Biuletyn. Projekty j zykowe Y U I O P [ H J K L ; N M,. / A S D F G. Programu Leonardo da Vinci. Przeglàd metod i materia ów.

Transkrypt

1 Y U I O P [ H J K L ; N M,. / Q dydaktycznych W E R T Projekty j zykowe Przeglàd metod i materia ów A S D F G ISSN

2 Publikacja sfinansowana z funduszy Komisji Europejskiej w ramach Programu Uczenie si przez ca e ycie Wydawca: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie si przez ca e ycie Program Leonardo da Vinci ul. Mokotowska Warszawa tel. : fax: Autor Alicja Bartosiewicz Zespó Redakcyjny Anna At as Zast pca Dyrektora Programu Uczenie si przez ca e ycie Marianna Zdziarska Projekt graficzny, sk ad Assi Kootstra ISSN Nak ad: 2000 egz. Spis treêci Wszystkie ilustracje zamieszczone w tekêcie podlegajà ochronie wynikajàcej z prawa autorskiego i zosta y w niniejszej publikacji zamieszczone za uprzejmà zgodà promotorów projektów. Szczegó owe informacje o prawach autorskich podane sà na koƒcu u. jest rozpowszechniany bezp atnie Kursy j zyka specjalistycznego Aspekt kulturowy S owniki Testy Nowoczesna metodyka Programy nauczania Kilka porad i przestróg na zakoƒczenie Lista projektów i informacje o prawach autorskich Od redakcji Z wielkà przyjemnoêcià przedstawiamy Paƒstwu kolejny numer u, tym razem poêwi cony projektom j zykowym z lat O przedstawienie tych projektów, wybór szczególnie interesujàcych fragmentów materia ów dydaktycznych i wartych uwagi jako dobre praktyki rozwiàzaƒ, ich omówienie i przygotowanie porad poprosiliêmy eksperta z wieloletnim doêwiadczeniem zarówno w nauczaniu j zyków obcych, jak i ewaluacji projektów j zykowych, a w szczególnoêci, ewaluatora wielu projektów Leonardo da Vinci. Sàdzimy, e niniejszy zainteresuje zarówno nauczycieli j zyków obcych i instytucje zajmujàce si nauczaniem j zyków obcych, jak równie pracodawców, organizacje zawodowe, osoby pracujàce i kszta càce si zainteresowane istniejàcymi mo liwoêciami i metodami uczenia si j zyka do celów zawodowych. Celem tej publikacji jest wi c informacja o konkretnych projektach j zykowych i promocja najlepszych praktyk w tej dziedzinie. Bardzo dzi kujemy Promotorom, dzi ki których uprzejmej zgodzie zamieszczamy tu fragmenty materia ów dydaktycznych stworzonych przez nich i ich partnerów w projektach Leonardo. Wszystkich zainteresowanych uzyskaniem dok adniejszych wiadomoêci o tych projektach, mo liwoêcià skorzystania z kursów i materia ów czy uzyskaniem publikacji, a byç mo e tak e nawiàzaniem wspó pracy z ich twórcami, zach camy do kontaktu z instytucjami-promotorami, o których informacje podajemy na koƒcu u. Mamy te nadziej, e niektórzy z Paƒstwa, zainspirowani pokazanymi tu dokonaniami, si gnà po swoje w asne pomys y i uznajà, e warto je urzeczywistniç korzystajàc z mo liwoêci, jakie daje Program Leonardo da Vinci. Do roku 2006 istnia a w Programie Leonardo osobna kategoria projektów j zykowych (w ramach tzw. projektów tematycznych). Od roku 2007 takiej osobnej kategorii ju nie ma, ale propagowanie nauki j zyków obcych jest nadal jednym z celów, tak, jak i ca ego Programu Uczenie si przez ca e ycie (LLP), do którego Program Leonardo teraz nale y. Przy czym, zgodnie ze swojà specyfikà, Program Leonardo wspiera ukierunkowane zawodowo: nauk j zyków obcych (VOLL) oraz zintegrowane nauczanie j zyka i przedmiotu (CLIL). To, co si zmieni o od 2007 roku, to fakt, e projekty tworzenia innowacji, a wi c n.p. tworzenie zupe nie nowatorskich kursów j zykowych z elementami nauki j zyka bran owego - zg asza si teraz w konkursach organizowanych przez Komisj Europejskà w Brukseli, natomiast w gestii Narodowej Agencji Programu le à projekty transferu innowacji, czyli takie, które korzystajàc z ju istniejàcych innowacyjnych rozwiàzaƒ, metod, programów czy materia ów adaptujà je (za zgodà, a cz sto we wspó pracy z twórcami) do potrzeb innych krajów, innych bran. Proceduralne szczegó y nie sà jednak tak wa ne jak to, i Program Leonardo daje dobre mo liwoêci tworzenia nowych programów nauczania, kursów i materia ów dydaktycznych do zawodowo ukierunkowanego nauczania i nauki j zyków obcych nie tylko bowiem wspiera te projekty finansowo, ale te tworzy ramy u atwiajàce wspó prac z wieloma partnerami z innych krajów Europy i korzystanie z ich doêwiadczeƒ i dorobku, co przy przedsi wzi ciach z dziedziny nauki j zyków obcych, zw aszcza wysoce specjalistycznych, jest przecie bardzo cenne. Zapraszamy do lektury u Redakcja

3 Kursy j zyka specjalistycznego 01 Projekty j zykowe w latach ChcielibyÊmy w tej publikacji pokazaç najlepsze praktyki w zakresie metod nauczania j zyków obcych i zilustrowaç je konkretnymi materia ami dydaktycznymi z projektów beneficjentów. Przedstawimy Paƒstwu dziewi ç projektów j zykowych Leonardo ju ukoƒczonych i dwa b dàce w trakcie realizacji. W naszej publikacji krótko omówimy ka dy z nich, ale przede wszystkim postaramy si zaprezentowaç jak najwi cej ró norodnych dobrych praktyk i ciekawych rozwiàzaƒ w ró nych aspektach projektów j zykowych. Omówimy wi c najpierw kilka przyk adów kursów j zyka specjalistycznego, nast pnie przyk ad ujmowania aspektów kulturowych w nauce j zyka. Osobne miejsce poêwi cimy te s ownikom, testom, nowoczesnej metodyce i programom nauczania. UznaliÊmy za szczególnie wa ne pokazanie w ka dej z cz Êci u fragmentów oryginalnych materia ów dydaktycznych a wi c ekranów i stron drukowanych a poniewa ilustracje te wymagajà miejsca, musieliêmy, z racji szczup oêci naszego wydawnictwa, ograniczyç wybór i w poszczególnych cz Êciach u pokazaç przyk ady z niektórych jedynie projektów. Kursy j zyka specjalistycznego Nikogo ju nie trzeba przekonywaç do nauki j zyków obcych. Szczególnie osób doros ych, zmotywowanych potrzebà mobilnoêci zawodowej i uczenia si przez ca y okres swojej kariery. Instytucje edukacyjne szybko dostrzeg y t potrzeb i wykorzystujàc mo liwoêci, jakie dawa im program Leonardo da Vinci, stworzy y projekty j zykowe odpowiadajàce na potrzeby zawodowe konkretnych grup odbiorców. Wi kszoêç powsta ych projektów to kursy j zyka specjalistycznego, g ównie j zyka angielskiego i niemieckiego, tak e hiszpaƒskiego. Sà to najcz Êciej kursy na poziomie B2 i wy szym, co najmniej 60-godzinne, koncentrujàce si na j zyku zawodowym wybranej grupy docelowej. Cz sto obejmujà one stosunkowo wàskie dziedziny b dàce przedmiotem kszta cenia na poziomie wy szym, takie jak fizyka, in ynieria làdowa lub zdrowie publiczne. ONE TO ONE Program indywidualnych specjalistycznych i biznesowych szkoleƒ j zykowych 121 Pierwszym projektem, który chcemy przedstawiç, jest specyficzny i przeznaczony dla ÊciÊle okreêlonej grupy odbiorców kurs ONE TO ONE ( Program indywidualnych specjalistycznych i biznesowych szkoleƒ j zykowych 121 ) koordynowany przez Polskie Stowarzyszenie na Rzecz JakoÊci w Nauczaniu J zyków Obcych PASE z Warszawy. Rezultatem tego projektu sà przede wszystkim trzy modu y uczenia angielskiego specjalistycznego (modu finansowy, prawniczy, medyczny) w formie ksià ek i nagraƒ, przeznaczone dla uczàcych si indywidualnie lub w ma ych grupach pod kierunkiem nauczyciela. Grupà docelowà projektu sà profesjonaliêci zatrudnieni na ró nych szczeblach zarzàdzania przedsi biorstwem, którzy b dà mieli kontakt zawodowy z j zykiem prawniczym, medycznym i finansowym. Metoda ONE TO ONE uwzgl dnia takie elementy jak: indywidualne style uczenia si, indywidualne potrzeby uczàcych si, element samooceny i doskonalenie umiej tnoêci uczenia si. 3

4 01 Kursy j zyka specjalistycznego Modu prawniczy Tematyka modu u prawniczego to problemy zatrudnienia, umowy o prace, kontrakty, podatki, nieruchomoêci, import, eksport i przest pczoêç. PL/04/B/F/LA/ ONE TO ONE 8 4

5 Kursy j zyka specjalistycznego 01 PL/04/B/F/LA/ ONE TO ONE 8 5

6 01 Kursy j zyka specjalistycznego PL/04/B/F/LA/ ONE TO ONE 8 6

7 Kursy j zyka specjalistycznego 01 Modu finansowy Modu finansowy tak e przeznaczony jest dla niespecjalistów chcàcych nauczyç si j zyka specjalistycznego; obejmuje takie tematy jak: finanse, akcje i gie da, podatki, zarzàdzanie pieni dzmi i inwestowanie, bankowoêç, rozpocz cie swojej dzia alnoêci biznesowej, bud et i bud etowanie. PL/04/B/F/LA/ ONE TO ONE 8 PL/04/B/F/LA/ ONE TO ONE 8 7

8 01 Kursy j zyka specjalistycznego Modu medyczny Modu medyczny obejmuje takie tematy jak: podstawowe problemy medyczne, kwestie zwiàzane z ywieniem i zdrowym stylem ycia, szpital, leki, cià a, choroby podró ujàcych, przysz oêç medycyny. Tak jak i w dwóch innych modu ach, zwraca uwag dobrze dobrana tematyka, nowoczesne i faktycznie u ywane s ownictwo. PL/04/B/F/LA/ ONE TO ONE 8 8

9 Kursy j zyka specjalistycznego 01 PL/04/B/F/LA/ ONE TO ONE 8 9

10 01 Kursy j zyka specjalistycznego PL/04/B/F/LA/ ONE TO ONE 8 Wszystkie trzy modu y poêwi cone sà w równej mierze rozwijaniu czterech umiej tnoêci j zykowych. Wyró nia je tak e ciekawa szata graficzna, przemyêlana metodyka, du a ró norodnoêç çwiczeƒ i du a starannoêç j zykowa. SPECIALIST ENGLISH for EUROPEAN PUBLIC HEALTH Specjalistyczny j zyk angielski dla europejskiego zdrowia publicznego SEEPH Nast pnym projektem godnym przedstawienia jest Specialist English as a Foreign Language for European Public Health ( Specjalistyczny j zyk angielski dla europejskiego zdrowia publicznego SEEPH) koordynowany przez Instytut Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Jagielloƒskiego w Krakowie. G ównym rezultatem tego projektu jest zintegrowany kurs j zyka angielskiego specjalistycznego na poziomie zaawansowanym, àczàcy w sobie autentyczne, aktualne i rzetelne materia y (treêç) z nauczaniem j zyka, opierajàcy si zatem o najbardziej preferowanà obecnie metod CLIL (Content and Language Integrated Learning, czyli nabywanie wiedzy poprzez uczenie si j zyka i uczenie si j zyka poprzez zdobywanà wiedz ). Podr cznik i towarzyszàcy kursowi s ownik zawierajà najbardziej przydatne i aktualnie u ywane poj cia z siedmiu obszernych dziedzin zdrowia publicznego. Jest to pierwsza na rynku publikacja tego typu, niewàtpliwie wype niajàc luk w rozwijajàcej si edukacji w zakresie zdrowia publicznego. ChcielibyÊmy tutaj zaprezentowaç tekst o zagro eniach zwiàzanych z telefonami komórkowym z dzia u Environmental Health wspomnianego podr cznika. 10

11 Kursy j zyka specjalistycznego 01 PL/04/B/F/LA/ SEEPH 6 11

12 01 Kursy j zyka specjalistycznego W podr czniku zwraca uwag przejrzysty uk ad zarówno jednostek lekcyjnych, jak i ca oêci, czytelne i ciekawe piktogramy w ka dej jednostce lekcyjnej oraz du a ró norodnoêç çwiczeƒ leksykalnych. A oto inny fragment podr cznika: quiz na temat zdrowego stylu ycia z lekcji Diseases of Affluence. Dobrym pomys em by o tu zastosowanie funkcjonalnego i praktycznego podejêcia do gramatyki, czy raczej Use of English, ze wzgl du na to, e na poziomie zaawansowanym klasyczne powtórzenie gramatyki by oby ma o celowe. Dobrze te si sta o, e w zasadzie wszystkie zdania w çwiczeniach gramatycznych sà powiàzane treêciowo z tematykà danej jednostki lekcyjnej. Oto çwiczenie na s owotwórstwo z dzia u Environmental Health PL/04/B/F/LA/ SEEPH 6 Godny zwrócenia uwagi jest te u ywany w kursie i s owniku j zyk. Jest on stosunkowo prosty, tzn. najprostszy, jaki móg byç, majàc na uwadze trudnoêç opisywanej dziedziny, bez niepotrzebnych udziwnieƒ stylistycznych i gramatycznych, co jest podejêciem praktycznym i sensowym, odpowiadajàcym ogólnym tendencjom w j zyku angielskim zawodowym. PL/04/B/F/LA/ SEEPH 6 12

13 Kursy j zyka specjalistycznego 01 PLURILINGUA Komunikacja w nowej Europie wielu kultur j zykowych Kolejny projekt, który przedstawimy to PLURILINGUA gigant wêród projektów : 17 partnerów i 11 modu ów j zykowych, àcznie oko o 1100 godzin nauczania j zyka obcego i 5500 çwiczeƒ j zykowych. Pe ny tytu projektu brzmi Komunikacja w nowej Europie wielu kultur j zykowych nauczanie modu owe wy szych kadr technicznych, in ynierów i mened erów, a jego koordynatorem by a Akademia Ekonomiczna im. Oskara Langego we Wroc awiu (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny). Projekt jest kontynuacjà poprzedniego projektu Leonardo, a w jego drugiej cz Êci, którà teraz przedstawiamy, stworzono modu y z j zykiem angielskim jako docelowym: Polski-English, Nederlands-English, Français- English, Español-English, Slovenčina-English i Čeština-English oraz modu y z j zykiem polskim jako docelowym: Nederlands- Polski, Français-Polski, Español-Polski, Deutsch-Polski, a tak e modu z j zykiem niemieckim jako docelowym: Čeština-Deutsch. oraz Êcie ki materia u gramatycznego z çwiczeniami. Innym ciekawym rozwiàzaniem jest mo liwoêç ustawienia tempa mowy lektora na szybszà lub wolniejszà, z wymowà standardowà lub regionalnà, co szczególnie dla odbiorcy nie wprawionego w umiej tnoêç s uchania mo e stanowiç dodatkowà pomoc w nauce i naêladowaniu poprawnej intonacji. Istnieje te mo liwoêç ods uchania formy fonetycznej tekstu czytanego przez lektora i jednoczesnego Êledzenia go na ekranie monitora, jak równie mo liwoêç nagrywania i ods uchania w asnego g osu. Projekt promuje tak e mniej znane j zyki Unii Europejskiej przez stworzenie kursów na poziomie zaawansowanym dla celów specjalistycznych. Modu polski jest pierwszym tego typu na rynku. Dla Niemca i Francuza, a szczególnie dla Holendra lub Flamanda i Hiszpana oznacza to, e mo e on poznawaç j zyk polski techniczny bezpoêrednio, a nie, jak do tej pory najcz Êciej bywa o, przez j zyk trzeci (najcz Êciej angielski). Kursy sà umieszczone na CD-Romie i dzia ajà przy po àczeniu z Internetem. Ka dy kurs sk ada si z czterech cz Êci: 1. J zyk biznesowy i techniczny; na podstawie kolejnych etapów transakcji handlowej (rozmowy telefoniczne i listy) çwiczone jest s ownictwo, gramatyka, s uchanie i czytanie. 2. J zyk funkcjonalny; na podstawie dialogów i tekstów çwiczone jest s ownictwo funkcjonalne umawianie si na spotkanie, wskazywanie drogi, witanie goêcia oraz prezentacja przedsi biorstw. W tej cz Êci kursu znajduje si te sekcja o kulturze danego kraju. 3. Cz Êç teoretyczna i informacyjna: gramatyka funkcjonalna, s ownictwo tematyczne, przeglàd kluczowego s ownictwa w transakcji handlowej, oraz dodatkowe informacje o kulturze. 4. Elektroniczny s ownik. W trakcie pracy uczàcy mo e przechodziç z jednej cz Êci do drugiej. Ciekawym rozwiàzaniem jest wprowadzenie dwóch Êcie ek nauki: Êcie ki prezentowania tekstów merytorycznych PL/03/B/F/LA/ PLURILINGUA 3 Najwi kszà jednak innowacyjnoêcià projektu jest to, e ka dy modu proponuje rozwiàzanie sieciowe (network) zamiast tradycyjnego linearnego podejêcia. W takiej strukturze w najwi kszej mierze wykorzystuje si mo liwoêci komputera do nauki j zyka. Struktura ka dego modu u ma form drzewa pieƒ, grube ga zie, mniejsze ga zie, ga àzki, liêcie. Takie podejêcie powoduje, e jest to struktura otwarta (open-ended), stwarzajàca mo liwoêci dalszego rozwoju. Zaletà takiego rozwiàzania, w porównaniu z kursami linearnymi, jest tak e fakt, e student sam decyduje, jak g boko chce zejêç 13

14 01 Kursy j zyka specjalistycznego w çwiczenie danego materia u mo e çwiczyç tylko g ówne sekcje, ale tak e wybrane przez siebie sekcje pomniejsze. W ten sposób uczy si uczyç i wybieraç stosowne dla siebie çwiczenia bierze odpowiedzialnoêç za swój proces uczenia (autonomia uczàcego si ). PL/03/B/F/LA/ PLURILINGUA 3 Kurs prezentuje stosunkowo ma à iloêç materia u przy du ej liczbie çwiczeƒ (369 çwiczeƒ w jednej cz Êci, co oznacza oko o 10, czasami nawet 20 na jeden tekst). Taki selektywny dobór materia u çwiczonego poprzez du à liczb ró norodnych zadaƒ bardzo dobrze wp ywa na efektywnoêç uczenia. Poni ej prezentujemy jedno z wielu çwiczeƒ utrwalajàcych frazy zwiàzane z rozmowà telefonicznà. PL/03/B/F/LA/ PLURILINGUA 3 a zdania u ywane do zilustrowania zagadnienia gramatycznego sà realistyczne i reprezentatywne. Ponadto, ka de zagadnienie gramatyczne jest poparte przyk adami z kursu. W ka dej chwili, studiujàc teori, uczàcy si mo e przejêç do çwiczenia ze scenariusza podstawowego, gdzie problem gramatyczny jest umieszczony w dialogu lub tekêcie. PL/03/B/F/LA/ PLURILINGUA 3 W kursie systematycznie çwiczona jest gramatyka zintegrowana z treêcià çwiczeƒ. Sekcja gramatyczna w przejrzysty i komunikatywny sposób przedstawia g ówne problemy gramatyczne, Mi o nam te Paƒstwa poinformowaç, e podr czniki, b dàce produktem tego projektu zosta y wyró nione nagrodà w konkursie European Language Label, organizowanym przez Komisj Europejskà. Celem tego konkursu jest nagradzanie i upowszechnianie nowatorskich inicjatyw dotyczàcych nauczania i uczenia si j zyków, charakteryzujàcych si wysokà jakoêcià, wielostronnym charakterem, oryginalnoêcià i innowacyjnoêcià. 14

15 Kursy j zyka specjalistycznego 01 VENOCES Wirtualne kursy zawodowego j zyka angielskiego oraz system ich ewaluacji Nast pny projekt w kategorii projektów j zyka specjalistycznego to VENOCES ( Wirtualne kursy zawodowego j zyka angielskiego oraz system ich ewaluacji ), który koordynowa a Politechnika Poznaƒska z Poznania. Projekt stworzy szeêç kursów j zykowych online z dziedzin wysoce specjalistycznych: fizyka, architektura, ochrona Êrodowiska, in ynieria làdowa, komunikacja personalna i informatyka. Kursy sà obszerne, dostarczajà wyczerpujàcej, uaktualnionej wiedzy. Szczególnie chcielibyêmy tu wyró niç kursy fizyki, ochrony Êrodowiska, in ynierii làdowej i informatyki, które zawierajà du o aktualnej wiedzy, sà bogate treêciowo, a du o interesujàcych rozwiàzaƒ graficznych uatrakcyjnia ca oêç. Oto fragment modu u IT o ochronie danych osobowych. Activities A 1. Legal and social issues A. Complete the eight main principles of Data Protection Act (UK) with words from this list (use exercise below). Data must not be... unless there is a specific... reason for doing so. Data must only be obtained and then used for... purposes. Data should be adequate,... and not... for the specified use. Data should not be... abroad with the exception of certain... countries. EIGHT PRINCIPLES Data must be accurate, and where relevant, kept... Holders of data should protect the data against and... Data processing should respect the... of the subject of the data. Data should not be kept... than necessary for the specified... PL/04/B/F/LA/ VENOCES 5 15

16 01 Kursy j zyka specjalistycznego PL/04/B/F/LA/ VENOCES 5 Tu prezentujemy çwiczenie s ownictwa z modu u Fizyka: PL/04/B/F/LA/ VENOCES 5 16

17 Kursy j zyka specjalistycznego 01 A oto tekst z çwiczeniem z modu u In ynieria Làdowa: PL/04/B/F/LA/ VENOCES 5 PL/04/B/F/LA/ VENOCES 5 ENGLISH FOR CIVIL ENGINEERS Zwi kszenie umiej tnoêci j zykowych polskich i portugalskich in ynierów i mened erów budowlanych Kolejny, bardzo specjalistyczny projekt to ENGLISH FOR CIVIL ENGINEERS ( Zwi kszenie umiej tnoêci j zykowych polskich i portugalskich in ynierów i mened erów budowlanych ) Politechniki Warszawskiej. Obszerne modu y w formie podr cznikowej obejmujà zagadnienia, z którymi stykajà si specjaliêci z tej bran y, takie jak: zarzàdzanie w budownictwie, zamówienia publiczne i przetargi, joint venture, podwykonawstwo, szacowanie kosztów projektu, zarzàdzanie kosztami i zarzàdzanie jakoêcià. K adzie si tu nacisk na umiej tnoêç czytania d ugich, fachowych tekstów i çwiczenie fachowego s ownictwa. Podr czniki b dàce produktem tego projektu tak e zosta y wyró nione nagrodà European Language Label. 17

18 01 Kursy j zyka specjalistycznego Tutaj przedstawiamy fragmenty kursu Zasady zarzàdzania w budownictwie : PL/01/B/F/LA/ English for Civil Engineers 1 PL/01/B/F/LA/ English for Civil Engineers 1 PL/01/B/F/LA/ English for Civil Engineers 1 18

19 Kursy j zyka specjalistycznego 01 English for Career Counsellors Zawodowy kurs j zyka angielskiego dla doradców zawodowych Kolejny projekt jest tak e skierowany do odbiorców z bardzo konkretnej grupy zawodowej. ENGLISH FOR CAREER COUNSELLORS ( Zawodowy kurs j zyka angielskiego dla doradców zawodowych ) Wy szej Szko y Humanistyczno- Ekonomicznej w odzi porusza tematy takie jak: doradztwo zawodowe, autoanaliza szukajàcego pracy pod wzgl dem swojego typu osobowoêci, staranie si o prac, proces rekrutacyjny, pisanie CV i listu motywacyjnego, przygotowanie si do rozmowy w sprawie pracy, pensja i warunki pracy, problemy wspó czesnego rynku pracy. Kurs jest dost pny na CD-Romie i wykorzystuje osiàgni cia nowych technologii. Ma bardzo przejrzystà struktur ca oêci, przyjaznà u ytkownikowi. Jego zaletà jest tak e i to, e szybko mo na nauczyç si czytelnych ikon i nawigacji kursu. Oto jedno çwiczenie z lekcji o rekrutacji. PL/03/B/F/LA/ English for Career Counsellors 4 19

20 01 Kursy j zyka specjalistycznego AGROLANG Agroturyzm tematyczny kurs j zyka angielskiego i niemieckiego dla pracowników administracji publicznej z regionów wiejskich Innym projektem Wy szej Szko y Humanistyczno- Ekonomicznej w odzi jest kurs AGROLANG ( Agroturyzm tematyczny kurs j zyka angielskiego i niemieckiego dla pracowników administracji publicznej z regionów wiejskich ). Kurs dzia a na CD-Romie i jest kolejnym przyk adem twórczego wykorzystania ICT (technologie informatyczne i komunikacyjne). Dzi ki temu kursowi pracownicy administracji publicznej na terenach wiejskich oraz rolnicy majà szans nauczyç si angielskiego i niemieckiego w zakresie zwiàzanym z agroturystykà. Projekt umo liwia nauk przydatnego do celów zawodowych j zyka mieszkaƒcom obszarów wiejskich, pozbawionym cz sto mo liwoêci innego dokszta cania ni e-learning. W dalszej perspektywie przyczynia si do poprawy szans zatrudnienia na obszarach dotkni tych wysokim bezrobociem. Ponadto, kurs pomaga uczàcym si doceniç wartoêci i bogactwa w asnej kultury, jak równie otworzyç si na kultury innych krajów Unii Europejskiej. Kurs zawiera bogate i wyczerpujàce s ownictwo i informacje z zakresu agroturystyki, ekologii, kultury wiejskiej, jedzenia i hotelarstwa. Teksty do czytania majà odpowiednià d ugoêç i tematyk oraz zakres leksykalny. Nie tylko çwiczà sprawnoêci j zykowe, lecz tak e majà bardzo du y walor informacyjny, dostarczajàc u ytkownikom najnowszej wiedzy, trudnej do zdobycia w inny sposób. Kurs jest tak e bardzo ciekawy graficznie, ma dobrze rozplanowane elementy graficzne i przejrzysty uk ad. Wyró nia go atwa nawigacja i ogólnie przyjazny stosunek do u ytkownika. Oto dwa fragmenty kursu: PL/02/B/F/LA/ AGROLANG 2 20

21 Kursy j zyka specjalistycznego 01 PL/02/B/F/LA/ AGROLANG 2 ESPA EST Internetowy kurs biznesowego j zyka hiszpaƒskiego dla ma ych i Êrednich przedsi biorstw z Europy Ârodkowej I na koniec prezentacji ukoƒczonych ju kursów specjalistycznych last, but of course, not least! kurs ESPA EST ( Internetowy kurs biznesowego j zyka hiszpaƒskiego dla ma ych i Êrednich przedsi biorstw z Europy Ârodkowej ) koordynowany przez Wy szà Szko Informatyki, Zarzàdzania i Administracji w Warszawie. Kurs jest ogólnie dost pny on-line po za o eniu w asnego konta na podanej stronie internetowej. Kurs hiszpaƒskiego sk ada si z pi ciu modu ów. Modu zerowy O obrazkowy umo liwia nauk z pomini ciem wyjaênieƒ w j zyku ojczystym. Pozosta e cztery modu y pozwalajà rozwijaç umiej tnoêci j zykowe potrzebne w kolejnych etapach kontaktów biznesowych: poszukiwanie partnerów, spotkania partnerów, kupno i sprzeda, prezentacja firmy. Projekt stworzy efektywny kurs internetowy, àczàcy szkolenie j zykowe z wiedzà fachowà (specjalistycznà), daje wi c mo liwoêç uczenia si j zyka hiszpaƒskiego w kontekêcie wiedzy na temat kultury prowadzenia interesów w Hiszpanii. Pakiet projektu zawiera nie tylko kurs j zyka hiszpaƒskiego, lecz tak e informatory o gospodarkach krajów partnerskich. Nada o to kursowi praktyczny charakter, a zintegrowanie konkretnej wiedzy i umiej tnoêci j zykowych podnios o jego skutecznoêç. Tutaj chcemy pokazaç fragment modu u zerowego J zyk w obrazkach. Po klikni ciu na wejêcie, otwierajà si drzwi, które prowadzà nas do firmy, a nast pnie do typowego pokoju biurowego. Kiedy klikniemy na jeden przedmiot, 21

22 01 Kursy j zyka specjalistycznego wyêwietla si ca a grupa tematyczna przedmiotów, a nazwa przedmiotu pokazuje si po najechaniu na niego kursorem. PL/05/B/F/LA/ ESPA EST Jednym z rezultatów projektu jest te podr cznik dla nauczycieli pracujàcych w trybie e-learningowym Manual para profesores que trabajan con el sistema de aprendizaje por internet / Manual for e-teachers, analizujàcy rol i sposób nauczania przez Internet, porównujàcy uczenie tradycyjne i e-learningowe. Podr cznik jest zbiorem doêwiadczeƒ zebranych w trakcie trwania kursu i mo e byç przydatnym materia em szkoleniowym dla tych nauczycieli, którzy dopiero zaczynajà prac w systemie e-learningu. Projekt ESPA EST by prezentowany podczas targów i konferencji Leonardo da Vinci, 15 años prestigiando la Formación Profesional en España ( 15 lat presti owego programu zawodowego w Hiszpanii ), w dniach maja 2008 w Madrycie, wy oniony jako jeden z pi ciu spoza Hiszpanii przyk adów dobrej praktyki w programie Leonardo. PRO-NURSE Kurs j zyka angielskiego, niemieckiego, w oskiego i hiszpaƒskiego dla piel gniarek W ramach realizowanego obecnie projektu PRO-NURSE ( Kurs j zyka angielskiego, niemieckiego, w oskiego i hiszpaƒskiego dla piel gniarek ) koordynowanego przez Wy szà Szko Humanistyczno- Ekonomicznà w odzi powstanà przeznaczone dla piel gniarek kursy angielskiego, niemieckiego, hiszpaƒskiego i w oskiego na poziomie A1 i A2, obejmujàce najwa niejsze zagadnienia praktyczne pracy piel gniarek. Kursy, ilustrowane uj ciami video, dost pne b dà w lutym 2009 na DVD. 22

23 Aspekt kulturowy 02 AU-PAIRS Zawodowy kurs j zyka angielskiego i niemieckiego dla au-pairs Kursy CLIL j zyka angielskiego i niemieckiego dla opiekunek do dzieci powstanà w 2009 r. w wyniku projektu koordynowanego równie przez Wy szà Szko Humanistyczno-Ekonomicznà w odzi AU-PAIRS ( Opracowanie anglo- i niemieckoj zycznego kursu doskonalenia zawodowego i j zykowego dla au-pairs ). Kurs, na poziomie Êredniozaawansowanym, obejmuje 3 modu y: 1. wst p, 2. rozwój dziecka i 3. praktyczne aspekty opieki nad dzieçmi. Oba kursy i podr czniki dost pne b dà na CD, z do àczonym Survival Kit, krótkim zbiorem najwa niejszych s ów i wyra eƒ. PL/06/B/F/LA/ AU PAIRS 11 Aspekt kulturowy Wiele osób uwa a, e nieod àcznà cz Êcià nauki j zyka powinno byç nabywanie wiedzy o kulturze kraju, którego j zyka uczymy si. Jednak trendem ostatnich lat jest odchodzenie w kursach j zykowych od tekstów typowo kulturowych, np. opisujàcych Êwi ta narodowe lub bohaterów narodowych jednego kraju. Autorzy takich kursów wychodzà z za o enia, e nauczany j zyk powinien s u yç g ównie komunikacji w yciu codziennym i k adà raczej nacisk na zachowania i zwyczaje dnia codziennego, których nieznajomoêç mog aby zaburzyç proces komunikacji. Taka wiedza jest szczególnie potrzebna osobom doros ym, którym j zyk obcy jest potrzebny g ównie w kontaktach zawodowych. S usznie wi c wiele wspomnianych projektów wzi o pod uwag taki aspekt nauczanego j zyka. Cz sto sà to teksty o kulturze pracy zawodowej, sposobie prowadzenia rozmowy i negocjacji, zawierajàce niezb dne wiadomoêci i quizy na temat ycia codziennego. PLURILINGUA W module polskim kursu PLURILINGUA zawarty jest obszerny podrozdzia Pytania na temat kultury polskiej. Przewa ajà tu çwiczenia na temat gospodarki, i s usznie, zwa ywszy na charakter grupy docelowej. åwiczenia te sà bardzo ciekawe, dobrze pomyêlane, oparte na najnowszych danych (projekt zakoƒczono w marcu 2005 roku, a dane urz du statystycznego pochodzà z 2004 roku). Na przyk ad: dobierz najwi kszych i najpopularniejszych polskich pracodawców do odpowiedniej bran y, zdecyduj, który zawód nie pasuje do pozosta ych (tutaj w przemyêlany sposób zwrócono uwag na pu apki j zyka polskiego), po àcz firm us ugowà z odpowiednim sektorem, powiedz, który z wymienionych produktów nie jest tradycyjnie polski. W takich çwiczeniach widaç najpe niej integracj nauki s ownictwa z wiadomoêciami o kulturze i aktualnà wiedzà. Wydaje nam si jednak, e dla nauczycieli j zyków obcych ciekawsze b dzie zaprezentowanie fragmentów kulturowych z modu u angielskiego projektu Plurilingua. Oto jedno çwiczenie dotyczàce etapów wykszta cenia. PL/03/B/F/LA/ PLURILINGUA 3 23

24 02 Aspekt kulturowy Na tym ekranie mo emy zobaczyç elementy podrozdzia u o kulturze angloj zycznej, a obok jedno çwiczenie na temat gazet w Wielkiej Brytanii, drugie dotyczace ruchu drogowego. PL/03/B/F/LA/ PLURILINGUA 3 PL/03/B/F/LA/ PLURILINGUA 3 PL/03/B/F/LA/ PLURILINGUA 3 24

25 S owniki 03 S owniki Uczenie j zyka specjalistycznego to w du ej mierze uczenie s ownictwa fachowego, cz sto wi c kursom towarzyszà s owniki i glosariusze wybranych terminów. Czasami sà one wbudowane w kurs w taki sposób, e klikni cie nieznanego s owa pokazuje jego wyjaênienie albo t umaczenie na j zyk ojczysty, czasami sà osobnà publikacjà, przydatnà niezale nie od kursu. Dictionary of Public Health Terminology Podstawowym celem ka dego s ownika powinno byç wyt umaczenie nieznanego s owa w sposób jasny, czytelny i mo liwie krótki. Takie wymogi spe nia prezentowany poni ej s ownik Dictionary of Public Health Terminology, b dàcy jednym z rezultatów projektu SEEPH Specialist English for Public Health. Jest on przyk adem dobrej jakoêci pracy i sumiennej metodologii w zakresie doboru tematyki i s ownictwa. Nale y tu zwróciç szczególnà uwag na bardzo rzetelnà metodologi pracy nad materia em leksykalnym. Wspó praca ekspertów z ró nych dziedzin zdrowia publicznego zaowocowa a zidentyfikowaniem siedmiu obszarów zdrowia publicznego i opracowaniem kluczowych problemów, koncepcji i terminów. Punktem wyjêciowym tej pracy by korpus j zykowy faktycznie u ywanego w tych dziedzinach j zyka, a przy selekcji terminów do s ownika zastosowano konkretne i Êcis e kryteria, majàc na uwadze tak e kraje docelowe partnerstwa (np. odrzucano terminy specyficzne tylko dla jednego kraju partnerstwa). Wszystkie terminy zosta y zestandaryzowane do jednego rejestru j zykowego (rejestr formalny/ neutralny) i wariantu British English. Tu chcielibyêmy Paƒstwu pokazaç pierwszà stron tego s ownika (po prawej) oraz kilka wybranych przez nas terminów, majàcych zilustrowaç ró norodnoêç hase, a co za tym idzie, przydatnoêç dla wielu grup odbiorców. Attack rate: variant of an incident rate, applied to a narrowly defined population observed for a limited period of time, such as during an epidemic. zapadalnoêç (w krótkim okreêlonym czasie np. epidemii) Attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD): disorder usually diagnosed in children characterised by lack of concentration, hyperactivity, absent-mindedness, and rashness. zespó nadpobudliwoêci psychoruchowej (z deficytem uwagi) Biological hazards: all the forms of life (as well as the nonliving products they produce) that can cause adverse health effects; include plants, insects, rodents, and other animals, fungi, bacterial, viruses, prions, and a wide PL/04/B/F/LA/ SEEPH 6 variety of toxins and allergens; cf. biological contaminants. zagro enia biologiczne Ceteris paribus: (Latin) other things being equal; used to acknowledge that other influences aside from the one whose effect is being analysed must be controlled for in testing a hypothesis. w tych samych warunkach Commitment of mentally ill: legal process required for the institutionalisation of a patient with serious mental problems. umieszczenie chorego w szpitalu 25

26 03 S owniki psychiatrycznym, izolacja chorych umys owo Decision matrix: tool used to evaluate problems, solutions, or ideas. Possibilities are listed down the left-hand side of the matrix and relevant criteria are listed across the top; each possibility is then rated on a numeric scale of importance or effectiveness (e.g. on a scale of 1 to 10) for each criterion, and each rating is recorded in the appropriate box. When all ratings are complete, the scores for each possibility are added to determine which has the highest overall rating and thus deserves the greatest attention. matryca decyzyjna, tablica wyboru multikryterialnego/wielokryterialnego Delphi method: systematic process for obtaining a subjective opinion of a group of experts concerning the best estimate for a numerical parameter; the experts each initially communicate their numerical estimate privately to a facilitator who feeds back the group s initial estimates as anonymous numbers to the experts, who may then revise their initial estimates as they see fit; revised estimates are then averaged to arrive at a single value to represent the group s opinion. metoda delficka Delta method: mathematical method to approximate the variance of a function of several random variables in terms of the means and variances of those variables; often used to compute an approximate confidence interval for a complex function of random variables. metoda delta Disaster drill: exercise, or demonstration, that tests the readiness and capacity of a hospital, a community, or other system to respond to a public health emergency or other disaster. çwiczenie na wypadek katastrofy E-health: cf. telemedicine. EHMA: European Health Management Association. Europejskie Stowarzyszenie Zarzàdzania S u bà Zdrowia Environmental health criteria documents: official publications containing a review of existing knowledge about chemicals, radiation, etc. and their identifiable immediate and long-term effects on health; produced by the WHO, the International Agency for Research on Cancer (IARC) and a number of national agencies. dokumenty zawierajàce kryteria zdrowia Êrodowiskowego Itai-itai disease: disease caused by consumption of rice contaminated with cadmium, in combination with poor nutrition. Itai-itai meaning ouch-ouch was the term used by patients to describe the severe pain they suffered as a result of multiple bone fractures. choroba Itai-Itai, zatrucie kadmem Testy Standardem w wi kszoêci projektów jest opracowanie ca ego pakietu: podr cznika dla studenta wraz z çwiczeniami, podr cznika dla nauczyciela, instrukcji obs ugi w kursach wspomaganych komputerowo i s ownika. Nieod àcznà cz Êcià takiego pakietu powinien byç tak e zestaw testów monitorujàcych post py w nauce. Testy te sprawdzajà opanowanie poszczególnych cz Êci materia u w trakcie kursu lub nabycie zestawu umiej tnoêci na jego koniec. Specialist English for European Public Health Tutaj chcielibyêmy przedstawiç fragmenty testu z kursu Specialist English for European Public Health. Test zosta zaczerpni ty z dzia u Health Law and Ethics i jest dost pny w formie drukowanej i w wersji dokumentu elektronicznego. PL/04/B/F/LA/ SEEPH 6 26

27 Testy 04 PL/04/B/F/LA/ SEEPH 6 English for Careeer Counsellors A oto fragment testu z kursu English for Careeer Counsellors, który nale y wykonaç online. PL/03/B/F/LA/ English for Career Counsellors 4 27

28 05 Nowoczesna metodyka Nowoczesna metodyka Kilka projektów j zykowych Leonarda da Vinci wypracowa o tak e podejêcie metodyczne, wed ug którego powinien byç prowadzony kurs. Specialist English for European Public Health Jednym z produktów projektu SEEPH Specialist English for European Public Health jest broszura Teaching Methodology, która skrótowo ilustruje podejêcie metodyczne kursu j zyka angielskiego specjalistycznego. Opierajàc si na dorobku nowoczesnych metod nauczania, w przyst pny i konkretny sposób podaje wskazówki dla nauczyciela kursu, ale mo e byç te wykorzystywana w szerszy sposób w przysz oêci. Oto dwie pierwsze strony tej broszury. PL/04/B/F/LA/ SEEPH 6 PL/04/B/F/LA/ SEEPH 6 28

29 Nowoczesna metodyka 05 ESPA EST Z kolei jednym z rezultatów projektu ESPA EST jest przewodnik po modnej i powszechnie obecnej w kursach specjalistycznych metodologii CLIL, którà bardzo skrótowo mo na by objaêniç jako nauczanie treêci poprzez j zyk i j zyka poprzez treêci. Wybranie tej metodologii mia o zapewniç jednoczesne nabywanie wiedzy j zykowej i biznesowej, czyli równoleg e uczenie si leksyki j zyka hiszpaƒskiego ogólnego i zawodowego oraz terminologii biznesu. W przewodniku opisano histori i zdefiniowano kluczowe poj cia idei CLIL. Opisano te przygotowanie nauczycieli do wprowadzania i wykorzystywania tej metodologii w praktyce, wskazano najcz Êciej pojawiajàce si problemy, oraz sposoby ich rozwiàzania. Tutaj chcemy pokazaç dwa fragmenty z tego przewodnika. Principles of CLIL As scientific research on how we learn and acquire languages shows, infants and young children are very good at acquiring languages when they are used at home. Older children and adults usually learn in classrooms. Successful language learning can be achieved by giving the opportunity to both learn the language through instruction and acquire the language by using it in a real-life situation. One reason why very young children seem so good at picking up language is often to do with the naturalness of the environment around them. A language classroom, where learners go through the often difficult process of sorting out sounds, structures, grammar or vocabulary is rarely natural. The language classroom is essential for the learner to understand the nuts and bolts of language - the architectural plans. But there is rarely enough time in the classroom for the language teacher to go beyond this essential part of the learning process. Learners need time to build things with the nuts and bolts - to build the house which they see in theory on paper. What CLIL can offer to youngsters of any age, is a more natural situation for language development which builds on other forms of learning. This natural use of language can boost a youngster s motivation and hunger towards learning languages. It is this naturalness which appears to be one of the major platforms for CLIL s importance and success in relation to both language and other subject learning16. Teachers, learners, trainers and researchers are collectively exploring the interrelationship between subject matter (content), the language of and for learning (communication), the thinking integral to high quality learning (cognition) and the global citizenship agenda (culture) - which constitute four Cs. The 4Cs Framework17 takes account of integrating learning (content and cognition) and language learning (communication and cultures). The 4Cs Framework suggests that it is through progression in knowledge, skills and understanding of the content, engagement in associated cognitive processing, interaction in the communicative context, developing appropriate language knowledge and skills as well as acquiring a deepening intercultural awareness through the positioning of self and otherness, that effective CLIL takes place. From this perspective, CLIL involves learning to use language appropriately whilst using language to learn effectively. A successful CLIL planning, delivery and evaluation is based on the combination of elements of the four C principles: Content: that which must be taught (as defined by the syllabus, the examination, the teaching programme, the school, the ministry etc) in terms of progression in knowledge, skills and understanding related to specific subjects or cross-curricular themes. Communication: using the language to learn as well as learning to use the language. The content leads the way in determining the language to be taught and learnt. It is also to do with issues such as: Interaction not reaction Enabling not disabling. Cognition: thinking skills link concept formation (abstract and concrete), understanding and language. The CLIL curriculum should challenge all learners whatever their ability. The incorporation of thinking skills is crucial. CLIL is not the transmission of knowledge through the medium of a foreign language. Culture: CLIL learners are given opportunities to deepen their awareness of cultural issues which are fundamental to our interpretation of the world. CLIL offers alternative perspectives, shared understandings, and a deeper awareness of self and otherness. For two or three hundred years books (printing) have been the dominant medium in our Western culture. Today we are confronted with a few major shifts: from paper page to digital screen, from writing to the visual-audio mode, from older organisation of texts to digital design, databases, etc. (all toward a multi-semiotic landscape). More and more traditional content is transformed in digitised content (offline and online). Therefore we should confront the concepts of culture/education and media. What is the relation of tools and education?. CALL (computer assisted language learning), TELL (technology enhanced language learning) and TILL (technology integrated language learning) all refer the role of ICT (Information and Communication Technologies) in language learning and teaching. Realising that technology is more than an add-on TILL (technology integrated language learning) is a better acronym than CALL (computer assisted language learning). Together with the widespread access to the Net, there have developed various branches of CALL where the Web is a source of materials for the classroom instruction. Thus, one can talk about Web-based teaching (WBT), Internet-assisted language learning (INTALL) or network-based language teaching (NBLT), which involves the use of computers connected to one another in either local or global networks. Here one could situate the approach of replacing course book texts and tasks with Web-based ones, with the majority of instruction still executed in a traditional, face-to-face mode. Computer-Adaptive Testing (CAT) is the final area where the implementation of computer technology brings about significant breakthroughs. Computer-adaptive tests (CATs) are a type of computer-based tests, which exploit the capabilities offered by the computer to administer the test, use multimedia to enhance comprehension, store large amounts of data, present the test to the user and let them study on their own. However, the most important idea here is the one of the computer adapting itself to a particular test-taker by selecting the next item to be presented based on the test taker's performance in the previous items. Other methodologies present in Europe are the Physical Emotional and cultural Approach (PhyEmoC), Task based teaching and Simulations. Another method many adults use is Tandem, which is the way of learning a foreign language in communication with a native speaker who wants to learn your language. It is a give and take solution where you are the teacher (of your own language) and the student (of a foreign language). PL/05/B/F/LA/ ESPA EST 9 PL/05/B/F/LA/ ESPA EST 9 29

30 06 Programy nauczania Programy nauczania UNIQUE Standaryzacja metod nauczania mniej popularnych j zyków europejskich Rezultatem projektu j zykowego nie musi byç koniecznie kurs j zyka obcego, ale np. opis nowej metody nauczania. Takim rezultatem zaowocowa projekt UNIQUE ( Standaryzacja metod nauczania mniej popularnych j zyków europejskich ) Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach. Celem tego projektu by a standaryzacja metod nauczania poprzez opracowanie standardowego programu nauczania mniej popularnych j zyków europejskich, tak aby stworzyç jednà, efektywnà metod nauczania dla poziomu poczàtkujàcego, która mo e byç stosowana wêród ró nych grup docelowych. Prezentujemy tutaj za o enia metodyczne i jeden modu j zykowy tego projektu. PL/04/B/F/LA/ UNIQUE 7 PL/04/B/F/LA/ UNIQUE 7 30

31 Kilka porad i przestróg na zakoƒczenie 07 PL/04/B/F/LA/ UNIQUE 7 PL/04/B/F/LA/ UNIQUE 7 Kilka porad i przestróg na zakoƒczenie StaraliÊmy si w tym ie pokazaç najciekawsze, a przy tym bardzo ró norodne materia y jako przyk ady dobrych praktyk projektów j zykowych Leonardo da Vinci. UznaliÊmy, e warto jak najwi cej w aênie pokazaç prezentujàc próbki tych materia ów czyli ekrany kursów on-line lub strony z drukowanych podr czników. To jednak wymaga o trudnego nieraz wyboru i skróconego omówienia projektów, których inne elementy i aspekty te zas ugujà na uwag i polecenie. Z drugiej strony, w stworzonych w ramach tych projektów kursach, podr cznikach i s ownikach, choç sà one wartoêciowe, a nierzadko nawet znakomite sà te niektóre rozwiàzania mniej udane lub niedopracowane. ChcielibyÊmy wi c uzupe niç wczeêniej przedstawione dobre przyk ady i ich omówienie poradami podsumowujàcymi zarówno zalety tych i generalnie tego typu projektów i ich produktów, jak te zdarzajàce si niekiedy niedostatki. Powiemy najpierw, na co warto zwróciç uwag w tych dzia aniach projektowych, które majà wp yw na jakoêç koƒcowych rezultatów. Nast pnie przedstawimy kilka porad dotyczàcych samych produktów g ównych. Na co warto zwróciç uwag, planujàc i prowadzàc dzia ania projektowe r Nale y unikaç okreêlania zbyt szerokiej grupy odbiorców (np. dzienni i zaoczni studenci uczelni technicznych i pedagogicznych, in ynierowie w przedsi biorstwach, nauczyciele, pracownicy sektora publicznego). JeÊli decydujemy si na tak szerokà grup odbiorców, to zarówno analiza potrzeb, jak i testowanie produktów oraz dzia ania upowszechniajàce powinny obejmowaç wszystkie te grupy w równych proporcjach. r Specjalistyczny kurs j zykowy powinien byç opracowany na podstawie analizy potrzeb grupy, dla której ma byç przeznaczony. Nie nale y pochopnie zak adaç, e kurs przygotowany na podstawie badaƒ potrzeb studentów dziennych b dzie odpowiada potrzebom nauczycieli i pracowników MÂP. r Informacje wzi te z analizy potrzeb powinny mieç wp yw na tworzenie programu kursu i dobór materia u oraz na cz stotliwoêç pojawiajàcego si s ownictwa specjalistycznego. Je eli badamy potrzeby przysz ych u ytkowników kursu, a potem przy opracowywaniu kursu nie bierzemy pod uwag wyników tej analizy, to analiza jest zmarnowanym wysi kiem, a kurs mo e si atwo rozminàç z faktycznymi potrzebami grupy docelowej. 31

32 07 Kilka porad i przestróg na zakoƒczenie r Wydaje si niezb dne, aby przeprowadziç ewaluacj zewn trznà w trakcie projektu, która pokaza aby b dy produktu w chwili, kiedy mo na jeszcze te b dy wyeliminowaç. r JeÊli projekt zak ada, e jego rezultat przyczyni si do zmian w efektywnoêci nauczania, to celowe by oby okreêliç na poczàtku mierzalne wskaêniki iloêciowe i jakoêciowe planowanych zmian. Bez takich wskaêników nie wiadomo, czy i jak bardzo podniesiono efektywnoêç nauczania. r Pilota kursu nale y przeprowadziç na miarodajnej liczbie uczestników, których poziom j zykowy nale y przedtem zbadaç raczej ni polegaç na ich deklaracjach. r Nale y bardzo dok adnie przemyêleç cele i rezultaty projektu przed napisaniem wniosku i dobrze zanalizowaç swoje zasoby i mo liwoêci, tak aby rezultaty uj te we wniosku zosta y potem w pe ni zrealizowane. Na co warto zwróciç uwag, opracowujàc g ówne produkty 1struktura kursu i jego treêci: r Warto na poczàtku, przed napisaniem wniosku, dobrze przemyêleç poziom kursu, który planujemy, tak aby koƒcowy rezultat faktycznie odpowiada naszym zamierzeniom. r Kurs powinien byç poprzedzony wyjaênieniem jego celów, poziomu i opisem grupy docelowej oraz wyjaênieniem metod. Powinien te stopniowaç trudnoêci leksyki, s uchania i j zyka funkcjonalnego. r Kurs powinien mieç bardzo przejrzystà struktur i sk adaç si z jednostek lekcyjnych o bardzo podobnej strukturze, a ka da lekcja powinna zachowaç odpowiednie proporcje treêci odnoszàcych si do poszczególnych sprawnoêci j zykowych tu nie ma miejsca na kreatywnoêç (czytaj: chaos). TreÊç poszczególnych rozdzia ów powinna byç spójna zarówno wewn trznie, jak i w stosunku do ca oêci kursu. r Role-plays w podr czniku powinny znajdowaç si na ró nych stronach, tak aby studenci nie mieli dost pu do informacji partnera, z którym pracujà. r Streszczenie na koƒcu jednostki powinno byç przypomnieniem najwa niejszych s ów, wyra eƒ i struktur gramatycznych. r Instrukcje do çwiczeƒ powinny byç napisane jednolitym, czytelnym i prostym j zykiem. r Aby spe niaç za o enia kursów specjalistycznych (uczenie wiedzy i j zyka), kurs powinien dostarczaç aktualnà, rzetelnà wiedz. Przestrzegamy tu przed si ganiem do wiadomoêci zaczerpni tych z nieznanych stron internetowych. r Dobrym pomys em jest umieszczenie na koƒcu kursu listy po ytecznych linków i glosariusza najwa niejszych s ów. r Bardzo przydatne jest umieszczenie testów po dwóch, trzech rozdzia ach lub jednostkach lekcyjnych oraz umieszczenie testu koƒcowego, sprawdzajàcego nabycie najwa niejszych wiadomoêci, najcz Êciej u ywanej frazeologii i struktur gramatycznych na zakoƒczenie kursu. 2 j zyk r Niezwykle wa na jest dba oêç o starannoêç j zykowà: poprawnoêç stylistycznà i gramatycznà, wyeliminowanie wszystkich b dów ortograficznych i interpunkcyjnych. Jedyna rada to przed zakoƒczeniem projektu poprosiç o korekt jak najwi kszà liczb osób, a koniecznie zamówiç ewaluacj u rzetelnego, dobrze wykszta conego native speaker a. Istotne jest równie takie zaplanowanie ewaluacji w harmonogramie projektu, by by o mo liwe wprowadzenie poprawek do tekstów. r W doborze j zyka powinna panowaç jednolitoêç co do wariantu j zykowego i rejestru. Autorzy tekstów powinni na poczàtku zdecydowaç, czy b dà pos ugiwaç si j zykiem formalnym czy neutralnym, wariantem np. brytyjskim czy amerykaƒskim, austriackim czy niemieckim. Ka de odst pstwa od tej regu y powinny byç opatrzone wyjaênieniem (np. s owo nieformalne, American English ). 3gramatyka r Gramatyka powinna byç w ca oêci powiàzana z treêcià i tematykà kursu, zarówno w zdaniach ilustrujàcych struktury gramatyczne, jak i w çwiczeniach. Nie powinno tu byç miejsca na przyk ady z archaicznych ksià ek do gramatyki, na przyk ad: Mr Jones has some milk ; lepiej przeçwiczyç (uczàc angielskiego) takie s owa jak np. training, software, data, information, i wyjaêniç, czy sà policzalne czy te nie. Gramatyka powinna byç tak e omówiona prosto i czytelnie, najproêciej jak to mo liwe. r W kursach specjalistycznych j zyka obcego korzystne jest przesuni cie akcentu z klasycznego powtórzenia gramatyki (powtórzenie czasów, mowa zale na, tryb warunkowy) na struktury faktycznie stosowane w Êrodowisku bran owym. Byç mo e nale y wi kszy nacisk po o yç na çwiczenie struktur gramatycznych wyra ajàcych konkretne funkcje j zykowe (np. pisanie raportu, j zyk negocjacji), a na pewno lepiej ograniczyç wprowadzanie w jednej lekcji wielu trudnych konstrukcji gramatycznych. 4nagrania r Nagrania powinny dok adnie odpowiadaç podanemu tekstowi. Wyobraêmy sobie frustracj osoby uczàcej si j zyka, której wydaje si, e s yszy coê innego, ni widzi w transkrypcji tekstu. r Do nagrania tekstów nale a oby zatrudniç albo profe- 32