Bezpieczeństwo energetyczne
|
|
- Jolanta Smolińska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Bezpieczeństwo energetyczne część I Fundamenty Wykład dla PISM listopad 2012 r. Andrzej Szczęśniak niezależny ekspert
2 Agenda części I Definicje Energia = cywilizacja, dobrobyt Źródła problemów Strategie, pomiar, narzędzia Instytucje 2
3 Definicje: Bezpieczeństwo stan niezagrożenia, spokoju, pewności (PWN) stan faktyczny, ale poprzez odczucia poziom (osobisty czy w społecznościach) oparty na wiedzy, także na emocjach zależy do systemów wartości, preferencji czy stanu psychicznego... oraz informacji, kształtujących wiedzę i uczucia Ten sam stan faktyczny może być odbierany różnie przez osoby czy zbiorowości 3
4 Energia, cóż to takiego? Potencjał, zdolność wykonania pracy... + ciepło... + promieniowanie 1599 rok po raz pierwszy w języku angielskim XIX wiek naukowe zrozumienie Rozwój technologii masowe przekształcanie energii masowe użycie Trudności pojęciowe (masa jednostek dżule, kalorie, BTU, toe, kwh...) 4
5 Energia = cywilizacja, dobrobyt 5
6 Energia = cywilizacja, dobrobyt 2 6
7 Energia - źródła i nośniki Biomasa Energia nuklearna Woda i wiatr Biopaliwa Węgiel Energia odnawialna Ropa naftowa Energia elektryczna Gaz ziemny Oszczędność energii 7
8 Bezpieczeństwo energetyczne Bezpieczeństwo infrastruktury Ceny Dywersyfikacja dostaw Inwestycje Zagrożenia terroryzmu i wojny Premia bezpieczeństwa Zabezpieczenie dostaw Bezpieczeństwo popytu... i dochodów Dostęp do nowych zasobów Broń energetyczna 8
9 Definicje klasyczne Bezpieczeństwo i pewność w ropie leży tylko w różnorodności i jeszcze raz różnorodności. ( Safety and certainty in oil, lie in variety and variety alone. ) Winston Churchill 1911 r. - wzorcowy strategiczny wybór ciągła zdolność państwa do utrzymywania swego funkcjonowania bez poważnych zaburzeń USA - Robert Ebel - Center for Strategic and International Studies Fizyczne bezpieczeństwo systemu Fizyczna dostępność dostaw zaspokajająca popyt po określonej cenie Międzynarodowa Agencja Energii Bezpieczeństwo ekonomiczne, ciągłość dostaw 9
10 Definicje: polska i polecana stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska Prawo Energetyczne: szerokie rozumienie, wiele elementów (środowisko), rozległość i nieokreśloność zapewnienie odpowiednich, wiarygodnych dostaw po dobrej cenie i w sposób, nie zagrażający podstawowym narodowym wartościom i celom Daniel Yergin: podporządkowanie strategicznej polityce 10
11 Miejsce w polityce energetycznej Trójkąt: Konkurencja, Środowisko, Bezpieczeństwo Siła napędowa: bezpieczeństwo narodowe czy stabilność gospodarcza 11
12 Polityka a gospodarka W energii nie występują osobno Pytanie, jednak - co jest ważniejsze... Fundamentem: biznes, gospodarka kapitał, inwestycje globalny rynek i ład prawny Polityka i jej wymogi Bezpieczeństwo musi kosztować! 12
13 Bezpieczeństwo kosztuje Koszty a poziom bezpieczeństwa - początkowo niskie - rosną geometrycznie Ograniczenia: - preferencje klientów - otoczenie konkurencyjne - obciążenie gospodarki 13
14 Źródła problemów - potrzeby 14
15 Źródła problemów rosnący import 15
16 Zagrożenia Braki fizyczne Wymiar militarny Zagrożenia ekonomiczne Zagrożenia wpływu i nacisku 16
17 Strategie bezpieczeństwa Zapobieganie (regiony, państwa stabilne, przyjazne) Powstrzymywanie (niestabilne, wrogie) dywersyfikacja źródeł pochodzenia, transportu elastyczność energetyczna Odstraszanie (regiony w kryzysie) współpraca, wymiana krajowe źródła alternatywne użycie siły, dyplomacja, aktywna polityka zagr. Zarządzanie kryzysowe ograniczenia popytu rezerwy strategiczne (np. IEA, SPR) 17
18 Mierzenie Import wobec konsumpcji Podstawowy miernik zależności gospodarki od importu surowców energetycznych Import brutto i netto Brutto = całość importu / konsumpcja Netto = import netto / konsumpcja Na ile można zamienić? Polska niewielka zależność 18
19 Mierzenie (2) Wrażliwość - wskaźniki: stan finansów gospodarki i państwa intensywność energetyczna gospodarki Wielkość zapasów a konsumpcja (IEA) Stosunki międzynarodowe (USA - Kanada) Stan infrastruktury, połączenia między rynkami Wskaźnik N-1 (bezpieczeństwo gazowe EU) Pewność regionów i państw dostawców 19
20 Wrażliwość gospodarki na szok 20
21 Ocena zewnętrznych zagrożeń 21
22 Dostawcy ropy: dobrzy i źli 22
23 Strategie - dywersyfikacja źródeł 23
24 Klasyka Churchill 1911 Z węgla na ropę Statki - szybsze od niemieckich Zasoby: własne czy niepewne (Iran)? Rząd UK kupuje udziały w AngloPersian Oil Co. (dzisiaj BP) Światowy układ sił: USA 62%, Rosja 12%, Meksyk 5% dostaw Churchill: safety and certainty in oil lie in variety and variety alone 24
25 Instytucje: Międzynarodowa Agencja Energii 1974 po embargu naftowym 1973 Zadanie: przygotowanie na kryzys - koordynacja Dominacja: USA + Japonia Narzędzie: zapasy ropy 90 dni importu, programy działania, próg - brak 7% dostaw Podaż: uruchomienie zapasów i produkcji Popyt: ograniczenia, substytuty 25
26 IEA 3 miesiące konsumpcji 5 miesięcy importu Polska w czołówce 65 mln bbl = 8,9 mln ton * 120 $/bbl = 7,8 mld $ = 24 mld zł 26
27 Zagrożenia naturalne huragan Katrina sierpień wrzesień 2005 r. - huragany w Katrina i Rita w Zatoce Meksykańskiej 47% mocy rafineryjnych i 28% wydobycia ropy USA sparaliżowane W tydzień po huraganie ceny benzyny w całym kraju podskoczyły o 46 centów (do 3,07$/galon) Możliwości przetwórcze ropy zmniejszyły się o 2 mln bbl dziennie (na 17 mln bbl/d) Przeciętne gospodarstwo w USA wydaje na paliwa $ (45% więcej niż rok wcześniej) 27
28 Bezpieczeństwo energetyczne część II USA i globalne wyzwania Wykład dla PISM listopad 2012 r. Andrzej Szczęśniak niezależny ekspert 28
29 Agenda części 2. Źródła problemów światowych Globalny wymiar problemów Kryzysy energetyczne USA energetyczne mocarstwo Amerykańskie globalne strategie 29
30 Źródła problemów: rozkład zasobów 30
31 Unia Europejska, czyli uboga krewna 31
32 32
33 Wysokie koszty konsumentów 33
34 Globalne Bałkany (Z. Brzeziński) Globalne Bałkany świat muzułmański: Dzisiaj: 68% ropy, 41% gazu, 2020 (z Rosją): 39% produkcji ropy USA, UE, Azja: 60% konsumpcji Polityczna niestabilność: \ Źródło radykalnego terroryzmu Wrogość etniczna i religijna Niezaakceptowane państwo Izrael Aspiracje militarne (Iran) 34
35 Wielkie przemieszczanie 35
36 Wąskie gardła 36
37 Nowi konkurenci 37
38 Ubóstwo energetyczne Ilość osób bez dostępu do elektryczności (mln) World Energy Outlook - IEA
39 Historia kryzysów 1973 embargo jako naftowy szantaż Zachodu 1979/80 rewolucja w Iranie, wojna Iran Irak wojna w Zatoce 1998 szok niskich cen ropy naftowej 2002 grudzień strajk w Wenezueli 2003 marzec inwazja Iraku kryzys spekulacji = 145 $/bbl 2009 Ukraina blokada tranzytu gazu 39
40 Kryzys = brak ropy 40
41 Historia cen = historia kryzysów 41
42 Aktywa zainwestowane w ropę: - 13 mld $ 2003 r. -> 260 mld $ marzec ceny 25 towarów + 183% Kryzys 2008 ropa = 145 $/bbl 42
43 USA energetyczny hegemon 43
44 USA potęga zasobów 44
45 USA dywersyfikacja idealna Andrzej Szczęśniak Bezpieczeństwo energe 45
46 Nowoczesna wojna = paliwa US Army 20 mln ton paliw na rok = największy kupiec paliw na świecie 8,5 mld $ w 2005r (70% paliwo lotnicze) brygada piechoty USA w Afganistanie = 320 tysięcy litrów paliwa dziennie paliwo = 70% wagi wyposażenia galon paliwa lotniczego $1.05 w rafinerii $400 na polu walki 46
47 Broń energetyczna... Zachodu USA Japonia 1941r. (odmowa sprzedaży) USA (+ Saudi Arabia) UK, Francja 1956r. od 1984 r. USA Iran 1990 Irak (oil for food) 1995 r. USA Libia, Iran Libia 2004 r. koniec 2010 Iran (ONZ, USA, EU) 47
48 Gaz z łupków - globalna strategia USA ekspansja technologii i sojusze światowe Shale gas osłabienie wpływu producentów (Rosja) Global Shale Gas Initiative Polska najlepszym uczniem w klasie Prezydent Obama w Polsce: wspierajcie amerykańskie inwestycje Beata Stelmach, MSZ: gaz łupkowy zwiększy obecność amerykańską w Europie, kluczową dla wzmocnienia pozycji Europy i zabezpieczenia równowagi sił Richard Morningstar (US. State Dep.): mamy bardzo, naprawdę bardzo specjalne stosunki z Polską 48
49 Bezpieczeństwo energetyczne część 3 Europa, Rosja Wykład dla PISM listopad 2012 r. Andrzej Szczęśniak niezależny ekspert 49
50 Agenda części 3. Energetyczne ubóstwo surowcowe Trzy europejskie priorytety Niemcy i Norwegia EU-Rosja czyli współzależność Rosja strategia suwerenności Gazprom 50
51 Europa pozycja energetyczna Największy światowy konsument energii Minimalne zasoby energetyczne Ameryka - zasoby węgla (8 razy), gazu (4 razy), ropy naftowej (12 razy) większe niż Europa Największy importer energii Koszty: deficyt handlowy EU27 = 73 mld Euro Surowce energetyczne = 306 mld Euro (2010) Zróżnicowane zasoby i polityki krajów członków Energia odnawialna jako remedium i narzędzie promocji własnego przemysłu 51
52 Bruksela, nie Houston ma problem 52
53 Unia Europejska brak zasobów ropa naftowa gaz ziemny węgiel 53
54 Unia wspólna polityka? Energia zastrzeżona dla państw członkowskich Traktat Lizboński daje Brukseli pewien wpływ Ogromna ilość słów, dokumentów, przepisów Niewielkie efekty koszty, ekonomia, społeczeństwo Polityka energetyczna Unii trzy wymiary 54
55 Potrójne wyzwanie Polityka energetyczna Europy 55
56 Priorytety: zrównoważony rozwój 2020 rok = % (+10%) * emisje CO2 redukcja 20% * energia odnawialna udział 20% (10% transport) efektywność energetyczna + 20% oznacza = 15% energii mniej, o 26% mniejszy import Handel emisjami (ETS) Energia nuklearna napięcia * od przewidywanej konsumpcji 56
57 Priorytety: konkurencyjny rynek Wspólny europejski rynek energii brak sukcesów wiele rynków, wiele regulacji Liberalizacja rynku model brytyjski, opór przemysłu, kompromisy Osłabione koncerny = mniej bezpieczeństwa Badania naukowe, postęp techniczny ("czysty" węgiel) jako światowa przewaga konkurencyjna... kiedy? 57
58 Priorytety: bezpieczeństwo Współpraca międzynarodowa stosunki z dostawcami (Polska a Turcja wobec Rosji) Postulat wspólnej polityki zagranicznej obszary i dialogi energetyczne: Bałkany, Rosja, Norwegia, Ukraina, Afryka Płn., Morze Kaspijskie kompromis klauzula gazpromowska Dywersyfikacja źródeł i rodzajów energii sterowana mniej Rosji czy naturalna więcej LNG mniej węgla, a atomu? więcej odnawialnych... o ile? Solidarność? czy konkurencja i łączenie rynków? 58
59 EU gaz, dywersyfikacja Europa jako całość dobre zróżnicowanie 59
60 Niemcy pragmatyzm nowej energii Ubóstwo energetyczne 97% ropy i 83% gazu z importu Technologiczne mocarstwo tworzy przemysł nowej, zielonej energii Idee otwierają rynki: ochrona klimatu, efektywność energetyczna Unia Europejska jako nośnik nowej energii Import energii w zamian za technologie Rosja partnerstwo dla modernizacji Afryka północna Desertec Głos decydujący niemieckie firmy, państwo wsparcie projektów Chiny tania praca i rozwój technologiczny zagrożeniem 60
61 61
62 Norwegia dobrobyt ze złóż Poland a shale gas promise How Norway have met the challenge? December Phillips Petroleum - Ekofisk October 1970 BP - giant Forties oilfield Production from the field started on 15 June 1971 Norway: National Oil company (Statoil 1972) % state's participation each production licence... + international investors + technology Norwegian Petroleum Directorate 62
63 Europejskie narzędzia gazowe Powstrzymywanie Odstraszanie (siła) Dobre stosunki + dywersyfikacja dostawców NATO, brak wspólnej armii, siła krajów członkowskich (Libia 2011), Rosja potęgą nuklearną Zapobieganie współpraca, rynek Rosja i Algieria wiarygodni dostawcy zakłócenie: państwa tranzytowe Zarządzanie kryzysowe Rezerwy gazu - bardzo drogie 63
64 Europa wobec Rosji Duży import surowców (inaczej niż USA) Stabilność dostaw (polityka + kontrakty długoterminowe) podstawa bezpieczeństwa Uzależnienie? Współzależność Strategia: energia za modernizację Brak wspólnej zewnętrznej polityki energetycznej Sukcesy w dostępie do rosyjskich złóż Zagrożenie zbyt mocna pozycja 64
65 Brak gazowego wyboru 65
66 Współzależność Europa Rosja 34% importu i 23% konsumpcji gazu EU 33% importu i 30% konsumpcji ropy EU 23% importu i 30% konsumpcji węgla EU + największy dostawca uranu Rosja Europa 88% eksportu rosyjskiej ropy 70% eksportu rosyjskiego gazu 50% eksportu rosyjskiego węgla 66
67 Rosja 67
68 Rosja surowcowe mocarstwo 68
69 Ropa, gaz, węgiel pozycja Rosji 69
70 Rosja strategia suwerenności Odzyskanie kontroli państwa nad zasobami konflikty o umowy z 90-tych lat Zintegrowana strategia wydobycia i eksportu przełamywanie słabych punktów (infrastruktura) zachęty dla inwestorów Bliska zagranica jako strefa bezpieczeństwa Bezpośredni dostęp do odbiorców (Ukraina!) Koniunktura cenowa dochody państwa, wzrost rosyjskich firm 70
71 Rosyjska strategia dywersyfikacji rynków sprzedaży i dróg eksportu ma przynieść zyski rzędu 7 mld $ rocznie (materiały firmy Łukoil) Rosja: zarabiamy na dywersyfikacji 71
72 Rosja, czyli Gazprom Strategia: zintegrowany koncern po 1990: eksporter bez dostępu do rynków po 2000: kontrola rurociągów, magazyny, ropa, energetyka Bezpośrednie wiązanie się z rynkiem EU dostęp do europejskiego odbiorcy Inwestycje w magazyny (Węgry, Belgia, Niemcy...) bezpieczeństwo energetyczne Wymiana aktywów: udział w wydobyciu za dostęp do rynków 72
73 Rosja globalne możliwości Między Europą a Nowym Światem Pacyfiku Azja jako zrównoważenie siły Europy Chiny - rosnący rynek, walka o pozycję wyjściową bufor wobec Europy Syberia Zachodnia (Ałtaj) Japonia, Korea, Pacyfik zrównoważenie Chin Azja Centralna anty-zachodni podział wpływów Gas-OPEC czyli wzmacnianie producentów Inne inwestycje światowe = budowanie związków LNG jako strategia 30% światowego rynku
74 Bezpieczeństwo energetyczne część 4 Polska Wykład dla PISM listopad 2012 r. Andrzej Szczęśniak niezależny ekspert 74
75 Agenda części 4. - Polska Energetyczna pozycja Polski Polskie bezpieczeństwo w Europie Geografia jako atut? Polska Rosja strategie i konflikty Wielkie projekty Gaz łupkowy i inne wyzwania Opinia publiczna czy narzędzie walki? 75
76 Polskie zasoby Polska węgiel kamienny: 6 14 mld ton, brunatny: 1,5 3,9 mld Czechy: węgiel kamienny: 1,7 3,2 mld, brunatny: 0,2 3,5 mld Niemcy: węgiel kamienny: 0,1 0,37 mld, bunatny: 6,6 48 mld Grecja: węgiel bunatny: 3,9 mld ton 76
77 Zależność Wysoka samodzielność surowcowa Węgiel podstawą, słabnącą od 25 lat Ropa 95% zależności Gaz 65% Wzrastające uzależnienie 77
78 Zużycie Niskie zużycie na tle EU Zmniejsza się z biegiem czasu Wiele krajów rozwój zużycia 78
79 Energetyczna pozycja Polski 79
80 Polska na osi wschód zachód 80
81 Uzależnienie czy szansa? Bardzo dobra pozycja geostrategiczna atut czy problem? Dobrowolne uzależnienie? 1993 rok 13,6 mln ton importu 6 mln z Rosji (44%) 2004 rok 18,4 mln ton 94% z Rosji Powód: korzyści ekonomiczne 81
82 Import energii Polska i Unia 82
83 Eksport energii Polska i Unia 83
84 Solidarność czy konkurencja Solidarność energetyczna polski wkład do Traktatu Rozumienie polskie: nacisk na Rosję (wspólne zakupy) Rozumienie unijne: infrastruktura + konkurencja Infrastruktura prawna (nawet techniczna) nie działa Projekty unijne: PolLit Link 170 m, NeuenhagenVierraden-Krajnik, Yamal Europe II, Baltic Pipe, White Stream, terminal LNG Świnoujście 114 m, Wierzchowice 109 m, Kosakowo 28 m, 84
85 Nowe kraje Unii inna pozycja 85
86 Polski priorytet: energią w Rosję Rozbudzone negatywne emocje społeczne Richard Lugar, US Senator: energy is becoming the weapon, might require NATO to review alliance obligations (Alliance Charter art. 5) any NATO member whose energy sources are cut off by force should be able to rely on assistance from the alliance Energetyczne NATO z USA obok Unii? Piotr Naimski: W Waszyngtonie pytano mnie: będziecie chcieli posyłać czołgi po ropę naftową? Oczywiście nie. Nowe porozumienie miałoby pomagać państwom dotkniętym kataklizmem albo presją polityczną nieodpowiedzialnego dostawcy. Jak walczyć między energetycznym mocarstwem i największym konsumentem? 86
87 Bezpieczeństwo priorytetem Strategia do 2030r.: Głównym celem polityki energetycznej w obszarze sektora gazowego jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego. 87
88 Polska Rosja sprawy sporne Spór o zobowiązanie budowy II nitki Jamału Konflikt o EuroPolGaz Blokada rosyjskich firm (Łukoil) Pośrednicy w zakupach ropy Zakup rafinerii w Możejkach Brak dostaw rurociągiem na Litwę Budowa BTS-2 koniec Przyjaźni Podwyższenie ceny gazu - listopad
89 Możejki Powstrzymywanie ekspansji? Polityczna, nieefektywna akwizycja Źle wynegocjowane warunki Poparcie polityków tylko w obietnicach Strategiczny sojusz z Litwą = koszt dla Orlenu Terminal w Butyndze, rurociąg produktowy, Droga ropa, duże inwestycje, brak rynku, Akcje rządu Litwy = 284,5 mln$ cena 2006r. Orlen -60% od 26 maja 2006r. 89
90 Porażka w negocjacjach 2006 Listopad 2006 negocjacje PGNiG - Gazprom -> podwyższenie ceny gazu kontraktu jamalskiego o 10% (+RosUkrEnergo) Szacowane skutki dla Polski (do 2022 r.) 2 2,5 mld$ (wariant niskich cen) 2,5-5 mld$ (wariant wysokich cen) Dokumenty ujawnia Premier Pawlak: dodatkowy koszt: 700 mln$ / r. 90
91 EU27 bilanse krajów w handlu z Rosją 2008 (mln Euro) Holandia (Rotterdam) Polska Francja Włochy Spór o Węgry Litwa Słowacja Bułgaria Czechy Niemcy Austria Polska Rosja wyniki 91
92 Wielkie projekty bezpieczeństwa Jamał 2 zablokowany 2001 r. Amber pomysł na przywództwo w regionie Gaz z Norwegii ofiara politycznych podziałów Interkonetory w kierunku Czech - tak, Niemiec... mhm Gazoport brak ekonomii, w budowie Magazyny kosztowne, długotrwałe inwestycje Nabucco egzotyczna aktywność europejska Wydobycie na M. Północnym inwestycja nie dla bezpieczeństwa, pierwsza porażka 92
93 Przyjaźń bez ropy? Konflikt Rosji z Białorusią Primorsk - alternatywa dla Przyjaźni Polska usztywnienie stanowiska Efekt mniej ropy przez Polskę 93
94 Odessa Brody 2001 wybudowany, 2004 rosyjska ropa, 2010 białoruskie próby, dzisiaj - pusty 94
95 Gaz z Norwegii Projekt od 1991 r. Umowy 2001 bez realizacji Podejście drugie 2006 r. połączenie do Danii Duńczycy chcą taniego gazu My nie chcemy rosyjskiego gazu 95
96 Dywersyfikacja? 2006: W Naftoporcie rozładowywany jest pierwszy tankowiec, który przetransportował z Zatoki Perskiej do Polski milion baryłek ropy (...) Kolejny tankowiec zawinie do Gdańska jeszcze w tym roku. Prezes Olechnowicz: Nasza strategia zakłada zaopatrywanie się w 40% w ropę z innego źródła niż kierunek rosyjski. I mam nadzieję, że w 2007 r. takie proporcje osiągniemy. Raport 4Q2007: Przerób ropy: URAL 92,6%, FORTIES 4,3%, ropa ROZEWIE 3,1%, ropa KUWAIT poniżej 0,1% Dlaczego? Ekonomia! 96
97 Rosyjska ropa = lepsze marże 8 7,21 7,41 Marże rafineryjne 6,58 $ / bbl - różnice między ropą Brent a Urals (REBCO) 7 6, Brent Urals 5 4,67 4,39 3,93 4 3,38 3, ,65 0,62 1,71 1,55 1,72 1,58 1,43 1,05 2,04 1,77 0,62 0,7 5,18 5,03 4,84 3,77 3,79 2,38 1,51 1,39 0,
98 Gazoport LNG Brak fundamentów biznesowych Chętni do korzystania? BRAK jedynie PGNiG Zakończenie procedury Udostępnienia Terminalu LNG w Świnoujściu. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA (PGNiG) - wiążące zamówienie, w dniu 18 marca podpisana umowa pomiędzy Polskim LNG SA i PGNiG o świadczenie usług regazyfikacji oraz usług dodatkowych. W wyniku procedury przydzielona została moc Nm3/h z oferowanych 570 Nm3/h. Kontrakt katarski? 20-30% droższy niż rosyjski Wysokie koszty podatek dywersyfikacyjny: Usługa regazyfikacji przez 20 lat (od 1 lipca 2014): przyjęcie tankowców LNG do terminalu (10 zawinięć rocznie), wyładunku, odbioru, regazyfikacji, dostarczenia zregazyfikowanego LNG do systemu przesyłowego oraz przeładunku LNG do cystern samochodowych. Wartość kontraktu ponad 13 mld zł.h. Ilości: 2,1 mld m3 3,2 mld m3. Koszty 650 mln zł/rok = 0,20 0,30 zł/m3 gazu 98
99 LNG a ceny i konkurencja Brak rynku bez kontraktów odbiorów, mieszanka krajowa Struktura kosztowa (1Q szacunkowo): krajowy gaz: 0,35 zł/m3 (~ 30%) import Rosja: 0,95 zł/m3 (~ 60%) import Niemcy: 1,10 zł/m3 (~ 8%) import LNG: do 1,35 do 1,55 zł/m3 cena hurtowa gazu 0,91 zł/m3 Konkurencja gazu z Nord Stream napór z zachodu Zagrożenie obciążenia PGNiG nadmiernymi kosztami wobec konkurencji Gazoport = przedsięwzięcie polityczne bez perspektyw na rynku polskim włączonym w europejski 99
100 Gorączka gazu łupkowego Budowanie oczekiwań: min. Sikorski: druga Norwegia, Premier: emerytury Gaz łupkowy jako narzędzie w negocjacjach: Wyborcza: Na Pomorzu Kanadyjczycy już szukają. Ministerstwo Gospodarki nie dowierza i forsuje umowę z Gazpromem. (A. Kublik ) Min. Budzanowski: Polska eksporterem przez gazoport Fala optymizmu zalewa media Skutki: rozbudzone oczekiwania lokalne i polityczne 100
101 Realia: bez szaleństw Exxon: nie da się wydobyć PIG studzi nastroje, USGS jeszcze bardziej Pierwsze negatywne odgłosy: PGNiG, Aurelian (tight), San Leon, Lane Energy (3Legs Resources) suche lub niewydajne odwierty, Wydajności znacznie niższe niż w USA To dopiero początek, spokojnie 101
102 Energetyka zaniedbania (NIK 2009) Niekorzystna struktura wiekowa mocy średni wiek bloków energetycznych (2008) 35 lat 25 z 98 bloków powyżej 40 lat Pogarszający się stan techniczny sprawność wytwarzania z 38,6% (2005) do 37,5% (2008) średni czas postoju z powodu awariami z 5 do 17 dni remonty awaryjne z 420 MW do 1057 MW linie przesyłowe 220 kv 55% w wieku dopuszczalnym dla ich eksploatacji (do 40 lat), 33,3% miało od 40 do 50 lat, powyżej 50 lat 11,7% Trudności w realizowaniu inwestycji brak kapitału 102
103 Wyzwanie energii nuklearnej Polska odpowiedź na politykę klimatyczną EU (uzależnienie od węgla) Ambitny timing 2020 r. - dzisiaj już 2023 r. Wyzwanie dla państwa EU, Niemcy Potrzeby kapitałowe (zadłużenie, wymogi) Wybór strategiczny EU (Francja) czy USA? Bilans korzyści i kosztów Czekamy na gaz łupkowy 103
104 Polski odbiór publiczny 104
105 Głos opinii publicznej 105
106 Polskie emocje medialne 106
107 Ukraiński kryzys 107
108 Ukraiński kryzys 2 108
Surowce energetyczne a energia odnawialna
Surowce energetyczne a energia odnawialna Poznań 6 czerwca 2012 1 Energia = cywilizacja, dobrobyt Warszawa 11 maja 2012 Andrzej Szczęśniak Bezpieczeństwo energetyczne - wykład dla PISM 2 Surowce jako twarda
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo energetyczne
Bezpieczeństwo energetyczne Wykład dla PISM r. Andrzej Szczęśniak niezależny ekspert rynku energii i bezpieczeństwa www.szczesniak.pl Część I Fundamenty Definicje Energia = cywilizacja, dobrobyt Źródła
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo energetyczne
Bezpieczeństwo energetyczne Kilka slajdów z wykładu Andrzej Szczęśniak ekspert rynku energii i bezpieczeństwa www.szczesniak.pl Agenda wykładu 1. Fundamenty 2. Globalne wyzwania i USA 3. Europa i Rosja
Bardziej szczegółowoGaz łupkowy. Polskie strategie i regulacje. Konferencja SCC, 18 listopada 2011 Perspektywy gazu niekonwencjonalnego w Polsce
Gaz łupkowy Polskie strategie i regulacje Konferencja SCC, 18 listopada 2011 Perspektywy gazu niekonwencjonalnego w Polsce Andrzej Szczęśniak www.naftagaz.pl Agenda 1. Polski gaz niekonwencjonalny na tle
Bardziej szczegółowoGazprom a rynek rosyjski
Gazprom Strategie europejskie Konferencja PISM Zmiany na europejskich rynkach gazu i strategie największych eksporterów Andrzej Szczęśniak 21 czerwca 2012 r. NaftaGaz.pl - Centrum Analiz Gazprom a rynek
Bardziej szczegółowoKto zagraża bezpieczeństwu energetycznemu?
Kto zagraża bezpieczeństwu energetycznemu? Wykład w Ursusie 14 stycznia 2015 Andrzej Szczęśniak niezależny analityk rynków i polityki energetycznej www.szczesniak.pl Agenda Co wiemy wszyscy kto zagraża?
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo energetyczne Europy w perspektywie globalnej
Akademia Finansów Polskie Towarzystwo Współpracy z Klubem Rzymskim Bezpieczeństwo energetyczne Europy w perspektywie globalnej dr Konrad Prandecki kprand@interia.pl Plan wystąpienia Znaczenie energii we
Bardziej szczegółowoEUROPEJSKIE PRIORYTETY W ZAKRESIE ENERGII
EUROPEJSKIE PRIORYTETY W ZAKRESIE ENERGII Prezentacja J.M. Barroso, przewodniczącego Komisji Europejskiej, na szczyt Rady Europejskiej w dniu 4 lutego 2011 r. Spis treści 1 I. Dlaczego polityka energetyczna
Bardziej szczegółowoUwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne stosunków UE-Rosja. 1.Rosyjskie zasoby surowców energetycznych oraz zarys historyczny odkryć
Spis treści: Wstęp Rozdział I Znaczenie problemów energetycznych dla bezpieczeństwa państw 1.Energia, gospodarka, bezpieczeństwo 1.1.Energia, jej źródła i ich znaczenie dla człowieka i gospodarki 1.2.Energia
Bardziej szczegółowoKonsumpcja ropy naftowej per capita w 2015 r. [tony]
ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Konsumpcja ropy naftowej per capita w [tony] 0 0,75 0,75 1,5 1,5 2,25 2,25 3,0 > 3,0 66 ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Główne kierunki handlu ropą naftową
Bardziej szczegółowoEkonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce
Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Janusz Kotowicz W2 Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechnika Częstochowska W2. Zasoby i zużycie gazu ziemnego w świecie i Polsce
Bardziej szczegółowoKonsumpcja ropy naftowej na świecie w mln ton
ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Konsumpcja ropy naftowej na świecie w mln ton Kraj 1965 1971 1981 1991 2001 2010 zmiana wobec 2010 udział w całości konsumpcji Stany Zjednoczone 552,1 730,6 735,3
Bardziej szczegółowoGaz ziemny w Polsce i Unii Europejskiej
Gaz ziemny w Polsce i Unii Europejskiej Gliwice, 25 września 2012 r. prof. dr hab. inż. Maciej KALISKI dr hab. inż. Stanisław NAGY, prof. AGH prof. zw. dr hab. inż. Jakub SIEMEK dr inż. Andrzej SIKORA
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo dostaw gazu
HES II Bezpieczeństwo dostaw gazu Marek Foltynowicz Listopad 2006 1 Bezpieczeństwo energetyczne Bezpieczeństwo energetyczne stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoPROF. DR HAB. INŻ. ANTONI TAJDUŚ
PROF. DR HAB. INŻ. ANTONI TAJDUŚ Kraje dynamicznie rozwijające produkcję kraje Azji Południowo-wschodniej : Chiny, Indonezja, Indie, Wietnam,. Kraje o niewielkim wzroście i o stabilnej produkcji USA, RPA,
Bardziej szczegółowoWyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski
Wyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski Lubelska Konferencja Spółek Komunalnych, 22.10.2014 Od 20 lat Polska skutecznie goni bogaty Zachód 70.0 PKB
Bardziej szczegółowoKonsumpcja ropy naftowej per capita w 2016 r. [tony]
Ropa: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Konsumpcja ropy naftowej per capita w [tony] 0 0,75 0,75 1,5 1,5 2,25 2,25 3,0 > 3,0 76 Ropa: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Główne kierunki handlu ropą naftową
Bardziej szczegółowoGłówne kierunki handlu ropą naftową w 2008 r. [mln ton]
ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Główne kierunki handlu ropą naftową w [mln ton] 318.5 43.4 22.4 24.4 23.8 121.7 127.6 49.5 196.9 90.9 101.3 32.6 64.7 92.0 119.7 25.4 53.1 21.4 107.6 119.4 44.5
Bardziej szczegółowoSiedziba: Wiedeń Organ naczelny: Konferencja OPEC Organ wykonawczy: Rada Gubernatorów i Komisja Ekonomiczna oraz Sekretariat
Kartel umowa państw posiadających decydujący wpływ w tej samej lub podobnej branży, mająca na celu kontrolę nad rynkiem i jego regulację (ceny, podaży, popytu). Nie jest to oddzielna instytucja. OPEC (Organization
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów
Bardziej szczegółowoVIII FORUM ENERGETYCZNE
VIII Forum Energetyczne 1 VIII FORUM ENERGETYCZNE Sopot, 16 18 Grudnia 2013 r. Europa znalazła się w sytuacji paradoksu energetycznego. Spowolnienie gospodarcze, wzrost efektywności energetycznej i udziału
Bardziej szczegółowoTrzy rewolucje, które zmienią energetykę Energetyka, która zmieni świat Wojciech Jakóbik
Trzy rewolucje, które zmienią energetykę Energetyka, która zmieni świat Wojciech Jakóbik Skąd bierze się energia? Nośniki energii (surowce energetyczne): Węgiel energetyczny Gaz ziemny Ropa naftowa Paliwo
Bardziej szczegółowoZapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r.
Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Zapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r. Ogólnopolska Konferencja
Bardziej szczegółowoPolska energetyka scenariusze
27.12.217 Polska energetyka 25 4 scenariusze Andrzej Rubczyński Cel analizy Ekonomiczne, społeczne i środowiskowe skutki realizacji 4 różnych scenariuszy rozwoju polskiej energetyki. Wpływ na bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoWykorzystanie węgla kamiennego. Warszawa, 18 grudnia 2013
Wykorzystanie węgla kamiennego Warszawa, 18 grudnia 2013 2 Zasoby kopalin energetycznych na świecie (stan na koniec 2012 r.) Ameryka Płn. 245/34/382 b. ZSRR 190/16/1895 Europa 90/3/150 Bliski Wschód 1/109/2842
Bardziej szczegółowoPARLAMENT EUROPEJSKI
PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 Komisja Spraw Zagranicznych 2009 2008/2239(INI) 12.12.2008 POPRAWKI 1-22 Giorgos Dimitrakopoulos (PE414.226v01-00) w sprawie drugiego strategicznego przeglądu energetycznego (2008/2239(INI))
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty bezpieczeństwa energetycznego w projekcie nowej polityki energetycznej państwa. Lublin, 23 maja 2013 r.
Wybrane aspekty bezpieczeństwa energetycznego w projekcie nowej polityki energetycznej państwa Lublin, 23 maja 2013 r. O czym będzie mowa Projekt nowej polityki energetycznej Polski (NPE) Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Bardziej szczegółowoTendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej?
Miasto 2010 efektywność energetyczna w miastach Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej? Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego
Bardziej szczegółowoSystem handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec
System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Porównanie strategii i doświadczeń Polski, Czech i Niemiec mgr Łukasz Nadolny Uniwersytet
Bardziej szczegółowoKohabitacja. Rola gazu w rozwoju gospodarkiniskoemisyjnej
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu Wydział Energetyki i Paliw MINISTERSTWO GOSPODARKI Departament Ropy i Gazu Kohabitacja. Rola gazu w rozwoju gospodarkiniskoemisyjnej
Bardziej szczegółowoRynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego.
Rynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego. dr Tomasz Heryszek Uniwersytet Śląski w Katowicach Wiceprezes Zarządu ds. Handlowych WĘGLOKOKS S.A. Unia Europejska (EU-28)
Bardziej szczegółowoRynek surowców korekta czy załamanie?
Rynek surowców korekta czy załamanie? Paweł Kordala, X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. 1 Agenda I. Rynek ropy II. Rynek miedzi III. Rynek złota IV. Rynek srebra V. Rynki rolne (kukurydza, pszenica, soja)
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowe Targi Górnictwa, Przemysłu Energetycznego i Hutniczego KATOWICE 2015. Konferencja: WĘGIEL TANIA ENERGIA I MIEJSCA PRACY.
Międzynarodowe Targi Górnictwa, Przemysłu Energetycznego i Hutniczego KATOWICE 2015 Konferencja: WĘGIEL TANIA ENERGIA I MIEJSCA PRACY Wprowadzenie Janusz Olszowski Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa Produkcja
Bardziej szczegółowoRola gazu ziemnego w polityce energetycznej państwa
MINISTERSTWO GOSPODARKI Departament Ropy i Gazu Rola gazu ziemnego w polityce energetycznej państwa Maciej Kaliski Warszawa, 27 stycznia 2010 r. Wprowadzenie Polski sektor energetyczny stoi obecnie przed
Bardziej szczegółowoCP Energia. Prezentacja Grupy CP Energia niezależnego dystrybutora gazu ziemnego. Warszawa, grudzień 2009
Prezentacja Grupy niezależnego dystrybutora gazu ziemnego Warszawa, grudzień 2009 Agenda Profil i strategia Grupy Realizacja celów emisji akcji serii G i I Rynek gazu ziemnego w Polsce 2 Profil i strategia
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2050 roku założenia i perspektywy rozwoju sektora gazowego w Polsce
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku założenia i perspektywy rozwoju sektora gazowego w Polsce Paweł Pikus Wydział Gazu Ziemnego, Departament Ropy i Gazu VII Forum Obrotu 2014 09-11.06.2014 r., Stare
Bardziej szczegółowoPolska energetyka scenariusze
Warszawa 10.10.2017 Polska energetyka 2050 4 scenariusze Dr Joanna Maćkowiak Pandera O nas Forum Energii to think tank działający w obszarze energetyki Naszą misją jest tworzenie fundamentów efektywnej,
Bardziej szczegółowoWojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus
SIEĆ DYSTRYBUCYJNA OGNIWEM STRATEGICZNEJ ROZBUDOWY SYSTEMU GAZOWEGO ZWIĘKSZAJĄCEGO BEZPIECZEŃSTWO DOSTAW GAZU ZIEMNEGO ORAZ STOPIEŃ DOSTĘPU SPOŁECZEŃSTWA DO SIECI Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski,
Bardziej szczegółowoJAN KRZYSZTOF BIELECKI - PRZEWODNICZĄCY RADY GOSPODARCZEJ PRZY PREZESIE RADY MINISTRÓW
CZY MOŻLIWA JEST DALSZA INTEGRACJA POLITYCZNA UE ORAZ WZROST KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI EUROPEJSKIEJ BEZ ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO? DEBATA PLENARNA JAN KRZYSZTOF BIELECKI - PRZEWODNICZĄCY
Bardziej szczegółowoWpływ rozbudowy krajowej infrastruktury gazowej na bezpieczeństwo energetyczne Polski Marcin Łoś Rafał Biały Piotr Janusz Adam Szurlej
Wpływ rozbudowy krajowej infrastruktury gazowej na bezpieczeństwo energetyczne Polski Marcin Łoś Rafał Biały Piotr Janusz Adam Szurlej Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Bezpieczeństwo energetyczne na wspólnym
Bardziej szczegółowoUnijny rynek gazu model a rzeczywistość. Zmiany na europejskich rynkach gazu i strategie największych eksporterów Lidia Puka PISM, 21.06.2012 r.
Unijny rynek gazu model a rzeczywistość Zmiany na europejskich rynkach gazu i strategie największych eksporterów Lidia Puka PISM, 21.06.2012 r. Analiza trendów Wydobycie gazu w UE w 2010 r. Holandia Wielka
Bardziej szczegółowoWYZWANIA NA RYNKU ENERGII
BLOK TEMATYCZNY: Zrównoważone finansowanie infrastruktury WYZWANIA NA RYNKU ENERGII Nowe oferty dostawców i zmienione zachowania użytkowników dr Andrzej Cholewa dr Jana Pieriegud Sopot, 26 czerwca 2013
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0341/1. Poprawka. Gianluca Buonanno w imieniu grupy ENF
9.12.2015 A8-0341/1 1 Motyw F F. mając na uwadze, że unia energetyczna powinna stanowić nowy model energetyczny dla Europy oparty na silnych przekrojowych podstawach ustawodawczych i silnych celach; mając
Bardziej szczegółowoZałącznik 1: Wybrane założenia liczbowe do obliczeń modelowych
RAPORT 2030 Wpływ proponowanych regulacji unijnych w zakresie wprowadzenia europejskiej strategii rozwoju energetyki wolnej od emisji CO2 na bezpieczeństwo energetyczne Polski, a w szczególności możliwości
Bardziej szczegółowoKohabitacja. Rola gazu w rozwoju gospodarki niskoemisyjnej
Kohabitacja. Rola gazu w rozwoju gospodarki niskoemisyjnej Marcin Lewenstein Dyrektor Biura Planowania Strategicznego PGNiG SA 18 listopada 2010 r. Warszawa Rynek gazu w Europie wnioski dla Polski Prognozy
Bardziej szczegółowoAgenda. Rynek gazu w Polsce. 2 Prognozy rynkowe. Oferta gazowa Grupy TAURON - Multipakiet
Agenda 1 Rynek gazu w Polsce 2 Prognozy rynkowe 3 Dane rynkowe Źródło: Urząd Regulacji Energetyki Dane rynkowe Udział gazu ziemnego w strukturze zużycia energii pierwotnej w krajach europejskich Źródło:
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE ROKU GAZOWEGO 2017/18 PROGNOZY NA NADCHODZĄCY 2018/19. Centrum Prasowe PAP Warszawa r.
PODSUMOWANIE ROKU GAZOWEGO 2017/18 PROGNOZY NA NADCHODZĄCY 2018/19 Centrum Prasowe PAP Warszawa 12.10.2018 r. AGENDA ŚNIADANIA PRASOWEGO I. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA MINIONEGO ROKU GAZOWEGO II. HEG W ROKU
Bardziej szczegółowoKorytarz przesyłowy Zachód-Wschód Połączenie Ukrainy z europejskim rynkiem gazu
Korytarz przesyłowy Zachód-Wschód Połączenie Ukrainy z europejskim rynkiem gazu październik 2014 Wstęp Europa Centralna (Polska, Czechy, Słowacja i Węgry) wraz z Ukrainą zużywają ok. 85 mld m 3 gazu ziemnego
Bardziej szczegółowoZnaczenie gazu łupkowego dla Polski i Lubelszczyzny Aspekty ekonomiczne i społeczne. Dr Stanisław Cios Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Znaczenie gazu łupkowego dla Polski i Lubelszczyzny Aspekty ekonomiczne i społeczne Dr Stanisław Cios Ministerstwo Spraw Zagranicznych Nieco historii Instalacje naftowe w Polsce, początek XX w. Nieco historii
Bardziej szczegółowoPolska energetyka scenariusze
Warszawa 2017.09.22 Polska energetyka 2050 4 scenariusze Andrzej Rubczyński Zakres i cel analizy Polska energetyka 2050. 4 scenariusze. Scenariusz węglowy Scenariusz zdywersyfikowany z energią jądrową
Bardziej szczegółowoRYNEK GAZU PODSUMOWANIE 2017 R. PERSPEKTYWY NA 2018 R.
RYNEK GAZU PODSUMOWANIE 2017 R. PERSPEKTYWY NA 2018 R. Centrum Prasowe PAP Warszawa 07.02.2018 r. AGENDA ŚNIADANIA PRASOWEGO I. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA 2017 ROKU II. ZUŻYCIE GAZU III. HEG W 2017 ROKU
Bardziej szczegółowoGłówne problemy. Wysokie koszty importu ropy: 1 mld dziennie w 2011 Deficyt w bilansie handlowym: ~ 2.5 % of PKB 7% wydatków gospodarstw domowych
Pakiet "Czysta Energia dla u" Europejska strategia dotycząca paliw alternatywnych i towarzyszącej im infrastruktury Warszawa, 15 kwietnia 2013 Katarzyna Drabicka, Policy Officer, European Commission, DG
Bardziej szczegółowoNośniki energii w 2014 roku. Węgiel w fazie schyłkowej, atom trzyma się dobrze
Nośniki energii w 2014 roku. Węgiel w fazie schyłkowej, atom trzyma się dobrze ("Energia Gigawat" - 9/2015) Wydawany od 64 lat Raport BP Statistical Review of World Energy jest najbardziej wyczekiwanym
Bardziej szczegółowoPolski węgiel dla potrzeb gospodarki w Polsce
Polski węgiel dla potrzeb gospodarki w Polsce Zmiany w miksie energetycznym Unii Europejskiej Unia Europejska 1990 stałe paliwa 2017 paliwo jądrowe 26% 20% paliwo jądrowe 31% stałe paliwa 39% Unia Europejska
Bardziej szczegółowoHub gazowy w Polsce dywersyfikacja źródeł i autonomia w kreowaniu ceny na rynku
Hub gazowy w Polsce dywersyfikacja źródeł i autonomia w kreowaniu ceny na rynku Dr Marcin Sienkiewicz Dyrektor TGE Hub Polska. IX FORUM OBROTU Janów Podlaski, 20-22 czerwca 2016 Strona Agenda Co to jest
Bardziej szczegółowoRozwój energetyki gazowej w Polsce - szansa czy zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego?
Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Rozwój energetyki gazowej w Polsce - szansa czy zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego? Adam Szurlej Jacek Kamiński Tomasz
Bardziej szczegółowoZadania Komisji Europejskiej w kontekście realizacji założeń pakietu klimatycznoenergetycznego
Zadania Komisji Europejskiej w kontekście realizacji założeń pakietu klimatycznoenergetycznego Marzena Chodor Dyrekcja Środowisko Komisja Europejska Slide 1 Podstawowe cele polityki klimatycznoenergetycznej
Bardziej szczegółowoNIEBEZPIECZNY PAT W SPRAWIE BALTIC PIPE. POLSKA WYKORZYSTA WIZYTĘ PREMIERA SOBOTKI?
06.12.2016 NIEBEZPIECZNY PAT W SPRAWIE BALTIC PIPE. POLSKA WYKORZYSTA WIZYTĘ PREMIERA SOBOTKI? 12 grudnia w Wiśle dojdzie do spotkania premier Beaty Szydło i jej czeskiego odpowiednika Bohuslava Sobotki.
Bardziej szczegółowoPolityka państwa wobec paliwa CNG do pojazdów w Polsce na tle rozwiązań w innych krajach
Polityka państwa wobec paliwa CNG do pojazdów w Polsce na tle rozwiązań w innych krajach Adam Szurlej Ministerstwo Gospodarki Kraków, 22 września 2011r. Tezy prezentacji Historia CNG, Rynek CNG; świat
Bardziej szczegółowoLPG KOLEJNA PŁASZCZYZNA DO AMERYKAŃSKOROSYJSKIEGO STARCIA NAD WISŁĄ?
10.04.2018 LPG KOLEJNA PŁASZCZYZNA DO AMERYKAŃSKOROSYJSKIEGO STARCIA NAD WISŁĄ? W minionym roku opinię publiczną zelektryzowały doniesienia o dostawach skroplonego gazu (LNG) z USA do Polski. Surowiec
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY GAZU ŁUPKOWEGO W POLSCE
Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energia PAN PERSPEKTYWY GAZU ŁUPKOWEGO W POLSCE Eugeniusz Mokrzycki Posiedzenie Plenarne Komitetu Problemów Energetyki Warszawa, 14 grudnia 2011 r. Perspektywy
Bardziej szczegółowoSkutki makroekonomiczne przyjętych scenariuszy rozwoju sektora wytwórczego
Skutki makroekonomiczne przyjętych scenariuszy rozwoju sektora wytwórczego Maciej Bukowski WiseEuropa Warszawa 12/4/17.wise-europa.eu Zakres analizy Całkowite koszty produkcji energii Koszty zewnętrzne
Bardziej szczegółowoKONKURENCYJNOŚĆ POLSKIEGO WĘGLA NA RYNKU SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH
KONKURENCYJNOŚĆ POLSKIEGO WĘGLA NA RYNKU SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH Dr inż. LEON KURCZABINSKI Katowice, czerwiec, 2013 POZYCJA WĘGLA NA KRAJOWYM RYNKU ENERGII WĘGIEL = NIEZALEŻNO NOŚC ENERGETYCZNA ZALEŻNO
Bardziej szczegółowoKraków, 8 maja 2015 r.
EUROPEJSKA POLITYKA ENEGETYCZNA W OBSZARZE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM BIOMASY A NOWA PERSPEKTYWA FINANSOWA NA LATA 2014-2020 Kraków, 8 maja 2015 r. Plan prezentacji: STRATEGIA
Bardziej szczegółowoJednostki Wytwórcze opalane gazem Alternatywa dla węgla
VIII Konferencja Naukowo-Techniczna Ochrona Środowiska w Energetyce Jednostki Wytwórcze opalane gazem Alternatywa dla węgla Główny Inżynier ds. Przygotowania i Efektywności Inwestycji 1 Rynek gazu Realia
Bardziej szczegółowoStrategia PGNiG wobec zagranicznych rynków gazu GAZTERM 2019
Strategia PGNiG wobec zagranicznych rynków gazu GAZTERM 2019 PGNiG na zagranicznych rynkach gazu Norwegia 24 koncesje, LNG Wlk. Brytania, Londyn Polska 198 koncesji wydobywczych 47 poszukiwawczych i poszukiwawczo-rozpoznawczych
Bardziej szczegółowo3. Rezerwy i zasoby kopalnych surowców energetycznych
3. Rezerwy i zasoby kopalnych surowców energetycznych Soliński J.: Światowe rezerwy surowców energetycznych na podstawie przeglądu przedstawionego podczas 18. Kongresu Energetycznego. Energetyka, nr 2,
Bardziej szczegółowoStosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami. Tomasz Białowąs
Stosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami Tomasz Białowąs Wysoki dynamika wymiany handlowej 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Eksport całkowity UE Eksport UE do Chin Import całkowity UE Import
Bardziej szczegółowoPodstawowe informacje o spółce PKO BP
Podstawowe informacje o spółce PKO BP PKO BANK POLSKI S.A. jeden z najstarszych banków w Polsce. W opinii wielu pokoleń Polaków uważany jest za bezpieczną i silną instytucję finansową. Większościowym akcjonariuszem
Bardziej szczegółowoInstytut Keralla Research Raport sygnalny Sygn /448
Instytut Keralla Research Raport sygnalny Sygn. 01.12.2016/448 2016 1.1. Polski rynek tworzyw sztucznych w liczbach Przemysł tworzyw sztucznych w Polsce (dostawcy surowców i producenci) notuje roczne obroty
Bardziej szczegółowoAnalizy i opinie. Zmiany klimatu: wyzwania dla gospodarki. Redefinicja roli węgla w kształtowaniu bezpieczeństwa energetycznego
Program: Klimat i Energia Analizy i opinie w cyklu: Zmiany klimatu: wyzwania dla gospodarki Nr 1(październik)/2009 Redefinicja roli węgla w kształtowaniu bezpieczeństwa energetycznego Honorata Nyga - Łukaszewska
Bardziej szczegółowoEuropa mechanizmy kształtowania cen na rynku gazu. Kilka slajdów z wykładu
Europa mechanizmy kształtowania cen na rynku gazu Kilka slajdów z wykładu Projekt Polityki Energetycznej Polski 2050 a rynek gazu Europa i liberalizacja rynku gazu Ceny gazu mechanizmy, formuły, umowy
Bardziej szczegółowoBADANIE RYNKU KONSTRUKCJI STALOWYCH W POLSCE
INSTYTUT INFORMACJI RYNKOWEJ DPCONSULTING WWW.IIR-DPC.PL BADANIE RYNKU KONSTRUKCJI STALOWYCH W POLSCE Dla POLSKIEJ IZBY KONSTRUKCJI STALOWYCH lipiec - sierpień 2015 METODOLOGIA Badanie przeprowadzono techniką
Bardziej szczegółowoRYNEK MELASU. Aktualna sytuacja i perspektywy. XXXI Pokampanijna Konferencja Techniczno-Surowcowa
RYNEK MELASU Aktualna sytuacja i perspektywy XXXI Pokampanijna Konferencja Techniczno-Surowcowa 13-15.02.2019 Plan prezentacji 1. Produkcja melasu na świecie 2. Najwięksi eksporterzy i importerzy 3. Światowe
Bardziej szczegółowoEUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2014
EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2014 Panel, piątek 3 października 2014, godz. 15:30-17:00 Partner: BUSINESSEUROPE Jak zapewnić Europie bezpieczeństwo energetyczne? Tematyka: Jak zbudować wspólny rynek energii?
Bardziej szczegółowoZaproponowano 6 głównych kierunków działania UE w polityce energetycznej:
RAPORT ZIELONA KSIĘGA A EUROPEJSKA POLITYKA ENERGETYCZNA Anna Konarzewska Przedstawiona 8 marca 2006 roku przez Komisję Europejską Zielona Księga w sprawie europejskiej polityki energetycznej kładzie szczególny
Bardziej szczegółowoEuropejski rynek LPG szanse i wyzwania
Europejski rynek LPG szanse i wyzwania Robert Stępień XV Spotkanie Branży Paliwowej Polski Rynek LPG 218.1.17-18 Agenda SHV i SHV Energy Tło ekonomiczne Europejski rynek LPG w podziale na segmenty Zmiany
Bardziej szczegółowoKonkurencja wewnątrz OZE - perspektywa inwestora branżowego. Krzysztof Müller RWE Polska NEUF 2010
Konkurencja wewnątrz OZE - perspektywa inwestora branżowego Krzysztof Müller RWE Polska NEUF 2010 1 Wymiary optymalizacji w układzie trójkąta energetycznego perspektywa makro Minimalizacja kosztów dostarczanej
Bardziej szczegółowoBAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie
BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie Janusz Moroz Członek Zarządu RWE Polska 17. listopada 2011 RWE company name 17.11.2011 PAGE 1 Barometr Rynku Energii RWE narzędzie
Bardziej szczegółowoII Międzynarodowa Konferencja POWER RING Bezpieczeństwo Europejskiego Rynku Energetycznego. Terminal LNG
II Międzynarodowa Konferencja POWER RING Bezpieczeństwo Europejskiego Rynku Energetycznego Terminal LNG Tadeusz Zwierzyński - Wiceprezes Zarządu PGNiG Warszawa, 1 grudnia 2006 roku Agenda 1. Co to jest
Bardziej szczegółowoDlaczego warto liczyć pieniądze
Przyświeca nam idea podnoszenia znaczenia Polski i Europy Środkowo-Wschodniej we współczesnym świecie. PEP 2040 - Komentarz Dlaczego warto liczyć pieniądze w energetyce? DOBRZE JUŻ BYŁO Pakiet Zimowy Nowe
Bardziej szczegółowoNowe otwarcie przedsiębiorstw sektora gazownictwa warunki funkcjonowania w jednolitym wewnętrznym rynku gazu ziemnego Unii Europejskiej
Nowe otwarcie przedsiębiorstw sektora gazownictwa warunki funkcjonowania w jednolitym wewnętrznym rynku gazu ziemnego Unii Europejskiej HES II Marek Foltynowicz Kluczowe czynniki kształtujące rynek Członkostwo
Bardziej szczegółowoII Ogólnopolska Konferencja Naukowa Bezpieczeństwo energetyczne filary i perspektywy rozwoju
II Ogólnopolska Konferencja Naukowa Bezpieczeństwo energetyczne filary i perspektywy rozwoju Temat prezentacji: Rynek LNG jako jeden z filarów bezpieczeństwa energetyczne Rzeszów, 25 kwietnia 2017 Cel
Bardziej szczegółowoWydobycie ropy naftowej w Federacji Rosyjskiej
Wydobycie ropy naftowej w Federacji Rosyjskiej Rosja zwiększyła produkcje ropy naftowej w czerwcu bieżącego roku utrzymując pozycję czołowego producenta. Jednakże analitycy zwracają uwagę na problemy mogące
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU 2014-16
STRATEGIA ROZWOJU 2014-16 Spis treści 3 Informacje o Spółce 4 Działalność 5 2013 - rok rozwoju 6 Przychody 8 Wybrane dane finansowe 9 Struktura akcjonariatu 10 Cele strategiczne 11 Nasz potencjał 12 Udział
Bardziej szczegółowoLiberalizacja rynku gazu w Polsce
Liberalizacja rynku gazu w Polsce stan obecny i perspektywy Warsztaty dla uczestników rynku gazu 16 października 2014 r. Warszawa, 2014 Stan obecny Rynek gazu w Polsce struktura rynku Odbiorcy końcowi:
Bardziej szczegółowoTrendy i perspektywy rozwoju głównych gospodarek światowych
Trendy i perspektywy rozwoju głównych gospodarek światowych Grzegorz Sielewicz Główny Ekonomista Coface w Europie Centralnej Konferencja Pomorski Broker Eksportowy Gdynia, 12 października 2016 Gospodarka
Bardziej szczegółowoJak oszczędzić na zakupach energii elektrycznej?
Jak oszczędzić na zakupach energii elektrycznej? Wrocław 27.10.2010 r. RWE nazwa spółki 11/2/2010 STRONA 1 Grupa RWE: jedna z wiodących firm utilities na kontynencie europejskim* Główne rynki Grupy RWE
Bardziej szczegółowoLUTY 2014 R. PRODUKCJA ZBÓŻ ŚWIAT
LUTY 2014 R. PRODUKCJA ZBÓŻ ŚWIAT W lutowym raporcie Amerykańskiego Departamentu Rolnego (USDA): pszenicy w sezonie 2013/14 prognozowana jest na 711,9 mln ton. W sezonie 2012/13 produkcja została oszacowana
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2030 roku. Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki Uwarunkowania PEP do 2030 Polityka energetyczna Unii Europejskiej: Pakiet klimatyczny-
Bardziej szczegółowoA wydawałoby się, że podstawą są wiatraki... Niemcy idą "w słońce"
A wydawałoby się, że podstawą są wiatraki... Niemcy idą "w słońce" Autor: Jacek Balcewicz ("Energia Gigawat" - nr 10-11/2014) Niemcy są uważane za trzecią gospodarkę świata i pierwszą gospodarkę Unii Europejskiej.
Bardziej szczegółowo-1MX. Warszawa, dnia 2 marca 2010 r. WICEPREZES RADY MINISTRÓW MINISTER GOSPODARKI Waldemar Pawlak. DRO-III- 5311-1-5/10 L.dz.
-1MX WICEPREZES RADY MINISTRÓW MINISTER GOSPODARKI Waldemar Pawlak DRO-III- 5311-1-5/10 L.dz. 78/10 Warszawa, dnia 2 marca 2010 r. SIURO RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH WPfc. 2010-03- 0 3 Pan Janusz Kochanowski
Bardziej szczegółowoRola gazu w gospodarce niskoemisyjnej
Rola gazu w gospodarce niskoemisyjnej Andrzej Modzelewski RWE Polska SA 18 listopada 2010 r. RWE Polska 2010-11-17 STRONA 1 W odniesieniu do innych krajów UE w Polsce opłaca się najbardziej inwestować
Bardziej szczegółowoCztery sektory energetyki gazowej - cele, zadania, funkcje. Warszawa, 27 kwietnia 2012 r.
Cztery sektory energetyki gazowej - cele, zadania, funkcje Warszawa, 27 kwietnia 2012 r. Liberalizacja rynku gazu ziemnego - prace legislacyjne projekt ustawy prawo gazowe Główne przyczyny opracowania
Bardziej szczegółowoWykorzystanie potencjału źródeł kogeneracyjnych w bilansie energetycznym i w podniesieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski
Wykorzystanie potencjału źródeł kogeneracyjnych w bilansie energetycznym i w podniesieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski dr inż. Janusz Ryk Podkomisja stała do spraw energetyki Sejm RP Warszawa,
Bardziej szczegółowoMarketing międzynarodowy. Jolanta Tkaczyk www.rynkologia.pl
Marketing międzynarodowy Jolanta Tkaczyk www.rynkologia.pl Agenda Analiza szans na rynkach międzynarodowych 3 sposoby wchodzenia na rynek międzynarodowy Marketing mix standaryzacja czy adaptacja 3 sposoby
Bardziej szczegółowoZASOBY NATURALNE I ICH ROLA W GOSPODARCE
Wykład: ZASOBY NATURALNE I ICH ROLA W GOSPODARCE Model wzrostu gospodarczego Zasoby naturalne Przedsiębiorczość Energia Praca, kapitał ludzki Przemysł Eksport Wzrost PKB, bogactwo Informacja Kapitał rzeczowy
Bardziej szczegółowoPROGRAM V BALTIC BUSINESS FORUM 2013 Gość Honorowy: Federacja Rosyjska 16-18 października 2013 Świnoujście Heringsdorf
PROGRAM V BALTIC BUSINESS FORUM 2013 Gość Honorowy: Federacja Rosyjska 16-18 października 2013 Świnoujście Heringsdorf Dzień pierwszy (16 października 2013) 09:00-13:00 Rejestracja uczestników. 13:00-15:45
Bardziej szczegółowoEUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2013
EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2013 26 września 2013, godz. 15:30 17:00 Centrum Konferencyjne Sheraton Panel dyskusyjny Bezpieczeństwo energetyczne. Jaki model dla kogo? Ile solidarności, ile państwa, ile
Bardziej szczegółowo