Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze

Transkrypt

1 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze INFORMACJA o stanie środowiska w powiecie wschowskim na tle wyników badań Państwowego Monitoringu Środowiska województwa lubuskiego z 2009 r. Zielona Góra, wrzesień 2010 r.

2 Wprowadzenie Informację opracowano na podstawie działalności inspekcyjnej oraz wyników badań kontrolnych i monitoringowych stanu środowiska - wykonanych w 2009 r. i w latach poprzednich przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze. I. Źródła zanieczyszczeń środowiska na terenie powiatu wschowskiego w świetle działalności kontrolnej WIOŚ w Zielonej Górze Stacje demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji Kontroli poddano: 1) Zakład Handlu Opałem, Nawozami i Materiałami Budowlanymi, Franciszek Opiela ul. Kolejowa 5 w Sławie W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości w ewidencjonowaniu zaświadczeń o demontażu pojazdu. Wydano zarządzenie pokontrolne, które zobligowało podmiot do prowadzenia odrębnych ewidencji zaświadczeń o demontażu pojazdu i przyjęciu dla każdego ich rodzaju. Ośrodki Wczasowe Kontroli poddano: Ośrodek Wczasowy Nad jeziorem Ośrodek Wypoczynkowy KLASAN Ośrodki są zlokalizowane na terenie zlewni eutroficznego Jeziora Lgiń. Przeprowadzone kontrole ich działalności pod względem przestrzegania przepisów ochrony środowiska nie wykazały nieprawidłowości. Odbiór nowej instalacji i sprawdzenie poprawności funkcjonowania instalacji w aspekcie posiadanych uprawnień formalnoprawnych Kontroli poddano: 1) STENA Sp. z o.o., ul. Ogrodowa 58, Warszawa, Oddział w Swarzędzu - Obiekt ul. Kazimierza Wielkiego we Wschowie. Prowadzone w 2009 r. działania sprawdzające związane były z odbiorem inwestycji obejmującej budowę linii do mechanicznej przeróbki zużytego sprzętu elektrycznego Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 2/33

3 i elektronicznego - segregacji zmielonego sprzętu AGD oraz z przygotowaniem zakładu do realizacji procesów odzysku związanych z transgranicznym przemieszczaniem odpadów. Kontrole wykazały, że Zakład posiada wszystkie wymagane prawem decyzje w zakresie ochrony środowiska, prowadzi systematycznie sprawozdawczość wynikającą ze szczegółowych przepisów, jak również wnosi opłaty z tytułu korzystania ze środowiska. Stwierdzono jednak kilka nieprawidłowości w funkcjonowaniu Zakładu, do uregulowania których zobowiązano podmiot zarządzeniem pokontrolnym z terminem ich usunięcia. Zakład nie przedkładał w terminie informacji zawartych w ewidencji substancji kontrolowanych do Biura Ochrony Warstwy Ozonowej w Warszawie, nie przeprowadzał regularnie (co 12 m-cy) badań szczelności urządzeń zawierających powyżej 3 kg substancji kontrolowanych, przez osobę posiadającą świadectwo kwalifikacji, nie przekazywał odpadów powstałych w wyniku przetworzenia zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego prowadzącemu działalność w zakresie recyklingu lub prowadzącemu działalność w zakresie innych niż recykling procesów odzysku, wpisanym do Rejestru Przedsiębiorców i Organizacji Odzysku Zużytego Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego, składował część przywożonych odpadów na nieutwardzonej powierzchni. Kontrola przestrzegania wymagań ochrony środowiska określonych w pozwoleniu zintegrowanym Kontroli poddano: 1) Gospodarstwo Rolno-Hodowlane, Marianna Majda, Wyszanów 1 W trakcie przeprowadzanej kontroli stwierdzono, że od dnia uzyskania Pozwolenia Zintegrowanego (2006 r.) nie były wykonywane pomiary hałasu emitowanego do środowiska, ferma nie prowadziła ewidencji wytwarzanych odpadów, nie przedkładała Marszałkowi Województwa rocznych sprawozdań dot. wytwarzanych odpadów, Zakład nie prowadził monitoringu jakości gleby, ilość zużytej wody na cele hodowlane nie była porównywana z ilością wyprodukowanej gnojowicy, ilość zużytej wody na cele socjalne nie była porównywana z ilością ścieków wywożonych ze zbiorników bezodpływowych, nie był prowadzony rejestr powstających ścieków. W wyniku stwierdzonych naruszeń nałożono na prowadzącego eksploatację fermy mandat karny oraz wydano zarządzenie pokontrolne obligujące podmiot do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 3/33

4 Kontrole przestrzegania przepisów ochrony środowiska przez podmioty korzystające ze środowiska Kontroli poddano: 1) PHU MAKO Mały Sp. J., Sława Sprzedaż hurtowa i detaliczna paliw płynnych, oleju opałowego, diagnostyka pojazdów, mycie pojazdów, usługi gastronomiczne oraz handel artykułami spożywczymi i motoryzacyjnymi. Nie stwierdzono w trakcie kontroli uchybień w przestrzeganiu przepisów ochrony środowiska. 2) UBOJNIA DOBROSŁAWA Sp. z o. o., Sława Ubój trzody chlewnej. W trakcie kontroli zakładu stwierdzono nieprawidłowości - okresowe przekroczenia jakości odprowadzanych ścieków poprodukcyjnych. Pouczono kierownika kontrolowanego zakładu o konieczności zwiększenia nadzoru nad pracą podczyszczalni. 3) Z. P. S. i H. Henryk Kuźma, Sława Zakład zajmuje się przerobem mleka oraz produkcją sera białego twarogowego w różnych postaciach oraz masła. Dodatkową działalnością jest hurtowa i detaliczna sprzedaż produktów spożywczych. Nie stwierdzono nieprawidłowości w działalności podmiotu. Z chwilą likwidacji odprowadzania ścieków komunalnych do rzeki Czernicy i skierowaniu ich do oczyszczalni komunalnej ustały skargi na pogorszenie jakości wody cieku. Kontrola sprawdzająca wspólna z przedstawicielami Urzędu Gminy w Sławie Podmiot poddany kontroli: 1) Zakład Utylizacyjny PROMAROL PLUS w Ciepielówku Zakład przerabia odpadową tkankę zwierzęcą. Ustalono, że została wykonana nowa instalacja odprowadzania wód opadowych i roztopowych z połaci dachowych, a rury spustowe wprowadzone zostały do studni chłonnych. W trakcie wizji lokalnej oczyszczalni zakładowej nie stwierdzono uchybień w eksploatacji. Zakład posiada pozwolenie zintegrowane, a w październiku wystąpił o jego rozszerzenie. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 4/33

5 Kontrole interwencyjne Podmioty poddane kontroli: 1) Dyskont BIEDRONKA przy ul. Konradowskiej 4 oraz sklep mięsny PPHU Elprol przy pl. Grunwaldu 2c we Wschowie Kontrolę przeprowadzono w związku ze skargami mieszkańców na nadmierną emisję hałasu. Wykonane pomiary wykazały przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu. Inspektorat złożył wniosek do Starostwa Powiatowego o wydanie decyzji administracyjnej. Decyzje zostały wydane, jednak do chwili obecnej nie są prawomocne, ponieważ w przypadku Biedronki od decyzji odwołała się skarżąca, a w przypadku sklepu mięsnego zmienił się użytkownik. 2) PPHU Elpro Wit Jurga, ul Orzechowa 14 Wschowa, sklep pl. Grunwaldu 2C Kontrola interwencyjna, na wniosek Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego związana z emisją hałasu do środowiska przez agregat chłodniczy zlokalizowany na zewnątrz sklepu. Wykonane przez WIOŚ pomiary natężenia hałasu wykazały przekroczenie obowiązujących norm. W związku z powyższym wystąpiono do Starostwa Powiatowego we Wschowie o ustalenie decyzją dopuszczalnego poziomu hałasu. 3) Delta Sp. z o.o., ul. Sławska 19, Sława Kontrola interwencyjna podjęta na wniosek GIOŚ dotycząca sprawdzenia podejrzenia mycia samochodów chłodni na terenie zakładu i odprowadzania ścieków do gruntu i jeziora Sławskiego. W trakcie kontroli wraz z pomiarami hałasu emitowanego do środowiska nie stwierdzono nieprawidłowości. 4) DELTA Sp. z o. o. ul. Sławska 19 Lubiatów W wyniku kontroli stwierdzono brak uregulowań strony formalno prawnej w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz gospodarki odpadami. Zakład nie przedkładał również informacji do opłat za korzystanie ze środowiska. Sprawozdanie z badań emisji hałasu do środowiska oraz protokół z badań zostały przekazane do Starostwa Wschowskiego. Starosta wydał decyzję znak: SOB 7648/2/2009 z dnia r. o dopuszczalnym poziomie hałasu emitowanego do środowiska przez urządzenia mroźni zakładu. 5) Zakład Przetwórstwa Mięsnego Sława - Delikatesy Sława ul. Rynek 9 Podczas kontroli wykonano pomiary poziomu hałasu emitowanego do środowiska w porze dziennej oraz nocnej podczas pracy agregatu chłodniczego sklepu. Zmierzone wartości były wyższe od wartości dopuszczalnych ustalonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Sprawozdanie z badań oraz protokół z pomiarów przesłano do Starostwa Powiatowego we Wschowie. Starosta Wschowski wydał Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 5/33

6 decyzję znak: SOB 7648/1/2009 z dnia r. o dopuszczalnym poziomie hałasu emitowanego do środowiska przez agregat chłodniczy sklepu. Kontrola związana z wydaniem opinii Podmiot poddany kontroli: Przedsiębiorstwo Nasienno Zaopatrzeniowe Wójcik Spółka Jawna, ul. Spokojna 1, we Wschowie Kontrolę przeprowadzono w związku z koniecznością wydania opinii dotyczącej spełniania przez ww. podmiot. wymagań ochrony środowiska. W trakcie kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Kontrole eksploatacji składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne Podmiot poddany kontroli: 1) Spółka Komunalna Wschowa Sp. z o.o., ul. Daszyńskiego 10, Wschowa W jej wyniku stwierdzono szereg nieprawidłowości w zapisach decyzji wydanych w celu prowadzenia działalności i błędnych decyzji wzajemnie się wykluczających lub będących ze sobą w sprzeczności. W roku 2008 przekroczona została ilość unieszkodliwionych odpadów o kodzie (niesegregowane, zmieszane odpady komunalne) o 213,27 Mg. W roku 2008 r. odpady o kodach (gruz ceglany) oraz (gleba i ziemia, w tym kamienie, bez substancji niebezpiecznych) poddawane były odzyskowi na składowisku bez wymaganego zezwolenia. UWAGA: W trakcie trwania kontroli Spółka wystąpiła do Starosty Wschowskiego i uzyskała nową decyzję zatwierdzającą instrukcję eksploatacji (decyzja Starosty Wschowskiego z dnia 24 marca 2009 r. znak: SOB 7647/16/2003/3), w której uwzględniono ww. rodzaje odpadów jako przewidziane do odzysku poprzez wykonywanie warstwy izolacyjnej. Spółka nie przestrzegała wymogów rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu [Dz. U. nr 186 poz z późniejszymi zmianami]. Przyjmowane na składowisko odpady nie posiadały sporządzonych podstawowych charakterystyk. Zakres pomiarów jakości wód podziemnych wykonanych w latach nie obejmował wszystkich obowiązkowych wskaźników, tj. nie mierzono zawartości siarczanów. Zakres badań jakości gleb wykonanych w latach nie obejmował odczynu ph oraz WWA. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 6/33

7 W zbiorczym zestawieniu danych o rodzajach i ilości odpadów, o sposobach gospodarowania nimi oraz o instalacjach i urządzeniach służących do odzysku i unieszkodliwiania tych odpadów nie wykazano odpadów poddanych odzyskowi na składowisku. Zastosowane działania pokontrolne: pouczenie, zarządzenie pokontrolne w którym nakazano wyeliminowanie stwierdzonych nieprawidłowości, wystąpienie do Starosty Wschowskiego informacja o wynikach kontroli. 2) Gmina Sława, ul. Henryka Pobożnego 10, Sława Kontrola dotyczyła poprawności zamykania składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Sławie. W jej wyniku stwierdzono, że prowadzone prace realizowane są zgodnie z zatwierdzonym harmonogramem. Gmina realizowała wszystkie obowiązki wynikające z mocy prawa oraz decyzji administracyjnych. 3) Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe ZBIGTAR Zbigniew Tarka, Osowa Sień 55, Wschowa Kontrola dotyczyła eksploatacji składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Dryżynie gm. Szlichtyngowa. Przedsiębiorca oświadczył do protokołu, że od dnia 30 kwietnia 2005 r. składowisko nie jest eksploatowane, pełniony jest jedynie nadzór. II. Ocena stanu środowiska na terenie powiatu wschowskiego na tle województwa lubuskiego według badań w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska 1. Wody powierzchniowe Od roku 2008 ocena stanu wód powierzchniowych dokonywana jest zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. nr 162 poz. 1008). Zgodnie z ww. rozporządzeniem w pierwszym etapie dokonuje się oceny stanu ekologicznego - w przypadku naturalnych jednolitych części wód (jcw) lub potencjału ekologicznego - w przypadku sztucznych i silnie zmienionych części wód. Polega ona na sklasyfikowaniu elementów biologicznych oceny jakości wód, a następnie sklasyfikowaniu wspierających tą ocenę wskaźników fizykochemicznych. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 7/33

8 Oceny stanu chemicznego dokonuje się na podstawie analizy wskaźników charakteryzujących występowanie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, w tym tzw. substancji priorytetowych (między innymi: niektóre metale ciężkie, tj. kadm, nikiel, ołów i rtęć oraz wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne). Ocenę końcową stanu wód (stan dobry lub zły) przeprowadza się na podstawie oceny stanu ekologicznego i stanu chemicznego. W przypadku, gdy stan ekologiczny jest umiarkowany, słaby lub zły, wówczas stan wód klasyfikuje się jako zły. Natomiast, gdy stan ekologiczny jest dobry lub bardzo dobry wówczas rozpatruje się również wyniki oceny stanu chemicznego wód (tabela 1). Tabela 1. Sposób oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych (wg załącznika nr 10 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. - Dz. U. nr 162 poz.1008) Stan ekologiczny / potencjał ekologiczny Stan wód Dobry stan chemiczny Stan chemiczny Stan chemiczny poniżej dobrego Bardzo dobry stan ekologiczny Dobry stan wód Zły stan wód Dobry stan ekologiczny / potencjał ekologiczny dobry lub powyżej dobrego Umiarkowany stan ekologiczny / umiarkowany potencjał ekologiczny Słaby stan ekologiczny / słaby potencjał ekologiczny Zły stan ekologiczny / zły potencjał ekologiczny Dobry stan wód Zły stan wód Zły stan wód Zły stan wód Zły stan wód Zły stan wód Zły stan wód Zły stan wód W latach 2008 i 2009 kontynuowano wdrażanie monitoringu wód uwzględniającego wymogi Ramowej Dyrektywy Wodnej (poprzez realizację programu Państwowego Monitoringu Środowiska na obszarze województwa lubuskiego w latach (wraz z aneksami) prowadząc badania jakości wód powierzchniowych w sieciach monitoringu: diagnostycznego w celu określenia m.in. rodzajów oraz oszacowania wielkości znacznych oddziaływań wynikających z działalności człowieka oraz dokonania oceny długoterminowych zmian jcw w warunkach normalnych oraz wynikających z działalności człowieka; operacyjnego - w celu ustalenia stanu tych jednolitych części wód, które zostały określone jako zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych; operacyjnego celowego w celu ustalenia stanu jednolitych części wód, dla których określono specyficzny cel użytkowania, w szczególności - monitoring pod kątem spełnienia wymagań określonych dla wód przeznaczonych do bytowania ryb; (z uwzględnieniem rozporządzeń Ministra Środowiska określających sposoby prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych i ich oceny w powiązaniu z przeznaczeniem wód). Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 8/33

9 1.1. Rzeki W 2008 r. liczba punktów pomiarowo - kontrolnych zlokalizowanych na rzekach na terenie województwa lubuskiego wynosiła 77, natomiast w 2009 r. ilość ta wzrosła do 85. Analiza i wstępna ocena wyników badań wykonanych w 2009 r. wykazała, iż stan ekologiczny naturalnych jednolitych części wód (jcw) wahał się między stanem dobrym, a stanem złym, przy czym dominował stan ekologiczny umiarkowany. Podobnie sytuacja przedstawiała się w 2008 roku (mapa 1). O wynikach oceny stanu ekologicznego wód najczęściej decydowały przekroczenia granicznych wartości (określonych dla II klasy jakości wód powierzchniowych) wskaźników fizykochemicznych z grup charakteryzujących zanieczyszczenia organiczne oraz warunki biogenne. Potencjał ekologiczny, określany dla sztucznych i silnie zmienionych części wód, podobnie jak stan ekologiczny, zarówno w roku 2009 jak i 2008 przeważnie utrzymywał się na umiarkowanym poziomie (mapa 2 i 3). W 2009 r. stan chemiczny wszystkich jcw, w których było możliwe jego określenie, osiągał dobry poziom, natomiast w 2008 r. stwierdzono jednolite części wód, które nie osiągnęły dobrego stanu chemicznego (mapa 4). W efekcie wykonanych ocen, w okresie ostatnich dwóch lat, stwierdzono ogólnie zły stan zdecydowanej większości jednolitych części wód województwa lubuskiego (mapa 5). Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 9/33

10 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 10/33

11 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 11/33

12 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 12/33

13 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 13/33

14 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 14/33

15 W latach przeprowadzono badania monitoringowe jakości wód rzek w następujących 5 punktach pomiarowo kontrolnych w granicach powiatu wschowskiego: rz. Kopanica m. Łęgoń *, rz. Rów Polski m. Dryżyna,* rz. Barycz m. Wyszanów, * rz. Krzycki Rów powyżej Wschowy, rz. Czernica ujście do jez. Sławskiego. * badania wykonał Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu Krótkie omówienie wyników oceny stanu wód Rzeka Kopanica Ocena potencjału ekologicznego, na podstawie wyników badań z 2008 r. wskazywała na zły stan wód. W przypadku Kopanicy decydująca okazała się ocena elementów biologicznych, która wskazywała na V klasę, przesądzając - bez względu na wynik oceny stanu chemicznego - o ogólnie złym stanie jcw. Rzeka Rów Polski Badania przeprowadzone w 2008 r. wskazywały na umiarkowany potencjał ekologiczny jcw (elementy biologiczne: III klasa, elementy fizykochemiczne: poniżej stanu dobrego), a badania substancji chemicznych (m.in. substancji priorytetowych) - na dobry stan chemiczny, świadcząc - zgodnie z obowiązującymi zasadami oceny - o ogólnie złym stanie jcw. Rzeki Kopanica i Rów Polski zostały również poddane ocenie jakości wód powierzchniowych pod kątem narażenia na zanieczyszczenia azotanami ze źródeł rolniczych. Zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. dla wybranych parametrów (tj. azotanów, azotu azotanowego, azotu ogólnego, fosforu ogólnego i chlorofilu a ) został określony dopuszczalny poziom wartości średniorocznych. Przekroczenie tego poziomu, choćby w zakresie jednego wskaźnika, świadczy o eutrofizacji wód. W tabelach 2 i 3 została przedstawiona ocena zjawiska eutrofizacji w dwóch badanych punktach pomiarowokontrolnych na terenie powiatu wschowskiego. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 15/33

16 Tabela 2. Ocena eutrofizacji wód w punktach pomiarowo- kontrolnych w zlewni rzeki Rów Polski - na podstawie badań wykonanych w 2008 r. * Wskaźnik Kopanica m. Łęgoń Rów Polski m. Dryżyna Fosfor ogólny mg P/dm 3 0,31 TAK 0,76 TAK Azot ogólny mg N/dm 3 4,04 NIE 4,77 NIE Azot azotanowy mg N NO3 /dm 3 2,11 NIE 2,15 NIE Azotany mg NO 3 /dm 3 9,21 NIE 9,55 NIE Chlorofil a µg/dm 3 4,41 NIE 2,6 NIE * wg WIOŚ Wrocław Tabela 3. Ocena eutrofizacji wód w punktach pomiarowo-kontrolnych w zlewni rzeki Rów Polski - na podstawie badań wykonanych w 2009 r. * Wskaźnik Kopanica m. Łęgoń Rów Polski m. Dryżyna Fosfor ogólny mg P/dm 3 0,23 NIE 0,57 TAK Azot ogólny mg N/dm 3 5,86 TAK 7,06 TAK Azot azotanowy mg N NO3 /dm 3 4,01 TAK 4,64 TAK Azotany mg NO 3 /dm 3 17,94 TAK 20,88 TAK Chlorofil a µg/dm 3 5,8 NIE 20,7 NIE * wg WIOŚ Wrocław Analiza wyników wykazała, że w obu badanych punktach, w latach wystąpiło zjawisko eutrofizacji wód. O takim stanie zdecydowały zbyt wysokie stężenia wszystkich wskaźników oprócz chlorofilu a. Rzeka Barycz Ocena potencjału ekologicznego przeprowadzona w 2008 r. wskazywała na umiarkowany stan (elementy biologiczne: I klasa, elementy fizykochemiczne: poniżej stanu dobrego), ocena stanu chemicznego wskazywała na dobry stan, natomiast ogólnie jcw cechował zły stan wód. Rzeka Krzycki Rów Stan ekologiczny wód Rowu Krzyckiego, oceniony na podstawie badań wykonanych w 2009 roku, kształtował się na poziomie umiarkowanym (elementy biologiczne: II klasa, elementy fizykochemiczne: poniżej stanu dobrego). O ocenie zdecydowała głównie zbyt mała zawartość tlenu rozpuszczonego oraz zbyt wysokie stężenie ogólnego węgla organicznego w wodzie. Ocena stanu chemicznego nie została przeprowadzona, lecz bez względu na jej wynik, ogólnie jcw cechuje się złym stanem wód (z uwagi na stan ekologiczny odbiegający od dobrego). Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 16/33

17 Wykonane dodatkowo badania i ocena jakości wód Krzyckiego Rowu pod kątem ich przydatności do bytowania ryb karpiowatych w warunkach naturalnych wykazały, że nie spełniają one określonych wymagań ze względu na zbyt wysoką zawartość substancji biogennych (związków azotu i fosforu), okresowo zbyt wysokie stężenie zanieczyszczeń organicznych (wskaźnik: BZT 5 ) oraz zbyt niską zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie. Rzeka Czernica Ocena stanu ekologicznego rz. Czernicy na podstawie wyników badań z 2009 roku wskazuje na dobry stan wód (elementy biologiczne: II klasa, elementy fizykochemiczne: II klasa). W porównaniu do roku poprzedniego zaobserwowano w wodach Czernicy zmniejszenie stężeń kilku zanieczyszczeń, głównie substancji biogennych (związków azotu i fosforu) Jeziora Województwo lubuskie należy do województw o znacznej liczbie jezior. Jeziorność niektórych obszarów województwa, wyrażona procentowym wskaźnikiem powierzchni jezior w stosunku do powierzchni ogólnej, zawiera się w przedziale 5 10 %. Jest to wartość ponadprzeciętna dla obszaru Polski. Na terenie województwa występuje kilkaset jezior, w tym kilkadziesiąt o powierzchni większej niż 50 ha. Wody jezior z obszaru województwa lubuskiego, w okresie ostatnich 16 lat uległy w wielu przypadkach polepszeniu jakości z III klasy czystości do II. Wzrósł także udział procentowy ilości jezior najczystszych. Niestety zwiększył się też procentowy udział wód zdegradowanych - poza klasowych. Nadal największym zagrożeniem dla jezior są wprowadzane do ich wód nadmierne ładunki zanieczyszczeń antropogenicznych. Tylko w bardzo nielicznych przypadkach ścieki wprowadzane są do jezior bezpośrednio, najczęściej przedostają się do nich z wodami dopływów. Ciągle istnieją zagrożenia dla stanu czystości jezior spowodowane przez tereny użytkowane rolniczo, zwłaszcza jeśli nad jeziorami znajdują się fermy hodowli zwierząt, a gnojowica jest wykorzystywana do nawożenia pól. Często pola uprawne przylegają bezpośrednio do obrzeży zbiorników i rzek. Sprzyja to przenikaniu do wód substancji biogennych, które wpływają na przyspieszenie eutrofizacji jezior. Kolejnym zagrożeniem jest intensywne rekreacyjne użytkowanie jezior. Do zbiorników wodnych przedostają się zanieczyszczenia z ośrodków wypoczynkowych, nie posiadających prawidłowo rozwiązanej gospodarki ściekowej i odpadowej. Większość jezior województwa lubuskiego charakteryzuje się zwiększoną lub wysoką odpornością na degradację (II kategorią). Warunki morfometryczne i typ zlewni tych jezior Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 17/33

18 przyczyniają się do ich ochrony przed oddziaływaniem antropogenicznym. Natomiast blisko 30 % objętości jezior jest mało odpornych na degradację. W jeziorach tych, nawet niewielkie zanieczyszczenia ponad naturalne spływy, powodują niekorzystne zmiany jakości ich wód. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze w ciągu ostatnich dwóch lat prowadził badania na trzech jeziorach położonych na terenie powiatu wschowskiego, były to: Jezioro Sławskie, Jezioro Tarnowskie Duże oraz jezioro Lgińsko. Ocenę stanu wód jezior przeprowadzono zgodnie z nowym rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. nr 162 poz. 1008). Rozporządzenie to wymaga dokonania oceny stanu ekologicznego, stanu chemicznego oraz ogólnego stanu jakości wód. Stan ekologiczny wód jezior oceniono na podstawie wyników badań elementów biologicznych, fizykochemicznych i substancji szczególnie szkodliwych. W ocenie stanu ekologicznego nie uwzględniono oceny hydromorfologicznej z powodu braku opracowanych metodyk. Dokładne informacje dotyczące jakości wód jezior powiatu wschowskiego dostępne są na stronie internetowej Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Zielonej Górze - Jezioro Sławskie (Sława) usytuowane jest w zlewni rzek Obrzycy Odry, na terenie Pojezierza Sławskiego. Powierzchnia jeziora wynosi 817,3 ha, głębokość maksymalna 12,3 m, natomiast całkowita objętość wód jeziora wynosi 42664,8 tys. m 3. Jezioro Sławskie było badane ostatnio w 2009 roku. Na podstawie obecnie obowiązującego rozporządzenia ogólny stan jednolitej części wód powierzchniowych został oceniony jako zły, przy czym stan ekologiczny oceniono jako słaby (IV klasa), natomiast stan chemiczny - jako dobry. Największy wpływ na stan ekologiczny jeziora miały przekroczenia dopuszczalnych stężeń: chlorofilu a (oscylujące między IV i V klasą), fosforu ogólnego oraz cynku. W 2009 r. zaznaczyła się poprawa stanu ekologicznego wód jeziora (IV klasa jakości wód) w porównaniu do 2008 roku, w którym został on oceniony jako zły (V klasa). Największym źródłem zanieczyszczeń dla jeziora Sławskiego są ładunki zanieczyszczeń dopływające do jeziora z wodami rzeki Czernicy do tzw. Zatoki Miejskiej. Decydującą sprawą dla przyszłości wód jeziora jest prawidłowa gospodarka wodno-ściekowa miasta Sławy, licznych ośrodków wczasowych i zabudowy letniskowej. W celu poprawy obecnej jakości wód jeziora należy kontynuować zdecydowane działania mające na celu likwidację źródeł zanieczyszczeń w całej zlewni jeziora. W istniejących i projektowanych oczyszczalniach należy zwrócić uwagę na doczyszczanie ścieków (w szczególności w zakresie usuwania substancji biogennych). Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 18/33

19 Problemem dużej wagi są ścieki odprowadzane do ziemi z nieszczelnych zbiorników bezodpływowych w strefie zlewni bezpośredniej jeziora. Jezioro Tarnowskie Duże usytuowane jest w zlewni rzek Cienicy Obrzycy Odry, na terenie Pojezierza Sławskiego. Powierzchnia jeziora wynosi 91,6 ha, objętość wód 3504,0 tys. m 3, natomiast głębokość maksymalna 7,5 m. Ostatnio jezioro było badane pod względem oceny stanu czystości wód w 2009 roku. Stan tej jednolitej części wód został oceniony jako dobry, dzięki dobrej ocenie stanu ekologicznego (II klasa jakości wód) i stanu chemicznego. Niepokojącym zjawiskiem, wpływającym negatywnie na jakość wód jeziora jest utrzymująca się przez cały okres wegetacyjny niska zawartość tlenu rozpuszczonego nad dnem, podczas gdy pozostałe wskaźniki oscylują między I i II klasą. Do jeziora nie są odprowadzane ścieki z punktowych źródeł zanieczyszczeń. Jezioro zasilane jest głównie wodami podziemnymi, których stan czystości wpływa na jakość wód jeziora. Wody podziemne mogą być zanieczyszczane przez ścieki odprowadzane do ziemi z nieszczelnych zbiorników tzw. bezodpływowych zlokalizowanych na terenie miejscowości Tarnów Jezierny, terenach ośrodków wczasowych i terenach zabudowy rekreacyjnej. Jezioro Lgińsko (Lgiń Duży) zlokalizowane jest na terenie Pojezierza Sławskiego, w zlewni rzek: Południowy Kanał Obry - Obrzyca - Odra. Jezioro posiada powierzchnię zwierciadła wody - 68,6 ha, głębokość maksymalną 16,9 m, natomiast objętość wód jeziora wynosi 4778,3 tys. m 3. Ostatnio jezioro było badane pod względem oceny stanu czystości wód w 2008 roku. Stan tej jednolitej części wód został oceniony jako zły, przy czym stan ekologiczny oceniono jako słaby (IV klasa jakości wód), natomiast stan chemiczny - jako dobry. Największy wpływ na stan ekologiczny jeziora miały przekroczenia wartości granicznych dla chlorofilu a oraz zbyt wysokie stężenia azotu ogólnego, zbyt niska przezroczystość i niedostateczne nasycenie hypolimnionu tlenem. Jezioro nie posiada bezpośrednich, punktowych źródeł zanieczyszczeń. Pośrednim, praktycznie niemierzalnym źródłem zanieczyszczeń jeziora są ścieki socjalno-bytowe z zabudowań położonych przy brzegach jeziora oraz zaniedbania w gospodarce wodnościekowej miejscowości Lgiń i ośrodków wypoczynkowych zlokalizowanych wokół jeziora. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 19/33

20 2. Wody podziemne Zasoby eksploatacyjne wód podziemnych województwa stanowią około 4,8% zasobów całego kraju. Ich pobór zarówno dla celów produkcji jak i zaopatrzenia ludności w wodę wykazuje tendencję spadkową. Powodem tego trendu jest nie tylko spadek produkcji, ale przede wszystkim praktyka oszczędzania wody, zarówno przez indywidualnych odbiorców, jak i przez przemysł. Wiąże się to z wdrażaniem w przemyśle nowych technologii produkcji, które charakteryzują się z reguły ograniczeniem zużycia wody. Jedną z przyczyn zmian jakości w obrębie wód o dobrych i średnich walorach użytkowych są wahania poziomu wód gruntowych, a nawet tendencja obniżania się poziomu zwierciadła wody, związana z brakiem dostatecznej ilości opadów. Zmiany w położeniu zwierciadła wody w warstwach wodonośnych powodują przeważnie wzmożony dopływ związków żelaza i manganu do ujęć. Na terenie powiatu wschowskiego znajdują się cztery Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP). Największą powierzchnię zajmuje Zbiornik Wschowa nr 306, w części północnej powiatu znajduje się zbiornik międzymorenowy Zbąszyń nr 304, natomiast w części południowej powiatu znajdują się dwa zbiorniki: Pradolina Barycz Głogów (E) nr 303 oraz zbiornik Pradolina Barycz Głogów (W) nr 302. W granicach powiatu wschowskiego znajduje się kilka Jednolitych Części Wód Podziemnych (JCzWPdz) o numerach: 71, 74 oraz 75. W 2009 roku nie prowadzono badań wód podziemnych w granicach powiatu wschowskiego w ramach monitoringu krajowego. Badania jakości wód podziemnych w granicach powiatu wschowskiego w ramach monitoringu krajowego prowadzone były cyklicznie do 2007 roku, natomiast w ramach monitoringu regionalnego prowadzone były w latach: 1997, 1998 i Województwo lubuskie objęte było w 2009 roku monitoringiem operacyjnym, który prowadzony jest w celu ustalenia stanu chemicznego wszystkich jednolitych części wód podziemnych uznanych za zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych oraz w celu ustalenia długoterminowych tendencji wzrostowych stężenia wszelkich zanieczyszczeń spowodowanych działaniami wynikającymi z działalności człowieka. Większość punktów monitoringowych jakości wód podziemnych zlokalizowana była w powiatach: żarskim, krośnieńskim, strzelecko-drezdeneckim oraz miasta Gorzów Wielkopolski. Na obszarze województwa nie stwierdzono wód bardzo dobrej jakości, wody dobrej jakości występowały na 8 stanowiskach, na 5 stanowiskach stwierdzono zadowalającą jakość wód, na 9 stanowiskach stwierdzono wody niezadowalającej jakości, natomiast na 4 stanowiskach badania wykazały złą jakość wód. Najczęściej przekraczane w klasie IV i V Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 20/33

21 były wartości takich wskaźników jak: ph, amoniak, wapń, siarczany, potas, cynk oraz substancje anionowe powierzchniowo czynne. Dokładne informacje dotyczące jakości wód podziemnych województwa lubuskiego dostępne są na stronie internetowej Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Zielonej Górze Na terenie powiatu wschowskiego prowadzone są również obserwacje jakości wód podziemnych w ramach monitoringu lokalnego (sieci piezometrów wokół lokalnych potencjalnych źródeł zanieczyszczeń). Jak wynika ze sprawozdań przesyłanych do WIOŚ w Zielonej Górze, w 2009 roku taki monitoring był prowadzony na terenie składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, zlokalizowanego w miejscowości Tylewice, zamkniętego składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w miejscowości Sława oraz w rejonie oczyszczalni ścieków w Sławie i pól filtracyjnych w okolicach miejscowości Nowe Strącze. Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w miejscowości Tylewice Wyniki badań przeprowadzonego monitoringu wskazują na negatywny wpływ składowiska na jakość okolicznych wód podziemnych. Wysokie wartości charakterystyczne dla IV klasy (wody niezadowalającej jakości) i V klasy jakości (wody złej jakości) stwierdzono we wszystkich 5 badanych otworach w zakresie siarczanów, azotanów, amoniaku, ogólnego węgla organicznego, azotynów, chlorków i przewodności elektrolitycznej właściwej. Wyniki wykazują stałe, wysokie zanieczyszczenie wód w otworze umiejscowionym na kierunku spływu wód podziemnych ze składowiska, co wskazuje na bezpośrednie oddziaływanie składowiska, natomiast analizując zanieczyszczenie wód w pozostałych otworach należy uwzględnić dodatkowe źródła zanieczyszczeń (np. nawożenie pól z wykorzystaniem gnojowicy). Niepokojący jest stale wysoki poziom wyżej wymienionych parametrów jakości wód, utrzymujący się od 2007 r. Badania nie wykazały obecności w analizowanych próbach metali ciężkich i związków WWA. Nie odnotowano znacznych zmian poziomu zwierciadła wód podziemnych w poszczególnych otworach obserwacyjnych. Na podstawie sprawozdania z monitoringu składowiska nadal stwierdza się brak systemu odprowadzania wód odciekowych ze składowiska oraz stwarzające zagrożenie, wybuchowe stężenie metanu w kominach, w których dokonano pomiaru gazu składowiskowego. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 21/33

22 Zamknięte składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w miejscowości Sława Wyniki badań przeprowadzonego monitoringu wskazują na ogólnie złą jakość okolicznych wód podziemnych, ze względu na ponadnormatywne stężenia amoniaku we wszystkich badanych otworach kontrolnych, zarówno w otworach umiejscowionych na kierunku spływu wód podziemnych poniżej składowiska, jak i w piezometrze stanowiącym podstawę do określenia tła hydrogeochemicznego. Badania nie wykazały znacznych przekroczeń dla przewodności elektrolitycznej właściwej, metali ciężkich oraz związków WWA. Poziom wody w badanych otworach nie wykazuje dużych wahań. Wyniki przeprowadzonych badań nie wskazują jednoznacznie na negatywne oddziaływanie składowiska na jakość wód podziemnych. Na podstawie sprawozdania z monitoringu składowiska nadal stwierdza się brak systemu odprowadzania wód odciekowych ze składowiska oraz stwarzające zagrożenie, wybuchowe stężenie metanu w kominach, w których dokonano pomiaru gazu składowiskowego. Oczyszczalnia ścieków w Sławie oraz pola filtracyjne w okolicy miejscowości Nowe Strącze Wyniki badań przeprowadzonego monitoringu wskazują, iż wody podziemne w otworach badawczych zlokalizowanych poniżej oczyszczalni ścieków w Sławie wykazują zmiany, szczególnie w zakresie podwyższonych wartości przewodności elektrolitycznej właściwej oraz wzrostu stężeń: azotanów, azotynów, chlorków i siarczanów. Ponadto na podstawie sprawozdania z monitoringu oczyszczalni ścieków stwierdza się podwyższone wartości charakterystyczne dla IV i V klasy jakości wód - dla wapnia, potasu oraz fosforanów. W porównaniu do danych z poprzedniego roku stwierdzono wzrost odczynu ph, przewodności elektrolitycznej właściwej, magnezu, wapnia, żelaza, twardości niewęglanowej oraz twardości ogólnej. Na podstawie wyników badań przeprowadzonych w rejonie pól filtracyjnych w okolicy wsi Nowe Strącze stwierdza się, iż wody podziemne wypływające z badanego terenu wykazują niekorzystne zmiany jakościowe w stosunku do wód stanowiących lokalne tło hydrogeochemiczne. Przejawia się to podwyższonymi wartościami przewodności elektrolitycznej właściwej, wodorowęglanów, chlorków, siarczanów, wapnia, magnezu oraz sodu w wodach wypływających z obszaru pól filtracyjnych. Obserwuje się znacznie podwyższone wartości typowe dla IV klasy jakości - dla chlorków oraz sodu. Pozostałe stężenia zanieczyszczeń mieszczą się w zakresach dopuszczalnych dla dobrego stanu wód Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 22/33

23 podziemnych. W porównaniu do danych z poprzedniego roku stwierdzono wzrost wartości odczynu ph, żelaza oraz mętności. W celu ochrony zasobów wód podziemnych konieczne jest składowanie odpadów komunalnych na odpowiednio przygotowanych składowiskach oraz zapobieganie przedostawaniu się zanieczyszczeń do wód podziemnych z innych potencjalnych źródeł zanieczyszczeń oraz terenów rolniczych. 3. Imisja zanieczyszczeń powietrza Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze wykonał w 2010 r. kolejną roczną ocenę jakości powietrza w województwie lubuskim. Ocena ta została opracowana na podstawie wyników badań imisji zanieczyszczeń powietrza przeprowadzonych w 2009 r. Celem opracowania rocznej oceny jakości powietrza jest uzyskanie informacji o stężeniach zanieczyszczeń na obszarze poszczególnych stref województwa lubuskiego. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska obszar strefy odpowiada: - aglomeracji o liczbie mieszkańców powyżej 250 tys. mieszkańców, - obszarowi jednego lub więcej powiatów położonych na terenie tego samego województwa, nie wchodzącemu w skład aglomeracji. Rys.1. Układ stref województwa lubuskiego dla oceny stężeń: tlenków azotu, dwutlenku siarki, tlenku węgla, benzenu oraz pyłu zawieszonego PM10 i zanieczyszczeń zawartych w pyle PM10 (benzo(a)pirenu, ołowiu, arsenu, kadmu i niklu) Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 23/33

24 Rys. 2. Układ stref województwa lubuskiego dla oceny stężeń ozonu Do oceny wykorzystano wyniki badań wykonanych w ramach Lubuskiej Sieci Monitoringu Zanieczyszczeń Powietrza, na którą składało się 6 automatycznych stacji pomiarowych imisji działających pod nadzorem WIOŚ i 13 stacji pomiarowych działających pod nadzorem jednostek Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Roczna ocena jakości powietrza pozwoliła uzyskać informacje na temat stężeń ww. zanieczyszczeń w poszczególnych strefach województwa lubuskiego. Uzyskane informacje umożliwiły sklasyfikowanie stref w oparciu o przyjęte kryteria, ustanowione ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu na ochronę roślin, tj.: dopuszczalny poziom substancji w powietrzu, poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji, poziom docelowy oraz poziom celu długoterminowego (wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu, Dz. U. nr 47 poz. 281). Klasyfikacja stref stanowi podstawę do podjęcia decyzji o zaplanowaniu i podjęciu działań na rzecz poprawy jakości powietrza w danej strefie, wskazując na ewentualną konieczność opracowania programu ochrony powietrza. Ocena jakości powietrza na obszarze województwa lubuskiego na podstawie wyników badań imisji wykonanych w 2009 r. przeprowadzona z uwzględnieniem kryteriów ochrony zdrowia wykazała, iż w dwóch strefach: powiatu grodzkiego m. Gorzów Wlkp. i w strefie nowosolsko-wschowskiej wystąpiła zwiększona liczba przekroczeń poziomu dopuszczalnego Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 24/33

25 (stężenia średniego dobowego) pyłu zawieszonego w powietrzu, mierzonego jako pył drobnocząsteczkowy PM10 (o średnicy ziaren poniżej 10 µm). W Gorzowie Wlkp. stwierdzono 186 przekroczeń, a we Wschowie 38 wobec 35 dopuszczalnych. Dodatkowo w strefie m. Gorzów Wlkp. stwierdzono także przekroczenie dopuszczalnego stężenia średniorocznego pyłu PM10 (61,1 µg/m 3 przy S dop.= 40 µg/m 3 ). We Wschowie średnioroczne stężenie pyłu zawieszonego w powietrzu wynosiło 26,6 µg/m 3 i stanowiło ok. 66,5 % normy. Z powodu występowania przekroczeń obie ww. strefy wskazane zostały jako strefy, dla których zgodnie z art. 91 ustawy Prawo ochrony środowiska wymagane jest sporządzenie programu ochrony powietrza. Należy dodać, że strefę miasto Gorzów Wlkp., już na podstawie wyników badań z 2005 r. zakwalifikowano pod względem zawartości pyłu zawieszonego PM10 do klasy C, wymagającej opracowania programu ochrony powietrza. Program ten został opracowany w 2007 r. W 2009 r. również dla strefy nowosolsko-wschowskiej opracowano program ochrony powietrza, ze względu na ponadnormatywną liczbę przekroczeń średniodobowego stężenia pyłu PM10, która wystąpiła w 2005 r. Z badań wykonanych przez WIOŚ we Wschowie w 2009 r. wynika ponadto, że stężenia dwutlenku azotu i dwutlenku siarki występowały na poziomie znacznie poniżej obowiązujących norm. Stężenie dwutlenku siarki, dla którego określone jest 24-godzinne stężenie dopuszczalne, kształtowało się w zakresie od 0,043 do 48,2 µg/m 3, tj. około 0,1 % 38,6 % stężenia dopuszczalnego (S 24h = 125 µg/m 3 ). Średnioroczne stężenie dwutlenku azotu, wynosiło 19,6 µg/m 3, co odpowiada 65,3 % wartości dopuszczalnej (S r = 30 µg/m 3 ). W 2009 r. także stężenia metali ciężkich zawartych w pyle zawieszonym PM10 kształtowały się znacznie poniżej poziomu dopuszczalnego (określonego w odniesieniu do ołowiu) oraz poziomów docelowych (określonych w odniesieniu do arsenu, kadmu i niklu). Tabela 4. Zestawienie wyników badań zawartości metali ciężkich w pyle zawieszonym PM10 wykonanych na stacji we Wschowie w 2009 r. Nazwa substancji Okres uśredniania wyników Poziom dopuszczalny substancji w powietrzu Poziom docelowy substancji w powietrzu Poziom substancji w strefie nowosolskowschowskiej Ołów rok kalendarzowy 0,5 µg/m 3-0,01 µg/m 3 Arsen rok kalendarzowy - 6 ng/m 3 2,1 ng/m 3 Kadm rok kalendarzowy - 5 ng/m 3 1,4 ng/m 3 Nikiel rok kalendarzowy - 20 ng/m 3 0,9 ng/m 3 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 25/33

26 Roczna ocena jakości powietrza w województwie lubuskim za 2009 rok wykazała ponadto, że (podobnie, jak w latach ) w strefie miasto Zielona Góra i strefie nowosolsko wschowskiej wystąpiły niewielkie przekroczenia poziomu docelowego, określonego dla benzo(a)pirenu zawartego w pyle PM10. Stężenia średnioroczne benzo(a)pirenu wynosiły, odpowiednio - w strefie miasto Zielona Góra i strefie nowosolsko-wschowskiej: 1,87 ng/m 3 i 2,0 ng/m 3 - przy wartości docelowej 1,0 ng/m 3. Ponadto, dokonując oceny stężeń ozonu w powietrzu, na obszarze strefy, którą dla oceny pod tym kątem stanowi całe województwo lubuskie, nie stwierdzono przekroczenia wartości poziomu docelowego, stwierdzono natomiast przekroczonie poziomu celu długoterminowego ozonu w powietrzu, określonego dla ze względu na zdrowie ludzi. Ocena jakości powietrza według kryteriów określonych pod kątem ochrony roślin wykazała brak przekroczeń stężeń dopuszczalnych na obszarze województwa lubuskiego w odniesieniu do wszystkich ocenianych zanieczyszczeń (tj. ozonu, dwutlenku siarki i tlenków azotu). Jednakże, podobnie jak w przypadku kryteriów ochrony zdrowia, stwierdzono przekroczenia poziomu celu długoterminowego - określonego dla ozonu w powietrzu. Zgodnie z przytaczanym wcześniej art. 91 ustawy Prawo ochrony środowiska dla wszystkich stref, w których stwierdzono przekroczenia poziomów docelowych stężeń zanieczyszczeń, tak jak w przypadku przekroczeń poziomów dopuszczalnych, winny być opracowane programy ochrony powietrza, mające na celu osiągnięcie ww. poziomów substancji w powietrzu. Natomiast, osiągnięcie poziomów celów długoterminowych zawartości ozonu w powietrzu (określonych ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin), zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, winno być jednym z celów wojewódzkiego programu ochrony środowiska. Roczna ocena jakości powietrza w województwie lubuskim dostępna jest w całości na stronie internetowej Inspektoratu, pod adresem 4. Hałas W ramach monitoringu hałasu komunikacyjnego w roku 2009 przeprowadzono pomiary na terenie następujących miast: Kargowa, Skwierzyna, Strzelce Krajeńskie i Wschowa. W ww. miastach zidentyfikowano (i wytypowano do badań monitoringowych) potencjalne obszary szczególnego zagrożenia hałasem - w wyniku analizy sposobu zagospodarowania terenów wokół głównych szlaków komunikacyjnych województwa oraz w oparciu o dane pomiarowe z lat ubiegłych. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 26/33

27 Po przeprowadzeniu weryfikacji terenowej, uwzględniającej gęstość zaludnienia i specyfikę zabudowy, w wytypowanych obszarach ustalono łącznie 10 punktów pomiarowych zlokalizowanych wzdłuż głównych dróg: po 2 w Kargowej i Skwierzynie oraz po 3 - w Strzelcach Krajeńskich i Wschowie. Na terenie miasta Wschowa punkty pomiarowe zlokalizowano w otoczeniu drogi krajowej nr 12-2 punkty oraz w otoczeniu drogi wojewódzkiej nr punkt pomiarowy. Punkty te uzyskały numery od 3 do 5: 1. Punkt pomiarowy nr 3 - usytuowany przy drodze krajowej nr 12 (na wysokości posesji przy ul. Kazimierza Wielkiego 19a) 700 WYNIKI POMIARÓW Natężenie ruchu poj/h Poziom dźwięku A [db] godzina pomiaru osobow e ciężarow e Poziom dźw ięku A w db 67,5 67,4 68,3 69,3 68,7 67,1 66,1 67,2 66, ,8 66,1 66,9 67,3 65, Równoważny poziom hałasu Nr punktu pomiarowego L AeqD Poziomy dźwięku A w db Pora dnia ( ) Przekroczenie wartości dopuszczalnej 3 67,3 7,3 Uwagi (sytuacja akustyczna) Pojazdy samochodowe poruszające się drogą krajową nr 12 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 27/33

28 2. Punkt pomiarowy nr 4 - usytuowany przy drodze krajowej nr 12 (na wysokości posesji przy ul. 55 Poznańskiego Pułku Piechoty 32) 800 WYNIKI POMIARÓW Natężenie ruchu poj/h Poziom dźwięku A [db] godzina pomiaru osobow e ciężarow e Poziom dźw ięku A w db 68,9 69,7 70,8 71,4 69,9 70,5 71,5 71, ,9 70,3 70,6 69,6 71,3 70,8 71,4 40 Równoważny poziom hałasu Nr punktu pomiarowego L AeqD Poziomy dźwięku A w db Pora dnia ( ) Przekroczenie wartości dopuszczalnej 4 70,7 10,7 Uwagi (sytuacja akustyczna) Pojazdy samochodowe poruszające się drogą krajową nr 12 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 28/33

29 3. Punkt pomiarowy nr 5 - usytuowany przy drodze wojewódzkiej nr 305 (na wysokości posesji przy ul. Wolsztyńskiej 17) WYNIKI POMIARÓW Natężenie ruchu poj/h Poziom dźwięku A [db] godzina pomiaru osobow e ciężarow e Poziom dźw ięku A w db 63,4 66,9 62,8 63,7 64,1 65,7 64,9 65,9 65,9 65,1 66, ,3 64,4 62,6 63,1 Równoważny poziom hałasu Nr punktu pomiarowego Poziomy dźwięku A w db L AeqD Pora dnia ( ) Przekroczenie wartości dopuszczalnej 5 64,8 4,8 Uwagi (sytuacja akustyczna) Pojazdy samochodowe poruszające się drogą wojewódzką nr 305 We wszystkich punktach pomiarowych na terenie Wschowy stwierdzono przekroczenia dopuszczalnej wartości poziomu hałasu w środowisku (tj. 60 db w porze dziennej), określonej dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego, zabudowy mieszkaniowo-usługowej i zabudowy zagrodowej - na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, Dz. U. Nr 120, poz. 826). Największe przekroczenie - o 10,7 db stwierdzono w punkcie pomiarowym nr 4, zlokalizowanym we Wschowie w rejonie drogi krajowej nr 12. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 29/33

30 W związku z powyższym, w programie monitoringu hałasu na 2010 r. uwzględniono wykonanie pomiarów sprawdzających poziom hałasu w środowisku w miejscach występowania najwyższych przekroczeń (tj. w pp nr 3 i 4), celem weryfikacji potencjalnie zidentyfikowanych obszarów szczególnego zagrożenia hałasem. Wyniki wszystkich pomiarów monitoringowych hałasu wykonanych w 2009 r. zostały omówione w opracowaniach zamieszczonych na stronie internetowej WIOŚ w Zielonej Górze: 5. Pola elektromagnetyczne Od roku 2005 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze prowadzi badania monitoringowe poziomów pól elektromagnetycznych (PEM) w środowisku. Dotychczas, na podstawie przeprowadzonych pomiarów, nie stwierdzono występowania natężeń pól elektromagnetycznych przekraczających poziom dopuszczalny. W 2009 roku badania poziomów pól elektromagnetycznych przeprowadzono w 45 punktach pomiarowych na obszarze województwa lubuskiego. Pomiarami objęto tereny miast powyżej 50 tys. mieszkańców, pozostałych miast i tereny wiejskie, ustalając na każdym z wymienionych obszarów badawczych po 15 punktów pomiarowych, zlokalizowanych w miejscach dostępnych dla ludności (zgodnie z definicją zawartą w art. 124 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska). Tabela 5. Lokalizacja punktów pomiarowych oraz wyniki badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku na obszarze województwa lubuskiego w 2009 r. Nr punktu POM. Miejsce badań 1 Zielona Góra ul. Lisia 2 Zielona Góra ul. Dąbrowskiego 3 Zielona Góra ul. Wyspiańskiego 4 Zielona Góra ul. Zamenhofa 5 Zielona Góra ul. Wrocławska Długość geograficzna Szerokość geograficzna , , , , , , , , , ,30 6 Zielona Góra , ,90 Instalacje w pobliżu punktu pomiarowego* PLUS nr ERA nr PLUS nr ERA nr PLUS nr ZIEUMTS9 nr F PZI ORANGE nr 2218 F PZI1 PLAY nr ZGO1021 Zmierzona składowa elektryczna** [V/m] % wartości dopuszczalnej 1,06 15,14 0,95 13,57 0,26 3,71 0,69 9,86 0,28 4,00 0,6 8,57 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 30/33

31 Nr punktu POM. 7 Miejsce badań ul. Kraszewskiego Długość geograficzna Szerokość geograficzna Zielona Góra ul. Sienkiewicza , ,00 8 Gorzów Wlkp. ul. Sportowa Gorzów Wlkp. ul. Wróblewskiego Gorzów Wlkp. ul. Szarych Szeregów Gorzów Wlkp. ul. Dunikowskiego 12 Gorzów Wlkp. ul. Szwoleżerów 13 Gorzów Wlkp. ul. Sikorskiego , , , , , , , , , , , ,90 Gorzów Wlkp. ul. Mieszka I , ,30 Gorzów Wlkp. ul. Kochanowskiego , ,70 Instalacje w pobliżu punktu pomiarowego* PLAY nr ZGO1005 ORANGE nr 2224 PLUS nr PLAY nr ZGO1005 PLUS nr PLAY nr ZGO1021 PLUS nr PLAY nr GOR 1005 ERA PLAY PLUS ORANGE nr 1439 ERA nr PLAY GOR 1025 PLUS nr ORANGE nr 1434 PLUS nr ERA nr ERA nr PLAY nr GOR 1020 ORANGE nr 1437 ERA nr PLAY nr GOR 1020 ORANGE nr 1437 PLAY nr GOR 1010 PLAY nr GOR 1006 Zmierzona składowa elektryczna** [V/m] % wartości dopuszczalnej 1,08 15,43 0,37 5,29 0,63 9,00 1,04 14,86 1,74 24,86 0,51 7,29 0,94 13,43 0,44 6,29 0,7 10,00 ENEA 16 Szprotawa , ,20 PTC nr PTK 17 Babimost , ,40 CENTERTEL nr 4615 ENEA- 18 Zbąszynek , ,80 GPZ 19 Kożuchów , ,80 NWO 3041A 0,25 3,57 0,26 3,71 0,22 3,14 0,24 3,43 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 31/33