agencja zatrudnienia, pracodawca użytkownik); - kierowanie pracowników albo osób niebędących pracownikami do wykonywania pracy u pracodawcy użytkownika; - wykonywanie pracy tymczasowej na rzecz pracodawcy użytkownika. Wobec powyższego, podstawowe znaczenie dla oceny, czy w danym przypadku mamy do czynienia z pracą tymczasową, czy też nie, ma sposób wykonywania usługi. ( ) Najważniejszym aspektem w przedmiotowej sprawie, umożliwiającym rozstrzygnięcie wątpliwych przypadków jest ustalenie, na czyją rzecz dana praca jest wykonywana. Przy rozstrzygnięciu powyższej kwestii pomocne jest uwzględnienie dodatkowych czynników m.in. kto bezpośrednio nadzoruje wykonywanie pracy i na kim spoczywa ryzyko realizacji usługi (np. logistyka, dostarczanie materiałów, pilnowanie terenów wykonywania pracy). Z uwagi na powyższe należy uznać, iż decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia ma kwestia, na rzecz którego podmiotu praca jest świadczona. 6

7 Agencja zatrudnienia pośrednictwo pracy Interpretacja przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w zakresie dotyczącym różnic między pojęciem gromadzenia dokumentów elektronicznych i udostępniania informacji o wolnych i poszukiwanych miejscach pracy za pośrednictwem systemów teleinformatycznych a pozyskiwaniem i upowszechnianiem ofert pracy. Art. 18 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług pośrednictwa pracy, polegających na pozyskiwaniu i upowszechnianiu ofert pracy. Art. 18c ust. 2 pkt 4 - Nie wymaga wpisu do rejestru gromadzenie w postaci dokumentu elektronicznego i udostępnianie informacji o wolnych i poszukiwanych miejscach pracy za pośrednictwem systemów teleinformatycznych. 7

8 Stanowisko MPiPS z dnia r. Prowadzenie działalności polegającej na stworzeniu mechanizmu, w którym: - przyjmuje się od pracodawców informację o poszukiwanych pracownikach, - przyjmuje się od osób poszukujących pracę informację o posiadanych kwalifikacjach, a następnie w czynny sposób doprowadza się do kontaktu pracodawcy z osobą poszukującą pracy, nosi znamiona prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług pośrednictwa pracy. ( ) W przedmiotowym przypadku, nie ma zastosowania przepis art. 18c ust. 2 pkt 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, który nie wymaga wpisu do rejestru agencji zatrudnienia od podmiotów gromadzących w postaci dokumentu elektronicznego i udostępniającego informację o wolnych i poszukiwanych miejscach pracy za pośrednictwem systemów informatycznych. Czym innym jest bowiem gromadzenie i udostępnianie informacji o wolnych i poszukiwanych miejscach pracy na zasadzie swobodnego dostępu od tych informacji dla każdej ze stron i możliwości samodzielnego kontaktu między nimi, a czym innym aktywne uczestniczenie przez podmiot gospodarczy gromadzący informację o wolnych i poszukiwanych miejscach pracy w kontaktowaniu i w rezultacie kojarzeniu pracodawcy z osobami poszukującymi pracę. 8

9 Praca tymczasowa Wydanie świadectwa pracy przez agencję pracy tymczasowej w związku z brzmieniem art. 18a ust. 1 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych w przypadku, gdy pracownik tymczasowy zatrudniony w agencji pracy tymczasowej wykonuje pracę tymczasową u kilku pracodawców użytkowników, zaś pomiędzy rozwiązaniem umowy o pracę u jednego pracodawcy użytkownika, a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę u następnego pracodawcy użytkownika jest kilka dni przerwy. Art. 18a ust. 1 - Agencja pracy tymczasowej wydaje pracownikowi tymczasowemu świadectwo pracy dotyczące łącznego zakończonego okresu zatrudnienia w tej agencji, objętego kolejnymi umowami o pracę, nawiązanymi w okresie nie dłuższym niż 12 kolejnych miesięcy. 9

10 Stanowisko MPiPS z dnia r. W przypadku, gdy rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę nawiązanej przed upływem 12 kolejnych miesięcy przypada po upływie tego terminu, świadectwo pracy powinno zostać wydane w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia takiej umowy o pracę. Jeżeli wydanie dokumentu w tych terminach nie jest możliwe, agencja pracy ma 7 dni na przesłanie lub doręczenie go pracownikowi tymczasowemu. W związku z powyższym ( ) agencja pracy tymczasowej nie ma obowiązku wydania świadectwa pracy po rozwiązaniu umowy o pracę z agencją po wykonaniu pracy na rzecz pierwszego pracodawcy użytkownika. Natomiast zobligowana jest wydać zbiorcze świadectwo pracy po upływie 12 miesięcy obejmujące wszystkie okresy zatrudnienia w tej agencji. 10

11 Praca tymczasowa urlop wypoczynkowy Interpretacja art. 17 ust. 1 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych dotyczącego prawidłowości naliczenia wynagrodzenia urlopowego i ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Art. 17 ust. 1 - Pracownikowi tymczasowemu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze dwóch dni za każdy miesiąc pozostawania w dyspozycji jednego pracodawcy użytkownika lub więcej niż jednego pracodawcy użytkownika; urlop nie przysługuje za okres, za który pracownik wykorzystał u poprzedniego pracodawcy urlop wypoczynkowy przysługujący na podstawie odrębnych przepisów. 11

12 Stanowisko MPiPS z dnia r. Zawarte w przepisie sformułowanie pozostawienia w dyspozycji zostało użyte na etapie tworzenia powołanej ustawy. ( ) Chodziło o wyraźne zaakcentowanie, iż przy nabywaniu przez pracownika tymczasowego uprawnień urlopowych należy wiązać je z okresem skierowania pracownika tymczasowego do pracodawcy użytkownika, celem wykonywania umówionej pracy na jego rzecz (który jest zarazem okresem pozostawania pracownika tymczasowego w jego dyspozycji), a nie z okresem faktycznego wykonywania takiej pracy. Art. 17 ust. 1 ustawy o zpt należy rozumieć w ten sposób, iż pracownikowi tymczasowemu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze dwóch dni za każdy miesiąc pozostawania w stosunku pracy (stosunkach pracy), nawiązanym w celu wykonywania pracy na rzecz pracodawcy użytkownika (pracodawców użytkowników). Nie ma przy tym znaczenia, czy w trakcie pozostawania w stosunku pracy, pracownik chorował lub korzystał z innej usprawiedliwionej (bądź nieusprawiedliwionej) nieobecności w pracy. 12

13 Praca tymczasowa naliczanie u.w. lub ekw. Interpretacja art. 17 ust. 1 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych dotyczącego prawidłowości naliczenia wynagrodzenia urlopowego i ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w zakresie dotyczącym wypłaconych pracownikowi tymczasowemu nagród oraz innych świadczeń ze stosunku pracy. Art. 17 ust. 4 - Wynagrodzenie za jeden dzień urlopu wypoczynkowego lub ekwiwalent pieniężny za jeden dzień tego urlopu ustala się, dzieląc wynagrodzenie uzyskane przez pracownika tymczasowego w okresie wykonywania pracy tymczasowej przez liczbę dni pracy, za które to wynagrodzenie przysługiwało. 13

14 Stanowisko MPiPS z dnia r. Art. 17 ust. 4 ustawy o zpt autonomicznie określa zasady nabywania prawa do urlopu wypoczynkowego pracownika tymczasowego oraz zasady ustalania wynagrodzenia urlopowego lub ekwiwalentu pieniężnego za ten urlop. Zatem, ze względu na szczególny charakter tych uregulowań, nie stosuje się poprzez art. 5 ustawy o zpt rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Możliwe jest natomiast stosowanie poprzez art. 5 ustawy o zpt niektórych przepisów ogólnych Kodeksu pracy dotyczących urlopów np. art. 174 Kp. Zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy o zpt ( ) kwota wypłaconej nagrody nie powinna być wliczana przy ustalaniu ekwiwalentu, bowiem nagroda nie jest składnikiem wynagrodzenia (por. wyrok SN z dnia r., I PRN 26/77). 14

15 Stanowisko MPiPS z dnia r. Ustawa o zpt nie reguluje natomiast sposobu obliczania innych, niż wynagrodzenie i ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, świadczeń przysługujących pracownikom tymczasowym. W powyższym zakresie stosuje się więc przepisy rozporządzenia MPiPS z dnia r. w sprawie ustalenia wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy, które przy obliczaniu wynagrodzenia lub ekwiwalentu pieniężnego za urlop odsyłają do tzw. rozporządzenia urlopowego. W ocenie Departamentu, w celu ustalenia wysokości takich świadczeń dla pracowników tymczasowych, należy zatem stosować przepisy rozporządzenia MPiPS z dnia r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. 15

16 Praca tymczasowa osoby niepełnosprawne Udzielanie dodatkowego urlopu wypoczynkowego osobom zaliczonym do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, świadczącym pracę jako pracownicy tymczasowi. Art. 19 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności. Art. 66 ww. ustawy - W sprawach nieunormowanych przepisami ustawy stosuje się Kodeks postępowania administracyjnego, Kodeks cywilny oraz Kodeks pracy. 16

17 Stanowisko MPiPS z dnia r. Zgodnie z art. 5 ustawy o zpt w zakresie nieuregulowanym odmiennie przepisami ustawy i przepisami odrębnymi do agencji pracy tymczasowej, do pracodawcy pracownika tymczasowego i pracodawcy użytkownika stosuje się przepisy prawa pracy dotyczące odpowiednio pracodawcy i pracownika. ( ). W związku z powyższym Departament Prawa Pracy wyraża pogląd, iż do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikom tymczasowym posiadającym orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, nie należy stosować przepisów art. 17 ustawy o zpt. Aktem prawnym, który w tym przypadku znajdzie zastosowanie będzie Kodeks pracy. Pracownik tymczasowy o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności będzie więc nabywał prawo do urlopu z tytułu niepełnosprawności na zasadach określonych w Kodeksie pracy ( ) niezależnie od nabywania prawa do urlopu wypoczynkowego z tytułu zatrudnienia w ramach pracy tymczasowej w wymiarze 2 dni za każdy miesiąc pozostawania w dyspozycji jednego pracodawcy użytkownika lub więcej niż jednego pracodawcy użytkownika, zgodnie z art. 17 ustawy o zpt. 17

18 Praca tymczasowa Dopuszczalność wypłacania pracownikom tymczasowym, wykonującym pracę u zagranicznych pracodawców użytkowników należności pieniężnych z tytułu podróży służbowych, wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Art Kp Pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. 18

19 Stanowisko MPiPS z dnia r. Podróżą służbową poza granicami kraju jest wykonywanie na polecenie pracodawcy zadania służbowego poza stałym miejscem pracy, w terminie i w państwie określonym przez pracodawcę. ( ) Polecenie pracodawcy ( ) nie może, w odróżnieniu od wypowiedzenia i porozumienia zmieniającego, prowadzić do zmiany istotnych warunków pracy lub płacy. W rezultacie pracodawca nie może na tej drodze zmienić rodzaju pracy uzgodnionego w umowie o pracę ani zmienić uzgodnionego stałego miejsca pracy. ( ) Z powołanych przepisów nie wynika natomiast zakaz delegowania pracownika, niemającego charakteru podróży służbowej. W szczególności takim, niebędącym podróżą służbową, delegowaniem jest podjęcie się przez pracownika odbycia podróży połączonej z wykonywaniem określonej pracy na podstawie porozumienia zawartego z pracodawcą. W takim przypadku nie znajdą zastosowania przepisy określające należności przysługujące pracownikowi z tytułu podróży służbowej. Dotyczą one bowiem jedynie delegowania mającego charakter podróży służbowej, tj. delegowania narzuconego pracownikowi w drodze polecenia zobowiązującego go do odbycia takiej podróży. Pojęcia delegowania pracowników w ramach swobody usług nie należy utożsamiać z pojęciem podróży służbowej. 19

20 Stanowisko Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy z dnia r. w sprawie ustalenia odpowiedzialności za naruszenie przepisów ustawy z dnia r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych Zaniżenie wynagrodzenia za pracę pracownikowi tymczasowemu, jeżeli w umowie pomiędzy agencją zatrudnienia, a pracodawcą użytkownikiem tego nie uregulowano, a zaniżenie nastąpiło z powodu braku lub niewłaściwie prowadzonej ewidencji czasu pracy przez użytkownika. 20

21 Stanowisko Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy z dnia r. w sprawie ustalenia odpowiedzialności za naruszenie przepisów ustawy z dnia r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych cd. Odpowiedzialność za nieprowadzenie ewidencji czasu pracy (art. 14 ust. 2 ustawy) spoczywa na pracodawcy użytkowniku i może mieć ona charakter wykroczeniowy z art. 281 pkt 6 kp lub odpowiedzialności karnej wynikającej z fałszowania dokumentacji dotyczącej art k.k. Natomiast obowiązek wypłaty spoczywa na agencji pracy tymczasowej, która ustala je na podstawie informacji przekazanej w odpowiedni sposób i we właściwym terminie przez pracodawcę. Agencja pracy tymczasowej nie może ponosić odpowiedzialności za wypłacenie wynagrodzenia w wysokości niższej. 21

22 Stanowisko Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy z dnia r. w sprawie ustalenia odpowiedzialności za naruszenie przepisów ustawy z dnia r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych cd. Tym bardziej, że wynagrodzenie jest ustalone na podstawie nierzetelnych danych przekazanych przez pracodawcę użytkownika. W tym przypadku, agencję można jedynie zobowiązać do powtórnego naliczenia wynagrodzenia i wypłacenia w prawidłowej wysokości pracownikowi tymczasowemu, po uzyskaniu rzetelnych danych od pracodawcy użytkownika. 22

23 Dziękuję za uwagę