niedoinwestowana, wrażliwa i brudna czysta, mądra i konkurencyjna nakreślenie nowej przyszłości energetycznej

Transkrypt

1 Synteza

2 Dwie wizje przyszłości energetycznej:! niedoinwestowana, wrażliwa i brudna lub! czysta, mądra i konkurencyjna. Obydwie znajdują się w nowej edycji renomanowanej publikacji World Energy Outlook. W tej publikacji, Międzynarodowa Agencja Energii odpowiada na prośbę światowych przywódców G8 o nakreślenie nowej przyszłości energetycznej oraz porównanie jej z kierunkiem w którym podążamy. WEO 2006 pokazuje jak zmienić jej bieg. Oblicza koszta i zyski zyski zdecydowanie przeważają. Publikacja World Energy Outlook 2006 także odpowiada na następujące pytania:! czy reakcja ekonomii na wysokie ceny energii jest jedynie opóźniona?! czy inwestycje w ropę i gaz ziemny są wystarczające?! czy istnieją warunki sprzyjające ożywieniu energii jądrowej?! czy biopaliwa mogą zagrozić monopolowi ropy w transporcie drogowym?! czy 2,5 miliarda ludzi w krajach rozwijających się mogą przestawić się na nowe nośniki energii potrzebne do gotowania?! czy Brazylia zbiera nowe doświadzczenia lub uczy świat? Na podstawie obszernych statystyk, szczegółowych prognoz, analiz i porad, WEO 2006 pozwala ustawodawcom oraz społeczeństwu zmienić przyszłość energetyczną.

3 SYNTEZA Polish translation Świat staje twarzą w twarz wobec podwójnego zagrożenia związanego z energią: takimi jak nieposiadanie adekwatnych i pewnych dostaw energii w przystępnych cenach, oraz zatrucie środowiska spowodowane zbyt dużą konsumpcją energii. Wzrastające ceny energii i ostatnie geopolityczne wydarzenia, przypomniały nam o tym jak istotną rolę odgrywa dostępna cenowo energia we wzroście gospodarczym i rozwoju społecznym oraz o podatności globalnego systemu energii na zakłócenia w dostawach. Zabezpieczanie dostaw energii jest ponownie na pierwszym miejscu w polityce międzynarodowej. Jednakże obecna struktura dostaw energii niesie ze sobą niebezpieczeństwo poważnych i nieodwracalnych zniszczeń w środowisku naturalnym w tym zmiany w globalnym klimacie. Pogodzenie celów bezpieczeństwa energetycznego i ochrony środowiska wymaga silnej i skoordynowanej akcji rządów oraz publicznego wsparcia. Potrzeby zmniejszenia wzrostu w popycie na energię kopalną, zwiększenia dywersyfikacji geograficznej i różnorodności paliw oraz ograniczenia emisji które destabilizują klimat są bardziej pilne niż kiedykolwiek. Przywódcy grupy G8, spotykając się z głowami kilku głównych państw rozwijających się i szefami międzynarodowych organizacji - w tym Międzynarodowa Agencja Energii - w Gleneagles w lipcu 2005 roku i w Petersburgu w lipcu 2006 roku wyznaczyli MAE aby doradziła w sprawie alternatywnych scenariuszy energetycznych i strategi nakierowanych na czystą, mądrą i konkurencyjną energetyczną przyszłość. Tegoroczny Outlook odpowiada na tę prośbę. Potwierdza, że popyt i handel paliwami kopalnymi oraz emisje gazów cieplarnianych będą szły w ślad za obecnymi niezrównoważonymi trendami aż do 2030 roku wobec braku nowych rządowych akcji podstawowe założenie naszego Scenariusza Referencyjnego. Również przedstawia, w Scenariuszu Alternatywnej Polityki, iż pakiet polityk i środków jakie państwa na całym świecie biorą pod uwagę, mogłyby jeśli zostałyby wprowadzone, znacznie zmiejszyć tempo wzrostu w zapotrzebowaniu i emisjach. Istotnie, koszt ekonomiczny tych polityk byłby więcej niż przewyższony przez korzyści ekonomiczne wynikające z bardziej wydajnego zużycia i produkcji energii. Energia kopalna będzie dominowała do 2030 roku Według prognoz w Scenariuszu Referencyjnym, popyt na energię pierwotną wzrośnie ponad połowę pomiędzy teraźniejszością a rokiem średni roczny wzrost o 1,6%. W samym okresie do 2015 roku, popyt wzrośnie więcej niż jedna czwarta. Ponad 70% wzrostu w prognozowanym popycie będzie należało do krajów rozwijających się, a same Chiny będą odpowiedzialne za 30%. Ich ekonomie i populacje rosną znacznie szybciej niż w krajach należących do OECD, przesuwając środek ciężkości światowego popytu na energię. Niemalże połowa wzrostu w światowym popycie na pierwotną energię służy do produkcji elektryczności zaś jedna piąta ku zaspokojeniu potrzeb sektora transportowego niemalże całkowicie w postaci paliw ropopochodnych. Synteza 1

4 Globalnie, energie kopalne pozostaną dominującym źródłem energii do 2030 roku w obydwu scenariuszach. W Scenariuszu Referencyjnym, będą one odpowiedzialne za 83% całego wzrostu w popycie energetycznym pomiędzy rokiem 2004 a W rezultacie, ich udział w światowym popycie powiększa się minimalnie od 80% do 81%. Udział ropy zmniejsza się, chociaż ropa pozostaje największym pojedynczym paliwem pośród wszystkich nośników energetycznych w 2030 roku. Globalne zużycie ropy sięgnie 99 milionów baryłek dziennie w 2015 roku i 116 mb/d w 2030 wzrost od poziomu 84 mb/d w 2005 roku. W przeciwieństwie do publikacji WEO-2005, węgiel osiągnie największy wzrost zużycia w wartości absolutnej, napędzony głównie przez elektroenergetykę. Chiny i Indie będą odpowiedzialne za cztery piąte różnicy w popycie na węgiel. Węgiel pozostaje drugim największym nośnikiem energetycznym i jego udział w globalnym popycie podnosi się nieznacznie. Udział gazu ziemnego również wzrasta, pomimo tego, że zużycie gazu wzrasta wolniej, niż przewidywano w ostatnim Outlook w wyniku wyższych cen. Wkład energii wyprodukowanej z siły spadku wód w popycie na energię pierwotną wzrasta nieznacznie, podczas gdy udział energii jądrowej spada. Udział biomasy spada marginalnie, jako że kraje rozwijające się będą coraz bardziej przestawiały się na nowoczesną komercyjną energię, kompensując rosnące zużycie biomasy w produkcji biopaliw i w elektrociepłownictwie. Energie odnawialne nie wyprodukowane z siły spadku wód w tym energia wiatrowa, słoneczna i geotermalna rosną najszybciej lecz z niskiego pułapu. W tym Outlook zrewidowaliśmy w góre nasze założenia co do cen ropy, w oczekiwaniu, że rynki ropy naftowej i produktów ropopochodnych pozostaną zacieśnione. Podstawowe prawa rynku wskazują na niepozorne rozluźnienie w cenach w wyniku dodatkowych zdolności produkcyjnych i spowolnienia we wzroście popytu. Jednakże nowe geopolityczne napięcia lub gorzej, poważne zakłócenie w dostawach energii mogą spowodować jeszcze większą podwyżkę cen. Zakładamy, że średnia cena importowanej ropy naftowej przez MAE spadnie spowrotem do 47 dolarów za baryłkę w kwotach rzeczywistych na początku następnej dekady i następnie wzrośnie powoli do 2030 roku. Ceny gazu ziemnego będą podążać podobnie za trendami w cenach ropy, z powodu dalszego ogólnego zastosowania cen ropy jako indeksu w długoterminowych kontraktach gazowych i konkurencji wśród paliw. Ceny węgla przypuszczalnie zmienią się proporcjonalnie mniej z czasem, ale będą podążały za cenami ropy i gazu. Zagrożenie dla światowego bezpieczeństwa energetycznego jest realne i wzrasta Rosnące zużycie oleju i gazu, jeżeli niepowstrzymane, podkreśli podatność krajów konsumpcyjnych na dotkliwe zakłócenie w dostawach i wynikły z tego szok cenowy. OECD i azjatyckie kraje rozwijające się stają się coraz bardziej zależne od importu jako, że ich rodzima produkcja nie potrafi dotrzymać kroku popytowi. Produkcja spoza OPEC konwencjonalnej ropy naftowej i płynnego gazu naturalnego osiągnie szczyt w przeciągu dekady. W roku 2030 w Scenariuszu Referencyjnym, OECD będzie importować dwie trzecie całego swojego zapotrzebowania na ropę, w porównaniu do obecnego 56% importu. Większość dodatkowego importu pochodzi z Bliskiego Wschodu, dostarczanego niepewnymi drogami morskimi. Koncentracja produkcji ropy w małej grupie państw z dużymi rezerwami głównie członków OPEC z Bliskiego Wschodu oraz Rosję spowoduje wzrost ich dominacji na rynku 2 World Energy Outlook 2006

5 i ich zdolności do dyktowania wyższych cen. Coraz większa część popytu na gaz będzie również zaspokojona przez import rurociągami lub w postaci skroplonego gazu ziemnego od bardziej odległych dostawców. Rosnąca niewrażliwość popytu ropy na ceny, podkreśla potencjalny wpływ zakłócenia w dostawach na międzynarodowe ceny ropy. Udział zapotrzebowania sektora transportowego który jest cenowo nieelastyczny w porównaniu do innych sektorów energii w światowym popycie na ropę ma wzrosnąć w Scenariuszu Referencyjnym. W rezultacie popyt na ropę staje się coraz mniej czuły na zmiany w międzynarodowych cenach ropy naftowej. Następstwem tego jest fakt, iż ceny będą wahać się więcej niż w przeszłości w reakcji na przyszłe krótko terminowe zmiany w popycie i podaży. Łagodzący efekt dotacji na popyt dla konsumentów ropy przyczynia się do niewrażliwości globalnego popytu na ropę wobec zmian w międzynarodowych cenach. Bieżące dotacje na produkty ropopochodne w krajach spoza OECD szacowane są rocznie na ponad 90 miliardów dolarów. Dotacje spoza OECD na wszystkie rodzaje nośników energii wynoszą ponad 250 miliardów dolarów rocznie średnio równe wszystkim inwestycjom potrzebnym w sektorze energetycznym każdego roku w tych krajach. Ceny ropy ciągle odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu globalnej ekonomii. Pomimo tego, że większość światowych ekonomii importujących ropę dalej rozwijały się silnie od 2002 roku, to rozwinełyby się nawet szybciej gdyby ceny ropy i innych nośników energii nie wzrosły. W wielu importujacych krajach, podwyżka wartości eksportu produktów nie związanych z energią, których ceny też wzrosły, zrekompensowała choć część efektu wysokich cen energii. Ewentualny wpływ wysokich cen energii na makroekonomiczne perspektywy pozostaje niepewny, częściowo ponieważ skutki ostatnich podwyżek cen nie wnikły całkowicie w system ekonomiczny. Istnieją rosnące oznaki nacisku inflacji, prowadzące do wyższych stóp procentowych. Większość krajów OECD doświadczyło pogorszenia w ich bilansie obrotów bieżących, szczególnie Stany Zjednoczone. Obieg petrodolarów być może pomógł w obniżeniu wzrostu w długoterminowych stopach procentowych, co spowolniło niekorzystny wpływ na dochody rzeczywiste i wynik wyższych cen energii. Im dłużej ceny pozostaną na obecnych poziomach lub im więcej wzrosną, tym większe będzie zagrożenie dla wzrostu ekonomicznego w krajach importujących. Szok w cenie ropy spowodowany nagłym i poważnym zakłóceniem w dostawach byłby szczególnie szkodliwy najbardziej dla biednych zadłużonych państw. Czy inwestycje nadejdą? Zaspokojenie rosnącego światowego głodu na energię wymaga ogromnych inwestycji w infrastrkturę dostaw energii. Prognozy zawarte w Scenariuszu Referencyjnym w tym Outlook nawołują do łącznej inwestycji trochę powyżej 20 bilionów dolarów (po kursie z 2005 roku) w latach To jest około 3 bilionów dolarów więcej niż w WEO-2005, głównie z powodu ostatnich ostrych podwyżek w kosztach kapitału jednostkowego, szczególnie w przemyśle olejowym i gazowym. Sektor energetyczny pobiera 56% całości inwestycji - lub około dwie trzecie jeśli inwestycje w łańcuch dostaw zapewniających potrzeby paliwowe elektrownii są wliczone. Inwestycje w ropę z których trzy czwarte idą na wejście do systemu wyniosą powyżej 4 bilionów dolarów w całości w latach Inwestycje przeznaczone na wejście do systemu Synteza 3

6 są bardziej wrażliwe na zmiany w spadkach mocy na istniejących złożach niż na stopę wzrostu popytu na ropę. Więcej niż połowa całych inwestycji w energię potrzebnych na świecie ma miejsce w krajach rozwijających się, gdzie popyt i produkcja wzrastają najszybciej. Same Chiny potrzebują zainwestować około 3,7 biliona dolarów 18% światowych inwestycji. Nie ma żadnej gwarancji, że wszystkie potrzebne inwestycje nadejdą. Polityki rządowe, czynniki geopolityczne, niespodziewane zmiany w kosztach jednostkowych i cenach oraz nowa technologia, wszystkie one mogą wpłynąć na możliwości i zachęty dla prywatnych i publicznych przedsiębiorstw do inwestowania w różne ogniwa licznych łańcuchów dostaw energii. Decyzje inwestycyjne głównych krajów produkujących ropę i gaz mają istotne znaczenie, jako że będą one coraz bardziej wpływać na rozmiar i koszt importu w krajach odbiorców. Przykładowo, istnieją wątpliwości co do tego czy inwestycje w rosyjskim przemyśle gazowym będą wystarczające, aby zachować aktualny poziom eksportu do Europy i rozpocząć eksport do Azji. Możliwości i chęci głównych producentów ropy i gazu do zwiększenia inwestycji w celu sprostania rosnącemu globalnemu popytowi są szczególnie niepewne. Kapitał wydany przez głównych producentów ropy i gazu wzrósł znacznie w cenach nominalnych w trakcie pierwszej połowy obecnej dekady i na podstawie planów firm, wzrośnie dodatkowo do 2010 roku. Lecz wpływ na nowe możliwości wyższych wydatków jest ograniczany przez wzrastające koszty. Wyrażone w kwotach kosztów indeksowanych o wskaźnik inflacji, inwestycje w 2005 roku były jedynie 5% powyżej tego co w roku Planowane inwestycje do roku 2010 na wejściu do systemu mają prawdopodobnie zwiększyć nieznacznie światowe rezerwy mocy przerobu ropy naftowej. Jednakże zwyżki mocy mogą być mniejsze z powodu niedoboru wykfalikowanych pracowników i szprzętu, opóźnień w nadzorze, inflacji w kosztach, większych spadków w mocach na istniejących złożach, oraz geopolityki. Spodziewane zwiększone wydatki kapitału na rafinerie mają zwiększyć moce przerobowe przez prawie 8 mb/d do 2010 roku. Poza obecną dekadą, większe inwestycje w kwotach rzeczywistych będą potrzebne by podtrzymać wzrost mocy na wejściu i wyjściu z systemu. W Analizie Opóźnionej Inwestycji, niższe wydobycie ropy naftowej przez OPEC, częściowo zrekompensowane przez wzrost produkcji w krajach spoza OPEC, podniesie ceny ropy o jedną trzecią, powodując obniżkę o 7 mb/d w światowym popycie na ropę, lub 6% w 2030 roku w porównaniu do Scenariusza Referencyjnego. Na podstawie aktualnych trendów w energii, emisje dwutlenku węgla będą rosły szybciej Globalne emisje dwutlenku węgla (CO 2 ) związane z energią wzrosną o 55% pomiędzy rokiem 2004 a 2030, lub 1,7% rocznie w Scenariuszu Referencyjnym. Sięgną one 40 gigaton w 2030 roku, będzie to wzrost o 14 Gt z poziomu w 2004 roku. Elektroenergetyka przyczynia się do połowy wzrostu w globalnych emisjach w prognozowanym okresie. Węgiel wyprzedził ropę w 2003 roku jako główne źródło globalnych emisji CO 2 związanych z energią i pozostanie na tej pozycji aż do 2030 roku. Przewiduje się, że emisje będą rosły nieznacznie szybciej niż popyt na pierwotną energię odwracając trend z ostatnich dwóch i pół dekady - ponieważ średnia zawartość węgla w konsumpcji energii pierwotnej wzrasta. 4 World Energy Outlook 2006

7 Kraje rozwijające się przyczynią się do ponad trzech czwartych różnicy w globalnych emisjach CO 2 pomiędzy rokiem 2004 a 2030 w tym scenariuszu. Wyprzedzą OECD jako największy producent CO 2 tuż po 2010 roku. Udział krajów rozwijających się w globalnych emisjach wzrasta z 39% w 2004 do ponad połowy w 2030 roku. Ten wzrost jest szybszy niż ich wzrost w udziale na popyt energii, gdyż ich dodatkowe zużycie energii jest bardziej węglowo intensywne niż w OECD i krajach przejściowych. Generalnie, kraje rozwijające się używają proporcjonalnie więcej węgla a mniej gazu. Same Chiny są odpowiedzialne za około 39% wzrostu w globalnych emisjach. Emisje Chin powiększą się więcej niż dwukrotnie pomiędzy 2004 a 2030 rokiem, spowodowane szybkim wzrostem gospodarczym i znacznym zastosowaniem węgla w elektroenergetyce i przemyśle. Chiny wyprzedzą Stany Zjednoczone jako największy producent CO 2 przed 2010 rokiem. Inne kraje azjatyckie, w tym Indie, również przyczyniają się do wzrostu globalnych emisji. Pomimo tego, emisje CO 2 na osobę w krajach spoza OECD pozostaną znacznie poniżej tych w OECD. Bezzwłoczne akcje rządów mogą odmienić trendy w energii i emisjach Prognozy zawarte w Scenariuszu Referencyjnym opisane powyżej nie są ostateczne. Faktycznie rządy mogą przedsięwziąć zdecydowane kroki aby pokierować system energetyczny na bardziej zrównoważoną ścieżkę. W Scenariuszu Alternatywnej Polityki, strategie i środki jakie rządy aktualnie rozważają w kierunku podwyższenia energetycznego bezpieczeństwa oraz złagodzenia emisji CO 2 będą wprowadzone. Spowoduje to znacznie wolniejszy rozwój w popycie na paliwo kopalne, na import ropy i gazu oraz emisji. Te interwencje składają się z wysiłków na rzecz polepszenia wydajności w produkcji i zużyciu energii, oraz zwiększenia zależności od paliw niekopalnych i także podtrzymania krajowych dostaw ropy i gazu wewnątrz siatki państw importujących energię. Globalny popyt na pierwotną energię w 2030 roku jest około 10% niższy w Scenariuszu Alternatywnej Polityki niż w Scenariuszu Referencyjnym mniej więcej równy obecnej konsumpcji energii w Chinach. Globalny popyt wzrośnie o 37% pomiędzy 2004 a 2030 rokiem, ale wolniej: 1,2% rocznie w porównaniu do 1,6% w Scenariuszu Referencyjnym. Największe oszczędności energetyczne zarówno jako wartość absolutna, jak również w ujęciu procentowym pochodzą z węgla. Wpływ nowych polityk rządowych na popyt energii jest mniej ewidętny w pierwszej dekadzie ramy czasowej prognoz w Outlook, ale daleki od nieistotnych. Różnica w globalnym popycie na energię pomiędzy obydwoma scenariuszami w 2015 roku wynosi około 4%. W całkowitym przeciwieństwie do Scenariusza Referencyjnego, wzrost importu ropy w krajach OECD wyhamuje koło 2015 roku a potem zacznie spadać. Pomimo tego, wszystkie trzy regiony OECD i Azja rozwijająca się będą bardziej zależne od importu ropy pod koniec przewidywanego okresu, chociaż wyraźnie mniej niż w Scenariuszu Referencyjnym. Globalny popyt na ropę sięgnie 103 mb/d w 2030 roku w Scenariuszu Alternatywnej Polityki wzrost z poziomu 20 mb/d w 2005, ale 13 mb/d mniej niż w Scenariuszu Referencyjnym. Środki zastosowane w sektorze transportu są odpowiedzialne za blisko 60% całych oszczędności ropy w Scenariuszu Alternatywnej Polityki. Więcej jak dwie trzecie pochodzi z bardziej wydajnych nowych samochodów. Powiększone zużycie Synteza 5

8 i produkcja biopaliw zwłaszcza w Brazylii, Europie, i Stanach Zjednoczonych pomaga również zmniejszyć zapotrzebowanie na ropę. Na całym świecie, popyt na gaz i zależność od import gazu są także o wiele niższe w porównaniu do Scenariusza Referencyjnego. Emisje dwutlenku węgla związane z energią będą niższe o 1,7 Gt lub 5% w 2015 i o 6,3 Gt lub 16% w 2030 roku w porównaniu do Scenariusza Referencyjnego. Kroki podjęte w Scenariuszu Alternatywnej Polityki spowodują, że emisje w OECD i w ekonomiach przejściowych ustabilizują się i następnie opadną przed rokiem Ich emisje w 2030 będą dalej minimalnie wyższe niż w 2004, ale znacznie poniżej poziomu w Scenariuszu Referencyjnym. Emisje w Unii Europejskiej i Japonii opadną poniżej obecnych poziomów. Emisje w krajach rozwijających się będą nadal rosły, ale stopa wzrostu maleje stanowczo podczas ramy czasowej prognoz w Outlook w porównaniu do Scenariusza Referencyjnego. Polityki które zachęcają do bardziej wydajnej produkcji i zużycia energii mają 80% udziału w całości uniknionych emisji CO 2. Reszta pochodzi ze zmiany na nisko węglowe lub zero węglowe paliwa. Bardziej wydajne zużycie paliw, głównie poprzez bardziej wydajne samochody i ciężarówki, przyczynia się do 36 % całości uniknionych emisji. Bardziej wydajne zużycie energii w szerokim spektrum zastosowań, łącznie z oświetleniem, klimatyzacją, urządzeniami i silnikami przemysłowymi, oszczędza kolejne 30%. Wkład bardziej wydajnej produkcji energii wynosi 13%. Energia odnawialna i biopaliwa zaoszczędzają dodatkowe 12%, a energia jądrowa pozostałe 10%. Wprowadzenie zaledwie tuzina strategi będzie odpowiedzialne za wkład równy prawie 40% całości uniknionych emisji do 2030 roku. Polityki, które są najbardziej skuteczne w redukcji emisji także przynoszą największe obniżki w imporcie ropy i gazu. Nowe strategie i środki będę opłacalne W całości, analizowane nowe strategie i środki przyniosą oszczędności, które znacznie przekraczają dodatkowy wstępny koszt inwestycji z rąk konsumentów - kluczowy wynik ze Scenariusza Alternatywnej Polityki. Całkowite inwestycje w roku na łancuchu energetycznym - od producenta do konsumenta są 560 miliardów dolarów niższe niż w Scenariuszu Referencyjnym. Inwestycje w sprzęt końcowego użytku i budynki są 2,4 biliona dolarów wyższe, ale są one ewidentnie przeważone przez 3 biliony dolarów inwestycji zaoszczędzonych po stronie dostaw. Podczas tego samego okresu, koszt paliwa zaoszczędzonego przez konsumentów wynosi 8,1 biliona dolarów, znacznie rekompensując dodatkowe inwestycje w działania ograniczające popyt, potrzebne dla stworzenia tych oszczędności. Zmiany związane z inwestycjami w elektryczność, będące wynikiem strategi zawartych w Scenariuszu Alternatywnej Polityki, przyniosą szczególnie duże oszczędności. Średnio, jeden dodatkowy dolar zainwestowany w bardziej wydajne sprzęty elektryczne, urządzenia i budynki zaoszczędza wiecej niż dwa dolary zainwestowane w dostawy elektryczności. Ta proporcja jest największa w krajach spoza OECD. Dwie trzecie wydanego dodatkowo kapitału na działania ograniczające popyt są poniesione przez konsumentów w krajach OECD. Okresy zwrotu dodatkowych inwestycji na działania ograniczające popyt są bardzo krótkie, w zakresie od roku do ośmiu lat. Najkrótsze są w krajach rozwijających się i dla strategi wprowadzonych przed 2015 rokiem. 6 World Energy Outlook 2006

9 Energia jądrowa znów widziana korzystnie jeśli obawy społeczne będą zażegnane Energia jądrowa technologia sprawdzona w produkcji elektryczności dla obciążenia podstawowego może mieć poważny wkład w redukcję zależności od gazu importowanego i ograniczenie emisji CO 2. W Scenariuszu Referencyjnym światowa moc produkcyjna energii jądrowej powiększą się z 368 GW w 2005 do 416 GW w Ale jej udział w całości pierwotnych nośników energetycznych nadal spada, z założeniem, że niewiele nowych reaktorów zostanie wybudowanych i że kilka istniejących zostanie wycofanych. W Scenariuszu Alternatywnej Polityki bardziej przychylne jądrowe strategie podniosą moc produkcyjną energii jądrowej do 519 GW w 2030, tak że jej udział w całości nośników energetycznych wzrośnie. Zaintersowanie budową reaktorów jadrowych wzrosło w rezultacie wyższych cen energii kopalnej, co spowodowało, że enegria jądrowa stała się relatywnie bardziej konkurencyjna. Nowe elektrownie jądrowe mogłyby produkować elektryczność za koszt mniejszy niż pięć centów amerykańskich za kwh, jeśli konstrukcja i ryzyka obsługi będą właściwie zarządzane przez sprzedawców elektrownii i przedsiębiorstwa elektroenergetyczne. Przy takim koszcie, energia jądrowa będzie tańsza niż elektryczność oparta na gazie, jeśli ceny gazu sięgną powyżej 4,70 dolara za MBtu. Energia jądrowa pozostanie nadal droższa niż konwencjonalne elektrownie zasilane węglem przy cenach węgla poniżej 70 dolarów za tonę. Koszty związane z progiem rentowności energii jądrowej byłyby niższe jeśli zostanie wprowadzona kara pieniężna za emisje CO 2. Energia jądrowa tylko wtedy stanie się ważniejsza jeżeli rządy państw, gdzie energia jądrowa jest akceptowana, będą odgrywały ważniejszą rolę w ułatwianiu prywatnych inwestycji, szczególnie na rynkach zliberalizowanych. Elektrownie jądrowe wymagają dużego kapitału, potrzebują początkowej inwestycji od 2 miliardów dolarów do 3,5 miliarda dolarów na reaktor. Z drugiej strony, koszty wytwarzania energii jądrowej są mniej podatne na zmiany w cenach paliw niż w elektroenergetyce zasilanej węglem lub gazem. Ponadto, złoża uranu są obfite i szeroko rozłożone na całym świecie. Dwie wyżej wymienione zalety czynią energię jądrową potencjalnie atrakcyjną opcją we wzmacnianiu bezpieczeństwa dostaw elektryczności jeżeli obawy o bezpieczeństwo elektrownii, pozbywanie się odpadów jądrowych i zagrożenie proliferacją będą rozwiązane ku zadowoleniu społecznemu. Wkład biopaliw zależy od nowych technologii Przewidywane jest, że biopaliwa będą miały znaczący wkład w zaspokojeniu globalnych potrzeb energetycznych w transporcie drogowym, szczegolnie w Scenariuszu Alternatywnej Polityki. W tym scenariuszu odpowiadają one za 7% konsumpcji paliw drogowych w 2030 roku, powyżej aktualnego 1%. W Scenariuszu Referencyjnym, ich udział osiąga 4%. W obydwu scenariuszach, Stany Zjednoczone, Unia Europejska i Brazylia są odpowiedzialne za większość podwyżki oraz pozostają przodującymi producentami i konsumentami biopaliw. Przewiduje się, że etanol będzie odpowiadał za większą część wzrostu w zużyciu biopaliw na świecie, gdyż spodziewa się, że koszty produkcji opadną szybciej w porównaniu do biodizla drugie główne biopaliwo. Udział biopaliw w zużyciu paliw w transporcie pozostaje stanowczo najwyższy w Brazylii najtańszy światowy producent etanolu. Synteza 7

10 Rosnące zapotrzebowanie na żywność, które konkuruje z biopaliwami o istniejącą ziemię pod uprawy i pastwiska, ograniczy potencjał produkcyjny biopaliw na podstawie istniejących technologii. Mniewięcej 14 milionów hektarów jest obecnie wykorzystywanych do produkcji biopaliw, równe około 1% aktualnie dostępnej światowej ziemi pod uprawę. Ten udział wzrasta do 2% w Scenariuszu Referencyjnym i 3,5% w Scenariuszu Alternatywnej Polityki. Ilość ziemi potrzebnej pod uprawę w 2030 roku będzie przekraczała obszar ziemi uprawnej we Francji i Hiszpanii w Scenariuszu Referencyjnym oraz całej w krajach regionu OECD Pacific w tym Australii w Scenariuszu Alternatywnej Polityki. Aktualnie opracowywane nowe technologie biopaliwowe, w szczególności etanol ligninowo-celulozowy, mógłby dopuścić biopaliwa do odegrania o wiele większej roli niż przewidywanej w jakimkolwiek z dwóch scenariuszy. Jednak znaczące technologiczne bariery nadal muszą być pokonane by te technologie drugiej-generacji stały się komercyjnie możliwe. Handel i polityka subwencji będą krytycznymi czynnikami w wyznaczaniu gdzie i z jakimi zasobami oraz technologiami biopaliwa będą produkowane w nadchodzących dekadach, całkowity ciężar dotacji spoczywający na podatnikach oraz opłacalność biopaliw jako sposób promocji dywersyfikacji w energii i redukcji emisji dwutlenku węgla. Wdrażanie Scenariusza Alternatywnej Polityki w rzeczywistość Istnieją wielkie przeszkody do przyjęcia i wprowadzenia strategi oraz środków zawartych w Scenariuszu Alternatywnej Polityki. W praktyce będzie wymagana znaczna chęć polityczna by wprowadzić w życie te strategie, z których wiele natknie się na sprzeciw ze strony niektórych kręgów przemysłu i konsumentów. Politycy muszą jasno przedstawić korzyści dla ekonomii i społeczeństwa wynikające z proponowanych środków. W większości państw obywatele są coraz lepiej zaznajomieni z zaletami bezpieczeństwa energetycznego i ekologicznymi wynikającymi z poparcia bardziej wydajnego zużycia energii oraz propagowania roli energii odnawialnych. Wsparcie sektora prywatnego i międzynarodowa współpraca będzie potrzebna do surowszych inicjatyw rządowych. Pomimo że większość inwestycji energetycznych będzie musiała pochodzić z sektora prywatnego, to jednak rządy odgrywają znaczącą rolę w kreowaniu odpowiedniej atmosfery dla inwestycji. Kraje uprzemysłowione będą musiały pomóc krajom rozwijającym się przeskoczyć do najbardziej zaawansowanych technologii oraz zaadoptować wydajne sprzęty i praktyki. Będzie to wymagało kampanii promujących przekazywanie technologii, budowania mocy i współpracy w badaniach i rozwoju. Potrzebny będzie duży stopień współpracy pomiędzy krajami oraz pomiędzy przemysłem i rządem. Kraje spoza OECD mogą szukać pomocy u instytucji wielostronnych pożyczek i innych międzynarodowych organizacji w tworzeniu i wdrażaniu nowych strategi. Może to być szczególnie potrzebne dla małych krajów rozwijających się, które w przeciwieństwie do Chin i Indii, mogą mieć trudności w przyciąganiu inwestycji. Analizy zawarte w Scenariuszu Alternatywnej Polityki demonstrują jak pilne jest podjęcie działania strategicznego. Każdy rok opóźnienia we wprowadzaniu analizowanych strategi będzie miał nieproporcjonalnie większy efekt na emisje. Na przykład, jeśli działania byłyby opóźnione o 10 lat, czyli wprowadzone dopiero w 2015, 8 World Energy Outlook 2006

11 to całkowite uniknione emisje do 2030 w zestawieniu do Scenariusza Referencyjnego sięgnełyby jedynie 2%, w porównaniu z 8% w Scenariuszu Alternatywnej Polityki. W dodatku opóźnienia w przyspieszaniu badań nad energią i starań nad rozwojem, zwłaszcza w dziedzinie sekwestracji CO 2, wstrzymywałyby możliwości obniżenia poziomów emisji po 2030 roku. Większe oszczędności energii wymagałyby jeszcze większego nacisku strategicznego Nawet jeśli rządy wprowadzą w życie, tak jak zakładamy, wszystkie rozważane strategie ograniczające import oraz emisje, jednakowoż będą one wzrastać dalej do roku Utrzymanie światowych emisji CO 2 na obecnym poziomie będzie wymagało o wiele silniejszych strategi. W praktyce, przełomy technologiczne które dogłębnie zmieniają sposób w jaki produkujemy i konsumujemy energię będą niewątpliwie również potrzebne. Problemy napotykane w osiągnięciu tego celu w ramach czasowych naszej analizy nie usprawiedliwiają braku lub opóźnienia w działaniu, co tylko podniosłoby długoterminowe koszta ekonomiczne, bezpieczeństwa oraz środowiska naturalnego. Im szybciej zaczniemy działać tym szybciej nowa generacja bardziej wydajnych, niskowęglowych lub bezwęglowych systemów energetycznych będzie mogła być wprowadzona. W naszym zasięgu jest o wiele bardziej zrównoważona przyszłość energii, przy użyciu technologii które są już dostępne lub bliskie komercjalizacji. Ostatnio opublikowany raport MAE, Energy Technology Perspectives, pokazuje że potrzebne jest wielorakie podejście do rozwoju i wdrażania technologii. W tym Outlook, Analiza Powyżej Scenariusza Alternatywnej Strategii (BAPS), ilustruje jak nadzwyczajnie ambitny cel ograniczenia emisji CO 2 w 2030 roku, tak aby pozostał na dzisiejszym poziomie, może być osiągnięty. To wymagałoby zmniejszenia emisji o 8 Gt więcej niż w Scenariuszu Alternatywnej Strategii. Cztery piąte oszczędności energii i emisji w Analizie BAPS pochodzi z jeszcze silniejszych wysiłków strategicznych aby poprawić wydajność energetyczną, zwiększyć produkcję elektryczności ze źródeł jądrowych i odnawialnych oraz wesprzeć wprowadzenie technologii sekwestracji CO 2 jedna z najbardziej obiecujących opcji złagodzenia emisji w dalekosiężnym rozważaniu. Jednak zmiany technologiczne wymienione w Analizie BAPS, pomimo iż technicznie wykonalne, byłyby bezprecedensowe zarówno w skali jak i szybkości wdrażania. Dostarczenie nowoczesnej energii do ubogich społeczeństw świata jest naglącą potrzebą Chociaż w obu scenariuszach następuje stały postęp w rozszerzaniu użycia nowoczesnych usług energetycznych dla domostw w krajach rozwijających się, wiele ludzi będzie dalej polegało na tradycyjnej biomasie w roku Obecnie, 2,5 miliarda ludzi używa drewna opałowego, węgla drzewnego, odpadów rolniczych lub łajna zwierzęcego aby zaspokoić większość swoich dziennych potrzeb na energię w gotowaniu i ogrzewaniu. W wielu krajach te środki stanowią ponad 90% zużycia całkowitej energii dla domostw. Niewydajne i niezrównoważone zużycie biomasy ma poważne konsekwencje dla zdrowia, środowiska naturalnego oraz rozwoju ekonomicznego. Zaskakujące jest iż około 1,3 miliona ludzi w większości kobiet i Synteza 9

12 dzieci umiera przedwcześnie co roku z powodu wewnątrzdomowego zanieczyszczenia powietrza biomasą. Udowodnione jest, że w krajach gdzie lokalne ceny dostosowały się do niedawnych wysokich międzynarodowych cen energii, przejście na czystsze i bardziej wydajne sposoby gotowania tak naprawdę się opóźniło lub nawet odwróciło. W Scenariuszu Referencyjnym liczba osób używających biomasę wzrośnie do 2,6 miliarda w roku 2015 i do 2,7 miliarda w roku 2030 wraz ze wzrostem populacji światowej. To oznacza, że jedna trzecia populacji świata będzie nadal bazować na tych paliwach, czyli udział niewiele mniejszy niż dziś. Na świecie jest nadal 1,6 miliarda ludzi którzy żyją bez elektryczności. Aby uzyskać Milenijne Cele Rozwoju, ta liczba musiałaby zmniejszyć się do mniej niż miliarda w roku Potrzebne są nagłe działania w kierunku zachęcania do bardziej efektywnego i zróżnicowanego zużycia tradycyjnej biomasy i wspomaganie ludzi do przejścia na nowoczesne paliwa i technologie używane w gospodarstwach domowych. Odpowiednie strategie zależne są od lokalnych warunków takich jak dochód na osobę i dostępu do zróżnicowanych dostaw biomasy. Alternatywne paliwa i technologie są aktualnie dostępne w przystępnych cenach. Obniżenie o połowę liczby gospodarstw używających biomasę do gotowania przed 2015 rekomendacja Projektu Milenijnego ONZ - będzie wymagało by 1,3 miliarda ludzi przestawiło się na gaz płynny i inne paliwa komercyjne. Ten fakt nie będzie miał znaczącego wpływu na światowy popyt ropy i potrzebny sprzęt kosztowałby, najwyżej, 1,5 miliarda dolarów rocznie. Jednakże energiczne i wspólne akcje rządowe - ze wsparciem ze strony krajów uprzemysłowionych - są nieodzowne do osiągnięcia tego celu, razem ze wspólnym finansowaniem z publicznych i prywatnych źródeł. Strategie musiałyby stawić czoła barierom w dostępie, przystępności i dostawach, i stać się centralnym elementem szerszych strategi rozwoju. 10 World Energy Outlook 2006

13 Obecny dokument był oryginalnie opublikowany w języku angielskim. Pomimo tego, że MAE przetłumaczyło ten tekst możliwie najdokładniej, mogą istnieć małe różnice w przekładzie. Synteza 11

14 INTERNATIONAL ENERGY AGENCY The International Energy Agency (IEA) is an autonomous body which was established in November 1974 within the framework of the Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) to implement an international energy programme. It carries out a comprehensive programme of energy co-operation among twenty-six of the OECD s thirty member countries. The basic aims of the IEA are: To maintain and improve systems for coping with oil supply disruptions. To promote rational energy policies in a global context through co-operative relations with non-member countries, industry and international organisations. To operate a permanent information system on the international oil market. To improve the world s energy supply and demand structure by developing alternative energy sources and increasing the efficiency of energy use. To assist in the integration of environmental and energy policies. The IEA member countries are: Australia, Austria, Belgium, Canada, the Czech Republic, Denmark, Finland, France, Germany, Greece, Hungary, Ireland, Italy, Japan, the Republic of Korea, Luxembourg, the Netherlands, New Zealand, Norway, Portugal, Spain, Sweden, Switzerland, Turkey, the United Kingdom and the United States. The European Commission takes part in the work of the IEA. ORGANISATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT The OECD is a unique forum where the governments of thirty democracies work together to address the economic, social and environmental challenges of globalisation. The OECD is also at the forefront of efforts to understand and to help governments respond to new developments and concerns, such as corporate governance, the information economy and the challenges of an ageing population. The Organisation provides a setting where governments can compare policy experiences, seek answers to common problems, identify good practice and work to co-ordinate domestic and international policies. The OECD member countries are: Australia, Austria, Belgium, Canada, the Czech Republic, Denmark, Finland, France, Germany, Greece, Hungary, Iceland, Ireland, Italy, Japan, Korea, Luxembourg, Mexico, the Netherlands, New Zealand, Norway, Poland, Portugal, the Slovak Republic, Spain, Sweden, Switzerland, Turkey, the United Kingdom and the United States. The European Commission takes part in the work of the OECD. OECD/IEA, 2007 No reproduction, copy, transmission or translation of this publication may be made without written permission. Applications should be sent to: International Energy Agency (IEA), Head of Publications Service, 9 rue de la Fédération, Paris Cedex 15, France. 12 World Energy Outlook 2006