(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 2013/45 EP B1 (13) (51) T3 Int.Cl. A61K 39/39 ( ) A61K 39/17 ( ) A61P 31/12 ( ) (54) Tytuł wynalazku: Kompozycja zawierająca chitozan do doocznego podawania szczepionki (szczepionek) ptakom (30) Pierwszeństwo: US P US P (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2011/24 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 2014/06 (73) Uprawniony z patentu: CEVA Santé Animale SA, Libourne, FR (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP T3 YANNICK GARDIN, Cantenay Epinard, FR VILMOS PALYA, Budapest, HU SYLVAIN COMTE, Salleboeuf, FR (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Wojciech Tykarski SULIMA GRABOWSKA SIERZPUTOWSKA BIURO PATENTÓW I ZNAKÓW TOWAROWYCH SP.J. Skr. poczt Warszawa 10 Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 SGS-4701/VAL EP B Opis Zakres wynalazku [0001] Wynalazek dotyczy kompozycji szczepionki zawierających chitozan i szczepionkę, które są podawane ptakom drogą dooczną oraz sposobów albo programów szczepienia obejmujących zastosowanie chitozanu dla zwiększenia lub podwyŝszenia odpowiedzi immunologicznej na szczepionkę u ptaków. Tło wynalazku [0002] Szczepionki są preparatami materiałów antygenowych, podawanych osobnikowi dla wzmocnienia odporności na zakaŝenie przez indukowanie czynnej odporności na konkretne mikroorganizmy, takie jak bakterie lub wirusy albo pasoŝyty. Szczepionki moŝna podawać wraz z adiuwantami dla wzmocnienia odpowiedzi immunologicznej. Przykłady adiuwantów obejmują chemiczne i polipeptydowe środki immunostymulujące, które wzmacniają odpowiedź układu odpornościowego na antygeny. Takie adiuwanty mogą obejmować przykładowo, wodorotlenek glinu, fosforan glinu, oleje roślinne i zwierzęce, jak teŝ oleje mineralne, toksyny bakteryjne, pochodne chityny oraz chitozan i tym podobne, które są podawane ze szczepionką w ilości dostatecznej do poprawienia odpowiedzi immunologicznej. [0003] Szczepionki i adiuwanty są ogólnie podawane drogą wstrzykiwania pozajelitowego, takiego jak zastrzyki podskórne lub domięśniowe. MoŜna równieŝ prowadzić bezpośrednie podawanie na śluzówkę nosa róŝnych gatunków zwierząt, zwłaszcza do leczenia zakaŝeń górnych dróg oddechowych. Przykładowo, w patencie europejskim EP B1 opisano donosowe wspólne podawanie myszom antygenów białkowych lub polisacharydowych z patogenów i chitozanu jako adiuwanta. Te kompozycje donosowe są formułowane jako suche proszki w postaci mikrosfer, przez aerozole, krople lub wdmuchiwanie, i pozwalają na podwyŝszenie odpowiedzi immunologicznych, humoralnej śluzówkowej IgA i ogólnoustrojowej IgG, po kilku kolejnych podaniach donosowych. Rehmani S.F., (Preventive Veterinary Medicine 25 (1996), ) ujawnia kompozycję szczepionki zawierającą Ŝywy atenuowany wirus choroby Newcastle dla uodpornienia przez podawanie dooczne. [0004] Zgłaszający odkrył obecnie, Ŝe chitozan stosowany w połączeniu z ptasią szczepionką w tym samym programie szczepienia wykazuje potencjał znacznego podwyŝszania komórkowej odpowiedzi immunologicznej, przy zachowanej wysokiej humoralnej i ogólnoustrojowej odpowiedzi immunologicznej szczepionych ptaków przy podawaniu drogą dooczną. Ponadto odkryto, Ŝe chitozan działał na ptasie spojówki i powodował znaczący wzrost utrzymywania się szczepionki w ptasich tkankach. Streszczenie wynalazku [0005] Niniejszy wynalazek dotyczy kompozycji szczepionki do podawania doocznego ptakom, jak zdefiniowano w zastrzeŝeniach. Wynalazek dotyczy takŝe zastosowań NDV w połączeniu z chitozanem do wytwarzania kompozycji szczepionki do podawania doocznego dla skutecznego uodparniania ptaków przeciwko chorobom zakaźnym. Niniejszy wynalazek dotyczy ponadto zestawu do szczepienia ptaków, jak zdefiniowano w zastrzeŝeniach. Krótki opis figur [0006] FIGURA 1: ilustruje linię przebiegu czasowego szczepienia. FIGURA 2: ilustruje protokół przypominania antygenowego.

3 FIGURA 3: przedstawia poziomy wytwarzania γ-interferonu u kur (gęstość optyczną) mierzone 2 do 5 tygodni po podawaniu doocznym CEVAC VITAPEST L (Ceva Phylaxia, Węgry) z chitozanem lub bez niego. FIGURA 4: przedstawia miana szczepu szczepionkowego choroby Newcastle (ND) wyraŝone w dawce zakaŝającej jaja (EID 50 ) w ptasich tkankach kur SPF, które otrzymały CEVAC UNI L (Ceva Phylaxia, Węgry), lub CEVAC VITAPEST L, z chitozanem lub bez niego drogą dooczną. FIGURA 5: przedstawia miana szczepu szczepionkowego choroby Newcastle wyra- Ŝone w dawce zakaŝającej jaja (EID 50 ) w ptasich tkankach typowych kur niosek, które otrzymywały CEVAC UNI L lub CEVAC VITAPEST L, z chitozanem lub bez niego drogą dooczną. FIGURY 6A i 6B: przedstawiają wydolność immunologiczną i swoistą odporność komórkową po szczepieniu SPF (Figura 6A) i typowych kur niosek (Figura 6B) Ŝywą szczepionką choroby Newcastle (NDV). Ptaki szczepiono w wieku jednego dnia, drogą dooczną, samym CEVAC VITAPEST L (czarne kolumny) lub w połączeniu z chitozanem (szare kolumny). Nieszczepione zwierzęta wskazują białe kolumny. Limfocyty śledzionowe stymulowano mitogenem PMA/lono (0,1 µg/ml), antygenem przypominającym gp-ndv (1 µg/ml) i supernatanty stymulowanych komórek zebrano po 72 h aktywacji. Wytwarzanie ChIFNγ określono metodą ELISA wychwytywania ChIF- Nγ. Wyniki odpowiadają średniej ± odchylenie standardowe gęstości optycznej (O.D.) w kaŝdym punkcie czasowym (n = 5). Średnie ± odchylenia standardowe bez wspólnego indeksu górnego róŝnią się istotnie (P < 0,05). FIGURY 7A i 7B: przedstawiają łzową, pośredniczoną przez przeciwciała, odporność po szczepieniu kur SPF (Figura 7A) i typowych kur niosek (Figura 7B) Ŝywą szczepionką ND. Ptaki szczepiono w wieku jednego dnia, drogą dooczną, samym CEVAC VITAPEST L (czarne kolumny) lub w połączeniu z chitozanem (szare kolumny). Nieszczepione zwierzęta wskazują białe kolumny. Dane reprezentują średnią ± odchylenie standardowe wartości absorbancji (O.D.) określone metodą ELISA w określonym czasie po szczepieniu (n = 5). Próbki łez rozcieńczono 1:4 dla IgA/G i 1:32 dla IgM. Średnia ± odchylenie standardowe w punktach czasowych bez wspólnego indeksu górnego róŝnią się istotnie (P < 0,05). N.D. = nie określono, wskutek ograniczonej ilości próbek pozostałych po swoistych dla NDV pomiarach IgA i IgG. FIGURY 8A i 8B: przedstawiają Ŝółciową, pośredniczoną przez przeciwciała, odporność po szczepieniu kur SPF (Figura 8A) i typowych kur niosek (Figura 8B) Ŝywą szczepionką ND. Ptaki szczepiono w wieku jednego dnia, drogą dooczną, samym CEVAC VITAPEST L (czarne kolumny) lub w połączeniu z chitozanem (szare kolumny). Nieszczepione zwierzęta wskazują białe kolumny. Dane reprezentują średnią ± odchylenie standardowe wartości absorbancji (O.D.) określone metodą ELISA w określonym czasie po szczepieniu (n = 5). Próbki Ŝółci rozcieńczono 1:50. Średnia ± odchylenie standardowe w punktach czasowych bez wspólnego indeksu górnego róŝnią się istotnie (P < 0,05). FIGURY 9A i 9B: przedstawiają dwunastniczą pośredniczoną przez przeciwciała odporność po szczepieniu kur SPF (Figura 9A) i typowych kur niosek (Figura 9B) Ŝywą szczepionką ND. Ptaki szczepiono w wieku jednego dnia samym CEVAC VITA- PEST L (czarne kolumny) lub w połączeniu z chitozanem (szare kolumny). Nieszczepione zwierzęta wskazują białe kolumny. Dane reprezentują średnią ± odchylenie standardowe wartości absorbancji (O.D.) określone metodą ELISA w określonym czasie po szczepieniu (n = 5). Odpowiedź Ig mierzono w nierozcieńczonych supernatantach hodowli tkanki dwunastnicy ex vivo. Średnia ± odchylenie standardowe w punktach czasowych bez wspólnego indeksu górnego róŝnią się istotnie (P < 0,05).

4 Szczegółowy opis wynalazku [0007] Niniejszy wynalazek ujawnia kompozycję szczepionki do podawania doocznego ptakom, która to kompozycja obejmuje jedną lub większą liczbę szczepionek i skuteczną wspomagającą ilość chitozanu. Jak wspomniano powyŝej, niespodziewanie stwierdzono, Ŝe, przy doocznym, wspólnym podawaniu, chitozan i szczepionka znacznie podwyŝszają komórkową odpowiedź immunologiczną ptaków i powodują dłuŝsze utrzymywanie się szczepionki w określonych tkankach szczepionych ptaków. Kompozycje szczepionek ujawnione w niniejszym wynalazku są więc szczególnie skuteczne w poprawianiu długookresowej ochrony ptaków przeciwko chorobom ptasim. [0008] Określenie skuteczna wspomagająca ilość jest dobrze zrozumiałe przez specjalistów w tej dziedzinie i obejmuje ilość chitozanu, która moŝe stymulować odpowiedź immunologiczną przeciwko doocznie podawanym antygenom, tj. ilość zwiększającą odpowiedź immunologiczną doocznie podawanej kompozycji szczepionek, przykładowo mierzoną w odniesieniu do poziomów wytwarzania γ-interferonu przez limfocyty śledzionowe i utrzymywania się szczepionki w tkankach ptasich. W obecności chitozanu obserwowano istotne wzrosty poziomów wytwarzania γ-interferonu i utrzymywania się szczepionki w tkankach. Przykładowo, wzrost odpowiedzi komórkowej moŝna równieŝ udowodnić w teście rozmnaŝania komórek (mierzonego przez włączanie 3 H tymidyny w dzielące się komórki po przypominającej stymulacji antygenem), przez mierzenie cytotoksycznej aktywności komórek CTL wobec znakowanych radioizotopowo komórek docelowych (oznaczenie uwalniania radioizotopu w pewnym czasie) lub przez test migracji makrofagów. [0009] Szczepionkę moŝe stanowić dowolne ptasie mikroorganizy patogenne lub niepatogenne, takie jak wirusy, bakterie, dowolne inne pasoŝyty lub antygeny. Mogą one być Ŝywymi, atenuowanymi mikroorganizmami lub zabitymi, inaktywowanymi mikroorganizmami, albo pełnymi mikroorganizmami lub podjednostkami mikroorganizmów, inaktywowanymi mikroorganizmami chimerycznymi lub rekombinowanymi, mikroorganizmami rozbitymi, mikroorganizmami zmutowanymi, mikroorganizmami wadliwymi lub ich połączeniami. Szczepionkę moŝe równieŝ stanowić antygen zawierający epitopy lub części antygenowe struktury mikroorganizmu, np. wirusa, bakterii lub pasoŝyta, taki jak preparaty antygenowych białek z patogenów, rekombinowane białka, korzystnie wirusowy antygen, taki jak wirusowe białka kapsydu, białka ścian komórkowych, peptydy lub części struktury bakterii lub pasoŝyta, takie jak polisacharydy, lipopolisacharydy i glikoproteiny. Szczepionkę moŝe równieŝ stanowić DNA lub rekombinowane DNA, które wytwarza antygen z patogenów w komórkach po wprowadzeniu DNA. Antygeny moŝna dostarczać w postaci oczyszczonej lub nieoczyszczonej. [0010] Gdy szczepionkę stanowi Ŝywy, atenuowany (replikujący się) mikroorganizm, taki jak wirus, bakteria lub inny ptasi patogen, atenuowany patogen zachowuje niepatogenne właściwości, i jest zdolny do odtwarzania. Atenuacja moŝe wynikać z naturalnego lub sztucznego procesu atenuacji. Sztuczna atenuacja jest ogólnie uzyskiwana z uŝyciem róŝnych technik, w tym pasaŝowania w Ŝywych zwierzętach lub róŝnych naturalnych poŝywkach, w tym narządach, komórkach, jajach z zarodkami itp. Sztuczną atenuację moŝna równieŝ uzyskać przez suszenie zakaŝonych narządów, starzenie hodowli, przystosowanie do niskich temperatur lub szczególnych warunków hodowli, genetyczne delecje itp. [0011] Szczepionkę mogą równieŝ stanowić zabite inaktywowane mikroorganizmy. Wytwarzanie inaktywowanych wirusów do szczepienia ogólnie osiąga się środkami chemicznymi lub fizycznymi. Chemiczną inaktywację moŝna prowadzić przez traktowanie wirusów przykładowo enzymami, formaldehydem, β-propiolaktonem, etylenoiminą lub jej pochodną. Tak otrzymany inaktywowany wirus moŝna zobojętnić lub stabilizować później. Fizyczną inaktywację moŝna prowadzić poddając wirusy działaniu bogatego w energię promieniowania, takiego jak światło UV, promieniowanie rentgenowskie lub promieniowanie γ.

5 [0012] Takie atenuowane lub inaktywowane mikroorganizmy, np. wirus, bakterie lub inne ptasie pasoŝyty moŝna równieŝ nabyć ze źródeł handlowych. [0013] Szczepionka moŝe być typu homologicznego (taka jak wirus kurzy dla ochrony kur) lub heterologicznego (taka jak wirus indyczy dla ochrony kur). Alternatywnie, preparaty szczepionki mogą obejmować połączenia Ŝywych antygenów ze swoistymi przeciwciałami, nazywanymi szczepionkami z kompleksem immunologicznym. [0014] Według niniejszego wynalazku, szczepionka lub antygen pochodzi z wirusa choroby Newcastle (NDV). [0015] Chitozan jest pochodną chityny i odpowiada liniowemu polisacharydowi złoŝonemu z losowo rozmieszczonej związanej β-(1-4) D-glukozaminy (jednostka deacetylowana) i N-acetylo-D-glukozaminy (jednostka acetylowana). Chitozan jest wytwarzany przemysłowo przez deacetylowanie chityny, która jest strukturalnym składnikiem w egzoszkielecie skorupiaków. Stopień deacetylowania moŝna określić metodą spektroskopii NMR. Przykładowo, stopień deacetylowania handlowego chitozanu mieści się w zakresie %. [0016] Chitozan stosowany w kompozycjach szczepionek według niniejszego wynalazku moŝe być wytwarzany z chityny przez deacetylowanie do stopnia deacetylowania większego niŝ 40%, korzystnie od 50% do 90%, a korzystniej od 70% do 95%. Takie deacetylowane chitozany są dostępne w handlu pod handlowym oznaczeniem glutaminian chitozanu Sea Cure + z Protan Biopolymer A/S, Drammen, Norwegia. Masa cząsteczkowa chitozanu moŝe mieścić się pomiędzy 10 kd a 500 kd, korzystnie pomiędzy 50 kd a 300 kd, a korzystniej pomiędzy 100 kd a 300 kd. [0017] Według niniejszego wynalazku, chitozan moŝna stosować jako skuteczny adiuwant w postaci chitozanu monokarboksymetylowanego (MMC) równieŝ określanego jako karboksymetylochitozan (CMC) lub w postaci chlorowodorku chitozanu (HCl Chitozan). HCl Chitozan jest dobrze znany w tej dziedzinie i jest sprzedawany przykładowo przez Kraeber Gmbh & Co. [0018] Przykładowo, stęŝenia HCl Chitozanu stosowanego w kompozycjach szczepionek mogą mieścić się w zakresie 0,1% do 5%, a korzystnie około 0,5% lub około 1%. [0019] Kompozycje szczepionek według wynalazku moŝna stosować do skutecznego uodparniania ptaków przeciwko zakaźnym chorobom ptasim. Jak wspomniano powyŝej, w praktyce stwierdzono, Ŝe przy podawaniu doocznym te kompozycje szczepionek znacznie podwyŝszają komórkową odpowiedź immunologiczną u ptaków, jak teŝ utrzymywanie się szczepionki w licznych tkankach ptasich. Faktycznie, utrzymywanie się szczepionki w tkankach ptasich obserwowano jeden tydzień po szczepieniu, w tkankach ptasich obejmujących spojówkę, płuca, śledzionę, tchawicę, przewód pokarmowy taki jak dwunastnica, trzustka i migdałki jelit ślepych. Ponadto, takie utrzymywanie się było podtrzymywane pięć tygodni po szczepieniu, szczególnie w spojówce, płucach, dwunastnicy, trzustce i migdałkach jelit ślepych. [0020] Gatunki ptaków, którym moŝna podawać doocznie kompozycje szczepionek według niniejszego wynalazku obejmują przykładowo kury, indyki, gęsi, kaczki, baŝanty, przepiórki lub gołębie i ogólniej drób hodowany lub domowy albo ptactwo domowe. [0021] Wynalazek ujawnia zastosowanie kompozycji szczepionek zdefiniowanych tutaj w sposobie szczepienia ptaków przeciwko ptasim zakaŝeniom, który to sposób obejmuje podawanie dooczne ptakowi kompozycji szczepionki obejmującej szczepionkę wraz ze skuteczną wspomagającą ilością chitozanu. [0022] Niniejszy wynalazek ujawnia równieŝ zastosowanie skutecznej ilości chitozanu i Ŝywego atenuowanego wirusa choroby Newcastle do wytwarzania kompozycji szczepionki do zwiększania ptasiej odpowiedzi immunologicznej przeciwko ptasiemu patogenowi, gdzie chitozan i szczepionka są podawane ptakom za pośrednictwem kropli do oczu, sprejów lub aerozoli, i gdzie zwiększeniu ulega odpowiedź komórkowa ptaków oraz utrzymywanie się patogenu w tkankach ptasich. Szczepionkę stanowi Ŝywy atenuowany wirus cho-

6 roby Newcastle. Chitozan i szczepionkę moŝna równieŝ podawać ptakom oddzielnie lub równocześnie. Gdy chitozan i patogen podaje się kolejno, chitozan moŝna ponadto podawać przed szczepionką lub po szczepionce. [0023] Ponadto, zgodnie z kolejnym aspektem, wynalazek dostarcza kompozycję szczepionki zdefiniowaną tutaj do stosowania w sposobie podwyŝszania ochronnej komórkowej odpowiedzi immunologicznej i utrzymywania się szczepionki w tkankach ptasich przez podawanie dooczne ptakom kompozycji szczepionki zawierającej NDV i skuteczną wspomagającą ilość chitozanu, jak zdefiniowano wcześniej. [0024] Niniejszy wynalazek ujawnia ponadto sposób uodporniania ptaków obejmujący etap podawania do oczu ptaków kompozycji szczepionki jak opisano powyŝej. Niniejszy wynalazek ujawnia równieŝ sposób zwiększania odporności komórkowej u ptaków i utrzymywania się szczepionki w tkankach ptasich przez podawanie jednej lub większej liczby szczepionek w połączeniu ze skuteczną ilością chitozanu do oczu ptaków. Szczepionka i chitozan mogą być podawane oddzielnie, po kolei lub równocześnie. [0025] RównieŜ, zgodnie ze sposobem według niniejszego wynalazku, podawanie dooczne moŝna prowadzić przez rozpylanie, aerozol lub krople do oczu. Korzystnie, takie podawanie dooczne przeprowadza się po zaniku przeciwciał otrzymanych od matki. [0026] Najkorzystniej, prowadzi się ponadto szczepienie przypominające dla stymulowania odpowiedzi immunologicznej ptaków, które juŝ poddano szczepieniu w jaju lub w wieku kilku dni, tym samym indukując wyŝszą stymulację odpowiedzi immunologicznej. Takie przypomnienie szczepienia moŝna prowadzić w wieku od 1 dnia do 4 tygodni, albo po lub równocześnie z pierwszym uodpornianiem. [0027] Kompozycje doocznych szczepionek według wynalazku moŝna formułować jako ciecze lub suche proszki, do podawania jako aerozole, spreje lub krople do oczu. Kompozycje szczepionek moŝna więc podawać ptakom przez rozpylanie bezpośrednio na głowy ptaków. Alternatywnie, jedną lub większą liczbę kropli kompozycji szczepionki moŝna umieszczać bezpośrednio w oczach kaŝdego pojedynczego ptaka, jak u ludzi. Korzystne kompozycje według wynalazku są formułowane jako krople do oczu w postaci cieczy. [0028] Kompozycje do podawania jako aerozole, krople do oczu lub spreje mogą zawierać jedną lub większą liczbę zaróbek typu zwykle zawartych w takich kompozycjach, przykładowo środki konserwujące, środki regulujące lepkość, środki regulujące toniczność, środki blokujące łzawienie, środki buforujące, środki stabilizujące, nośniki, adiuwanty i tym podobne dla preparatu do podawania doocznego. Dla zapewnienia aby chitozan pozostawał rozpuszczalny w środowisku wodnym, a takŝe dla zapewnienia aby antygenowi nie szkodził zbyt kwaśny odczyn ph, roztwór do podawania doocznego korzystnie ma ph w zakresie 5,5 do 6,5. Nośnikami mogą być dowolne z wielu wodnych buforów dobrze znanych specjalistom w tej dziedzinie, takie jak, przykładowo, bufory fosforanowe. MoŜna stosować dodatkowe adiuwanty. Są one dobrze znane w tej dziedzinie i mogą obejmować olejowe emulsje, sole glinu lub Ŝele, takie jak wodorotlenek glinu lub fosforan glinu, saponiny, witaminy, ekstrakty ze ścian bakterii, polimery oparte na polikwasie akrylowym, takie jak środki Carbopol, niejonowe polimery blokowe, aminy kwasów tłuszczowych, takie jak awrydyna i DDA, polimery oparte na dekstranie, takie jak siarczan dekstranu i DEAEdekstran, biodegradowalne mikrokapsułki, liposomy, wirusowe immunostymulatory, takie jak MDP, LPS i glukany. [0029] Niniejszy wynalazku ujawnia równieŝ produkt lub zestaw do szczepienia ptaków obejmujący środki do dozowania kompozycji doocznych szczepionek obejmujących szczepionkę i skuteczną ilość chitozanu. Dokładniej, zestaw do szczepienia ptaków obejmuje urządzenie dozujące przystosowane do dozowania kompozycji szczepionki bezpośrednio do oczu ptaków. Takie urządzenie dozujące moŝe, przykładowo, mieć postać układu dostarczania aerozolu, spreju lub kropli do oczu i moŝe być przystosowane do dozowania tylko pojedynczej dawki lub wielu dawek do oczu ptaków. Zestaw do szczepienia ptaków moŝe obejmować odrębne pojemniki zawierające odpowiednio skuteczną ilość chito-

7 zanu i szczepionki. Zestaw do szczepienia ptaków według niniejszego wynalazku moŝe ponadto obejmować instrukcje techniczne z informacjami o podawaniu i dawkowaniu kompozycji farmaceutycznej. [0030] Szczepionka moŝe być podawana w ilości skutecznej do stymulowania komórkowej odpowiedzi immunologicznej i do zwiększania utrzymywania się szczepionki, takiej jak przykładowo szczep wirusowy szczepionki u ptaków. Przykładowo, szczepionka moŝe być podawana ptakom w jednej lub większej liczbie dawek, przy czym kaŝda dawka zawiera przykładowo 10 5 do 10 8 EID 50. [0031] Obecnie stosowane Ŝywe szczepionki mają zwykle ograniczone zastosowanie wskutek obecności w nowo wyklutych ptakach pewnej ochrony przeciwko patogenom zapewnianej przez przenoszenie otrzymanych od matki przeciwciał (MDA), przenoszonych przez Ŝółtko jaja i z kolei resorbowanych i obecnych w surowicy kurczęcia. Te MDA mogą wpływać na szczepienie przez neutralizowanie Ŝywej szczepionki. W konsekwencji, odpowiedź immunologiczna na szczepienie moŝe być opóźniona i/lub ograniczona u typowych kur, jak wcześniej obserwowano na poziomie ogólnoustrojowym. [0032] Szczepionki według niniejszego wynalazku są więc korzystnie podawane po zaniku MDA, co tym samym pozwala na indukowanie dobrej odzpowiedzi immunologicznej, zanim ptaki zostaną prawdopodobnie wystawione na wirulentny szczep NDV. Najkorzystniej, szczepienie przypominające wykonuje się dla wieku 2 lub 3 tygodni zgodnie ze spadkiem MDA. [0033] Jak pokazano bardziej szczegółowo w Przykładach poniŝej, eksperymenty szczepienia prowadzono na czterech grupach jednodniowych kur SPF (wolnych od swoistych patogenów) lub typowych niosek (Figura 1). Kompozycje szczepionek były podawane wszystkim grupom kur drogą dooczną, stosując krople do oczu. Grupa oznaczona Negatywne kury nie otrzymywała Ŝadnej szczepionki. Druga i trzecia grupa były szczepione jedną dawką CEVAC UNI L lub jedną dawką CEVAC VITAPEST L, obu odpowiadających Ŝywemu atenuowanemu wirusowi choroby Newcastle. Jako adiuwantu równieŝ uŝyto chitozan. Tylko osobniki negatywne i z grupy CEVAC VITAPEST L były szczepione z adiuwantem lub bez niego dla potwierdzenia zaskakującego działania chitozanu na odporność komórkową i utrzymywanie się wirusa szczepionkowego w tkankach ptasich. Próbki pobierano co tydzień od pierwszego do piątego tygodnia. Prowadzono ocenę i potwierdzanie lokalnej (BALT) odporności. [0034] W szczególności, Zgłaszający wykazał, Ŝe szczególnie wydajna jest aktywacja przypominania antygenowego. W istocie, limfocyty śledzionowe szczepionych kur pobierano 2 do 5 tygodnie po szczepieniu (p.v.) i stykano z białkiem wirusa choroby Newcastle dla oceny poziomu wytwarzania γ-interferonu (ChIFNγ). Pomiar γ-interferonu u kur przeprowadza się metodą gęstości optycznej (O.D.), stosując zestaw Elisa. Poziom wytwarzania ChIFNγ wskazuje na poziom stymulacji limfocytów śledzionowych w szczepionych ptakach, tym samym wskazując na poziomy odporności komórkowej (Figura 2). [0035] Ponadto pokazano w Przykładzie 3 poniŝej, Ŝe dooczne szczepienie ptaków zgodnie z niniejszym wynalazkiem skutkowało niespodziewanie wysokim działaniem na odporność komórkową. Bez Ŝadnych ograniczeń, pozytywny wpływ chitozanu na swoistą odporność komórkową przykładowo udowodniono w odniesieniu do wirusa choroby Newcastle, przy podawaniu doocznym. Wykazano, Ŝe wyniki wytwarzania ChIFNγ w grupie CEVAC VITAPEST L i grupie CEVAC VITAPEST L z chitozanem (Figura 3). Wykazano, Ŝe grupa CEVAC VITAPEST L z chitozanem miała wyŝszy poziom odporności komórkowej niŝ grupa CEVAC VITAPEST L pomiędzy drugim a piątym tygodniem po szczepieniu kur SPF. Ta róŝnica była statystycznie istotna w tygodniu 2. [0036] Ponadto wykazano, Ŝe podawanie dooczne szczepionki z chitozanem jako adiuwantem indukowało dłuŝsze utrzymywanie się szczepu wirusa szczepionki w tkankach kur, zarówno u kur SPF, jak i typowych kur niosek (Figura 4). Jak wskazano w Przykładzie 2 poniŝej, obecność wirusa choroby Newcastle po doocznym szczepieniu kur SPF

8 oceniono w eksperymentach PCR w czasie rzeczywistym w róŝnych narządach, tj., spojówce, płucach, tchawicy, dwunastnicy, trzustce, migdałkach jelita ślepego i śledzionie pobranych w tygodniu 1 i 5 po doocznym szczepieniu kur. [0037] Replikację szczepionkowego szczepu wirusa oceniono w tych róŝnych narządach najpierw u kur SPF. W pierwszym tygodniu po szczepieniu kur SPF, zaobserwowano ten sam poziom replikacji wirusowej dla wirusa szczepionkowego CEVAC UNI L i wirusa szczepionkowego CEVAC VITAPEST L w spojówce, płucach i śledzionie. Wirus szczepionkowy CEVAC UNI L ulegał replikacji zasadniczo w tchawicy, ze statystycznie istotną róŝnicą w porównaniu z CEVAC VITAPEST L. Wirus szczepionkowy CEVAC VI- TAPEST L ulegał replikacji zasadniczo w przewodzie pokarmowym, tak jak w dwunastnicy, trzustce i migdałkach jelita ślepego, ze statystycznie istotną róŝnicą w porównaniu z CEVAC UNI L. W tygodniu 5. po doocznym szczepieniu kur, oba szczepionkowe szczepy wirusa ulegały replikacji w spojówce, lecz tylko jedna kura była pozytywna w grupie CEVAC UNI L. Wirus szczepionkowy CEVAC VITAPEST L, lecz nie CEVAC UNI L, ulegał replikacji takŝe w innych narządach. [0038] Podobnie, Zgłaszający udowodnił utrzymywanie się szczepionkowego szczepu wirusa u typowych kur niosek. Szczególnie wykazano, Ŝe poziom replikacji jest wyŝszy w grupie CEVAC UNI L w pierwszym tygodniu po doocznym szczepieniu kur. Gdy chitozan stosuje się jako adiuwant, wirus wydziela się w większej liczbie narządów i przez dłuŝszy czas. W tygodniu 5. po doocznym szczepieniu kur, dwa szczepionkowe szczepy wirusa są wydzielane tylko w spojówce pewnych szczepionych typowych kur niosek (Figura 5). [0039] Na koniec, Zgłaszający wykazał w Przykładzie 4 poniŝej, Ŝe odporność humoralna indukowana przez róŝne szczepionki u drobiu nie ulegała podwyŝszeniu, przeciwnie do tego, co ogólnie obserwuje się u ssaków, tym samym wykazując swoiste wyróŝniające działanie kompozycji szczepionki z chitozanem przy podawaniu ptakom drogą dooczną. [0040] Wynalazek zilustrowano, lecz nie ograniczono w Ŝaden sposób, poniŝszymi Przykładami. PRZYKŁADY Przykład 1: Materiały i metody Przykład 1.1: Kury [0041] Kury SPF białe Leghorn i typowe kury nioski (SSL: sex sale linked) uzyskano z jaj dostarczonych odpowiednio przez Lohmann Valo (Cuxhaven, Niemcy) i wylęgarnię Wijverkens (Halle, Belgia). Jaja typowych kur niosek otrzymano z 28-tygodniowego stada hodowlanego, które przyjęło następujący harmonogram szczepienia ND: szczepienie w wieku 4 i 8 tygodni NOBILIS Clone 30 (Intervet), a następnie dawka przypominająca w wieku 16 tygodni NOBILIS Newcavac (inaktywowana szczepionka, Intervet). Po wykluciu, wszystkie ptaki trzymano w izolatkach o poziomie bezpieczeństwa biologicznego 3 (BSL-3) i eksperymenty na zwierzętach prowadzono za zezwoleniem i pod nadzorem Biosafety and Bioethics Committees z Veterinary and Agrochemical Research Institute, zgodnie z przepisami krajowymi i europejskimi. Przykład 1.2: Szczepionka, adiuwant i szczep prowokujący [0042] Atenuowaną szczepionkę CEVAC VITAPEST L i chitozan (chlorowodorek chitozanu) jako adiuwant dostarczył CEVA-PHYLAXIA Veterinary Biologicals Co Ltd (Węgry). Szczepionka jest oparta na asymptomatycznym szczepie PHY.LMV.42 (Meszaros J. Aerosol-vaccination against Newcastle disease. Deut Tierarztl Woch 1991;98: ; Meszaros J, Szemeredi M, Tamasi G. Immunization of day-old chickens against Newcastle disease. Acta Vet Hung 1992; 40: ), naleŝącym do genotypu I (Czegledi A, Ujvari D, Somogyi E, Wehmann E, Werner O, Lomniczi B. Third genome size category of avian paramyxovirus serotype 1 (Newcastle disease virus) and evolutionary implications. Virus

9 Res 2006; 120:36-48). Partię szczepionki roztwarzano w soli fizjologicznej buforowanej fosforanami (bufor PBS) dla uzyskania 1 dawki w 50 µl, co odpowiada 10 6 EID 50 /dawkę. Chlorowodorek chitozanu jest chlorkiem nierozgałęzionego podwójnego heteropolisacharydu złoŝonego z dwóch jednostek N-acetylo-D-glukozaminy i D-glukozaminy. Otrzymano go przez częściowe deacetylowanie chityny, normalnie prowadzące do stopnia deacetylowania 70% do 95%. Chitozan rozpuszczono w buforze PBS przy końcowym stęŝeniu 0,5% (wag./obj.) i uŝyto do odtwarzania oraz rozcieńczania szczepionki do końcowego stęŝenia. Szczep Chimalhuacan NDV uŝyty do prowokacji wyizolowano w Meksyku (Calderon NL, Galindo-Muniz F, Ortiz M, Lomniczi B, Fehervari T, Paasch LH. Thrombocytopenia in Newcastle Disease: haematological evaluation i histological study of bone marrow. Acta Vet Hung 2005;53(4): ) i naleŝy on do klasy II genotypu V: jest wysoce zjadliwym, skierowanym na trzewia szczepem z ICPI 1,89. Inokulacja oczno-nosowa lub bezpośrednia dooczna 10 5 EID 50 tego szczepu indukuje 100% śmiertelność w czasie 3-6 dni u kur SPF i handlowych brojlerów z matczyną odpornością prowokowanych w wieku między 3 a 6 tygodni (osobiste obserwacje). Przykład 1.3: Mitogeny i antygeny NDV [0043] Mitogeny, 12-mirystyniano-13-octan forbolu (PMA) i jonomycynę (lono) zakupiono z Sigma (Belgia). Przypominające antygeny NDV wytworzono ze szczepu NDV La Sota, jak opisano wcześniej (Lambrecht B, Gonze M, Meulemans G, van den Berg T. Assessment of the cell-mediated immune response in chickens by detection of chicken interferon-gamma in response to mitogen and recall Newcastle disease viral antigen stimulation. Avian Path 2004; 33: ) i nazwano glikoproteinami NDV (gp-ndv). Przykład 1.4: Pomiar rozmieszczenia w tkankach i replikacji szczepu szczepionkowego [0044] Próbki tkanek pobrano ze spojówki dolnej powieki, która okazała się bardziej podatna na NDV (Nakamura K, Ohta Y, Abe Y, Imai K, Yamada M. Pathogenesis of conjunctivitis caused by Newcastle disease viruses in specific-pathogen-free chickens. Avian Path 2004;33(3): ), tchawicy, płuc, śledziony, trzustki, dwunastnicy i migdałków jelita ślepego i trzymano w zamroŝeniu do czasu przetworzenia. Rozmieszczenie w tkankach i replikację szczepu szczepionkowego CEVAC VITAPEST L określono metodą QRRT-PCR, swoistą dla CEVAC VITAPEST L, która pozwala na wykrycie 10 2 EID 50 na reakcję (10 4,18 EID 50 na 20 mg tkanki). Wyniki wyraŝono w postaci mian szczepów szczepionkowych na 20 mg tkanki. Jakość próbki i procedurę ekstrakcji RNA potwierdzono stosując ptasią α-aktynę jako gen metabolizmu podstawowego, jak opisuje Van Borm S i in., A universal avian endogenous real-time reverse transcriptase-polymerase chain reaction control and its application to avian influenza diagnosis and quantification. Avian Dis 2007;51: Przykład 1.5: Pomiar wydolności immunologicznej i swoistej dla NDV odporności komórkowej [0045] Wydolność immunologiczną i swoistą dla NDV odporność komórkową zbadano metodą odpowiednio mitogenowej i antygenowej NDV aktywacji limfocytów śledziony. W skrócie, śledziony aseptycznie usunięto kurom, śledzionowe limfocyty wyizolowano i aktywowano mitogenami (0,1 µg/ml PMA/Iono), jako pozytywna kontrola ex vivo zdolności aktywacji śledzionowych limfocytów, lub antygenami przypominającymi NDV (gp- NDV) (1 µg/ml). Odpowiedzi komórkowe wyraŝone w postaci wartości gęstości optycznej (O.D.) i O.D. równej lub większej od 0,1 uwaŝano za dowód znaczącej aktywacji. Przykład 1.6: Pomiar swoistej dla NDV humoralnej i lokalnej pośredniczonej przez przeciwciała odporności

10 [0046] Swoistą dla NDV humoralną odporność określono w teście hamowania hemaglutynacji (HI) i metodą swoistych dla NDV ELISA IgG, IgA i IgM. Lokalną, pośredniczoną przez przeciwciała odporność na NDV zmierzono metodą ELISA we łzach, płucu, Ŝółci i dwunastnicy. Przykład 1.7: Pomiar wydalania z części ustnej gardła i kloaki prowokującego szczepu NDV [0047] Wymazy z części ustnej gardła i kloaki zanurzono w 1 ml buforu do próbek z infuzji z mózgu i serca (37 g rozpuszczone w 1 litrze wody destylowanej) (Becton Dickinson Benelux, Belgia) uzupełnionego antybiotykami ( IU/ml penicyliny, 2 mg/ml streptomycyny, 1 mg/ml gentamycyny i 650 µg/ml kanamycyny). Wymazy przechowywano w temperaturze -80 C do dalszej analizy. Do analizy metodą ilościowej reakcji łańcuchowej polimerazy z odwrotną transkrypcją w czasie rzeczywistym (QRRT-PCR), RNA ekstrahowano z 50 µl zanurzonych wymazów, stosując zestaw do wirusowego RNA MagMAX 96 Al/ND Ambion (Applied Biosystems, Lennik, Belgia) na procesorze cząstek magnetycznych KingFisher (Thermo Scientific), zgodnie z protokołem wytwórcy. Oczyszczone RNA eluowano w 50 µl buforu do elucji. [0048] Liczbę matrycowych kopii genu szczepu prowokującego Chimalhuacan NDV określono metodą ilościowej reakcji łańcuchowej polimerazy z odwrotną transkrypcją w czasie rzeczywistym (QRRT-PCR), jak opisano powyŝej, z małymi modyfikacjami. W skrócie, po początkowym etapie odwrotnej transkrypcji i gorącym starcie jako etapie aktywacji Taq, przeprowadzono 50 cykli (95 C przez 15 s, 54 C przez 34 s, 72 C przez 10 s) w cyklerze PCR w czasie rzeczywistym Applied Biosystems Startery (M+4100 i M- 4220) i sondy MGB-Taqman (M+4169FAM-TAMRA) działały na genie matrycowym i zsyntetyzowano je w Eurogentec (Liège, Belgia). Miano wirusa w kaŝdej próbce określono względem krzywej wzorcowej złoŝonej z całkowitego wirusowego RNA szczepu Chimalhuacan NDV. Tę krzywą wzorcową włączano w kaŝdą analizę. Próg czułości QRRT- PCR NDV swoistej dla szczepu Chimalhuacan NDV (R 2 = 0,998, wydajność = 94,17%) określono jako 10 1 EID 50 na reakcję, w oparciu o wyniki krzywej wzorcowej. Oznacza to, Ŝe reakcje QRRT-PCR są całkowicie porównywalne powyŝej EID 50 na ml wymazu i moŝliwe są porównania ilościowe. Wyniki wyraŝono jako miano szczepu prowokującego na ml wymazu. [0049] Ponadto jakość próbki i procedury ekstrakcji RNA potwierdzono stosując ptasią α- aktynę, jak opisuje Van Borm S i in. A universal avian endogenous real-time reverse transcriptase-polymerase chain reaction control and its application to avian influenza diagnosis and quantification. Avian Dis 2007;51: Przykład 1.8: Plan eksperymentu [0050] Dwa podobne eksperymenty przeprowadzono na kurach SPF (Eksperymenty I i II). W wieku jednego dnia, 105 kur SPF podzielono na trzy grupy, po 35, w izolatkach BSL-3. Tego samego dnia dwie grupy zaszczepiono drogą oczno-nosową pojedynczą dawką szczepionki CEVAC VITAPEST L, odpowiednio z dodatkiem 0,5% chitozanu lub bez niego. Podobne eksperymenty prowadzi się przez bezpośrednie podawanie dooczne (dane nie pokazane). Trzecia grupa pozostawała nieszczepiona i słuŝyła jako negatywna grupa kontrolna. Dwa dni po szczepieniu (p.v.), kurczęta humanitarnie usmiercono dla pobrania krwi, Ŝółci i dwunastnicy. Od 1 do 5 tygodni p.v., w odstępach tygodniowych, zbierano łzy i od tych samych zwierząt pobrano próbki krwi, śledziony, Ŝółci i dwunastnicy. W tygodniach 1 i 5, w jednym z eksperymentów, dodatkowo pobrano spojówkę, tchawicę, płuca, trzustkę i migdałki jelita ślepego. W tygodniach 3 i 5, po eutanazji zastrzykiem Nembutalu (CEVA Santé Animale), zebrano popłuczyny z płuc od dodatkowych kur z kaŝdej z grup. W kaŝdym punkcie czasowym stosowano pięć ptaków na grupę. W eksperymencie II pobrano próbki łez, krwi, śledziony, Ŝółci i dwunastnicy w 2, 3, 4 i 5 tygodniu p.v.

11 [0051] Dwa dalsze eksperymenty przeprowadzono równieŝ z typowymi kurami nioskami (Eksperymenty III i IV). W wieku jednego dnia, 90 typowych kur niosek przydzielono do 3 grup po 30 kurcząt w izolatkach BSL-3. Tego samego dnia dwie grupy zaszczepiono jak opisano poprzednio; trzecia grupa pozostała nieszczepiona i słuŝyła jako negatywna grupa kontrolna. Układ eksperymentu w eksperymencie III był podobny jak w eksperymencie I, z tym wyjątkiem, Ŝe popłuczyny z płuc zebrano tylko po 5 tygodniach p.v. W eksperymencie IV pobrano próbki łez, krwi, śledziony, Ŝółci i dwunastnicy w 2, 3, 4 i 5 tygodniu p.v. W wieku 5 tygodni, po 10 kur z kaŝdej grupy prowokowano 10 5 EID 50 /200 µl szczepu Chimalhuacan NDV drogą oczno-nosową. Ptaki identyfikowano osobno. Po prowokacji, kury monitorowano codziennie szukając objawów klinicznych (obrzęk głowy, depresja, prostracja i oznaki nerwowości) oraz śmiertelności. Wymazy z części ustnej gardła i kloaki pobrano 2, 4, 7 i 10 dni po prowokacji (p.ch.). 11 dni p.ch., kury, które przeŝyły, poddano eutanazji i pobrano próbki krwi. Śledzionę i dwunastnicę pobrano od 5 kur z grupy. Przykład 1.9: Analiza statystyczna [0052] Analizy statystyczne przeprowadzono jak opisano wcześniej, stosując oprogramowanie Minitab 13 i STATA 10 (programy statystyczne dla Windows 2000) i róŝnice uznawano za istotne przy P < 0,05. Przykład 2: Rozmieszczenie w tkance i replikacja szczepu szczepionkowego [0053] Wszystkie próbki narządów wykazywały dodatni sygnał amplifikacji (Ct < 40) dla endogennej kontroli amplifikacji α-aktyny, co potwierdziło ich odpowiednią jakość i czystość RNA. [0054] Wirus CEVAC VITAPEST L został wykryty we wszystkich próbkach narządów szczepionych kur SPF 1 tydzień p.v. (Tabela 1). 5 tygodni p.v., szczep szczepionkowy wykryto tylko w spojówce, płucu, śledzionie, dwunastnicy, trzustce i migdałkach jelita ślepego niektórych kur. Gdy uŝyto chitozanu, szczep szczepionkowy był częściej wykrywany; jednakŝe nie było statystycznej róŝnicy między mianami wirusa. Tydzień po szczepieniu jednodniowych typowych kur niosek, szczep szczepionkowy CEVAC VITAPEST L był obecny w kilku próbkach spojówki, tchawicy i dwunastnicy (Tabela 1). Gdy szczepionka była uzupełniona chitozanem, wykryto go równieŝ w niektórych próbkach płuca, śledziony i migdałków jelita ślepego. Tym niemniej, w szczepionych typowych nioskach częstości wykrywania i miana były niŝsze niŝ stwierdzane dla szczepionych kur SPF. 5 tygodni p.v., replikację wirusa szczepionkowego moŝna było wciąŝ wykrywać w spojówce. Tabela 1: Wykrywanie wirusa szczepionkowego po szczepieniu jednodniowych kur SPF i typowych kur niosek szczepionką CEVAC VITAPEST L z chitozanem jako adiuwantem lub bez niego (odpowiednio eksperyment I i III). Eksp. Tydzień p.v. Tkanki Negatywna Grupy a VITAPEST VITAPEST+ Chitozan 1 0/5 B 5/5 A 5/5 A 1 (SPF) Spojówka b c <4,18 8,12±0,91 A 8,13±0,22 A Tchawica 0/5 B 5/5 A 5/5 A <4,18 7,89±1,07 A 7,93±0,84 A Płuco 0/5 B 5/5 A 5/5 A <4,18 6,45±1,19 A 6,18±0,27 A Śledziona 0/5 A 4/5 A 4/5 A

12 11 Eksp. III (typ.) Tydzień p.v. Tkanki Negatywna Grupy a VITAPEST VITAPEST+ Chitozan <4,18 6,97±0,68 A 6,41±0,65 A Dwunastnica 0/5 B 5/5 A 5/5 A <4,18 8,77±1,47 8,83±1,76 Trzustka 0 / 5 B 5 / 5 A 5 / 5 A Migdałki jelita ślepego < 4,18 7,61±0,64 A 7,36±1,07 A 0 / 5 B 3 / 5 AB 5 / 5 A < 4,18 7,60±2,06 A 8,08±1,9 A 5 Spojówka 0 / 5 B 5 / 5 A 4 / 5 A < 4,18 4,99 ± 0,48 A 4,63±0,30 A Tchawica 0 / 5 A 0 / 5 A 2 / 5 A < 4,18 < 4,18 4,51±0,11 Płuco 0 / 5 A 2 / 5 A 0 / 5 A < 4,18 5,46±1,50 <4,18 Śledziona 0 / 5 A 1 / 5 A 1 / 5 A < 4,18 4,50 6,29 Dwunastnica 0 / 5 A 2 / 5 A 3 / 5 A < 4,18 5,19±1,09 A 5,60±0,26 A Trzustka 0 / 5 A 1 / 5 A 3 / 5 A Migdałki jelita ślepego < 4,18 4,69 4,95±0,37 0 / 5 A 1 / 5 A 3 / 5 A < 4,18 4,45 4,79±0, / 5 A 4 / 5 A 4 / 5 A Spojówka b c < 2 5,90±0,73 A 6,51±1,33 A Tchawica 0 / 5 A 3 / 5 A 1 / 5 A < 2 4,49±0,04 5,24 Płuco 0 / 5 A 0 / 5 A 1 / 5 A < 2 < 2 4,57 Śledziona 0 / 5 A 0 / 5 A 1 / 5 A <2 < 2 5,16 Dwunastnica 0 / 5 A 2 / 5 A 0 / 5 A < 2 4,62±0,58 < 2 Trzustka 0 / 5 A 0 / 5 A 0 / 5 A

13 12 Eksp. Tydzień p.v. Tkanki Migdałki jelita ślepego Negatywna Grupy a VITAPEST VITAPEST+ Chitozan <2 < 2 < 2 0 / 5 A 0 / 5 A 1 / 5 A < 2 < 2 6,10 5 Spojówka 0 / 5 A 3 / 5 A 4 / 5 A < 2 5,66±0,69 A 5,13±0,62 A Tchawica 0 / 5 A 0 / 5 A 0 / 5 A < 2 < 2 < 2 Płuco 0 / 5 A 0 / 5 A 0 / 5 A < 2 < 2 < 2 Śledziona 0 / 5 A 0 / 5 A 0 / 5 A < 2 < 2 < 2 Dwunastnica 0 / 5 A 0 / 5 A 0 / 5 A < 2 < 2 < 2 Trzustka 0 / 5 A 0 / 5 A 0 / 5 A Migdałki jelita ślepego < 2 < 2 < 2 0 / 5 A 0 / 5 A 0 / 5 A < 2 < 2 a Dane wyznaczono metodą QRRT-PCR na 20 mg tkanki przy podanym czasie p.v. Dane bez wspólnego wskaźnika górnego róŝnią się istotnie dla tej tkanki (P < 0,05 lub 0,017 z poprawką Bonferroniego). Odcięcie QRRT-PCR swoistej dla szczepu szczepionkowego CEVAC VITAPEST L określono jako 10 4,18 na 20 mg tkanki. b Dane reprezentują częstość (liczba pozytywnych / łączne zbadanych) wykrywania wirusa w 20 mg tkanki. c Dane reprezentują średnią ± odchylenie standardowe log 10 EID 50 NDV w 20 mg tkanki u pozytywnych kur Przykład 3: Wydolność immunologiczna i swoista dla antygenu odporność komórkowa [0055] Wyniki otrzymane przy róŝnych punktach czasowych pobierania próbek aktywacji limfocytów śledzionowych mitogenami PMA/Iono wykazały, Ŝe wszystkie kury SPF i typowe kury nioski w kaŝdej grupie były podobnie wydolne immunologicznie w kaŝdych z czterech eksperymentów (O.D. > 0,1), co potwierdza moŝliwość aktywacji komórek śledziony. Istotnie, chitozan nie wpływa na komórkową odpowiedź immunologiczną, czego dowodzi brak istotnej róŝnicy pomiędzy dwoma szczepionymi grupami w eksperymentach I (Figura 6A) i IV (Figura 6B) odpowiednio na kurach SPF i typowych kurach nioskach. Ta niezmieniona wydolność immunologiczna, gdy Ŝywą szczepionkę ND podawano jednocześnie z chitozanem, została potwierdzona w eksperymentach II i III (dane nie pokazane).

14 [0056] U kurcząt SPF (eksperyment I), szczep CEVAC VITAPEST L był zdolny do indukowania mierzalnej aktywacji swoistej dla NDV odporności komórkowej w 1 tygodniu p.v., a szczepiona grupa róŝniła się istotnie (P < 0,05) od nieszczepionej grupy kontrolnej od 2 tygodnia i później (Figura 6A). Po uzupełnieniu chitozanem, oczno-nosowa immunizacja szczepionką CEVAC VITAPEST L generowała istotnie wyŝszą swoistą dla antygenu komórkową odpowiedź immunologiczną od tygodnia 1 do tygodnia 4 p.v. (P < 0,05), jak wykazywało zwiększone wytwarzanie ChIFNγ przez limfocyty śledzionowe. Pozytywny wpływ chitozanu na swoistą odporność komórkową u kur SPF potwierdzono w eksperymencie II (dane nie pokazane). [0057] U typowych kurcząt niosek (eksperyment IV), swoistą dla NDV odporność komórkową obserwowano w obu szczepionych grupach od 3 tygodnia p.v. (P < 0,05) (Figura 6B). Ta swoista jest podawany wspólnie dla NDV odpowiedź komórkowa jest wyŝsza, chociaŝ nieistotnie, gdy chitozan z Ŝywą szczepionką ND, w porównaniu ze szczepionką CEVAC VITAPEST L inokulowaną samodzielnie. Ten sam wynik otrzymano w eksperymencie III (dane nie pokazane). Przykład 4: Odporność humoralna i lokalna pośredniczona przez przeciwciała [0058] Indukcję odporności humoralnej u szczepionych kur SPF rejestrowano od 1 tygodnia p.v. metodą ELISA swoistego dla IgM, lecz tylko od 2 tygodnia p.v. w teście hamowania hemaglutynacji, jak teŝ metodą ELISA swoistego dla IgG i IgA (Tabela 2), z mianami statystycznie róŝnymi od mian nieszczepionych kur. Profil swoiste dla NDV miana HI i przeciwciał IgG otrzymane dla typowych kur niosek odpowiadają spadkowi biernej matczynej odporności do wieku 4 tygodni i postępującej czynnej indukowanej przez szczepionkę pierwotnej odpowiedzi immunologicznej wykrywalnej od 5 tygodnia p.v. (Tabela 2). Ani IgA, ani IgM swoistego dla NDV nie moŝna było wykryć w osoczu typowych zwierząt (dane nie pokazane). Chitozan nie wykazał działania wspomagającego humoralną odpowiedź immunologiczną ani u kur SPF, ani typowych kur niosek, co wykazano brakiem statystycznie istotnych róŝnic w mianach między dwoma szczepionymi grupami. Tabela 2: Odporność humoralna po szczepieniu jednodniowych kur SPF i typowych kur niosek szczepionką CEVAC VITAPEST L z chitozanem jako adiuwantem lub bez niego (odpowiednio eksperymenty I i III). Eksp. I (SPF) Odpowiedź humoralna Czas p.v. Negatywna Grupy VITAPEST VITAPEST + Chitozan HI 2 dni 2,00 ± 0,00 A 2,20 ± 0,45 A 2,50 ± 0,71 A 1 tydzień 2,50 ± 0,58 A 2,67 ± 0,58 A 2,60 ± 0,55 A 2 tygodnie 2,40 ± 0,55 B 8,40 ± 2,30 A 7,80 ± 3,49 A 3 tygodnie 2,00 ± 0,00 B 8,00 ± 2,00 A 7,00 ± 1,22 A 4 tygodnie 2,20 ± 0,45 B 7,80 ± 0,84 A 8,00 ± 1,22 A 5 tygodni 2,00 ± 0,00 B 7,40 ± 1,52 A 6,40 ± 1,34 A IgG 2 dni 0,080 ± 0,050 A 0,085 ± 0,048 A 0,061 ± 0,050 A 1 tydzień 0,053 ± 0,026 A 0,085 ± 0,040 A 0,034 ± 0,006 A 2 tygodnie 0,036 ± 0,006 B 1,297 ± 0,284 A 1,255 ± 0,305 A 3 tygodnie 0,032 ± 0,007 B 1,559 ± 0,081 A 1,410 ± 0,070 A 4 tygodnie 0,054 ± 0,026 B 1,605 ± 0,102 A 1,548 ± 0,125 A

15 14 Eksp. Odpowiedź humoralna Czas p.v. Negatywna Grupy VITAPEST VITAPEST + Chitozan 5 tygodni 0,078 ± 0,015 B 1,354 ± 0,462 A 1,527 ± 0,267 A IgM 2 dni 0,073 ± 0,018 A 0,090 ± 0,032 A 0,079 ± 0,008 A 1 tydzień 0,126 ± 0,016 B 0,748 ± 0,384 A 0,559 ± 0,194 A 2 tygodnie 0,157 ± 0,043 B 1,557 ± 0,233 A 1,422 ± 0,251 A 3 tygodnie 0,169 ± 0,043 B 0,950 ± 0,392 A 0,891 ± 0,330 A 4 tygodnie 0,309 ± 0,073 B 1,227 ± 0,153 A 0,872 ± 0,254 AB 5 tygodni 0,381 ± 0,149 B 1,248 ± 0,455 A 0,915 ± 0,288 AB IgA 2 dni 0,057 ± 0,010 A 0,054 ± 0,007 A 0,054 ± 0,003 A 1 tydzień 0,057 ± 0,006 B 0,211 ± 0,098 A 0,160 ± 0,088 AB 2 tygodnie 0,112 ± 0,039 C 1,031 ± 0,285 A 0,565 ± 0,174 B 3 tygodnie 0,103 ± 0,031 B 0,429 ± 0,213 A 0,471 ± 0,148 A 4 tygodnie 0,140 ± 0,065 A 0,420 ± 0,218 A 0,447 ± 0,519 A 5 tygodni 0,140 ± 0,029 A 0,292 ± 0,146 A 0,236 ± 0,146 A III HI 2 dni 10,40 ± 1,52 A 9,60 ± 0,89 A 10,40 ± 0,55 A (typ.) 1 tydzień 9,80 ± 1,30 A 920 ± 0,45 A 9,20 ± 0,84 A 2 tygodnie 6,80 ± 1,30 A 7,20 ± 0,84 A 7,40 ± 1,14 A 3 tygodnie 5,40 ± 0,89 B 6,80 ± 0,45 A 5,20 ± 0,45 B 4 tygodnie 4,20 ± 1,30 A 4,60 ± 0,89 A 5,20 ± 0,84 A 5 tygodni 3,00 ± 0,00 B 4,80 ± 0,45 A 5,60 ± 0,55 A IgG 2 dni 1,637 ± 0,045 A 1,421 ±0,025 A 1,555 ± 0,080 A 1 tydzień 1,565 ± 0,094 A 1,551 ±0,100 A 1,503±0,108 A 2 tygodnie 1,505 ±0,121 A 1,434±0,085 A 1,434±0,070 A 3 tygodnie 1,250±0,377 A 1,364±0,097 A 1,241±0,137 A 4 tygodnie 0,659±0,556 A 0,766±0,383 A 0,931±0,506 A 5 tygodni 0,143±0,212 B 1,036±0,215 A 1,080±0,160 A Dane reprezentują średnią ± odchylenie standardowe odwrotności log 2 rozcieńczenia surowicy i wartości absorbancji określone odpowiednio metodą testów HI i ELISA, w określonym czasie p.v. (n = 5). Próbki surowicy rozcieńczono 1:100. Średnia ± odchylenie standardowe w punktach czasowych bez wspólnego indeksu górnego róŝnią się istotnie (P < 0,05). 5 [0059] Wpływ chitozanu na łzową, pośredniczoną przez przeciwciała odporność u kur SPF (Figura 7A) i typowych kur niosek (Figura 7B) był wysoce zmienny i róŝnice pomiędzy kurami szczepionymi CEVAC VITAPEST L z chitozanem lub bez niego nie były statystycznie istotne w kaŝdym punkcie czasowym. Podobne wahania w działaniu chitozanu jako adiuwanta zauwaŝono dla związanej z płucami, Ŝółciowej i dwunastniczej, pośredniczonej przez przeciwciała odporności kur SPF (Tabela 3, odpowiednio Figury 8A i 8A).

16 15 5 U typowych kur niosek, swoiste dla NDV przeciwciało IgG pochodzenia matczynego wykrywano w 1 tygodniu w Ŝółci (Figura 9B) i od wieku 1 do 5 tygodni w dwunastnicy (Figura 9B). 5 tygodni p.v., dwunastnicza odpowiedź IgG była istotnie wyŝsza w szczepionych grupach, co wskazuje na postępującą czynną indukowaną przez szczepionkę pierwotną odpowiedź immunologiczną w przewodzie pokarmowym. Wspólne podawanie chitozanu z Ŝywą szczepionką ND nie miało istotnego wpływu na dwunastniczą odporność pośredniczoną przez przeciwciała. Tabela 3 : Płucna odporność pośredniczona przez przeciwciała po szczepieniu jednodniowych kur SPF szczepionką CEVAC VITAPEST L z chitozanem jako adiuwantem lub bez niego (eksperyment I). Odpowiedź humoralna Tydzień p.v. Negatywny Grupy VITA- PEST VITAPEST + Chitozan IgA 3 0,258±0,012 A 0,433±0,327 A 0,335±0,040 A 5 0,319±0,078 A 0,505±0,191 A 0,662±0,487 A IgG 3 0,098±0,011 A 0,619±0,304 A 0,429±0,059 A 5 0,055±0,013 A 0,300±0,411 A 0,358±0,393 A IgM 3 0,323±0,014 A 0,385±0,206 A 0,282±0,017 A 5 0,328±0,043 A 0,508±0,127 A 0,399±0,165 A Dane reprezentują średnią ± odchylenie standardowe wartości absorbancji określonych metodą ELISA w określonym czasie p.v. (n = 5). Próbki z przemywania płuc były nierozcieńczone odpowiednio dla IgA/G i IgM. Średnia ± odchylenie standardowe w punktach czasowych bez wspólnego indeksu górnego róŝnią się istotnie (P < 0,05) [0060] Ta niezmieniona ogólnoustrojowa i lokalna odpowiedź przeciwciał na Ŝywą szczepionkę ND podawaną wspólnie z chitozanem została potwierdzona dla kur SPF i typowych kur niosek w powtarzanych eksperymentach II i IV (dane nie pokazane). Przykład 5: Ochrona i ponowne wydzielanie po prowokacji [0061] Wszystkie prowokowane kury w nieszczepionej grupie wykazywały objawy kliniczne, które rozpoczęły się 3 dni po prowokacji (d.p.ch.) i zanikły między 4. i 6. d.p.ch. Dwa zwierzęta w szczepionej grupie CEVAC VITAPEST L wykazywały objawy kliniczne i jedno zdechło w 7. d.p.ch. Kury szczepione CEVAC VITAPEST L podawanym wspólnie z chitozanem nie wykazywały ani szczególnej zachorowalności, ani śmiertelności podczas eksperymentu. [0062] Wydzielanie wirusa prowokującego rozpoczęło się 2 d.p.ch. w grupie kontrolnej i wszystkie wymazy z części ustnej gardła i kloaki były pozytywne w 4. d.p.ch. (Tabela 4). W kaŝdym punkcie czasowym, wydzielanie przez część ustną gardła i kloakę było ograniczane przez szczepienie. Ponadto, liczba wydzielających ptaków w grupie otrzymującej Ŝywą szczepionkę ND podawaną wspólnie z chitozanem zmniejszyła się w porównaniu z grupą przyjmującą samą szczepionkę. Wydalanie niemal zakończyło się w 7 d.p.ch. i zupełnie ustało w 10 d.p.ch. Tabela 4: Wydzielanie szczepu Chimalhuacan NDV po prowokacji szczepionych typowych kur niosek szczepionką CEVAC VITAPEST L z chitozanem jako adiuwantem lub bez niego (eksperyment IV).

17 16 Dni p.ch. Tkanki Negatywny Grupy a VITAPEST VITAPEST + Chitozan 2 Część ustna 7 / 10 B 1 / 10 AB 0 / 10 A gardła b c 3,74±0,76 2,79 < 2, Kloaka 1 / 10 A 0 / 10 A 0 / 10 A Część ustna gardła 3,57 < 2,70 < 2,70 10 / 10 A 6 / 10 A 5 / 10 A 4,56 ± 0,50 A 3,99 ± 0,68 A 3,79±0,12 A Kloaka 10 / 10 A 8 / 10 A 6 / 10 A Część ustna gardła 5,11±0,78 A 3,72 ± 0,63 B 3,78±0,46 B N.D. 1 / 9 A 1 / 10 A 4,65 4,07 Kloaka N.D. 1 / 9 A 0 / 10 A Część ustna gardła 3,47 < 2,70 N.D. 0 / 9 A 0 / 10 A < 2,70 < 2,70 Kloaka N.D. 0 / 9 A 0 / 10 A < 2,70 < 2,70 a Dane wyznaczono metodą QRRT-PCR w wymazach 1 ml pobieranych w określonych czasach p.ch. Dane bez wspólnego wskaźnika górnego róŝnią się istotnie dla tego wymazu (P < 0,05 lub 0,017 z poprawką Bonferroniego). Odcięcie QRRT-PCR swoiste dla szczepu Chimalhuacan NDV określono na 10 2,7 na ml wymazu. Łączna liczba testowanych kur zmniejszała się z czasem ze względu na określoną śmiertelność (szczegóły podaje dział wyników). N.D. = nie określono, ze względu na określoną śmiertelność. b Dane reprezentują częstość (liczba pozytywnych / łączne testowanych) wykrywania wirusa w 1 ml wymazu. ZastrzeŜenia patentowe Kompozycja zawierająca Ŝywy atenuowany wirus choroby Newcastle i chitozan do stosowania do uodporniania lub szczepienia ptaków przez dooczne podawanie kropli do oczu, spreju lub aerozolu. 2. Kompozycja według zastrzeŝenia 1, do stosowania do uodporniania lub szczepienia ptaków gatunków wybranych spośród hodowanego albo udomowionego drobiu lub ptactwa, w tym kur, indyków, gęsi, kaczek, baŝantów, przepiórek lub gołębi. 3. Kompozycja według któregokolwiek z zastrzeŝeń 1 do 2 do zwiększania odporności komórkowej u ptaków i utrzymywanie się szczepionki w ptasich tkankach. 4. Zastosowanie chitozanu i Ŝywego, atenuowanego wirusa choroby Newcastle do wytwarzania kompozycji szczepionki do uodporniania lub szczepienia ptaków przez dooczne podawanie kropli do oczu, spreju lub aerozolu.

18 17 5. Zestaw do szczepienia ptaków obejmujący, w urządzeniu dozującym wybranym spośród kropli do oczu, spreju lub aerozolu, Ŝywy atenuowany wirus choroby Newcastle i chitozan. Uprawniony: Pełnomocnik: CEVA Santé Animale SA dr inŝ. Wojciech Tykarski Rzecznik patentowy

19 18

20 19