Wstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
|
|
- Lidia Piasecka
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wstęp do Geofizyki Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
2 Atmospheric Science. An Introductory Survey, J. Wallace, P. W. Hobbs Fizyka Atmosfery, Iribarne i Cho The Atmosphere, F. K. Lutgens, E. J. Tarbuck Essentials of Meteorology, C. D. Ahrens Meteorology Today, C. D. Ahrens Fundamentals of Atmospheric Physics, M. L. Salby An Introduction to Dynamic Meteorology, J. Holton Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 2 /44
3 99% powietrza w atmosferze znajduje się w warstwie o grubości 30 km Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 3 /44
4 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 4 /44
5 Atmosfera jest mieszaniną gazów. Opis jej zachowania w zmieniających się warunkach temperatury i ciśnienia jest niezbędny do prognozowania pogody i klimatu. Promieniowanie słoneczne jest pierwotnym źródłem energii zasilającym układ klimatyczny Oddziaływanie między promieniowaniem i materią stanowiącą atmosferę ustala profil temperatury zgodnie z prawami termodynamiki Skład atmosfery Promieniowanie, oddziaływanie pomiędzy materią i promieniowaniem Termodynamika Przestrzenny rozkład temperatury jest związany z przestrzennym rozkładem ciśnienia i gęstości zgodnie z równaniem stanu gazu Przestrzenny rozkład ciśnienia steruje wiatrem Przemiany fazowe wody odgrywają ogromną rolę w układzie klimatycznym (chmury, opady). Przemiany fazowe są opisane prawami termodynamiki. Dynamika Chmury Klimat Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 5 /44
6 Skład i struktura atmosfery Własności optyczne atmosfery, bilans promieniowania w atmosferze Termodynamika, chmury Dynamika atmosfery Klimat Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 6 /44
7 Wykład 1 Aktualny skład atmosfery Jak powstała atmosfera? Dlaczego cząstki nie uciekają w przestrzeń kosmiczną? Czy atmosfera jest jednorodna w swoim składzie? Elementy składu atmosfery: para wodna gazy cieplarniane ozon aerozole Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 7 /44
8 O2; 21% inne; 1% Ar; 96% N2; 78% inne; 4% inne; 7% H 2 O, O 3, H 2, CH 4 CO2; 93% Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 8 8 /44
9 Skład atmosfery O2 inne N2 Azot i tlen są głównymi składnikami atmosfery 99% Ar inne Z pozostałego 1% - 96% stanowi argon, który jest szlachetnym gazem nieaktywnym CO2 inne Z pozostałych 4% - 93% stanowi dwutlenek węgla Wszystkie pozostałe gazy ok. 2 części na to tzw. gazy śladowe Gazy śladowe są ważnym chemicznym składnikiem atmosfery Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 9 /44
10 Gaz Symbol % objętości Dlaczego ważny? Para wodna H 2 O 0-4 Transport ciepła, gaz cieplarniany, uczestniczy w tworzeniu różnych zjawisk (chmury) Dwutlenek węgla CO 2 0,036 Gaz cieplarniany, biosfera (fotosynteza) Metan CH 4 0,00017 Gaz cieplarniany, bardziej wydajny niż CO 2 Tlenek azotu N 2 O 0,00003 Gaz cieplarniany Ozon O 3 0, Warstwa ozonowa, pochłania UV Cząstki stałe (pyły, sadze), tzw aerozole 0, Budżet energii; tworzenie chmur Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 10 /44
11 Jak powstała atmosfera 4,6 miliardów lat temu z części materii słonecznej złożonej z wodoru i helu powstały planety Wodór i hel są za lekkie, żeby mogły być utrzymane przez pole grawitacyjne Ziemi 4,4 miliarda lat temu, kiedy Ziemia uległa ochłodzeniu, aktywne wulkany wyrzuciły do atmosfery pyły zawierające parę wodną, dwutlenek węgla (CO 2 )i amoniak (NH 3 ) Para wodna skondensowała tworząc oceany Dwutlenek węgla został uwięziony w oceanach i skałach O2 inne N2 Amoniak został rozbity przez promieniowanie słoneczne i został uwolniony a z o t T l e n powstał w wyniku rozbijania cząsteczek wody przez promieniowanie słoneczne, następnie przez fotosyntezę Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 11 /44
12 Dlaczego cząstki atmosfery nie uciekają w przestrzeń kosmiczną? Aby cząstka mogła się oderwać od pola grawitacyjnego Ziemi jej e n e r g i a k i n e t y c z n a powinna być równa e n e r g i i p o t e n c j a l n e j potrzebnej aby przenieść tę cząstkę z powierzchni Ziemi do nieskończoności 1 mv 2 2 Rz mg o dr r a 2 R z Cząstka taka powinna mieć prędkość v e 2g o R z 11 kms 1 zwaną drugą prędkością kosmiczną. Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 12 /44
13 Rozkład Maxwella równanie określające, jaka część ogólnej liczby cząsteczek gazu doskonałego porusza się w danej temperaturze z określoną prędkością przy założeniu równowagi termicznej tego gazu. Rozkład ten ma postać dp m f v 4π dv 2ππk mv v exp kt gdzie: v szybkość cząsteczki gazu m masa cząsteczki gazu (m = M/N A, gdzie M masa molowa gazu, N A stała Avogadra) k stała Boltzmanna, k = R/N A (R stała gazowa) T temperatura dp prawdopodobieństwo, że cząsteczka będzie dv miała prędkość z zakresu (v, v + dv) 2 Rozkład Maxwella dla t l e n u. Na 1 milion cząsteczek, n będzie poruszać się z prędkością v. Przestawiono liczbę cząstek dla trzech różnych temperatur ( 100 C, temperatura pokojowa i 600 C) Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 13 /44
14 Dlaczego cząstki powietrza nie uciekają z atmosfery? Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery /44 14 Czas potrzebny, aby wszystkie molekuły uciekły z poziomu krytycznego (500 km) jest równy dla: t l e n u s (10 39 lat)!!!! w o d o r u : 1 dzień!!!!
15 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 15 /44
16 Poniżej wysokości 100 km atmosfera jest jednorodna ruchy turbulencyjne w atmosferze są bardzo słabo tłumione przez procesy dyfuzyjne transport turbulencyjny ma większe znaczenie od transportu ruch turbulencyjny jest jednakowo wydajny w mieszaniu różnych gazów w atmosferze; składowe atmosfery są dobrze wymieszane O2 inne N2 Powyżej wysokości 100 km atmosfera nie jest jednorodna średnia droga swobodna staje się większa (wydajniejsza dyfuzja) niż skala związana z ruchem turbulencyjnym ruch turbulencyjny jest silnie tłumiony przez dyfuzję dyfuzja turbulencyjna zależy od masy molowej składników; atmosfera przestaje być dobrze wymieszana Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 16 /44
17 TERMODYNAMIKA Powietrze suche: Azot: 78% Tlen: 21% Para wodna WŁASNOŚCI RADIACYJNE Powietrze (azot+tlen) Para wodna Gazy cieplarniane (CO 2, CH 4 ) Gazy śladowe (O 3.) Aerozole Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 17 /44
18 absorpcja i emisja rozpraszanie Gazy i cząstki w atmosferze rozpraszają i pochłaniają w różny sposób promieniowanie słoneczne i termiczne emitowane przez Ziemię. Własności rozpraszania i pochłaniania zależą od rodzaju gazu i cząstek oraz od długości fali promieniowania. Własności rozpraszania bardzo silnie zależą od wielkości cząstek. Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 18 /44
19 Para wodna i woda pochłaniają promieniowanie termiczne emitowane przez Ziemię - efekt cieplarniany. Kropelki wody rozpraszają promieniowanie słoneczne. Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 19 /44
20 Woda Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery /44 20 Woda uczestniczy w bilansie hydrologicznym całego układu klimatycznego. Woda jest j e d y n y m składnikiem atmosfery, który w warunkach naturalnych może występować w jednym z trzech stanów skupienia: Para wodna Woda ciekła (kropelki chmurowe, krople opadu) Lód Przemiany fazowe wody łączą się z wydzielaniem lub pochłanianiem ciepła.
21 Rozkład pary wodnej w całej grubości atmosfery Sierpień Nawet w najbardziej wilgotnych rejonach Ziemi cała para wodna gdyby ją skondensować stworzyłaby warstwę o grubości 60 mm. (NASA image by Robert Simmon, using AIRS & AMSU data.) Ilość wody w atmosferze w każdej chwili czasu wynosi km 3 nieznaczna część całej wody znajdującej się na Ziemi. Gdyby cała woda zawarta w atmosferze miała wypaść w postaci deszczu to stworzyłaby na Ziemi warstwę o grubości 2,5 cm. Znacznie większa ilość wody km 3 cyrkuluje przez atmosferę w ciągu roku. Oznacza to, jakby cała woda zawarta w atmosferze była z niej wymywana i dostarczana ponownie 40 razy. Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 21 /44
22 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 22 /44
23 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 23 /44
24 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 24 /44
25 Pochłaniają promieniowanie termiczne emitowane przez Ziemię Dwutlenek węgla CO2 Metan CH4 Tlenek azotu N 2 O Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery /44 25
26 Koncentracja głównych gazów cieplarnianych (CO 2, CH 4, N 2 O) w czasie ostatnich lat. Wzrost od ok roku jest przypisywany procesowi industrializacji. Koncentracje są wyrażone: dla CO2 w liczbie cząstek na milion cząstek powietrza (ppm), lub dla CH 4 i N 2 Ow liczbie cząstek na miliard (bilion) cząstek powietrza (ppb). AR4 Raport IPCC 2007, Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 26 /44
27 .Wyniki ciągłych pomiarów z Mouna Loa (Hawaje) czarny, i Baring Head (Nowa Zelandia) niebieski. Zmienność sezonowa na półkuli północnej jest większa niż na półkuli południowej z powodu większej ilości biosfery. W prawym dolnym rogu pokazana jest zmienność tlenu atmosferycznego O 2 mierzonego w Alert (Kanada) i Cape Grim (Australia). Praw oś jest odwrócona. Koncentracja jest podana w jednostkach per meg czyli ilość cząstek O 2 na milinon cząstek N 2 - odchylenie O 2 /N 2 w stosunku do wartości referencyjnej.. AR4 Raport IPCC 2007, Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 27 /44
28 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 28 /44
29 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 29 /44
30 Pochłania promieniowanie ultrafioletowe Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 30 /44
31 Tlen ulega ulega fotodysocjacji pod wpływem promieniowania UV O 2 h 2O Ozon pod wpływem promieniowania ulega rozkładowi na tlen atomowy i cząsteczkowy h O O O3 2 Tlen atomowy ulega następnie rekombinacji z tlenem cząsteczkowym, tworząc ozon O O M O3 2 M jest cząstką, która zabiera nadmiar energii produkowanej w czasie reakcji. M Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 31 /44
32 Średni stosunek zmieszania dla ozonu (ilość cząstek ozonu na milion cząstek powietrza) jest największy na wysokości ok. 30 km. Największe koncentracje (gęstość) ozonu (masa ozonu na jednostkę objętości) znajduje się w dolnej stratosferze. Spowodowane jest to gęstością powietrza, która spada z wysokością. Średnia gęstość ozonu jest największa na wysokości km. Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 32 /44
33 nm nm nm Promieniowanie UV-C ( nm) jest bardzo szkodliwe dla człowieka Promieniowanie UV-B ( nm) jest szkodliwe dla ludzkiej skóry (główna przyczyna oparzeń słonecznych); zbytnia ekspozycja może powodować zmiany genetyczne objawiające się rakiem skóry Promieniowanie UV-A ( nm) jest zdecydowanie mniej szkodliwe, chociaż również może wywoływać zmiany genetyczne UVc 100% absorpcji UVb 90% abs Uva 50% abs Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 33 /44
34 Całkowitą zawartość ozonu w kolumnie powietrza mierzy się w jednostkach Dobsona (DU; Dobson Units). 100DU = jeden milimetr grubości warstwy ozonowej, gdyby ją sprowadzić do standardowych warunków ciśnienia i temperatury. Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 34 /44
35 Pomiary przyrządami umieszczonymi na ziemi (w Halley), oraz na satelitach (the Total Ozone Mapping Spectrometer [TOMS] and Ozone Monitoring Instrument [OMI]) pokazują gwałtowny spadek całkowitej zawartości ozonu w październiku na początku i w połowie lat 80tych. Dziura ozonowa (220 jednostek Dobsona i mniej) w dniu r. Dane pochodzą z the Ozone Monitoring Instrument on NASA s Aura satellite. Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 35 /44
36 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 36 /44
37 Dobrze rozpraszają i nieznacznie pochłaniają promieniowanie słoneczne. Oddziaływanie z promieniowaniem termicznym jest w przybliżeniu zaniedbywalne. Zawiesina płynnych i stałych cząsteczek w gazie Cząstki ciekłe mgła Cząstki stałe dym, pył, kurz, fruwające zanieczyszczenia Smog dym+mgła Rozmiary od 1 nm do 100 m Dwie główne klasy: aerozol drobny (średnica mniejsza niż 2,5 m (PM2,5) i aerozol gruby (d>2,5 m) Drobne cząstki są zazwyczaj pochodzenia antropogenicznego; grube cząstki są pochodzenia naturalnego Koncentracje od 1 do 100 g/m 3 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 37 /44
38 Pył pustynny Lotne związki organiczne Pożary lasów Pyły wulkaniczne Rozbijanie fal morskich Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 38 /44
39 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 39 /44
40 10 kwietnia 13 maja czerwca 25 lipca sierpnia 30 września grudnia stycznia 1992 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 40 /44
41 The A-Train series of satellites collecting aerosol information; Image via NASA A-Train (dosł. "pociąg A") konstelacja satelitów Cloudsat, Aqua, CALIPSO, PARASOL, Aura, które od 2006, przez kilka lat, mierzą prawie jednocześnie te same punkty na powierzchni Ziemi. Satelity znajdują się na orbicie biegunowej. Instrumenty na satelicie CloudSat (radar) i CALIPSO (lidar), są przykładem aktywnej teledetekcji. Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 41 /44
42 Automatyczna sieć aerozolowa (ang. AErosol RObotic NETwork, w skrócie AERONET) sieć fotometrów słonecznych służących do pomiaru ilości i rodzaju pyłów zawieszonych (sulfaty, sól morska, sadza) oraz ilości pary wodnej w powietrzu. W skład sieci wchodzi około 500 fotomoetrów słonecznych, rozmieszczonych w stacjach pomiarowych na całym świecie Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 42 /44
43 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 43 /44
44 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 44 /44
Elementy termodynamiki atmosfery i fizyki chmur. Hanna Pawłowska Tel
Elementy termodynamiki atmosfery i fizyki chmur Hanna Pawłowska Tel. 0 22 55 46 806 hanna.pawlowska@igf.fuw.edu.pl Plan wykładu Skład powietrza, podział atmosfery Termodynamika atmosfery Suche i wilgotne
Bardziej szczegółowoFizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1
Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 prof. dr hab. Szymon Malinowski Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski malina@igf.fuw.edu.pl dr hab. Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział
Bardziej szczegółowoEFEKT CIEPLARNIANY. Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone).
Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone). Promieniowanie termiczne emitowane z powierzchni planety nie może wydostać się bezpośrednio
Bardziej szczegółowoAtmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi
Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%
Bardziej szczegółowoWstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
Wstęp do Geofizyki Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Wykład 3 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 2 /43 Powietrze opisuje się równaniem stanu gazu doskonałego,
Bardziej szczegółowoAtmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi
Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%
Bardziej szczegółowoMenu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery
Menu Badania temperatury i wilgotności atmosfery Wilgotność W powietrzu atmosferycznym podstawową rolę odgrywa woda w postaci pary wodnej. Przedostaje się ona do atmosfery w wyniku parowania z powieszchni
Bardziej szczegółowoELEMENTY GEOFIZYKI. Atmosfera W. D. ebski
ELEMENTY GEOFIZYKI Atmosfera W. D ebski debski@igf.edu.pl Plan wykładu z geofizyki - (Atmosfera) 1. Fizyka atmosfery: struktura atmosfery skład chemiczny atmosfery meteorologia - chmury atmosfera a kosmos
Bardziej szczegółowoRozkłady statyczne Maxwella Boltzmana. Konrad Jachyra I IM gr V lab
Rozkłady statyczne Maxwella Boltzmana Konrad Jachyra I IM gr V lab MODEL STATYCZNY Model statystyczny hipoteza lub układ hipotez, sformułowanych w sposób matematyczny (odpowiednio w postaci równania lub
Bardziej szczegółowoKolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1
2016 Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 Elżbieta Niemierka Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej 2016-01-07 1. SPIS TREŚCI 2. Gaz cieplarniany - definicja...
Bardziej szczegółowoGAZ DOSKONAŁY. Brak oddziaływań między cząsteczkami z wyjątkiem zderzeń idealnie sprężystych.
TERMODYNAMIKA GAZ DOSKONAŁY Gaz doskonały to abstrakcyjny, matematyczny model gazu, chociaż wiele gazów (azot, tlen) w warunkach normalnych zachowuje się w przybliżeniu jak gaz doskonały. Model ten zakłada:
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia pyłowe i gazowe : podstawy obliczenia i sterowania. poziomem emisji / Ryszard Marian Janka. Warszawa, 2014 Spis treści
Zanieczyszczenia pyłowe i gazowe : podstawy obliczenia i sterowania poziomem emisji / Ryszard Marian Janka. Warszawa, 2014 Spis treści Przedmowa Wykaz waŝniejszych oznaczeń i symboli IX XI 1. Emisja zanieczyszczeń
Bardziej szczegółowo7. EFEKT CIEPLARNIANY
7. EFEKT CIEPLARNIANY 7.01. Efekt cieplarniany-wprowadzenie 7.02. Widmo promieniowania docierającego do powierzchni Ziemi i emitowanego z powierzchni Ziemi 7.03. Temperatura efektywna Ziemi 7.04. Termiczny
Bardziej szczegółowoŚciąga eksperta. Skład i budowa atmosfery oraz temperatura powietrza. - filmy edukacyjne on-line Strona 1/5
Skład i budowa atmosfery oraz temperatura powietrza Skład i budowa atmosfery oraz temperatura powietrza Atmosfera to najbardziej zewnętrzna część powłoki otulającej Ziemię. Pozwala ona na rozwój życia
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 13 Tomasz Kwiatkowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Fizyki Instytut Obserwatorium Astronomiczne Tomasz Kwiatkowski, OA UAM Wstęp do astrofizyki I, Wykład
Bardziej szczegółowoEfekt cieplarniany i warstwa ozonowa
Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa Promieniowanie ciała doskonale czarnego Ciało doskonale czarne ciało pochłaniające całkowicie każde promieniowanie, które padnie na jego powierzchnię, niezależnie od
Bardziej szczegółowoUkład klimatyczny. kriosfera. atmosfera. biosfera. geosfera. hydrosfera
Układ klimatyczny kriosfera atmosfera biosfera geosfera hydrosfera 1 Klimat, bilans energetyczny 30% 66% T=15oC Bez efektu cieplarnianego T=-18oC 2 Przyczyny zmian klimatycznych Przyczyny zewnętrzne: Zmiana
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych
Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych 1. Wielkości i jednostki stosowane do wyrażania ilości materii 1.1 Masa atomowa, cząsteczkowa, mol Masa atomowa Atomy mają
Bardziej szczegółowoMenu. Badające skład chemiczny atmosfery
Menu Badające skład chemiczny atmosfery Co to jest atmosfera? Atmosfera ziemska to inaczej powłoka gazowa otaczająca Ziemię od jej powierzchni do wysokości około 2000km. Składa się z mieszaniny gazów zwanych
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenie Powietrza ŹRÓDŁA SKUTKI SUBSTANCJE ZANIECZYSCZAJĄCE
Zanieczyszczenie Powietrza ŹRÓDŁA SKUTKI SUBSTANCJE ZANIECZYSCZAJĄCE Źródła zanieczyszczeń: Naturalne Sztuczne Zanieczyszczenia naturalne Wybuchy wulkanów Wyładowania atmosferyczne Pożary lasów Procesy
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski
Bardziej szczegółowoWstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
Wstęp do Geofizyki Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Wykład 2 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 2 /47 http://climatescience.jpl.nasa.gov/images/ccs/earth_energy-780x551.jpg
Bardziej szczegółowoNiebezpieczne substancje. Maj 2015 r.
Maj 2015 r. ? Na jakie obciążenia i zanieczyszczenia narażone są płuca podczas pracy? Jaki wpływ mają na nas różnego rodzaju obciążenia i zanieczyszczenia?? 2 10 Co stanowi potencjalne zagrożenie? Aerozole
Bardziej szczegółowoWojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Dębica, grudzień 2016 r.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie Dębica, grudzień 2016 r. Monitoring powietrza w województwie podkarpackim Monitoring powietrza w powiecie dębickim Dębica ul. Grottgera Monitorowane
Bardziej szczegółowoGlobalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie
Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia
Bardziej szczegółowoPrezentacja grupy A ZAPRASZAMY
Prezentacja grupy A Pojecie kluczowe: Globalne i lokalne problemy środowiska. Temat: Jaki wpływ mają nasze działania na globalne ocieplenie? Problem badawczy: Jaki wpływ ma zużycie wody na globalne ocieplenie?
Bardziej szczegółowoKinetyczna teoria gazów Termodynamika. dr Mikołaj Szopa Wykład
Kinetyczna teoria gazów Termodynamika dr Mikołaj Szopa Wykład 7.11.015 Kinetyczna teoria gazów Kinetyczna teoria gazów. Termodynamika Termodynamika klasyczna opisuje tylko wielkości makroskopowe takie
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia gazów i ich usuwanie
Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny Zanieczyszczenia gazów i ich usuwanie Bujarski Marcin Grupa I IMM Sem 1 mgr 1 Spis treści 1. Skład powietrza... 3 2. Zanieczyszczenia powietrza... 5 3. Metody usuwania
Bardziej szczegółowoKlimat na planetach. Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe 2
Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe Rok 019 1. Wstęp teoretyczny Podstawowym źródłem ciepła na powierzchni planet Układu Słonecznego, w tym Ziemi, jest dochodzące
Bardziej szczegółowoTECHNIKA A EKOLOGIA Jarosław Mrozek
Atmosfera jest powłoką gazową otaczającą kulę ziemską. Składa się ona z kilku, warstw różniących się gęstością, temperaturą, ciśnieniem i składem powietrza. Najistotniejsze funkcje atmosfery, polegają
Bardziej szczegółowoKwantowe własności promieniowania, ciało doskonale czarne, zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne.
Kwantowe własności promieniowania, ciało doskonale czarne, zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne. DUALIZM ŚWIATŁA fala interferencja, dyfrakcja, polaryzacja,... kwant, foton promieniowanie ciała doskonale
Bardziej szczegółowoWykład 3 Zjawiska transportu Dyfuzja w gazie, przewodnictwo cieplne, lepkość gazu, przewodnictwo elektryczne
Wykład 3 Zjawiska transportu Dyfuzja w gazie, przewodnictwo cieplne, lepkość gazu, przewodnictwo elektryczne W3. Zjawiska transportu Zjawiska transportu zachodzą gdy układ dąży do stanu równowagi. W zjawiskach
Bardziej szczegółowoRównanie gazu doskonałego
Równanie gazu doskonałego Gaz doskonały to abstrakcyjny model gazu, który zakłada, że gaz jest zbiorem sprężyście zderzających się kulek. Wiele gazów w warunkach normalnych zachowuje się jak gaz doskonały.
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Bardziej szczegółowoWYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU
WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 do uchwały nr 95/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r.
Załącznik nr 2 do uchwały nr 95/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Opis stanu jakości powietrza w strefie miasto Płock dotyczy roku 2015 1. Lista substancji w powietrzu, ze
Bardziej szczegółowoJest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność
TEMPERATURA Jest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność dwóch układów pozostających w równowadze
Bardziej szczegółowoGlobalne ocieplenie okiem fizyka
Globalne ocieplenie okiem fizyka Szymon Malinowski Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz naukaoklimacie.pl 29 września 2016 Zmiany średniej temperatury powierzchni Ziemi (GISTEMP) Zmiany rozkładu
Bardziej szczegółowoVIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016
III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r.
Załącznik nr 2 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Opis stanu jakości powietrza w strefie miasto Radom dotyczy roku 2015 1. Lista substancji w powietrzu, ze
Bardziej szczegółowoCHEMIA NIEORGANICZNA. Andrzej Kotarba Zakład Chemii Nieorganicznej Wydział Chemii I piętro p. 138 WYKŁAD -1
CHEMIA NIEORGANICZNA Andrzej Kotarba Zakład Chemii Nieorganicznej Wydział Chemii I piętro p. 138 WYKŁAD -1 w poprzednim odcinku RÓWNOWAGA PRZEMIANA STRUKTURA w poprzednim odcinku w poprzednim odcinku poziomy
Bardziej szczegółowoProwadzący: dr hab. inż. Agnieszka Gubernat (tel. (0 12) 617 36 96; gubernat@agh.edu.pl)
TRANSPORT MASY I CIEPŁA Seminarium Transport masy i ciepła Prowadzący: dr hab. inż. Agnieszka Gubernat (tel. (0 12) 617 36 96; gubernat@agh.edu.pl) WARUNKI ZALICZENIA: 1. ZALICZENIE WSZYSTKICH KOLOKWIÓW
Bardziej szczegółowoOdczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce?
Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce? Kilka pytao na początek Czy obecnie obserwujemy zmiany klimatu? Co, poza działaniem człowieka, może wpływad na zmiany klimatu?
Bardziej szczegółowoWpływ motoryzacji na jakość powietrza
Instytut Pojazdów Samochodowych i Silników Spalinowych Marek Brzeżański Wpływ motoryzacji na jakość powietrza Spotkanie Grupy Roboczej ds. Ochrony Powietrza i Energetyki Urząd Marszałkowski Województwa
Bardziej szczegółowoPomiary całkowitej zawartości pary wodnej w pionowej kolumnie atmosfery Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
Pomiary całkowitej zawartości pary wodnej w pionowej kolumnie atmosfery Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Czas trwania: 10 minut Czas obserwacji: tuż przed
Bardziej szczegółowogrupa a Człowiek i środowisko
grupa a Człowiek i środowisko................................................. Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 18 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową
Bardziej szczegółowoCIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego
CIEPŁO, PALIWA, SPALANIE CIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego WYMIANA CIEPŁA. Zmiana energii wewnętrznej
Bardziej szczegółoworelacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
Bardziej szczegółowoStany skupienia materii
Stany skupienia materii Ciała stałe Ciecze Płyny Gazy Plazma 1 Stany skupienia materii Ciała stałe - ustalony kształt i objętość - uporządkowanie dalekiego zasięgu - oddziaływania harmoniczne Ciecze -
Bardziej szczegółowo... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto
Zadanie 1. (3 pkt) Aspirynę czyli kwas acetylosalicylowy można otrzymać w reakcji kwasu salicylowego z bezwodnikiem kwasu etanowego (octowego). a. Zapisz równanie reakcji, o której mowa w informacji wstępnej
Bardziej szczegółowoBUDOWA ATOMU KRYSTYNA SITKO
BUDOWA ATOMU KRYSTYNA SITKO Ziarnista budowa materii Otaczająca nas materia to świat różnorodnych substancji np. woda, powietrze, drewno, metale. Sprawiają one wrażenie, że mają budowę ciągłą, to znaczy
Bardziej szczegółowoTeoria kinetyczna gazów
Teoria kinetyczna gazów Mikroskopowy model ciśnienia gazu wzór na ciśnienie gazu Mikroskopowa interpretacja temperatury Średnia energia cząsteczki gazu zasada ekwipartycji energii Czy ciepło właściwe przy
Bardziej szczegółowoMETEOROLOGIA LOTNICZA ćwiczenie 1
METEOROLOGIA LOTNICZA ćwiczenie 1 Wstęp Regulamin przedmiotu Efekty kształcenia Materiały na stronie www2.wt.pw.edu.pl/~akw Zaliczenie Dwie kartkówki punktowane: 1. W połowie zajęć. 2. Ostatnie zajęcia.
Bardziej szczegółowoOpracował: dr inż. Tadeusz Lemek
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria i Gospodarka Wodna w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracował:
Bardziej szczegółowoTERMODYNAMIKA ATMOSFERY
Hanna Pawłowska TERMODYNAMIKA ATMOSFERY 1 /41 Termodynamika jest tym co łączy cyrkulację (ruch) oraz transfer ciepła (radiacyjny, ciepło odczuwalne i utajone) pomiędzy powierzchnią Ziemi i atmosferą. Termodynamika
Bardziej szczegółowoPowietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic?
Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic? Projekt realizuje: Zanieczyszczenia powietrza Projekt realizuje: Definicja Rodzaje zanieczyszczeń Przyczyny Skutki (dla człowieka,
Bardziej szczegółowo= = Budowa materii. Stany skupienia materii. Ilość materii (substancji) n - ilość moli, N liczba molekuł (atomów, cząstek), N A
Budowa materii Stany skupienia materii Ciało stałe Ciecz Ciała lotne (gazy i pary) Ilość materii (substancji) n N = = N A m M N A = 6,023 10 mol 23 1 n - ilość moli, N liczba molekuł (atomów, cząstek),
Bardziej szczegółowoJednostki Ukadu SI. Jednostki uzupełniające używane w układzie SI Kąt płaski radian rad Kąt bryłowy steradian sr
Jednostki Ukadu SI Wielkość Nazwa Symbol Długość metr m Masa kilogram kg Czas sekunda s Natężenie prądu elektrycznego amper A Temperatura termodynamiczna kelwin K Ilość materii mol mol Światłość kandela
Bardziej szczegółowoogromna liczba małych cząsteczek, doskonale elastycznych, poruszających się we wszystkich kierunkach, tory prostoliniowe, kierunek ruchu zmienia się
CHEMIA NIEORGANICZNA Dr hab. Andrzej Kotarba Zakład Chemii Nieorganicznej Wydział Chemii I pietro p. 138 WYKŁAD - STAN GAZOWY i CHEMIA GAZÓW kinetyczna teoria gazów ogromna liczba małych cząsteczek, doskonale
Bardziej szczegółowo1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne
1. PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE 5 1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 1.1. Wyraź w gramach masę: a. jednego atomu żelaza, b. jednej cząsteczki kwasu siarkowego. Odp. 9,3 10 23 g; 1,6 10 22
Bardziej szczegółowoPodstawowe prawa opisujące właściwości gazów zostały wyprowadzone dla gazu modelowego, nazywanego gazem doskonałym (idealnym).
Spis treści 1 Stan gazowy 2 Gaz doskonały 21 Definicja mikroskopowa 22 Definicja makroskopowa (termodynamiczna) 3 Prawa gazowe 31 Prawo Boyle a-mariotte a 32 Prawo Gay-Lussaca 33 Prawo Charlesa 34 Prawo
Bardziej szczegółowoWODA I OGIEŃ. Prezentacja Mileny Oziemczuk
WODA I OGIEŃ Prezentacja Mileny Oziemczuk Ogień Ogień - suma obserwowalnych zjawisk towarzyszących na ogół fizykochemicznemu procesowi spalania,, a przede wszystkim: emisja promieniowania widzialnego -światła
Bardziej szczegółowoŚwiadomi dla czystego powietrza
Świadomi dla czystego powietrza Szkolenia z zakresu przeciwdziałania niskiej emisji Zanieczyszczenia powietrza w Polsce Zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego jest wprowadzenie do powietrza substancji
Bardziej szczegółowoCHEMIA I GIMNAZJUM WYMAGANIA PODSTAWOWE
WYMAGANIA PODSTAWOWE wskazuje w środowisku substancje chemiczne nazywa sprzęt i szkło laboratoryjne opisuje podstawowe właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów
Bardziej szczegółowoEgzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy 14. Kule (3 pkt) Dwie małe jednorodne kule A i B o jednakowych masach umieszczono w odległości 10 cm od siebie. Kule te oddziaływały wówczas
Bardziej szczegółowoMeteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV. Poznań,
Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV Poznań, 27.10.2008 www.amu.edu.pl/~nwp Woda w atmosferze i jej przemiany fazowe Zapotrzebowanie energetyczne przemian fazowych wody jest istotnym czynnikiem kształtującym
Bardziej szczegółowoTermodynamika. Część 12. Procesy transportu. Janusz Brzychczyk, Instytut Fizyki UJ
Termodynamika Część 12 Procesy transportu Janusz Brzychczyk, Instytut Fizyki UJ Zjawiska transportu Zjawiska transportu są typowymi procesami nieodwracalnymi zachodzącymi w przyrodzie. Zjawiska te polegają
Bardziej szczegółowoWoda. Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata?
Woda Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata? Cel wykładu Odpowiedź na pytanie zawarte w tytule A także próby odpowiedzi na pytania typu: Dlaczego woda jest mokra a lód śliski? Dlaczego
Bardziej szczegółowo1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej?
Tematy opisowe 1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej? 2. Omów pomiar potencjału na granicy faz elektroda/roztwór elektrolitu. Podaj przykład, omów skale potencjału i elektrody
Bardziej szczegółowoUkład słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy
Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy Układ słoneczny składa się z ośmiu planet, ich księżyców, komet, planetoid i planet karłowatych. Ma on około 4,6 x10 9 lat. W Układzie słonecznym wszystkie
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Z CHEMII klasa I
WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Z CHEMII klasa I Aby uzyskać ocenę wyższą niż dana ocena, uczeń musi opanować wiadomości i umiejętności dotyczące danej oceny oraz ocen od niej niższych. Dział:
Bardziej szczegółowoPowietrze opisuje się równaniem stanu gazu doskonałego, które łączy ze sobą
Opis powietrza - 1 Powietrze opisuje się równaniem stanu gazu doskonałego, które łączy ze sobą Temperaturę Ciśnienie Gęstość Jeśli powietrze zawiera parę wodną w stanie nasycenia, należy brać pod uwagę
Bardziej szczegółowoProblemy zanieczyszczenia powietrza w Polsce i innych krajach europejskich
Problemy zanieczyszczenia powietrza w Polsce i innych krajach europejskich Barbara Toczko Departament Monitoringu i Informacji o Środowisku Główny Inspektorat Ochrony Środowiska 15 listopada 2012 r. Wyniki
Bardziej szczegółowoSTECHIOMETRIA SPALANIA
STECHIOMETRIA SPALANIA Mole i kilomole Masa atomowa pierwiastka to średnia ważona mas wszystkich jego naturalnych izotopów w stosunku do 1/12 masy izotopu węgla: 1/12 126 C ~ 1,66 10-27 kg Liczba Avogadra
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe Zadanie
Bardziej szczegółowoWarunki izochoryczno-izotermiczne
WYKŁAD 5 Pojęcie potencjału chemicznego. Układy jednoskładnikowe W zależności od warunków termodynamicznych potencjał chemiczny substancji czystej definiujemy następująco: Warunki izobaryczno-izotermiczne
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowoZmiany w środowisku naturalnym
Zmiany w środowisku naturalnym Plan gospodarki niskoemisyjnej jedną z form dążenia do czystszego środowiska naturalnego Opracował: Romuald Meyer PGK SA Czym jest efekt cieplarniany? Ziemia posiada atmosferę
Bardziej szczegółowoOpracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Bardziej szczegółowouczeń opanował wszystkie wymagania podstawowe i ponadpodstawowe
1 Agnieszka Wróbel nauczyciel biologii i chemii Plan pracy dydaktycznej na chemii w klasach pierwszych w roku szkolnym 2015/2016 Poziom wymagań Ocena Opis wymagań podstawowe niedostateczna uczeń nie opanował
Bardziej szczegółowoPrzemiany substancji
Przemiany substancji Poniżej przedstawiono graf pokazujący rodzaje przemian jaki ulegają substancje chemiczne. Przemiany substancji Przemiany chemiczne Przemiany fizyczne Objawy: - zmiania barwy, - efekty
Bardziej szczegółowoTEST na Kurs Początkowy
Miejscowość:.. Data: TEST na Kurs Początkowy W zakresie naprawy i obsługi technicznej urządzeń i instalacji chłodniczych oraz klimatyzacyjnych zawierające substancje kontrolowane oraz obrotu tymi substancjami,
Bardziej szczegółowoLokalną Grupę Działania. Debata realizowana w ramach projektu. wdrażanego przez
Odchylenie od normy (1961-1990; o C) 2016-09-12 Debata realizowana w ramach projektu wdrażanego przez Lokalną Grupę Działania a finansowanego przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa ze środków
Bardziej szczegółowoMenu. Pomiar bilansu promieniowania Ziemi
Menu Pomiar bilansu promieniowania Ziemi Uśredniając globalnie, Ziemia jest 0.75 C cieplejsza niż była w 1860. Jedenaście z ostatnich 12 lat jest w 12 najcieplejszych lat od czasu 1850. Ocieplenie jest
Bardziej szczegółowoSpis treści. Fizyka wczoraj, dziś, jutro. Astronomia dla każdego. Olimpiady, konkursy, zadania. Z naszych lekcji
Spis treści Fizyka wczoraj, dziś, jutro Ekonofizyka w świecie baniek, 4 krachów i emocji Ryszard Kutner Co w fizyce piszczy? 9 Zbigniew Wiśniewski Fizyka z puszką coca-coli 30 Juliusz Domański Astronomia
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 6 Tomasz Kwiatkowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Fizyki Instytut Obserwatorium Astronomiczne Tomasz Kwiatkowski, OA UAM Wstęp do astrofizyki I, Wykład
Bardziej szczegółowoSeria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii
Seria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii 8.1.21 Zad. 1. Obliczyć ciśnienie potrzebne do przemiany grafitu w diament w temperaturze 25 o C. Objętość właściwa (odwrotność gęstości)
Bardziej szczegółowoI. Substancje i ich przemiany
NaCoBeZU z chemii dla klasy 1 I. Substancje i ich przemiany 1. Pracownia chemiczna podstawowe szkło i sprzęt laboratoryjny. Przepisy BHP i regulamin pracowni chemicznej zaliczam chemię do nauk przyrodniczych
Bardziej szczegółowoEFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ
EFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ Ryszard Purski Program prezentacji 1. Protokół montrealski ochrona
Bardziej szczegółowoSzkolny konkurs chemiczny Grupa B. Czas pracy 80 minut
Szkolny konkurs chemiczny Grupa B Czas pracy 80 minut Piła 1 czerwca 2017 1 Zadanie 1. (0 3) Z konfiguracji elektronowej atomu (w stanie podstawowym) pierwiastka X wynika, że w tym atomie: elektrony rozmieszczone
Bardziej szczegółowoTesty Która kombinacja jednostek odpowiada paskalowi? N/m, N/m s 2, kg/m s 2,N/s, kg m/s 2
Testy 3 40. Która kombinacja jednostek odpowiada paskalowi? N/m, N/m s 2, kg/m s 2,N/s, kg m/s 2 41. Balonik o masie 10 g spada ze stałą prędkością w powietrzu. Jaka jest siła wyporu? Jaka jest średnica
Bardziej szczegółowoPlan Zajęć. Ćwiczenia rachunkowe
Plan Zajęć 1. Termodynamika, 2. Grawitacja, Kolokwium I 3. Elektrostatyka + prąd 4. Pole Elektro-Magnetyczne Kolokwium II 5. Zjawiska falowe 6. Fizyka Jądrowa + niepewność pomiaru Kolokwium III Egzamin
Bardziej szczegółowoProjekt Inżynier mechanik zawód z przyszłością współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zajęcia wyrównawcze z fizyki -Zestaw 4 -eoria ermodynamika Równanie stanu gazu doskonałego Izoprzemiany gazowe Energia wewnętrzna gazu doskonałego Praca i ciepło w przemianach gazowych Silniki cieplne
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia Masa atomowa (cząsteczkowa) - to stosunek masy atomu danego pierwiastka chemicznego (cząsteczki związku chemicznego) do masy 1/12
Podstawowe pojęcia Masa atomowa (cząsteczkowa) - to stosunek masy atomu danego pierwiastka chemicznego (cząsteczki związku chemicznego) do masy 1/12 atomu węgla 12 C. Mol - jest taką ilością danej substancji,
Bardziej szczegółowoNiska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA
Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Obniżenie emisji dwutlenku węgla w Gminie Raba Wyżna poprzez wymianę kotłów opalanych biomasą, paliwem gazowym oraz węglem Prowadzący: Tomasz Lis Małopolska
Bardziej szczegółowo2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu z 4 objętościami H 2 otrzymano 1 objętość N 2 i 4 objętości H 2O. Jaki gaz uległ spalaniu?
1. Oblicz, ilu moli HCl należy użyć, aby poniższe związki przeprowadzić w sole: a) 0,2 mola KOH b) 3 mole NH 3 H 2O c) 0,2 mola Ca(OH) 2 d) 0,5 mola Al(OH) 3 2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu
Bardziej szczegółowoTechnologie ochrony atmosfery
Technologie ochrony atmosfery Wprowadzenie do przedmiotu czyli z czym to się je Kazimierz Warmiński Literatura: Szklarczyk M. 2001. Ochrona atmosfery. Wydawnictwo UWM Olsztyn. Mazur M. 2004. Systemy ochrony
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki wykład 6
Podstawy fizyki wykład 6 Dr Piotr Sitarek Instytut Fizyki, Politechnika Wrocławska Elementy termodynamiki Temperatura Rozszerzalność cieplna Ciepło Praca a ciepło Pierwsza zasada termodynamiki Gaz doskonały
Bardziej szczegółowoCYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA
Magdalena Szewczyk Dział programowy : Ekologia CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA temat lekcji : Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń powietrza. Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów ( cele operacyjne):
Bardziej szczegółowoPOJĘCIA PODSTAWOWE. zanieczyszczenia stałe. PYŁ (Zapylenie, opad pyłu) MGŁA- AEROZOLE GAZY, PARY. ATMOSFERA ciekłe. zanieczyszczenia gazowe
POJĘCIA PODSTAWOWE Środowisko i jego elementy. Zanieczyszczenia środowiska. Klasyfikacja. 1. Podział ze względu na źródło emisji -antropogenne (sztuczne) -biogenne (naturalne). 2. Podział ze względu na
Bardziej szczegółowo