2. Plan wynikowy (roczny rozkład materiału nauczania) uwzględniający umiejętności uczniów i standardy egzaminacyjne

Transkrypt

1 2. lan wynikowy (roczny rozkład materiału nauczania) uwzględniający umiejętności uczniów i standardy egzaminacyjne Uwaga! W tabeli zastosowano skróty: KiL podręcznik Barwy epok. Kultura i literatura. Część 1; wyd. 4 zmienione NoJ podręcznik Barwy epok. Nauka o języku. Część 1 () zakres podstawowy; () zakres rozszerzony rzewidywane umiejętności ucznia Sztuka mówienia Mówimy i piszemy pięknie, poprawnie i skutecznie (NoJ, s ) Zalecane ćwiczenia w przygotowywaniu i prezentowaniu referatów WOWADZENIE wymienia i omawia składniki aktu komunikacji wyjaśnia pojęcia: kontekst językowy, kontekst społeczny, kontekst kulturowy różnicuje język mówiony i pisany na podstawie ich swoistych cech podaje przykłady językowych, społecznych i kulturowych kontekstów wypowiedzi zna cechy języka mówionego i pisanego zna pojęcia oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji językowej zna zasady przekonywania wyjaśnia pojęcie erystyka zna i świadomie stosuje chwyty erystyczne w dłuższych wypowiedziach mówionych formułuje oceny według wskazanych przez siebie kryteriów świadomie dobiera środki językowe, unikając kiczu literackiego I 4 I 5 I 9 I 11 I 13 II 11 II 13 III 1 III Wymagania dla zakresu podstawowego: poziom na białym tle; poziom na szarym tle. 2 Wymagania dla zakresu rozszerzonego przedstawiono na poziomie, natomiast poziom obejmuje wszystkie umiejętności podane w rubryce sąsiedniej dla zakresu podstawowego (zarówno, jak i ).

2 24 rzewidywane umiejętności ucznia wypowiada się, dobierając odpowiednie środki leksykalne, frazeologiczne i składniowe poprawnie formułuje i uzasadnia swoje opinie różnicuje styl wypowiedzi w zależności od sytuacji językowej II 3 II 4 Sztuka pisania Warsztat językowy autora dłuższych wypowiedzi pisanych (NoJ, s , ) () W stronę publicystyki artykuł (NoJ, s ) Zalecane ćwiczenia w redagowaniu wypowiedzi pisemnych zna normy wypowiedzi pisanej zna zasady tworzenia wypowiedzi pisanej zna cechy rozprawki zna cechy referatu rozróżnia style wypowiedzi pisanej i wie, kiedy ich mieszanie jest błędem zna mechanizmy osiągania spójności tekstu zna formuły początku i końca rozprawki potrafi samodzielnie przygotować rozprawkę i referat zna poetykę artykułu informacyjnego i eseju potrafi napisać artykuł i esej zgodnie z wymaganiami gatunku I 4 I 5 I 32 II 6 II 7 II 12 II 13 III 1 III 3 III 4 III 11 I 15 III 1 III Sztuka interpretacji Warsztat interpretatora tekstów literatury i kultury (NoJ, s ) omawia pojęcie interpretacja zna cechy dzieła literackiego jako komunikatu wyjaśnia, na czym polega interpretacja autorska dostrzega strukturę artystyczną utworu wskazuje środki stylistyczne, charakterystyczne dla poszczególnych wypowiedzi poetyckich

3 rzewidywane umiejętności ucznia 25 Interpretacja wybranych tekstów literackich Źródła kultury europejskiej (KiL, s ) A. Świderkówna O Księdze; Z. Herbert Labirynt nad morzem Zalecane elementy ćwiczeń w rozumieniu tekstu pisanego Wierzenia Greków i zymian (KiL, s. 16) Wybrane mity Źródła: J. arandowski Mitologia () Z. Kubiak Mity Greków i zymian (). Graves Mity greckie W poszukiwaniu mądrości wyjaśnia, na czym polega interpretacja czytelnicza wskazuje źródła kultury europejskiej przedstawia wkład Greków i zymian w kształtowanie się kultury europejskiej przedstawia znaczenie Biblii dla kultury europejskiej charakteryzuje pojęcie tradycji zna wartości stanowiące dorobek kultury śródziemnomorskiej STAOŻYTNOŚĆ zna, streszcza i opowiada podstawowe mity odczytuje symboliczne znaczenia mitów zna pojęcia: mit, mitologia, mitologizacja rozpoznaje wątki mitologiczne w tekstach literackich odnajduje ślady mitologii we współczesnym języku (w związkach frazeologicznych, skrzydlatych słowach) interpretuje wątki mitologiczne w literaturze różnych epok określa rodzaje mitów wymienia najważniejszych filozofów Grecji i zymu (Sokrates, laton, Arystoteles, Epikur, Zenon z Kition, Marek Aureliusz, określa i ocenia wartości wniesione do kultury przez judaizm określa i ocenia wartości wniesione przez Greków i zymian wskazuje mechanizmy tworzenia mitów i ich rodzaje, np. mity narodowe, społeczne, mity w kulturze masowej dostrzega i opisuje zjawiska uaktualniania i reinterpretacji mitów wyjaśnia przyczyny wielowariantowości mitów definiuje terminy eudajmonia, etyka wie o kontynuacji myśli starożytnych filozofów w późniejszych epokach II 3 II 9 I 25 I 31 II 17 I II 24 I 10 II 42 II

4 26 Wśród mędrców antyku (KiL, s ) () Konteksty: W. Szymborska Sto pociech (KiL, s ) Zrozumieć sztukę antyku (KiL, s ) Interpretacje: artenon (KiL, s ) oliktet Doryforos (KiL, s ) rzewidywane umiejętności ucznia Seneka) i łączy ich nazwiska z określonymi poglądami wyjaśnia pojęcie cnoty virtus i zasadę złotego środka zna terminy: etyka, stoicyzm i epikureizm charakteryzuje stoicyzm, epikureizm objaśnia platońską metaforę jaskini rozumie i stosuje terminy: miłość platońska, idealizm, realizm wskazuje cechy sztuki antycznej, które czynią ją wzorem piękna dla twórców późniejszych epok wymienia przykłady budowli i rzeźby antycznej rozróżnia style: dorycki, joński, koryncki zna pojęcia: sztuka klasyczna, kalos kagatos, estetyka opisuje i analizuje kształt artystyczny artenonu i rzeźby Doryforos określa temat i kompozycję rzeźby Doryforos opisuje wygląd i określa znaczenie poszczególnych elementów artenonu wskazuje nawiązania do filozofii Arystotelesa i latona w dwóch nurtach filozofii europejskiej: realizmie i idealizmie odnajduje w tekstach współczesnych nawiązania do filozofii antycznej określa cechy estetyki starożytnych (piękno według Greków i zymian) zna pojęcie mimesis ocenia wkład kultury starożytnej w kształtowanie ideałów estetycznych późniejszych epok zna swoiste cechy kodu architektonicznego i rzeźbiarskiego Starożytne eposy zna fragmenty Iliady rozpoznaje motywy wędrowne; homo viator I 12 I 24 II

5 rzewidywane umiejętności ucznia Homer Iliada, fragmenty (KiL, s ; 58 61) Konteksty: J. Lechoń Iliada (KiL, s. 64) () Wergiliusz Eneida, fragmenty (KiL, s. 64 ) charakteryzuje bohaterów rozpoznaje cechy gatunkowe epopei wskazuje cechy stylu wysokiego interpretuje fragmenty eposów (np. sławne czyny bojowników, rola pieśni) rozpoznaje motywy wędrowne wyjaśnia, na czym polega budowa epizodyczna wyjaśnia, co to jest kwestia homerycka określa cechy stylu Homera zna pojęcie melorecytacja odczytuje nawiązania w późniejszych tekstach kultury (np. w: Iliadzie J. Lechonia) określa rolę mitu i historii w dziele Homera zna fragmenty Eneidy rozpoznaje kontynuację motywów epopei Homera w narodowej epopei zymian wskazuje znaczenie eposów starożytnych dla potomnych wskazuje późniejsze nawiązania do eposów Homera i Wergiliusza II 25 II 30 II 32 II 34 I 5 I 6 I 7 II 1 II Antyczny teatr i dramat rzedstawienia i emocje. Widz w teatrze (KiL, s ) Sofokles Król Edyp Komentarze: KiL, s () Król Edyp reż. L. Adamik, spektakl tv Konteksty : () Arystoteles oetyka fragmenty omawia powstanie i rozwój teatru greckiego, stosuje słownictwo związane z tematem wiąże powstanie tragedii z kultem Dionizosa odtwarza przebieg wydarzeń Króla Edypa Sofoklesa nazywa i ocenia postawy bohaterów wskazuje cechy tragedii, rozumie pojęcia: katharsis, fatum, tragizm, konflikt tragiczny interpretuje dramat (np. walka człowieka z Losem, tragizm bohatera) określa cechy tragedii, w tym reguły kompozycji wyjaśnia i stosuje pojęcia: katharsis, ironia tragiczna charakteryzuje i ocenia rolę teatru w życiu starożytnych Greków, porównuje z czasami współczesnymi omawia arystotelesowską teorię tragedii interpretuje współczesne filmowe adaptacje Króla Edypa II 25 II 30 II 34 I 6 II

6 28 rzewidywane umiejętności ucznia Liryka Tyrtajos Wezwanie do walki (KiL, s ) Horacy Carmen III 30, I 31 (KiL, s ) () Mity nowożytne Mity czasów nowożytnych (KiL, s ) Konteksty: Terminator, reż. J. Cameron, ejs, reż. M. iwowski Księga ksiąg (powtórzenie wiadomości o Biblii KiL, s. 40) wymienia poetów starożytnej Grecji i zymu określa tematykę pieśni Horacego (I 31, III 30) wyjaśnia zwroty: non omnis moriar, exegi monumentum wyjaśnia określenie poezja tyrtejska charakteryzuje wiersz Wezwanie do walki charakteryzuje filozofię życia zawartą w pieśniach Horacego zna rodzaje pieśni wskazuje funkcjonowanie toposu non omnis moriar, exegi monumentum zna najważniejsze gatunki liryki starożytnej zna historię i czas powstawania Biblii zna rodzaje ksiąg (dydaktyczne, historyczne, profetyczne) i główne gatunki biblijne (np. psalm, przypowieść) interpretuje pieśni, odwołując się do kontekstów biograficznych i kulturowych rozumie i stosuje pojęcie liryka autotematyczna rozpoznaje i określa cechy gatunkowe pieśni śledzi i interpretuje funkcjonowanie toposu exegi monumentum (np. w: Epilogu ana Tadeusza A. Mickiewicza, Nagrobek W. Szymborskiej) wskazuje motywy tyrtejskie w literaturze polskiej wyjaśnia różnorodne definicje pojęcia mit odnajduje we współczesnej kulturze masowej wątki i motywy mitologiczne interpretuje wersje dawnych mitów przetworzone przez współczesną kulturę masową charakteryzuje i ocenia kulturotwórczą rolę Biblii rozpoznaje i interpretuje motyw Księgi w różnych utworach II 25 II 34 II 35 II 42 II 46 I 6 I 13 II 5 II 12 I 31 II

7 rzewidywane umiejętności ucznia Brandstaetter Biblio, ojczyzno moja ( KiL, s. 80) Zalecane ćwiczenia w rozumieniu tekstu pisanego, prezentacje uczniowskich referatów lub projektów Tajemnica cierpienia Księga Hioba, fragmenty (KiL, s ) Konteksty: A. Kamieńska Hiob i młodzieniec (KiL, s ) J. Fouquet Hiob na gnojowisku z przyjaciółmi ( KiL, s. 42) Wątki wanitatywne Księga Kohleta fragmenty (KiL, s ) wymienia najważniejsze przekłady Biblii na język polski wskazuje motywy biblijne w literaturze i sztuce rozumie pojęcie stylizacja biblijna odnajduje ślady Biblii we współczesnym języku (w związkach frazeologicznych, skrzydlatych słowach) zna fragmenty Księgi Hioba zna dzieje Hioba, wyjaśnia, na czym polegał jego dramat, ocenia postępowanie bohatera charakteryzuje Księgę Hioba jako księgę dydaktyczną wypowiada się na temat niezawinionego cierpienia wskazuje i interpretuje nawiązania do historii Hioba literaturze i malarstwie zna fragmenty Księgi Koheleta określa rolę ksiąg mądrościowych rozpoznaje motywy i symbole wanitatywne i ich funkcjonowanie w kulturze opisuje cechy stylizacji biblijnej w różnych tekstach charakteryzuje Księgę Hioba jako księgę dydaktyczną i poemat filozoficzny dyskutuje na temat postaw wobec zła i cierpienia wskazuje i interpretuje nawiązania do motywu Hioba literaturze i malarstwie rozumie i używa pojęcia teodycea wskazuje podobieństwa łączące Księgę Koheleta i Księgę Hioba oraz dzielące je różnice interpretuje wątki wanitatywne w różnych tekstach kultury (np. poezji Kochanowskiego, malarstwie barokowym) I III 11 III 12 III 15 III 21 II III 23 I III 1 III 2 III 5 I II 34 I 13 II 5 I II

8 30 rzewidywane umiejętności ucznia Konteksty: J. Kochanowski O żywocie ludzkim (KiL, s. 47) Cz. Miłosz iosenka (KiL, s. 48) J. Twardowski Oda do rozpaczy (KiL, s. 48) odczytuje nawiązania do Księgi Koheleta w utworach J. Kochanowskiego, Cz. Miłosza i J. Twardowskiego określa cechy lamentacji I 13 II 5 oetyka apokalipsy Apokalipsa św. Jana, fragment wybrany przez nauczyciela () Wybrane malarskie realizacje tematu Sądu Ostatecznego zna fragmenty Apokalipsy św. Jana rozumie pojęcia: apokalipsa, katastrofizm określa przesłanie księgi wyjaśnia rolę ksiąg profetycznych rozpoznaje symbole apokaliptyczne porównuje różne malarskie wizje apokalipsy zna określenie dies irae rozpoznaje w różnych tekstach kultury symbole i obrazy pochodzące z Apokalipsy porównuje wizję apokalipsy biblijnej z wizjami katastrofy w utworach późniejszych epok charakteryzuje wątki apokaliptyczne w kulturze masowej rozumie pojęcie eschatologia I II 34 I 13 II Miłość ierwszy list św. Jana Apostoła, fragmenty zna ierwszy list św. Jana Apostoła, Hymn św. awła, ierwszy list do Koryntian określa biblijne rozumienie miłości wie, co to jest list pasterski, hymn wyjaśnia, na czym polega absolutyzacja miłości określa, na czym polega dydaktyzm listów pasterskich porównuje staro- i nowotestamentowy wizerunek miłości (ieśń nad pieśniami, Hymn) I 2 3

9 rzewidywane umiejętności ucznia () Konteksty: Św. aweł Hymn, ierwszy list do Koryntian, ieśń nad pieśniami wskazuje tropy i figury retoryczne w liście pasterskim, określa funkcje listu pasterskiego zna chrześcijańską filozofię miłości rozumie określenia: amor sacer i amor vulgaris i odnajduje je w tekstach literackich II 34 I 13 II 5 H. oświatowska, Odłamałam gałąź miłości (KiL, s. 51) 31 Być Europejczykiem (synteza wiedzy o antyku) (KiL, s , 23 24) Sąd nad epoką (KiL, s ) Zalecane ćwiczenia w rozumieniu tekstu czytanego, prezentacje typu Mój projekt (KiL, s ), praca domowa pisanie dłuższego tekstu (rozprawka, esej), zadanie klasowe () Współczesne nawiązania do wątków biblijnych zna fundamenty kultury europejskiej korzysta z różnego rodzaju źródeł informacji gromadzi, selekcjonuje materiał, hierarchizuje argumenty syntetyzuje zdobyte informacje notuje, sporządza plan, konspekt pisze dłuższe teksty (rozprawka) zestawia i porównuje źródła informacji stosuje terminy i pojęcia z zakresu historii i teorii literatury oraz historii sztuki pisze i mówi, dbając o estetykę wypowiedzi redaguje własną wypowiedź zgodnie z cechami gatunku (esej, interpretacja porównawcza) integruje wiedzę o epoce z zakresu historii literatury, teorii literatury i nauki o kulturze tworzy bibliografie na określony temat korzysta z prac naukowych (np. filozoficznych, historycznoliterackich, teoretycznoliterackich) wyodrębnia i omawia główne wątki utworu charakteryzuje bohaterów powieści III 11 III 12 III 15 III 21 II III 23 I III 1 III 2 III 5 I 1 I

10 32 rzewidywane umiejętności ucznia Michał Bułhakow Mistrz i Małgorzata charakteryzuje rzeczywistość totalitarnego państwa opisaną w utworze charakteryzuje artystyczne kreacje szatana i Jeszui (Jezusa) określa kompozycyjne zasady utworu charakteryzuje funkcję postaci Jeszui oraz Wolanda i jego świty odczytuje znaczenie scen symbolicznych interpretuje intertekstualne związki powieści z Biblią I 9 I 14 II 1 II 2 II 5 II 6 II 9 ŚEDNIOWIECZE Zrozumieć średniowiecze Wprowadzenie. Idee, dążenia, życie codzienne (KiL, s ) Zalecane ćwiczenia w rozumieniu tekstu czytanego, prezentacje uczniowskich referatów lub projektów, lokalizuje w czasie średniowiecze zna najważniejsze cechy epoki (feudalizm, teocentryzm, uniwersalizm, hierarchia) wskazuje najważniejsze wzory osobowe średniowiecza wyjaśnia znaczenie i funkcjonowanie nazwy średniowiecze zna chronologię średniowiecza określa stosunek średniowiecza do antyku wskazuje zasięg średniowiecza wypowiada się na temat obyczajów epoki zna późniejsze nawiązanie do epoki średniowiecza w literaturze i sztuce ocenia dziedzictwo średniowiecza I 24 I 27 I 38 II 17 I III 12 II III 23 III 1 III 2 III 5 3 4

11 rzewidywane umiejętności ucznia 33 a także wykorzystanie fragmentów filmu Imię róży jako kontekstu interpretacyjnego ola nauki. Filozofia (KiL, s ) Filozofia św. Augustyna i św. Tomasza (KiL, s ) () św. Augustyn, Wyznania, fragmenty według uznania nauczyciela Średniowieczna cywilizacja obrazu Sztuka (KiL, s ) Interpretacje: Katedra gotycka (KiL, s ) Fra Angelico Zwiastowanie (KiL, s ) zna tematy filozofii średniowiecznej (Bóg świat człowiek) wymienia filozofów średniowiecznych (św. Augustyn, św. Anzelm, św. Bernard, św. Tomasz) określa istotę augustynizmu i tomizmu wyjaśnia pojęcia scholastyka, mistyka rozumie alegoryczny i wizualny charakter sztuki średniowiecza rozpoznaje style w sztuce średniowiecza: gotyk, romanizm zna najważniejsze cechy tych stylów wskazuje przykłady sztuki romańskiej i gotyckiej (architektura, rzeźba, malarstwo) zna podstawowe reguły czytania sztuki średniowiecza, np. symbolikę kolorów, zasady kompozycji określa cechy, czas i zasięg występowania stylów romańskiego i gotyckiego wypowiada się na temat cech sztuki średniowiecznej określa sytuację człowieka w świecie według św. Augustyna i św. Tomasza (dramatyzm harmonia) wskazuje związki myśli św. Augustyna i św. Tomasza z filozofią starożytną określa rolę i funkcje sztuki w średniowieczu interpretuje obraz Hieronima Boscha Siedem grzechów głównych wskazuje i interpretuje utwory, w których pojawiają się odwołania do sztuki średniowiecza II 17 I II 5 I 26 I 27 III

12 34 rzewidywane umiejętności ucznia () Hieronim Bosch Siedem grzechów głównych (KiL, s. 112) dokonuje semiotycznej analizy katedry gotyckiej opisuje obraz Fra Angelico Zwiastowanie Literackie portrety Maryi Bogurodzica (KiL, s. 147) Kontekst historii języka: NoJ, s Kontekst malarski: deesis (KiL, s. 148) osłuchajcie, bracia miła (KiL, s ) Dwa modele świętości Legenda o świętym Aleksym, fragmenty (KiL, s ) zna średniowieczną lirykę religijną: Bogurodzica; osłuchajcie, bracia miła charakteryzuje Bogurodzicę jako pieśń religijną (modlitwa) i pieśń ojczyźnianą wskazuje i wyjaśnia archaizmy rozpoznaje motywy pasyjne w sztuce wymienia zabytki języka polskiego zna rodowód polszczyzny zna na pamięć Bogurodzicę analizuje teksty pieśni pod względem językowym (leksykalnym, słowotwórczym, składniowym) określa cechy gatunkowe pieśni określa cechy lamentu i skargi wyjaśnia pojęcie pasja zna fragmenty Legendy o świętym Aleksym, Kwiatków św. Franciszka, ieśń słoneczną odtwarza dzieje św. Aleksego i charakteryzuje jego postawę wyjaśnia pojęcia: asceza, asceta, legenda charakteryzuje postawę św. Franciszka określa cechy gatunkowe pieśni wyjaśnia pojęcie pasja rozpoznaje cechy lamentu i skargi charakteryzuje nurt pobożności dolorystycznej w średniowieczu wymienia najważniejsze zabytki języka polskiego wyjaśnia przyczyny dwujęzycznego charakteru piśmiennictwa tego czasu zna utwór B. Obertyńskiej rzed kazaniem interpretuje teksty literackie w kontekście sztuki, pamiętając o swoistości kodu malarskiego I 15 I 16 I 21 II 1 II 25 II 41 II 12 I 15 I

13 rzewidywane umiejętności ucznia () Kontekst historii języka (NoJ, s ) Konteksty: K. Iłłakowiczówna Opowieść małżonki świętego Aleksego (KiL, s. 158) G. de La Tour Odkrycie ciała świętego Aleksego (KiL, s. 155) Św. Franciszek ochwała stworzenia, Kwiatki św. Franciszka, fragmenty (KiL, s ) przedstawia ideały (cnoty) franciszkańskie rozpoznaje utwory wpisujące się w nurt literatury franciszkańskiej określa i ocenia ideał życia św. Aleksego wyjaśnia pojęcie hagiografia wypowiada się na temat reinterpretacji Legendy o św. Aleksym w wierszu K. Iłłakowiczówny Opowieść małżonki świętego Aleksego wyjaśnia znaczenie tytułu Kwiatki św. Franciszka oraz funkcjonowanie słów: ogród, wirydarz określa istotę franciszkanizmu zna wiersz L. Staffa Biedaczyno asyski! zna malarskie nawiązania do biografii św. Aleksego i św. Franciszka porównuje i ocenia postawę św. Franciszka i św. Aleksego wskazuje i omawia motywy franciszkańskie w literaturze i malarstwie porównuje różne wzorce świętości zna prasłowiańskie dziedzictwo głoskowe zna współczesne ślady dawnej odmiany wyrazów I 21 II 1 II 25 II 41 II 12 Kontekst malarski: Giotto Kazanie św. Franciszka do ptaków (KiL, s. 117) Konteksty literackie: L. Staff Biedaczyno asyski! (KiL, s. 119) 35 () B. Obertyńska rzed kazaniem (KiL, s. 119)

14 36 rzewidywane umiejętności ucznia Wokół etosu rycerskiego ieśń o olandzie, fragmenty (KiL, s ) Średniowieczni kochankowie Tristan i Izolda, fragmenty (KiL, s ) Kontekst nauki o języku: Grzeczność nie jest nauką łatwą ani małą (NoJ, s ) zna fragmenty ieśni o olandzie określa temat utworu charakteryzuje bohatera ieśni o olandzie wskazuje i opisuje zasady etosu rycerskiego wyjaśnia, co to jest honor rycerski interpretuje ieśń o olandzie w kontekście wiedzy o epoce; wyjaśnia rolę pieśni charakteryzuje idealnego rycerza jako wojownika, chrześcijanina, poddanego wypowiada się na temat ideału wierności seniorowi i ojczyźnie zna pojecie chanson de geste wskazuje i opisuje cechy eposu rycerskiego wyjaśnia termin: literatura parenetyczna zna fragmenty Dziejów Tristana i Izoldy czyta utwór w kontekście wiedzy o epoce (wpisuje utwór w krąg kultury dworskiej) opowiada dzieje Tristana i Izoldy, charakteryzuje ich miłość jako miłość tragiczną wyjaśnia pojęcie etykiety językowej ocenia postępowanie bohaterów: Tristana i Izoldy interpretuje utwór, odwołując się do obyczajów średniowiecza (miłość dworska, etos rycerski) wskazuje związki między sagą a literaturą fantasy charakteryzuje kulturę rycerską, odnajduje jej ślady w tekstach i obyczajowości późniejszych epok ocenia postępowanie bohaterów: Tristana i Izoldy interpretuje utwór, odwołując się do obyczajów średniowiecza (miłość dworska, etos rycerski) przywołuje teksty, w których łączy się Eros i Thanatos omawia wzorce miłości w kulturze średniowiecza I 21 II 25 II 12 I 14 I 21 II

15 rzewidywane umiejętności ucznia Kontekst historyczny (KiL, s ) Kontekst literacki: eire Vidal, Lubię zimę i lato, chłód lubię (KiL, s. 133) przywołuje teksty, w których łączy się Eros i Thanatos wyjaśnia termin romans dworski odnajduje elementy etykiety językowej w tekstach literackich II Literacki i malarski taniec śmierci ozmowa Mistrza olikarpa ze Śmiercią (KiL, s ) Konteksty malarskie: H. Holbein Taniec Śmierci (KiL, s. 160) () A. Wróblewski Szofer niebieski (KiL, s. 162) zna ozmowę mistrza olikarpa ze Śmiercią określa tematykę utworu charakteryzuje średniowieczne wyobrażenia i wizerunki śmierci, tańce śmierci wyjaśnia, na czym polega dydaktyczny charakter literatury średniowiecznej objaśnia, odwołując się do przykładów, stosunek człowieka średniowiecza do śmierci porównuje literackie i malarskie przedstawienia śmierci w średniowieczu zna zwroty i wyrażenia memento mori, ars moriendi wskazuje elementy groteski i komizmu, objaśnia ich funkcje porównuje ujęcie śmierci w średniowieczu i współcześnie w literaturze i malarstwie (np. M. Białoszewski Wywiad, A. Wróblewski Szofer niebieski) I 21 II 25 II () Dramat i teatr średniowieczny Mikołaj z Wilkowiecka Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu ańskim, fragment (KiL, s ) zna fragmenty Historyi o chwalebnym Zmartwychwstaniu ańskim zna gatunki dramatu średniowiecznego określa cechy dramatu i teatru średniowiecznego porównuje widowisko średniowieczne z przedstawieniami antycznymi I 5 II 8 II

16 38 () Czarny humor epoki F. Villon Wielki testament, fragmenty (KiL, s ) Wobec rzeczy ostatecznych Dante Boska komedia, fragment (KiL, s ) Konteksty malarskie: D. di Michelino Dante i Boska komedia (KiL, s. 143) Giotto Sąd Ostateczny (KiL, s. 136) rzewidywane umiejętności ucznia zna fragmenty ieśni III i ieśni V Boskiej komedii określa tematykę utworu, rozpoznaje motyw wędrówki opisuje wizję zaświatów (piekło), omawia wątek miłości tragicznej (aolo i Francesca) zna pojęcia: tercyna, poemat metafizyczny zna fragmenty Wielkiego testamentu określa temat i charakter utworu charakteryzuje bohatera tekstów i jego stosunek do świata interpretuje teksty, używając pojęć: groteska, czarny humor określa cechy poetyki Villona odczytuje nawiązania do twórczości Villona w poezji współczesnej wskazuje źródła twórczości Villona wyjaśnia, dlaczego Boska komedia jest nazywana sumą średniowiecza rozpoznaje pierwiastki poglądów renesansowych w dziele omawia malarskie i literackie odwołania do dzieła Dantego I 5 I 8 II 9 II 12 I 21 II 25 II

17 rzewidywane umiejętności ucznia () Kontekst literacki: Z. Herbert Co myśli an Cogito o piekle (KiL, s. 140) Współczesne alegorie i przypowieści A. Camus Dżuma Kontekst malarski: A. Böcklin laga (KiL, s. 173) Średniowiecze i świat wartości (synteza wiedzy o epoce) Kontekst nauki o języku: Język wartości (NoJ, s ) zna fabułę utworu charakteryzuje bohaterów powieści określa metaforyczny sens tytułu zna filozoficzne konteksty powieści wskazuje związki utworu z egzystencjalizmem i heroicznym humanizmem Camusa odczytuje utwór w kontekstach malarskich zna kulturowy dorobek średniowiecza zna językowe sposoby wyrażania wartości korzysta z różnego rodzaju źródeł informacji gromadzi, selekcjonuje materiał, hierarchizuje argumenty syntetyzuje zdobyte informacje notuje, sporządza plan, konspekt zna poetykę powieści zna teksty filozoficzne stanowiące światopoglądową podstawę powieści redaguje własną wypowiedź zgodnie z cechami gatunku (esej, interpretacja porównawcza) integruje wiedzę o epoce z zakresu historii literatury, teorii literatury i nauki o kulturze I 21 II 25 II 12 III 11 III 12 III 15 III 21 II III 23 I

18 40 rzewidywane umiejętności ucznia Zalecane ćwiczenia w rozumieniu tekstu czytanego, referat, projekt, wypracowanie klasowe pisze dłuższe teksty (rozprawka) zestawia i porównuje źródła informacji stosuje terminy i pojęcia z zakresu historii i teorii literatury oraz historii sztuki pisze i mówi, dbając o estetykę wypowiedzi tworzy bibliografie na określony temat korzysta z prac naukowych (np. filozoficznych, historycznoliterackich, teoretycznoliterackich) III 1 III 2 III 5 ENESANS rzemiany w postrzeganiu świata i człowieka Horyzonty dążenia, ideały (KiL, s ) Filozofia, nauka (KiL, s ) G. Mirandola O godności człowieka (KiL, s ) Zalecane ćwiczenia w czytaniu ze zrozumieniem, referaty i projekty lokalizuje epokę w czasie wyjaśnia nazwę epoki wskazuje związki myśli renesansowej z antykiem wyjaśnia, na czym według Mirandoli polega szczególna pozycja człowieka w świecie zna i wyjaśnia pojęcia: utopia, irenizm wskazuje źródła przełomu renesansowego omawia związki myśli renesansowej z antykiem wymienia myślicieli renesansu i ich dzieła wymienia czynniki sprzyjające formowaniu nowej świadomości, poczucia wielkości człowieka omawia filozoficzne, społeczne i gospodarcze źródła przełomu renesansowego charakteryzuje czynniki sprzyjające formowaniu nowej świadomości, poczucia wielkości człowieka określa wkład renesansu w dziedzictwo kulturowe omawia poglądy renesansowych myślicieli (Erazm z otterdamu, Mirandola, Morus, Machiavelli, Montaigne) III 11 III 12 III 15 III 21 II III 23 I III 1 III 2 III 5 2 3

19 Humanizm i reformacja o życiu ludzkim (KiL, s ) Zalecane ćwiczenia w czytaniu ze zrozumieniem, referaty i projekty definiuje pojęcia: humanizm, reformacja wymienia głównych przedstawicieli humanizmu i reformacji wskazuje model życia proponowany przez Marcina Lutra i Erazma z otterdamu omawia antropologiczne koncepcje Marcina Lutra i Erazma z otterdamu charakteryzuje humanizm renesansowy określa religijne i społeczne źródła reformacji i humanizmu przedstawia wartości wniesione do kultury przez reformację i humanizm określa cechy humanizmu chrześcijańskiego III 11 III 12 III 15 III 21 II III 23 I 2 III 1 III 2 Ideał sztuki, ideały artysty i filozofa (KiL, s ) Kontekst: Michał Anioł Buonarroti Chom eser, donna... (KiL, s. 204) Analiza dzieła architektury: D. Bramante Tempietto (KiL, s ) wymienia twórców sztuki renesansu zna cechy sztuki renesansowej (harmonia i piękno) rozpoznaje styl renesansowy określa zasady estetyki renesansowej charakteryzuje ideał renesansowego twórcy wskazuje wzorce artystyczne określa swoistość renesansowego kodu malarskiego, rzeźbiarskiego i architektonicznego I 24 II 12 2 Giorgione Trzej filozofowie (KiL, s ) 41 Kontekst: Filozof naukowiec... (KiL, s. 199)

20 42 rzewidywane umiejętności ucznia Świadomość problemów społecznych i marzenia o społeczeństwie doskonałym M. ej Krótka rozprawa (KiL, s ) Sz. Szymonowic Żeńcy (KiL, s ) ortret władcy idealnego i odpowiedzialnego, aństwo humanistów (KiL, s ), Machiavelli Książę, J. Kochanowski ieśń XIV, T. More Utopia, A. Frycz Modrzewski O naprawie zeczypospolitej, Ł. Górnicki Dworzanin polski zna opisy obyczajów duchowieństwa i sytuacji w sejmie zawarte w Krótkiej rozprawie... omawia realistyczny obraz pracy na roli przedstawiony w Żeńcach zna istotę poglądów Machiavellego określa przesłanie ieśni XIV wyjaśnia pojęcie utopia zna poglądy Frycza Modrzewskiego na temat obyczajów wskazuje zasady obowiązujące w świecie dworskim charakteryzuje przesłanie utworów eja, Szymonowica i Górnickiego na tle światopoglądowych sporów epoki i wydarzeń historycznych przedstawia odwołując się do tekstów Machiavellego i Morusa obowiązki i prawa władców interpretuje tezy o obyczajach głoszone przez Frycza Modrzewskiego dostrzega w utworze eja poetykę dialogu wskazuje na polemikę Szymonowica z gatunkiem sielanki sytuuje poglądy Machiavellego, Morusa, Górnickiego i Frycza Modrzewskiego na tle historycznym, religijnym i społecznym dostrzega kontynuacje poglądów wspomnianych myślicieli w późniejszych epokach I 21 II 25 II

21 rzewidywane umiejętności ucznia Liryka miłosna etrarka Sonety do Laury: 90; 134; 267 (KiL, s ) Konteksty malarskie: S. Botticelli Narodziny Wenus (KiL, s. 214) Tycjan Miłość niebiańska i miłość ziemska (KiL, s. 215) określa tematykę sonetów, opisuje sytuację podmiotu lirycznego wie, co jest sonet, erotyk charakteryzuje wykreowany przez etrarkę ideał kobiety omawia kreowany przez poetę model miłości charakteryzuje kontynuacje i nawiązania do tekstów etrarki w malarstwie i literaturze wymienia elementy renesansowej topiki miłosnej pojawiające się w sonetach etrarki ocenia wzorzec kobiecości wykreowany przez poetę ocenia renesansowy model miłości dworskiej dostrzega elementy renesansowej topiki miłosnej w dziełach rzeźby, malarstwa i literatury późniejszych epok I 21 II 25 II 1 II Kontekst literacki: J. rzyboś Daleka, co noc bliższa (KiL, s. 216) Miłość w noweli G. Boccaccio Sokół (KiL, s ) zna fabułę Sokoła charakteryzuje postawę głównego bohatera zna definicję noweli rozpoznaje w utworze Boccaccia cechy noweli wyjaśnia założenia tzw. teorii sokoła zna poetykę noweli I 21 2 II 8 43

22 44 rzewidywane umiejętności ucznia Mit Arkadii Sz. Szymonowic Kołacze (KiL, s ) Wzór życia ziemiańskiego M. ej Żywot człowieka poćciwego. Księga II fragment (KiL, s ) () fragment (KiL, s ) zna zaprezentowaną w utworze Kołacze wizję świata charakteryzuje sytuację opisaną w utworze definiuje pojęcie sielanka wyodrębnia cechy gatunkowe utworu Szymonowica definiuje wzorzec osobowy przedstawiony przez eja wskazuje cechy ziemiańskiego stylu życia dostrzega w utworze eja elementy idealizacji oceania zaprezentowany przez eja model życia określa intencję autora tekstu zna poetykę sielanki odnajduje w utworze Szymonowica topos arkadii wskazuje swoiste dla utworu cechy językowe wskazuje cechy gatunkowe literatury parenetycznej wyodrębnia parenetyczne elementy obecne w dziele eja wskazuje na najistotniejsze cechy stylu eja I 21 II 25 I 7 II 1 II 5 I 21 II

23 rzewidywane umiejętności ucznia Wzór postawy obywatelskiej J. Kochanowski ieśń V (KiL, s. 2552). Skarga Kazania sejmowe. Kazanie wtóre, fragmenty (KiL, s ) Kontekst nauki o języku: etoryka sztuka czy broń? (NoJ, s ) zna utwory podejmujące tematykę patriotyczną: ieśń V Kochanowskiego, fragment Kazań sejmowych Skargi określa, odwołując się do tekstów, wzorce zachowań obywatelskich opisuje sposoby kształtowania postaw patriotycznych używane przez autorów tekstów wskazuje toposy: ojczyzna matka, ojczyzna tonący okręt rozpoznaje środki retoryczne w tekstach zna termin liryka apelu interpretuje ieśń V jako apel do olaków opisuje i ocenia sposób przedstawienia iotra Skargi przez Matejkę określa funkcję środków retorycznych w tekstach charakteryzuje elementy perswazji obecne w obu utworach odczytuje nawiązania do renesansowej retoryki patriotycznej w utworze Wierzyńskiego I 7 I 13 II 9 I 11 I 12 I I 3 II 1 II Kontekst literacki i malarski: () K. Wierzyński Łuk Tryumfalny (KiL, s. 254) J. Matejko Kazanie Skargi (KiL, s. 276) 45 oezja, czyli zabawa zna cechy gatunkowe fraszki rozpoznaje elementy ludyczne i komiczne we fraszkach dostrzega związki fraszki z gatunkami poezji antycznej (m.in. z anakreontykiem, epigramatem) 1

24 46 rzewidywane umiejętności ucznia J. Kochanowski Fraszki (KiL, s ) odczytuje fraszki w kontekście artystycznych i ideowych prądów epoki rozpoznaje strukturę poszczególnych fraszek Echa stoickie i epikurejskie J. Kochanowski ieśń IX (KiL, s ) Kontekst literacki: Horacy Tyrrhena regum progenies, tibi (KiL, s. 250) () Biblijne i grecko-rzymskie inspiracje Jana Kochanowskiego (wokół przekładu salmów) określa postawę podmiotu lirycznego w ieśni IX wskazuje związek postawy bohatera z filozofią epikurejską i stoicką odczytuje obecne w ieśni IX nawiązania do utworu Horacego charakteryzuje argumentację podmiotu lirycznego na rzecz obranej filozofii życiowej cytuje fragmenty tekstu wyrażające postawę stoicką cytuje fragmenty tekstu wyrażające postawę epikurejską opisuje kompozycję utworu Kochanowskiego określa charakter związków intertekstualnych pomiędzy wierszami Kochanowskiego i Horacego charakteryzuje biblijną Księgę salmów zna rodzaje psalmów określa przesłanie salmów 13 i 47 określa sytuację liryczną wymienionych psalmów I 7 I 9 II 8 II 11 I 7 I 9 II 8 II 11 I 7 I 9 II 8 II

25 rzewidywane umiejętności ucznia 47 salm 13, salm 47, tłum. J. Kochanowski (KiL, s ) ozpacz ojca, kryzys filozofa J. Kochanowski Treny IX, X, XI, XIX (KiL, s ) Świat widziany, przetworzony, przedstawiony ćwiczenia (NoJ, s. 68, 70) Człowiek istota dramatyczna M. Sęp Szarzyński Sonety I, IV, V (KiL, s ) Kontekst literacki: () Cz. Miłosz Do mojej natury (KiL, s. 275) sytuuje Treny na tle biografii autora określa różnice pomiędzy rzeczywistością a światem przedstawionym w utworach charakteryzuje postawę podmiotu lirycznego zaznaczoną w poszczególnych trenach określa przesłanie poszczególnych utworów cyklu omawia zaznaczony w utworach kryzys renesansowego światopoglądu poety interpretuje utwory na tle przedstawień malarskich charakteryzuje sytuację podmiotu lirycznego sonetów (życie jako bojowanie, metafizyczny niepokój) określa tematykę sonetów i ukrytą w nich filozofię życia rozpoznaje cechy poetyki (elipsa, inwersja, przerzutnia, oksymoron) rozumie pojęcie dualizm sytuuje sonety na tle religijnych i filozoficznych prądów epoki wymienia współczesne przekłady psalmów używa pojęć: parafraza, naśladowanie, trawestacja, poeta doctus określa poetykę psalmów charakteryzuje translatorską metodę Kochanowskiego zna kompozycyjne zasady cyklu Trenów określa gatunkowe innowacje wprowadzone przez Kochanowskiego sytuuje przesłanie utworów na tle historii literatury i historii filozofii analizuje sonety pod względem składniowym, kompozycyjnym, stylistycznym lokalizuje twórczość Szarzyńskiego wśród nurtów poezji renesansowej i barokowej wyjaśnia metafizyczny i intelektualny charakter tej poezji omawia związki poezji Szarzyńskiego z filozofią św. Augustyna, pismami Lutra i poglądami ascala wskazuje konteksty I 7 I 9 II 8 II 11 I 7 I 9 II 8 II

26 48 rzewidywane umiejętności ucznia Dramat zła W. Szekspir Makbet (KiL, s. 224) () W. Szekspir, Hamlet, (KiL, s. 229) () Z. Herbert Tren Fortynbrasa (KiL, s. 231) () S. Grochowiak Hamlet (KiL, s. 232) Zalecane omówienie filmowych adaptacji jednego z dramatów Szekspira, np. filmu B. Luhrmanna omeo i Julia odtwarza przebieg zdarzeń w dramacie Makbet charakteryzuje bohaterów dramatu wskazuje i ocenia motywy działania bohaterów określa cechy dramatu Szekspira porównuje reguły obowiązujące w teatrze antycznym i elżbietańskim rekonstruuje fabułę Hamleta charakteryzuje bohatera utworu uzasadnia uniwersalizm przesłania Hamleta zna współczesne nawiązania do tragedii Szekspira określa intertekstualny związek Trenu Fortynbrasa Herberta i Hamleta Grochowiaka z Hamletem Szekspira charakteryzuje bohaterów obu wierszy odczytuje gorzką ironię utworu Herberta charakteryzuje turpizm i groteskę obecne w utworze S. Grochowiaka I 23 I 5 I 7 I 9 II 8 II enesansowa wizja świata i człowieka (synteza wiedzy o epoce renesansu) (KiL, s ) Zalecane ćwiczenia w rozumieniu tekstu czytanego, prezentacje, wypracowanie klasowe zna kulturowy dorobek renesansu korzysta z różnego rodzaju źródeł informacji gromadzi, selekcjonuje materiał, hierarchizuje argumenty syntetyzuje zdobyte informacje notuje, sporządza plan, konspekt pisze dłuższe teksty (rozprawka) zestawia i porównuje źródła informacji stosuje terminy i pojęcia z zakresu historii i teorii literatury oraz historii sztuki pisze i mówi, dbając o estetykę wypowiedzi redaguje własną wypowiedź zgodnie z cechami gatunku (esej, interpretacja porównawcza) integruje wiedzę o epoce z zakresu historii literatury, teorii literatury i nauki o kulturze tworzy bibliografie na określony temat korzysta z prac naukowych (np. filozoficznych, historycznoliterackich, teoretycznoliterackich) III 11 III 12 III 15 III 21 II III 23 I III 1 III 2 III

27 rzewidywane umiejętności ucznia Epoka kontrastów (m.in. w dziedzinie estetyki, religii, obyczajowości) (KiL, s , 306) Zalecane referaty i prezentacje BAOK umiejscawia w czasie epokę wskazuje zróżnicowanie kulturowe baroku uzasadnia określenie baroku mianem epoki kontrastów wyjaśnia terminy: klasycyzm, libertynizm, kontrreformacja wyjaśnia przyczyny zróżnicowania baroku określa stosunek do poprzednich epok charakteryzuje klasycyzm francuski i kontrreformację integruje wiedzę o baroku z zakresu historii, historii literatury i teorii literatury porównuje ze sobą rozmaite dziedziny barokowej kultury I 27 III 11 III 12 III 15 III 21 II III 23 I III 1 III 2 2 ozum i jego granice Filozofia Kartezjusza i B. ascala (KiL, s ) Konteksty literackie: () Z. Herbert an Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy (KiL, s ) wymienia filozofów epoki (Kartezjusz, ascal, Spinoza) zna fragmenty Myśli ascala przedstawia poglądy Kartezjusza, ascala na poznanie zna termin racjonalizm omawia poglądy filozofów na sytuację człowieka we wszechświecie, Boga porównuje poglądy Kartezjusza i ascala uzasadnia określanie mianem optymizmu i sceptycyzmu poznawczego ich poglądów na poznanie zna pojęcia: panteizm, fideizm II 17 I I 5 II Sztuka epoki kontrastów (KiL, s ) Analiza obrazu: Caravaggio Święty Hieronim wymienia najważniejszych twórców (sztuki plastyczne, muzyka) rozpoznaje cechy stylu barokowego (architektura, rzeźba, malarstwo, muzyka) wskazuje zróżnicowanie sztuki barokowej zna cechy teatru barokowego rozpoznaje i charakteryzuje źródła stylu barokowego określa stosunek sztuki barokowej do stylu poprzedniej epoki ocenia wpływ kontrreformacji na sztukę sakralną I

28 50 rzewidywane umiejętności ucznia określa cechy estetyki barokowej wyjaśnia przyczyny zróżnicowania sztuki barokowej zna pojęcia: manieryzm, malarstwo iluzjonistyczne I 10 II 12 Między ideałem i codziennością M. Cervantes, rzemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy, fragmenty (KiL, s ) Udawana pobożność Molier Świętoszek (KiL, s. 317) zna fragmenty rzemyślnego szlachcica Don Kichote z Manczy charakteryzuje Don Kichota i Sancho ansę wskazuje cechy parodii w omawianym utworze zna różne interpretacje postawy Don Kichota wyjaśnia, co to jest donkiszoteria charakteryzuje i ocenia postacie, odwołując się do pojęć archetypu i kontrastu, idealizmu i realizmu w postawie wobec świata zna Świętoszka streszcza utwór charakteryzuje postacie wskazuje typy i środki komizmu posługuje się pojęciami: komedia, intryga, komedia charakteru określa związki Don Kichota z romansem rycerskim wskazuje i interpretuje odwołania do Don Kichota, tworzy galerię literackich idealistów i odmieńców sytuuje prozę Cervantesa na tle przemian gatunku powieści sytuuje komedię Moliera na tle rozwoju gatunku I 21 II 5 II 8 I

29 rzewidywane umiejętności ucznia 51 () Topos życia jako snu Calderon Życie snem, fragmenty (KiL, s ) Konteksty literackie: F. Quevedo Sny Z. Morsztyn Żywot sen i cień (KiL, s ) Miłość i gra J.A. Morsztyn, Niestatek I, Niestatek II, O swojej pannie, Desperacyja, Do panny, Do jednej, Na krzyżyk na piersiach jednej panny (KiL, s ) () J. Twardowski, oczekaj (KiL, s. 340) ustosunkowuje się do zagadnienia cenzury i wolności słowa, obłudy i hipokryzji, fanatyzmu religijnego wyjaśnia powody, dla których sztuka wzbudzała kontrowersje rozpoznaje cechy stylu poezji dworskiej wymienia najważniejsze środki artystyczne zna pojęcia: marinizm, koncept, konceptyzm wyjaśnia, odwołując się do przykładów, co to jest koncept, konceptyzm omawia intelektualny charakter poezji dworskiej wyjaśnia określenie poetyka przesytu wskazuje i omawia dominanty interpretacyjne w wierszach barokowych (miłość i śmierć) zna fragmenty Życia snem analizuje monologi bohaterów charakteryzuje bohaterów, przedstawia walkę wewnętrzną dwóch równorzędnych racji omawia motyw życia snem, przywołuje konteksty filozoficzne (np. Kartezjusza), literackie wyjaśnia, odwołując się do przykładów, co to jest koncept, konceptyzm wyjaśnia pojęcie emblemat porównuje poetyckie normy barokowego piękna ze współczesnymi ideałami opisuje ludyczne funkcje literatury (dworska galanteria) II 8 I 7 I 9 II 8 II 11 I 7 I 9 II 9 II

30 52 rzewidywane umiejętności ucznia () Ideał kobiecej urody S. Twardowski Nadobna askwalina (KiL, s. 348) Kontekst literacki: W. Szymborska Kobiety ubensa (KiL, s. 349) Kontekst malarski:. ubens Trzy gracje (KiL, s. 350) Kontekst nauki o języku: iękno rozmaite (NoJ, s ) rozumie historyczny charakter ideałów piękna zna ideał kobiecego piękna zaprezentowany w utworze S. Twardowskiego zna wiersz Szymborskiej Kobiety ubensa zna obraz ubensa Trzy gracje wskazuje w tekstach S. Twardowskiego i Szymborskiej językowe sposoby opisu kobiecej urody dostrzega ironię wypowiedzi współczesnej poetki interpretuje utwór S. Twardowskiego, wykorzystując literackie i malarskie konteksty dostrzega alegoryczny sens utworu S. Twardowskiego wskazuje językowe wykładniki ironii w tekście Szymborskiej sytuuje barokowy ideał piękna na tle filozofii i obyczajowości epoki I 7 I 9 II 9 II

31 rzewidywane umiejętności ucznia Życie, które jest chwilą () Z. Morsztyn Emblema 38, Emblema 47, ozkosz mała i krótka (KiL, s ) D. Naborowski Krótkość żywota, Do Anny, Marność (KiL, s ) () J. Baka Uwagi śmierci niechybnej, fragmenty (KiL, s ) określa postawę podmiotu lirycznego wobec świata i człowieka dostrzega obecny w utworach kontrast pomiędzy urodą świata i przemijaniem, prawdą i ułudą rozpoznaje motywy wanitatywne określa poetykę utworów dostrzega językowe wykładniki fascynacji przemijaniem, czarnego humoru i groteski określa związki pomiędzy warstwą językową i światem przedstawionym w utworach I 23 II 25 I 9 I 14 II 8 II Szlachcic zatroskany W. otocki Kto mocniejszy ten lepszy, Zbytki polskie, Niech śpi pijany (KiL, s ) Kontekst E. Bryll *** [Śpi świat pijany] (KiL, s. 354) zna utwory otockiego omawia wizerunek Sarmaty w jego utworach zna patriotyczne przesłanie utworów otockiego zna współczesne nawiązania do utworów barokowego poety zna poetykę wierszy otockiego rozpoznaje w utworach poety nawiązania do rzeczywistości historycznej zna topikę satyry i jej cechy gatunkowe sytuuje satyrę otockiego na tle ewolucji gatunku I 31 I 7 I 9 II 9 II

32 54 rzewidywane umiejętności ucznia Autoportret Sarmaty J.Ch. asek amiętniki, fragmenty (KiL, s ; NoJ, s ) zna fragmenty amiętników interpretuje je w kontekście historycznym charakteryzuje ich bohatera odnajduje w tekście ślady ideologii sarmackiej zna pojęcia: makaronizm, silva rerum wymienia cechy kultury i obyczajowości sarmackiej wskazuje cechy stylu i języka aska określa gatunkowe cechy utworu aska przedstawia nurt pamiętnikarstwa w kulturze sarmackiej I 21 II Świat na opak Jan z Kijan Nowy Sowiźrzał. Nauki potrzebne do rzemiosła (KiL, s ) (). Baryka Z chłopa król (KiL, s ) zna termin literatura sowizdrzalska podaje przykłady literatury sowizdrzalskiej (Nowy Sowiźdrzał Jana z Kijan) rozpoznaje i interpretuje zabiegi parodystyczne przedstawia obraz świata kreowany przez literaturę sowizdrzalską rozpoznaje motyw świata na opak zna fragmenty utworu Z chłopa król dostrzega artystyczne wykładniki parodii i komizmu I 23 I 9 II 9 II

33 rzewidywane umiejętności ucznia anorama zeczpospolitej sarmackiej H. Sienkiewicz otop (KiL, s. 370) zna dzieje Kmicica zna fabułę całego utworu charakteryzuje głównych bohaterów utworu i określa ich postawę wobec ojczyzny zna odmiany powieści historycznej wskazuje różnice pomiędzy fikcją literacką a prawdą historyczną zna poetykę powieści historycznej charakteryzuje język i styl otopu I 31 I 7 II Europejskość i swojskość baroku (synteza wiedzy o epoce KiL, s ) Zalecane wypracowania (jako praca domowa lub zadanie klasowe), referaty i prezentacje zna kulturowy dorobek baroku korzysta z różnego rodzaju źródeł informacji gromadzi, selekcjonuje materiał, hierarchizuje argumenty syntetyzuje zdobyte informacje notuje, sporządza plan, konspekt pisze dłuższe teksty (rozprawka) zestawia i porównuje źródła informacji stosuje terminy i pojęcia z zakresu historii i teorii literatury oraz historii sztuki pisze i mówi, dbając o estetykę wypowiedzi redaguje własną wypowiedź zgodnie z cechami gatunku (esej, interpretacja porównawcza) integruje wiedzę o epoce z zakresu historii literatury, teorii literatury i nauki o kulturze tworzy bibliografie na określony temat korzysta z prac naukowych (np. filozoficznych, historycznoliterackich, teoretycznoliterackich) III 11 III 12 III 15 III 21 II III 23 I III 1 III 2 III

34 56 rzewidywane umiejętności ucznia Oświecenie w olsce i w Europie Horyzonty, dążenia ideały (KiL, s , s ) Zalecane ćwiczenia w rozumieniu tekstu czytanego, referaty i prezentacje rądy intelektualne () Konteksty literackie: W. Szymborska, Może to wszystko (KiL, s. 387) OŚWIECENIE zna i wyjaśnia nazwy: oświecenie, wiek rozumu, wiek filozofów, czasy stanisławowskie umiejscawia w czasie epokę wymienia najważniejsze cechy oświecenia w olsce i w Europie wskazuje konteksty historyczne przemian kulturowych wyjaśnia, dlaczego rozum i natura to słowa klucze tego okresu wyjaśnia, na czym polegała odmienność polskiego oświecenia wymienia filozofów i kierunki filozoficzne (wpływy racjonalizmu, empiryzmu, materializmu) zna pojęcia: deizm, ateizm wyjaśnia ideę encyklopedyzmu wymienia najważniejszych twórców Encyklopedii omawia ideowe, społeczne i gospodarcze źródła przełomu charakteryzuje czynniki sprzyjające formowaniu nowej świadomości określa wkład oświecenia w dziedzictwo kulturowe Europy rozpoznaje w poezji współczesnej nawiązania do idei oświeceniowych zna pojęcie imperatyw kategoryczny Kanta odróżnia racjonalizm św. Tomasza od racjonalizmu kartezjańskiego III 11 III 12 III 15 III 21 II III 23 I III 1 III 2 III 5 II 17 I 2 1 2

35 57 Zalecane ćwiczenia w rozumieniu tekstu czytanego, referaty i prezentacje ierwsza reforma edukacji rzemiany w wychowaniu. Edukacja; eforma szkolnictwa w olsce (KiL, s oraz 395) Zalecane ćwiczenia w rozumieniu tekstu czytanego, referaty i prezentacje Nurty w sztuce (KiL, s ) Analiza dzieł: anteon w aryżu (KiL, s ) A. Watteau Odjazd na Cyterę, (KiL, s ) Zalecane ćwiczenia w rozumieniu tekstu czytanego, referaty i prezentacje rzewidywane umiejętności ucznia określa postawy filozofów oświeceniowych wobec Boga zestawia ze sobą racjonalizm i empiryzm określa rolę edukacji w oświeceniu i wskazuje różne modele wychowania wie, jaką rolę odegrały salony w życiu kulturalnym epoki przedstawia przesłanki kulturalnej emancypacji kobiet rozpoznaje styl klasycystyczny i rokokowy wymienia przykłady architektury i malarstwa sztuki klasycystycznej i rokokowej zna i analizuje anteon w aryżu zna i analizuje obraz Odjazd na Cyterę zna oświeceniowy przewrót w filozofii, rozumie jego istotę charakteryzuje reformy edukacyjne na tle przemian kulturowych i historycznych charakteryzuje sztukę oświecenia na tle filozofii i obyczajowości epoki zna twórczość najważniejszych kompozytorów tego czasu, w tym trójki tzw. klasyków wiedeńskich (Haydn, Mozart, Beethoven) opisuje ogród francuski i ogród angielski I 5 II 5 I I II III 2 III 3 I 24 II 12 III

36 58 rzewidywane umiejętności ucznia owiastka filozoficzna Wolter Kandyd, fragmenty (KiL, s ) Kontekst literacki: () W. Szymborska Głos w sprawie pornografii (KiL, s. 415) zna fragmenty Kandyda charakteryzuje bohaterów utworu zna pojęcie: powiastka filozoficzna wskazuje tezę powiastki Woltera określa, na czym polegał krytycyzm oświeceniowy zna cechy gatunkowe powiastki filozoficznej wyjaśnia pojęcie wolterianizm zna poglądy filozoficzne Woltera wskazuje w utworze Kandyd cechy gatunkowe powiastki filozoficznej dostrzega związek utworu z kulturą i filozofią epoki zna wiersz Głos w sprawie pornografii i wskazuje jego związki z ideami oświeceniowymi I 9 II 11 2 Śmiech i nauka I. Krasicki Do króla, Świat zepsuty, alinodia (KiL, s ) Kontekst malarski: J. Duda-Gracz, Wielki finał, (KiL, s. 429) I. Krasicki Monachomachia, fragment (KiL, s ) zna utwory Ignacego Krasickiego (bajki, satyry: Świat zepsuty, Do króla, alinodia, a także fragmenty Monachomachii) określa tematykę utworów Krasickiego wskazuje dominantę interpretacyjną satyry Do króla charakteryzuje program dydaktyczny wpisany w satyry i bajki, wyjaśnia zasadę uczyć bawiąc zna cechy poematu heroikomicznego określa związki poznanych utworów z prądami artystycznymi (klasycyzm) charakteryzuje obecne w utworach artystyczne wykładniki komizmu dostrzega związki utworów z kulturą i filozofią epoki rozpoznaje cechy języka i stylu Krasickiego określa cechy satyry i bajki, rozróżnia typy bajek: narracyjną i epigramatyczną I 23 II 41 I 8 I 9 II 9 II