Jakość powietrza w województwie lubuskim na podstawie badań WIOŚ

Transkrypt

1 Jakość powietrza w województwie lubuskim na podstawie badań WIOŚ Zielona Góra, 4 października 2016 r.

2 jest częścią rządowej administracji zespolonej Wojewody Lubuskiego na obszarze województwa lubuskiego. WIOŚ działa na podstawie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska, podlegając nadzorowi Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Siedziba główna Inspektoratu znajduję się w Zielonej Górze. Część północną województwa obsługuje Delegatura WIOŚ w Gorzowie Wielkopolskim. Program Państwowego Monitoringu Środowiska województwa lubuskiego na lata

3 Sulęcin, ul. Dudka Gorzów Wielkopolski, ul. Kosynierów Gdyńskich Żary, ul. Szymanowskiego Gorzów Wielkopolski, ul. Piłsudskiego Smolary Bytnickie Wschowa, ul. Kazimierza Wielkiego Zielona Góra, ul. Krótka

4 Lokalizacja stanowisk badań manualnych jakości powietrza i ich zakres pomiarowy Emisja - wprowadzanie bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności człowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi: substancji bądź energii takich jak ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne. Imisja - poziom substancji w powietrzu; ilość zanieczyszczeń pyłowych lub gazowych odbierana przez środowisko; jest miarą stopnia jego zanieczyszczenia definiowaną jako stężenie zanieczyszczeń w oraz jako depozycja zanieczyszczeń ilość danego zanieczyszczenia osiadającego na powierzchni ziemi. Na stacji w Zielonej Górze prowadzone są pomiary wskaźników zanieczyszczeń otaczającego powietrza (tzw. imisji), w odróżnieniu od badań pyłów i gazów wypływających z kominów zakładów (emisji), które prowadzone są okresowo w ramach działalności kontrolnej podmiotów gospodarczych. Lokalizacja stanowisk pomiarów automatycznych jakości powietrza i ich zakres pomiarowy Układ stref województwa lubuskiego przyjętych do oceny jakości powietrza

5 Poziomy docelowe Poziomy dopuszczalne Poziomy celów długoterminowych dla ozonu Poziomy informowania Poziomy alarmowe Pułap stężenia ekspozycji

6 Klasyfikacja wynikowa stref w województwie lubuskim z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia 2015 r. Mapa obszarów przekroczeń wartości średniorocznej benzo(a)pirenu - 54 obszary Klasyfikacja wynikowa stref w województwie lubuskim z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony roślin 2015 r. Mapa obszarów przekroczeń dopuszczalnego średniodobowego stężenia pyłu zawieszonego PM10 1 obszar

7 Wojewódzki Wojewódzki Inspektorat InspektoratOchrony Ochrony Środowiska Środowiska w Zielonej w Zielonej Górze Górze źródło: _realizacji_zadan_ios_w_2014.pdf

8 Warunki meteorologiczne I I II III IV V VI VII miesiące VIII IX X XI XII Temperatura [⁰C] Ciśnienie [hpa] Ciśnienie [hpa] Temperatura [ ⁰C] IV V VI VII VIII IX X XI XII Temperatura [⁰C] Ciśnienie [hpa] Rozkład kierunków wiatru [%] oraz zmienność wartości średnich temperatury i ciśnienia powietrza w w Gorzowie Wlkp. w 2015 r III miesiące Rozkład kierunków wiatru [%] oraz zmienność wartości średnich temperatury i ciśnienia powietrza w Żarach w 2015 r. 25 II Ciśnienie [hpa] Temperatura [ ⁰C] 20

9 Pył zawieszony PM10 Wyniki badan stężenia średniorocznego pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu, wykonanych na obszarze województwa lubuskiego w latach Poziom dopuszczalny dla pyłu PM10 40 µg/m3 Liczba przekroczeń dopuszczalnego stężenia dobowego pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu, wykonanych na obszarze województwa lubuskiego w latach Dopuszczalna ilość przekroczeń średniodobowego stężenia pyłu PM10 w ciągu roku 35 dni

10 Pył zawieszony PM10 Największe stężenia pyłu w ciągu doby występują w porze wieczornej Wartości przekroczeń są częstsze i wyższe w okresie jesiennozimowym niż wiosenno-letnim. Wskazuje to na związek występujących przekroczeń z tzw. niską emisją, powstającą szczególnie w okresie grzewczym, w wyniku spalania węgla oraz innych paliw (często odpadów) w starych i często źle eksploatowanych kotłach oraz piecach domowych. Płytka inwersja przygruntowa nocą i dodatkowo inwersja wzniesiona utrzymująca się przez cały dzień.

11 Pył zawieszony PM2,5 Stężenia średnioroczne pyłu zawieszonego PM2,5 Wartości wskaźnika średniego narażenia na pył PM2,5 dla miast oraz kraju w latach

12 Pył zawieszony PM2,5 Stężenia dobowe pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 pomierzone w 2015 r. na stacji pomiarowej w Żarach przy ul. Szymanowskiego

13 Benzo(a)piren Stężenia miesięczne pyłu zawieszonego PM10 i zawartego w nim benzo(a)pirenu pomierzone w 2015 r. na stacji pomiarowej w Gorzowie Wlkp. przy ul. Kosynierów Gdyńskich Wyniki badan stężenia średniorocznego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym w powietrzu, wykonanych na obszarze województwa lubuskiego w latach

14 Stężenia miesięczne pyłu zawieszonego PM10 i zawartego w nim benzo(a)pirenu w zależności od temperatury pomierzone w 2013 r. Gorzów Wlkp., ul. Piłsudskiego PM10-BaP-temp. Żary Żary, ul. Szymanowskiego Zielona Góra, ul. Krótka

15 Oprócz benzo(a)pirenu BaP badane są: benzo(k)fluoranten BkF, dibenzoa(a,h)antracen DBahA, benzo(j)fluoranten BjF, benzo(b)fluoranten BbF, indenopiren IP oraz benzo(a)antracen BaA

16 Arsen zawarty w pyle zawieszonym PM10 Wyniki badan stężenia średniorocznego arsenu zawartego w pyle zawieszonym w powietrzu, wykonanych na obszarze województwa lubuskiego w latach Poziom docelowy stężenia arsenu zawartego w pyle PM10 6 ng/m3

17 Ołów zawarty w pyle zawieszonym PM10 Stężenia ołowiu zawartego w pyle zawieszonym PM10 wykonanych na obszarze województwa lubuskiego w latach Wartość normatywna 0,5 µg/m3

18 Kadm zawarty w pyle zawieszonym PM10 Wyniki badań stężenia średniorocznego kadmu zawartego w pyle zawieszonym PM10 w powietrzu wykonanych na obszarze województwa lubuskiego w latach Wartość normatywna 5 ng/m3 Nikiel zawarty w pyle zawieszonym PM10 Wyniki badań stężenia średniorocznego niklu zawartego w pyle zawieszonym PM10 w powietrzu wykonanych na obszarze województwa lubuskiego w latach Wartość normatywna 20 ng/m3

19 Ozon Zmienność dobowa stężenia ozonu w zależności od promieniowania w Smolarach Bytnickich w 2015 r. >25 dni Wynik modelowania w województwie lubuskim dla liczby dni z przekroczeniami wartości docelowej w województwie lubuskim obliczona dla 2015 r. Wynik modelowania w województwie lubuskim dla liczby dni z przekroczeniami wartości docelowej w województwie lubuskim obliczona dla 2015 r. jako średnia 3-letnia

20 Ozon Zestawienie wystąpienia liczby epizodów z wartością 120µg/m3 max. ośmiogodzinnej kroczącej w ciągu roku uśredniona w ciągu trzech kolejnych lat dla ozonu na obszarze województwa lubuskiego w latach W 2015 roku, w miesiącach letnich stwierdzono wystąpienie (10 epizodów dobowych) przekroczenia wartości progowej (wartość godzinowa 180 μg/m3) informowania społeczeństwa o ryzyku wystąpienia w powietrzu przekroczenia poziomu alarmowego dla ozonu (240 μg/m3). Wyniki badań stężenia maksymalnego ośmiogodzinnego ozonu w powietrzu wykonanych na obszarze województwa lubuskiego w latach

21 Dwutlenek azotu Poziom dopuszczalny dwutlenku azotu 40 µg/m 3 Stężenia średnioroczne dwutlenku azotu w powietrzu wykonane na obszarze województwa lubuskiego w latach Wynik modelowania w województwie lubuskim dla dwutlenku azotu z uwzględnieniem wartości średniorocznych pod kątem ochrony zdrowia r.

22 Dwutlenek siarki Stężenia średnioroczne dwutlenku siarki w powietrzu wykonane na obszarze województwa lubuskiego w latach Poziom dopuszczalny dwutlenku siatki 20 µg/m3 Wynik modelowania w województwie lubuskim dla dwutlenku siarki z uwzględnieniem wartości dobowych pod kątem ochrony zdrowia 2015 r.

23 Tlenek węgla i benzen Poziom dopuszczalny benzenu 5 µg/m3 Ilustracja wyników badań stężenia średniorocznego benzenu, etylobenzenu, toluenu oraz m,p-ksylenu w powietrzu wykonanych na obszarze województwa lubuskiego w latach Poziom dopuszczalny tlenku węgla µg/m3 Wyniki badań stężenia maksymalnego ośmiogodzinnego tlenku węgla w powietrzu wykonanych na obszarze województwa lubuskiego w latach

24 Emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych w 2015 r. a niska emisja d w u tl e n e k s ia r k i tl e n k i a z o tu tl e n e k w ę g la tle n e k w ę g la [M g / r o k ] d w u tle n e k s ia r k i [M g / r o k ] tle n k i a z o tu [M g / r o k ] d w u tle n e k w ę g la [M g / r o k ] d w u tle n e k w ę g la o g ó łe m o g ó łe m [M g / r o k ]

25 Chemizm opadów atmosferycznych i depozycja zanieczyszczeń do podłoża AZOT OGÓLNY SIARCZANY POTAS KADM FOSFOR OGÓLNY NIKIEL

26 Informowanie społeczeństwa Nazwa strefy m. Zielona Góra Lokalizacja stacji Pomiary Zielona Góra, ul. Krótka manualne 12 manualne 37 manualne 12 manualne 13 manualne manualne Gorzów Wlkp., ul. Kosynierów Gdyńskich Gorzów Wlkp., ul. Piłsudskiego Wschowa, ul. Kazimierza Wielkiego strefa lubuska Sulęcin, ul. Dudka Żary, ul. Szymanowskiego m. Gorzów Wlkp. Liczba przekroczeń dopuszczalnego Data poziomu pyłu PM10 w powietrzu (50 wystąpienia 36 µg/m3 ), dla czasu uśredniania 24 przekroczenia godziny (przy dopuszczalnej liczbie stężenia 24przekroczeń w ciągu roku 35) 01.01godzinnego r. Informacje zostały przekazane do: Wojewódzkiego Centrum Zarządzania Kryzysowego, Zarządu Województwa, GIOŚ oraz udostępniona na stronie WIOŚ

27 Plan działań krótkoterminowych - Alerty Za każdym razem w takich sytuacjach informacja z wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska jest wysyłana do wojewódzkich zespołów zarządzania kryzysowego, które mają ustalony sposób współdziałania z władzami lokalnymi. Na zaistniałą sytuację wpływ mają: - warunki meteorologiczne (inwersja, brak wiatru i opadów) - rozległy wyż; - intensywna emisja pyłu drobnego zwłaszcza z indywidualnych pieców i kotłów grzewczych; - ukształtowanie terenu. Suma tych czynników powoduje, że następuje kumulacja zanieczyszczeń do poziomów zagrażających zdrowiu ludzi.

28 Strona WIOŚ System monitoringu jakości powietrza Za pomocą nowego programu, od marca 2015 roku publikowane są dane on-line, w nowym lepszym standardzie jakości przesyłania danych. Ma to na celu wprowadzenie nowego, ujednoliconego w skali kraju, systemu zbierania danych, a także zmniejszenie występujących przerw w łączności pomiędzy stacjami a Centrum Zbierania Danych. pomiary automatyczne

29 Nowa aplikacja mobilna "Jakość powietrza w Polsce" Interpretując wyniki automatycznych pomiarów pyłu dostępne na bieżąco na stronach WIOŚ trzeba uwzględnić, że są to dane jednogodzinne, natomiast poziomy dopuszczalne dla pyłu PM10 - określone w polskim prawie - to średnie dobowe (50 µg/m3) lub średnie roczne (40 µg/m3). Podobnie jest dla pyłu PM2,5, dla którego określony jest wyłącznie poziom dopuszczalny, liczony jako średnia roczna (25 µg/m3). Poziom alarmowy i poziom informowania dla pyłu PM10 to średnie dobowe (odpowiednio 300 µg/m3 i 200 µg/m3).

30 Prognozy zanieczyszczenia powietrza Od 1 kwietnia na stronie Główny Inspektorat Ochrony Środowiska prezentuje trzydniowe prognozy zanieczyszczenia powietrza ozonem dla całej Polski oraz poszczególnych województw. Prognoza krajowa jak i prognozy wojewódzkie dostępne są do 30 września, czyli w czasie, w którym stężenia ozonu w powietrzu są najwyższe. Na stronie prezentowane są trzydniowe prognozy zanieczyszczenia powietrza dla całej Polski.

31 Raport Roczna ocena jakości powietrza jest przekazywana do GIOŚ, Zarządu Województwa oraz zamieszczona na stronie internetowej WIOŚ

32 Dziękuję za uwagę! Przemysław Susek Naczelnik Wydziału Monitoringu Środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze p.susek@zgora.pios.gov.pl

33 Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach projektu "Od niskiej emisji do wysokiej jakości powietrza". Projekt realizowany jest przez Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, w partnerstwie ze społeczną inicjatywą na rzecz czystego powietrza Dolnośląski Alarm Smogowy oraz z Fundacją Ekorozwoju. Za treść materiału odpowiada wyłącznie Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA.