Ocena skuteczności fotokoagulacji laserowej w leczeniu klinicznie znamiennego cukrzycowego obrzęku plamki w nieproliferacyjnej retinopatii cukrzycowej
|
|
- Czesław Kozieł
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Joanna Markowska, Mariola Dorecka, Wanda Romaniuk PRACA ORYGINALNA Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Oczu Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Nr 5 im. Św. Barbary w Sosnowcu Ocena skuteczności fotokoagulacji laserowej w leczeniu klinicznie znamiennego cukrzycowego obrzęku plamki w nieproliferacyjnej retinopatii cukrzycowej Evaluation of laser photocoagulation efficacy in clinically significant macular diabetic edema treatment Abstract Background. The aim of the study was the evaluation of laser photocoagulation efficacy in clinically significant macular diabetic edema. Material and methods. 75 patients (146 eyes), 42 women (82 eyes) and 33 men (64 eyes), from 29 to 83 years old (mean ± 1.156) with CSME in NPDR were examined. Laser photocoagulation modo modified grid was performed in all patients. All patients were divided into three groups: the first group A patients with visual acuity before laserotherapy Vp 0.1 (5/50). The second group B patients with Vp = (5/12 5/25). The third group C with Vp = (5/5 5/10). Visual acuity before laser treatment (Vp) and 3, 6, 9, 12, 18, 24 month after treatment (Vk) and DV (Vk Vp) were evaluated. Results. There was no statistically significant visual acuity decrease after diabetic macular edema laser photocoagulation during 2 years follow-up. No statistically significant visual acuity increase in groups A and B and statistically significant decrease in group C after diabetic macular edema laser treatment were found during 2 years follow-up. Conclusion. Laser photocoagulation modo modified grid by Olk is an effective method of diabetic maculopathy treatment. We must carefully select patients with good visual acuity to laser treatment. key words: laser photocoagulation, clinically significant macular edema, nonproliferative diabetic retinopathy Wstęp Adres do korespondencji: dr med. Joanna Markowska ul. Wolności 514 b/9, Zabrze Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna 2003, 3, 4, Copyright 2003 Via Medica, ISSN Utrata funkcji wzrokowej u pacjentów z cukrzycą jest wynikiem makulopatii cukrzycowej lub/i proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej. Obrzęk plamki jest główną przyczyną obniżenia ostrości wzroku u 75% dorosłych chorych na cukrzycę, głównie typu 2. Występuje w każdej postaci retinopatii cukrzycowej i jest efektem wzrostu przepuszczalności ścian naczyń, przeciekania z mikrowłośniaków i poszerzonych naczyń włosowatych plamki. Przewlekły niedobór insuliny w cukrzycy i niewystarczająco skuteczne leczenie hipoglikemizujące u pacjentów z niewyrównaną cukrzycą prowadzą do zaburzeń metabolicznych, powodujących zmiany strukturalne ścian tętniczek przedwłosowatych, naczyń włosowatych i drobnych naczyń żylnych siatkówki oraz do zaburzeń hemodynamicznych i niedotlenienia siatkówki. W konsekwencji dochodzi do martwicy komórek ściennych perycytów, pogrubienia błony podstawnej włośniczek, uszkodzenia komórek śródbłonka i przerwania wewnętrznej bariery krew-siatkówka. Obrzęk plamki (CMDE, central macular diabetic edema) to stwierdzone kliniczne pogrubienie siatkówki lub obecność wysięków twardych w odległości 1 DD od dołka środkowego, potwierdzone badaniem angiograficznym
2 Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2003, tom 3, nr 4 Klinicznie znamienny obrzęk plamki (CSME, clinically significant macular edema) to obecność pogrubienia siatkówki w odległości 500 mikronów od centrum plamki lub obecność wysięków twardych z pogrubieniem siatkówki w odległości 500 mikronów od centrum plamki, lub obecność pogrubienia siatkówki wielkości powyżej 1 DA w odległości 1 DD od centrum plamki [1, 2]. W leczeniu retinopatii cukrzycowej powszechnie wykorzystuje się fale zielone (514 nm) lasera argonowego. Fotokoagulacja laserowa plamki zmniejsza ryzyko utraty wzroku o 50% [1, 2]. W leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki wykonuje się: fotokoagulację ogniskową, fotokoagulację typu grid lub fotokoagulację typu modified grid według Olka. Mechanizm fotokoagulacji laserowej polega na absorpcji energii światła lasera przez melaninę komórek nabłonka barwnikowego siatkówki powodującą termiczną destrukcję tych komórek, jak również fotoreceptorów i choriokapilarów w miejscu impaktu. Powstawanie blizn łącznotkankowych obniża zapotrzebowanie zewnętrznych warstw siatkówki na tlen i zmniejsza hipoksję jej wewnętrznych warstw, co prowadzi do zmniejszenia przepływu przez nieprawidłowe łożysko naczyniowe i zmniejszenia produkcji śródbłonkowych czynników wzrostu (VEGF, vascular endothelial growth factor) [2]. Niniejsza praca jest próbą oceny skuteczności fotokoagulacji laserowej modo modified grid według Olka w leczeniu klinicznie znamiennego cukrzycowego obrzęku plamki w przebiegu nieproliferacyjnej retinopatii cukrzycowej (NPDR, nonproliferative diabetic retinopathy) w 2-letniej obserwacji. Materiał i metody Badaniami objęto 75 pacjentów (146 oczu), 42 kobiety (82 oczu) i 33 mężczyzn (64 oczu) z klinicznie znamiennym cukrzycowym obrzękiem plamki w przebiegu nieproliferacyjnej retinopatii cukrzycowej od stadium mild do moderate-to-severe, w wieku lat (śr. 62,61 ± 1,156). Wszystkich pacjentów badał i poddawał laseroterapii ten sam lekarz. Badanie okulistyczne przebiegało według następującego schematu: ogólny wywiad lekarski dotyczący cukrzycy i powikłań cukrzycowych, wywiad okulistyczny dotyczący rozpoznania, przebiegu i dotychczasowego leczenia retinopatii cukrzycowej, przebytych schorzeń okulistycznych i zabiegów operacyjnych, ocena ostrości wzroku, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego tonometrem aplanacyjnym Goldmanna, ocena przedniego odcinka gałki ocznej w biomikroskopie, gonioskopowa ocena kąta przesączania, dokumentacja fotograficzna dna oka, ocena dna oka przy użyciu soczewki Volk 90 D i w funduskamerze oraz angiografia fluoresceinowa. Zabieg fotokoagulacji wykonywano metodą modified grid według Olka, głównie na bazie późnej fazy obrazu angiograficznego, który wykonano nie wcześniej jak przed 1 miesiącem. Wykonywano impakty laserowe o średnicy f = mm i energii E = mw, uzyskując efekt delikatnego zblednięcia siatkówki na poziomie nabłonka barwnikowego siatkówki, t = 0,10 s, nie przekraczając granicy strefy FAZ, z zachowaniem odległości między impaktami wynoszącej 1f. Fotokoagulację uzupełniającą wykonywano nie wcześniej niż po 3 miesiącach od pierwszego zabiegu. Pacjentów podzielono na 3 grupy według ostrości wzroku: grupa A: Vp 0,1 (5/50), grupa B: Vp = 0,4 0,2 (5/12 5/25) i grupa C: Vp 0,5 (5/5 5/10). Oceniano ostrość wzroku przed zabiegiem laserowym i 3, 6, 9, 12, 18 i 24 miesiące po zabiegu i uzyskane różnice ostrości wzroku (DV = Vk Vp). Do analizy statystycznej wykorzystano test kolejności par Wilcoxona. Za poziom istotności przyjęto p < 0,05. Wyniki W 2-letniej obserwacji nie stwierdzono istotnego statystycznie obniżenia ostrości wzroku po zabiegu fotokoagulacji laserowej cukrzycowego obrzęku plamki (ryc. 1). Wśród osób najsłabiej widzących przed zabiegiem z grupy A (Vp 0,1) stwierdzono nieistotną poprawę ostrości wzroku po zabiegu we wszystkich badaniach kontrolnych (ryc. 2). W grupie pacjentów z Vp = 0,4 0,2 (grupa B) we wszystkich badaniach po zabiegu stwierdzono nieznamienną poprawę ostrości wzroku najlepszy efekt po laseroterapii obserwowano po 9 miesiącach (ryc. 3). U pacjentów z grupy C (Vp = 0,5 1,0) zanotowano nieznamienne statystycznie pogorszenie wzroku we wszystkich badaniach w 18-miesięcznej obserwacji, natomiast po 24 miesiącach pogorszenie było statystycznie istotne (p = 0,007). Wyniki przedstawiono na rycinie 4. W tabeli 1 zestawiono wyniki analizy zmian ostrości wzroku uzyskanej w badaniu kontrolnym w porównaniu z ostrością wzroku przed zabiegiem. Charakterystykę oczu w zależności od efektu terapeutycznego przedstawiono w tabeli 2 i na rycinach 5 i 6. W tabeli 3 przedstawiono charakterystykę oczu wymagających laseroterapii uzupełniającej. Fotokoagulacji uzupełniającej nie wymagało 53 pacjentów (83 oczu), 30 kobiet (47 oczu) i 23 mężczyzn (36 oczu). Dyskusja Obecnie cukrzyca jest jedną z głównych przyczyn nieodwracalnej utraty wzroku w krajach uprzemysłowionych [3]. Według danych epidemiologicznych ryzyko 328
3 Joanna Markowska i wsp. Ocena skuteczności fotokoagulacji laserowej Rycina 1. Ostrość wzroku w 2-letniej obserwacji we wszystkich badanych oczach Figure 1. Visual acuity in 2 years follow-up Rycina 2. Ostrość wzroku w 2-letnim okresie obserwacji w grupie A (Vp 0,1) Figure 2. Visual acuity in 2 years follow-up in group A (Vp 0.1) Rycina 3. Ostrość wzroku w 2-letniej obserwacji w grupie B (Vp = 0,2 0,4) Figure 3. Visual acuity in 2 years follow-up in group B (Vp = ) 329
4 Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2003, tom 3, nr 4 Rycina 4. Ostrość wzroku w 2-letniej obserwacji w grupie C (Vp = 0,5 1,0) Figure 4. Visual acuity in 2 years follow-up in group C (Vp = ) Tabela 1. Analiza DV w 2-letniej obserwacji (test kolejności par Wilcoxona wartość średnia ± SEM, poziom p) Table 1. DV analysis in 2 years follow-up (Wilcoxon Matched Pairs Test mean ± SEM, p) DV Ogólnie p Grupa A p Grupa B p Grupa C p DVp/V3 0,003 ± 0,011 0,53 0,007 ± 0,013 0,50 0,014 ± 0,019 0,98 0,007 ± 0,014 0,84 DVp/V6 0,006 ± 0,015 0,35 0,002 ± 0,014 0,77 0,034 ± 0,032 0,82 0,001 ± 0,019 0,55 DVpV9 0,001 ± 0,016 0,74 0,000 ± 0,013 0,73 0,055 ± 0,033 0,51 0,017 ± 0,019 0,75 DVp/V12 0,012 ± 0,016 0,89 0,013 ± 0,016 0,58 0,014 ± 0,035 0,90 0,022 ± 0,020 0,56 DVp/V18 0,020 ± 0,016 0,39 0,020 ± 0,018 0,44 0,014 ± 0,030 0,81 0,034 ± 0,020 0,16 DVp/V24 0,049 ± 0,018 0,07 0,018 ± 0,019 0,44 0,018 ± 0,030 0,77 0,074 ± 0,023 0,007 ślepoty w populacji chorych na cukrzycę jest krotnie większe niż w populacji niediabetyków. Główną przyczyną osłabienia ostrości wzroku w przebiegu retinopatii cukrzycowej jest makulopatia obrzękowa [4, 5]. Do jej rozpoznania zwykle wystarczy wykonanie badania wziernikowego dna oka, natomiast aby ocenić wielkość i rozległość zmian, należy wykonać angiografię fluoresceinową. W leczeniu retinopatii cukrzycowej powszechnie wykorzystuje się laser argonowy, emitujący światło zielone o długości fali 514 nm [2, 3, 6 15]. Celem fotokoagulacji laserowej jest wywołanie aseptycznego procesu zapalnego w miejscu impaktu i uzyskanie zlepnego odczynu między tkankami. Laseroterapia hamuje progresję retinopatii i zmniejsza jej skutki. Nie poprawia natomiast ostrości wzroku [1, 16 19]. We wszystkich typach cukrzycowego obrzęku plamki laseroterapia zmniejsza ryzyko utraty wzroku nawet o 50% (z 24% do 12%), a w cukrzycowej makulopatii obrzękowej wysokiego ryzyka (zajęcie dołka) z 35% do 13% w ciągu 3 lat. Poprawa o co najmniej 3 rzędy występuje tylko u mniej niż 3% [6 10, 12, 13, 18]. Autorzy niniejszej pracy przyjęli kryterium poprawy/pogorszenia 2 rzędy na tablicy Snellena [6 10, 18]. W zależności od typu, wielkości i rozległości cukrzycowego obrzęku plamki stosuje się fotokoagulację ogniskową, rozsianą (grid) i najczęściej stosowaną modified grid według Olka [2, 6 10, 12, 13, 15, 20]. Udowodniono skuteczność laseroterapii w cukrzycowym obrzęku plamki [3, 6 25]. W niniejszych badaniach również nie stwierdzono istotnego statystycznie osłabienia ostrości wzroku w oczach z cukrzycowym obrzękiem plamki poddanych laseroterapii w 24-miesięcznym okresie obserwacji. Według danych epidemiologicznych dobry efekt po laseroterapii cukrzycowej makulopatii obrzękowej uzyskuje się u około 20% pacjentów, przy czym za dobry efekt uznaje się stabilizację i poprawę ostrości wzroku o 2 rzędy na tablicy Snellena [6 10, 12, 13, 18]
5 Joanna Markowska i wsp. Ocena skuteczności fotokoagulacji laserowej Tabela 2. Analiza statystyczna funkcji wzrokowej po zabiegu w 2-letniej obserwacji liczba oczu (test c² Pearsona) Table 2. Visual acuity after treatment comparative analysis in 2 years follow-up number of eyes (Pearson c² test) Poprawa + stabilizacja Pogorszenie Po 3 miesiącach Grupa A (n = 11) 7 (64%) 4 (36%) Grupa B (n = 29) 21 (72%) 8 (28%) Grupa C (n = 106) 81 (76%) 25 (24%) Razem (n = 146) 109 (75%) 37 () Po 6 miesiącach Grupa A (n = 11) 7 (63%) 4 (36%) Grupa B (n = 29) 18 (62%) 11 (38%) Grupa C (n = 106) 83 (78%) 23 (22%) Razem (n = 146) 108 (74%) 38 (26%) Po 9 miesiącach Grupa A (n = 11) 7 (63%) 4 (36%) Grupa B (n = 29) 19 (65%) 10 (34%) Grupa C (n = 106) 74 (69%) 32 (30%) Razem (n = 146) 100 (68%) 46 (32%) Po 12 miesiącach Grupa A (n = 11) 7 (63%) 4 (36%) Grupa B (n = 29) 16 (55%) 13 (45%) Grupa C (n = 106) 79 (74%) 27 () Razem (n = 146) 102 (70%) 44 (30%) Po 18 miesiącach Grupa A (n = 11) 7 (63%) 4 (36%) Grupa B (n = 29) 17 (59%) 12 (41%) Grupa C (n = 106) 73 (66%) 33 (31%) Razem (n = 146) 97 (66%) 49 (34%) Po 24 miesiącach Grupa A (n = 11) 7 (63%) 4 (36%) Grupa B (n = 29) 18 (62%) 11 (38%) Grupa C (n = 106) 66 (63%) 40 (38%) Razem (n = 146) 91 (62%) 55 (38%) Tabela 3. Charakterystyka oczu wymagających laseroterapii uzupełniającej Table 3. Eyes with supplementary laserotherapy Czas terapii uzupełniającej Liczba oczu poddanych terapii uzupełniającej II sesja III sesja IV sesja Razem Po 3 miesiącach Po 6 miesiącach Po 9 miesiącach Po 12 miesiącach Po 18 miesiącach Po 24 miesiącach Razem W naszych badaniach uzyskaliśmy dobry efekt leczenia w przypadku 62% oczu po 24 miesiącach obserwacji, natomiast w badaniach Patza w przypadku 94% oczu, Blankenshipa 77%, Fleischmena 78%, a Whitelocke a 87% [26]. Dobry efekt w największej liczbie oczu zaobserwowano w 3 miesiącu po zabiegu (75%), przy czym najwięcej oczu z poprawą ostrości wzroku stwierdzono po 6 miesiącach, a ze stabilizacją po 3 miesiącach. Największy odsetek oczu z pogorszeniem wzroku stwierdzono po 18 i 24 miesiącach. Gorsze wyniki odnotowaliśmy w przypadkach: rozlanego przecieku z naczyń okołodołkowych, zmian obejmujących strefę FAZ i dołek oraz cukrzycowego obrzęku plamki z zaburzeniami perfuzji, co pokrywa się z doniesieniami innych autorów [26]. Najlepsze wyniki po leczeniu uzyskano w grupie B (Vp = 0,2 0,4) i grupie A (Vp 0,1). W tych grupach stwierdzono nieznamienną statystycznie poprawę ostrości wzroku we wszystkich badaniach kontrolnych przez cały okres obserwacji. Natomiast w grupie C tj. pacjentów najlepiej widzących przed zabiegiem stwierdzono stabilizację do 6 miesiąca po zabiegu, potem stopniowe osłabienie ostrości wzroku, przy czym do 18 miesiąca nieznamienne, a po 24 miesiącach istotne statystycznie. Wiadomo, że ostrość wzroku przed zabiegiem (Vp) jest wykładnikiem ciężkości obrzęku i ważnym czynnikiem prognostycznym efektu uzyskanego po laseroterapii
6 Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2003, tom 3, nr 4 80% 70% 60% 50% 40% 30% 75% 74% 68% 70% 66% 62% 20% 10% 26% 32% 30% 34% 38% 0% Po 3 Po 6 Po 9 Po 12 Po 18 Po 24 Dobry efekt po laseroterapii Pogorszenie po laseroterapii Rycina 5. Analiza efektu terapeutycznego po laseroterapii Figure 5. Analysis of therapeutic effect after laser-treatment 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 36% 28% 24% 22% 36% 38% 36% 34% 30% 38% 18% 51% 21% 52% 24% 27% 44% 55% 34% 45% 41% 41% 36% 26% 9% A B C A B C A B C V po 3 p = 0,5 V po 6 p = 0,016 V po 9 p = 0,27 Poprawa Stabilizacja Pogorszenie 100% 80% 36% 45% 36% 41% 31% 36% 38% 38% 60% 40% 27% 21% 46% 18% 21% 44% 18% 31% 38% 20% 36% 34% 28% 45% 38% 24% 45% 31% 0% A B C A B C A B C V po 12 p = 0,11 V po 18 p = 0,1 V po 24 p = 0,55 Poprawa Stabilizacja Pogorszenie Rycina 6. Analiza statystyczna funkcji wzrokowej po zabiegu w 2-letniej obserwacji (test c² Pearsona) Figure 6. Visual acuity after treatment comparative analysis in 2 years follow-up (Pearson c² test) 332
7 Joanna Markowska i wsp. Ocena skuteczności fotokoagulacji laserowej McDonald i wsp. [18] stwierdzili lepszy efekt u pacjentów z dobrą Vp, przy czym poprawę uzyskali tylko u 20% pacjentów w 6,5-miesięcznej obserwacji. Według danych z piśmiennictwa efekt terapeutyczny po fotokoagulacji laserowej CSME występuje dopiero po 3 6 miesiącach od zabiegu, dlatego ewentualną terapię uzupełniającą wykonuje się dopiero po 3 miesiącach w przypadkach stwierdzenia resztkowego obrzęku lub wznowy cukrzycowego obrzęku plamki [1, 27]. W niniejszych badaniach 57 badanych oczu wymagało tylko jednego zabiegu uzupełniającego. W 40 oczach wykonano 2 zabiegi uzupełniające i aż w 12 oczach 3-krotny zabieg, przy czym najwięcej oczu poddano dodatkowemu zabiegowi po 12 miesiącach, a najmniej oczu po 24 miesiącach od pierwszej sesji leczenia. Wyniki. W 2-letniej obserwacji nie stwierdzono istotnego statystycznie obniżenia ostrości wzroku po zabiegu fotokoagulacji laserowej cukrzycowego obrzęku plamki. W grupie A zaobserwowano nieistotną statystycznie poprawę ostrości wzroku po zabiegu we wszystkich badaniach kontrolnych. W grupie pacjentów z grupy B we wszystkich badaniach po zabiegu stwierdzono nieistotną statystycznie poprawę ostrości wzroku najlepszy efekt po laseroterapii zaobserwowano po 9 miesiącach. U pacjentów z grupy C stwierdzono nieistotne statystycznie pogorszenie wzroku we wszystkich badaniach kontrolnych do 18 miesiąca, natomiast po 24 miesiącach pogorszenie było istotne statystycznie (p = 0,007). Wnioski. Fotokoagulacja laserowa modified grid jest skuteczną metodą leczenia cukrzycowego obrzęku plamki w przebiegu nieproliferacyjnej retinopatii cukrzycowej. Należy zachować szczególną ostrożność w kwalifikacji do zabiegu pacjentów z dobrą ostrością wzroku. słowa kluczowe: fotokoagulacja laserowa siatkówki, klinicznie znamienny cukrzycowy obrzęk plamki, retinopatia cukrzycowa nieproliferacyjna Wnioski Na podstawie analizy wartości ostrości wzroku przed zabiegiem i 3, 6, 9, 12, 18 i 24 miesiące po zabiegu laseroterapii cukrzycowego obrzęku plamki można stwierdzić, że: fotokoagulacja laserowa modified grid jest skuteczną metodą leczenia cukrzycowego obrzęku plamki, zmniejszającą ryzyko osłabienia ostrości wzroku przez co najmniej 2 lata po zabiegu; należy zachować szczególną ostrożność w kwalifikacji do zabiegu pacjentów z najlepszą ostrością wzroku. Streszczenie Wstęp. Celem pracy jest ocena skuteczności fotokoagulacji laserowej w leczeniu klinicznie znamiennego cukrzycowego obrzęku plamki (CSME) w przebiegu nieproliferacyjnej retinopatii cukrzycowej (NPDR) na podstawie analizy wartości ostrości wzroku przed zabiegiem i 3, 6, 9, 12, 18 i 24 miesiące po zabiegu. Materiał i metody. Badaniami objęto 75 pacjentów (146 oczu), 42 kobiety (82 oczu) i 33 mężczyzn (64 oczu), w wieku lat (62,61 ± 1,156). U wszystkich stwierdzono klinicznie znamienny cukrzycowy obrzęk plamki w przebiegu nieproliferacyjnej retinopatii cukrzycowej od stadium mild do moderate-to-severe. Zabieg fotokoagulacji wykonano metodą modified grid według Olka. Pacjentów podzielono na 3 grupy w zależności od ostrości wzroku: grupa A: Vp 0,1 (5/50), grupa B: Vp = 0,4 0,2 (5/12 5/25) i grupa C: Vp 0,5 (5/5 5/10). Oceniano ostrość wzroku przed zabiegiem laserowym i 3, 6, 9, 12, 18 i 24 miesiące po zabiegu, a także uzyskane różnice ostrości wzroku (DV). Piśmiennictwo 1. Akduman L., Olk R.J. Diode laser (810 nm) versus argon green (514 nm) modified grid photocoagulation for diffuse diabetic macular edema. Ophthalmology 1997; 104 (9): Bandello F., Lanzetta P., Menchini U. When and how to do a grid laser for diabetic macular edema. Doc. Ophtalmol. 1999; 97 (3 4): Freissler K., Lang G.E. Photocoagulation and medical treatment in diabetic retinopathy. Focus on diabetic retinopathy. 1997; Early Treatment Diabetic Retinopathy Study Research Group. Photocoagulation for diabetic macular edema. ETDRS raport nr 1. Arch. Ophthalmol. 1985; 103: Klein R., Klein B.E.K., Moss S.E. The Wisconsin Epidemiological Study of diabetic retinopathy. Prevalence and risk of diabetic retinopathy when age at diagnosis is 30 or more years. Arch. Ophthalmol.1984; 102: Klein R., Klein B.E.K., Moss S.E. The Wisconsin Epidemiological Study of diabetic retinopathy. A review. Diabetes Metab. Rev. 1989; 5: Early Treatment Diabetic Retinopathy Study Research Group. Treatment techniques and clinical guidelines for photocoagulation of diabetic macular edema. ETDRS raport nr 2. Ophthalmology 1987; 94: Early Treatment Diabetic Retinopathy Study Research Group. Techniques for scatter and local photocoagulation treatment of diabetic retinopathy. ETDRS raport nr 3. Int. Ophthalmol. Clin. 1987; 27: Early Treatment Diabetic Retinopathy Study Group. ETDRS raport nr 7: Early treatment diabetic retinopathy study design and baseline patient characteristics. Ophthalmology 1991; 98: Early Treatment Diabetic Retinopathy Study Group. ETDRS raport nr 9: Early photocoagulation for diabetic retinopathy. Ophthalmology 1991; 98: Gupta V., Gupta A., Kaur R., Narang S., Dogra M.R. Efficacy of various laser wavelenghts in the treatment of clinically significant macular edema in diabetics. Ophthalmic Surgery and lasers 1996; Olk R. Modified grid argon (blue-green) laser photocoagulation for diffuse diabetic macular edema. Ophthalmology 1986; 93: Olk R. Argon green (514 nm) versus krypton red (647 nm) modified grid laser photocoagulation for diffuse diabetic macular edema. Ophthalmology 1990; 97: Spalter H.F. Diabetic maculopathy. Metab. Pediatr. Syst. Ophthalmol. 1983; 7 (4):
8 Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2003, tom 3, nr Tewari H.K., Gupta V., Kumar A., Verma L. Efficacy of diode laser for managing diabetic macular edema. Acta Ophthalmol. Scand. 1998; 76 (3): Bek T., Moller F., Klausen B. Short term visual prognosis after retinal laser photocoagulation for diabetic maculopathy. Acta Ophthalmol. Scand. 2000; 78 (5): Kristinsson J.K., Gottfredsdóttir M.S., Stefansson E. Retinal vessel dilatation and elongation precedes diabetic macular oedema. Br. J. Ophthalmol. 1997; 81: Mc Donald H.R., Schatz H. Grid photocoagulation for diffuse macular edema. Retina 1985; 5: Takahashi K., Kishi S., Muraoka K., Shimizu K. Reperfusion of occluded capillary beds in diabetic retinopathy. Am. J. Ophthalmol. 1998; 126: Stefansson E. The therapeutic effects of retinal laser treatment and vitrectomy. A theory based on oxygen and vascular physiology. Acta Ophthalmol. Scand. 2001; 79 (5): Ferris F. Early photocoagulation in patients with either type I or type II diabetes. Trans Am. Ophthalmol. Soc. 1996; 94: Lovestam A., Agardh E. Photocoagulation of diabetic macula oedema complications and visual outcome. Acta Ophthalmol. Scand. 2000; 78 (6): Patz A., Smith R.E. The ETDRS and Diabetes Ophthalmology 1990; 98: Rohrschneider K., Bultmann S., Gluck R., Kruse F.E., Fendrich T., Volcker H.E. Scanning laser ophthalmoscope fundus perimetry before and after laser photocoagulation for clinically significant diabetic macular edema. Am. J. Ophthalmol. 2000; 129: Sinclair S.H., Alaniz R., Presti P. Laser treatment of diabetic macular edema: comparison of EDTRS level treatment with threshold level treatment by using high contrast discriminant central visual field testing. Semin. Ophthalmol. 1999; 14 (4): Fleischman J. Diabetes and its ocular complications. Benson & Saunders Company, Philadelphia PA 1988: Saxe S., Sherrer L., Frank R. Time course of change in lesions of diabetic macular edema after photocoagulation. Invest. Ohthalmol. Vis. Sci. 1989; 30:
Joanna Markowska, Mariola Dorecka, Wanda Romaniuk, Henryk Kozioł
Joanna Markowska, Mariola Dorecka, Wanda Romaniuk, Henryk Kozioł PRACA ORYGINALNA Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Oczu Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr
Bardziej szczegółowoCentrum Badań Naukowych, Chirurgia Refrakcyjna "LUMED"
Terapia anty-vegf i fotokoagulacją laserem żółtym w leczeniu CSCR w grupie młodych mężczyzn Autorzy: dr. Ludmiła Popowska, Lumed Centrum Badań Chirurgii Refrakcyjnej w Opocznie dr. Tomasz Grędysa, Europejskie
Bardziej szczegółowoZastosowanie ranibizumabu w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki w materiale własnym
Zastosowanie ranibizumabu w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki w materiale własnym The application of ranibizumab in therapy of diabetic macular edema own observations Małgorzata Marczak Oddział Okulistyczny
Bardziej szczegółowoRetinopatia cukrzycowa
Retinopatia cukrzycowa Retinopatia cukrzycowa jest w krajach rozwiniętych jedną z głównych przyczyn ślepoty. Rozwija się u znacznej liczby pacjentów długo chorujących na cukrzycę, która może być przyczyną
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoWczesne pogorszenie retinopatii cukrzycowej w cukrzycy typu 1 po włączeniu intensywnej insulinoterapii
Ann. Acad. Med. Gedan., 2007, 37, 143 149 Ewa Zdybel¹, Jarosława Krajka-Lauer², Anna Korzon-Burakowska¹ Wczesne pogorszenie retinopatii cukrzycowej w cukrzycy typu 1 po włączeniu intensywnej insulinoterapii
Bardziej szczegółowoOcena stanu przedmiotowego siatkówki centralnej po laseroterapii
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Marta Misiuk-Hojło 1, Aneta Hill-Bator 1, Piotr Marszalik 2, Maria Magnowska-Woźniak 3 1 Katedra i Klinika Okulistyki Akademii Medycznej we Wrocławiu 2 Katedra i Zakład
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoOcena powtarzalności pomiarów wolumetrycznych plamki, uzyskanych w konfokalnej skaningowej tomografii laserowej u chorych na cukrzycę typu 2
Joanna Markowska, Bogumiła Wójcik-Niklewska, Katarzyna Krysik, Aleksandra Sikorska, Wanda Romaniuk, Alicja Dusza PRACA ORYGINALNA Poradnia Okulistyczna dla Chorych na Cukrzycę, Katedra i Oddział Kliniczny
Bardziej szczegółowoZasady postępowania w cukrzycowym obrzęku plamki
Zasady postępowania w cukrzycowym obrzęku plamki Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego 1 Zasady postępowania w cukrzycowym obrzęku plamki (ang. DME - Diabetic Macular Edema) Stan na dzień 12.12.2013
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania w terapii cukrzycowego obrzęku plamki
Wytyczne postępowania w terapii cukrzycowego obrzęku plamki Copyright by Polskie Towarzystwo Okulistyczne 2017 Wszystkie prawa zastrzeżone. Żadna część poniższej publikacji nie może być kopiowana i przechowywana
Bardziej szczegółowoRetinopatia cukrzycowa
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Retinopatia cukrzycowa Diabetic retinopathy Przedrukowano za zgodą z: Diabetes Care 2002, 25, supl. A, S90 S93 Badania przesiewowe w kierunku
Bardziej szczegółowoJolanta Oficjalska CZY POTRZEBUJEMY KRAJOWEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I LECZENIA RETINOPATII CUKRZYCOWEJ?
Jolanta Oficjalska CZY POTRZEBUJEMY KRAJOWEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I LECZENIA RETINOPATII CUKRZYCOWEJ? EPIDEMIOLOGIA Retinopatia cukrzycowa jest główną przyczyną ślepoty dorosłych w krajach rozwiniętych
Bardziej szczegółowoRetinopatia cukrzycowa
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Donald S. Fong, Lloyd Aiello, Thomas W. Gardner, George L. King, George Blankenship, Jerry D. Cavallerano, Fredrick L. Ferris III, Ronald
Bardziej szczegółowoDiabetic Retinopathy Clinical Research Network
Randomizowane badanie porównujące doszklistkowe podanie acetonidu triamcinolonu i fotokoagulacji ogniskowej lub typu grid w przypadku cukrzycowego obrzęku plamki Diabetic Retinopathy Clinical Research
Bardziej szczegółowoWyniki fakoemulsyfikacji zaćmy u chorych na cukrzycę typu 2
Wanda Romaniuk, Mariola Dorecka, Mariusz Fronczek, Ewa Nita PRACA ORYGINALNA Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Oczu Śląskiej Akademii Medycznej Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 5 im. Św. Barbary
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 3/2004 Nr 1(6) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Możliwości zastosowania aparatu RTA analizatora grubości siatkówki w monitorowaniu stanu narządu wzroku u dzieci i młodzieży z cukrzycą
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoRóżnicowanie. S. Teper, E. Wylęgała
r8_:layout 1 2011-02-07 00:10 Strona 83 8 Różnicowanie S. Teper, E. Wylęgała Różnicowanie w większości przypadków nie stanowi kłopotu. Pewne wątpliwości mogą się pojawić w zaawansowanym CNV, gdy trudne
Bardziej szczegółowoDME. Science of. UCZ SIĘ, OBSERWUJ, DZIEL SIĘ Przewodnik pacjenta Cukrzycowy obrzęk plamki
Science of DME www.scienceofdme.org UCZ SIĘ, OBSERWUJ, DZIEL SIĘ Przewodnik pacjenta Cukrzycowy obrzęk plamki Niniejsza broszura jest przeznaczona dla każdej osoby chorującej na cukrzycę typu 1 i typu
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoMagdalena Pauk- Domańska. Promotor pracy: Prof. dr hab. n. med. Wiesław Jakubowski
Streszczenie rozprawy doktorskiej Magdalena Pauk- Domańska Ocena przydatności ultrasonografii dopplerowskiej w badaniu tętnicy ocznej i środkowej siatkówki u pacjentów z cukrzycą typu 1 bez zmian na dnie
Bardziej szczegółowoTerapia anty-vegf w cukrzycowym obrzęku plamki
Anti-VEGF treatment in diabetic macular edema Katarzyna Mozolewska-Piotrowska Katedra i Klinika Okulistyki, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Wojciech
Bardziej szczegółowoLECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3)
Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie neowaskularnej (wysiękowej) postaci afliberceptem
Bardziej szczegółowoChorujesz na cukrzycę? Zbadaj wzrok. Grozi ci retinopatia cukrzycowa.
INFORMACJA PRASOWA Chorujesz na cukrzycę? Zbadaj wzrok. Grozi ci retinopatia cukrzycowa. Retinopatia cukrzycowa dotyka wszystkich chorych na cukrzycę typu I oraz ok. 60% pacjentów z cukrzycą typu II. To
Bardziej szczegółowolek. Piotr Wnorowski
lek. Piotr Wnorowski Ocena wyników leczenia cukrzycowego obrzęku plamki doszklistkowymi iniekcjami preparatów anty-vegf w skojarzeniu z laseroterapią z zastosowaniem mikropulsów. Rozprawa na stopień naukowy
Bardziej szczegółowoCzerwcowe spotkania ze specjalistami. Profilaktyka jaskry. Marek Rzendkowski Pryzmat-Okulistyka, Gliwice
Czerwcowe spotkania ze specjalistami Profilaktyka jaskry Marek Rzendkowski Pryzmat-Okulistyka, Gliwice Gliwice, czerwiec 2018 Co robić żeby czegoś nie przeoczyć?... - Wada wzroku - okulary - Jaskra ważna
Bardziej szczegółowoStadium R3: retinopatia cukrzycowa proliferacyjna i zaawansowana retinopatia cukrzycowa
9 Stadium R3: retinopatia cukrzycowa proliferacyjna i zaawansowana retinopatia cukrzycowa Peter H. Scanlon ISTOTNE ELEMENTY ANATOMII Nowe naczynia powstające w przebiegu retinopatii cukrzycowej dzieli
Bardziej szczegółowoROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem )
Publikacje naukowe: ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem 7.03.2013) Stosowanie larw Lucilia sericata jako metoda leczenia przewlekłych ran kończyn. Inne publikacje: 1.
Bardziej szczegółowoLECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 904 Poz. 133 Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie
Bardziej szczegółowoLUCENTIS (RANIBIZUMAB) W LECZENIU CHORÓB PLAMKI
LUCENTIS (RANIBIZUMAB) W LECZENIU CHORÓB PLAMKI Wykonawca: MAHTA Sp. z o.o. ul. Rejtana 17/5 02-516 Warszawa Tel. 22 542 41 54 E-mail: biuro@mahta.pl ANALIZA KLINICZNA TOM VI PODSUMOWANIE I WNIOSKI Z ANALIZY
Bardziej szczegółowoWystępowanie makulopatii cukrzycowej w zależności od stopnia wyrównania cukrzycy i współistnienia nadciśnienia tętniczego
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Marta Misiuk-Hojło 1, Maria Magnowska-Woźniak 2, Piotr Marszalik 3 1 Katedra i Klinika Okulistyki Akademii Medycznej we Wrocławiu 2 Miedziowe Centrum Zdrowia w Lubinie 3
Bardziej szczegółowoLECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3). Ważne: od dnia 01 stycznia 2017 r.
Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3). Ważne: od dnia 01 stycznia 2017 r. ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie neowaskularnej
Bardziej szczegółowoOCENA WRAŻLIWOŚCI NA OLŚNIENIE PO LECZENIU ODWARSTWIENIA SIATKÓWKI*
Medycyna Pracy 2003; 54 (4): 341 345 341 Małgorzata Maksymowicz 1 Krystyna Raczyńska 2 Jarosław Maksymowicz 3 OCENA WRAŻLIWOŚCI NA OLŚNIENIE PO LECZENIU ODWARSTWIENIA SIATKÓWKI* REACTION TO DAZZLEMENT
Bardziej szczegółowoOCENA FUNKCJI WZROKU PO LECZENIU BŁON NEOWASKULARNYCH METODĄ FOTODYNAMICZNĄ U PACJENTÓW Z WYSIĘKOWĄ POSTACIĄ AMD
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINENSIS ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2007, 53, SUPPL. 1, 16 21 KATARZYNA MOZOLEWSKA-PIOTROWSKA, WOJCIECH LUBIŃSKI, WOJCIECH GOSŁAWSKI, DANUTA KARCZEWICZ,
Bardziej szczegółowoLECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 882 Poz. 79 Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie neowaskularnej
Bardziej szczegółowoLECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 761 Poz. 48 Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) ŚWIADCZENIOBIORCY afliberceptem
Bardziej szczegółowoCENTRALNA PRZYCHODNIA REHABILITACYJNO- LECZNICZA POLSKIEGO ZWIĄZKU NIEWIDOMYCH w WARSZAWIE KRZYSZTOF STARZYK
CENTRALNA PRZYCHODNIA REHABILITACYJNO- LECZNICZA POLSKIEGO ZWIĄZKU NIEWIDOMYCH w WARSZAWIE KRZYSZTOF STARZYK OCENA JAKOŚCI ŻYCIA OSÓB SŁABOWIDZĄCYCH STOSUJĄCYCH POMOCE OPTYCZNE PROMOTOR: PROF. DR HAB.
Bardziej szczegółowoKonsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku
Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego 1 Konsensus okulistyczno-położniczy
Bardziej szczegółowoChoroba cukrzycowa oczu
Choroba cukrzycowa oczu W języku medycznym cukrzyca w oczach to retinopatia cukrzycowa. Zwykle takie rozpoznanie stawia okulista i kieruje pacjenta na odpowiednie leczenie. Leczeniem cukrzycy w oczach
Bardziej szczegółowoBarbara Polaczek-Krupa. Zastosowanie analizy grubości siatkówki w okolicy plamki jako nowej metody w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta
Barbara Polaczek-Krupa Zastosowanie analizy grubości siatkówki w okolicy plamki jako nowej metody w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta Praca doktorska Praca finansowana w ramach projektu CMKP
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoJASKRA SIATKÓWKA. Zaćma ROGÓWKA OKULISTYKA DZIECIĘCA CHIRURGIA REFRAKCYJNA
JASKRA SIATKÓWKA Zaćma ROGÓWKA OKULISTYKA DZIECIĘCA CHIRURGIA REFRAKCYJNA Copyright American Academy of Ophthalmology, October 2013 www.aao.org 2013 PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA
Bardziej szczegółowoWykazano wzrost ekspresji czynnika martwicy guza α w eksplanta ch naczyniówki i nabłonka barwnikowego siatkówki myszy poddanych fotokoagulacji w
Monika Jasielska Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Kontakt mail: monikaleszczukwp.pl Tytuł pracy doktorskiej: Rola receptora czynnika martwicy guza α Rp75 (TNFRp75) w powstawaniu
Bardziej szczegółowoSłowo wstępne. Jacek Kański
Słowo wstępne Z największą przyjemnością piszę słowo wstępne do tej doskonałej książki. W ciągu ostatnich dwudziestu pięciu lat w podejściu do schorzeń dna oka dokonały się ogromne zmiany. Pomimo wprowadzenia
Bardziej szczegółowoPolish version: Your guide to diabetic retinopathy screening. Twój przewodnik po badaniu na obecność retinopatii cukrzycowej
Polish version: Your guide to diabetic retinopathy screening Twój przewodnik po badaniu na obecność retinopatii cukrzycowej Co to jest retinopatia cukrzycowa? Jest to choroba spowodowana cukrzycowymi zmianami
Bardziej szczegółowoWarsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
Bardziej szczegółowoGlaucoma-profi laxis 2015
bezpłatny zestaw pomiarów: pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego metodą bezkontaktową pachymetria (mierzenie grubości rogówki) autorefraktometria (komputerowy pomiar wad widzenia) Glaucoma-profi laxis 2015
Bardziej szczegółowoZastosowanie bewacizumabu w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki
Zastosowanie bewacizumabu w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki Intravitreal bevacizumab as a treatment in the diabetic macular edema Piotr Kanclerz, Krystyna Raczyńska Katedra i Klinika Okulistyki Gdańskiego
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoPoprawa efektu leczenia wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem po zmianie terapii afliberceptem na leczenie ranibizumabem
DOI: 10.24292/01.ot.300617.03 Poprawa efektu leczenia wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem po zmianie terapii afliberceptem na leczenie ranibizumabem Improvement of the therapeutic
Bardziej szczegółowoAnna Okruszko. Praca na stopień doktora nauk medycznych. Promotor: Dr hab. n. med. Maria Kmera-Muszyńska
Anna Okruszko Ocena stanu bariery naczyniowej oka u chorych z przedarciowym odwarstwieniem siatkówki w prognozowaniu rozwoju pooperacyjnej witreoretinopatii proliferacyjnej (PVR) Praca na stopień doktora
Bardziej szczegółowoZakrzep żyły środkowej siatkówki współczesne strategie leczenia
Zakrzep żyły środkowej siatkówki współczesne strategie leczenia Central retinal vein occlusion current treatment strategies Paulina Glasner, Dorota Raczyńska, Leopold Glasner Katedra i Klinika Okulistyki,
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoTerapia łączona w leczeniu obrzęku plamki w przebiegu niedrożności naczyń żylnych siatkówki
Terapia łączona w leczeniu obrzęku plamki w przebiegu niedrożności naczyń żylnych siatkówki Combined therapy in treatment of macular oedema in retinal vein occlusion Krzysztof Bandzul, Ewa Poppe, Katarzyna
Bardziej szczegółowoFotokoagulacja laserowa czy terapia doszklistkowa dylematy w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki
Fotokoagulacja laserowa czy terapia doszklistkowa dylematy w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki Laser photocoagulation or intravitreal therapy dilemma concerning treatment of diabetic macular edema Maciej
Bardziej szczegółowoWytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego
WYTYCZNE LECZENIA OBRZĘKU PLAMKI WTÓRNEGO DO NIEDROŻNOŚCI NACZYŃ ŻYLNYCH SIATKÓWKI Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego Stan na dzień 10 czerwca 2014 Wytyczne zostały opracowane przez grupę ekspertów
Bardziej szczegółowoLeczenie neowaskularyzacji naczyniówkowej. w patologicznej krótkowzroczności
Leczenie neowaskularyzacji naczyniówkowej w patologicznej krótkowzroczności Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego Stan na dzień 10 czerwca 2014 Wytyczne zostały opracowane przez grupę ekspertów
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoWOJCIECH LUBIŃSKI, WOJCIECH GOSŁAWSKI, KATARZYNA MOZOLEWSKA-PIOTROWSKA, ZBIGNIEW SZYCH 1, DANUTA KARCZEWICZ
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINENSIS ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2008, 54, 1, 22 27 WOJCIECH LUBIŃSKI, WOJCIECH GOSŁAWSKI, KATARZYNA MOZOLEWSKA-PIOTROWSKA, ZBIGNIEW SZYCH 1, DANUTA
Bardziej szczegółowoLASER KTP. CZAJOWSKA Justyna 32D
LASER KTP CZAJOWSKA Justyna 32D WSTĘP Lasery coraz częściej są stosowne we współczesnej medycynie. Efekt oddziaływania światła laserowego na organizm jest wypadkową właściwości fizycznych światła lasera
Bardziej szczegółowoProgramy badań przesiewowych Wzrok u diabetyków
Programy badań przesiewowych Wzrok u diabetyków Dokładniejsze badania i leczenie retinopatii cukrzycowej Closer monitoring and treatment for diabetic retinopathy Ważne informacje o ochronie zdrowia Important
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowoBADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI
14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy
Bardziej szczegółowoRetinopatia cukrzycowa więcej pacjentów, mniej laseroterapii Dynamiczne badanie populacyjne w Tayside (Szkocja)
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 James H. Vallance 1, Peter J. Wilson 1, Graham P. Leese 2, 3, Ritchie McAlpine 4, Caroline J. MacEwen 1, John D. Ellis 1 1 Klinika Okulistyki, Szpital i Szkoła Medyczna
Bardziej szczegółowo1. Stanowisko Konsultanta
1. Stanowisko Konsultanta krajowego ds. okulistyki w sprawie postępowania w przypadku schorzeń z zakresu chirurgii szklistkowo- -siatkówkowej wymagających interwencji w trybie pilnym Robert Rejdak, Marcin
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr VII/641/2016 Prezydenta Miasta Rzeszowa z dnia 14 kwietnia 2016 r.
Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr VII/641/2016 Prezydenta Miasta Rzeszowa z dnia 14 kwietnia 2016 r. Warunki Konkursu Ofert Na Udzielanie Świadczeń Zdrowotnych dotyczące realizacji Programu badań przesiewowych
Bardziej szczegółowoVol. 1, supplement 2, 2016
ISSN 2450 7873 Vol. 1, supplement 2, 2016 Wyniki leczenia chorych z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem przy użyciu preparatów anty-vegf stosowanych według kryteriów programu lekowego
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Słowa kluczowe: ranibizumab, zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, rokowanie ABSTRACT
Ranibizumab w leczeniu wysiękowego AMD kilkuletnie obserwacje własne pacjentów z zachowaną dobrą ostrością wzroku mimo obecności rozległej błony neowaskularyzacji podsiatkówkowej Ranibizumab for wet AMD
Bardziej szczegółowoAutorzy: Ludmiła Popowska, Tomasz Grędysa
Funkcjonalna ostrość wzroku badana metodą testu wrażliwości na kontrast (F.A.C.T.) u pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi siatkówki po wszczepach soczewki z filtrem światła fioletowego. Autorzy: Ludmiła
Bardziej szczegółowoBarbara Polaczek-Krupa. Ocena grubości warstwy komórek zwojowych siatkówki w okolicy plamki GCL w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta
Barbara Polaczek-Krupa Ocena grubości warstwy komórek zwojowych siatkówki w okolicy plamki GCL w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta 1 CEL PREZENTACJI Są 3 powody, żeby badać komórki zwojowe:
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 23/2014 z dnia 10 marca 2014 r. o projekcie programu Program badań przesiewowych w kierunku wczesnego wykrywania
Bardziej szczegółowoLosy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik
Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Oddział Kliniczny Kardioanestezji i Intensywnej Terapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Jaki sens ma to co robimy? Warto wiedzieć co się dzieje z naszymi
Bardziej szczegółowoProgram Naukowy. iwo2019.icongress.pl
Program Naukowy iwo2019.icongress.pl Kurs Piątek 27.09.2019 Miejsce Kursu Państwowa Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna (PWSTE) im. ks. Bronisława Markiewicza w Jarosławiu ul. Czarnieckiego 16, 37-500
Bardziej szczegółowoKto uzyskuje najlepsze efekty w wyniku leczenia CCSVI? Charakterystyka pacjenta
Kto uzyskuje najlepsze efekty w wyniku leczenia CCSVI? Charakterystyka pacjenta Copyright All rights reserved 211 AMEDS Centrum 2 PACJENCI W badaniu wzięła udział grupa 47 pacjentów ze Stwardnieniem Rozsianym
Bardziej szczegółowoProgram Naukowy. iwo2019.icongress.pl
Program Naukowy Kurs Piątek 27.09.2019 Miejsce Kursu Państwowa Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna (PWSTE) im. ks. Bronisława Markiewicza w Jarosławiu ul. Czarnieckiego 16, 37-500 Jarosław Budynek Biblioteki
Bardziej szczegółowoHemoRec in Poland. Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010
HemoRec in Poland Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010 Institute of Biostatistics and Analyses. Masaryk University. Brno Participating
Bardziej szczegółowoWyzwania diagnostyczne w chorobach zapalnych tylnego odcinka gałki ocznej - prezentacja przypadków
Klinika Okulistyki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: prof. dr hab. Dariusz Kęcik Wyzwania diagnostyczne w chorobach zapalnych tylnego odcinka gałki ocznej - prezentacja przypadków MONIKA
Bardziej szczegółowoMETODY BADAŃ W OKULISTYCE
Dr med. Joanna Wąsiewicz-Rager Wywiad okulistyczny przyczyna zgłoszenia się do okulisty przebyte choroby narządu wzroku urazy gałki ocznej wywiad dotyczący wieku dziecięcego-zezy dotychczasowa korekcja
Bardziej szczegółowoOCENA PORÓWNAWCZA PRZEBIEGU ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM U PACJENTÓW PO OPERACJI ZAĆMY METODĄ FAKOEMULSYFIKACJI Z WSZCZEPEM SOCZEWEK
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINENSIS ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2007, 53, SUPPL. 1, 43 48 DARIUSZ ŁĄK, WOJCIECH LUBIŃSKI, ZOFIA SYLWESTRZAK, ZBIGNIEW SZYCH 1, DANUTA KARCZEWICZ
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoPostępy w diagnostyce i w leczeniu retinopatii cukrzycowej
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Barbara Mirkiewicz-Sieradzka Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Postępy w diagnostyce i w leczeniu retinopatii
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Słowa kluczowe: AMD, ranibizumab, czynnik wzrostu śródbłonka naczyń, leczenie anty-vegf ABSTRACT
Efekty leczenia iniekcjami doszklistkowymi ranibizumabu w ramach grupy terapeutycznej B0 pacjentów z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem The results of wet AMD treatment by intravitreal
Bardziej szczegółowoZaćma. Sandra Zuziak 2013-07-29
Zaćma Sandra Zuziak 1 Zaćma zajmuje pierwsze miejsce w rankingu przyczyn ślepoty we współczesnym świecie wg statystyk Światowej Organizacji Zdrowia www.korektorzdrowia.pl 2 Definicja Zaćma (łac. cataracta)
Bardziej szczegółowoOryginalne pełnotekstowe prace naukowe
Oryginalne pełnotekstowe prace naukowe 2012 1. Bandurska-Stankiewicz E., Matuszewski W., Wiatr-Bykowska D., Kuglarz E., Olszewska M., Rutkowska J. Algorytm przejścia u chorych na cukrzycą typu 2 leczonych
Bardziej szczegółowoPROGRAM EDUKACYJNY KOMPENDIUM OKULISTYKI
Zeszyt 3., wrzesień 2008 OKULISTYKA KWARTALNIK MEDYCZNY ISSN 1505-2753 Wydanie specjalne PROGRAM EDUKACYJNY KOMPENDIUM OKULISTYKI Powikłania okulistyczne cukrzycy dr n. med. Michał Wilczyński lek. med.
Bardziej szczegółowoDavid Levy. P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA
David Levy P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA David Levy m d P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA Redakcja naukowa tłumaczenia prof. dr hab. n. med. W ALDEM AR KARNAFEL Z języka angielskiego tłumaczyła dr
Bardziej szczegółowoSkuteczność Divascanu (iprazochromu) w zapobieganiu i leczeniu wczesnej retinopatii cukrzycowej
PRACA ORYGINALNA ISSN 164 8497 Barbara Mirkiewicz-Sieradzka, Katarzyna Cyganek, Jacek Sieradzki Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Skuteczność Divascanu (iprazochromu)
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoPrzegląd wiedzy na temat leku Eylea i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE
EMA/481361/2018 EMEA/H/C/002392 Przegląd wiedzy na temat leku Eylea i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE Co to jest lek Eylea i w jakim celu się go stosuje Eylea jest lekiem
Bardziej szczegółowoSLT - Selektywna Laserowa Trabekuloplastyka, opcja w leczeniu chorego na jaskrę
Jacek Szendzielorz, Aleksandra Mikulska-Cholewa SLT - Selektywna Laserowa Trabekuloplastyka, opcja w leczeniu chorego na jaskrę - doświadczenia własne w LENS-MED Klinika Jednego Dnia Niepubliczny Okulistyczny
Bardziej szczegółowo6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488
Bardziej szczegółowoPodsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Dobenox przeznaczone do publicznej wiadomości.
VI.2 Plan Zarządzania Ryzykiem dla produktów kwalifikowanych jako "Well established use" zawierających Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Dobenox przeznaczone do publicznej
Bardziej szczegółowoObecne postępowanie w zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem (AMD) i retinopatii cukrzycowej (DR)
A. Stankiewicz Postępowanie w zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem : 501 506 Copyright by Wydawnictwo Continuo PRACE POGLĄDOWE REVIEWS Obecne postępowanie w zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem (AMD)
Bardziej szczegółowoCzy jest postęp w leczeniu retinopatii cukrzycowej?
PRACA POGLĄDOWA ISSN 1640 8497 Barbara Mirkiewicz-Sieradzka Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum w Krakowie Czy jest postęp w leczeniu retinopatii cukrzycowej?
Bardziej szczegółowoNIEDROŻNOŚĆ ŻYŁY ŚRODKOWEJ SIATKÓWKI (CRVO)
Przewodnik informacyjny Informacje naukowe na temat CRVO www.scienceofcrvo.org NIEDROŻNOŚĆ ŻYŁY ŚRODKOWEJ SIATKÓWKI (CRVO) W niniejszej broszurze przedstawione zostały informacje na temat CRVO oraz dostępnych
Bardziej szczegółowoChoroby narządu wzroku
WYBRANE WSKAŹNIKI LECZENIA ZAĆMY W POLSCE [ANALIZOWANY OKRES SPRAWOZDAWCZY] STRUKTURA ROZLICZONYCH JGP W POLSCE Choroby narządu wzroku SEKCJA B - DOROŚLI (październik - grudzień 2018 r.) Stan obecny i
Bardziej szczegółowo