PREZENTACJA PROJEKTU

Transkrypt

1 PREZENTACJA PROJEKTU Budowa systemu zarządzania popytem na rynku energetycznym PSE Operator S.A. Wojciech Lubczyński Kierownik Projektu Posiedzenie Sejmowej Podkomisji Stałej ds. Energetyki Warszawa, 22 lipca 2010 Energia w dobrych rękach

2 Przesłanki: Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Program Działań Wykonawczych Działanie 1.9 pkt. 2 Stopniowe wprowadzenie obowiązku stosowania liczników elektronicznych umoŝliwiających przekazywanie sygnałów cenowych odbiorcom energii od 2011 roku Działanie 1.9 pkt. 3 Zastosowanie technik zarządzania popytem (DSM) umoŝliwiających podwyŝszenie współczynnika czasu uŝytkowania największego obciąŝenia energii elektrycznej praca ciągła. Działanie 5.2 pkt. 4 Upowszechnienie stosowania elektronicznych liczników energii elektrycznej, z wprowadzeniem ogólnopolskich standardów dotyczących cech technicznych, instalowania i odczytu tych liczników 2012 r. 2 Energia w dobrych rękach

3 Cel nadrzędny Projektu Poprawa konkurencyjności rynku i efektywności uŝytkowania energii elektrycznej dzięki wdroŝeniu mechanizmów zarządzania popytem Realizacja projektu: Początek Prezentacja celów projektu na konferencji w Sejmie Perspektywy rozwoju inteligentnych sieci energetycznych - technologiczny przełom w polskiej energetyce i szansa na wypełnienie celów pakietu klimatycznego w dniu 27 października 2009 roku w Warszawie Prezentacja stanu projektu podczas posiedzenia Podkomisji Sejmowej ds. Energetyki na temat Inteligentne układy pomiarowe moŝliwość wdroŝenia systemów w Polsce w dniu 20 stycznia 2010 roku w Warszawie Do opracowano model stosowania mechanizmów zarządzania popytem (Demand Response) oraz ogólny model rynku opomiarowania W dniu 7 maja 2010 roku podczas posiedzenia Podkomisji Sejmowej ds. Energetyki odbyło się uruchomienie strony internetowej która w załoŝeniach ma skupiać wszelkie informacje dotyczące zagadnień wdraŝania inteligentnego opomiarowania. 3 Energia w dobrych rękach

4 Cele projektu Perspektywa odbiorcy Ograniczenie szczytowego zapotrzebowania na moc i zapewnienie zbilansowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, w szczególności w sytuacji wystąpienia ograniczeń generacji spowodowanych limitami emisji. Rozwój konkurencyjnego rynku energii elektrycznej dzięki wprowadzeniu rozliczeń według rzeczywistego profilu zuŝycia (time of use), ułatwieniach w zmianie sprzedawcy oraz umoŝliwieniu konkurowania ceną w poszczególnych godzinach doby. Zapewnienie informacji o bieŝącym zuŝyciu energii i mediów, w celu umoŝliwienia oszczędności energii i zwiększenia efektywności jej wykorzystania. Ograniczenie podwyŝek cen energii elektrycznej dla odbiorcy końcowego dzięki wdroŝeniu nowych mechanizmów konkurencyjnych na rynku energii elektrycznej, w szczególności ujawnienie elastyczności cenowej popytu. Perspektywa Operatora Systemu Przesyłowego Poprawa bezpieczeństwa pracy KSE poprzez zapewnienie rezerwy mocy w szczytach zapotrzebowania dobowego. ObniŜenie kosztów bilansowania systemu elektroenergetycznego w wyniku ograniczenia siły rynkowej wytwarzania i wprowadzenia mechanizmów zarządzania popytem. Zwiększenie efektywności wykorzystania infrastruktury przesyłowej poprzez poprawę dynamiki przepływów w sieci Utworzenie centralnego repozytorium danych pomiarowych jako zarządcy pomiarów i gwaranta równoprawnego dostępu do danych pomiarowych oraz utrzymania standardów ich wymiany 4 Energia w dobrych rękach

5 Reakcja strony popytowej (DR demand response) w problematyce zarządzania stroną popytową ZARZĄDZANIE STRONĄ POPYTOWĄ Reakcja strony popytowej (DR, DSR) Kształtowanie krzywej obciążeń, poprzez sterowanie obciążeniem, czyli zmniejszenie obciążenia lub przesunięcie obciążenia na okres poza szczytem Efektywne i oszczędne wykorzystanie energii DR dobrowolne, tymczasowe dostosowanie zapotrzebowania na moc, realizowane przez użytkownika końcowego: Realizowane na podstawie umowy lub W odpowiedzi na sygnał cenowy energii elektrycznej (cena taryfowa lub rynkowa) [definicja ENTSO-E] 5 Energia w dobrych rękach

6 Mechanizmy zarządzania stroną popytową Główne cele mechanizmów DR: Redukcja maksymalnych obciążeń szczytowych (typowo kilka godzin w ciągu roku) Kiedy relacje ceny/koszty są wysokie na skutek zdarzeń takich jak awarie czy wzrost zapotrzebowania Przesunięcie obciążeń pomiędzy różnymi porami dnia lub porami roku DR Programy bodźcowe (motywacyjne) Bezpośrednie sterowanie odbiorem Taryfy z wyłączeniem Programy przeciwawaryjnej odpowiedzi strony popytowej Oferty strony popytowej na ograniczenie obciążenia Programy rynku usług regulacyjnych Programy cenowe (taryfowe) Taryfy wielostrefowe Taryfy z krytyczną stawką cenową Taryfy czasu rzeczywistego 6 Energia w dobrych rękach

7 Warunki konieczne dla skutecznego działania programów zarządzania popytem 1. WdroŜenie na szeroką skalę inteligentnego opomiarowania - wymagane działania legislacyjne 2. Działania informacyjne podnoszące świadomość odbiorców energii elektrycznej 3. Aktywność sprzedawców na REE 4. Standaryzacja wymiany informacji na REE 5. Brak barier formalnych w procesie zmiany sprzedawcy Wniosek: konieczność opracowania modelu pozwalającego na redystrybucję korzyści w konsekwencji wdroŝenia inteligentnego opomiarowania 7 Energia w dobrych rękach

8 Ogólny Model Rynku Opomiarowania: Analiza zysków grup interesu Klient końcowy Świadome zużycie Energii wyzwolenie zachowań na rzecz efektywnego wykorzystania energii: obniżenie zużycia Bonifikata Jakościowa Możliwość zmiany sprzedawcy /oferty Bonifikata z tytułu przerw w dostawie energii Sprzedawca Zarządzanie popytem Dopasowanie portfela zakupów (ograniczenie niezbilansowania). Skrócenie czasu do wystawienia faktury Zwiększenie przychodów poprzez ograniczenie strat nierealizowanie sprzedaży i dystrybucji energii. Ograniczenie zaległych zobowiązań klientów Możliwość oferowania nowych produktów 8 Energia w dobrych rękach

9 Ogólny Model Rynku Opomiarowania: Analiza zysków grup interesu OSD Oszczędności na kosztach odczytów Ograniczenie strat przychodów (redukcja strat handlowych i technicznych) Odłożenie inwestycji w sieć (uwolnienie zdolności dystrybucyjnej) Oszczędności w obsłudze call center Lepsze wykorzystanie majątku, optymalizacja wykorzystania majątku. Opłata nałożona na odbiorców za ponad umowny pobór energii biernej Ograniczenie prac w terenie, np: zarządzanie wyłączeniami OSP Ograniczenie szczytowego zapotrzebowania na moc Ograniczenie ryzyka awarii systemu przesyłowego tzw. blackout-ów 9 Energia w dobrych rękach

10 zł Ogólny Model Rynku Opomiarowania: podsumowanie korzyści Korzyści [PLN] zł zł zł zł zł 0 zł OSD Klient Końcowy Sprzedawca OSP Korzyści [PLN] Energia w dobrych rękach

11 Ogólny Model Rynku Opomiarowania: korzyści dla interesariuszy 11 Energia w dobrych rękach

12 Ogólny model rynku opomiarowania (OMR) ODBIORCA OSD NOP INNE PODMIOTY RYNKU LICZNIK SM EE KONCENTRATOR Sprzedawcy (EE, GAZ, WODA, ) DANE ROZLICZENIOWE HAN (z panelem inform.) SYSTEM ODCZYTOWY ZAGREGOWANE DANE STATYSTYCZNE ARE, GUS, URE LICZNIK GAZ MDM DANE O PRACY SIECI PSE LICZNIK WODA DANE CENNIKOWE (cena produktu, strefa czasowa odbioru, ) WYTWARZANIE LICZNIK Zarządzanie Wersjami Oprogramowania Urządzeń (Firmware) REALIZACJA ZARZĄDZANIA POPYTEM (impulsy cenowe / programy bodźcowe / ograniczenia mocy) OSD (gaz, woda, inne usługi) PRODUCENT LICZNIKA Alarmy Przekazywanie danych dot. produktu do urządzenia (ceny za sprzedawany produkt, strefy czasowe, ) Sterowanie urządzeniem, zmiana trybu pracy (pre / post-paid), wyłączenia Impulsy cenowe / programy bodźcowe / ograniczenia mocy Aktualizacja Oprogramowania Urządzenia ( Firmware ) Dane Pomiarowe 12 Energia w dobrych rękach

13 Ogólny model rynku opomiarowania: przepływy pienięŝne Faktura Opłaty dystrybucyjne Faktura Sprzedaż EE Opłaty dystrybucyjne Odczyt Faktura Usługi NOPa Dane pomiarowe Faktura Dane pomiarowe ODBIORCA SPRZEDAWCA Dane pomiarowe NOP Dane pomiarowe DYSTRYBUCJA Płatność Płatność Płatność Płatność Odczyt 13 Energia w dobrych rękach

14 Cechy charakterystyczne OMR Infrastruktura inteligentnego opomiarowania (AMI) musi umoŝliwiać przesyłanie informacji od interesariuszy (sprzedawcy, OSP) do liczników elektronicznych Centralne repozytorium danych pomiarowych pozyskuje odpłatnie dane pomiarowe od OSD i przechowuje je w odpersonalizowanej formie dla wszystkich odbiorców energii elektrycznej i innych mediów Model zakłada wprowadzenie opłat za korzystanie z danych pomiarowych i przesyłanie informacji przez infrastrukturę AMI do liczników elektronicznych. Opłata za pomiar wymusza przepływy finansowe przenoszące korzyści od sprzedawców i OSP do dystrybutorów. OSD otrzymuje wynagrodzenie od Zarządcy Pomiarów, prowadzącego centralne repozytorium danych pomiarowych a Zarządca Pomiarów otrzymuje wynagrodzenie za udostępnianie przetworzonych danych pomiarowych od sprzedawców i OSP Taryfa dystrybucyjna powinna uwzględniać istnienie niezaleŝnego strumienia przychodów za udostępnianie danych pomiarowych i udostępnianie infrastruktury AMI sprzedawcom i OSP, a takŝe własne korzyści uzyskiwane przez OSD w konsekwencji wdroŝenia inteligentnego opomiarowania Właścicielem i dysponentem danych pomiarowych będzie odbiorca 14 Energia w dobrych rękach

15 Kolejny etap projektu opracowanie 3 wariantów Efektywność energetyczna / Konkurencyjność Interesariusz: - Klient końcowy Cele szczegółowe: - Świadome zuŝycie energii - Zarządzanie popytem - Dopasowanie portfela zakupów - Ograniczenie szczytowego zapotrzebowania na moc Korzyści: - wzrost konkurencyjności rynku DSR Interesariusz: - OSP Cele szczegółowe: - Ograniczenie szczytowego zapotrzebowania na moc - Ograniczenie ryzyka awarii systemu przesyłowego Korzyści: - wzrost poziomu bezpieczeństwa energetycznego Rozwój nowego rynku usług Interesariusz: - NOP/OSD/Sprzedawca Cele szczegółowe: - Wzrost strumienia przychodów - Skrócenie czasu zwrotu inwestycji Korzyści: - wykorzystanie efektu mnoŝnikowego i akceleracja zwrotu z inwestycji 15 Energia w dobrych rękach

16 Harmonogram ogólny projektu Model Zakres projektu OSP >> Legislacja Instalacje systemów inteligentnych liczników u odbiorców Projekty pilotażowe - funkcjonalne Projekty pilotażowe - obszarowe Rozszerzenia projektów na całą sieć Niezależny Operator Pomiarów Energia w dobrych rękach

17 Harmonogram NOP Zbudowanie Bazy Odczytów NOP-2011 Rozpoczęcie kolekcji pomiarów-2012 Wybrany obszar wg kryteriów niezbędnych do: Bilansowania systemu elektroenergetycznego (obszar zagrożony brakiem mocy) Największy współczynnik gęstości zaludnienia (gęstości instalacji liczników) Wielkość obszaru: rejon OSD GPZ powiat gmina Wdrożenie infrastruktury SM na stacjach SN/nN dla wybranego obszaru Wdrożenie infrastruktury SM dla odbiorców grupy C2 Wdrożenie infrastruktury SM dla odbiorców grupy C1 Wdrożenie infrastruktury SM dla odbiorców grupy G Roll-out % % % Roll-out Roll-out lat Energia w dobrych rękach

18 Zmiany prawa mające na celu usunięcie bariery legalizacji liczników PrzedłuŜenia okresu uŝytkowania instalacji liczników starego typu (ograniczenie kosztów osieroconych związanych z wymianą stare na stare ) Akt prawny Rozporządzenie wydane na podstawie art. 9 pkt 4 Prawa o Miarach Inicjatywa Minister Gospodarki Cel przedłuŝyć okres Ŝycia zainstalowanych obecnie liczników starego typu do czasu rozpoczęcia instalacji liczników elektronicznych (okres 2 3 lat) Wprowadzenie metody statystycznej do legalizacji ponownej liczników elektronicznych Akt prawny Ustawa o Miarach Rozporządzenie w sprawie kontroli metrologicznej Cel zwiększyć czas Ŝycia liczników elektronicznych (obecny okres legalizacji wynosi 8 lat i jest blisko 2-krotnie krótszy niŝ liczników starego typu). Obecny stan powoduje w długim okresie nieopłacalność projektów instalacji inteligentnych liczników 18 Energia w dobrych rękach

19 Uwarunkowanie prawne wdraŝania inteligentnego opomiarowania na bazie inteligentnych liczników w oparciu o Ogólny Model Rynku Opomiarowania Określenie wymagań dla inteligentnego opomiarowania Akt prawny Ustaw Prawo Energetyczne doprecyzowanie delegacji ustawowej do zdefiniowania w Rozporządzeniu Systemowym szczegółowych wymagań Rozporządzenie Systemowe określające szczegółowe wymagania, w tym minimalny zestaw funkcjonalności infrastruktury inteligentnego opomiarowania Nowelizacja aktów prawnych dla utworzenia Zarządcy Pomiarów (dotychczas zwanym NOP) prowadzącego centralne repozytorium danych pomiarowych Akt prawny Ustawa Prawo Energetyczne określenie pozycji, kompetencji i obowiązków Zarządcy Pomiarów oraz zmiany w zakresie kompetencji i obowiązków innych podmiotów Rozporządzenie systemowe dostosowanie Rozporządzenie taryfowe określenie sposobu finansowania Zarządcy Pomiarów Nowe rozporządzenia np. wprowadzające standardy 19 Energia w dobrych rękach

20 Nowa technologia => Nowe możliwości => Nowe regulacje 20 Konieczne wprowadzenia do krajowego systemu prawnego regulacji prawnych opartych o dyrektywy 2006/32/EC i 2009/72/EC mających na celu wdrożenie inteligentnego opomiarowania Konieczne opracowanie polityki regulacyjnej stwarzającej możliwości optymalnego (z punktu widzenia odbiorcy) wdrożenia inteligentnego opomiarowania Koordynacja projektu /podejmowanie kluczowych decyzji Konieczne niezwłoczne alokowanie odpowiedzialności za realizację projektu wdrożenia inteligentnego opomiarowania w skali kraju zapewniające synchronizację i koordynację realizacji celów różnych interesariuszy Społeczna edukacja energetyczna Podsumowanie Realizacja działań budujących świadomość odbiorców, określonych w Programie Działań Wykonawczych 1.10 Wsparcie finansowe projektów implementacyjnych Wypracowanie mechanizmów wsparcia projektów implementacyjnych (np. poprzez NFOŚiGW) Energia w dobrych rękach

21 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Informacje o projekcie Wojciech Lubczyński wojciech.lubczynski@pse-operator.pl 21 Energia w dobrych rękach