Bezpieczeństwo energetyczne

Transkrypt

1 Bezpieczeństwo energetyczne Wykład dla PISM r. Andrzej Szczęśniak niezależny ekspert rynku energii i bezpieczeństwa

2 Część I Fundamenty Definicje Energia = cywilizacja, dobrobyt Źródła problemów Strategie, pomiar, narzędzia Instytucje 2

3 Człon I - Bezpieczeństwo stan niezagrożenia, spokoju, pewności (PWN) stan faktyczny, ale poprzez odczucia poziom (osobisty czy w społecznościach) oparty na wiedzy, także na emocjach zależy do systemów wartości, preferencji czy stanu psychicznego... oraz informacji, kształtujących wiedzę i uczucia Ten sam stan faktyczny może być odbierany różnie przez osoby czy zbiorowości 3

4 Człon II - Energia Potencjał, zdolność wykonania pracy... + ciepło... + promieniowanie 1599 rok po raz pierwszy w języku angielskim XIX wiek naukowe zrozumienie Rozwój technologii masowe przekształcanie energii masowe użycie Trudności pojęciowe (masa jednostek dżule, kalorie, BTU, toe, kwh...) 4

5 Energia - źródła i nośniki Biomasa Energia nuklearna Woda i wiatr Biopaliwa Węgiel Energia odnawialna Ropa naftowa Energia elektryczna Gaz ziemny Oszczędność energii 5

6 Energia = cywilizacja, dobrobyt 6

7 Energia = cywilizacja, dobrobyt 2 7

8 Definicje klasyczne Bezpieczeństwo i pewność w ropie leży tylko w różnorodności i jeszcze raz różnorodności. ( Safety and certainty in oil, lie in variety and variety alone. ) Winston Churchill 1911 r. - wzorcowy strategiczny wybór ciągła zdolność państwa do utrzymywania swego funkcjonowania bez poważnych zaburzeń USA - Robert Ebel - Center for Strategic and International Studies Fizyczne bezpieczeństwo systemu Fizyczna dostępność dostaw zaspokajająca popyt po określonej cenie Międzynarodowa Agencja Energii Bezpieczeństwo ekonomiczne, ciągłość dostaw 8

9 Definicje: polska i polecana stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska Prawo Energetyczne: szerokie rozumienie, wiele elementów (środowisko), rozległość i nieokreśloność zapewnienie odpowiednich, wiarygodnych dostaw po dobrej cenie i w sposób, nie zagrażający podstawowym narodowym wartościom i celom Daniel Yergin: podporządkowanie strategicznej polityce 9

10 Bezpieczeństwo energetyczne Bezpieczeństwo infrastruktury Ceny Dywersyfikacja dostaw Inwestycje Zagrożenia terroryzmu i wojny Premia bezpieczeństwa Zabezpieczenie dostaw Bezpieczeństwo popytu... i dochodów Dostęp do nowych zasobów Broń energetyczna 10

11 Mierzenie Import wobec konsumpcji Podstawowy miernik zależności gospodarki od importu surowców energetycznych Import brutto i netto Brutto = całość importu / konsumpcja Netto = import netto / konsumpcja Na ile można zamienić? Polska niewielka zależność 11

12 Mierzenie (2) Wrażliwość - wskaźniki: stan finansów gospodarki i państwa intensywność energetyczna gospodarki Wielkość zapasów a konsumpcja (IEA) Stosunki międzynarodowe (USA - Kanada) Stan infrastruktury, połączenia między rynkami Wskaźnik N-1 (bezpieczeństwo gazowe EU) Pewność regionów i państw dostawców 12

13 Ocena zewnętrznych zagrożeń 13

14 Miejsce w polityce energetycznej Trójkąt: Konkurencja, Środowisko, Bezpieczeństwo Siła napędowa: bezpieczeństwo narodowe czy stabilność gospodarcza 14

15 Zagrożenia energetyczne Braki fizyczne energii, surowców Wymiar militarny niezbędny składnik Zagrożenia ekonomiczne źródło kryzysów Nacisk i wpływ dostawcy 15

16 Zagrożenia naturalne huragan Katrina sierpień wrzesień 2005 r. - huragany w Katrina i Rita w Zatoce Meksykańskiej 47% mocy rafineryjnych i 28% wydobycia ropy USA sparaliżowane W tydzień po huraganie ceny benzyny w całym kraju podskoczyły o 46 centów (do 3,07$/galon) Możliwości przetwórcze ropy zmniejszyły się o 2 mln bbl dziennie (na 17 mln bbl/d) Przeciętne gospodarstwo w USA wydaje na paliwa $ (45% więcej niż rok wcześniej) 16

17 Dywersyfikacja Churchill 1911 Z węgla na ropę Statki - szybsze od niemieckich Zasoby: własne czy niepewne (Iran)? Rząd UK kupuje udziały w AngloPersian Oil Co. (dzisiaj BP) Światowy układ sił: USA 62%, Rosja 12%, Meksyk 5% dostaw Churchill: safety and certainty in oil lie in variety and variety alone 17

18 Wrażliwość gospodarki na szok 18

19 Dostawcy ropy: dobrzy i źli 19

20 Strategie bezpieczeństwa Zapobieganie (regiony, państwa stabilne, przyjazne) Powstrzymywanie (niestabilne, wrogie) dywersyfikacja źródeł pochodzenia, transportu elastyczność energetyczna Odstraszanie (regiony w kryzysie) współpraca, wymiana krajowe źródła alternatywne użycie siły, dyplomacja, aktywna polityka zagr. Zarządzanie kryzysowe ograniczenia popytu rezerwy strategiczne (np. IEA, SPR) 20

21 Instytucje: Międzynarodowa Agencja Energii 1974 po embargu naftowym 1973 Cel: przygotowanie do kryzysu - koordynacja Dominacja: USA + Japonia Narzędzie: zapasy ropy 90 dni importu, programy działania, próg - brak 7% dostaw Podaż: uruchomienie zapasów i produkcji Popyt: ograniczenia, substytuty Dzisiaj: promocja odnawialnych źródeł 21

22 IEA - ropa 3 miesiące konsumpcji 5 miesięcy importu Polska w czołówce 65 mln bbl (8,9 mln ton) * 120 $/bbl = 7,8 mld $ = 24 mld zł 22

23 Bezpieczeństwo energetyczne część II Globalne wyzwania i USA Wykład dla PISM r. Andrzej Szczęśniak niezależny ekspert rynku energii i bezpieczeństwa

24 Agenda części 2. Źródła problemów światowych Globalny wymiar Kryzysy energetyczne USA energetyczne mocarstwo Amerykańskie globalne strategie 24

25 Źródła problemów: rozkład zasobów ropa naftowa gaz ziemny węgiel 25

26 Globalne Bałkany (Z. Brzeziński) Globalne Bałkany świat muzułmański: Dzisiaj: 68% ropy, 41% gazu, 2020 (z Rosją): 39% produkcji ropy USA, UE, Azja: 60% konsumpcji Polityczna niestabilność: \ Źródło radykalnego terroryzmu Wrogość etniczna i religijna Niezaakceptowane państwo Izrael Aspiracje militarne (Iran) 26

27 Wielkie przemieszczanie 27

28 Wąskie gardła 28

29 Wysokie koszty konsumentów 29

30 Nowi konkurenci 30

31 31

32 Ubóstwo energetyczne Ilość osób bez dostępu do elektryczności (mln) World Energy Outlook - IEA

33 Historia kryzysów 1973 embargo jako naftowy szantaż Zachodu 1979/80 rewolucja w Iranie, wojna Iran Irak wojna w Zatoce 1998 szok niskich cen ropy naftowej 2002 grudzień strajk w Wenezueli 2003 marzec inwazja Iraku kryzys spekulacji = 145 $/bbl 2009 Ukraina blokada tranzytu gazu 33

34 Kryzys = brak ropy 34

35 Historia cen = historia kryzysów 35

36 Aktywa zainwestowane w ropę: - 13 mld $ 2003 r. -> 260 mld $ marzec ceny 25 towarów + 183% Kryzys 2008 ropa = 145 $/bbl 36

37 USA energetyczny hegemon 37

38 USA potęga zasobów 38

39 USA potężny konsument 39

40 USA dywersyfikacja idealna Andrzej Szczęśniak Bezpieczeństwo energe 40

41 Nowoczesna wojna = paliwa US Army 20 mln ton paliw na rok = największy kupiec paliw na świecie 8,5 mld $ w 2005r (70% paliwo lotnicze) brygada piechoty USA w Afganistanie = 320 tysięcy litrów paliwa dziennie paliwo = 70% wagi wyposażenia galon paliwa lotniczego $1.05 w rafinerii $400 na polu walki 41

42 Broń energetyczna... Zachodu USA Japonia 1941r. (odmowa sprzedaży) USA (+ Saudi Arabia) UK, Francja 1956r. od 1984 r. USA Iran 1990 Irak (oil for food) 1995 r. USA Libia, Iran Libia 2004 r. koniec 2010 Iran (ONZ, USA, EU) 42

43 Shale gas - globalna strategia USA ekspansja technologii i sojusze światowe Shale gas osłabienie wpływu producentów (Rosja) Global Shale Gas Initiative Polska najlepszym uczniem w klasie Prezydent Obama w Polsce: wspierajcie amerykańskie inwestycje Beata Stelmach, MSZ: gaz łupkowy zwiększy obecność amerykańską w Europie, kluczową dla wzmocnienia pozycji Europy i zabezpieczenia równowagi sił Richard Morningstar (US. State Dep.): mamy bardzo, naprawdę bardzo specjalne stosunki z Polską 43

44 Bezpieczeństwo energetyczne część III Europa, Rosja Wykład dla PISM r. Andrzej Szczęśniak niezależny ekspert rynku energii i bezpieczeństwa

45 Agenda części 3. Energetyczne ubóstwo surowcowe Trzy europejskie priorytety Niemcy i Norwegia EU-Rosja czyli współzależność Rosja strategia suwerenności Gazprom 45

46 Europa pozycja energetyczna Największy światowy importer energii Minimalne własne zasoby energetyczne Ameryka - zasoby węgla (8 razy), gazu (4 razy), ropy naftowej (12 razy) większe niż Europa Koszty: deficyt handlowy EU27 = 73 mld Euro Surowce energetyczne = 306 mld Euro (2010) Zróżnicowane zasoby i polityki krajów członków Energia odnawialna jako remedium i narzędzie promocji własnego przemysłu 46

47 Europa zużycie lekko rośnie 47

48 Unia Europejska na tle świata 48

49 Unia Europejska brak zasobów ropa naftowa gaz ziemny węgiel 49

50 Bruksela, nie Houston ma problem 50

51 Potrójne wyzwanie Polityka energetyczna Europy 51

52 Priorytety: zrównoważony rozwój 2020 rok = % (+10%) * emisje CO2 redukcja 20% * energia odnawialna udział 20% (10% transport) efektywność energetyczna + 20% oznacza = 15% energii mniej, o 26% mniejszy import Handel emisjami (ETS) Energia nuklearna napięcia * od przewidywanej konsumpcji 52

53 Priorytety: konkurencyjny rynek Wspólny europejski rynek energii brak sukcesów wiele rynków, wiele regulacji Liberalizacja rynku model brytyjski, opór przemysłu, kompromisy Osłabione koncerny = mniej bezpieczeństwa Badania naukowe, postęp techniczny ("czysty" węgiel) jako światowa przewaga konkurencyjna... kiedy? 53

54 Priorytety: bezpieczeństwo Współpraca międzynarodowa stosunki z dostawcami (Polska a Turcja wobec Rosji) Postulat wspólnej polityki zagranicznej obszary i dialogi energetyczne: Bałkany, Rosja, Norwegia, Ukraina, Afryka Płn., Morze Kaspijskie kompromis klauzula gazpromowska Dywersyfikacja źródeł i rodzajów energii sterowana mniej Rosji czy naturalna więcej LNG mniej węgla, a atomu? więcej odnawialnych... o ile? Solidarność? czy konkurencja i łączenie rynków? 54

55 Unia wspólna polityka? Energia zastrzeżona dla państw członkowskich Traktat Lizboński daje Brukseli pewien wpływ Ogromna ilość słów, dokumentów, przepisów Niewielkie efekty koszty, ekonomia, społeczeństwo Polityka energetyczna Unii trzy wymiary 55

56 Niemcy pragmatyzm nowej energii Ubóstwo energetyczne 97% ropy i 83% gazu z importu Technologiczne mocarstwo tworzy przemysł nowej, zielonej energii Idee otwierają rynki: ochrona klimatu, efektywność energetyczna Nowa Unia jako pole rozwoju nowej energii Import energii w zamian za technologie Rosja partnerstwo dla modernizacji Afryka północna Desertec Głos decydujący niemieckie firmy, państwo wsparcie projektów Chiny tania praca + technologie = zagrożenie 56

57 EU gaz, dywersyfikacja Europa jako całość dobre zróżnicowanie 57

58 Norwegia dobrobyt ze złóż Poland a shale gas promise How Norway have met the challenge? December Phillips Petroleum - Ekofisk October 1970 BP - giant Forties oilfield Production from the field started on 15 June 1971 Norway: National Oil company (Statoil 1972) % state's participation each production licence... + international investors + technology Norwegian Petroleum Directorate 58

59 Europa wobec Rosji Duży import surowców (inaczej niż USA) Stabilność dostaw (polityka + kontrakty długoterminowe) podstawa bezpieczeństwa Uzależnienie? Współzależność Strategia: energia za modernizację Brak wspólnej zewnętrznej polityki energetycznej Sukcesy w dostępie do rosyjskich złóż Zagrożenie zbyt mocna pozycja 59

60 60

61 Europa bez poważnej alternatywy 61

62 Uzależnienie? Kto od kogo? Europa Rosja 34% importu i 23% konsumpcji gazu EU 33% importu i 30% konsumpcji ropy EU 23% importu i 30% konsumpcji węgla EU + największy dostawca uranu Rosja Europa 88% eksportu rosyjskiej ropy 70% eksportu rosyjskiego gazu 50% eksportu rosyjskiego węgla 62

63 Rosja 63

64 Rosja surowcowe mocarstwo 64

65 Ropa, gaz, węgiel pozycja Rosji 65

66 Rosja strategia suwerenności Odzyskanie kontroli państwa nad zasobami konflikty o umowy z 90-tych lat Zintegrowana strategia wydobycia i eksportu przełamywanie słabych punktów (infrastruktura) zachęty dla inwestorów Bliska zagranica jako strefa bezpieczeństwa Bezpośredni dostęp do odbiorców (Ukraina!) Koniunktura cenowa dochody państwa, wzrost rosyjskich firm 66

67 Rosyjska strategia dywersyfikacji rynków sprzedaży i dróg eksportu ma przynieść zyski rzędu 7 mld $ rocznie (materiały firmy Łukoil) Rosja: zarabiamy na dywersyfikacji 67

68 Rosja, czyli Gazprom Strategia: zintegrowany koncern po 1990: eksporter bez dostępu do rynków po 2000: kontrola rurociągów, magazyny, ropa, energetyka Bezpośrednie wiązanie się z rynkiem EU dostęp do europejskiego odbiorcy Inwestycje w magazyny (Węgry, Belgia, Niemcy...) bezpieczeństwo energetyczne Wymiana aktywów: udział w wydobyciu za dostęp do rynków 68

69 Rosja globalne możliwości Między Europą a Nowym Światem Pacyfiku Azja jako zrównoważenie siły Europy Chiny - rosnący rynek, walka o pozycję wyjściową bufor wobec Europy Syberia Zachodnia (Ałtaj) Japonia, Korea, Pacyfik zrównoważenie Chin Azja Centralna anty-zachodni podział wpływów Gas-OPEC czyli wzmacnianie producentów Inne inwestycje światowe = budowanie związków LNG jako strategia 30% światowego rynku

70 Bezpieczeństwo energetyczne część IV Polska Wykład dla PISM r. Andrzej Szczęśniak niezależny ekspert rynku energii i bezpieczeństwa

71 Polska agenda tematów Energetyczna pozycja Polski Fundamenty historyczne i inne Polskie bezpieczeństwo w Europie Geografia jako atut? Polska Rosja strategie i konflikty Wielkie projekty Gaz łupkowy i inne wyzwania Opinia publiczna czy narzędzie walki? 71

72 Pozycja energetyczna Polski Duże zasoby węgla, niewielkie gazu Jeden z najmniej uzależnionych energetycznie krajów EU Wzrost bez potrzeby energii Małe zużycie na mieszkańca, duże na PKB Rosnące uzależnienie Mało rozpoznane, brak poszukiwań, ekstensywna eksploatacja 72

73 Polska potęga węglowa na tle Unii 73

74 Kryzys zmiany ustroju 74

75 Kryzys na tle europejskim 75

76 Szok energetyczny 76

77 PRL - korzenie polskiej energii okres wielkich inwestycji Powstała baza produkcyjna elektroenergetyki, rafinerie, infrastruktura przesyłowa Powiązania ze Związkiem Radzieckim ropa ropociąg Przyjaźń przez Białoruś, energia - Ukraina (750 kv Chmielnicki) i Białoruś gaz - Ukraina Jamał Elektrownia atomowa Żarnowiec, czyli zerwanie 77

78 Inwestycje w energetykę zamierają 78

79 Idziemu ku niezależności energetycznej 79

80 Zależność na tle innych 80

81 Coraz mniej węgla, ale wciąż... 81

82 Zmiana struktury zużycia 82

83 Wzrost PKB - zeroenergetyczny 83

84 Zależność Wysoka samodzielność surowcowa Węgiel podstawą, słabnącą od 25 lat Ropa 95% zależności Gaz 65% Wzrastające uzależnienie 84

85 Polska produkcja szybko spada... węgiel 85

86 Eksport energii Polska i Unia 86

87 Import energii Polska i Unia 87

88 Zużycie Niskie zużycie na tle EU Zmniejsza się z biegiem czasu Wiele krajów rozwój zużycia 88

89 Polska na osi wschód zachód 89

90 Uzależnienie czy szansa? Bardzo dobra pozycja geostrategiczna atut czy problem? Dobrowolne uzależnienie? 1993 rok 13,6 mln ton importu 6 mln z Rosji (44%) 2004 rok 18,4 mln ton 94% z Rosji Powód: korzyści ekonomiczne 90

91 Bezpieczeństwo priorytetem Strategia do 2030r.: Głównym celem polityki energetycznej w obszarze sektora gazowego jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego. 91

92 Solidarność czy konkurencja Solidarność energetyczna polski wkład do Traktatu Rozumienie polskie: nacisk na Rosję (wspólne zakupy) Rozumienie unijne: infrastruktura + konkurencja Infrastruktura prawna (nawet techniczna) nie działa Projekty unijne: PolLit Link 170 m, NeuenhagenVierraden-Krajnik, Yamal Europe II, Baltic Pipe, White Stream, terminal LNG Świnoujście 114 m, Wierzchowice 109 m, Kosakowo 28 m, 92

93 Polski priorytet: energią w Rosję Rozbudzone negatywne emocje społeczne Richard Lugar, US Senator: energy is becoming the weapon, might require NATO to review alliance obligations (Alliance Charter art. 5) any NATO member whose energy sources are cut off by force should be able to rely on assistance from the alliance Energetyczne NATO z USA obok Unii? Piotr Naimski: W Waszyngtonie pytano mnie: będziecie chcieli posyłać czołgi po ropę naftową? Oczywiście nie. Nowe porozumienie miałoby pomagać państwom dotkniętym kataklizmem albo presją polityczną nieodpowiedzialnego dostawcy. Jak walczyć między energetycznym mocarstwem i największym konsumentem? 93

94 Polska Rosja sprawy sporne Spór o zobowiązanie budowy II nitki Jamału Konflikt o EuRoPol Gaz Blokada rosyjskich firm (Łukoil) Pośrednicy w zakupach ropy Zakup rafinerii w Możejkach Brak dostaw rurociągiem na Litwę Budowa BTS-2 koniec Przyjaźni Podwyższenie ceny gazu - listopad 2006 Uff.. nareszcie obniżka! 94

95 Możejki Powstrzymywanie ekspansji? Polityczna, nieefektywna akwizycja Źle wynegocjowane warunki Poparcie polityków tylko w obietnicach Strategiczny sojusz z Litwą = koszt dla Orlenu Terminal w Butyndze, rurociąg produktowy, Droga ropa, duże inwestycje, brak rynku, Akcje rządu Litwy = 284,5 mln$ cena 2006r. Orlen -60% od 26 maja 2006r. 95

96 Porażka w negocjacjach 2006 Listopad 2006 negocjacje PGNiG - Gazprom -> podwyższenie ceny gazu kontraktu jamalskiego o 10% (+RosUkrEnergo) Szacowane skutki dla Polski (do 2022 r.) 2 2,5 mld$ (wariant niskich cen) 2,5-5 mld$ (wariant wysokich cen) Dokumenty ujawnia Premier Pawlak: dodatkowy koszt: 700 mln$ / r. 96

97 EU27 bilanse krajów w handlu z Rosją 2008 (mln Euro) Holandia (Rotterdam) Polska Francja Włochy Spór o Węgry Litwa Słowacja Bułgaria Czechy Niemcy Austria Polska Rosja wyniki 97

98 Wielkie projekty bezpieczeństwa Jamał 2 zablokowany 2001 r. Amber pomysł na przywództwo w regionie Bałtyku Gaz z Norwegii ofiara politycznych podziałów Interkonektory do Czech - tak, do Niemiec... mhm Magazyny kosztowne, długotrwałe inwestycje Nabucco egzotyczna aktywność europejska Wydobycie na M. Północnym inwestycja nie dla bezpieczeństwa, pierwsza porażka Yme, Gazoport brak ekonomii, w budowie 98

99 Przyjaźń bez ropy? Konflikt Rosji z Białorusią Primorsk - alternatywa dla Przyjaźni Polska usztywnienie stanowiska Efekt mniej ropy przez Polskę 99

100 Odessa Brody 2001 wybudowany, 2004 rosyjska ropa, 2010 białoruskie próby, dzisiaj stoi pusty 100

101 Gaz z Norwegii Projekt od 1991 r. Umowy 2001 bez realizacji Podejście drugie 2006 r. połączenie do Danii Duńczycy chcą taniego gazu My nie chcemy rosyjskiego gazu 101

102 Dywersyfikacja? 2006: W Naftoporcie rozładowywany jest pierwszy tankowiec, który przetransportował z Zatoki Perskiej do Polski milion baryłek ropy (...) Kolejny tankowiec zawinie do Gdańska jeszcze w tym roku. Prezes Olechnowicz: Nasza strategia zakłada zaopatrywanie się w 40% w ropę z innego źródła niż kierunek rosyjski. I mam nadzieję, że w 2007 r. takie proporcje osiągniemy. Raport 4Q2007: Przerób ropy: URAL 92,6%, FORTIES 4,3%, ropa ROZEWIE 3,1%, ropa KUWAIT poniżej 0,1% Dlaczego? Ekonomia! 102

103 Rosyjska ropa = lepsze marże 8 7,21 7,41 Marże rafineryjne 6,58 $ / bbl - różnice między ropą Brent a Urals (REBCO) 7 6, Brent Urals 5 4,67 4,39 3,93 4 3,38 3, ,65 0,62 1,71 1,55 1,72 1,58 1,43 1,05 2,04 1,77 0,62 0,7 5,18 5,03 4,84 3,77 3,79 2,38 1,51 1,39 0,

104 LNG a ceny i konkurencja Brak rynku bez kontraktów odbiorów, mieszanka krajowa Struktura kosztowa (1Q szacunkowo): krajowy gaz: 0,35 zł/m3 (~ 30%) import Rosja: 0,95 zł/m3 (~ 60%) import Niemcy: 1,10 zł/m3 (~ 8%) import LNG: do 1,35 do 1,55 zł/m3 cena hurtowa gazu 0,91 zł/m3 Konkurencja gazu z Nord Stream napór z zachodu Zagrożenie obciążenia PGNiG nadmiernymi kosztami wobec konkurencji Gazoport = przedsięwzięcie polityczne bez perspektyw na rynku polskim włączonym w europejski 104

105 Gorączka gazu łupkowego Budowanie oczekiwań: Premier: emerytury minister Sikorski: druga Norwegia Gaz łupkowy jako narzędzie w negocjacjach: Wyborcza: Na Pomorzu Kanadyjczycy już szukają. Ministerstwo Gospodarki nie dowierza i forsuje umowę z Gazpromem. (A. Kublik ) Min. Budzanowski: Polska eksporterem przez gazoport Fala optymizmu zalewa media Skutki: rozbudzone oczekiwania polityczne i lokalne opory 105

106 Realia: bez szaleństw Exxon: nie da się wydobyć PIG studzi nastroje, USGS jeszcze bardziej Pierwsze negatywne odgłosy: PGNiG, Aurelian (tight), San Leon, Lane Energy (3Legs Resources) suche lub niewydajne odwierty, Wydajności znacznie niższe niż w USA To dopiero początek, szukajmy, więcej wierceń! 106

107 Energetyka zaniedbania (NIK 2009) Niekorzystna struktura wiekowa mocy średni wiek bloków energetycznych (2008) 35 lat 25 z 98 bloków powyżej 40 lat Pogarszający się stan techniczny sprawność wytwarzania z 38,6% (2005) do 37,5% (2008) średni czas postoju z powodu awariami z 5 do 17 dni remonty awaryjne z 420 MW do 1057 MW linie przesyłowe 220 kv 55% w wieku dopuszczalnym dla ich eksploatacji (do 40 lat), 33,3% miało od 40 do 50 lat, powyżej 50 lat 11,7% Trudności w realizowaniu inwestycji brak kapitału 107

108 Wyzwanie energii nuklearnej Polska odpowiedź na politykę klimatyczną EU (uzależnienie od węgla) Ambitny timing 2020 r. - dzisiaj już r. Wyzwanie dla państwa Niemcy, ekolodzy Potrzeby kapitałowe (zadłużenie, wymogi) Wybór strategiczny EU (Francja) czy USA? Bilans korzyści i kosztów Czekamy na gaz łupkowy 108

109 Polski odbiór publiczny 109

110 Głos opinii publicznej 110

111 Ukraiński kryzys 2 111

112 Dziękuję za uwagę Więcej: Andrzej Szczęśniak niezależny ekspert rynku energii i bezpieczeństwa 112