PROGRAM SZKOLENIA SAMOLOTOWEGO NA NOWY TYP

Transkrypt

1 PROGRAM SZKOLENIA SAMOLOTOWEGO EGZEMPLARZ NR... Wydanie 1 WARSZAWA 2011 PSz(T) / ST-1

2 ROZDZIAŁ 0 NA TYP SAMOLOTU POŚWIADCZENIE ZATWIERDZENIA PROGRAMU Na podstawie 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 września 2003 r. w sprawie licencjonowania personelu lotniczego (D.U. Nr 165 poz. 1603) POŚWIADCZENIE WPROWADZENIA PROGRAMU SZKOLENIA DO UŻYTKU SŁUŻBOWEGO Niniejszy został wprowadzony do użytku Zarządzeniem Sekretarza Generalnego Aeroklubu Polskiego. PSz(T) / SZ-2 KARTA ZATWIERDZEŃ

3 KARTA ZMIAN ZMIANA NR 1 do PROGRAMU SZKOLENIA SAMOLOTOWEGO U EGO została zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Pismo... z dnia... (m.p)... (pieczęć i podpis osoby uprawnionej) ZMIANA NR 2 do PROGRAMU SZKOLENIA SAMOLOTOWEGO U EGO została zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Pismo... z dnia... (m.p)... (pieczęć i podpis osoby uprawnionej) ZMIANA NR 3 do PROGRAMU SZKOLENIA SAMOLOTOWEGO U EGO została zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego.. Pismo... z dnia... (m.p)... (pieczęć i podpis osoby uprawnionej) ZMIANA NR 4 do PROGRAMU SZKOLENIA SAMOLOTOWEGO U EGO została zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Pismo... z dnia... (m.p)... (pieczęć i podpis osoby uprawnionej) KARTA ZMIAN PSz(T) / KZ-1

4 KARTA ZMIAN ZMIANA NR 5 do PROGRAMU SZKOLENIA SAMOLOTOWEGO U EGO została zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Pismo... z dnia... (m.p)... (pieczęć i podpis osoby uprawnionej) ZMIANA NR 6 PROGRAMU SZKOLENIA SAMOLOTOWEGO U EGO została zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Pismo... z dnia... (m.p)... (pieczęć i podpis osoby uprawnionej) ZMIANA NR 7 PROGRAMU SZKOLENIA SAMOLOTOWEGO U EGO została zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Pismo... z dnia... (m.p)... (pieczęć i podpis osoby uprawnionej) ZMIANA NR 8 PROGRAMU SZKOLENIA SAMOLOTOWEGO U EGO została zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Pismo... z dnia... (m.p)... (pieczęć i podpis osoby uprawnionej) PSz(T) / KZ-2 KARTA ZMIAN

5 ROZDZIAŁ 0 ROZDZIAŁ 0 ADMINISTROWANIE PROGRAMEM 0.1 ZAKRES SZKOLENIA LOTNICZEGO, KTÓREGO PROGRAM DOTYCZY Program Szkolenia Samolotowego na Nowy Typ, określa zakres wymaganego dodatkowego szkolenia teoretycznego i praktycznego dla kandydatów ubiegających się o uzyskanie kwalifikacji pilotażowych w lotach na nowym typie samolotu w klasie samolotów SEP(L) lob motoszybowcu turystycznym Zakres stosowania Programu. 1. Program przewidziany jest do stosowania w Organizacji Szkolenia Aeroklubu Polskiego oraz innych Ośrodkach. 2. Wszyscy użytkownicy Programu zobowiązani są w trakcie szkolenia do ścisłego przestrzegania jego wymogów oraz postępowania zgodnego z obowiązującymi przepisami lotniczymi. Znajomość treści Programu jest obowiązkiem wszystkich osób prowadzących szkolenie oraz osób szkolonych zgodnie z jego wymogami Użycie nazw i numeracja: 1. Niniejszy Program Szkolenia Samolotowego na Nowy Typ, nazywany również dalej Programem lub w skrócie PSz(T). 2. Organizacja Szkolenia Lotniczego Aeroklubu Polskiego lub Ośrodek nazywany jest w dalszym tekście organizacją / ośrodkiem. 3. Numeracja ZADAŃ Programu powiązana jest z literami alfabetu F, G. 4. Numeracja ĆWICZEŃ powiązana jest z literą alfabetu i cyframi np. ĆW. F/ Wydanie 1 /2011 ADMINISTROWANIE PSz(T) / 0-1

6 ROZDZIAŁ OŚWIADCZENIE SZEFA SZKOLENIA U EGO Oświadczenie o zgodności Programu z wszystkimi przepisami mającymi zastosowanie oraz zobowiązanie do jej utrzymania wraz ze zmianami przepisów. Szef Szkolenia Aeroklubu Polskiego oświadcza, że niniejszy Program Szkolenia Samolotowego na Nowy Typ stosowany w Organizacji Szkolenia Lotniczego Aeroklubu Polskiego lub innych Ośrodkach jest zgodny ze wszystkimi przepisami mającymi zastosowanie do prowadzonych szkoleń lotniczych i zobowiązuje się utrzymać tę zgodność wraz ze zmianami przepisów. Szef Szkolenia Aeroklubu Polskiego Warszawa, dnia r. Ryszard Michalski Oświadczenie o zapewnieniu przez wewnętrzny nadzór, że przy organizacji i prowadzeniu szkolenia będą przestrzegane przepisy mające zastosowanie oraz zasady i procedury zamieszczone w Programie Szef Szkolenia Aeroklubu Polskiego oświadcza, że podległe jemu wewnętrznemu nadzorowi Organizacje Szkolenia Lotniczego Aeroklubu Polskiego i Ośrodki zapewnią przestrzeganie zasad i procedur ustanowionych niniejszym Programem Szkolenia Samolotowego na Nowy Typ. Szef Szkolenia Aeroklubu Polskiego Warszawa, dnia r. Ryszard Michalski PSz(T) / 0-2 ADMINISTROWANIE Wydanie 1 /2011

7 ROZDZIAŁ ADMINISTROWANIE PROGRAMEM Osoby funkcyjne odpowiedzialne za wydanie i administrowanie Programem Zgodnie z zapisami zawartymi w Instrukcji Szkolenia Aeroklubu Polskiego - Pkt Nakład Programu 1. Program składa się z egzemplarzy wzorcowych i użytkowych. 2. Wszystkie oficjalne egzemplarze wydane przez Aeroklub Polski są numerowane. 3. Przewiduje się także wydanie roboczych egzemplarzy w formacie A-5, numerowanych i ewidencjonowanych dla osób funkcyjnych w poszczególnych organizacjach/ośrodkach 4. Egzemplarze robocze numerowane są w następujący sposób: Nr egzemplarza podstawowego Nr egzemplarza roboczego (np. Egzemplarz Nr 16-1) Zmiany i aktualizacja Programu 1. Opracowywanie, uzgadnianie i wprowadzanie poprawek należy do obowiązków Szefa Szkolenia Aeroklubu Polskiego. 2. Wszelkie poprawki i zmiany opracowane przez Szefa Szkolenia Aeroklubu Polskiego podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Dokumenty potwierdzające uzgodnienia zmian lub uzupełnień do Programu przechowywane są przez Szefa Szkolenia Aeroklubu Polskiego. 3. Wydanie poprawki lub zmiany równoznaczne jest z wydaniem nowej strony zawierającej w jej dolnej części kolejny nr zmiany i datę jej wydania. 4. W Programie zabronione jest dokonywanie zmian i poprawek ręcznych. 5. Rozdzielnik (lista dystrybucyjna) dołączony jest do Egzemplarza Nr 2 "WRZORZEC" 6. Terminowa aktualizacja egzemplarza Programu należy do obowiązków użytkownika. W przypadku organizacji/ośrodku szkolenia lotniczego za aktualizację Programu odpowiadają Szefowie Szkolenia (HT). 7. Osoba której powierzono wprowadzanie do Programu zmiany stron, zobowiązana jest do wykonania tej czynności bezzwłocznie po otrzymaniu zmiany. Do jej obowiązków należy także dokonanie wpisu w wykazie wprowadzonych zmian Wykaz użytkowników oficjalnych egzemplarzy Programu L.p. Nr egz. Użytkownik Uwagi 1. 1 Urząd Lotnictwa Cywilnego "Wzorzec" 2. 2 Aeroklub Polski - Szef Szkolenia AP "Wzorzec" 3. 3 Specjalista ds. Jakości i BL format A Szef Szkolenia AP - egzemplarz roboczy format A Organizacje (aerokluby regionalne) i Ośrodki Szkolenia Lotniczego format A - 4 Wydanie 1 /2011 ADMINISTROWANIE PSz(T) / 0-3

8 ROZDZIAŁ WYKAZ WPROWADZONYCH ZMIAN Użytkownik egzemplarza PROGRAMU zobowiązany jest do bezzwłocznej wymiany wskazanych w otrzymanej Zmianie kart na nowo obowiązujące i odnotowania wprowadzenia tej zmiany w poniższym wykazie. Numer zmiany Data zatwierdzenia Sygnatura zatwierdzenia zmiany przez ULC Data wprowadzenia Podpis osoby wprowadzającej PSz(T) / 0-4 ADMINISTROWANIE Wydanie 1 /2011

9 ROZDZIAŁ WYKAZ OBOWIĄZUJĄCYCH STRON Strona Nr zmiany Data Strona Nr zmiany Data PSz(T) / ST PSz(T) / SZ PSz(T) / KZ PSz(T) / KZ PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / PSz(T) / Wydanie 1 /2011 ADMINISTROWANIE PSz(T) / 0-5

10 ROZDZIAŁ SPIS TREŚCI Oznaczenie NAZWA STRONA - STRONA TYTUŁOWA PSz(T) / ST-1 - STRONA ZATWIERDZEŃ PSz(T) / SZ-1 - KARTA ZMIAN PSz(T) / KZ-1 - KARTA ZMIAN PSz(T) / KZ-2 Rozdział 0 ADMINISTROWANIE PROGRAMEM 0.1 Zakres szkolenia lotniczego, którego program dotyczy. PSz(T) / Oświadczenie Szefa Szkolenia Aeroklubu Polskiego PSz(T) / Administrowanie Programem PSz(T) / Wykaz wprowadzonych zmian PSz(T) / Wykaz obowiązujących stron PSz(T) / Spis treści PSz(T) / Stosowana terminologia i znaczenie skrótów PSz(T) / Określenia formalne PSz(T) / Wykaz skrótów stosowanych w Programie PSz(T) / 0-12 Rozdział 1 ZASADY OGÓLNE 1.1 Zakres szkolenia PSz(T) / Wymagania stawiane kandydatom do szkolenia wg programu PSz(T) / Wstępne progowe wobec kandydatów do szkolenia PSz(T) / Inne, dodatkowe wymagania wobec kandydatów do szkolenia PSz(T) / Zasady stosowania skrótów i zakresy szkolenia PSz(T) / Stosowanie języka angielskiego w szkoleniu PSz(T) / 1-2 Rozdział 2 SZKOLENIE PRAKTYCZNE 2.1 Rodzaje szkoleń i podstawowe zalecenia metodyczne PSz(T) / Rodzaje szkoleń na nowy typ PSz(T) / Podstawowe zalecenia metodyczne wynikające z zakresu PSz(T) / Kierownictwo Szkolenia PSz(T) / Szczegółowe zasady i normy obciążenia uczestnika PSz(T) / Normy obciążania szkolonego w lotach na nowym typie PSz(T) / Normy odpoczynku szkolonego PSz(T) / Ilość i czasy lotów w poszczególnych ćwiczeniach PSz(T) / Zasady interpretacji ilości i czasu lotów PSz(T) / Samoloty, miejsca szkoleń i warunki meteorologiczne PSz(T) / Statki powietrzne używane do szkolenia PSz(T) / Typy urządzeń treningowe stosowanych w szkoleniu PSz(T) / Miejsca szkolenia PSz(T) / Warunki meteorologiczne PSz(T) / Szkolenie w procedurach szczególnych i niebezpiecznych PSz(T) / Zakres odpowiedzialności PSz(T) / Wskazówki metodyczne nauczania procedur awaryjnych, PSz(T) / 2-5 ćwiczenia i kontrola ich opanowania. 2.6 Kontrola wyników i zaliczanie etapów szkolenia PSz(T) / Zasady i procedury kontroli postępów szkolenia. PSz(T) / Decyzje o dopuszczeniu PSz(T) / 2-6 PSz(T) / 0-6 ADMINISTROWANIE Wydanie 1 /2011

11 ROZDZIAŁ 0 Oznaczenie NAZWA STRONA 2.7 Kontrole po przerwie w lotach samodzielnych PSz(T) / Skala ocen i szczegółowe kryteria ich wystawiania PSz(T) / Dopuszczalne tolerancje utrzymywania wymaganych parametrów PSz(T) / 2-6 Rozdział ZADANIE (F) PRZESZKOLENIE /WERSJĘ SAMOLOTU KLASY SEP(L) W DZIEŃ LUB W NOCY PSz(T) / Pełne przygotowanie naziemne do realizacji ĆWICZENIA PSz(T) / Wskazówki organizacyjno-metodyczne PSz(T) / Zestawienie ĆWICZEŃ ZADANIA (F) PSz(T) / ĆWICZENIA ZADANIA (F) PSz(T) / 3-3 ĆW. F/1 Zapoznanie z właściwościami pilotażowymi samolotu - pilota ż podstawowy oraz zapobieganie przeciągnięciu i PSz(T) / 3-3 korkociągowi ĆW. F/2 Loty szkoleniowe po kręgu nadlotniskowym PSz(T) / 3-3 ĆW. F/3 Starty i lądowania przy niewychylonych klapach. Procedura nieudanego podejścia do lądowania. Poprawianie błędów przy starcie i lądowaniu. PSz(T) / 3-4 Postępowanie w sytuacjach szczególnych. ĆW. F/4 Loty sprawdzające opanowanie nowego typu samolotu PSz(T) / 3-5 ĆW. F/5 Loty doskonalące i kontrolne na samolocie nowego typu PSz(T) / 3-6 Rozdział ZADANIE (G) PRZESZKOLENIE NA TYP SAMOLOTU AN 2 PSz(T) / Pełne przygotowanie naziemne do realizacji ĆWICZENIA PSz(T) / Wskazówki organizacyjno-metodyczne PSz(T) / Zestawienie ĆWICZEŃ ZADANIA (F) PSz(T) / ĆWICZENIA ZADANIA (F) PSz(T) / 4-3 G/1 Zapoznanie się z właściwościami pilotażowymi samolotu AN-2 PSz(T) / 4-3 G/2 Loty szkolne po kręgu jako pilot sterujący PSz(T) / 4-3 G/3 Loty po kręgu w warunkach bocznego wiatru. Starty i lądowania przy różnych wychyleniach klap. PSz(T) / 4-4 Procedury nieudanego podejścia do lądowania. G/4 Loty sprawdzające przed lotami samodzielnymi: lot po kręgu i do strefy PSz(T) / 4-4 G/5 Loty samodzielne po kręgu PSz(T) / 4-5 G/6 Loty do strefy PSz(T) / 4-5 G/7 Loty egzaminacyjne w celu sprawdzenia opanowania pilotażu na samolocie AN-2 PSz(T) / 4-6 G/8 Loty doskonalące i kontrolne na samolocie AN-2 PSz(T) / Wydanie 1 /2011 ADMINISTROWANIE PSz(T) / 0-7

12 ROZDZIAŁ STOSOWANA TERMINOLOGIA I ZNACZENIE SKRÓTÓW Wykaz stosowanych definicji i określeń: Czas lotu (tzw. NALOT) na samolocie (plane flight time) oznacza całkowity czas od momentu kiedy samolot rozpocznie poruszanie się za pomocą własnego napędu w celu wykonania startu do lotu do momentu zatrzymania się na miejscu postoju po zakończonym locie. Czas lotu jako szkolony pilot dowódca (SPIC) (Student pilot-in-command) oznacza czas lotu, w którym instruktor lotniczy jedynie obserwuje (nadzoruje) ucznia-pilota pełniącego obowiązki dowódcy i nie ma wpływu na lot, ani nie steruje samolotem. Czas lotu samodzielnego (PIC) (Pilot-in-command) oznacza czas lotu kiedy pilot szkolony jest jedyną osobą na pokładzie statku powietrznego. Czas lotu szkolnego czas lotu samolotu liczony od chwili rozpoczęcia rozbiegu do momentu zatrzymania po zakończonym dobiegu. Czas lotu szkolnego z instruktorem (DUAL) (Dual instruction time) oznacza czas lotu, podczas którego prowadzone jest szkolenie w zakresie pilotażu i innych czynności pilota w locie przez odpowiednio upoważnionego instruktora, który w tym locie jest dowódcą statku powietrznego. Czas lotu wg wskazań przyrządów (Instrument flight time) oznacza czas lotu, w którym pilotowanie albo pilotowanie i nawigowanie statku powietrznego w powietrzu odbywa się wyłącznie wg wskazań przyrządów, bez wykorzystania zewnętrznych punktów odniesienia. Czas lotu z widocznością oznacza czas lotu, w którym co najmniej pilotowanie statku powietrznego odbywa się wg zewnętrznych punktów odniesienia. ĆWICZENIE (wyraz pisany dużymi literami - w skrócie: ĆW) element systematyczny ZADANIA, obejmujący całość zaleceń dotyczących szkolenia w szczegółowym rodzaju lotów. Ćwiczenie (wyraz pisany małymi literami) działanie lub fragment działania uczestnika szkolenia na ziemi albo w locie, w celu nabycia lub doskonalenia wiadomości lub umiejętności lotniczych. Dowódca statku powietrznego pilot wyznaczony zgodnie z przepisami do pełnienia czynności dowódcy statku powietrznego. Egzamin praktyczny (Skill test) oznacza egzaminy praktyczny polegający na wykazaniu umiejętności wymaganych dla wydania licencji, uprawnień lub upoważnień, łącznie z takim egzaminem ustnym, jaki egzaminator uzna za stosowny. Instrukcja Użytkowania w Locie (w skrócie: Instrukcja AFM) oznacza instrukcję, związaną ze świadectwem zdatności do lotu, zawierającą ograniczenia w ramach których statek powietrzny jest uznawany za zdatny do lotu, oraz instrukcje i informacje niezbędne członkom załogi lotniczej dla bezpiecznego użytkowania statku powietrznego. Instrukcja Szkolenia (w skrócie: ISz) oznacza podstawowy dokument regulaminowy, dydaktyczny, nadrzędny w stosunku do programów szkolenia i Instrukcji Operacyjnej, zawierający zakresy szkolenia prowadzonego w organizacji, zasady i procedury jego organizacji oraz kontroli postępów i wyników szkolenia, podstawowe zasady dydaktyczne-metodyczne, stosowane w organizacji, zakresy obowiązków i uprawnień organizacyjnych i dydaktycznych personelu kierowniczego a także zasady i procedury dyscyplinarne. PSz(T) / 0-8 ADMINISTROWANIE Wydanie 1 /2011

13 ROZDZIAŁ 0 Instrukcja Operacyjna (w skrócie: IO) oznacza dokument regulaminowy - operacyjny, zawierający zasady i procedury operacyjne mające zastosowanie przy organizowaniu i wykonywaniu lotów szkoleniowych, określa obowiązki operacyjne osób funkcyjnych organizacji szkolenia, pełniących funkcje kierownicze i wykonawcze oraz obowiązki dowódcy statku powietrznego i członków załogi w lotach szkoleniowych. Instrukcja Wykonywania Lotów i Skoków (w skrócie: IWLiS) w Aeroklubie Polskim spełnia rolę Instrukcji Operacyjnej. Instruktor Szkolenia Teoretycznego (GI) (Ground Instruktor) osoba prowadząca szkolenie teoretyczne w organizacji/ośrodku. Instruktor Szkolenia Praktycznego (FI) (Flight Instructor), zwany również Instruktorem Pilotażu osoba prowadząca szkolenie praktyczne na samolotach, która może występować jako: Instruktor szkolący (główny, prowadzący) instruktor odpowiedzialny za szkolenie praktyczne szkolonego pilota, wyznaczony przez Szefa Szkolenia (HT); Instruktor współpracujący (kooperujący) instruktor wyznaczony przez Szefa Szkolenia (HT) do współpracy z instruktorem szkolącym w szkoleniu praktycznym szkolonego pilota; Instruktor nadzorujący instruktor nadzorujący lot(y) samodzielny(e) szkolonego pilota; Instruktor sprawdzający instruktor przeprowadzający sprawdzenie w locie szkolonego pilota, wyznaczony przez Szefa Szkolenia (HT); Instruktor egzaminujący instruktor przeprowadzający egzamin praktyczny szkolonego pilota, wyznaczony przez Szefa Szkolenia (HT). Kandydat do szkolenia osoba ubiegająca się o dopuszczenie do szkolenia lotniczego. Kandydat do uzyskania uprawnienia pilot lub uczeń-pilot ubiegający się o uzyskanie kwalifikacji do wykonywania specjalnych rodzajów lotów, będąca w trakcie szkolenia. Kierownik startu (lotów) osoba sprawująca nadzór nad ruchem lotniczym na lotnisku niekontrolowanym, lądowisku lub innym miejscu przystosowanym do startów i lądowań statków powietrznych oraz w ich strefach (o ile występują). Lot nocny VFR lot wykonywany w nocny zgodnie z przepisami dla lotów z widocznością. W przestrzeni kontrolowanej wykonywany jest jako lot nocny specjalny (VFR NOC SPEC). Loty szkoleniowe wspólne określenie, obejmujące loty związane ze szkoleniem: loty szkolne celem ich jest opanowanie umiejętności lotniczych przez szkolonego; loty egzaminacyjne celem ich jest sprawdzenie opanowania wymaganych umiejętności i zaliczenie etapu (fazy szkolenia) lub całego szkolenia, lub dopuszczenie do lotów samodzielnych; loty doskonalące (treningowe) których celem jest doskonalenie, utrwalenie lub utrzymanie nabytych umiejętności. Nadzór instruktorski nad samodzielnymi lotami szkoleniowymi zespół czynności w zakresie sprawowania bieżącego nadzoru operacyjnego w odniesieniu do samodzielnych lotów szkoleniowych, w fazie ich przygotowywania, wykonywania i wykonywania czynności po tych lotach. Noc (Night) - określony urzędowo okres czasu pomiędzy końcem zmroku a początkiem świtu, lub w inny sposób wyrażony okres czasu pomiędzy zachodem a wschodem słońca. Wydanie 1 /2011 ADMINISTROWANIE PSz(T) / 0-9

14 ROZDZIAŁ 0 Ośrodek Szkolenia Lotniczego - (w skrócie: Ośrodek) lub (FTO) (Fligft Training Organization) oznacza certyfikowany ośrodek szkolenia lotniczego oferujący i prowadzący szkolenie lotnicze do uzyskania odpowiednich licencji lub dodatkowych uprawnień. Organizacja Szkolenia Lotniczego - (w skrócie: Organizacja) lub (CTO) (Fligft Training Organization) ) oznacza certyfikowaną organizację szkolenia lotniczego prowadzącą szkolenie lotnicze do uzyskania odpowiednich licencji lub dodatkowych uprawnień swoich członków. Pilot-dowódca - (PIC) (Pilot-in-command) oznacza pilota odpowiedzialnego za użytkowanie i bezpieczeństwo statku powietrznego w czasie lotu. Pilot samolotowy turystyczny (PPL(A)) (Private pilot) pilot posiadający licencję, która zabrania mu pilotowania statku powietrznego użytkowanego w lotach, za które pobierane jest wynagrodzenie. Program Szkolenia - (PSz) oznacza dokument regulaminowy - dydaktyczny, określający zakres szkolenia teoretycznego lub praktycznego (na ziemi i w locie), zawierający w odniesieniu do szkolenia teoretycznego wykaz przedmiotów, tematów i haseł tematycznych oraz minimalne liczby godzin zajęć i kryteria zaliczeniowe a w odniesieniu do szkolenia praktycznego - szczegółowe zakresy szkolenia na ziemi (przygotowania naziemnego do lotów) i szkolenia w locie ujęte w ZADANIACH i ĆWICZENIACH, wraz z określeniem ilości i czasu lotów szkoleniowych, wymaganych warunków szkolenia a także wskazówki metodyczne i kryteriami zaliczeniowe. Przelot (cross country flight) lot, który przebiega w części poza przestrzeniami, w których odbywa się ruch nadlotniskowy (CTR, TMA, ATZ i inne) lub jest związany z lądowaniem w innym miejscu (lotnisku, lądowisku), niż wykonano start do tego lotu. Przelot może być również wykonany z lądowaniem w miejscu, w którym odbył się start. Może być również nazywany jako lot po trasie lub lot nawigacyjny. Przygotowanie naziemne do lotów (alternatywne określenie - Szkolenie naziemne) szkolenie na ziemi, obejmujące różnego rodzaju zajęcia dydaktyczne, których celem jest nauczanie czynności lotniczych pilota, wykonywanych na ziemi, a także czynności wykonywanych w locie, w takim stopniu, w jakim jest to możliwe na ziemi (przez opanowanie przez uczniapilota szkolenia wiedzy stosowanej, dotyczącej wykonywania czynności lotniczych w locie). Samolot z załogą jednoosobową (Single-pilot aircraft) oznacza statek powietrzny dopuszczony do użytkowania z minimalną załogą składającą się z jednego pilota. Sprawdzian umiejętności (Proficiency check) oznacza wykazanie umiejętności wymaganych dla przedłużenia lub wznowienia ważności uprawnień, łącznie z takim egzaminem ustnym, jaki egzaminator uzna za stosowny. Szef Szkolenia Praktycznego (CFI) (Chief Flying Instructor) osoba kierująca całokształtem szkolenia praktycznego w organizacji/ośrodku i działalnością instruktorów szkolenia praktycznego i symulatorowego. Szef Szkolenia Teoretycznego (CGI) (Chief Ground Instructor) osoba kierująca całokształtem szkolenia teoretycznego w organizacji/ośrodku i działalnością instruktorów szkolenia teoretycznego. Szef Szkolenia (HT) ( Head of Training) osoba kierująca całokształtem szkolenia lotniczego w organizacji/ośrodku, zarówno teoretycznego i praktycznego. PSz(T) / 0-10 ADMINISTROWANIE Wydanie 1 /2011

15 ROZDZIAŁ 0 Szkolenie praktyczne szkolenie, obejmujące szkolenie naziemne i szkolenie w locie, którego celem jest opanowanie przez jego uczestnika umiejętności wykonywania czynności lotniczych pilota, (zarówno wykonywanych na ziemi, jak i wykonywanych w powietrzu), wymaganych na uzyskanie licencji pilota lub uprawnienia wpisywanego do niej lub potwierdzanego w inny sposób. Szkolenie teoretyczne szkolenie, którego celem jest opanowanie przez jego uczestnika wiadomości wymaganych na uzyskanie licencji pilota lub uprawnienia wpisywanego do niej lub potwierdzanego w inny sposób. Szkolenie trybem równoległym określenie odnoszące się do cyklu szkolenia, w którym szkolenie teoretyczne jest prowadzone w zasadzie równolegle ze szkoleniem praktycznym a poszczególne jego etapy muszą być poprzedzane zaliczeniem odpowiednich przedmiotów lub tematów szkolenia teoretycznego przez uczestnika szkolenia. Szkolenie w locie szkolenie podczas lotu lub kołowania statku powietrznego a także w kabinie treningowej, w symulatorze lotu lub innym aprobowanym urządzeniu treningowym. Szkolony uczeń-pilot lub pilot odbywający szkolenie teoretyczne i praktyczne wg jednego z programów szkolenia Typ statku powietrznego (Type (of aircraft) oznacza wszystkie statki powietrzne o takiej samej podstawowej konstrukcji i jej wszystkich modyfikacji, z wyjątkiem takich modyfikacji które skutkują zmianami w obsłudze, charakterystykach lotu lub w składzie załogi lotniczej. Uczeń-pilot osoba odbywający szkolenie praktyczne w organizacji/ośrodku. Uprawnienie wpisywane do licencji (Rating) oznacza wpis w licencji potwierdzający uprawnienia jej posiadacza do wykonywania określonych czynności lotniczych, niewynikających z samej licencji bez tego wpisu. Wznowienie ważności (np. uprawnienia lub upoważnienia) - (Renewal (of e.g. a rating or approval) działanie administracyjne podjęte po upływie ważności uprawnienia wpisanego do licencji lub zezwolenia, które po spełnieniu określonych wymagań, wznawia uprawnienia wynikające z tego uprawnienia wpisanego do licencji lub zezwolenia na dalszy, określony okres czasu. ZADANIE (wyraz pisany dużymi literami) element systematyczny części programu szkolenia dotyczącej szkolenia praktycznego, obejmujący całość zaleceń dotyczących szkolenia w ogólnym rodzaju lotów (np. w lotach wg IFR, w lotach nocnych VFR itp.) Zadanie (wyraz pisany małymi literami) to zadanie w rozumieniu tego wyrazu w szkolnictwie. Zadanie lotu (wyrazy pisane małymi literami) planowany przebieg lotu, ustalony albo zadany przez instruktora do wykonania uczestnikowi szkolenia Wydanie 1 /2011 ADMINISTROWANIE PSz(T) / 0-11

16 ROZDZIAŁ OKREŚLENIA FORMALNE MOŻE - oznacza zgodę na postępowanie określone w danym przepisie albo też dopuszczalność postępowania innego niż określone w tym przepisie. MUSI oznacza nakaz postępowania zgodny z danym przepisem i niedopuszczalność postępowania innego niż określone w tym przepisie. NAKAZ informacja o sposobie bezwarunkowo obowiązującego postępowania. NALEŻY oznacza obowiązek postępowania zgodnego z nakazem zamieszczonym w danym przepisie (określenia tego używa się przy formułowaniu przepisów stanowiących nakaz). NIE MOŻE oznacza brak zgody na postępowanie określone w przepisie lub zakaz określonego postępowania. NIE MUSI - oznacza dopuszczalność postępowania innego niż określone w przepisie. NIE NALEŻY oznacza niedopuszczalność postępowania określonego w przepisie. NIE POWINIEN oznacza, że postępowanie określone w danym przepisie jest wysoce niepożądane, jednakże ostateczny wybór odpowiedniego sposobu postępowania pozostawia się adresatowi tego przepisu. NIE WOLNO oznacza zakaz postępowania w sposób określony w danym przepisie. NIE WYMAGA oznacza dopuszczalność niedopełnienia obowiązku(ów) albo niespełnienia warunku(ów) określonych w danym przepisie. NIEZWŁOCZNIE oznacza nakaz podjęcia postępowania określonego w danym przepisie, tak szybko jak to jest możliwe w danej sytuacji bez zbędnej zwłoki. POWINIEN - oznacza, że postępowanie określone w danym przepisie jest wysoce pożądane, jednakże ostateczny wybór sposobu postępowania pozostawia się adresatowi danego przepisu (określenia tego używa się przy formułowaniu przepisu zawierającego zalecenie). POSTĘPOWANIE oznacza zarówno działanie jak i powstrzymanie się od działania (zaniechanie). WOLNO oznacza dopuszczalność postępowania określonego w danym przepisie. WYMAGA oznacza nakaz dopełnienia obowiązku(ów) albo spełnienia warunku(ów) określonych w danym przepisie (określenia tego używa się przy formułowaniu przepisów stanowiących nakaz). ZALECENIE oznacza informację o sposobie wysoce pożądanego działania, jednak nie stanowiącą nakazu albo zakazu, dopuszczającą działanie odmienne. ZOBOWIĄZANY(A) JEST oznacza to samo co MUSI. 0.9 WYKAZ SKRÓTÓW STOSOWANYCH W PROGRAMIE Wykaz aktualnych kodów i skrótów znajduje się podręczniku KODY i SKRÓTY ICAO DOC PSz(T) / 0-12 ADMINISTROWANIE Wydanie 1 /2011

17 ROZDZIAŁ 1 ROZDZIAŁ 1 ZASADY OGÓLNE 1.1 ZAKRES SZKOLENIA Program Szkolenia Samolotowego na Nowy Typ został opracowany w oparciu o przepisy i wytyczne zawarte w obowiązujących przepisach, w tym JAR FCL 1, Aneksu 1 do Konwencji o Międzynarodowym Lotnictwie Cywilnym oraz przepisy krajowe Program określa zakres wymaganego szkolenia do uzyskania przez szkolonego pilota podstawowych umiejętności i praktyki wykonywania lotów na nowym typie lub wersji samolotu należącego do klasy samolotów SEP(L) w dzień i w nocy, w tym samolotu z odmiennym układem podwozia oraz nowym typie motoszybowca. 1.2 WYMAGANIA STAWIANE KANDYDATOM DO SZKOLENIA WG PROGRAMU Wymagania progowe wobec kandydatów do szkolenia 1. Do szkolenia w lotach na nowym typie w DZIEŃ może być dopuszczona osoba, która spełnia następujące warunki: a) posiada ważną licencję pilota co najmniej PPL(A) z ważnym uprawnieniem dot. klasy samolotów jednosilnikowych tłokowych lądowych - SEP(L) lub motoszybowców turystycznych - TMG; b) posiada nalot w charakterze dowódcy samolotu nie mniejszy niż 50 godzin - dotyczy szkolenia na typ samolotu AN 2; c) posiada ważne badania lotniczo-lekarskie co najmniej 2 klasy; d) spełnia inne wymagania, określone przez Szefa Szkolenia (HT) organizacji/ośrodka. 2. Do szkolenia w lotach na nowym typie samolotu w NOCY może być dopuszczony pilot, który: a) spełnia wymaganie określone w pkt. 1 powyżej; b) posiada aktualne uprawnienia do wykonywania lotów nocnych VFR; c) posiada kwalifikacje do wykonywania lotów w dzień na tym typie samolotu; d) wykonał w okresie 14 dni poprzedzających szkolenie w nocy co najmniej 5 startów i lądowań w dzień na tym typie samolotu. 3. Dokumenty, jakie musi przedłożyć kandydat do szkolenia dla potwierdzenia spełnienia wymaganych warunków progowych: a) ważną licencję pilota samolotowego z ważnym uprawnieniem dotyczącym klasy samolotów SEP(L) lub w przypadku szkolenia na motoszybowcu, dotyczącym motoszybowców -TMG. b) ważne orzeczenie lotniczo-lekarskiego klasy 1 lub 2, potwierdzające posiadanie wymaganego stanu sprawności psychofizycznej - zgodnie z JAR FCL lub 1.105, c) dokument określający kwalifikacje i praktykę lotniczą (np. książka pilota), d) oświadczenie kandydata o wyrażeniu zgody na gromadzenie i przetwarzanie jego danych osobowych wymaganych w organizacji/ośrodku związanych z szkoleniem, jego kontynuowaniem oraz wymaganych ze względu na przepisy licencjonowania lub nadawania uprawnień lotniczych. e) inne dodatkowe, wymagane przez Szefa Szkolenia (HT) organizacji/ośrodka. INFORMACJE OGÓLNE PSz(T) / 1-1

18 ROZDZIAŁ Inne, dodatkowe wymagania wobec kandydatów do szkolenia: a) jeżeli kandydat jest osobą niepełnoletnią, musi posiadać pisemne zezwolenie rodziców albo opiekunów prawnych na szkolenie w zakresie powyższego programu, b) jeżeli kandydat nie posiada obywatelstwa polskiego i nie jest obywatelem jednego z krajów Unii Europejskiej, musi spełniać warunki określone w rozporządzeniu z dnia 7 sierpnia 2003 r. w sprawie szkolenia lotniczego oraz uzyskiwania licencji przez cudzoziemców (D.U. Nr 156, poz. 1524) z późniejszymi zmianami. 1.3 ZASADY STOSOWANIA SKRÓTÓW I RODZAJE SZKOLEŃ Dopuszczalne skróty w szkoleniu teoretycznym i praktycznym 1. Szkolenie w lotach na nowy typ nie wymaga realizacji odrębnego szkolenia teoretycznego. 2. Możliwe do zastosowania zakresy i skróty podczas szkolenia praktycznego na nowy typ samolotu lub motoszybowca określone są w wskazówkach poszczególnych ĆWICZEŃ lub ZADAŃ Rodzaje szkolenia praktycznego Możliwe i dopuszczalne skróty w szkoleniu praktycznym omówione są w zaleceniach metodycznych lub wskazówkach organizacyjnych odpowiednich ZADAŃ i ĆWICZEŃ. 1.4 STOSOWANIE JĘZYKA ANGIELSKIEGO W SZKOLENIU Podstawowym językiem w szkoleniu teoretycznym i praktycznym jest język polski Ze względu na powszechnie używanie w lotnictwie cywilnym języka angielskiego jako języka międzynarodowego, dopuszcza się również stosowanie tego języka w szkoleniu teoretycznym i praktycznym kierując się poniżej podanymi zasadami: a) szkolenie teoretyczne może być prowadzone w języku angielskim dla słuchaczy posługujących się tym językiem w stopniu umożliwiającym aktywne uczestnictwo w zajęciach i zapewnione jest posługiwanie się podręcznikami i innymi materiałami szkoleniowymi angielskojęzycznymi, b) równoległe nauczanie lotniczego języka angielskiego może być prowadzone wg oddzielnie opracowanego i zatwierdzonego Programu Nauki Języka Angielskiego - Lotniczego, c) szkolenie praktyczne może być prowadzone w języku angielskim dla szkolonych pilotów posługujących się tym językiem w stopniu umożliwiającym aktywne uczestnictwo w przygotowaniu naziemnym do lotów i ich trakcie oraz posiadających podstawową znajomość prowadzenia korespondencji radiowej w języku angielskim, d) w przypadku zaistnienia rzeczywistej sytuacji szczególnej lub niebezpiecznej obowiązuje stosowanie języka polskiego PSz(T) / 0-2 INFORMACJE OGÓLNE

19 ROZDZIAŁ 2 ROZDZIAŁ 2 SZKOLENIE PRAKTYCZNE 2.1 RODZAJE SZKOLEŃ I PODSTAWOWE ZALECENIA METODYCZNE Szkolenie praktyczne na nowym typie mogą być prowadzone jako: 1. Szkolenie zapoznawcze - w celu uzyskania kwalifikacji do lotów na nowym, nieznanym typie samolotu należącego do klasy samolotów jednosilnikowych, tłokowych, lądowych z załogą jednoosobową lub motoszybowcu. UWAGA! Szkolenie na typ samolotu AN 2, ze względu na specyfikę tego typu odbywa się jako szkolenie zapoznawcze wg ZADANIA (G) Programu. 2. Szkolenie w różnicach - w celu uzyskania kwalifikacji do lotów na innej wersji znanego już typu samolotu, lub na innym typie zakwalifikowanym do tej samej grupy, lub gdy na będących aktualnie w eksploatacji typach samolotów wprowadzono zmiany w wyposażeniu (np. wprowadzenie tzw. glass cokpitów) lub procedurach wymagających dodatkowego przeszkolenia Podstawowe zalecenia metodyczne wynikające z zakresu szkolenia. 1. Szkolenie zapoznawcze, wymaga przeprowadzenia szkolenia w zakresie ĆWICZEŃ F/1 F/4 z uwzględnieniem wskazówek wykonawczych poszczególnych ćwiczeń. 2. W przypadku szkolenia zapoznawczego, gdy różnice w typie samolotu polegają również na: - zastosowaniu śmigła o zmiennym skoku, podczas gdy pilot do tej pory latał tyko na samolocie o stałym skoku śmigła; lub - zastosowaniu chowanego podwozia, podczas gdy pilot do tej pory latał na samolocie ze stałym podwoziem; lub - zastosowaniu innego układu podwozia (kółko przednie lub tylne), podczas gdy pilot do tej pory latał na samolocie z jednym z tych układu, należy zrealizować szkolenia w zakresie ĆWICZEŃ F/1 F/4 z minimalną ilością lotów co najmniej Szkolenie w różnicach, wymaga przeprowadzenia szkolenia w zakresie ĆWICZEŃ F/1 F/2 z uwzględnieniem wskazówek wykonawczych poszczególnych ćwiczeń. 4. Możliwość szkolenia w różnicach odnoszą się do niżej wymienionych grup typów, pod warunkiem, że szkolony pilot posiada już uprawnienia do lotów na jednym z typów zakwalifikowanych do tej samej grupy wymienionej niżej: Grupa I Zlin 526F, Zlin 526 AFS wszystkich modyfikacji; Grupa II Zlin 42M, Zlin 43, Zlin 142; Zlin 242; Zlin 143; Grupa III Zlin 50 L, Zlin 50 LS; Grupa IV PZL 104 "Wilga 32, 35", "Wilga 80", PZL - 104M "Wilga 2000"; Grupa V PZL 101 "Gawron", Jak 12A, Jak 12M; Grupa VI Cessna 150, Cessna 152; Grupa VII Cessna 170, Cessna 172, Cessna 177, Cessna 182; Grupa VII PZL 110 "Koliber", PZL 150 "Koliber 150", Morane MS 870, Morane MS 880, Morane MS 803 A, Morane MS 893 E; Grupa VIII AT - 3 wszystkie wersje różniące się typem silnika i wyposażenia Grupa IX TB-9, TB-10, TB-20. SZKOLENIE PRAKTYCZNE PSz(T) / 2-1

20 ROZDZIAŁ 2 UWAGA! Jeżeli eksploatowany jest typ nie wymieniony powyżej, a mogący należeć do określonej grupy typów, zgodę na przeszkalanie na nim z użyciem procedury szkolenia w różnicach wyraża Szef Szkolenia (HT). 5. Przeszkolenie na nowy typ w nocy wymaga zrealizowania co najmniej ĆWICZEŃ F/1, F/2 i F/4 w ilości co najmniej 5 lotów. 6. Do przeszkolenia na samolocie jednomiejscowym, nie stanowiącym wersji żadnego posiadanego przez szkolonego typu samolotu, może być dopuszczony pilot posiadający nalot ogólny nie mniejszy niż 70 godzin. Przed rozpoczęciem szkolenia zaleca się wykonanie lotów sprawdzających na samolocie dwusterowym, najbardziej zbliżonym właściwościami do samolotu na którym ma być prowadzone szkolenie, celem ujawnienia i wyeliminowania błędów, które mogą być niebezpieczne na samolocie jednomiejscowym. Później szkolony pilot wykonuje samodzielnie lot do według ĆWICZENIA F/1, dalsze szkolenie według ĆWICZENIA F/2 i F/3 obejmuje tylko loty samodzielne. ĆWICZENIA F/4 nie wykonuje się. Ilość i czas lotów określa instruktor szkolący(nadzorujący). 7. W koniecznych przypadkach, po uzyskaniu zgody Szefa Szkolenia (HT) przeszkolenie na nowy typ wg ZADANIA (F) mogą przeprowadzić wzajemnie dwaj instruktorzy FI(A) nie posiadający uprawnień do wykonywania lotów na danym typie samolotu (dotyczy to szczególnie samolotów dostępnych w pojedynczych egzemplarzach, w stosunku do których istnieją trudności ze znalezieniem instruktora uprawnionego do przeszkolenia). 8. Szkolenie praktyczne na nowy typ nie wymaga realizacji oddzielnego szkolenia teoretycznego. Dlatego też niezbędną wiedzę stosowaną w zakresie tematyki dotyczącej nowego typu należy przekazać szkolonemu w trakcie rozszerzonego, pełnego przygotowania do wykonywania lotów prowadzonego przez instruktora szkolącego. 9. Instruktor szkolący powinien zwrócić szczególną uwagę na: a) ugruntowanie u szkolonego umiejętności samodzielnego przygotowania się do wykonywania lotów, oceny zdatności samolotu wraz z wyposażeniem na podstawie dokumentacji oraz wykonanych przeglądów i prób funkcjonalnych, b) kształcenie nawyków poprawnego i skutecznego działania przy wykonywaniu normalnych czynności w locie i procedur pilotażowych z zachowaniem marginesów bezpieczeństwa, c) nauczenie i przygotowanie szkolonego do poprawnego działania w sytuacjach szczególnych, awaryjnych i niebezpiecznych przez wymaganie znajomości zasad postępowania w takich sytuacjach, oraz przez praktyczne ćwiczenie w lotach dwusterowych, tych sytuacji, które mogą być w locie symulowane, d) rozwijanie decyzyjności szkolonego, opartej na krytycznej samoocenie możliwości, wynikających z aktualnego poziomu umiejętności pilotażowych i nawigacyjnych, oraz aktualnego stanu psychofizycznego, e) eliminowanie u szkolonego błędów systematycznych, nawet jeżeli nie zagrażają bezpieczeństwu lotu, aby nie przerodziły się w nawyki nieprawidłowego pilotażu, lub nawyki innego nieprawidłowego działania Kierownictwo szkolenia i instruktorzy szkolący winni reagować na każdy przypadek naruszenia przepisów regulaminu uczestnika szkolenia i na każdy akt nierozwagi, wyjaśniając skutki, jakie mogły by być tym spowodowane oraz w razie potrzeby, stosując odpowiednie sankcje dyscyplinarne, przewidziane w regulaminie szkolenia. PSz(T) / 2-2 SZKOLENIE PRAKTYCZNE

21 ROZDZIAŁ SZCZEGÓŁOWE ZASADY I NORMY OBCIĄŻENIA UCZESTNIKA Normy obciążania szkolonego w lotach na nowym typie. 1. Maksymalną dzienną ilość i czas wykonywania lotów szkolnych z instruktorem oraz samodzielnych, określa instruktor szkolący lub nadzorujący z uwzględnieniem predyspozycji i samopoczucia szkolonego pilota, etapu szkolenia i warunków atmosferycznych oraz norm czasów lotów określonych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 13 grudnia 2002 r. z późniejszymi zmianami, chyba że w treści poszczególnych ĆWICZEŃ podano inne ograniczenia. 2. Ograniczenia długoterminowe określa się sumując ograniczenia dzienne z pkt.1 dla: - 7 kolejnych dni, jako sumę ograniczeń z 6 kolejnych dni; - miesiąca kalendarzowego lub 30 kolejnych dni, jako sumę ograniczeń 24 dni. 3. Jeżeli instruktorem szkolącym jest posiadacz ograniczonego uprawnienia instruktora pilotażu - FI(A)R, zaleca się, aby decyzje w sprawie dobowych ilości i czasu lotów były uzgadniane z instruktorem prowadzącym nadzór nad tym szkoleniem, zgodnie z JAR FCL (b) Normy odpoczynku szkolonego. 1. Podczas lotów szkolnych z instruktorem i samodzielnych decyzję o zastosowaniu przerwy na odpoczynek i czas jej trwania podejmuje instruktor szkolący lub nadzorujący. Decyduje on również o zastosowaniu procedury natychmiastowego startu po lądowaniu tzw. T&G. 2. Powinien on brać pod uwagę takie czynniki jak specyfikę wykonywanych lotów, zaawansowanie szkolenia, warunki atmosferyczne oraz predyspozycje szkolonego pilota w danej chwili. 3. Jeżeli instruktorem szkolącym jest posiadacz ograniczonego uprawnienia instruktora pilotażu - FI(A)R, zaleca się, aby on swoje decyzje uzgadniał z instruktorem prowadzącym nadzór nad tym szkoleniem, zgodnie z JAR FCL (b). 2.3 ILOŚCI I CZASY LOTÓW W POSZCZEGÓLNYCH ĆWICZENIACH Zasady interpretacji ilości i czasu lotów 1. Określone w poszczególnych ĆWICZENIACH ilości i czasy lotów z instruktorem lub samodzielnych należy traktować jako ilości minimalne. 2. W przypadku, gdy w poszczególnych ĆWICZENIACH nie określono ilości lotów, ilość lotów koniecznych do wykonania określa instruktor szkolący lub nadzorujący FI(A) z uwzględnieniem wskazówek organizacyjnych dla danego ZADANIA lub ĆWICZENIA. 3. Czasy poszczególnych lotów w ĆWICZENIACH (o ile nie zostały określone) ustala wg potrzeb instruktor szkolący lub nadzorujący, tak aby była zapewniona realizacja założeń szkoleniowych danego ĆWICZENIA. UWAGA! Przy określaniu mogą być również uwzględnione poniższe zalecenia: a) czas lotu po kręgu nadlotniskowym powinien wynosić ok. 4 6 minut, b) minimalny czas nauczania elementów pilotażu podczas lotu w strefie powinien wynosić 15 minut. SZKOLENIE PRAKTYCZNE PSz(T) / 2-3

22 ROZDZIAŁ 2 4. Podawane w tabelach oraz w ogólnych założeniach lotów poszczególnych ĆWICZEŃ zapisy czasu lotu(ów) należy odczytywać w sposób następujący: czas lotu 30 minut czas lotu 1 godz. 30 minut. 2.4 SAMOLOTY, MIEJSCA SZKOLEŃ I WARUNKI METEOROLOGICZNE Statki powietrzne używane do szkolenia 1. Szkolenie praktyczne może być prowadzone na samolotach jednosilnikowych, tłokowych, lądowych z silnikiem tłokowym lub na motoszybowcach turystycznych. 2. Szkolenie praktyczne może się odbywać na statkach powietrznych które: a) spełniają wymagania w zakresie zarządzania ciągłą zdatnością do lotu (wymagania PART M podczęść G), b) spełniają wymagania w zakresie obsługi technicznej (wymagania PART M podczęść F lub PART 145) Typy urządzeń treningowych stosowanych w szkoleniu W szkoleniu praktycznym na nowy typ nie stosuje się urządzeń treningowych Miejsca szkolenia (lotniska, lądowiska i inne miejsca). 1. Loty należy wykonywać na lotnisku/lądowisku, spełniającym warunki zawarte w Załączniku 1a do JAR-FCL pkt. 27 oraz na którym jest możliwe prowadzenie nadzoru instruktorskiego nad lotami samodzielnymi. 2. W przypadku szkolenia na nowy typ w nocy loty wykonywać na lotniskach / lądowiskach wyposażonych w światła drogi startowej. W celach szkoleniowych i treningowych, starty i lądowania w lotach nocnych, w mogą się również odbywać przy uproszczonym oświetleniu drogi startowej i z użyciem reflektora lądowania samolotu. 3. Dopuszcza się wykonywanie lotów w innych miejscach przystosowanych do startu i lądowań statków powietrznych, nie będących lotniskami lub lądowiskami a spełniającym warunki wymienione w Załączniku 1a do JAR-FCL pkt Warunki meteorologiczne 1. Loty wykonywać zgodnie z przepisami dla lotów VFR w warunkach meteorologicznych VMC nie gorszych niż: a) pułap chmur: DZIEŃ m.(1000 ft) AGL, NOC m.(1700 ft) AGL b) widzialność w locie: 5 km. c) w lotach powyżej wysokości 900 m (3000 ft) AMSL lub 300 m (1000 ft) AGL w zależności co jest wyższe, loty wykonywać w warunkach VMC z zachowaniem minimalnych widzialności w locie i odległości od chmur zgodnie z tablicą 3-1 Aneksu 2 ICAO. 2. Wiatr (kąt i prędkość): wg decyzji instruktora, w granicach dopuszczalnych ograniczeń samolotu użytego do szkolenia. PSz(T) / 2-4 SZKOLENIE PRAKTYCZNE

23 ROZDZIAŁ SZKOLENIE W PROCEDURACH SZCZEGÓLNYCH, AWARYJNYCH I NIEBEZPIECZNYCH ORAZ KONTROLA ICH OPANOWANIA Zakresy odpowiedzialności. 1. Obowiązek czuwania i nadzoru nad utrzymaniem wysokiego poziomu bezpieczeństwa wykonywanych lotów, w tym szkolenia w procedurach szczególnych i awaryjnych spoczywa na Szefie Szkolenia (HT) i Szefie Szkolenia Praktycznego (CFI). 2. Za prawidłowe przeprowadzenie szkolenia w procedurach szczególnych, awaryjnych i niebezpiecznych odpowiadają instruktorzy szkolący. 3. Każdy szkolony pilot jest obowiązany do utrzymania na wysokim poziomie oraz podnoszenia swojej wiedzy i umiejętności z zakresu bezpieczeństwa wykonywania lotów, w tym zachowania w sytuacjach szczególnych, awaryjnych i niebezpiecznych Wskazówki metodyczne nauczania procedur awaryjnych, ćwiczenia oraz kontrola ich opanowania. 1. Szkolenie w opanowaniu procedur postępowania w sytuacjach szczególnych, awaryjnych i niebezpiecznych jest integralną częścią szkolenia w lotach nocnych VFR. Powinno ono zawierać co najmniej następujące elementy: a) procedury awaryjne związane z konkretnym typem samolotu użytego do szkolenia, b) postępowanie w przypadku utraty orientacji geograficznej, utraty łączności radiowej z uwzględnieniem charakteru użytkowanego lotniska/lądowiska, d) postępowanie w przypadku awarii silnika, oświetlenia i innych zespołów samolotu, e) eksploatacja spadochronów ratowniczych oraz technika wykonywania skoku ratowniczego (dotyczy lotów z wymaganym posiadaniem spadochronów). 2. Instruktor szkolący powinien szczególną uwagę zwrócić na: a) podział sytuacji szczególnych, awaryjnych i niebezpiecznych na poważne (naglące) wymagające natychmiastowego działania i te nie wymagające niezwłocznej reakcji, b) umacnianie wiary szkolonego pilota w skuteczność stosowania w praktycznym działaniu w locie i na ziemi, wyuczonych procedur awaryjnych, c) wyrabianie nawyków u szklonego pilota uzupełniania standardowej procedury po ewentualnej awarii silnika o możliwe sposoby postępowania, wynikający z różnych uwarunkowań z zachowaniem zasad bezpieczeństwa lotniczego. 3. Utrzymanie wysokiego poziomu nauczania procedur szczególnych i awaryjnych podczas szkolenia praktycznego zapewnia się poprzez: - samokształcenie (zapoznanie się z Instrukcją AFM); - nabywanie oraz poszerzanie wiedzy i umiejętności w czasie zajęć w trakcie szkolenia naziemnego (przygotowania do lotów, trening w kabinach, itp.); - sprawdziany nabytej wiedzy i umiejętności, - ćwiczenie postępowania w symulowanych sytuacjach szczególnych, awaryjnych i niebezpiecznych podczas lotu. 4. Instruktor szkolący powinien nauczyć szkolonego pilota: a) podczas przygotowania naziemnego - poprawnej i niezwłocznej odpowiedzi, zawierającej wyliczenie wszystkich kolejnych czynności podczas awaryjnej procedury dotyczącej danej sytuacji szczególnej, awaryjnej lub niebezpiecznej, b) podczas szkolenia praktycznego - dokładnego wykonywania czynności procedury awaryjnej we właściwej kolejności i we właściwym tempie. SZKOLENIE PRAKTYCZNE PSz(T) / 2-5

24 ROZDZIAŁ 2 5. W trakcie wykonywanych lotów sprawdzających lub egzaminacyjnych instruktor kontroluje między innymi znajomość postępowania w przypadku zaistnienia sytuacji szczególnej, awaryjnej lub niebezpiecznej. 2.6 KONTROLA WYNIKÓW I ZALICZANIE ETAPÓW SZKOLENIA Zasady i procedury kontroli postępów szkolenia. Zgodnie z Instrukcją Szkolenia AP - Część 3 rozdz Decyzję o dopuszczeniu szkolonego pilota do kolejnego ĆWICZENIA podejmuje instruktor szkolący FI(A) według własnej oceny postępów szkolenia korzystając z ustaleń określonych w zasadach pozytywnego zaliczania ĆWICZEŃ. UWAGA! Jeżeli instruktorem szkolącym jest instruktor z ograniczeniem - FI(A)R, to loty sprawdzające w celu dopuszczenia do lotów samodzielnych ( o ile są wymagane) oraz loty na zakończenie etapu szkolenia wykonuje Szef Szkolenia (HT) lub wyznaczony przez niego instruktor bez ograniczeń - FI(A). 2.7 KONTROLE PO PRZERWIE W LOTACH SAMODZIELNYCH W przypadkach po wystąpieniu przerwy w wykonywanie lotów danego rodzaju, stosuje się zasady i procedury kontroli umiejętności po zaistniałej przerwie w lotach samodzielnych, zgodnie z Instrukcją Szkolenia AP - Część 3 rozdz SKALA OCEN I SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA ICH WYSTAWIANIA Zgodnie z Instrukcją Szkolenia AP - Część 3 rozdz DOPUSZCZALNE TOLERANCJE UTRZYMYWANIA WYMAGANYCH PARAMETRÓW LOTU Dopuszczalne tolerancje utrzymywania wymaganych parametrów lotu a) Lot w strefie i po kręgu: - prędkość lotu poziomego: +/ 15 węzłów; - utrzymywanie wysokość w locie prostym i w zakrętach: +/ 150 stóp (+/ 50 m); - utrzymywanie kierunku (lotu prostego, wyprowadzania z zakrętu i zmiany kierunku zakręcania): +/ 10. b) Start i lądowanie: - prędkość w czasie startu, wznoszenia, podejścia i lądowania: +15 węzłów / 5 węzłów; - wysokość wprowadzenia w pierwszy zakręt i wyprowadzenia z ostatniego zakrętu: ft (50 m.) / 100 ft (30 m.); - celność przyziemienia wzglądem znaku T lub miejsca przyziemienia na drodze startowej: m. / 50 m.; bez znaku T m. za progiem pasa. Pozostałe dopuszczalne tolerancje jak dla lotu w strefie i po kręgu. c) Symulowana niesprawność silnika i przymusowe lądowanie: - prędkość: +15 węzłów / 5 węzłów; - kierunek: +/ 15. UWAGA! Podane wyżej tolerancje utrzymywania wymaganych parametrów lotu stanowią kryteria pomocnicze do oceny wyników szkolenia. Przy ocenie ich utrzymywania należy brać pod uwagę występowanie turbulencji. PSz(T) / 2-6 SZKOLENIE PRAKTYCZNE

25 ROZDZIAŁ 3 ROZDZIAŁ ZADANIE (F) PRZESZKOLENIE / WERSJĘ SAMOLOTU KLASY SEP(L) W DZIEŃ LUB W NOCY Pełne przygotowanie naziemne realizacji ZADANIA (F) 1. Piloci szkoleni powinni posiadać wiedzę w zakresie znajomości budowy i zasad eksploatacja płatowca i silnika, osprzętu i instalacji samolotu oraz znajomość Instrukcji AFM. 2. Podczas przygotowania naziemnego szkoleni piloci powinni również opanować wiedzę stosowaną w zakresie następujących zagadnień: a) wpływ czynników zewnętrznych na osiągi i planowanie lotu oraz kontrola jego przebiegu; b) własności aerodynamiczne, mechanizacja skrzydła i jej wpływ na osiągi samolotu, technika wykonywania startu, lotu po kręgu, lądowania; c) właściwości i charakterystyki samolotu w pobliżu krytycznych kątów natarcia (przeciągnięcie i korkociąg) i technika przeciwdziałania; d) postępowanie w szczególnych przypadkach podczas lotu i zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych; e) technika wykonywania figur akrobacji (o ile samolot dopuszczony). 3. W ramach przygotowania należy obowiązkowo przeprowadzić zapoznanie z samolotem i oceny jego zdatności do lotu, w tym: a) dokonanie przeglądu samolotu, trening w zajmowaniu miejsca pilota, zamykanie i otwieranie kabiny, dopasowanie fotela, zapinanie, odpinanie i regulację pasów bezpieczeństwa, blokowanie i odblokowanie sterów i zamków kabiny, zapoznanie się z rozmieszczeniem wszystkich dźwigni sterowania, zakresem ruchów sterownic, kranów paliwa, instalacji hydraulicznej, powietrznej i gaśniczej, b) markowane czynności podczas wystąpienia szczególnych przypadków, w tym gaszenia pożaru, awaryjnego zrzutu osłony kabiny i awaryjnego opuszczania samolotu, c) uruchamiania silnika, podgrzania, wykonania naziemnego sprawdzenia silnika, płatowca i pozostałego wyposażenia oraz jego chłodzenia silnika i jego wyłączenia; d) wypełnienia niezbędnej dokumentacji przyjęcia samolotu do lotu. UWAGA! Ćwiczenie wykonuje się pod nadzorem instruktora i należy powtarzać do czasu poprawnego wykonywania wszystkich wymaganych czynności. 4. Przeprowadzenie pełnego przygotowania naziemnego oraz jego zaliczenie należy odnotować w dokumentacji przebiegu szkolenia Wskazówki organizacyjne i metodyczne 1. Kolejność realizacji poszczególnych ĆWICZEŃ jest obowiązkowa. 2. Loty wykonuje się z utrzymywaniem obustronnej łączności radiowej. 3. Przed każdym lotem (cyklem lotów) samolot musi posiadać zatankowaną ilość paliwa w ilości niezbędnej na wykonanie lotu (cyklu lotów), kołowania, oczekiwania na ziemi oraz niezbędny zapas na co najmniej 45 minut lotu. NOWY TYP SAMOLOTU PSz(T) / 3-1