Adam Adamczyk: Jestem człowiekiem od realiów

Transkrypt

1 innowacyjna gospodarka, programy operacyjne UE, samorządność, rozwój regionalny ISSN , rok XV, nr 107, marzec/kwiecień r. Cena 12 zł Adam Adamczyk: Jestem człowiekiem od realiów

2 nr 107 Park Naukowo-Technologiczny Polska-Wschód w Suwałkach Ul. Innowacyjna Suwałki Tel Fax park@park.suwalki.pl Działalność badawczo-rozwojowa W Parku funkcjonują cztery, doskonale wyposażone, laboratoria badawczorozwojowe, w których można prowadzić działalność badawczą oraz dydaktyczną. Laboratorium Symulacji Medycznych Laboratorium Energii Odnawialnej Laboratorium Chemiczne Laboratorium Multimedialne Centrum konferencyjnowystawiennicze Jesteśmy ważnym ośrodkiem organizującym współpracę w zakresie wymiany innowacji i nowych technologii. Dysponujemy nowoczesnym zapleczem konferencyjno-wystawienniczym. Sala 300 osobowa Sala 100 osobowa Sale szkoleniowe Powierzchnie wystawiennicze 2

3 OD REDAKCJI Chłopaki, gramy u siebie!!! 29 marca br. - mecz eliminacyjny do Euro 2016 Irlandia-Polska (1:1). Polscy emigranci zalali Lansdowne Road, tworząc od wczesnego wieczora niesamowitą atmosferę w południowym Dublinie. Piłce nożnej na międzynarodowym poziomie potrzebna jest taka mobilizacja - napisał dziennik Irish Times. Zauważył przy tym, że w irlandzkich sektorach na stadionie były widoczne liczne puste miejsca. Przygnębiający znak czasów. Irlandczycy niemalże oddali ten mecz polskim kibicom. Nie o meczu jednak będzie tych kilka zdań. Irlandia stała się symbolem ogromnej polskiej fali emigracyjnej, jaka wylała się na kraje Unii Europejskiej już w roku 2004, kiedy to nasz kraj został do niej przyjęty. Nasi, w przeważającej mierze, młodzi ludzie zostali tam niezwykle ciepło te relacje utrzymują się do dzisiaj przyjęci na Zielonej Wyspie. Było ich z pewności tylu, że trzeba używać sześciocyfrowych liczb, by określić przybliżoną liczbę rodaków tyrających ciężko za irlandzkie euro. Opinia przytoczona na wstępie obrasta w kilka kontekstów. Po pierwsze obrazuje niezwykłą polską żywotność, entuzjazm, przekonanie o własnej wartości i przydatności. Żadnych kompleksów narodowych,ale świadomość, że są tam potrzebni, lubiani nie tylko z powodów religijnych i mentalnych, ale przede wszystkim z powodu swej ogromnej pracowitości ( 2. miejsce po południowych Koreańczykach w światowym rankingu). Po drugie wynikające z pierwszego: niezwykła przedsiębiorczość wynikająca w coraz większym stopniu z wysokiego poziomu kwalifikacji, choć nadal większość emigrantów wykonuje proste prace fizyczne, to jednak fakt, ze pazerni na sukces, garną się do nauki języka angielskiego ( Polacy w ogóle są za 6, miejscu w świecie pod względem znajomości angielskiego - urzędowego w Republice Irlandii, obok rodzimego irlandzkiego a zatem można zakładać, iż swą przyszłość wiążą z nową ojczyzna i raczej gremialnie do Polski wracać nie będą. Po trzecie 122 tysiące polskich emigrantów w Irlandii ( dane z 2011 roku) to zaledwie niewielki procent z około 3 milionów Polaków, którzy opuścili kraj nad Wisłą w poszukiwaniu pracy i szczęścia w krajach starej Unii ( Irlandia jest w UE od 1973 roku). Skoro się rzekło, iż Republika Irlandii stała się ikoną polskiej unijnej emigracji po roku 2004, to wypada się zająć tytułem tego wstępniaka. Na ten mecz kibice polskiej drużyny otrzymali od gospodarzy oficjalnie pule 6,5 tysiąca biletów. Tymczasem naszych kibiców było co najmniej dwa razy więcej. Oczywiście polska przedsiębiorczość. Ci ludzie śpiewali: Polacy, gramy u siebie!, mimo, iż mecz odbywał się w Dublinie.. Nie było zwyczajowych przy okazji takich wydarzeń środków ostrożności. Irlandzcy i polscy kibice byli przemieszani z sobą, nie było mowy o policyjnych kordonach odgradzających od siebie fanów rywalizujących drużyn. Mimo, że mecz obfitował w brutalne starcia, to po nim Irlandczycy i Polacy na trybunach wzajemnie sobie gratulowali i opuszczali stadion w znakomitej komitywie. Wniosek? Mamy ogromny potencjał asymilacyjny w obcych krajach, a skoro tak, to tym bardziej trudno spodziewać się powrotu do domu rodaków z wypchanymi kieszeniami euro i popadać w iluzję, że będą inwestować w polską rzeczywistość. Kilka dni temu rozmawiałem z młoda kobietą, której dorosły syn bardzo pragnął dostać się do akademii wojskowej, chciał zostać saperem, budować mosty inne tego typu obiekty o strategicznym znaczeniu dla obronności Polski. Nie przyjęto go tylko z jednego powodu nie miał skończonej zawodówki o profilu budowlanym. Był maturzystą po liceum. Zdobył więc kwalifikacje ochroniarza i wylądował w jakimś podrzędnym supermarkecie za groszową pensją. Dziewczyna pracowała w Irlandii, więc zakochany, zrewidował swoje pojęcie patriotyzmu i pojechał do Irlandii za głosem serca, ale i rozsądku. Zrewidował, co nie znaczy, że nie tęskni za krajem, i że nie wróciłby, gdyby tylko zaistniała potrzeba obrony ojczyzny. Nie wstydzi się głośno o tym mówić. Ale zasadniczo jest to sytuacja zaliczająca się do typowych. Przeciętny, statystyczny koszt edukacji każdego młodego Polaka i to niezależnie od tego, czy kończy ją na etapie kilku klas podstawówki, czy też uzyskuje dyplom lekarza sięga według różnych obliczeń nawet 100 tysięcy złotych. Aż strach przemnożyć tę kwotę przez liczbę 3 milionów tyle bowiem wynoszą ostrożne szacunki dotyczące emigracji na Zachód. Ale dokonajmy tych obliczeń. Wychodzi bardzo okrągła i powalająca z nóg sumka nie mieszcząca się zresztą na ekranie zwykłego kalkulatora , czyli TRZYSTA MILIARDÓW ZŁOTYCH!!! Sprawdziłem, nie dowierzając własnym oczom. Błędu nie ma. Tyle wywaliliśmy wszyscy, czyli polscy podatnicy na edukację rodaków, którzy teraz pracują na dobrobyt innych nacji. Wychodzi na to, że Polska to bardzo bogaty i szczodry kraj. Przy rocznym PKB wynoszącym około 1,5 biliona złotych owe 300 miliardów zainwestowanych w edukację emigrantów, to kwota robiąca jeszcze większe wrażenie. A fala wyjazdów nie słabnie, ulega tylko okresowym zmianom amplitudy i wysokości. Być może dlatego w kołach rządzących pojawiły się pomysły ustawowego uregulowania problemu zmykającego się pytaniu dlaczego Polska ma łożyć na edukację ludzi, którzy potem wykorzystują w mniejszym lub większym stopniu, bo to rzecz mało istotna swoje wykształcenie dla bogacenia się innych państw? Prymitywne, populistyczne podejście do tej skomplikowanej materii, znalazło swój wyraz w sięgnięciu po jakże typową w Polsce metodę załatwiania najważniejszych spraw. Wprowadzić zakazy, kary, nakazy oddawania pieniędzy itp. A więc: jesteś lekarzem, wyjeżdżasz do, jakże by inaczej? Irlandii, to oddawaj kasę za wykształcenie, które za darmo dało ci państwo. W przypadku lekarza oznacza to konieczność zwrotu przez niego państwu, czyli ponoć nam, kwoty zamykającej się pomiędzy 250 a 550 tysiącami złotych. A przecież młody lekarz jest po studiach goły jak święty turecki i zagranicę wyjeżdża po to, by mieć za co żyć! (Wyjechało ich dotąd grubo ponad 6 tysięcy). A co z inżynierami, technikami, uczonymi? Nie mówiąc już o przysłowiowych hydraulikach czy budowlańcach. Oczywistą i jedyną odpowiedzią jest stworzenie takich warunków płacowych (obniżenie podatków, ZUS-ów i innych ciężarów fiskalnych obciążających gospodarkę i świat pracy), by były one wreszcie konkurencyjne dla unijnej, zachodniej oferty. Nikt nie podejmie takiego ryzyka, bo w naszej rzeczywistości oznacza ono śmierć polityczną. Jak dotąd jedynym człowiekiem, który je na nasze wielkie szczęście podjął, był Leszek Balcerowicz. Po nim nikt już nie miał takich jaj, mimo, że wielu premierów i ministrów, nie mówiąc już o posłach, którzy przecież w ogóle nie wiedzą co to znaczy reprezentować wolę wyborców, składało setki deklaracji w stylu nieważne, jak mężczyzna zaczyna, ale jak kończy. Jakoś nikt nie kończy, więc pusty (i gorzki) śmiech człeka ogarnia Jacek Broszkiewicz redaktor naczelny nr 107 Spis treści: Jestem człowiekiem od realiów Spóźniona perspektywa?... 4 Standardy idą w górę... 6 Najtrudniejsze wyzwania na wschodzie... 8 Nie zamykamy się na Ukrainę i Białoruś... 9 Po czynach nas poznacie...11 Okno możliwości Najważniejsze myśleć pozytywnie! Model współpracy uczelni ze sferą biznesu Moja dewiza z dala od wielkiej polityki By wrażliwość nie stępiała Zapobiegliwość przede wszystkim! Profesjonalna załoga, to nasz największy atut Finansowe kagańce Nie bójmy się głosować w sieci! Realne Partnerstwo Czekamy na klasę średnią Szewc zawinił, krawca chcieli wieszać Reforma finansowania JST Halny w żagle Norwegowie nie skąpią Program Polska-Słowacja zatwierdzony Nie będzie nowych stref ekonomicznych Redaktor naczelny: Jacek Broszkiewicz tel.: , redakcja@europrojekty-pl.pl Zastępca redaktora naczelnego: Krzysztof Kozik tel , krzysiek541@poczta.onet.pl Zespół: Grażyna Brochwicz, Małgorzata Piętka, Gabriel Piotrowski, Piotr Ptak, Antoni Szczęsny, Witold Szwajkowski, Ewa Wanacka, Urszula Węgrzyk, Ewa Zasada (Wiedeń), Henryk S. Tuszyński, Agnieszka Żuk (Paryż). Stali felietoniści: Piotr Wrzecioniarz, Ewa Wanacka, Henryk S. Tuszyński. Stale współpracuje: Magdalena A. Kolka. Redakcja: Katowice, Al. Korfantego 32/44, redakcja@europrojekty-pl.pl, DTP: tatutu.pl Wydawca: Europrojekty.Pl Sp. z o.o., Al. Korfantego 32/44, Katowice, NIP:

4 nr 107 ĆWIERĆWIECZE DEMOKRACJI LOKALNEJ 25 lat temu - w styczniu 1990 r. - premier Tadeusz Mazowiecki ogłosił zamiar przeprowadzenia nowych wyborów do rad gmin. Senat przyjął pakiet ustaw samorządowych jeszcze w tym samym miesiącu, Sejm uchwalił je w marcu. Na ich podstawie wprowadzono w ponad dwóch tysiącach gmin samorząd. W miejsce istniejących w PRL rad narodowych wprowadzono rady gmin o znacznie większych uprawnieniach. 27 maja 1990 r. przeprowadzono do rad gmin wybory - pierwsze całkowicie wolne po 1989 r. Jestem człowiekiem od realiów... Z Adamem Adamczykiem, Burmistrzem Miasta i Gminy Trzebinia rozmawia Jacek Broszkiewicz - U progu tego szczególnego roku, na który przypada ćwierćwiecze polskiej demokracji lokalnej, trudno nie oprzeć się refleksji, że ugruntowuje się coraz powszechniej przekonanie, iż źródeł pomyślności i dobrobytu społeczności lokalnych należy szukać w kreowaniu przez samorządy warunków dla działalności produkcyjnej, wytwórczej. Konkretny, namacalny produkt, towar materialny zdaje się powracać do łask, po wieloletniej fascynacji usługami elektronicznymi Z PERSPEKTYWY RZĄDU: BYLIŚMY PRZY TYM I - Każdy, kto uważnie przygląda się procesom gospodarczym współczesnego świata łatwo dostrzeże tendencje do wykorzystywania sieci w celu obrotu już nie wirtualnymi usługami, lecz materialnymi wytworami ludzkich rąk i umysłów. Oczywiście jest parcie na innowacyjność i wysokie technologie, ale przecież społeczeństwa konsumpcyjne potrzebują dóbr powszechnego użytku, wyrobów i artykułów przemysłowych. A skoro nie wszędzie da się skopiować Krzemową Dolinę, to w takich miejscach jak Trzebinia należy tworzyć warunku dla małych i średnich przedsiębiorstw przemysłowych, usługowych zaspokajających prozaiczne potrzeby - i magazynowych. I tym zajmujemy się od wielu lat. Obecnie miasto otacza pierścień trzech stref aktywności gospodarczej. Pierwsza znajduje się przy drodze krajowej nr 79 (na kierunku Bytom Warszawa) dogodnie i blisko skomunikowanej z autostradą A-4. Firmom, które już tam działają, pomagamy w ten sposób, że zbudowaliśmy drogi dojazdowe, zainstalowaliśmy oświetlenie, ułatwiamy nawiązywanie kontaktów biznesowych z partnerami krajowymi i zagranicznymi. Ta SAG oznaczmy ją umownie nr. 1 - obejmuje tereny po byłych Zakładach Metalurgicznych I, Gumowni i Zakładach Tłuszczowych. Do dyspozycji przedsiębiorców i inwestorów jest teren o powierzchni 42,2 hektarów. Mamy jeszcze możliwość dokupienia gruntów w tym rejonie, ponieważ zainteresowanie kolejnych inwestorów lokowaniem się w tej strefie jest nadal duże. Ten projekt został zrealizowany przy pomocy finansowej Unii Europejskiej w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Strefa nazwijmy ją umownie nr. 2 tworzona praktycznie od początku, na dziewiczym terenie przez mojego następcę a do niedawna po- Spóźniona perspektywa? 26 lutego br. W Centrum Nauki Kopernik w Warszawie odbyła się uroczysta inauguracja nowej perspektywy unijnej na lata Unia Europejska po raz kolejny przyznała Polsce największą kwotę z unijnego budżetu. Do 2023 r. Polska zostanie jednym z 20 najbogatszych krajów świata powiedziała rozpoczynając galę premier Ewa Kopacz. Uczestnicy, w większości wysokiej rangi politycy europejscy i polscy, oczywiście doskonale znają te podstawowe fakty, może z wyjątkiem bardzo optymistycznej prognozy awansu do grupy 20 najbogatszych krajów świata, ale do tego wątku jeszcze powrócimy. Fakty na dziś niezbicie dowodzą, że Polska cieszy się niemal od samego początku swej przynależności do UE (2004 r.) rosnącą wiarygodnością i opinią kraju, któremu bez obaw można powierzać ogromne kwoty wypracowane przez unijnych podatników. Wśród zebranych, zwłaszcza w kręgach przedstawicieli mediów wyczuwało się jednak klimat przesiąknięty pewną dozą ironii. Jak bowiem w lutym roku można uroczyście inaugurować proces, który miał się rozpocząć już rok temu? Szerokiej opinii publicznej przedstawiane są informacje naprawdę budujące, także poczucie dumy z dokonań, ale nie nazbyt często wiadomości, które świadczą o niepokojących zjawiskach, generowanych nie tylko w łonie unijnej, brukselskiej, ale i rodzimej biurokracji. Jest oczywiste, że notujemy opóźnienie nie tylko w procesie programowania działań i przedsięwzięć związanych z dofinansowaniem naszego rozwoju przez UE do końca bieżącej dekady, ale także z o wiele groźniejszy zjawiskiem inercji pojawiającej się w setkach instytucji otoczenia biznesowego, zwłaszcza tych, które od dawna planowały już teraz ciężko pracować nad kwalifikowaniem do dofinansowania setek tysięcy projektów generowanych przez środowiska samorządowe, biznesowe, instytucje i organizacje pozarządowe. Tymczasem w bardzo wielu przypadkach trudno obecnie nawet mówić o zaawansowanym programowaniu działań związanych z unijnym wsparciem.

5 SAMORZĄD OCZAMI JEGO LUDZI: TRZEBINIA nr 107 przednika sprawującego funkcję burmistrza w latach obejmuje swym zasięgiem ok. 17 hektarów tuż przy węźle autostrady A-4. To jest bardzo dobra lokalizacja. Kilka firm już się tam posadowiło i rozpoczęło działalność, następne uczynią to w najbliższym czasie. Rzecz jasna jest to wyraz konsekwentnego realizowania polityki gospodarczej trzebińskiego samorządu niezależnie od tego kto zasiada w fotelu burmistrza. Mam zamiar nadal podążać tą ścieżką, tym bardziej, że jako burmistrz miasta w latach starałem się dawać mocne impulsy w kierunku zbudowania nowego przemysłu w gminie i uniknięcia strukturalnego bezrobocia. I to się udało. Potwierdzeniem tego faktu jest spodziewane uruchomienie jeszcze w tym roku trzeciej Strefy Aktywności Gospodarczej Górka, zlokalizowanej na terenach po byłych Zakładach Materiałów Ogniotrwałych i obejmującej prawie 27 hektarów - już w większości zabudowanych obiektami przemysłowymi. Obecnie poprawiamy dojazd do tej strefy, ale także budujemy w jej granicach drogi wewnętrzne. - Niewątpliwie Trzebinia, z racji położenia tuż przy autostradzie A-4 i w połowie drogi pomiędzy Krakowem a Katowicami, jest bardzo atrakcyjnym dla inwestorów miejscem. Czy w najbliższych latach przewiduje Pan zmodyfikowanie strategii rozwoju miasta pod kątem przyciągnięcia do niego bardzo dużego biznesu? - Ależ on już działa w gminie. Inwestorów już nie trzeba szukać, bo są, przyszli, a poza tym sami rozglądają się za najbardziej obiecującymi lokalizacjami. Jeśli cała nasza oferta zostanie skonsumowana, to już będzie nieźle. Poza tym pojęcie poważny inwestor jest względne. Gospodarka to przecież bardzo dynamiczna sfera życia i musimy brać pod uwagę ciągłe zmiany w tym krajobrazie. Od lat działają w nim z powodzeniem firmy zatrudniające po kilkadziesiąt osób, dając świadectwo innym, że warto postrzegać Trzebinię, jako dobre miejsce dla biznesu. Mam więc powody spodziewać się, że stabilizacja gospodarcza i społeczna w gminie nadal będzie procesem trwałym. - Nadal stoimy u progu bieżącej kadencji. Jakie są najważniejsze projekty inwestycyjne trzebińskiego samorządu do roku 2018? - Jednym z najpilniejszych zadań jest rekultywacja składowiska odpadów komunalnych. Mieliśmy poważny problem ze zbiornikiem toksycznej cieczy Górka, ale udało się z tym kłopotem uporać i do końca roku sprawa będzie zamknięta. Ale rekultywacja bardzo niefortunnie położonego, bo w pierścieniu okalającym centrum miasta i przez to uciążliwego dla mieszkańców składowiska odpadów, jest wręcz potrzebą chwili. Obecnie jesteśmy na końcowym etapie prac przygotowawczych do zrealizowania tego projektu. są realne szanse, by jeszcze w tym roku składowisko w dużym stopniu zostało zrekultywowane. Nie będziemy już składować naszych odpadów na terenie gminy skorzystamy z oferty sąsiadów. Najbliżej jest składowisko w Balinie w gminie Chrzanów i Trzebinia, jako członek Międzygminnego Związku Komunalnego, nie będzie miała problemu z wywozem tam swoich śmieci. Na ich przyjmowaniu i utylizacji nadal w Polsce się zarabia, więc oferta firm prywatnych i samorządowych działających w tej sferze jest szeroka, choć nie jest to już takie eldorado, jak w niedalekiej przeszłości, ponieważ kryteria funkcjonowania składowisk odpadów zostały mocno zaostrzone. Rynek Trzebini fot. archiwum UM Trzebinia Ciąg dalszy na stronie 6 Z PERSPEKTYWY RZĄDU: BYLIŚMY PRZY TYM I Można oczywiście zrozumieć ogrom przedsięwzięć organizacyjnych, które spowodowały tak duże przesunięcie się w czasie działań umożliwiających rozpoczęcie konsumowania unijnych pieniędzy, ponieważ, jak powiedziała premier: - Na lata otrzymaliśmy z Unii Europejskiej 120,1 mld euro, czyli około 500 mld zł. Na tę sumę składają się przede wszystkim środki polityki spójności - 82,5 mld euro, Wspólnej Polityki Rolnej - 32,1 mld euro oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego - 0,5 mld euro. Około 5 mld euro Polska wykorzysta w takich programach, jak Horyzont 2020 czy Erasmus. Każdą złotówkę z nowej perspektywy wydamy w przemyślany sposób. Te 500 mld zł to dla nas szansa na kolejny skok. Dzięki funduszom unijnym będziemy w stanie stworzyć pół miliona nowych miejsc pracy - dokończymy budowę sieci dróg ekspresowych i autostrad. Ale środki przyczynia się tez do rozwoju kultury, ochrony środowiska czy edukacji. Ale dla nikogo nie powinno być tajemnicą, że przesuwanie terminów w tej sferze musi się wiązać zarówno z sytuacją wewnętrzną (wybory prezydenckie i bliskie parlamentarne) oraz międzynarodową (konflikt na Ukrainie i terroryzm). Naiwnością byłoby sądzić, że w związku z tymi zjawiskami na plan dalszy nie musiały zejść tak już zwyczajne kwestie, jak programowanie wydawania unijnej klasy. Tym bardziej, że w bieżącym roku jeszcze trwa wydawanie kwot przyznanych na wsparcie projektów zakwalifikowanych do realizacji na poprzednią perspektywę finansową ! Jakże często czyni się to w ogromnym pośpiechu tylko dlatego, by nie stracić już przyznanych dotacji. Oczywiście panuje urzędowy optymizm, który emanuje ze słów Ewy Kopacz:- Miliardy z Unii Europejskiej przełożą się na lepszą jakość życia, umacnianie nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarki oraz na inwestycje w przyszłe pokolenia. Mamy największe w historii fundusze na rozwój. To efekt skutecznych negocjacji rządu. Dziś rozpoczynamy realizację strategii rozwoju całego kraju. Mamy zagwarantowane na to dofinansowanie zarówno europejskie jak i krajowe. Wtóruje jej minister infrastruktury i rozwoju Maria Wasiak: - Poprzedni budżet unijny na lata wykorzystaliśmy w całości. Jego efekty widać na każdym kroku. Do 2020 roku będziemy mogli wydać z budżetu europejskiego ponad pięćset miliardów złotych. Nikt w Europie nigdy nie dostał takich pieniędzy na rozwój z budżetu Unii. Rekordowe fundusze europejskie pozwolą nam na dokończenie skoku cywilizacyjnego, jaki rozpoczęliśmy w momencie wejścia do wspólnoty. Zastanawiające jest jednak, dlaczego przy okazji uroczystości nikt nie kwapił się poruszyć tak niewygodne kwestie, jak te, które dotyczą przewlekłego na naszym podwórku procesu przygotowywania i zatwierdzania już przez samą Komisję Europejską wszystkich 22 programów (6 krajowych i 16 regionalnych) na lata ? Ogłoszono, co prawda, już pierwszy konkurs w Programie Polska Cyfrowa. Padają solenne zapowiedzi, że kolejne konkursy będą sukcesywnie ogłaszane, zarówno w programach krajowych, jak i w poszczególnych RPO. Tymczasem rzeczywistość skrzyczy. W środowiskach odpowiedzialnych za absorpcję i dystrybucję unijnych pieniędzy panuje powszechne przekonanie, ze pierwsze środki w ramach unijnej perspektywy zaczną spływać dopiero w roku 2016! W fatalnej sytuacji znalazły się więc polskie samorządy największy krajowy inwestor, który jeszcze niedawno na inwestycje przeznaczał rocznie 40 miliardów złotych, by spaść z tą kwotą do 15 miliardów w roku Inwestycje samorządowe w bardzo dużym stopniu są dotowane przez UE, a na razie nie można w tej sferze praktycznie niczego konkretnego planować, nie mówiąc już o konkretnym projektowaniu. Sytuacja na dole, w samorządach, agencjach rozwoju regionalnego, lokalnego, parkach naukowo- -technologicznych i innych instytucjach zajmujących się na co dzień animowaniem rozwoju i postępu zamyka się praktycznie w jednym słowie: czekamy Na kryteria oceny wniosków, wytyczne centralne. Kuriozalna jest sytuacja polskich euroregionów położonych na tzw. ścianie wschodniej. Współpraca z sąsiadami z Ukrainy, Białorusi. Rosji (Obwód Kaliningradzki ) decyzjami władz centralnych została praktycznie zamrożona i gdyby nie wysiłki tych, co na co dzień mają kontakty z sąsiadami, zamarła by na dobre. Ale o tym cicho sza! W najlepszych latach o czym wyżej polskie samorządy inwestowały rocznie ok. 40 miliardów złotych. Teraz na całe 7 lecie taka właśnie suma zostanie wydana na innowacyjne badania naukowe, których wyniki mają być następnie wykorzystane w polskiej gospodarce. - Musimy wykorzystać szansę. Szansę oparcia polskiej go- Ciąg dalszy na stronie na stronie 10 5

6 nr 107 ĆWIERĆWIECZE DEMOKRACJI LOKALNEJ ze strony 4 Jestem człowiekiem od realiów... - Nasza rozmowa w zasadzie dotyczy jednej podstawowej kwestii starań samorządu o jak najlepsze warunki życia mieszkańców i wzrost poziomu dobrobytu. Wiem, że w poprzednich kadencjach przykładał Pan wielką wagę do komfortu życia i zdrowia trzebinian. Czy w tej kadencji te inicjatywy będą miały również priorytetowy charakter? - Oczywiście. Spokojne, w zdrowiu, dobre życie każdego obywatela powinno być osią, wokół której obraca się działalność każdego samorządu w naszym kraju. Swego czasu w Trzebini, jako w jednym z pierwszych w Polsce miast, wprowadziliśmy ogólnodostępne defibrylatory. Wiem, że uratowały one życie kilku osobom, a to już bardzo wiele. Moim najbliższym celem jest przywrócenie pracy służby zdrowia w soboty i w niedziele. - Jest Pan burmistrzem, który po czteroletniej przerwie do 2010 roku był Pan gospodarzem miasta przez 12 lat powrócił na swoje stanowisko. Co Pana popchnęło ku tej decyzji? - Dla mnie te trzy kadencje to był okres bardzo wytężonej pracy. Czułem się mocno zmęczony i 4-letnia przerwa bardzo mi się przydała podreperowałem swoje zdrowie i sprawność fizyczną, nabrałem energii, a ta jest niezbędna, kiedy piastuje się urząd burmistrza. Decyzję o ponownym kandydowaniu podjąłem w kwietniu ubiegłego roku. Wtedy też publicznie ogłosiłem, że przymierzam się do powrotu na stanowisko burmistrza. Nie ukrywam, że bez poparcia i zachęty liczących się w mieście i gminie środowisk, trudno by mi było zdecydować się na ten krok. To, że ludzie o mnie nie zapomnieli, że nadal mają do mnie zaufanie i liczą na mnie było najważniejszym motywem przy podejmowaniu decyzji o starcie w wyborach samorządowych. Mam pewien komfort jestem już w wieku emerytalnym, więc nikt nie mógł mi zarzucić, że staję do wyborów powodowany względami materialnymi, chęcią zrobienia kariery. Poza tym jestem człowiekiem doświadczonym i czułem klimat poparcia ze strony mieszkańców. Nie było to łatwe, ale zwyciężyłem w drugiej turze. W ostateczności zadecydowali wyborcy i to jest najważniejsze. - Z samorządem, jak z biznesem: albo ktoś ma do tego specjalne predyspozycje, albo nie - To prawda. Jest w Polsce cała rzesza ludzi, którzy całą duszą poświęcają się swej samorządowej misji i myślę, że zaliczam się do nich w dużym stopniu. Ale podkreślam, że trzeba dużo pokory, by spełniać wolę wyborców. Oślepienie poczuciem władzy to najgorsze, co może się przydarzyć gospodarzowi tak najmniejszej nawet gminy, jak i największego miasta. - Wywiad z Panem Burmistrzem jest opatrzony informacją o 25-leciu samorządu terytorialnego w Polsce. Ten okres to zaledwie i aż jedno pokolenie. Jak, z Pańskiego punktu widzenia, z własnych doświadczeń, rysują się perspektywy dla demokracji lokalnej w naszym kraju? - Najważniejsze, że ta samorządność żyje, że się utrwaliła, potwierdziła swoje logiczne podwaliny. A sferze samorządowej rzadko spotyka się posunięcia podyktowane improwizacją, czy przymusem lub łataniem doraźnych potrzeb bez strategicznego, długofalowego i starannego planowania. Działalność samorządowa jest tak transparentna, przejrzysta, jak żadna z innych sfer życia publicznego, nie mówiąc już o gospodarce. To są wartości, które należy chronić i umacniać. To najważniejsze zdobycze demokracji, konstytuujące praworządność, ale i niezależność lokalnych społeczności i ich prawo do decydowania o własnym losie. Naturalnie wiele jest jeszcze do zrobienia w tej dziedzinie i jest to zadanie nie tylko dla nas, ale i przyszłych pokoleń. Tak, jak to wielokrotnie przewijało się w naszej rozmowie stawką jest dobrobyt i pomyślność obywateli. Chodzi też o to, by nie majstrować przy prawie określającym ramy funkcjonowania samorządów, a niestety, pojawiają się różni pomysłodawcy, którzy chcą przemodelować ten system. Proponują, na przykład ograniczenie sprawowania urzędów wójtów, burmistrzów i prezydentów do dwóch kadencji. Być może w wymiarze państwa ta zasada się sprawdza, a na szczeblu samorządowym kompletnie już nie. Obywatele chcą mieć do czynienia ze sprawdzonymi, oddanymi im ludźmi, których znają, którzy codziennie się legitymizują i powiększają kapitał zaufania, jakim zostali obdarzeni. Samorządy to nie pole dla anonimowości, amatorszczyzny, czy trampolina dla karier politycznych. W moim przekonaniu burmistrz miasta powinien być jednym z ogniw samorządu. I tak pojmuję swoją rolę. Uważam się za dyżurnego funkcyjnego powołanego po to, by służył mieszkańcom i realizował ich codzienne, ale i perspektywiczne potrzeby oraz interesy. Jestem więc człowiekiem od realiów, a nie utopii i obietnic bez pokrycia. - Dziękuję za rozmowę - To już druga, kolejna Pani kadencja w Radzie Miasta i pierwsza jako przewodniczącej tego gremium. Czym dla Pani jest możliwość kreowania rozwoju demokracji lokalnej w mieście i gminie średniej wielkości, bo taką jest Trzebinia? - To, że zdecydowałam się przed 5 laty kandydować w wyborach do Rady Miasta było wynikiem moich przemyśleń a następnie refleksji, jakie wysnułam, obserwując procesy umacniania się idei samorządności, ale przede wszystkim namacalnych efektów, jakie można osiągnąć pracując dla dobra społeczności lokalnej. Po prostu uznałam, ze warto, bo są odpowiednie środki, narzędzia i kompetencje. Myślę, że podjęłam trafną decyzję angażując się w tę pracę. Kolejną kadencję rozpoczęłam jako przewodnicząca rady mając świadomość, że podejmuję się trudnego zadania. Długi, bo 25-letni czas kształtowania się lokalnej samorządności był i cały czas stoi pod znakiem nauki poruszania się w tej specyficznej sferze. Wiele potrafimy, bardzo nam blisko do najwyższych europejskich standardów, ale ciągle musimy być otwarci na stosowanie najnowocześniejszych rozwiązań z zakresu zarządzania. Nie dość na tym; każdy dzień wręcz wymusza wymyślanie kreatywnych i adekwatnych do dynamicznie zmieniającej się sytuacji, także w obszarze prawa, w oparciu o które działamy, rozwiązań i sposobów mających w konsekwencji decydujące znaczenie dla życia trzebinian. Sądzę, że samorządność lokalna to wielka zdobycz w naszej historii. Ludzie wzięli swoje sprawy we własne ręce. Wystarczy pojeździć po kraju, by zobaczyć zadbane wsie, miasteczka i miasta. Oczywiście ta możliwość działania na własnym terenie odkrywa przed nami wiele dziedzin życia nadal wymagających poprawy i troski. To cała sfera społeczna, a więc służba zdrowia, opieka nad ludźmi wykluczonymi, ale sprawowana nie w sposób wyłącznie filantropijny, lecz polegający na wspieraniu ich, mobilizowaniu do aktywności zawodowej, w wierze, że sami mogą jeszcze zadbać o swój los. Chcemy rozwijać komunalne budownictwo mieszkaniowe w ramach TBS. - Jakie tendencje obserwuje Pani w łonie samej Rady Miasta Trzebini? - Nie sądzę, bym zdecydowała się kandydować zarówno w wyborach na radnego, jak i na funkcję przewodniczącej, gdyby nie świadomość, że moje koleżanki i koledzy, którzy startowali 16 listopada 2014 roku do rywalizacji o mandaty, to ludzie w większości młodzi, pełni zapału, chcący uczynić coś dobrego dla swoich wyborców. To nowa jakość w trzebińskim samorządzie. Już zauważyłam ten powiew świeżości podczas naszych obrad. Pojawiają się nowe, oryginalne i realne pomysły na dalszy rozwój miasta, potwierdzana jest nasza determinacja w kontynuowaniu budowy fot. archiwum UM Trzebinia Nasz cel to budować zręby przyszłości. Kompleks sportowy ORLIK w Górce

7 SAMORZĄD OCZAMI JEGO LUDZI: TRZEBINIA nr 107 ekonomicznych fundamentów kreujących przyszłość miasta i jego mieszkańców. Mam na myśli dalsze rozwijanie stref aktywności gospodarczej. Dla wszystkich jest jasne, że jeśli nie będzie nowych miejsc pracy w Trzebini, to ludzie będą stąd wyjeżdżać. A tę emigrację chcemy oczywiście na miarę naszych możliwości, bo przecież nie jesteśmy w stanie za jednym zamachem utworzyć tysiąca miejsc pracy, gospodarką rządzą przecież zasady rynkowe ograniczać. Dużo jest do zrobienia w dziedzinie kształtowania pozytywnych relacji emocjonalnych trzebinian z miejscem swego zamieszkania. Tu chodzi o kształtowanie zdrowego patriotyzmu lokalnego, postaw identyfikacji ze swoją małą ojczyzną. Musimy wykorzystać w tych działaniach atuty, jakie mamy, a więc rozbudowywać całą sieć placówek kulturalnych, turystycznych, sportowo- -rekreacyjnych. Nadal będziemy zagospodarowywać piękny zalew Balaton. Ten przykład przytaczam dlatego, że i tam może powstać sporo miejsc pracy w sferze usług, nie mówiąc już o tym, że Trzebinia może przestać się kojarzyć z przemysłem ciężkim, który tu dominował przed transformacją ustrojową, lecz stanie się synonimem spokoju, zdrowego powietrza, miejsca dla wypoczynku, ale i do osiedlenia się. Musimy do końca wykorzystać tak zwaną rentę położenia niezwykle, dodam, atrakcyjnego tak dla celów biznesowych, jak i osiedleńczych. - Każdy trzeźwo patrzący na rzeczywistość obywatel nie może mieć wątpliwości, że poziom dobrobytu w naszym kraju rośnie. W związku z tym nie zapominając o obszarach - Jeśli zajmujemy się kwestiami poza- stricte gospodarczymi, na przykład oświatą, służbą zdrowia, opieką społeczną, kulturą, to jednak musimy stąpać po twardym gruncie. Przecież to wszystko kosztuje. Dlatego właśnie staramy się dbać o rozwój tych dziedzin, które generują dochody samorządu, bo liczyć na pomoc z zewnątrz raczej nie możemy, oczywiście z wyjątkiem dotacji unijnych na nasze projekty. W pewnym stopniu mogę się zgodzić z tezą wyrażoną w pytaniu. Zawsze jednak podstawą do snucia planów w rozwoju dziedzin, jakie pan wymienił, jest realne rozeznanie sytuacji w finansach samorządu, świadomość na co nas stać, a na co jeszcze nie. Muszę zaznaczyć, że wraz ze wzrostem zamożności mieszkańców, rosną ich wymagania i oczekiwania. Ludzie jeżdżą po świecie i konfrontują swe spostrzeżenia z tym, co znajdują wokół siebie na co dzień. To wcale nie znaczy, że i my, ludzie samorządu - zarówno ci, którzy uchwalają kierunki rozwoju, jak i cały aparat wykonawczy władzy samorządowej - nie podpatrujemy rozwiązań sprawdzonych w Europie i nie próbujemy tych sprawdzonych i skutecznych przenosić na nasz grunt. Temu celowi służy szeroka współpraca z miastami partnerskimi. Standardy podwyższają się stale, także, czego mamy świadomość, dotyczące metod zarządzania społecznościami lokalnymi. To dlatego dbamy o ciągłą więź i kontakt z mieszkańcami. Dojrzewające w systemie demokracji lokalnej już drugie pokolenie orientuje się o niebo lepiej niż jego rodzice w tym, czego realnie może oczekiwać od władzy samorządowej, a co wykracza poza jej kompetencje. Ci młodzi ludzie, przeważnie Standardy idą w górę Rozmowa z Grażyną Hrabią Przewodniczącą Rady Miasta Trzebini w Polsce. koło 40-tki, coraz powszechniej wyznają pogląd, że najlepszym sposobem na poprawę własnego losu, na samorealizację i godne życie, jest po prostu wykorzystanie możliwości, jakie daje demokracja lokalna. Nie czekają na gwiazdkę z nieba, a sami biorą sprawy w swoje ręce, decydują się na działania bezpośrednie, stają się prawdziwie aktywni. To jest uderzające w tym ostatnim samorządowym rozdaniu. fot. archiwum UM Trzebinia - Czy przy uchwalaniu budżetu na najbliższą kadencję, asygnowaniu środków na udział własny z projektach unijnych, z którymi będziecie aplikować o dofinansowanie, liczycie przede wszystkim na własne siły? Też będą brać sprawy w swoje ręce szczególnej troski, które Pani wymieniła można chyba zaryzykować tezę, że już nie tylko gospodarka, warunki ekonomiczne, znajdują się w centrum uwagi radnych? - Nasz budżet w relacji do potrzeb nie jest wystarczający. Dlatego też, jak w latach poprzednich wielką wagę przywiązujemy do szansy na unijne dofinansowanie projektów, z którymi będziemy startować do konkursów o wsparcie z UE. Zapobiegliwie dbamy o zapewnienie udziału własnego w tych przedsięwzięciach, bo w tej perspektywie finansowej UE wcale nie będzie łatwo przebić się i uzyskać pomoc oferowaną przez europejskich podatników. Naszą troską jest zapewnienie konstruowania projektów o dużym ładunku innowacyjności i oryginalności, ale także z należytą dbałością o ich techniczną stronę. Nie można sobie pozwolić, by niedopracowany szczegół dyskwalifikował konkretny projekt. Dlatego w Urzędzie Miasta pracują bardzo dobrzy fachowcy, doskonale znający tę materię. W poprzedniej kadencji kierowałam komisją budżetu i wiem, jak dużo pieniędzy miasto pozyskało z UE. Zresztą w poprzednich kadencjach było podobnie, ponieważ zarówno burmistrz, jak i jego współpracownicy z powodzeniem od lat starają się pozyskiwać środki zewnętrzne z różnych źródeł, bo na przykład z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, co pozwoliło uporać się z rewitalizacją terenów poprzemysłowych. - Jakie jest nastawienie radnych do władzy wykonawczej w Trzebini? - Stawiamy na współpracę i wzajemną inspirację oraz wzajemny szacunek. Moje wstępne obserwacje wskazują, że nie będzie z tym żadnego problemu. 7

8 nr REFLEKTOREM PO EUROREGIONACH: EUROREGION BUG Najtrudniejsze wyzwania na wschodzie Przesłanki utworzenia SSERB W 2000 roku powołane do życia zostało Stowarzyszenie Samorządów Euroregionu Bug (SSERB). Za cel podstawowy Stowarzyszenie stawia sobie inspirowanie, wspomaganie i koordynację współpracy transgranicznej samorządów, społeczności lokalnych i władz administracyjnych z obszarów przygranicznych położonych wzdłuż granicy międzypaństwowej na rzece Bug. Stowarzyszenie Euroregionu Bug prowadzi również działania wspierające nawiązywanie kontaktów gospodarczych podmiotom po obu stronach granicy poprzez gromadzenie i udostępnianie ofert współpracy. Prowadzi także programy wspierania udziału podmiotów z Ukrainy i Białorusi w imprezach targowych organizowanych na Lubelszczyźnie oraz wspiera udział podmiotów z Polski w wystawach i targach organizowanych za granicą. U podstaw decyzji o przystąpieniu do stowarzyszenia samorządów województwa lubelskiego leżała głównie perspektywa realizacji projektów w ramach tzw. Funduszu Małych Projektów, za koordynację którego odpowiedzialne było SSERB. Ocenia się, że w latach w ramach tzw. Funduszu Małych Projektów (za koordynację odpowiedzialny był Euroregion Bug) na projekty związane ze współpracą transgraniczą udało się rozdysponować środki rzędu 4 milionów 200 tys. euro. Poza funduszami przedakcesyjnymi, w latach skierowane zostały przez Unię Europejską znaczne środki na granicę wschodnią Polski. Była to głównie pomocna współpracę transgraniczną w ramach Programu Polska Białoruś Ukraina Interreg III A/TA- CIS CBC Podczas dwóch naborów na Mikroprojekty beneficjenci otrzymali dofinansowanie na realizację 118 projektów. Łączna kwota środków wykorzystanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wyniosła ,62 PLN, z czego w pierwszym naborze wykorzystanych zostało 96,81% dostępnych środków, natomiast w drugim 89,28% - za wykorzystanie oraz wdrażanie również odpowiedzialny był Euroregion Bug. Realizacja projektów w ramach dostępnych środków unijnych przyniosła wymierne korzyści. Spotkania mieszkańców sąsiadujących państw podczas imprez kulturalnych, targów gospodarczych, konferencji i seminariów naukowych, festiwali piosenki czy zawodów sportowych, jak również nauka języka sąsiada oraz publikacje poświęcone problemom daleko wykraczającym poza granice jednego kraju, przełamują wieloletnie bariery kulturowei historyczne, uświadamiając lokalnej społeczności wzajemne związki i podobieństwa oraz wspólną odpowiedzialność za kształtowanie rzeczywistości w najbliższej okolicy i obszarze trans granicznym. Skutki ograniczenia dostępu do Funduszy Małych Projektów dla stowarzyszeń euroregionalnych na wschodniej granicy Polski Program Współpracy Transgranicznej PL BY UA znacznie ograniczył możliwości regrantingowych polskich euroregionów usytuowanych na zewnętrznej granicy UE. Aby dać samorządom możliwość realizacji małych projektów, stowarzyszenia euroregionalne z obszaru objętego programem startowały w konkursie z tzw. projektami parasolowymi. SSERB uzyskało dofinansowanie i dzięki temu kilka samorządów członkowskich realizowało swoje projekty o małym budżecie. Niestety wielkość pozyskanych środków była znacznie mniejsza niż w ramach funkcjonujących w poprzedniej perspektywie Funduszy Małych Projektów. SSERB realizuje projekt parasolowy Kultura pogranicza pomostem integracji społeczności lokalnych w Euroregionie Bug o wartości ok. 500 tyś EUR. Projekt jest realizowany na obszarze Związku Transgranicznego Euroregionu Bug tj. województwo lubelskie w Polsce, obwód brzeski na Białorusi i obwód wołyński na Ukrainie, są to obszary ściśle powiązane historycznie i kulturowo. Dlatego projekt ukierunkowany jest na ochronę dziedzictwa kulturowego a przez to na efektywniejszy rozwój społeczno-kulturowy. Cele projektu realizowane są poprzez lepsze wykorzystanie możliwości potencjału kulturowego pogranicza oraz zacieśnienie współpracy w tym zakresie pomiędzy społecznościami lokalnymi z terenów przygranicznych. Realizacja szeroko zakrojonego transgranicznego przedsięwzięcia, złożonego z 11 mikroprojektów, pozytywnie wpłynie na integrację obszaru pogranicza oraz przyczyni się do pogłębienia i umocnienia dotychczasowej współpracy partnerskiej samorządów i organizacji pozarządowych. Projekt parasolowy tworzy podstawy rozwoju współpracy transgranicznej na dwóch poziomach pomiędzy Partnerami Wiodącymi Mikroprojektów, a ich partnerami z Ukrainy lub Białorusi oraz pomiędzy Stowarzyszeniem Samorządów Euroregionu Bug a Beneficjentami realizującymi projekty transgraniczne. Jest więc instrumentem służącym podniesieniu zdolności do budowania silnych struktur sieci współpracy. Obecnie trwają prace nad Programem Współpracy Transgranicznej PL BY UA , do których euroregiony przystąpiły z nadzieją i oczekiwaniem na taką konstrukcję nowego programu, dzięki której pozycja euroregionów na wschodniej granicy Polski zostanie wzmocniona. Rzeczywistość okazała się zupełnie inna. Mimo, iż prace nad programem jeszcze się nie zakończyły, to decyzje już podjęte pozbawiły nas nadziei na odgrywanie choć niewielkiej roli w skali programu, mimo bogatego doświadczenia w realizacji projektów i programów transgranicznych, jakie niewątpliwie euroregiony posiadają. Bardzo wyraźnie rysuje się zatem podział na polskie stowarzyszenia euroregionalne usytuowane na wewnętrznych granicach UE, realizujące z powodzeniem Fundusze Polsko-mołdawski wianuszek przyjaźni dookoła zabytkowego dębu Małych Projektów i stowarzyszenia funkcjonujące na Bolko w gminie Ruda Huta wschodniej granicy naszego kraju, będącej jednocześnie zewnętrzna granicą UE. W moim przekonaniu to moment próby dla nas wszystkich. Dla władz Stowarzyszenia, na ile potrafimy poszukiwać nowych możliwości i oferty dla naszych członków. To przede wszystkim jednak swego rodzaju sprawdzian dla członków Stowarzyszenia, na ile ważny jest w ich opinii szerszy kontekst działalności transgranicznej, realizowanej przez Euroregion Bug, a opartej na 20 letniej współpracy regionów partnerskich: Województwa Lubelskiego, Obwodu Brzeskiego (Białoruś), Obwodu Wołyńskiego i części Obwodu Lwowskiego (Ukraina). 20 lat współpracy w ramach Związku Transgranicznego Euroregion Bug Współpraca transgraniczna realizowana przez Euroregion Bug to nie tylko małe projekty. 20-lecie funkcjonowania Związku Transgranicznego Euroregion Bug skłania do refleksji. To z pewnością czas realizacji wielu inicjatyw istotnych dla obszaru transgranicznego. W nową perspektywę finansową wchodzimy z całą pewnością w silnym partnerstwie, ugruntowanym przez 20 lat oraz z ogromnym doświadczeniem w realizacji wspólnych, transgranicznych przedsięwzięć. Należy podkreślić fakt, iż cztery partnerskie regiony przygotowując się do nowego okresu programowania opracowały wspólnie dokument pt.,,strategia Współpracy Transgranicznej Województwa Lubelskiego, Ciąg dalszy na stronie 10

9 REFLEKTOREM PO EUROREGIONACH: EUROREGION BUG nr 107 W swojej dwudziestoletniej historii Stowarzyszenie Samorządów Euroregionu Bug wdrożyło szereg zamysłów i inicjatyw transgranicznych w polsko-białorusko-ukraińskim partnerstwie. Będąc liderem wśród partnerów, odpowiadając potrzebom czasu, polska strona inicjowała szereg projektów z zakresu kultury i turystyki transgranicznej. Program Współpracy Transgranicznej Polska Białoruś Ukraina stworzył możliwość zrealizowania projektu obejmującego kulturę, turystykę oraz wiele innych zagadnień współpracy regionów granicznych Polski, Ukrainy i Białorusi. W ramach projektu GIS cross the border wspólna platforma zarządzania przestrzenią w Euroregionie Bug stworzyliśmy doskonałe narzędzie do poprawy atrakcyjności inwestycyjnej i turystycznej terenów przygranicznych województwa Lubelskiego w Polsce, obwodów Brzeskiego na Białorusi oraz Wołyńskiego na Ukrainie. Jest to geoportal Euroregionu Bug. GIS, to znaczy geograficzny system informacyjny to system gromadzenia, przechowywania, analizy i graficznej wizualizacji danych przestrzennych i powiązanych z nimi informacji. Do takich danych zaliczają się mapy cyfrowe i plany w różnych skalach, cyfrowe dane o terenie itd. Spektrum zastosowania technologii GIS jest bardzo szeroki: kartografia, inwestycje, ekologia, turystyka, budownictwo. Tworząc geoportal Euroregionu Bug wzięliśmy za podstawę ideę gromadzenia szerokiego zakresu danych tematycznych w jednym zintegrowanym systemie zarządzania informacji geograficznej. Użytkownicy geoportalu mogą pozyskać informacje o terenach inwestycyjnych, konsulatach i przejściach granicznych, zabytkach w Euroregionie Bug, gospodarstwach agroturystycznych oraz bazie noclegowej. Na bazie dostępnych danych istnieje możliwość przeprowadzenia analiz, wydruków map oraz dzielenia się z innymi użytkownikami informacja geograficzną w formie map papierowych bądź interaktywnych (np. linku do widoków mapy). Geoportal jest dostępny publicznie skierowany do szerokiego kręgu odbiorców: od przedstawicieli władz państwowych i samorządowych, służb statystycznych Polski, Ukrainy i Białorusi do przedsiębiorców i turystów i innych osób, zainteresowanych polskobiałorusko ukraińskim pograniczem. W zależności od stopnia zaawansowania korzystającego geoportal proponuje aplikacje w wersji podstawowej i rozszerzonej. Uruchomiony w styczniu roku geoportal Euroregionu Bug cieszy się dużym zainteresowaniem odwiedzających, przez dwa pierwsze tygodnie zarejestrowano ponad 500 wejść. Dominują odsłony wykonane z Białorusi, Polski i Ukrainy. Wyraźnie zaznacza się spora ilość użytkowników logowanych z Rosji, a w dalszej kolejności z Norwegii. Już od marca bieżącego roku samorządy członkowskie mogą zgłaszać propozycję wprowadzenia nowych informacji dotyczących obszaru danego samorządu z zakresu, przede wszystkim, szeroko rozumianej turystyki, dziedzictwa kulturowego, ochrony zdrowia, inwestycji, infrastruktury. Drugi, nie mniej istotny produkt tego projektu to wspólna Koncepcja funkcjonalno- przestrzenna rozwoju Euroregionu Bug do 2020 roku. Powstały w trakcie realizacji wspólnego projektu i zaakceptowany przez Zarząd SS ERB dokument jest próbą stworzenia podstaw planistycznych do rozwoju Euroregionu Bug. Koncepcja, stworzona na podstawie trzech opracowanych studiów programowo-przestrzennego rozwoju regionów członkowskich Związku Transgranicznego Euroregionu Bug, zawiera szczegółowa informację z zakresu gospodarki, społeczeństwa oraz środowiska z obszaru Euroregionu Bug. Opracowanie będzie bardzo pomocne dla samorządowców, studentów i wszystkich zainteresowanych pozyskaniem informacji z zakresu zagospodarowania przestrzennego obszarów nadbużańskich. W ramach tegoż Programu Współpracy Transgranicznej Polska Białoruś Ukraina współpracujemy z partnerami z Białorusi i Ukrainy realizując jedyny w programie projekt z zakresu rolnictwa. Biorąc pod uwagę uwarunkowania klimatyczne i geograficzne, podobną strukturę gospodarczą regionów przygranicznych Lubelszczyzna, Wołyń oraz Brzeszczyzna są typowymi regionami rolnymi, - istotne dla rozwoju współpracy transgranicznej jest nawiązanie i wzmocnienie współpracy gospodarstw rolnych na obszarze Związku Transgranicznego Euroregion Bug. Wspomniane gospodarstwa rolne nie posiadają informacji o profilach działalności gospodarstw rolnych z państw sąsiadujących, mają znikomą możliwości pozyskania wiedzy o kierunkach rozwoju rolnictwa za miedzą. Projekt tworzy dla nich unikalną możliwość nawiązania współpracy w celu wymiany doświadczenia a także założenia i rozwoju wspólnego biznesu. W projekcie pt. Stworzenie wspólnej bazy informacyjnej gospodarstw rolnych Związku Transgranicznego Euroregion Bug nasze stowarzyszenie jest polskim partnerem. Liderem projektu jest Brzeski Obwodowy Związek Rolniczo Przemysłowy z Brześcia, partnerem ukraińskim - Instytucja Komunalna Wołyńskiej Rady Obwodowej Agencja rozwoju Euroregionu Bug. Celem projektu jest wzmocnienie współpracy informacyjnej pomiędzy gospodarstwami rolnymi obszarów przygranicznych Polski, Ukrainy i Białorusi. Nie zamykamy się na Ukrainę i Białoruś Najważniejsze zadanie w projekcie to stworzenie wspólnej bazy informacyjnej gospodarstw rolnych z obszaru Związku Transgranicznego Euroregion Bug. Zebrane przez partnerów dane gospodarstw rolnych regionów przygranicznych Polski, Ukrainy i Białorusi zostały opracowane przez Lidera projektu i umieszczone jako baza gospodarstw rolnych na stronie internetowej projektu w językach polskim, ukraińskim i rosyjskim. Ta baza ukaże się tez w postaci informatora w wersji papierowej oraz na płytach CD. Uczestnicy wizyty studyjnej z Lubelszczyzny, Wołynia oraz obwodu brzeskiego na Białorusi w ramach projektu Stworzenie wspólnej bazy informacyjnej gospodarstw rolnych Związku Transgranicznego Euroregion Bug Zaplanowaliśmy w projekcie organizuję trzech konferencji międzynarodowych z zakresu rolnictwa, na których zostaną przeanalizowane problemy branży rolnej na terenach przygranicznych, a międzynarodowi eksperci poczynią próby wskazania dróg rozwiązania tych problemów. Planujemy ponadto zawiązanie partnerstwa międzynarodowego w celu realizacji w perspektywie wspólnych przedsięwzięć z zakresu rolnictwa. W dniach marca roku pierwsza z trzech konferencji odbyła się w Brześciu. Zainteresowani nawiązaniem współpracy polsko białorusko- ukraińskiej rolnicy trzech państw mieli możliwość zapoznać się ze struktura i specyfiką rolnictwa sąsiadów, kilka rolników zaprezentowali swoje gospodarstwa. Polska i ukraińska delegacje zwiedzili również gospodarstwa rolne JAKVIL, specjalizujące się w produkcji borówki. Organizacja konferencji końcowej projektu przygotowana będzie po stronie polskiej. Mamy nadzieje, że wspólne projekty stworzą nowe możliwości rozwoju gospodarczego i turystycznego obszarów Związku Transgranicznego Euroregionu Bug. Galina Grabarczuk Dyrektor Sekretariatu Stowarzyszenia Samorządów Euroregionu Bug 9

10 nr 107 Z PERSPEKTYWY RZĄDU EUROREGION BUG 10 Ciąg dalszy ze strony 5 Spóźniona perspektywa? spodarki na innowacyjności. Dlaczego? Bo drugiej takiej szansy nie będziemy mieli. Dlatego kolejne 20 mld zł zainwestujemy w zwiększenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, bo to one są fundamentem polskiej gospodarki podkreślała premier Kopacz. Te słowa świadczą o zrębach jakiejś przemyślanej strategii, ale każą się jednak zastanowić nad proporcjami, a zwłaszcza pochylić nad nadal fatalnym stanem relacji pomiędzy światem nauki a przemysłem oraz nad praktycznie nieistniejącym partnerstwem publiczno- -prywatnym. Pieniądze to nie wszystko. Niby truizm, zabarwiony rodzimym, specyficznym folklorem, jak z tytułu pewnej komediowej produkcji filmowej. Sęk w tym, by nie skupiać się wyłącznie na sukcesach negocjacyjnych i wyrywaniu z unijnego budżetu jak największych kwot, które zresztą potrafimy nieźle i rozumnie wydawać. Ale nie wolno przymykać oczu na niedociągnięcia i pewne wstydliwe obszary, gdzie króluje niekompetencja i brak energii do działania. Dla wszystkich tych, którzy siedzą w temacie jest oczywiste, że fundusze europejskie mogłyby być o wiele lepszą dźwignią naszego rozwoju, gdyby proces kwalifikowania projektów do dofinansowania odbywał się na jak najniższych szczeblach, gdyby państwo zrezygnowało z roli kontrolera i żandarma na tym polu, gdyby zaufanie do kompetencji urzędników i działaczy samorządowych było regułą powszechną. Z centralistycznych zapędów wyrwać się najtrudniej, podobnie jak z ciągot do sprawowania wszechogarniającej kontroli wszystkich i wszystkiego. Niestety. I na koniec. Dysponujemy ogromnym atutem. Mimo wszystkich niekorzystnych zjawisk, o których wyżej, nasza gospodarka a pamiętać należy, że to nie zasługa władzy, lecz milionów ciężko pracujących ludzi - będzie w tym roku najszybciej rosnącą w Unii i jedną z dwudziestu najszybszych na świecie. Agencja Bloomberg przeanalizowała tempa rozwoju gospodarek 57 krajów w tym roku. Globalna gospodarka zyska łącznie 3,2 proc. w r i 3,7 proc. w 2016 r. Na czele listy najszybciej się rozwijających państw tego roku znalazły się Chiński smok ma kości ze stali, cielsko z betonu i nienasycony apetyt. Pożera wszystko, co stanie mu na drodze: domy, pola, góry. Także ludzi, którzy sami wchodzą mu w paszczę. Bez przerwy rośnie. Myśli tylko o przyszłości. Czy na takim modelu rozwoju i jego skutków nam zależy? Chiny, których PKB wzrośnie o 7 proc.. Na podium najszybciej zyskujących są także Filipiny (+6,3 proc.) i Kenia (+6 proc.), a w pierwszej piątce także Indie (5,5 proc.) i Indonezja (5,4 proc.). Najwyżej wśród państw Unii agencja oceniła Polskę. Nasza gospodarka zyska w tym roku 3,3 proc. i znalazła się na 17 miejscu. Przed nią tylko kraje Azji, Afryki i Ameryki Płd (Kolumbia) oraz Turcja (3,5 proc. PKB). Gospodarka USA została oceniona na 3,1 proc. PKB w tym roku, Irlandia na 2,6 proc. (to drugi unijny kraj w pierwszej 20-tce), a Wielka Brytania także na 2,6 proc..natomiast strefa euro zyska jedynie 1,2 proc. PKB, co jest zasługą nie radzącej sobie z własną gospodarką Grecji. Miejsce w rankingu nie oznacza, że kraje z czołówki nie mają kłopotów. Np. Kenia ma bardzo wysokie bezrobocie, a 40 proc. ludności żyje poniżej granicy ubóstwa wynoszącej 1,25 dol. na dzień. Nie pracujemy po to, by się zwyciężać w tych zapasach, choć medialnie jest to towar znakomicie się sprzedający. Warto wszakże wiedzieć co jest do natychmiastowego zreformowania, nieustannego poprawiania, usprawniania. Duma z osiągnięć jest ważna, ale nie może ona przesłaniać świadomości niedociągnięć. Antoni Szczęsny Ciąg dalszy ze strony 8 Najtrudniejsze wyzwania na wschodzie Obwodu Lwowskiego, Obwodu Wołyńskiego i Obwodu Brzeskiego na lata Określa ona cele i kierunki rozwoju współpracy transgranicznej. Strategia jest efektem prac prowadzonych wspólnie z partnerami z Wołyńskiej Rady Obwodowej, Lwowskiej Rady Obwodowej, Lwowskiej Obwodowej Administracji Państwowej, Wołyńskiej Obwodowej Administracji Państwowej oraz Brzeskiego Obwodowego Komitetu Wykonawczego, stanowiąc jednocześnie istotne wypełnienie umów o współpracy międzyregionalnej, które zostały podpisane pomiędzy województwem lubelskim, a sąsiadującymi regionami. Zaproponowane w dokumencie cele strategiczne odpowiadają na zidentyfikowane najważniejsze problemy i wyzwania rozwojowe. Ukierunkowane są między innymi na rozwój współpracy gospodarczej, której celem jest tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości oraz inwestowania przez kapitał zewnętrzny, wykorzystanie potencjału naukowego, współpracę transgraniczną opartą na ochronie i poszanowaniu walorów przyrodniczych i kulturowych, która może być wykorzystywana dla rozwoju turystyki oraz wspieranie działań na rzecz poprawy zewnętrznej i wewnętrznej dostępności komunikacyjnej. Ramowe założenia i koncepcja prac nad Strategią Trangraniczną zostały przyjęte podczas posiedzenia Rady Związku Transgranicznego Euroregion Bug w Brześciu 26 listopada 2012 roku. Stowarzyszanie Samorządów jako sekretariat Związku Transgranicznego Euroregion Bug zostało zaangażowane podczas prac nad opracowaniem dokumentu strategicznego merytorycznie oraz organizacyjnie. Przykładem jest współpraca z organizacji z Mołdawii, zainteresowanymi funkcjonowaniem polskich samorządów w obszarze lokalnych polityk rozwoju i planowania strategicznego. Poprzez organizację wizyt studyjnych dla naszych mołdawskich partnerów nie tylko wspieramy ich procesy rozwojowe, ale również inicjujemy bezpośrednie kontakty i współpracę z samorządami wszystkich szczebli województwa lubelskiego. Nowe możliwości współpracy Poszukując nowych obszarów działalności i starając się wzbogacać ofertę współpracy skierowaną do naszych samorządów członkowskich, stawiamy na rozwój kontaktów z partnerami z obszaru całej Europy i wymianę doświadczeń, nie ograniczając się jedynie do terytorium Euroregionu Bug. Przykładem jest partnerstwo, które nawiązaliśmy z Euroregionem Basilensis, usytuowanym na granicy szwajcarsko niemiecko francuskiej. Zrealizowaliśmy wspólnie projekt z w ramach Szwajcarsko Polskiego Programu Współpracy, dzięki któremu mieliśmy możliwość zaangażowania do działań samorządów z województwa lubelskiego. Wraz z uruchomieniem nowych programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej partnerstwo z Euroregionem Basilensis ma szansę przybrać formę nowych interesujących projektów. Traktujemy nasze stowarzyszenie jako platformę współpracy, dzięki której pozyskujemy nie tylko nową wiedzę, przekazując ją naszym członkom, jak również staramy się wspierać organizacje z krajów usytuowanych poza obszarem Unii Europejskiej, dzieląc się doświadczeniem naszych samorządowców. Podsumowanie Sytuacja w euroregionach usytuowanych na wschodniej granicy Polski zmienia się, wymaga nowych wyzwań. Mimo braku możliwości realizacji Funduszu Małych Projektów, jest wiele obszarów, w których Euroregion Bóg może realizować swoje cele statutowe, wspierając jednocześnie działania samorządów członkowskich. Staramy się reagować na zmieniającą się rzeczywistość, jednocześnie odgrywając znaczącą rolę w obszarze współpracy transgranicznej, korzystając z instrumentów, które niesie ze sobą nowa perspektywa finansowa. Magdalena Fotek-Kułak Prezes Stowarzyszenia Samorządów Euroregionu Bug

11 ODDOLNE MOTYWACJE: PÓŁNOCNO-WSCHODNIE STOWARZYSZENI INICJATYW GOSPODARCZYCH Po czynach nas poznacie nr 107 Ze Stanisławem Kurakiem Prezesem Północno-Wschodniego Stowarzyszenia Inicjatyw Gospodarczych w Suwałkach rozmawia Jacek Broszkiewicz - Na Suwalszczyźnie wrze od idei. To coś nowego w regionie kojarzącym się raczej sennie, z wakacjami i sielskimi krajobrazami - To nieaktualny od lat stereotyp. Region przechodzi proces wielkich przeobrażeń, rozbudzona została aktywność ludzi tu żyjących. Nasz pomysł dojrzewał kilka lat, jak dobra whisky. Północno Wschodnie Stowarzyszenie Inicjatyw Gospodarczych w Suwałkach zostało zarejestrowane w KRS pod koniec ubiegłego roku i od razu jego założyciele sformułowali program na najbliższe lata - A kim są ci założyciele? - Są to przeważnie młodzi ludzie. Prawie wszyscy odnieśli już zawodowy sukces i wiedzą z czym się to wiąże. Mariusz Szmidt pisze pracę doktorską i razem z Marcinem Gnozą dyrektorem Północno Wschodniego Klastra Edukacji Cyfrowej pracują w Parku Naukowo Technologicznym Polska - Wschód, Michał Mostowski jest właścicielem dobrze prosperującej firmy Invest -Energia, Marcin Siemienkiewicz to prawnik ze znanej w Polsce Kancelarii Prawnej Gramatowscy z Sopotu, Piotr Sudnikowski menager i właściciel Agencji Interaktywnej oraz portalu Suwałki.info, Mariusz Dziczkowski młody i utalentowany bankowiec. To tak dla przykładu, bo jest jeszcze kilkunastu młodych przedsiębiorców, których średnia wieku nie przekroczyła trzydziestki Są też pośród nas ludzie z dużym doświadczeniem, choćby przedsiębiorca Edward Mostowski z firmy projektowo instalacyjnej Izoterm w Suwałkach czy Teresa Brzozowska Al Ahmad właścicielka i prezes BW Corporate Services z Warszawy. Sprzyjają naszej inicjatywie wiele znaczący w świecie kreacji innowacji i przedsiębiorczości ludzie, m.in. prof. Tadeusz Trzaskalik ekonomista z uniwersytetu w Katowicach, dr Aleksander Bąkowski z Krajowego Punku Kontaktowego, Krzysztof Zasiadły z Poznania ze Stowarzyszenia Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości czy prof. Jan Szmidt rektor Politechniki Warszawskiej. - Czym się już zajmujecie? - Piszemy i składamy aplikacje do dostępnych programów pomocowych, zakładamy i prowadzimy na zlecenie strony internetowe urzędów i firm, doradzamy przedsiębiorcom, gdzie wziąć najkorzystniej kredyt i uzyskać wsparcie na rozwój firmy, rozpoznajemy potrzeby w zakresie praktycznego wykorzystania energii odnawialnej (głównie energii słonecznej i elektrowni wodnych), organizujemy wspólnie z Agencją IT Service czwartą już edycję Międzynarodowych Targów Budowlanych (które w tym roku odbędą się w czerwcu), bierzemy udział w partnerstwie z Belgijską Izbą Gospodarczą w zorganizowaniu na Podlasiu spotkania typu Biznes Mixer, które zgromadzą potencjalnych inwestorów z krajów Beneluksu zainteresowanych prowadzeniem interesów w regionie północno wschodnim - i za naszym m.in. pośrednictwem w krajach Europy Wschodniej. Przede wszystkim jednak zbieramy informacje od lokalnych i regionalnych przedsiębiorców oraz samorządów terytorialnych dotyczące ich potrzeb w zakresie wzmocnienia aktywności gospodarczej. - Jakieś konkrety, szczegóły? - Na przykład z gminą Jeleniewo na Suwalszczyźnie i Państwowym Instytutem Geologicznym w Warszawie zamierzamy pozyskać środki na budowę geoparku. Nie każdy może wie, ale jest to region unikalny pod względem geologicznym, zasobny w rzadkie rudy polimetaliczne, których wydobywanie przy obecnym stanie technologicznym unicestwiłoby najstarszy w Polsce i bodaj najpiękniejszy Suwalski Park Krajobrazowy. Obok w Udrynie geolodzy z PIG odkryli parę lat temu tzw. wieczną zmarzlinę, która sama w sobie stanowi ewenement w światowej skali i powinna zostać gruntowanie przebadana i opisana. Stąd pomysł na zbudowanie geoparku, który rozwinie gminę turystycznie, wpłynie na powstanie nowych miejsc pracy w sektorze usług turystycznych, będzie miejscem edukacji o unikalnych walorach geologicznych jednocześnie, przychodząc w sukurs Suwalskiemu Parkowi Krajobrazowemu, zachowa urodę i znaczenie tego miejsca dla przyszłych pokoleń. W październiku ubr. Suwalski Park Krajobrazowy zdobył II miejsce w konkursie ogłoszonym przez prestiżowe pismo National Geographic Traveler pod nazwą 7 Nowych Cudów Polski, a w przyszłym obchodzi czterdziestolecie utworzenia. Wszystko jest więc na czasie i powinno tworzyć gospodarcze i cywilizacyjne ożywienie regionu. Inną, może trochę zwyczajną, ale bardzo potrzebną sprawą jest utworzenie stałego punktu kontaktu, w którym codzienne dyżury będą pełnić członkowie Stowarzyszenia. Każdemu, kto do nas trafi pomożemy funkcjonować, bo posiadamy specjalistów wielu branżach.wtedy też łatwiej będzie zdefiniować wszystkie problemy, którymi będziemy się zajmować. - Rozmawialiśmy przed trzema laty o tworzeniu bramy na Wschód, o planach Parku Naukowo Technologicznego Polska Wschód w Suwałkach, w którym pracował Pan przecież, utworzenia Międzynarodowego Wschodniego Centrum Innowacji, które tworzyłoby warunki do współpracy technologicznej i gospodarczej ze Wschodem. Czy Stowarzyszenie pójdzie tym śladem? - W Parku rzeczywiście powstała rzetelna koncepcja Targi Budownictwa współorganizowane przez Stowarzyszenie MWCI. Niestety tylko na papierze. Będziemy niektóre działania przyciągają tłumy, zwłaszcza młodzieży realizować w Stowarzyszeniu, np. współpracę z Inkubatorem Przedsiębiorczości w Mińsku na Białorusi czy Polsko-Białoruską Izbą Handlowo Przemysłową, Belgijską Izbą Gospodarczą, Akademią Europejską w Waren w Niemczech, Izbą Przemysłowo Handlową w Berlinie,ale nie chcemy budować dla Parku konkurencji Park Naukowo Technologiczny Polska Wschód wcześniej czy później wróci do pierwszej myśli pomysłodawców jego utworzenia czyli do roli ośrodka organizującego szeroko rozumianą współpracę pomiędzy Wschodem a Zachodem Europy. Wtedy nasze stowarzyszenie będzie bardzo potrzebnym partnerem - Jesteście nowym, pozarządowym podmiotem, dla wielu z nas zupełnie nieznanym. Jak do Was trafić? - Mamy swoją stronę internetową, adres, logo i tysiące pomysłów, aby zaistnieć w powszechnej świadomości. Zaczynamy dopiero i wszystko, co zrobimy podamy do publicznej wiadomości. Pozwolę sobie w tym miejscu na biblijną frazeologię: po czynach nas poznacie. - Dziękuję za rozmowę. 11

12 nr 107 W EUROPEJSKIEJ SZPICY INNOWACYJNOŚCI: EURADA Okno możliwości Ze Stanisławem Gindą Prezydentem Europejskiego Stowarzyszenia Agencji Rozwoju (The European Association of Development Agencies- EURADA) z siedzibą w Brukseli, Prezesem Zarządu Agencji Rozwoju Regionalnego A.S. w Bielsku-Białej rozmawia Jacek Broszkiewicz 12 - W czerwcu ubiegłego roku został Pan prezydentem Europejskiego Stowarzyszenia Agencji Rozwoju, organizacji grupującej 90 instytucji tego typu z państw należących nie tylko do Unii Europejskiej. W świetle tego, co zdarzyło się w późniejszych miesiącach, a więc polskiej ekspansji w obejmowaniu kluczowych stanowisk w Komisji Europejskiej i Radzie Europy, Pański wybór zapoczątkował niejako ten proces. Czy prawdziwą jest teza o potwierdzeniu uznania, jakim cieszą się Polacy i ich potencjał intelektualny, koncepcyjny, organizacyjny oraz siła przebicia? - Myślę, że tak. Choć szkoda, że ten potencjał i wiodące role, jakie zaczynamy odgrywać na kontynencie, nie są jeszcze należycie dostrzegane i doceniane na naszym własnym podwórku. Muszę podkreślić, że Europejskie Stowarzyszenie Agencji Rozwoju Regionalnego wytyczyło sobie kilka celów, niezmiernie istotnych dla kontynentalnej przestrzeni życiowej. Pierwszy z nich to lobbowanie w Komisji Europejskiej na rzecz agencji rozwoju regionalnego, jako tych instytucji, które w wielu krajach odgrywają rolę animatora działań przyspieszających postęp cywilizacyjny, przestawiających gospodarki na tory innowacyjności i wyższego poziomu technologicznego. Drugim kierunkiem jest zacieśnianie współpracy pomiędzy samymi agencjami, po to, by ten pierwszy mógł być efektywniej realizowany. Trzecim zadaniem jest tworzenie agencji w krajach, w których ten pomysł nie ma jeszcze swoich naśladowców. Kolejnym celem jest współpraca w zakresie nowych działań, a tu przykładem może być sieć Aniołów Biznesu, która powstała właśnie z inicjatywy EURAD-y, lub inteligentna strategia specjalizacji S3, która jest dziś narzędziem stosowanym powszechnie w kreowaniu rozwoju regionalnego jej autorem jest Christian Saublens, wieloletni dyrektor zarządzający Stowarzyszenia. Bardzo mnie cieszy, że w tym nurcie Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Bielsku- -Białej uczestniczy już od 16 lat i to na tyle aktywnie oraz twórczo, że nasza pozycja została zauważona, także w formie wyboru mojej skromnej osoby na szefa Stowarzyszenia. Czuję się zaszczycony tą nominacją i gorąco zapraszam wszystkie swoje koleżanki i kolegów, kierujących regionalnymi i lokalnymi agencjami rozwoju regionalnego do podjęcia współpracy ze Stowarzyszeniem. Jest to bowiem znakomita platforma dla zaprezentowania się na poziomie Unii Europejskiej, podzielenia własnymi doświadczeniami i sukcesami, a także okazja do zapoznania się z nowatorskimi formami i metodami kształtowania jak najbardziej pożądanych i skutecznych kierunków rozwoju. Na pewno będzie im łatwiej znaleźć, dzięki EU- RAD-zie, partnerów do wspólnych projektów, a przez to zwiększą się ich możliwości aplikacyjne o środki finansowe UE. - Czy Stowarzyszeniu EURADA można przypisać rolę korespondującą z ideą rozszerzania Unii Europejskiej? - Tak. Dlatego, że członkami Stowarzyszenia są nie tylko agencje z krajów UE, ale także z krajów stowarzyszonych z Unią, np. z Turcji. Ten kraj rozwija się bardzo dynamicznie, między innymi dzięki wiodącej w tym procesie roli tego typu instytucji otoczenia biznesowego, jakimi są agencje. W szerokim 8-osobowym, Zarządzie Stowarzyszenia jest dwóch, bardzo aktywnych, przedstawicieli tego kraju. - Zaapelował Pan do swoich polskich kolegów o nawiązywanie współpracy z EURAD-ą. W tej beczce miodu jest bowiem i łyżka dziegciu. Do Stowarzyszenia należa tylko dwie polskie agencje rozwoju regionalnego: bielsko-bialska i noworudzka - Moim zdaniem jest to bardzo niedobra sytuacja, ponieważ w EURAD-zie mamy dostęp do masy przeróżnych, ciekawych inicjatyw. Brak naszej reprezentacji na tym poziomie w Europie jest też złym prognostykiem na przyszłość, dlatego, że rodzi się wiele nowych działań i koncepcji, w tworzeniu których, jako kraj, na terenie którego funkcjonuje wiele podmiotów okołobiznesowych, nie uczestniczymy. A jednym z głównych zadań Stowarzyszenia, o czym już mówiłem wcześniej, jest pokazanie na forum Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i w Radzie Europy wiodącego znaczenia regionalnych agencji rozwoju, jako tego ogniwa, przez które przepływają ogromne fundusze prorozwojowe. Sądzę, że najwyższy czas, by wyrwać się z ciasnych granic regionalizmu i wypłynąć na szersze wody. Wiele polskich agencji i fundacji to już czyni, ale są to działania indywidualne i pozbawione szerszego, silnego zaplecza i infrastruktury, ale przede wszystkim kapitału najnowocześniejszej wiedzy. Tymi wszystkimi wartościami dysponuje EURADA-a i warto z nich skorzystać w swych europejskich peregrynacjach. To, że nasze organizacje tak nielicznie są reprezentowane w EURAD-zie, wynika także, niestety, z faktu, że w Polsce zbyt dużo środków strukturalnych, unijnych, przechodzi przez fundusze o randze krajowej, nie regionalnej. Polska jest jednym z największych beneficjentów UE, a skoro ma taki wewnętrzny system ich dystrybucji, to trudno się dziwić brakowi zainteresowania szefów agencji regionalnych działaniem w takich organizacjach, jak Stowarzyszenie, którym będę kierował jeszcze przez prawie trzy lata. - Centralizacja decyzji co do podziału środków UE, wydaje się być zrozumiała ze względu na ogrom przyznanych nam środków - Centralizacja to zjawisko zrozumiałe nie dla każdego. Widać jak na dłoni, że taki system eliminuje lub ogranicza aktywność polskich agencji regionalnych na arenie międzynarodowej. A nie o to nam przecież chodzi, prawda? Wejście do EURAD-y oznacza nie tylko szersze możliwości pozyskiwania funduszy unijnych, ale przede wszystkim możliwość otwarcia sobie okna, przez które będzie można sięgnąć po wiedzę, bo dzisiaj to ona, a nie pieniądze, jest głównym źródłem postępu. Wiedza zaś nie jest już tak powszechnie dostępna, jakby na pierwszy rzut oka mogło się wydawać. Ta specjalistyczna jest cenniejsza od złota. Na przykład nasi koledzy z Walonii przez wiele lat wypracowywali bardzo efektywny model zarządzania rozwojem regionalnym, stworzyli kapitalny system współpracy pomiędzy jednostkami publicznymi a prywatnymi. Przez Internet nie sięgnie się do szczegółowych informacji na ten temat i osnowy intelektualnej tych działań. To skarb, do którego dostęp mają tylko członkowie Stowarzyszenia. - To kwestia mentalności, naszych kompleksów? - To już mamy za sobą. Donald Tusk a i inni także - jest sztandarowym przykładem na to, że kompleksy wędrują do lamusa. - Pańska obecna pozycja też jest dowodem prawdziwości tej tezy - Nie mam powodów, ani inklinacji do tego, by w najwyższych kręgach europejskich czuć się niedowartościowanym, czy obco. Powtarzam, wadliwy, centralistyczny system dystrybucji środków unijnych jest głównym powodem braku obecności polskich agencji rozwoju regionalnego w organizacjach międzynarodowych, takich, jak EURAD-a. Mam nadzieję, że fakt, iż to Polak kieruję obecnie tą organizacją, będzie miał znaczenie przy podejmowaniu decyzji o ewentualnym członkostwie w niej.

13 AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO S.A. W BIELSKU - BIAŁEJ nr Na co zatem, Pańskim zdaniem, powinny kłaść największy nacisk w swej codziennej działalności podmioty tworzące sferę otoczenia biznesowego w Polsce? - Wspomniał Pan o potrzebie wydobywania się z prowincjonalizmu. Jakiego rodzaju charakter mają relacje na linii EU- RAD-a Komisja Europejska? - Agencje rozwoju regionalnego i lokalnego w naszym kraju muszą stale wykazywać swój przedsiębiorczy charakter. To nie są już podmioty pełniące rolę świętego Mikołaja te czasy dawno minęły. Muszą wymyślać nowe idee, kreować sposoby wcielania ich w życie, być sprawnymi ogniwami przepływu wiedzy i informacji, gromadzić doświadczenie. To są fundamenty rozwoju regionalnego. - A jak połączyć ducha przedsiębiorczości, działania stricte biznesowe z zadaniami, których charakter można zmieścić w trzech słowach: pro publico bono? - Ja nie widzę tu żadnej sprzeczności. Musimy generować zyski, by móc się rozwijać. Wzrost znaczenia i możliwości agencji, jako najważniejszego segmentu bloku instytucji okołobiznesowych jest właśnie działaniem w wyczerpującym sferę pro publico bono. Przecież nasze finansowe podstawy wyrastają z pieniędzy podatników, mają wyraz publiczny. Agencje powstały ze środków publicznych i na rzecz ich pomnożenia mają pracować. Ale żeby to robić skutecznie, należy wydobywać się z ciasnych okowów prowincjonalności. Bielska Agencja Rozwoju Regionalnego działa oczywiście na konkretnym obszarze i naszym najważniejszym celem jest jego aktywizacja społeczna i gospodarcza. Członkowstwo i obecna kluczowa rola w EURAD-zie nie oznacza, że odlecieliśmy w kosmos. Obecnie borykamy się z problemem stworzenia stałych miejsc pracy, otwierania szans życiowych przed młodymi ludźmi, po to, by nie wyjeżdżali za chlebem zagranicę. To dlatego od 5 lat prowadzimy niezwykle ambitny program TechnoBIT Venture. Musimy zrobić wszystko, co możliwe, by teren naszego działania nie został intelektualnie zdegradowany, a takie tendencje, niestety, można obserwować. Patrząc szerzej, można powiedzieć, że przed władzami publicznymi, a konkretnie samorządami w Polsce, które mają większościowe pakiety akcji w regionalnych i lokalnych agencjach rozwoju, stoi zadanie przeorientowania swojej polityki regionalnej właśnie w kierunku lepszego wykorzystania narzędzi, jakie posiadają. A są nimi właśnie agencje. Trzeba pamiętać o tego rodzaju relacjach właścicielskich. To główny akcjonariusz w gruncie rzeczy ma decydujący głos w określaniu polityki i strategii konkretnej agencji. Trzeba go przekonać do działań niekonwencjonalnych, odważnych, a jednocześnie racjonalnych, na przykład do szukania bezpośrednich inwestycji zagranicznych, do tworzenia niezbędnej infrastruktury, która posłuży napływowi kapitału rodzimego i obcego. Samorządy, poprzez agencje, powinny generować możliwości identyfikowania się najbardziej uzdolnionej młodzieży ze swoimi małymi ojczyznami, zachęcania jej do tworzenia firm tutaj i teraz! Ja myślę, że potencjał tkwiący w związkach emocjonalnych, z poczuciem przynależności młodych ludzi do wspólnoty lokalnej, czy regionalnej jest mało wykorzystywany w naszych agencyjnych działaniach. Zbyt mało akcentowane jest w nich na przykład poczucie bezpieczeństwa - tak bardzo ważne dla młodego niepierzonego biznesu, możliwość liczenia na wsparcie i radę, jakich możemy udzielić. To nie jest tak do końca prawda, że na globalnym rynku liczy się tylko zysk i drapieżność. Te wartości są ważne, ale coraz większego znaczenia nabierają te, które pozwalają żyć bez wyniszczającego stresu, depresji, poczucia zagrożenia. Trzeba na każdym kroku podkreślać, że w polskiej rzeczywistości gospodarczej pojawiają się technologie i szanse pozwalające na godne życie bez potrzeby wyjazdu do wielkich aglomeracji, czy zagranicę. Jestem przekonany, że rozwój regionalny powinien zmierzać w kierunku ukazywania możliwości samorealizacji tutaj, na miejscu, niezależnie od tego, czy to będzie wieś gminna, czy małe miasteczko. W tym sensie każde takie działanie ma wymiar pro publico bono. - Te związki są bardzo bliskie. EURADA-a jest organizacją, do której trafiają pierwsze projekty unijnych aktów legislacyjnych. Jesteśmy zapraszani do prowadzenia różnego rodzaju paneli dyskusyjnych w ramach Open Day organizowanych przez KE. Mamy w Komisji bardzo wysokie notowania. Z tych kontaktów płynie także następujący wniosek: Sytuacja i europejski rynek agencji rozwoju regionalnego to nie jest coś stałego, są różne modele ich tworzenia i funkcjonowania. Są kraje, gdzie mają one bardzo duże znaczenie i są takie, gdzie nie odgrywają aż tak istotnej roli. Są rządy, które chcą współpracować z agencjami, ale też są i takie, które nawet je likwidują. Na tym tle Polska wypada gdzieś pośrodku, neutralnie, co pozostaje nieco w sprzeczności z deklaracjami wieszczącymi wzmacnianie demokracji lokalnej i procesy decentralizacyjne. A przecież proces powstawania agencji w latach 90. był całkowicie oddolny one rodziły się z inicjatyw lokalnych. To prawda, że przed 20 laty agencje pozyskiwały kapitał ze spółek skarbu państwa, ale to był majątek niechciany, nie przynoszący profitu budżetowi. Postawiliśmy go na nogi i już to powinno dać rządzącym wiele do myślenia. Obecnie mamy do czynienia z kończącym się procesem sprzedawania przez państwo resztek swych udziałów w spółkach akcyjnych, jakimi są z reguły agencje regionalne. Siłą więc rzeczy stają się one prawie w 100 procentach własnością samorządów i innych podmiotów działających w skali regionalnej i lokalnej. Ogólny obraz nie jest pesymistyczny. Agencje dysponują znacznymi środkami finansowymi, w większości ich sytuacja jest stabilna, jeśli nie brać pod uwagę zawirowań personalnych, są trwałym elementem krajobrazu gospodarczego. - Niedawno, w końcu lutego w Warszawie, premier Ewa Kopacz uroczyście ogłosiła inaugurację w Polsce nowej perspektywy unijnej na lata Zapytam Pana jako szefa Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Bielsku Białej o cele, jakie sobie Pan stawia w związku z tymi okolicznościami? - Agencja jest spółką akcyjną z większościowym udziale bielskiego samorządu, a więc wszystkie działania, jakie podejmiemy, będą uzgadniane z głównym akcjonariuszem miastem. Na najbliższe lata przygotowaliśmy strategię rozwoju agencji adekwatną czasowo do unijnej perspektywy finansowej. Opiera się ona na trzech głównych filarach. Pierwszy to utworzenie lokalnego funduszu zalążkowego, dzięki któremu chcemy finansować powstawanie firm typu start-up, czyli spółki, które powstają w trybie od pomysłu do wdrożenia. Kolejnym filarem jest kontynuowanie arcyważnego z punktu widzenia przyszłości młodzieży w naszym regionie, projektu pod nazwą FABLAB. Chodzi o zapoznawanie ludzi z nowymi technologiami w zakresie przygotowywania, prototypowania i drukowania w technologiach 3D. Trzecim, bardzo ambitnym celem jest osiąganie coraz większej specjalizacji w pozyskiwaniu funduszy bezpośrednio z Komisji Europejskiej. Jestem przekonany, że aplikowanie o środki wsparcia właśnie bezpośrednio do Komisji Europejskiej jest najlepszą drogą do sukcesu. Ale, by to skutecznie robić, trzeba mieć informację, wiedzę i doświadczenie. A więc koło się zamyka - Dziękuję za rozmowę. 13

14 nr 107 ĆWIERĆ WIEKU DEMOKRACJI LOKALNEJ: SAMORZĄD OCZAMI JEGO LUDZI TRZEBINIA Najważniejsze myśleć pozytywnie! Rozmowa z Krystyną Barbarą Siemek Zastępcą Burmistrza Trzebini 14 Trzebinia. Strefy Aktywności Gospodarczej Strefa Aktywności Gospodarczej dawne ZMT - Od 10 lat nieprzerwanie piastuje Pani funkcję pierwszego zastępcy burmistrza. To wystarczający okres, by wyrobić sobie ugruntowane poglądy o tym, jakie znaczenie ma demokracja lokalna w naszym kraju - Jestem głęboko przekonana, że proces zapoczątkowany 25 lat temu to dobrodziejstwo dla Polski i jej mieszkańców. Ustawa o samorządzie terytorialnym, mimo jej niedoskonałości i potrzeby ciągłego nowelizowania to nie tylko jeden z najbardziej doniosłych, bo dających obywatelowi realny wpływ na władzę, ale najlepszych aktów prawnych uchwalonych przez Sejm od roku Trudno zatem nie odczuwać wielkiego zadowolenia i satysfakcji z faktu, że sami stworzyliśmy dla siebie takie narzędzia i możliwości działania, które przynoszą niesamowite rezultaty cywilizacyjne. To przecież samorządy wyposażone w odpowiednie kompetencje i budżety mają najlepsze rozeznanie, na zaspokojenie jakich potrzeb przeznaczyć w pierwszej kolejności pieniądze podatników. Są pod stałą ich kontrolą. To dlatego bez obaw można otwarcie mówić, że ludzie wzięli sami sprawy w swoje ręce. Nastąpiło niewiarygodne wręcz przewartościowanie w sferze mentalnej, Ludzie samorządów, czyli radni i urzędnicy stali się ludźmi służby. Poczucie misji i właśnie wewnętrzna chęć służenia mieszkańcom tych małych ojczyzn to są główne fundamenty motywacji dla tych, którzy wkraczają kandydując w wyborach samorządowych w realne, czasami bardzo trudne życie, wymagające rozwagi, wrażliwości i odpowiedzialności. Wierzę, i mam na to codzienne świadectwo, że znakomita większość społeczników zaangażowanych osobiście w pracę samorządów, w budowanie lepszej przyszłości, czyni to ze szlachetnych, uczciwych pobudek. Warto zdać sobie sprawę z wagi tego zjawiska, bo ono przekłada się nie tylko na komfort życia materialnego i mentalnego społeczności lokalnych, ale także na indywidualne losy. To nie truizm, że władza samorządowa jest coraz bliżej ludzi. Podobnie jak prawdą jest, że i ludzie są coraz bliżej tej władzy, że uważają ją za swoją. Rzecz jasna ten budujący obrazu rzeczywistości nie oznacza, ze możemy spocząć na laurach i kontentować się osiągnięciami i sukcesami,. To nie w stylu tych, którzy co cztery lata biorą ster w swoje ręce. Borykamy się z rozlicznymi problemami, jak to w życiu, ale często myślę, że tym, co mogłoby najbardziej pomóc samorządom, to sukcesywne ograniczanie interwencji państwa w ich działalności Byłoby to z korzyścią dla obu stron, a przede wszystkim dla mieszkańców miast i gmin. Muszę tu dodać, że wstąpienie w 2004 roku Polski do Unii Europejskiej było także przełomowym momentem w historii samorządów. Zyskaliśmy poważne wsparcie finansowe, ale również intelektualne zaczęliśmy implementować gdzie indziej sprawdzone wzory zarządzania lokalną społecznością, realizować inwestycje dotowane szczodrze przez Unię i według wysokich europejskich standardów, pod ścisła społeczną kontrolą, czego wymaga Komisja Europejska, która także uważnie przygląda się wykorzystaniu pieniędzy europejskich podatników. Dajemy sobie w Trzebini od lat doskonale z tym radę. - Zajmuje się Pani przede wszystkim inwestycjami w Trzebini i sięganiem po fundusze unijne. W zainaugurowanej niedawno w Polsce perspektywie finansowej UE na lata , nasz kraj uzyskał rekordowe wsparcie wyrażające się kwotą 82,3 miliarda euro. Ale wiadomo już, że nie będzie łatwo sięgać po kawałki tego tortu. Czy tylko wymóg zapewnienia udziału własnego, który sięga obecnie 35 procent wartości konkretnego projektu inwestycyjnego, jest najtrudniejszym do przeskoczenia progiem? - To prawda, ze unijny pieniądz będzie trudny. W związku z tym musimy realnie oceniać nasze własne możliwości inwestycyjne. W Radzie Miasta i w Urzędzie panuje jednak optymizm, myślimy pozytywnie. Oczywiście będziemy się starać, aby pozyskać na nasze projekty jak największe wsparcie finansowe dedykowane przez UE. Musimy też codziennie budować nową jakość naszych projektów powinny one być nie tylko użyteczne, zaspokajać potrzeby mieszkańców, ale i oryginalne, zarówno w płaszczyźnie określania celu, jak i sposobu jego realizacji. Urząd jest w związku z tym miejscem, w którym ustawicznie trwa burza mózgów. Konkurencja ze strony innych samorządów jest ogromna i musimy jej nie tylko sprostać, ale zwyciężać w niej. Jak widać bariery i problemy do rozwiązania mają naturę nie tylko ekonomiczną. Nie mniej ważna jest kreatywność, innowacyjność w podejściu do materii i sposobów jej zmieniania. - Czy dzisiaj ma Pani już sprecyzowaną listę zadań inwestycyjnych na kadencję ? - Jeszcze nie. Od ukonstytuowania się nowych władz uchwałodawczych i wykonawczych minęło zbyt mało czasu, by szczegółowo mówić o konkretach. Poza tym w początkach marca nadal nie znamy jeszcze kryteriów oceny, wskaźników i zasad, którymi - przy kwalifikowaniu do dofinansowania projektów - będzie się kierowało ministerstwo infrastruktury i rozwoju, czyli główny dysponent unijnych funduszy przyznanych Polsce. Uważam tę sytuację za co najmniej niezdrową, bo przecież perspektywa finansowa UE została określona od roku ubiegłego, tymczasem mamy rok, a słychać, ze pierwsze fot. archiwum UM Trzebinia unijne środki zaczną spływać do beneficjentów dopiero w roku przyszłym. Nie oznacza to jednak, że nie mam wizji tego, co powinniśmy zrobić. - A zatem? - Na pierwszy plan wysuwa się kontynuacja przedsięwzięć infrastrukturalnych. Chodzi o dalszą rozbudowę i modernizację sieci wodno-kanalizacyjnej. Poza miastem, na terenie gminy, mamy kłopot ze spełnieniem warunku, by na jeden kilometr sieci przypadało minimum 120 mieszkańców. Realnie więc patrząc muszę uznać, że nie będziemy mieli szans na dofinansowanie z UE tego zadania. Dlatego też wykonany tylko fragment ze 100 kilometrów sieci wymagających budowy. Po prostu żadne nasze sołectwo nie mieści się w widełkach, o których wspomniałam. Poszukujemy więc innych źródeł pieniędzy na ten cel. Duże nadzieje wiążę z Małopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym i z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Drugim w kolejności celem inwestycyjnym jest turystyczno-rekreacyjne zagospodarowanie Zalewu Balaton. Dużą uwagę przywiązuję do kontynuowania prac związanych z zagospodarowaniem centrum miasta, zwłaszcza przy ulicy Kościuszki, chcemy też dokończyć proces termomodernizacji obiektów oświatowych. Naturalnie kwestie związane z rozwojem stref aktywności gospodarczej i z rewitalizacją terenów poprzemysłowych nadal będą miały znaczenie priorytetowe.

15 MOŻLIWOŚĆ ELIMINOWANIA BARIER W ROZWOJU INNOWACJI nr 107 Model współpracy uczelni ze sferą biznesu Współcześnie wskazuje się, iż żyjemy w świecie powiązań 1. Są to wszelakie powiązania, zarówno te sieciowe, jak i różnorodne zależności pomiędzy podmiotami rynkowymi. Jak zauważa W. Czakon we wstępie do książki Sieci w zarządzaniu strategicznym, istnieje wręcz masowe zjawisko współdziałania i dalej wskazuje, iż uzasadnione jest podkreślenie wagi wyznacznika współczesności, tj. gospodarki opartej na sieciach 2. W ten nurt rozważań wpisuje się potrzeba współpracy sfery nauki i biznesu. Także problematyka związana z innowacjami coraz częściej kojarzy się z sieciami, kooperacją i różnorodnymi powiązaniami instytucjonalnymi, szczególnie w układach regionalnych 3. Powiązanie nauki z innowacyjnością polskiej gospodarki została opisana w Strategii Rozwoju Nauki w Polsce do roku, a w szczególności w jej celach strategicznych, wskazujących na 4 : podniesienie poziomu i efektywności nauki w Polsce oraz zwiększenie jej wkładu w naukę światową; pełniejsze wykorzystanie potencjału nauki dla edukacji narodowej, kultury i podniesienia poziomu cywilizacyjnego kraju; stymulowanie wzrostu innowacyjności polskiej gospodarki; ściślejsze zespolenie z Europejskim Obszarem Badawczym. Zgodnie z tym dokumentem jednym z celów nauki jest stymulowanie wzrostu innowacyjności polskiej gospodarki, a możliwe to będzie dzięki podejmowanej współpracy w relacji nauka-biznes. Bariery współpracy uczelni wyższych i przedsiębiorstw Współpraca pomiędzy światem nauki i biznesem nie jest pozbawiona trudności. wynikają one przede wszystkim z wielu barier, jakie pojawiają się w trakcie współpracy, a wśród nich możemy wyróżnić 5 : barierę mentalności niektórzy naukowcy preferują pracę indywidualną, nie potrafią lub nie chcą współpracować w grupie 6 ; barierę zachowań organizacyjnych niechęć do podejmowania ryzyka przez wielu pracowników uczelni; barierę informacyjną słabe kontakty środowisk naukowych ze sferą biznesu; barierę finansową wynikająca z oporu finansowania badań przez przemysł, czy braku standardów w uczelniach - podziału korzyści ze sprzedaży praw własności intelektualnej; barierę organizacyjną (współpraca uczelni z przemysłem nadal w większości przypadków opiera się na zaangażowaniu poszczególnych osób naukowców, brak jest często organizacyjnego wsparcia ze strony uczelni). W 2008 roku Fundacja Aurea Mediocritas przeprowadziła badanie, którego celem była analiza stanu współpracy pomiędzy środowiskiem nauki i biznesu w Polsce, w którym badaniem objęto 27 ośrodków naukowych o profilach: technicznym, ekonomicznym i medycznym, których działalność naukowa charakteryzuje się wysokim potencjałem komercjalizacji. W badaniu również uczestniczyły przedsiębiorstwa (94 podmiotów), prowadzących działalność w sektorach gospodarki, które charakteryzują się wysokim zapotrzebowaniem na innowacje 7. Analiza barier współpracy pomiędzy ośrodkami naukowymi a biznesem ukazuje, iż główne trudności w tym zakresie wynikają z braku lub/i złego przepływu informacji (wykres 1). Przedstawiciele uczelni wskazywali przede wszystkim na brak dostępu do informacji na temat potrzeb badawczych Wykres 1. Bariery dla współpracy pomiędzy ośrodkami naukowymi i przedsiębiorstwami Źródło: Najlepsze praktyki w zakresie współpracy ośrodków naukowych i biznesu przy wykorzystaniu środków z UE, A. Gabryś (pod red.), Wyd. Fundacja Aurea Mediocritas, Warszawa 2008, s. 9, dostępne na: Documents/ig_024.pdf, (-01-24). % przedsiębiorstw oraz na brak zainteresowania współpracą ze strony biznesu. Natomiast badane przedsiębiorstwa poza wadliwym przepływem informacji wskazywały najczęściej na brak opłacalności biznesowej oraz nieznajomość aktualnych realiów biznesu ze strony sektora nauki. Realne wydają się również trudności wynikające z pytania: czy świat nauki powinien dopasowywać się w do bieżących problemów biznesu, czy np. prowadzić badania tzw. sensu largo (obejmować zjawiska i problemy naukowe wynikające np. ze specjalizacji naukowych). Odpowiedzią na te pytanie może być sposób i rodzaj finansowania nauki np. ze środków UE, w którym kieruje się uwagę na finansowanie badań przy wzmocnieniu współpracy pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorstwami 8. Warto zaznaczyć, że ważną grupę barier innowacyjności stanowią czynniki związane z ograniczonym potencjałem wewnętrznym przedsiębiorstw i innych podmiotów rynku. Bariery te najczęściej mają swoje źródło w zasobach ludzkich oraz stosowanych systemach zarządzania, a wśród nich można wyróżnić bariery związane z: 9 oporem pracowników przed wprowadzaniem zmian; brakiem odpowiednio wykwalifikowanego personelu; niedostatecznymi kwalifikacjami kadry menedżerskiej; brakiem inwestowania w rozwój pracowników; brakiem planowania strategicznego; przekonaniem przedsiębiorców o braku potrzeby wprowadzania innowacji; brakiem kultury innowacyjnej i procedur zgłaszania pomysłów, usprawnień i propozycji zmian w firmach; niedostrzeganiem przez przedsiębiorców potrzeby podejmowania współpracy ze środowiskiem naukowym. W celu niwelowania barier dotyczących współpracy uczelni wyższej i przedsiębiorstw, podjęto próbę stworzenia rozwiązania modelowego takiej kooperacji, który eliminowałby powyższe bariery. Jest nim model współpracy trójstronnej: uczelnia przedsiębiorstwo - pracownicy naukowo-dydaktyczni / studenci / doktoranci, stanowiący produkt finalny projektu zatytułowanego PI-PWP Innowacyjny model współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi i przedsiębiorstwami, oparty na nowym systemie wdrażania technologii 10, realizowanego przez Akademię Techniczno-Humanistyczną w Bielsku-Białej, a współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Bariery współpracy proinnowacyjnej przedsiębiorstw i uczelni w świetle badań Opracowanie modelu współpracy pomiędzy uczelnią i przedsiębiorstwami zostało poprzedzone badaniem desk-research, którego efektem było opracowanie założeń wstępnych i ustalenie barier i problemów dotyczących kooperacji, zarówno z perspektywy uczelni wyższych, jak i firm. Na uczelni najważniejsze problemy zidentyfikowano w takich obszarach, jak: niski poziom wykorzystania potencjału B+R uczelni; zjawisko częściowego unikania świadczenia usług przez kadrę naukową za pośrednictwem uczelni, ze względu na obciążenia finansowe i narzuty uczelniane; brak przygotowania marketingowego niezbędnego do pozyskania klientów spoza uczelni; nieuregulowany kompleksowo status sprzętu laboratoryjnego i badawczego należącego do uczelni oraz brak regulaminów zarządzania własnością intelektualną; system oceny pracowniczej na uczelni, premiujący przede wszystkim tych naukowców, którzy publikują w punktowanych czasopismach; prawne ograniczenia, biurokracja, skomplikowane procedury utrudniające podjęcie współpracy; brak właściwych bodźców zachęcających naukowców do współpracy z gospodarką; wąski asortyment oferty B+R uczelni, wynikający z ograniczaniem się wyłącznie do własnych pracowników i sprzętu; Uczelnie wyższe i przedsiębiorstwa mają rozbieżne oczekiwania związane z: tempem współpracy, jej zasadami i oczekiwanymi wynikami. Kluczowe problemy, utrudniające współpracę ze strony przedsiębiorstw wiążą się z tym, że: nie dysponują wymaganą wiedzą o ofercie B+R uczelni wyższych; cierpią na niedobór kapitału na finansowanie usług B+R na zewnątrz; postrzegają współpracę z naukowcami stereotypowo, jako kosztowną, która dodatkowo wiąże się z dużą biurokracją, długim oczekiwaniem na jej efekty; nie są przyzwyczajone do stałej współpracy, a jedynie sporadycznego rozwiązywania trudnych problemów. Kolejna faza badań została przeprowadzona z wykorzystaniem badań jakościowych, których celem była weryfikacja istnienia powyższych hipotetycznych barier współpracy. Badanie zostało zrealizowane w 2012 roku, w formie wywiadów przeprowadzonych wśród czterech grup respondentów: pracowników naukowych, studentów, ekspertów ds. innowacji oraz przedsiębiorców (po 5 osób w każdej grupie). Analiza wyników badań pozwoliła na potwierdzenie założonych hipotetycznych barier współpracy. Współpraca przedsiębiorstw i uczelni wyższych została oceniona na poziomie niezadowalającym. Do kluczowych barier kooperacji po stronie środowiska akademickiego zaliczono m.in. niskie zarobki naukowców wykonujących zlecenia B+R za pośrednictwem uczelni, ze względu na obowiązkowe narzuty. Respondenci zwrócili także uwagę na inne problemy takie jak: biurokracja i nadmierna formalizacji procedur, brak umiejętności wyceny wiedzy, niewystarczające premiowanie w systemie oceny pracowniczej współpracy naukowców z przedsiębiorstwami. Ciąg dalszy na stronie 16 15

16 nr 107 MOŻLIWOŚĆ ELIMINOWANIA BARIER W ROZWOJU INNOWACJI Dokończenie ze strony 15 Po stronie przedsiębiorstw kluczowe znaczenie mają następujące ograniczenia: niski poziom wiedzy o ofercie B+R uczelni, brak środków finansowych niezbędnych do uruchomienia zleceń prac B+R na zewnątrz, a także stereotypy towarzyszące postrzeganiu tej współpracy (wysokie koszty współpracy, oderwanie działalności uczelni od praktyki gospodarczej, mała efektywność i nadmierna biurokracja) 11. Przedsiębiorstwa wykazują brak gotowości stałej współpracy z uczelniami w zakresie usług B+R, a także niewielki poziom wiedzy o tym, co uczelnie w tym zakresie mają do zaoferowania i o możliwościach wspólnego kreowania innowacyjnych rozwiązań. Przedsiębiorstwa są zniechęcone do nawiązania formalnej współpracy z uczelnią, ale są skłonni nawiązywać indywidualną współpracę z pracownikami naukowymi. Z drugiej strony pracownicy obawiają się również trudności związanych ze wdrożeniem innowacji, dezaktualizacji ich kompetencji 12. Swoją opinię dotyczącą ograniczeń współpracy uczelni wyższych i przedsiębiorstw wyrazili także eksperci do spraw innowacji. Według nich, kluczowym czynnikiem mającym wpływ tę współpracę jest brak marketingowego podejścia do wiedzy i traktowania jej jako produkt rynkowy, niska efektywność działań promocyjnych, prowadzonych przez uczelnie i ukierunkowanych na przedsiębiorstwa. Eksperci zwrócili uwagę, podobnie jak pozostali respondenci, na zbytnią biurokrację, stosunkowo niski poziom wiedzy praktycznej pracowników akademickich, którzy nazbyt koncentrują się na dydaktyce i badaniach podstawowych, a mniej na badaniach utylitarnych, bliższych praktyce gospodarczej 13. Wśród działań pogłębiających podjęte badania zrealizowane zostały wizyty studyjne (2 krajowe i 2 zagraniczne), z udziałem partnerów ze Słowacji, z którymi odbyto cykl spotkań. Opracowane zostały także studia literaturowe o tematyce związanej ze współpracą nauki i biznesu, a które pogłębiły analizę problemu w poszczególnych jego aspektach 14. Działania te pozwoliły ujawnić nowe aspekty badanego zagadnienia, a głównym problemem w relacjach nauka biznes jest brak efektywnego mechanizmu współpracy, pozwalającego na pogodzenie interesów: uczelni wyższych, kadry naukowej i przedsiębiorców, gdzie grupy te deklarują zainteresowanie transferem wiedzy ze sfery nauki do gospodarki, ale zidentyfikowane w projekcie czynniki, występujące po każdej ze stron, skutecznie utrudniają wypracowanie kompromisowego rozwiązania w obecnych warunkach 15. Innowacyjny model kooperacji biznesu z uczelniami wyższymi Jak już zauważono przedstawiany model współpracy biznesu z uczelniami wyższymi jest efektem projektu zrealizowanego przez Akademię Techniczno-Humanistyczną, pt. Innowacyjny model współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi i przedsiębiorstwami, oparty na nowym systemie wdrażania technologii 16. Idea Modelu opiera się na praktyce współpracy trójstronnej pomiędzy: uczelniami, przedsiębiorstwami, pracownikami naukowo-dydaktycznymi, studentami i doktorantami (rys. 1). Szczególną uwagę w modelu skupiono na potrzebach przedsiębiorstw w zakresie procesów modernizacyjnych i innowacyjnych, z wykorzystaniem nowatorskich maszyn, urządzeń i rozwiązań technologicznych. Głównym założeniem metodologicznym modelu jest współpraca uczelni wyższych i przedsiębiorstw, która ma prowadzić do pomyślnych wdrożeń nowych rozwiązań technologicznych oraz do powstawanie innowacyjnych rozwiązań. Dodatkowym efektem wdrożenia modelu powinna być dynamizacja współpracy pomiędzy nauką i praktyką gospodarczą. Rys. 1. Model współpracy trójstronnej: Uczelnia Przedsiębiorstwo Pracownicy naukowo- dydaktyczni / studenci / doktoranci przez pracowników naukowo-dydaktycznych, studentów i doktorantów, w porozumieniu i we współpracy z pracownikami ze strony producenta. Organizacja współpracy pomiędzy stronami wykorzystującymi model, zakłada dwa główne kierunki współpracy. Po pierwsze przedsiębiorstwo zainteresowane skorzystaniem z usług naukowo badawczych podejmuje współpracę z uczelnią, obejmującą aspekty organizacyjne i techniczne, udostępnienie miejsca i wytypowanie zespołu badawczego. Z drugiej strony przedsiębiorstwo nawiązuje współpracę z pracownikami naukowo- dydaktycznymi, doktorantami i studentami, w ramach bezpośrednich relacji pomiędzy tymi przedstawicielami uczelni oraz przedsiębiorcami. Znajduje to wyraz w umowach podpisywanych bezpośrednio pomiędzy tymi stronami, a wynagrodzenia osobowe wypłacane są wówczas bezpośrednio przez usługobiorcę. Prezentowany model obejmuje swoim zasięgiem szeroką grupę interesariuszy. Należy wymienić wśród nich: uczelnię (a w szczególności Centrum Innowacji i Transferu Technologii), przedsiębiorstwo oraz zasoby osobowe tych podmiotów (pracowników naukowo-dydaktycznych uczelni, studentów i doktorantów, przedsiębiorców oraz pracowników przedsiębiorstwa). Zastosowanie modelu wiąże się z realizacją licznych zadań, stawianych przed poszczególnymi grupami interesariuszy. Zadania uczelni obejmują: 1. Prowadzenie działań promujących usługi B+R, ze szczególnym uwzględnieniem przedsiębiorstw i otoczenia biznesowego oraz kadry; 2. Nawiązanie współpracy z przedsiębiorcą; 3. Zrekrutowanie kadry, która w najlepszy sposób będzie mogła zrealizować usługę B+R optymalna realizacja potrzeb zgłoszonych przez przedsiębiorstwo; 4. Wyznaczenie lidera zespołu, odpowiedzialnego za kontakt z przedsiębiorstwem oraz wykonanie zadania badawczego; 5. Podpisanie umowy z przedsiębiorstwem; 6. Udostępnienie stosownej powierzchni na terenie Uczelni na potrzeby testowania maszyny 17. Pracownik naukowo-badawczy ma za zadanie przede wszystkim zaplanowanie prac badawczo rozwojowych, realizację tych prac zgodnie z przyjętym harmonogramem. Wyniki prowadzonych badań prezentowane mają być w formie raportów cząstkowych oraz protokołu zdawczo-odbiorczego. Szczególnym efektem tych prac ma być tzw. manual, czyli rozszerzona instrukcja stosowania badanej maszyny lub urządzenia. Zadaniem studentów i doktorantów jest wykonywanie powyższych czynności w ramach współpracy z pracownikami naukowo-dydaktycznymi i pod ich nadzorem. Zadaniem przedsiębiorcy jest przedstawienie potrzeb stawianych przed pracami B+R, poprzez wypełnienie karty zlecenia. Warunkiem formalno- -prawnym rozpoczęcia współpracy jest dopełnienie formalności przez przedsiębiorcę, związanych z podpisaniem umów z poszczególnymi stronami współpracy: uczelnią, pracownikami i studentami. Kolejnym obowiązkiem przedsiębiorstwa jest dostarczenie maszyny lub urządzenia na teren uczelni, przy czym musza być odpowiednio przygotowane do badań i ubezpieczone. Po zakończeniu prac badawczo-rozwojowych zgodnie z harmonogramem, przedsiębiorca jest zobowiązany do uiszczenia wynagrodzeń beneficjentom podpisanych wcześniej umów. Ważną stroną współpracy są także pracownicy przedsiębiorstwa, którzy będą w przyszłości wykorzystywać maszyny i urządzenia, będące przedmiotem badań. Są oni zobowiązani do aktywnej współpracy ze środowiskiem akademickim oraz należytego wykorzystania w praktyce wiedzy i wyników, będących efektem prac badawczych. Wdrożenie innowacyjnego modelu współpracy prowadzi za sobą uruchomienie 17-etapowej procedury, którą przedstawiono na rysunku 1. Proces jest przejrzysty i zakłada zaangażowanie wszystkich stron współpracy do sprawnej realizacji poszczególnych celów. Model zakłada zaangażowanie pracowników przedsiębiorstwa usługobiorcy do testowania maszyny/urządzeń oraz prac badawczo-rozwojowych. Pozwala to na szybkie wdrożenie do bieżącej działalności operacyjnej, dzięki czemu obniżone są do minimum koszty szkoleń i ewentualnych przestojów. Procedura kończy się wdrożeniem wyników testów i pomiarów oraz ich wykorzystaniem w bieżącej działalności przedsiębiorstwa. 16 Źródło: Instrukcja stosowania produktu finalnego, przygotowana w ramach projektu: Innowacyjny model współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi i przedsiębiorstwami, Materiały wewnętrzne CITT, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2013, s. 4. Prezentowany model opracowany został na podstawie założenia, iż innowacje powstawać mogą w sposób efektywny na styku trzech grup podmiotów: uczelni wyższych, przedsiębiorstw oraz pracowników naukowo-dydaktycznych, studentów i doktorantów. Głównym celem przyświecającym tej modelowej współpracy jest zwiększenie skali usług badawczo-rozwojowych, przy większym zaangażowaniu nie tylko instytucji podejmujących współpracę, ale również przedstawicieli uczelni (pracowników naukowo-dydaktycznych, studentów, doktorantów) oraz przedsiębiorców. Model innowacyjnej współpracy zakłada przede wszystkim wsparcie procesów wdrożeniowych nowych maszyn, urządzeń, rozwiązań technologicznych o mniejszej skali, które w konsekwencji ma prowadzić do świadczenia przez uczelnię usług badawczo- rozwojowych. W ramach współpracy oferowane są także usługi testowania maszyn i urządzeń w laboratoriach uczelni. Przedsiębiorstwo, które chce wdrożyć je do produkcji, może dzięki tym usługom otrzymać wyniki analizy budowy prototypów oraz ich funkcjonowania podczas testów wykonywanych Tytułem podumowania Współcześnie, jak wskazują wyniki badań, istnieją bariery współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi i ich otoczeniem biznesowym. Stworzony w Akademii Techniczno- Humanistycznej w Bielsku-Białej Innowacyjny model współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi i przedsiębiorstwami, oparty na nowym systemie wdrażania technologii wskazuje, iż można poszukiwać dróg przezwyciężenia tych trudności. Zaproponowane nowe mechanizmy kooperacji zakładają, że ważne jest zaangażowanie do kooperacji nie tylko uczelni wyższej i przedsiębiorstwa, ale także naukowców, studentów, doktorantów oraz pracowników podmiotu gospodarczego. Model definiuje zarówno procedury postepowania, jak i zakresy obowiązków stron poszczególnych umów, ich wzory oraz zasady współpracy. Bibliografia 1. A world of connections: A special report on social networking, The Economist, January 30th 2010, dostępne na: (-01-20). 2. Badanie barier i stymulatorów dotyczących mechanizmów tworzenia i transferu innowacji ze środowiska naukowego do sektora przedsiębiorstw, pod red. S. Szultki, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk Czakon W., Sieci w zarządzaniu strategicznym, Wydawnictwo Jak, Warszawa Instrukcja stosowania produktu finalnego, przygotowana w ramach projektu: Innowacyjny model współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi i przedsiębiorstwami, Materiały wewnętrzne CITT, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała

17 MOŻLIWOŚĆ ELIMINOWANIA BARIER W ROZWOJU INNOWACJI nr 107 Rysunek 1. Etapy realizacji modelu Uczelnia/CITT wyszukuje przedsiębiorcę zamierzającego wdrożyć do Przedsiębiorstwo zgłasza zapotrzebowanie na wiedzę, doprecyzowanie produkcji nową maszynę, urządzenie lub rozwiązanie technologicznie warunków wdrożenia ê ê Uczelnia/CITT ocenia możliwość realizacji zlecenia uwzględniając swoje możliwości ê Uczelnia/CITT wyszukuje pracowników o najlepszych kompetencjach i kwalifikacjach ê Uczelnia/CITT wyznacza lidera zespołu, odpowiedzialnego za przedstawienie planu realizacji usługi ê Uczelnia/CITT podpisuje umowę z przedsiębiorcą określającą warunki wykonania zlecenia ê Przedsiębiorca podpisuje umowę z pracownikami naukowo-dydaktycznymi, studentami (doktorantami) Przedsiębiorca doprecyzowuje warunki zamówienia ê Przedsiębiorca dostarcza i instaluje maszynę/urządzenie na Uczelni lub wskazuje inne miejsce testowania ê Pracownicy naukowo-dydaktyczni uczelni wraz ze studentami, doktorantami przeprowadzają testowanie ê Przedsiębiorca deleguje członka swojej kadry pracowniczej do udziału w procesie testowania ê Pracownik przedsiębiorstwa bierze aktywny udział w procesie testowania ê Przygotowanie raportów cząstkowych zgodnie z przyjętym harmonogramem prac (informacje o postępie prac, wynikach, ewentualnych: problemach, awariach, uszkodzeniach, opóźnieniach prac). ê Kodyfikacja wiedzy przez wykonawców testowania, poprzez opracowanie tzw. manuala ê Przekazanie przez lidera zespołu manuala przedsiębiorcy, wraz z protokołem zdawczo-odbiorczym ê Opcjonalne szkolenie, z zakresu manuala, w siedzibie przedsiębiorstwa ê Przedsiębiorca podpisuje protokół zdawczo-odbiorczy ê Pracownik przedsiębiorstwa zapoznaje się z wynikami pracy zawartymi w manualu i adaptuje je do konkretnej praktyki gospodarczej. Źródło: Instrukcja stosowania produktu finalnego, przygotowana w ramach projektu: Innowacyjny model współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi i przedsiębiorstwami. Materiały wewnętrzne CITT, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała Mstowska M., Dofinansowanie dla uczelni w ramach Funduszy Strukturalnych UE , Wyd. Uniwersytet Łódzki, dostępne na: content/uploads/2014/12/fundusze-strukturalne1.pdf, (-01-25). 6. Najlepsze praktyki w zakresie współpracy ośrodków naukowych i biznesu przy wykorzystaniu środków z UE, A. Gabryś (pod red.), Wyd. Fundacja Aurea Mediocritas, Warszawa 2008, dostępne na: Documents/ig_024.pdf, (-01-24). 7. Panek R., Stymulatory i bariery działalności innowacyjnej i transferu technologii, Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie 2009, Nr 2(13). 8. Pomykalski A., Współpraca przedsiębiorstw w zakresie innowacji w regionie, [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, 2012, nr 92, Strategiczne uwarunkowania kształtowania potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw, Szczecin Raport z wyników wywiadów dotyczących stanu współpracy nauki z biznesem, przeprowadzonych wśród pracowników naukowych, przedsiębiorców, studentów i ekspertów ds. innowacji na potrzeby projektu: Innowacyjny model współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi i przedsiębiorstwami, oparty na nowym systemie wdrażania technologii, Materiały wewnętrzne CITT, Akademia Techniczno- Humanistyczna w Bielsku-Białej, Bielsko- -Biała Strategia Rozwoju Nauki w Polsce do roku, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa 2008, dostępne na: 5a6.pdf (-01-24). 11. Strategia wdrażania projektu innowacyjnego testującego, Materiały wewnętrzne CITT, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała Transfer technologii z uczelni do biznesu. Tworzenie mechanizmów transferu technologii, K. Santarek (red.), J. Bagiński, A. Buczacki, D. Sobczak, A. Szerenos, PARP, Warszawa 2008, dostępne na: ( ). 13. Working Together Creating Knowledge, Copyright, American Council on Education, Washington 2001, dostępne na: ( ). Artykuł został przygotowany w ramach projektu PI-PWP Innowacyjny model współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi i przedsiębiorstwami, oparty na systemie wdrażania nowych technologii współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet VIII. Wysoka jakość systemu oświaty, Działanie 8.2 Transfer wiedzy, Poddziałanie Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw. W przygotowaniu artykułu wykorzystano materiały wypracowane w ramach ww. projektu. Więcej na temat projektu: 1 A world of connections: A special report on social networking, The Economist, January 30th 2010, (-01-20). 2 W. Czakon, Sieci w zarządzaniu strategicznym, Wydawnictwo Jak, Warszawa 2012, s A. Pomykalski, Współpraca przedsiębiorstw w zakresie innowacji w regionie, [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, 2012, nr 92, Strategiczne uwarunkowania kształtowania potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw, Szczecin 2012, s Strategia Rozwoju Nauki w Polsce do roku, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa 2008, dostępne na: ( ). 5 Transfer technologii z uczelni do biznesu. Tworzenie mechanizmów transferu technologii, K. Santarek (red.), J. Bagiński, A. Buczacki, D. Sobczak, A. Szerenos, PARP, Warszawa 2008, s. 35, dostępne na: sba.gov.pl/files/74/81/194/4372.pdf, (-01-24). 6 Working Together Creating Knowledge, Copyright, American Council on Education, Washington 2001, s. 30, dostępne na: (-02-12). 7 Najlepsze praktyki w zakresie współpracy ośrodków naukowych i biznesu przy wykorzystaniu środków z UE, A.Gabryś (pod red.), Fundacja Aurea Mediocritas, Warszawa 2008, gov.pl/wyniki/ Documents/ig_024.pdf, ( ). 8 M. Mstowska, Dofinansowanie dla uczelni w ramach Funduszy Strukturalnych UE , Wyd. Uniwersytet Łódzki, dostępne na: STRUKTURALNE1.pdf, (-01-25). 9 Por. R. Panek, Stymulatory i bariery działalności innowacyjnej i transferu technologii, Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie 2009, Nr 2(13), s. 52; Badanie barier i stymulatorów dotyczących mechanizmów tworzenia i transferu innowacji ze środowiska naukowego do sektora przedsiębiorstw, pod red. S. Szultki, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk 2008, s Strategia wdrażania projektu innowacyjnego testującego, Materiały wewnętrzne CITT, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2013, s Strategia wdrażania projektu innowacyjnego testującego, op. cit., s Ibidem, s Raport z wyników wywiadów dotyczących stanu współpracy nauki z biznesem, przeprowadzonych wśród pracowników naukowych, przedsiębiorców, studentów i ekspertów ds. innowacji na potrzeby projektu: Innowacyjny model współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi i przedsiębiorstwami, oparty na nowym systemie wdrażania technologii, Materiały wewnętrzne CITT, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2013, s Strategia wdrażania projektu innowacyjnego testującego, op. cit., s Ibidem. 16 Instrukcja stosowania produktu finalnego, przygotowana w ramach projektu: Innowacyjny model współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi i przedsiębiorstwami, Materiały wewnętrzne CITT, Akademia Techniczno- Humanistyczna w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2013, s Instrukcja stosowania produktu finalnego, op. cit., s. 6. dr Ewa Lipianin Zontek Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 17

18 nr 107 POLSKIE SAMORZĄDY U PROGU UNIJNEJ PERSPEKTYWY : ŚREM Moja dewiza z dala od wielkiej polityki Z Adamem Lewandowskim Burmistrzem Śremu rozmawia Jacek Broszkiewicz - W tym roku przypada 25-lecie samorządu terytorialnego w Polsce. Jest Pan od wielu lat burmistrzem Śremu, ale także naukowo zajmował się Pan tą problematyką. Zna Pan więc nie tylko praktyczny wymiar sprawowania władzy samorządowej, ale też i jej teoretyczny, naukowy model. Co, po ćwierćwieczu demokracji lokalnej w Polsce, można powiedzieć na temat jej funkcjonowania, jakie są jej jasne i ciemne strony? - Rok jest wyjątkowy, ponieważ mija 25 lat od powstania nowej idei samorządowej. Wprowadzenie nowych rozwiązań dot. rozwoju lokalnego jest bezsprzecznie najbardziej udanym rozwiązaniem pro-rozwojowym, które zostało wdrożone na przełomie roku. Oczywiście ta przemiana miała charakter bardzo polityczny, ale zmieniała podejście do wielu płaszczyzn życia, związanych przede wszystkim z gospodarką i usługami. Wówczas okazało się, że to my, mieszkańcy mniejszych miast, sami możemy decydować o wielu sprawach, które dotychczas były centralizowane i leżały w gestii władz centralnych. Do tej pory zajmowałem się wieloma praktycznymi wymiarami sprawowania władzy samorządowej. Moje szczególne zainteresowanie wzbudza współdziałanie dwóch przestrzeni samorządności i wspierania przedsiębiorczości, a szczególnie sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Znakomitym obrazem, który dokumentuje ten fakt, jest rewolucja w tych relacjach, a którą mieliśmy szansę wprowadziła w miastach wybory w poszczególnych okręgach. To z pewnością będzie sprzyjało lepszej współpracy i rozwojowi zadań samorządowych. Ciemnymi stronami samorządności są nadal kagańce zakładane w związku ze sposobami finansowania oraz bariery związane z wdrażaniem ogólnie zaprojektowanych zmian. Przykładem może być zmiana w usługach dot. ewidencji ludności wdrożenie i realizacja zadania rządowego w stopniu spełniającym oczekiwania klienta wiąże się z dodatkowymi nakładami ponoszonymi przez gminę. Niezwykle ważne jest to, że ustrój samorządów lokalnych nadal jest wolny, że samorząd może podejmować wiele decyzji szczególnie prorozwojowych w oparciu o ustawę dot. samorządów lokalnych, terytorialnych; że od aktywności samorządu zależy możliwość sprowadzenia i funkcjonowania podmiotów gospodarczych na terenie samorządu. Niestety system ma również pewne wady: nie da się wprowadzić zmian, które ograniczą karty nauczyciela, a ustalenie kryteriów dot. pomocy społecznej, systemu dodatków wyrównawczych czy wielu innych spraw powinno znaleźć się w kompetencjach gminy. Podsumowując z całym przekonaniem mogę stwierdzić, że minione ćwierćwiecze to lata dobrze zrealizowanych zadań, a samorządy, które funkcjonowały od 1990 roku spełniły swoją rolę. 18 Śrem,Panorama zaobserwować. Dotyczy to przede wszystkim pełnej decentralizacji przy problematycznych sprawach dotyczących finansowania przez rząd zadań regionalnych. Po drugie niepotrzebne nieraz wprowadzenie regulacji na poziomie ogólnopolskim, które komplikują rozwiązania lokalne. Przekazanie kompetencji władzom samorządowym, usprawniłoby wiele działań i przyspieszyłoby rozwiązanie problemów kierując się zasadą, że pieniądze wydawane są lepiej, kiedy są blisko ludzi. Dotyczy to takich działań jak funkcjonowanie pomocy społecznej, edukacji, oświaty, opieki przedszkolnej. Na przykładzie gminy Śrem mogę powiedzieć, że w latach 90-tych funkcjonowała tu niewielka liczba przedszkoli z niewystarczającą ofertą miejsc przedszkolnych, obecnie poprzez stworzenie sieci przedszkoli gminnych i prowadzonych przez inne organy wszystkie dzieci mają zagwarantowaną opiekę w placówkach, których aktywność i możliwości są ogromne, a sam nabór odbywa się w sposób elektroniczny. Jasne strony samorządności to na pewno bliskość ludzi i zróżnicowany rozwój poszczególnych samorządów. Wiele jednak zależy od tego, jaka jest aktywność ludzi w podejściu do nowych rozwiązań. Ważnym aspektem jest również ostatnia zmiana, która - Czy zgodzi się Pan z tezą, że po początkowym, w ciągu 10 lat polskiego członkostwa w UE, zachłyśnięciu się przez samorządy możliwościami realizowania wielu ambitnych i kosztownych projektów z nawet 85-procentowym dofinansowaniem obecnie nadchodzi czas trudnego unijnego pieniądza i coraz większa świadomość faktu, że trzeba będzie generować własne środki inwestycyjne (być może ograniczyć wymiar inwestycji), a nawet zweryfikować strategie rozwojowe związane z aplikowaniem po środki UE? Jak to wygląda w kontekście planów inwestycyjnych śremskiego samorządu do roku 2020? - Dwa okresy absorpcji środków unijnych różnią się między sobą. W pierwszym okresie, który zakończył się w 2014 roku, nadganialiśmy wszystkie różnice związane z infrastrukturą. W Śremie gminie, która liczy 42 tysiące mieszkańców zakończony został proces kanalizowania i wodociągowania. Ponieśliśmy ogromne nakłady finansowe, a teraz możemy skupić się na innych, innowacyjnych i bardziej inteligentnych rozwiązaniach, które posłużą dalszemu rozwojowi naszej gminy. Te lata to również przebudowa systemu drogowego, którego stan w 2007 roku był katastrofalny. Aktualnie posiadamy obwodnicę miasta (zrealizowaną w dwóch

19 POLSKIE SAMORZĄDY U PROGU UNIJNEJ PERSPEKTYWY : ŚREM nr 107 etapach), przebudowane zostały główne drogi w Śremie oraz wiele dróg osiedlowych. Trwają intensywne prace nad poprawą komunikacji pomiędzy Śremem a Poznaniem. Bardzo ważnym aspektem jest budowa systemu alternatywnych form komunikacji, jak np. ścieżek rowerowych, ale to jest właśnie wyzwanie nowe na lata To właśnie teraz i w najbliższej przyszłości nastawiamy się na przyspieszenie rozwoju naszej gminy poprzez nowe inteligentne rozwiązania. Zdajemy sobie sprawę, że musimy walczyć o źródła finansowania aplikując o środki zewnętrzne na nowe zadania i pomysły. Myślę tu o takich przedsięwzięciach jak: adaptacja do zadań publicznych zabytkowej wieży wodociągowej, budowa największego w Wielkopolsce portu rzecznego, do którego gmina posiada już pozwolenie na budowę, budowa hali sportowej ostatniej już w naszej gminie. Chcemy wprowadzić nowe rozwiązania dot. usług kulturalnych. Na początku marca oddana do użytku została biblioteka spełniająca wymogi certyfikatu Biblioteka+, przystąpimy do drugiego etapu przebudowy zabytkowego budynku Muzeum Śremskiego, przymierzamy się do budowy sali widowiskowej. Warto zaznaczyć, że okres unijny to także stwarzanie warunków do rozwoju przedsiębiorczości, tworzenie nowych przestrzeni dla inwestorów polskich i zagranicznych. Intensywnie zmieniamy jakość życia, ale staramy się uaktywniać tych, którzy nie nadążyli za rozwojem. Inwestujemy w edukację, wspieramy przedsięwzięcia związane z ograniczeniem emisji dwutlenku węgla. - Przeglądając listę firm, które zainwestowały i inwestują w Śremie, a zwłaszcza specjalnej strefie ekonomicznej - odniosłem wrażenie, że lokowanie się w niej zwłaszcza przedsiębiorstw produkcyjnych jest wynikiem świadomych zachęt i ulg wynikających z przemyślanej polityki gospodarczej władz samorządowych. Czy podziela Pan pogląd, że mamy już do czynienia z pewnym nasyceniem sfery usług w społecznościach lokalnych i przychodzi czas stawiania na wytwórczość, produkowanie dóbr i towarów? - W ostatnich latach gmina Śrem zyskała inwestorów polskich oraz z kapitałem zagranicznym. Rzeczywiście stawiamy na przedsiębiorstwa małe i średnie, a nie na gigantów, którzy przy bessie gospodarczej podlegają przemianom. Łatwiej jest zapanować nad zmianami w firmach, które zatrudniają osób niż około tysiąca pracowników. Mamy już za sobą okres, w którym Śrem funkcjonował w oparciu o wielkie przedsiębiorstwo Odlewnię Żeliwa zatrudniającą niemal 4 tysiące pracowników. Dziś, po restrukturyzacji, Odlewnia zatrudnia ok. 600 osób, a inwestując w nowe technologie, realizuje produkcję Śrem, Promenada na najwyższym poziomie. Wspomnę również, że niemiecka firma Rehau buduje już trzecią fabrykę w strefie ekonomicznej, a TFP Grafika firma polska drugą. Na obszarze gminy realizowane są też inne inwestycje działających już przedsiębiorstw np. Gawroński Sp. z o.o. w branży spawalniczej, buduje nową fabrykę, New Holland przy nowym rozdaniu unijnym rozszerza swoje usługi sprzedaży i serwisu wielkich ciągników rolniczych. Powstają nowe usługi (Euro Cash), rozwija się sieć galerii i sklepów lokalnej spółdzielni PSS Społem. Tak, nie mylę się, PSS Społem to sieć, która powszechnie w miastach jest siecią upadającą, a w Śremie przeżywa okres rozkwitu. Jako samorząd stawiamy na trzy aspekty: handel, usługi i produkcja. Handel i usługi rozwijają się, odczuwamy jednak niedosyt firm produkcyjnych. Zamierzamy bardzo usilnie wspierać działania związane z obsługą w zakresie przedsiębiorczości. Podkreślę, że w Śremie funkcjonuje specjalna agenda Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości, która wspiera działania związane z przedsiębiorczością. Do Unii należą gminy z powiatu śremskiego, powiat śremski oraz gmina Krobia z powiatu gostyńskiego. Trwają rozmowy z kolejnymi gminami, które chcą się również w tym zakresie rozwijać, m.in. z gminą Krzywiń z powiatu kościańskiego. Zlokalizowanie kapitału w gminie przez nowe podmioty gospodarcze wiąże się ze stworzeniem warunków do realizacji usług kulturalnych, edukacyjnych i wielu innych elementów, a inwestor musi znaleźć wsparcie i potwierdzenie swojego wyboru ze strony samorządu. - Z poprzednim pytaniem wiąże się kwestia następująca. Czy kreowanie warunków komfortowego, spokojnego życia w dobrobycie mieszkańców, staje się w jeszcze większym, niż do tej pory wymiarze, priorytetem dla władz samorządowych w Śremie? A jeśli tak, to, czy takie spojrzenie na rzeczywistość rodzi się z poczucia dumy z dokonań, czy też z reakcji na obraz zgliszcz, jaki chcą nam narzucić niektórzy politycy? - Oczywiście zależy nam na kreacji coraz lepszych warunków do rozwoju. Zwrócę uwagę na fakt, że stawiamy na kulturę, edukację i sport. Inwestujemy w plażę, w parki, w przestrzeń, w której ludzie wypoczywają. Zainteresowania i preferencje mieszkańców ulegają przeobrażeniom. Trafionym pomysłem okazało uruchomienie bezpłatnej wypożyczalni rowerów na Promenadzie nad Wartą wiosną planujemy otworzyć drugi punkt w innej części miasta. Modernizując drogi zastanawiamy się jak wdrożyć nowe elementy i usprawnić system komunikacji rowerowej. Potrzeby inwestycji często uświadamiają nam mieszkańcy to oni wiedzą, co jest potrzebne do lepszego życia na co dzień. Musimy zdawać sobie sprawę, że spory obszar Śremu to zabudowa wielorodzinna i to tu trzeba lokalizować możliwości rekreacji i wypoczynku. Jesteśmy dumni, że ta przestrzeń daje się modelować. Wymaga to oczywiście jeszcze wielu zmian, ale poświęcamy środki i czas na budowę nowych obszarów rekreacyjnych. - Zasadniczym celem budżetu obywatelskiego jest większe otwarcie na głos samych mieszkańców, poprzez włączenie ich do dyskusji na temat priorytetów społeczności lokalnej z perspektywy jej wspólnego dobra. Cel ten ma prowadzić do aktywnego zaangażowania się w proces opracowania budżetu obywatelskiego oraz do efektywnego wydawania wspólnych środków z lokalnego budżetu i budowania więzi w lokalnej społeczności. Od początku sprawowania przez Pana władzy w śremskim samorządzie cały czas jest Pan do dyspozycji mieszkańców, prowadzi z nimi aktywny, codzienny dialog. Jak zatem spogląda Pan na ten pomysł, który zrodził się w końcu ubiegłego roku w polskich elitach władzy? - W tym roku przystępujemy do przedsięwzięcia Budżetu Obywatelskiego. Gmina przeznaczy zł na realizację projektów, których pomysłodawcami oraz decydentami będą mieszkańcy gminy Śrem. Projekty mogą dotyczyć wielu sfer: sportu, rekreacji, edukacji, zdrowia, kultury, komunikacji, ochrony środowiska, pomocy społecznej, przestrzeni publicznej, zieleni miejskiej i wielu innych. Projekty zostaną zweryfikowane i poddane głosowaniu. W marcu przystąpimy do promocji tego przedsięwzięcia, a przed nami wiele działań zachęcających śremian do zaangażowania i udziału w wydawaniu części budżetu gminnego. Realizacja pomysłów mieszkańców nastąpi w przyszłym roku. Uważam, że ważne jest, aby aktywnie spotykać się ze wszystkimi środowiskami. Nie uda nam się wprowadzać istotnych zmian nie utrzymując ścisłego dialogu z mieszkańcami. Pomysł budżetu obywatelskiego ma szansę sprawdzić się w społeczności śremskiej i pozytywnie wpłynie na jakość życia mieszkańców. Ale należy pamiętać, że trzeba stawiać na takie usługi, które uświadamiają ludziom i umożliwiają łatwiejszy dostęp do administracji, jak np. profil zaufany, elektroniczny usługi nabór do przedszkoli szkół podstawowych i gimnazjów. Doskonale sprawdziło się uruchomienie Zespołu Obsługi Klienta Urzędu Miejskiego w galerii handlowej w Śremie, gdzie w niestandardowych godzinach można m.in. uzyskać informacje nt. polityki śmieciowej, załatwić sprawę meldunku oraz wielu innych tematów. Stawiamy na nowoczesność i na nowe usługi, zależy nam żeby poprzez usługi elektroniczne można było załatwić wiele spraw urzędowych. - Dziękuję za rozmowę. 19

20 nr 107 ĆWIERĆ WIEKU DEMOKRACJI LOKALNEJ: SAMORZĄD OCZAMI JEGO LUDZI TRZEBINIA 20 - Jest Pani przedstawicielem nowej fali we władzach wykonawczych trzebińskiego samorządu. Jak przyjęła Pani propozycję objęcia tego wysokiego stanowiska? - Co prawda mam 20-letni staż pracy jako prawnik, ale byłam zaskoczona i nieco oszołomiona propozycją złożoną mi przez burmistrza. Myślę, że chyba byłam bacznie obserwowana, ponieważ przez 15 lat pracowałam w komunalnym związku komunikacyjnym, którego częścią jest Trzebinia. Przyjęłam ofertę po głębokim namyśle i z pokorą wiedząc, że jest to wyzwanie wymagające ogromnego poczucia odpowiedzialności, tym bardziej, że zakres moich obowiązków obejmuje skomplikowaną materię spraw społecznych, dotyczy indywidualnych losów ludzi. Trzeba codziennie podejmować bardzo trudne decyzje, a ja bardzo się przejmuję każdą sprawą, z jaką ludzie do mnie przychodzą. To jest praca z i dla ludzi, powoduje nieustanny stres, ale mnie on nie zatrzymuje. Wręcz przeciwnie, daje napęd do działania, do udzielania pomocy tym, którzy czują się skrzywdzeni, wykluczeni poza nawias społeczeństwa, nie radzą sobie z życiem i w życiu. - Wydawać się może, że osiągnięcie przez mieszkańców miasta i gminy stosunkowo uśredniając wysokiego poziomu życia spycha kwestie, którymi Pani się zajmują niejako na ubocze, plasuje z dala od głównego nurtu działalności samorządowej. Czy to prawda? - Kluczem do zrozumienia i prawidłowej oceny sytuacji mieszkańców miasta jest unikanie słowa zawartego w pytaniu. Statystyka jest nauką i metodą pełną pułapek. Jeśli nawet średnia poziomu życia trzebinian jest stosunkowo wysoka, to nie oznacza to, że nie występują u nas obszary biedy, że nie ma środowisk dotkniętych wykluczeniem społecznym, że nie występują zjawiska patologiczne. Nie zauważanie tego byłoby zaklinaniem rzeczywistości, udawaniem, że jest ok., podczas, gdy nie jest. Codziennie spotykam się z ludzkim nieszczęściem, nieumiejętnością radzenia sobie, bezradnością. A przecież tak jest w każdym większym skupisku ludzkim w Polsce, w Europie, na całym świecie. Samorządność dla mnie jest wyrazem poczucia wspólnoty w danej społeczności. Im poziom tego uczucia jest wyższy, tym łatwiej pomagać tym, którzy tego potrzebują. - Czy walka z bezrobociem jednym z największych nieszczęść, jakie może dotknąć człowieka, leży w centrum Pani uwagi? - Zdecydowanie tak - chociaż nie walczę z samym bezrobociem, ale jego skutkami, i czynię to, ponieważ brak pracy powoduje u każdego zdrowego mentalnie człowieka poczucie odrzucenia, nieprzydatności, bardzo niskiej własnej wartości. Ten stan z kolei wpływa niszczycielsko na motywację do podejmowania wysiłków, by tej pracy poszukać, wywalczyć ją sobie. To jest równia pochyła, po której spora grupa ludzi po prostu się stacza. To jakieś błędne koło. Jeśli wcześniej wspomniałam o samorządności, która dla mnie jest w dużej mierze tożsama z solidarnością, to miałam właśnie na myśli gotowość do pomagania ludziom rzeczywiście potrzebującym tego wsparcia. Jestem głęboko przekonana, że samorządy powinny być głównym ogniwem i źródłem tego wsparcia. Pomoc finansowa jest bardzo ważna. Z przyjemnością patrzę jak ludzie remontują swoje mieszkania, zmieniają nory na godne lokum. Ogromną satysfakcję przynosi mi obserwowanie, jak do niedawna bezradni i zagubieni odzyskują poczcie wartości podczas organizowanych przez samorząd szkoleń przysposabiających do nowych, potrzebnych profesji. To coś wspaniałego widzieć, kiedy w ludziach pojawia się i rośnie znów nadzieja. Chcę podzielić się bardzo ważnym spostrzeżeniem. Otóż, nie tylko pomoc wyrażająca się w finansach, stwarzaniu przez samorząd możliwości zmiany zawodu, daje ludziom owo poczucie wartości. Nie mniej istotne jest dla nich to, z jakim nastawieniem urzędników się spotykają. To dla mnie oczywiste, ze w tej pracy nie ma miejsca dla biurokratów, osób niewrażliwych, zimnych, obojętnych i negatywnie nastawionych do wszystkiego. To obszar, w którym oprócz kompetencji i profesjonalizmu niezbędna jest zwykła, ludzka wrażliwość, dobre serce. By wrażliwość nie stępiała Rozmowa z Anną Stolarz Zastępcą Burmistrza Trzebini. fot. archiwum UM Trzebinia OPS zagospodarowanie otoczenia bloku przy ul.tysiąclecia - Czy prawdziwą jest teza, że w Trzebini znakomita większość mieszkańców ma się dobrze, a jedynie wąska grupa wymaga pomocy? - Problem jest dość złożony i trudno mi odpowiedzieć na to pytanie jednym zdaniem. Dla mnie jasne jest, że w Trzebini brakuje licznej, dominującej klasy średniej. To dlatego obserwujemy duże skrajności. Część mieszkańców rzeczywiście żyje na bardzo wysokim poziomie, stać ich praktycznie na bardzo dużo, ale z drugiej strony jest wcale niemała liczba osób ledwo wiążących koniec z końcem. Pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej mają więc ręce pełne roboty. Co do mnie, to nigdy nie wzięłabym na siebie odpowiedzialności za tę trudną sferę, gdybym nie wiedziała, że los tych nieszczęśników jest bardzo bliski burmistrzowi, który ma czas dla każdego i zawsze w każdej indywidualnej sprawie chce i potrafi pomóc. Ja sobie doskonale zdaję sprawę, że zawsze będzie istniał obszar, w którym interwencja i pomoc samorządowa są niezbędne. Rzecz w tym, by było on jak najmniejszy, bym mogła znaleźć więcej czasu na organizowanie życia kulturalnego, spełniania potrzeb wyższego rzędu. Na razie jednak prawie całkowicie pochłania mnie praca w dziedzinie, o której rozmawiamy. - Co może być drożdżami, które spowodują rozrost klasy średniej w Trzebini? - Odpowiedź na to pytanie zna w mieście chyba każde dziecko. Napływ z zewnątrz inwestycji i tworzenie nowych miejsc pracy i to w skali kilkukrotnie większej niż dotychczas, to cel pierwszoplanowy. Przecież nikomu nie trzeba już tłumaczyć, że wzrost zamożności coraz większej grupy mieszkańców musi się przekładać na wpływy do budżetu w postaci części podatków, a więc tym samym nasze możliwości w pomaganiu tym, którzy jednak sobie nie radzą, także się zwiększą. Jest jeszcze inny wymiar tej zależności. Efekty wynikające z ożywania ducha przedsiębiorczości, sukcesy na polu biznesu po prostu są przykładem mobilizującym do działania, pokazującym, że jednak nie trzeba się lękać brania swego losu we własne ręce. Miasto straciło w wyniku przeobrażeń rynkowych tysiące miejsc pracy, zniknęły kopalnie, zakłady metalurgiczne i tłuszczowe wielcy pracodawcy. Cały czas zbieramy więc smutne pokłosie tych nieuniknionych procesów. Na szczęście także w wyniku działań samorządowych zmienia się na korzyść mentalność ludzi, a młode pokolenie już praktycznie nie objawia postaw wyłącznie roszczeniowych. Teraz najważniejszym naszym zadaniem jest zatrzymanie młodych ludzi tu, w mieście. Stworzenie im perspektyw na udane zawodowe, a w konsekwencji i prywatne dobre życie. Marzy mi się takie przeobrażenie miasta, by nie było już tylko sypialnią, by mieszkańcy nie wyjeżdżali tak tłumnie do pracy do Krakowa, czy Katowic. Wiem, że czekają nas wieloletnie wysiłki w tym kierunku, ale ja się ich nie boję. Samorząd sam z siebie nie stworzy nowych miejsc pracy w sposób bezpośredni. Może jednak odegrać decydującą rolę w tworzeniu przyjaznych warunków i w skutecznym zachęcaniu inwestorów do lokowania w Trzebini swoich biznesów, przedsiębiorstw. - Wspomniała Pani o niekorzystnych zjawiskach wyrażających się w dużym rozwarstwieniu społeczności miasta. W jakiej mierze przekłada się ono na przykład na uczestnictwie w życiu kulturalnym? - Cóż, rzeczywistość skrzeczy i to głośno. Trudno spodziewać się dużego zainteresowania życiem kulturalnym, które staramy się atrakcyjnie kreować, kiedy nie zawsze jest co włożyć do garnka. Może to zbyt drastyczne sformułowanie, ale kiedy moja praca skupia się głównie na poszukiwaniu sposobów i źródeł pomocy dla osób wykluczonych, to trudno wymagać ode mnie, bym miała inną optykę widzenia tych spraw. Każdego dnia życzę sobie jednego bym nie wpadła kiedyś w rutynę, nie straciła ostrości widzenia, by wrażliwość nie stępiała.