OCENA SKUTKÓW REGULACJI. w tym celu pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej

Transkrypt

1 OCENA SKUTKÓW REGULACJI. Podmioty, na które oddziałuje projektowane rozporządzenie Projektowane rozporządzenie będzie oddziaływa ć na Generaną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, drogową spółkę specjanego przeznaczenia, w przypadku powierzenia jej zadań z zakresu systemu opłaty eektronicznej oraz m oże oddz i aływać na podmioty, z którymi minister właściwy do spraw transportu zawarł b ą d ź zawrze urnowę o budowę i ekspoatację abo wyłącznie ekspoatację autostrady pła tnej. Ponadto projekt kierowany jest do wszystkich podmiotów korzystających z dróg krajowych, wykorzystujących w tym ceu pojazdy samochodowe o dopuszczanej masie całkowitej powyżej 3,5 tony oraz autobusy niezaeżn ie od ich dopuszczanej masy całkowitej. 2. Konsutacje społeczne Projekt rozporządzenia został poddany konsutacjom społec znym poprzez:. prze s łanie do organizacji zrzeszających s amorz ą d y terytoriane: 1) Unia Metropoii Poskich; 2) Związek Miast Poskich; 3) Związek Gmin Wiejsbch; 4) Związek Powiatów Poskich; 5) Związek Województw RP; 2. przesłanie do następujących organizacji zrzeszaj ący ch partnerów społecznych : ) Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Posce, Warszawa; 2) Poska Izba Gospodarcza Transportu Samochodowego i Spedycji, Warszawa; 3) Poskie Stowarzyszenie Przewoźników Autokarowych, Warszawa; 4) Ogónoposkie Porozumienie Związków Zawodowych, Warszawa; 5) Sekretariat Transportowców NSZZ " Soidarność", Warszawa; 6) Ogónoposki Związek Pracodawców Transportu Samochodowego, Ostrowiec Świętokrzyski; 7) Ogónoposki Związek Pracodawców Transportu Drogowego, Stobno/k Piły; 8) Forum Związków Zawodowych, Bydgoszcz; 9) Małoposkie Stowarzyszenie Przewoźnik ów Osobowych, Kraków; O) Izba Gospodarcza Ziemi Mazowieckiej ; 11) Poski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego; 10

2 3. przesłanie do podmiotów, z którymi minister wła ś ciwy do spraw transportu zawarł umowę o budowę i ekspoatację abo wyłącznie ekspoatację autostrady płatnej: ) Autostrada Wiekoposka S.A. ; 2) Autostrada Wiekoposka I S.A.; 3) Staexport Autostrada Małoposka S.A.; 4) Gdar1sk Transport Company S.A.. Stanowisko do projektu rozporządzenia przedstawiły następujące podmioty: Związek Województw RP, Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogovvych w Posce, Poska Izba Gospodarcza Transpmiu Samochodowego i Spedycji, Ogónoposki Związek Pracodawców Transpmtu Drogowego, Autostrada Wiekoposka S.A. oraz Staexport Autostrada Małopo ska S.A.. Związek Województw.RP podniósł zarzut przeniesienia się ruchu ciężkiego z dróg objętych opłat<j eektroniczną na drogi samorządowe. Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej podkreśił, że z doświadc zd1 innych krajów, które wprowadziły podobne systemy opłat. wynika, że największy odp ływ ruchu ciężkiego następuje w ciągu pierwszych mie sięcy od daty uruchomienia systemu. Następnie ma miejsce powrót na drogi zapewniające możiwość szybkiego przemieszczenia w ruchu międzyregionanym pozwaające na dostarczenie towarów na czas. M inisterstwo Transportu, Budownictwa Gospodarki Morskiej \vraz z podegłymi mu organami na bieżąco monitomje sytuację zw1ązaną z odpływem ruchu ciężkiego v.rywołanym przez uruchomienie nowego systemu opłat. Z zebranych przez Ministerstwo dotychczas danych odnośnie poziomu natężenia ruchu na autostradach koncesyjnych A i A2, na których zaobserwowano nąjwiększy odpływ ruchu ciężkiego w związku z wprowadzeniem nowego systemu opłat (jego w-prowadzenie zikwidowało bowiem tzw. rekompensaty da spółek koncesyjnych, z którymi wiązało się prawo do bezpłatnych przejazdów pojazdów ciężkich pod warunkiem okazania ważnej winiety) wynika, że ruch ciężki stopniowo powraca na autostrady płatne, i to mimo różnicy w viysokości stawek i braku różnicowania opłat ze wzgędu na kasę emisji spain pojazdu EURO na autostradach koncesyjnych. Jako pr zykład można przywoła ć w tym miej SCU autostradę A na odcinku Rusocin -- Nowe Marzy, gdzie poziom natę że ni a ruchu pojazdów ciężkich wzrósł ju ż w okresie od ipca do poowy października 2011 r. o ok. 3 1 %). Wszystkie drogi aternatywne da po'-vyższego odcinka S<j bezpłatne. Podkre ś ono również, że dotychczaso\"-'c przychody z nowego system u pat s ą zgodne z prognozam i, które 7. o s tał y 1

3 sporządzone podczas wdrażania systemu. Oznacza to, że wiekość odpływu ruchu ciężkiego z dróg płatnych jest zbiżona do założeń, które zostały przyjęte przez twórców systemu. Ministerstwo zeciło Generanej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad przeprowadzenie regułamych pomiarów ruchu na drogach krajowych, które są objęte eektronicznym systemem poboru opłat, w ceu zbierana danych, która posłużą do anaizy skai odpływu ruchu ciężkiego z dróg płatnych. Szczegółowe, reprezentatywne i weryfikowane dane odnośnie skai przeniesienia ruchu pojazdów c ięż.arowych na drogi bezpłatne będą jednak dostępne dopiero po dłuższym okresie funkcjonowania systemu (co najmniej rok). Okres ten pozwaa na przyzwyczajenie się użytkowników do zaistniałych zmian i utrwaenie ich zachowań. Tak WHiC dopiero po zebraniu powyższych, reprezentatywnych danych mogą zostać zaproponowane okreśone rozwiązania systemowe, mające na ceu zabezpieczenie dróg aternatywnych. Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej podkreśił przy tym, że każdy przypadek faktycznego zwiększenia ruchu na drodze aternatywnej powodującego nieprzewidziane probemy powinien być anaizowany indywiduanie. Organy zarządzające ruchem na drogach pubicznych (w tym na drogach samorządowych), na których zaobserwowano nadmiemy przyrost ruchu ciężkiego w związku z uruchomieniem systemu, są uprawnione do dokonania stosownej zmiany organizacji ruchu. Wśród środków, które można zastosować w tym zakresie wymienić można : ) v.-prowadzenie zakazu wjazdu samochodów ciężarowych za pomocą znaku B-5, dotyczącego pojazdów o okreśonej dopuszczanej masie całkowitej. Zgodnie z pkt załącznika nr do rozporządze nia Ministra nfrastruktwy z dnia 3 ipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych da znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz. U. Nr 220, poz. 2181, z pó źn. zm.) znak B-5 można stosować przede wszystkim na drogach, na których następuj e duże natężenie ruchu ub występują trudne warunki drogowe; 2) wprowadzenie ograniczeń prędkości da pojazdów ciężarowych za pomocą znaku B- 33 ze wzgędu na stan nawierzchni, czy też nadmiemy hałas; 3) umieszczenie na danym odcinku drogi więks zej iości urządzeń sygnaizacji świetnej. Stosowanic powyższych rozwiązań z zakresu organizacji ruchu powinno zniechęcić przewoźników do korzystania z bezpłatnych dróg atematyvmych i skłonić ich do powrotu na drogi o najwy ższy ch standardach technicznych, które zapewniają najwyższy komfort jazdy. Jako przykład działaności z mierzającej do ograniczenia nadmiemego ruchu pojazdów ciężkic1 na drogach samorządowyc h prz ywołać można v-;prowadzenie zakazu poruszania s ię 12

4 pojazdów o masie powyżej 18 ton na drogach \:VOjev->'ódzkich nr 467 oraz 263, co w znaczn;.rm stopniu ograniczyło o dpł y w ruchu z pł atnej autostrady A2 na pcnvyższc drogi wojewódzkic Równi eż niekórzy prezydenci miast na prawach powiatu (między innymi prezydenci mi ast Kraków, Wrocaw i Konin), v,ry korzy s tują swoje upravvnienia \V zakresie za rzą u zan ia ruchem i stosują zakazy ruchu pojazdóv,' ciężarowych na newragicznych odcinkach drogowej sieci miejskiej. Związek Województw podniósł ró-vvnież zarzut braku przepisów w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 22 marca 201 r. w sprawie dróg krajowych ub ich odcinków, na których pobiera się op łat ę eektroniczna oraz wyso k ośc i stawek opłaty eektronicznej (Dz. U. Nr 80, poz. 433 ), które prz e widywał yby rekompensaty d a zarządców dróg sa m orzą dov,:yc h z t yt ułu szkód spowodowanych ruchem ciężkim przeniesionym na te drogi z płatnych dróg kraj owych. W odpowiedzi Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej przyw ołał deegację u s tawową do wydania przez R a dę Ministrów ww. ro zpo r zą d ze nia. Zgodnie z art. 13ha ust. 6 ustawy z dnia 2 marca 1985 r. u drogach pubicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr I 9, poz. 115, z pó ź n. zm.) "Rada Ministrów, w drodze rozporządze nia. ) okreś i drugi krajowe ub ich odónki. na których pobiera się opot ę eekt ron i cz n ą, 2) ustai d/o nich wysoko.~ć stowek opłaty eektrnnicznej za przejazd kiometra, da danej kategorii pojazdu, w wysokm ci nie większej niż akrdiuna w ust. 4 - mając na uwadze potrzeby utrzymania i ochrony dróg istotnych da rozwoju sieci drogowej. koszty poboru opoty eektronicznej oraz kas ę drogi, na której jest pobierana opata eektroniczna. ". W ust 7 ww. przepisu wskazano dodatkowo, że,,rada Ministrów w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 6, moż e: ) zróżnicować stawki opłaty eektronicznej ze >vzgędu na icz bę osi, em isję spain pojazdu samochodowego, porę dnia, kategorię dn ia i por ę roku, mając na mvadze zapewnienie potrzeb ochrony. rodowiska. płynności ruchu, ochronę dróg pubicznych, optymaizację wykorzystania infrastruktury transportu ądow ego, a także propagowanie be zpieczeństvt 'O ruchu drogowego; 2) wpro-vvadzić stawki abonamentowe da niektórych użytkownikó w drogi krajowej w wysokości nie mniejszej niż 87 % stawki opła ty eektronicznej, z zachmvanicm zasady p rzejrzys tości i niedyskitminacji. ''. Przywo ł a n e upoważnien i e ustawowe r oz p o r ządze n ia nie przewiduje moż.iwości ure guowania w r ozpo r ządze niu innych kwest ii ni ż te wymienione w art. 13ha ust. 6 i 7. Ro zporząd7. e nie musi być natomi ast zgodne z przepi sami ustawy, na podsta\\.'ie której zostao wydane. D atego e ż nicdopuszczane jest uregu ov-. anie w prze pisach rozpo r ządzenia h"-'csi i rekompen<;a t da ;a r ządcc'n.v dróg ~ a1017(jd o wych z t ytułu

5 szkód spowodowanych ruchem ciężkim przeniesjonym na te drogi z płatnych dróg krajowych. W innym przypadku przepisy ro zp o rządzenia naruszałyby art. 92 ust. 1 Konstytucji RP, zwłaszcza, że żaden akt rangi ustawowej również nie przewiduje tego typu rekompensat. Trzecia uwaga zgłoszona przez Związe k Województw odnosiła s1ę do kwestii zwonienia z opłaty eektronicznej pojazdów wykorzystywanych do utrzymania dróg innych niż pojazdy zarządcy dróg krajowych. Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej podkreśił, że decyzję o obj ę c i u powy żs zym zwonieniem wyłącznie pojazdów zarządcy dróg krajowych podjął Sejm RP uchw aając ustawę z dnia 7 istopada 2008 r. o zmianie ustawy o drogach pubicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 218, poz. 1391), wdrażającą w naszym kraju eektroniczny system poboru opłat. Nae ży wska zać, że ustawa powyższa impementowała przep1sy dyrektywy 2006/38/ WE Paramentu Europejskiego i Rady z dnia 7 maja 2006 r. zm ie n i ającej dyrektywę w sprawie pobierania opłat za użytkowanie niektó!jich typów infrastrukt ury przez pojazdy cięż arowe. Przyjęte w ustawie z dnia 7 istopada 2008 r. zasady dotyczą c e zwonień z obowiązku uiszczenia opłaty eektronicznej oparte są na założeniach, które zo sta ł y okreśone w dyrektywie. Art. 7 ust. 4a dyrektywy stanowi, że "Pm1stwa Członkows kie mogą wprowadzić stawki ugowe w odniesieniu do opłat za przejazd ub opła t za korzystanie z infrastruktury, jak również zwonienia z obowiązku wnoszenia opłat za przejazd ub za korzystanie z infrastruktury w odniesieniu do pojazdów niepodegających obow iązkowi montażu i stosowania urządz e ń rejestrujących zgodnie z rozporządzeniem Rady (EWG) nr z dnia 20 grudnia 1985 r. w ::,prawie urządzeń rejestrujących w transporcie drogowym oraz w sy tuacjach, o których mowa w arf. 6 ust. 2 it. a) oraz b) niniej szej dy rekfjn.'y i zgodnie z okreśonymi tam warunkami.". Zgodnie natomiast z art. 6 dyrektywy "Państwa Członkowskie mogą stosowa ć stawki ugowe i zwonienia w stosunku do: a) pojazdów wykorzystywanych da potrzeb obronnych kraju ub obrony cywinej, pojazdów Y~-ykorzysfy-vanych przez s traż poża rną i inne służby ratunkowe oraz przez poicję. iak również voiazdów wvkorzv _f]1',11(jijychdo utrzvmania dróg; b) pojazdów, które jedynie okazjonanie poruszają się po drogach pubicznych Państw Członkowskich, w któ1ych są zarejestrowane, wy korzysty wanych przez osoby fizyczne ub prawne, których podstawow ą dz iałano ścią nie jest przewóz tmrarów pod warunkiem, ż e przewozy wykonywane ty mi pojazdami nie z akłócają konkurencj i oraz z z as trz eż e niem zgody ze strony Kom isji.". 14

6 Dyrektywa, mówi ąc o "pojazdach wykorzysty,vanych do utrzymania dróg' nie ograniczyła więc zakresu 1ego pojęcia wyłącznie do pojazdów zarządców dróg krajo\vych. Dyrektywa okreśa jednak generane zasady odnośnie zv.'oni enia pojazdów z opłaty eektronicznej, a o szczegółowym zakresie tych zwonień decyduj ą Pm1stwa Członkowskie UE. Sejm RP, uchwaając ustawę z dnia 7 istopada 2008 r., ograniczył zakres zwonień pojazdów wykorzystywanych do utrzymania dróg do pojazdów zarządców dróg krajowych wykorzystywanych do utrzymania tych dróg. Wi ąż e się to z faktem, że zgodnie z art. 13 ust. pkt 3 ustawy o drogach pubicznych opłata eektroniczna może być pobierana wyłącznie na drogach krajowych. Zrzeszenie Międzynarodovvych Przew oźni k ów Drogow-ych w Posce podniosło wątpiwości w zakresie wprowadzenia opłaty e ektronicznej na obwodnicach Płońska i Skarż.yska Kamiennej, co może mieć wpływ na zwiększenie kangestii w miastach. Odnosząc się do pow-yższej kwestii Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej wskazał, że przedmiotov.ry projekt ro z porządzenia nie rozszerza eektronicznego systemu poboru opłat, zwanego daej "systemem", o wskazane przez Zrzeszenie obwodnice. Obwodnice te są ju ż bowiem objęte opłatą eektroniczna na mocy obowiązujących przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 marca 201 r. w sprawie dróg krajowy ch ub ich odcinków, na których pobiera się apiar ę e e ktroniczną oraz wysoko.\-ci stawek op/ary eektronicznej (Nr 80, poz. 433) (załącznik m pkt it. a i d). Przedłożony prqjckt rozporządzenia uzupełnia więc jedynie zapisy pkt załącznika nr obowiązującego rozporządzenia poprzez dopisanie odcinka Ebą g - Pasłęk Północ do odcinków drogi ekspresowej S7, na których pobiera się opłatę e ektroniczną. Nie ma to jednak wpływu na pobór opłaty eektronicznej na drogach krajo>vych uwzgędnionych w systemie od dnia ipca 201 r. Dodatkowo podkreśon o, 7.e wymienione przez Zrzeszenie ob\vodnice zokaizowane są w ciągu drogi ekspresowej. Tymczasem w uzasadnieniu ustawy z dnia 7 istopada 2008 r. o zmianie ustawy o drogach pubicznych oraz niektórych innych ustmv (Dz. U. Nr 218, poz ), wdrażającej w Po sce eektroniczny system poboru opłat, stwierdzono, że wzorem innych krajów członkowskich Unii Euro pejskiej system będzie wprowadzany na wybranych odcinkach dróg krajowych o naj wyższym standardzie. W s zc ze g óno ś ci objęte nim zostaną eżąc e w sieci TEN-T autostrady i drogi ekspresowe, przy czym system opłat y eektronicznej będzi e wdraż any na sieci drogowej wy budovvanej i ek spoatowanej w systemie tradycyjnym J e dn o c z e ś ni c ustawa ni e za kazuje o bjęcia opłatą e e ktr o ni cz ną obvv odnic miejskich. DI <Jtego t eż, obovviąz uj ące ro z por7. ąc;en i c w sprm vie dróg krqjo>~ ' vch /uh ich 1.:; _,

7 odcinków, na których pobiera się opotę eektroniczną oraz wysokości stawek opłaty eektronicznej uwzgędnia swoich przepisach również obwodnice, które są zokaizowane w ciągu dróg ekspresowych. Wiąże się to również z faktem, że doceowo całe ciągi dróg ekspresowych w naszym kraju będą objęte opłatą eektroniczną. Poska Izba Gospodarcza Transportu Samochodowego i Spedycji postuowała o wprowadzenie ustawowego zwonienia z opłaty eektronicznej autobusów wykonujących reguarne i reguarne specjane przewozy osób abo o zastosowanie bardziej preferencyjnych stawek da takich autobusów w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011 r. w sprawie dróg krajowych ub ich odcinkóh', na których pobiera się opotę eektroniczną oraz wysokości stawek opłaty eektronicznej (Dz. U. Nr 80, poz. 433). Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej poinformował Izbę, że oba powyższe postuaty nie mogą zostać zreaizowane. Decyzję o objęciu opłatą eektroniczną wszystkich autobusów niezaeżnie od ich dopuszczanej masy całkowitej i prowadzonej działaności podjął Sejm RP uchwaając ustawę z dnia 7 istopada 2008 r. o zmianie ustawy o drogach pubicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 218, poz. 1391), która wprowadziła w Posce eektroniczny system poboru opłat. W związk z powyższym, zgodnie z art. 13 ust. pkt 3 ustawy o drogach pubicznych, "Korzystający z dróg pubicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za przejazdy po drogach krajowych pojazdów samochodowych, w rozumieniu ort. 2 pkt 33 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U z 2005 r. Nr 08, poz. 908, z późn. zm.), za które uważa się także zespół pojazdów składający się z pojazdu samochodowego oraz przyczepy ub naczepy o dopuszczanej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, w tym autobusów niezaeżnie od ich dopuszczanej masy całkowitej''. Jednocześnie w kataogu pojazdów zwonionych z opłaty eektronicznej, zawartym w art. 13 ust. 3a ustawy o drogach pubicznych, nie przewidziano żadnych szczegónych zwonień da pojazdów będących autobusami. Zastosowany w ustawie o drogach pubicznych zakres podmiotowy pojazdów podegających opłacie eektronicznej, uwzgędniający również autobusy niezaeżnie od ich dopuszczanej masy całkowitej, oparty jest w znacznej mierze na zakresie podmiotowym pojazdów obowiązanych do uiszczania opłaty za przejazd drogami krajowymi w systemie winietowym obowiązującym w atach Podkreśono, że obejmując opłatą eektroniczną poszczegóne kategorie pojazdów nie kierowano się ich przeznaczeniem, a e przyjęto założenje, że opłatę ponosić będą wszystkie pojazdy ciężkie, ponieważ w sposób istotny przyczyniają się one do zużycia infrastruktury drogowej. Wy s okość opa ty eektronicznej jest zaś okreśana na podstawie 16

8 kosztóvv budov,ry i utrzymania infrastruktury drogowej. Podejście takie jest zgodne z przepisami dyrektyw)' / JJ/E Paramentu Europejskiego i Rady.z dnia 17 czerwca 1999 r. w :,prawie pobierania opłat za użytkowanie niektórych typów inji astrukrwy przez pojazdy ciężarowe oraz zgodne z zaecanym przez Komisj ę Europejską kierunkiem rozwoju systemów opłat drogov.rych w Unii Europejskiej. Wpływy z opłaty eektronicznej zasiają z koei Krajov.'y Fundusz Drogowy, z którego finansowane są inwestycje drogowe w naszym kraju. Poska musi mieć bowiem środki na budowę, utrzymanie, naprawę, przebudowę dróg i dostosowanie ich do standardów bezpieczestwa - temu służyć mają, między innymi, wpływy z eektronicznego systemu poboru opłat. Jeżei nasz kraj dąży do posiadania dobrze rozwiniętej infrastruktury drogowej, naeży zapewnić odpowiednie źródła finansowania i obciążanie tych, którzy z tej infrast111ktury korz ys tają. Brak takich wpływów w przyszło ś ci działaby na niekorzyść wszystkich przewoźnik ów - nie powstawałyby nowe inwestycje, a utrzymanie obecnych pochłaniałoby ogromne nakłady. Datego też taki, a nie inny zakres pojazdów objętych opłatą eektroniczną. Jednocz e śnie wskazano, że reaizacja postuatu zakładającego ustav,rowe zwonienia z opłaty eektronicznej autobusów wykonujących reguarne i reguarne specjane przewozy osób, mo g łaby prowadzić do zwonienia z opłaty eektronicznej większo ś ci autobusów, które w chwii obecnej podegają tej opłacie Pojęcia "przewozów reguarny ch i,przewozów reguarnych specjanych" można bowiem interpretować bardzo szeroko, co skutkowałoby sytu a cją, w której podeganie przez autobusy opłacie eektronicznej stanowiłoby w-yjątek, a nie zasadę. Byłoby to sprzeczne z przyjętą przez Sejm RP zasadą, zgodnie z którą opłatę eektroniczną ponoszą wszystkie pojazdy w znaczący sposób przyczyniające się do zużycia infrastruktury drogowej. Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej podkreśił także, że reaizacja postuatu Izby piśmie może namszać przepisy prawa unijnego, w szczegóności art. 07 ust. Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którym "Z za s trzeżeniem innych postanowie/1 przewidzianych w Traktatach, wszeka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie ub przy użyciu zasobów pw1stwowych w jakiejkohviek formie, która zakłóca ub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom ub produkcji niektórych towarów. j est niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na W}mian ę hando w ą mir,:dz); Państwami Cz łonkowskimi". Przesłanki wy s tępowani a niezgodnej z rynkiem wcwnc;trznym UE pomocy pubicznej w rozumieniu ww. przepisu s ą wiec następujące:. wsparci e udzieane jest przecisiebi orc y przez pastwo ub ze źród e ł pań s t wo wych ; 17

9 2. wsparcie ma charakter seektywny (uprzywiejowuje okreśone go przedsiębiorcę ub okreśonych przedsiębiorców abo produkcje okreśonych towarów); 3. powoduje ono uzyskanie przez przedsi ę biorcę przysporzenia na warunkach korzystniejszych od rynkowych; 4. grozi zakłóceniem ub zakłóca konkurencję oraz wpływa na wymianę handową miedzy państwami członkowskimi UE. Zwonienie z opłaty eektronicznej tyko takich autobusów, które wykonują reguarne abo reguarne specjane przewozy osób może natomiast stanowić wypełnienie wszystkich powyższych przesłanek. w.. pierwszej koejności, wsparcie zos tałoby udzieone przedsiębiorcom wykonującym transport zarobkowy osób ze źródeł pubicznych, ponieważ opłata eektroniczna stanowi przychód Krajowego Funduszu Drogowego (art. 13hb ust. 2 ustawy o drogach pubicznych). Po drugie, wsparcie powyższe miałoby charakter seektywny, ponieważ faworyzuje okreśoną grupę przedsiębi orców w-ykonujących transpo11 zarobkowy osób. Po trzecie, przedsiębiorcy, którzy zostaiby zwonieni z opłaty eektronicznej, odnieśiby korzyść w postaci zmniejszenia kosztów, które obciążyłyby ich budżet w związku z koniecznością uiszczania ww. opłat y. W odniesieniu do wpływu danego środka na konkurencję, naeży przytoczono tezę wyroku Trybunału Sprawiediwości Unii Europejskiej z dnia 24 ipca 2003 r. w sprawie C-280/00 Atmark Trans GmbH, w którym stwierdzono, że " niemożiwe jest, aby dotacja pubiczna przyznana przedsiębiorcy, któ1y świadczy jedynie okane ub regionane usługi transportowe i nie św iadczy żadnych usług transportowych poza swoim krajem pochodzenia, pozostmvała bez wpływu na hande pomiędzy państwami członkowskimi. W przypadku, gdy państwo członkowskie przyznaje pomoc dowonemu przedsiębiorcy podaż usług transportowych m oże z tego powodu zostać utrzymana na dotychczasowym poziomie ub być zwiększona i w efekcie przedsiębiorcy działający w innych pm1stv. ach członkowskich mają mniejsze szanse na tynku w danym państwie członkowskim". Przywołano również wyrok Trybunału Sprawiediwo ś ci z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie C-66/02 Włochy przeciwko Komisji, w którym podkreśa się, że brak uczestnictwa pomocy w wymianie handowej w UE nie jest równoznaczny z niemożiwością wpływu pomocy na te wymianę i powstania skutku w postaci zakłócenia konkurencji. Równi eż sam potencjany (a nie tyko rzeczywisty) wpływ na wymianę handową oraz skutek w postaci zakłócenia konkurencji wystarczy do przes ądzenia o niezgodn o ści pomocy z rynkiem wewnętrznym. Ponadto, w wyroku z dnia 3 marca 2005 r. w sprawie C-172/03 Heiser Trybunał potwierdzi], że nawet niewiekie kwoty pomocy, jak ró wn i eż okany bądź regionany zasięg wykonywanej działan oś ci gospodarczej, nie wyk uc zają wpływu pomocy na wymwnę 18

10 handową i zakłócenie konkurencji. Z uwagi na fak t, że ogónie pojęty sektor pa saże r sk ie go transportu zbiorowego jest otwany na konkurencję, \V tym t a kże w wymhuze międzynarodov.rym, nae ży stwierdzić, że w rozpatrywanym przypadku występuj e g ro ź. ba zakłócenia tej konkurencji oraz wpływ na \\')'mianę handową miedzy państwami członkowskimi UE. Biorąc pov;yż sze pod uwagę, nae ży stwierdzić, że ewentuane zwonienie z opłaty eektronicznej autobusów wyk o nujących reguarne i reguame specjane przewozy osób mogłoby stanowić narusze nie przepisów prawa unijnego w zakresie pomocy pubicznej udzieanej przez państwa członkowskie. Odnos ząc s ię do drugiego postuatu piśmie Izby, to jest zastosowania bardziej preferencyjnych stawek opłat da autobusów w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie dróg krajow ych ub ich odcinków, na których pobiera się opłatę eektroniczna oraz wysoko ś ci stawek opłaty eektronicznej, Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej poinfonnował, że również ten postuat nie może zostać zreaizowany. Zgodnie z obowiązuj ącymi przepisami rozporządzenia autobusy podegają już preferencyjnym stawkom opłaty eektronicznej, ponieważ stawki te są identyczne z tymi, które obowiązują pojazdy samochodowe o dopuszczanej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i nieprzekraczającej 12 ton. Decyzją ustawodawcy wszystkie autobusy zostały wyodrębnione w jedną kategorie pojazdów podegających opłacie eektronicznej (art. 13ha ust. 3 ustawy o drogach pubicznych). Jednocześnie art. J3ha ust. 7 ustawy o drogach pubicznych stanowi, że Rada Ministrów może zróżnicować stawki opłaty eektronicznej ze wzgę-du na iczbę osi, emisję spain pojazdu samochodowego, porę dnia, kategorię dnia i porę roku, mając na uwadze zapewnienie potrzeb ochrony środowiska, płynności ruchu, ochronę dróg pubicznych, optymaizacjt;: wykorzystania infrastruktury transportu ądowego, a takż.e propagowanie bezpieczeń s twa ruchu drogowego. Przepis ten nie uprawnia wit;:c do różnicowania opłaty eektronicznej w sposób, \V który zaproponowała Izba. Podobnie, pkt 2 ww. przepisu, zgodnie z którym Rada Ministrów mo ż e wprowadzić stawki abonamentowe da niektórych użytkowników drogi krajowej w vvysokości nie mniejszej niż 87% stawki opłaty eektronicznej, z zachowaniem zasady przejrzys tości i niedyskryminacji. Obecnie w naszy1n kraju w praktyce nie funkcjonują powyższe zapisy dotyczące o płat abonamentowych, co oznacza, że ewentuane wprowadzenie stawki abonamentowej wyłącznie da autobusów \vykonujących reguame i reguarne specjane przewozy osób stanowiłoby dyskryminacjy wobec innych uż y tk owników dróg i by łoby sprzeczne z treścią an. 3ha ust. 7 pkt 2 ustawy o drogach puhie7nych. Uwzgędnienie postuatu Izby odnośnie wprowadzenia preferencyjnych stawek da autobusów wykonuji)cyc h reguame i reguarne specjane przewm.y osóh hyoby nie7.godne z deegacją ]C)

11 ustawową do wydania rozporządzenia, co stanowi1oby naruszenie art. 92 Konstytucji RP. Co więcej, w takiej sytuacji mogłoby dojść ró-wnież do naruszenia przywo1anych już przepisów unijnych dotyczących pomocy pubicznej udzieanej przez państwa członkowskie. Ogónoposki Związek Pracodawców Transportu Drogowego negatywnie zaopiniował projekt rozporządzenia, stwierdzając, że objęcie wskazanych w rozporządzeniu dróg krajovvych stanowi vvyłącznie narzędzie do zwiększenia wpływów budżetov.rych, a ograniczenie odpływu ruchu ciężkiego z dróg płatny c h powinno nastąpić poprzez obniżenie vvysokości stawek opłaty eektronicznej. W pierwszej koejności Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej wykazał, że nieprawdziwym jest stwierdzenie, że opłata eektroniczna jest "wyłącznie narzędziem do zwiększania wpływów budżetowych ". Jak stanowi art. 13hb ust. 2 ustawy z dnia 2 marca 1985 r. o drogach pubicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, z póżn. zm.) opłata ta stanowi przychód nie budżetu państwa, ecz Krajowego Funduszu Drogowego, z którego finansowane są inwestycje drogowe reaizowane w naszym kraju. Wiąże się to z faktem, że op1ata eektroniczna posiada charakter tzw. opłaty infrastrukturanej, czyi jej vvysokość obiczana jest na podstawie kosztów użytkowania infrastruktury drogowej. Wprowadzony w Posce z dniem ipca 2011 r. eektroniczny system poboru opłat, oparty na rzeczywiście przejechanych kiometrach, stanowi wię c v.rypełnienie propagowanej przez Unię Europejską zasady "użytkownik płaci" i nie stanowi "wyłącznie narzędzia do zwiększenia wpływów budżetowych ", ecz ma na ceu gromadzenie środków na budowę, utrzymanie, naprawę, przebudowę dróg i dostosowanie ich do standardów bezpieczeństwa. Jeżei nasz kraj dąży do posiadania dobrze rozwiniętej infrastruktury drogowej, to naeży zapewnić odpowiednie źródła finansowania i obciążanie tych, którzy z tej infrastruktury korzystają. Brak takich wpływów w przyszłości działałby na niekorzyść wszystkich przewoźników - nie powstawałyby nowe inwestycje, a utrzymanie obecnych pochłaniałoby ogromne nakłady. Podkreśono również, że rozwiązania zaproponowane w projekcie rozporządzenia nie mają na ceu "zmuszenia przewoźników do korzystania z płatnych odcinków autostrad i dróg ekspresowych". Głównym założeniem projektu jest bowiem zabezpieczenie dróg krajovvych nr 91 i 92 przed nadmiemym ruchem pojazdów cię ż.kich, który przeniósł się na te drogi z autostrad koncesyjnych A i A2 po uruchomieniu nowego systemu poboru opłat i ikwidacji tzw. rekompensat da przewoźników drogov.rych za przejazd autostradami płatnymi. Zaproponowane rozwiązanie zmierza do ograniczenia negatywnych skutków, jakie niesie ze s obą powyższa sytuacja da mieszkańców przydro żn y ch miej s cowości i stanu infrastruktury 20

12 drogowej. Jak wskazano przy tym w uzasadnieniu projektu rozporządzenia,:'r'vprowadzanie opot na koejnych.fragme/1/ach dróg krajowych, aternatywnych da autostrad płatnych. nie jest.~rodkiem do całkowitego wyeiminowania na nich ruchu ciężkiego, ecz ma sthjorzyć takq sytuacj ę, w której różnica w poziomie opła t będzie bardziej adekwatna do korzyści, jakie użytkownicy pojazdów uzyskują korzystając z auosfi-ody płatnej.". Trudno bowiem uznać, że wprowadzenie opłaty eektronicznej na drogach krajowych nr 91 i 92, której stawki są znacząco niższe ni7. stawki opłaty za przejazd a u tostradą obowiązujące na autostradach koncesyjnych A i A2 ma na ceu zmuszenie przewoźników do korzystania z tych autostrad. Podstawowym założeniem da \Vprowadzenia opłaty eektronicznej na wskazanych w projekcie odcinkach dróg krajowych nr 91 i nr 92 nic jest więc nałożenie dodatkowych ohciąże1'1 finansowych na przed s iębiorców wykonuj ącyc h przewozy zbiorowe, ecz dążenie do popra\v)' komfortu życ ia mieszkańców mi ejs c owości położonych przy ww. drodze krajowej, obniżenia iczby wypadków drogowych, ograniczenia zatorów oraz zapobieżenia nadmiemej degradacji infrastruktury drogowej przez pojazdy ciężkie. Oprócz tego Sejm RP pr zyj mując ustawę z dnia 7 istopada 2008 r. o zmianie ustawy o drogach pubicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 2 8, poz. 391 ), wprowadzającą w naszym kraju eektroniczny system poboru opłat, wskazał w uzasadnieniu do usta'w)', że eektroniczny system poboru opłat będzie obejmował nic tyko autostrady i drogi ekspresowe, ae może być również stosownie rozszerzany na pozostałe drogi krajowe, w odniesieniu do których spodziewany jest duży odpływ ruchu z autostrad i dróg ekspresowych. Podejmowane przez st.ronę rządową decyzje w zakresie wprowadzenia poboru opłaty eektronicznej na aternatywnych do autostrad koncesyjnych drogach krajowych, na których zaobserwowano najv.,;iększy przyrost ruchu ciężkiego uruchomieniu nowego systemu opłat są więc zgodne z powyższymi założeniami. Odnosząc się do kwestii odpływu ruchu ciężkiego na drogi bezpłatne po wprowidzeniu eektronicznego systemu poboru opłat naeży podkreśić, że z doświadczeń innych krajów, które wprowadziły podobne systemy opłat, v,rynika, że największy odpływ ruchu ciężkiego następuje w ciągu pierwszych mie s ięc y od daty uruchomienia systemu. Następnie ma miejsce powrót na drogi zapewniające możiwość szybkiego przemieszczenia w ruchu międzyregionanym pozwaające na dostarczenie towarów na czas. Ministerstwo Transportu, Budownictwa Gospodarki Morskiej wraz z podegłymi mu organami na bieżąco monitoruje sytuację związaną z odpł.ywem ruchu ciężkiego wywołanym przez uruchomienie nowego systemu opłat. Z zebranych przez Mini sterstwo dotychczas danych odnośnie poziom u natężenia ruchu na au tostradach koncesyjnych AJ i A2, na którvch 1.aobserwowano najvviększy odpyvv' ruchu ciężkiego \V 2 1

13 związku z wprowadzeniem nowego systemu opłat (jego wprowadzenie zikwidowało bowiem tzw. rekompensaty da spółek koncesyjnych, z którymi wiązało się prawo do bezpłatnych przejazdów pojazdów ciężkich pod warunkiem okazania ważnej winiety) wynika, że ruch ciężki stopniowo powraca na autostrady płatne, i to mimo różnicy w wysokości stawek i braku różnicowania opłat ze wzgędu na kasę emisji spain pojazdu EURO na autostradach koncesyjnych Jako przykład można przywołać w tym miejscu autostradę A 1 na odcinku Rusocin - Nowe Marzy, gdzie poziom natężerua ruchu pojazdów ciężkich wzrósł już w okresie od ipca do połowy października 2011 r. o ok. 3 I%. Wszystkie drogi atematyv/ne da powyższego odcinka są bezpłatne. Podkreśono ró wnież, że dotychczasowe przychody z nowego systemu opłat są zgodne z prognozami, które zostały sporządzone podczas wdrażania systemu. Oznacza to, że wiekość odpływu ruchu ciężkiego z dróg płatnych jest zbiżona do założeń, które zostały przyjęte przez twórców systemu. Ministerstwo zeciło Generanej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad przeprowadzenie reguarnych pomiarów ruchu na drogach krajowych, które są objęte eektronicznym systemem poboru opłat, w ceu zbierana danych, które posłużą do anaizy skai odpływu ruchu ciężkiego z dróg płatnych. Szczegółowe, reprezentatywne i weryfikowane dane odnośnie skai przeniesienia ruchu pojazdów ciężarowych na drogi bezpłatne będą jednak dostępne dopiero po dłuższym okresie funkcjonowania systemu (co najmniej rok). Okres ten pozwaa na przyzwyczajenie s1ę użytkowników do zaistniałych zmian utrwaenie ich zachowań. Tak więc dopiero po zebraniu powyższych, reprezentatywnych danych mogą zostać zaproponowane okreśone rozwiązania systemowe, mające na ceu zabezpieczenie dróg aternatywnych. Odnosząc s1ę do postuatu obniżenia wysokości stawek opłaty eektronicznej Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej podkreśił, że ustaenie wysokości powyższych stawek nastąpiło na podstawie zasady wyrażonej wart. 13ha ust. 5 ustawy o drogach pubicznych, zgodnie z którą podstawą do okreśenia stosowanych stawek opłaty eektronicznej jest wyiczenie stawki maksymanej z uwzgędnieniem kakuacji wszekich kosztów związanych z budową, przebudową, utrzymaniem, ochroną i zarządzaniem drogami krajowymi, na których opłata _jest pobierana. w tym kosztów związanych z poborem opłaty eektronicznej oraz kosztów finansowych. Zasada ta jest bezpośrednim wdrożeniem przepisów dyrektywy /WE Paramentu Europejskiego i Rady z dnia 17 czerwca 1999 r. w sprawie pobierania opłat za użytkowanie niektó1ych typów infrastruktury przez pojazdy ciężarowe, która nakłada na wszystkie kraje członkowskie obowiązek zastosowania okreśonej metodoogii kakuacji kosztów przy obiczaniu wysokości stawek opat za przejazd. Dyrektywa pozostawia daej paóstwom c złonkowskim 22

14 możiwość k sz tałtowania stawek opłat y na poz1om1e niższym ni ż v.ynikający z takiej kakuacji kosztów. Na eży podkreśić, że zaproponowane w Po sce stawki s tosowane pokrywają zaed\ Vie ok. 3 7% kosztów w przypadku autostrad i dróg ekspresov-rych oraz ok. 66% kosztów w przypadku pozostałych dróg kraj ov,rych. Oznacza to, że ś r odki na pokrycie pozostałych kosztów strona pubiczna musi z apewnić z innych źróde ł. Podniesiono także, że poscy przewoźn i c y p ł acą dużo wyżs ze stawki op ł a t za przejazd w innych krajach Unii Europejskiej, \V których wprowadzono systemy eektronicznego poboru opłat, tj. w Niemczech, Austrii, Czechach i na Słowacji. Na ich te obowiązujące w naszym kraju op łat y za przejazd km s ą v,ryraźn i e n i ższ e. Poni żej przedstawiono szacunkowe porównanie wysokości stawek opłat eektronicznych obowią z ujących w prz)i\:vołanych p ańs twach i w Posce. P rzyjęto zcjłożenia, iż. są to stawki da pojazdów o dopuszczanej masie całkmvitej powyżej 12 ton s kładające s i ę z 3-osiowego cią g ni k a s i od łowe go i 3-osiowej naczepy. Są to stawki stosowane w dni robocze. Czechy s to s uj ą podz i a ł na kasy emisji EURO 0-I, EURO -V i EURO V+ (stąd stawka taka sama da EURO IJ i EURO V). Austria stosuje p odz i ał na kasy emisji EURO O-III, EURO JV -V, EURO EEV i VJ (s t ą d te same stawki da kategorii EURO IJ i EURO III). Przedstawiona v-ry s oko ś ć stawek nie uwzgędnia przy tym podatku V AT. W przypadku Austrii i Słowacji podatek ten wynosi 20%. W Poscc, Niemczech i Czechach opłaty nie podegają podatkowi V AT. Wysokość opłat przedstawiono w złotówkach. Kra.ifkJasa! emisji spain EUROJV EUROIII EURO II i!! i Słowacja 0,849 0,867 0,925 Czechy Niemcy Austria,452 i r Poska 0,717 0,717 0,922 0,822 0,9 16,293,660 0,37 0,46! -. =~~ 3 Datego te ż rea izacja postu atu obnj że ni a st<nvck opłaty eek tronicznej me może z os tać zrea i zowana.

15 Autostrada Wiekoposka S.A. poparła rozw1ązama zaproponowane w projekcie, stwierdzając, że reaizują one postuaty spółki w zakresie objęcia opłatą eektroniczną pozostałych odcinków drogi krajowej nr 92 równoegłych do koncesyjnego odcinka autostrady A2. Staexport Autostrada Małoposka S.A. zgłosił postuat dotyczącego objęcia od dnia ipca 2012 r. opłatą eektroniczną drogi krajowej nr 79 na odcinku Mysłowice - Kraków oraz drogj krajowej nr 44 na odcinku Tychy - Kraków. W odpowiedzi Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej przedstawił następujące stanowisko. Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011 r. w sprawie dróg krajowych ub ich odcinków, na których pob;era się opłatę eekt roniczną oraz wysokości stawek opłaty eektron iczną (Dz. U. Nr 80, poz. 433) (rozporządzenie sieciowe), eektroniczny system poboru opłat (systemem) uwzg ęd nia już od dnia ipca 2011 r. jedną z dróg krajowych równoegłych da odcinka autostrady A4 Katowice - Kraków zarządzanego przez Staexport. Jest to droga krajowa nr 94 na odcinku Dąbrowa Górnicza (granica miasta) - Kraków (granica miasta). Objęcie ww. odcinka drogi opłatą eektroniczną od pierwszych dni funkcjonowania systemu stanowiło reaizację jednego z postuatów spółki zgłoszonych w trakcie konsutacji społecznych projektu rozporządzenia sieciowego. Powyższe rozwiązanie było jedynym, w którym cały odcinek drogi krajowej równoegłej do autostrady koncesyjnej został objęty opłatą eektroniczną od początku funkcjonowania nowego systemu opłat. W przypadku autostrady A zarządzanej przez Gdańsk Transport Company S.A. żadna droga równoegła nie została objęta opłatą eektroniczną, a w przypadku autostrady A2 zarządzanej przez Autostradę Wiekoposką S.A. w systemie uwzgędniono jedynie część równoegłego odcinka drogi krajowej nr 92 (odcinki: skrzyżowanie z drogą wojewódzką nr granica m. Poznań oraz granica m. Poznań - Września). Nie zgodzono się więc ze stwierdzeniem spółki, zgodnie z którym "anaogiczne rozwiązanie winno zostać zastosowane w ceu zapobieżenia odpływowi ruchu z nun~f1-nru nłnii1pi A4 KntnwirP - Krnkńw" M~mv tn hnwip.m rn r. 7vniPni~ 7 <ovtn<>ri<> / ' J _, _, J ----J-r odwrotną: objęcie całości odcinka jednej z dróg krajowych równoegłych da koncesyjnych autostrad A i A2 (wskazane w projekcie rozporządzenia odcinki dróg krajowych nr 91 i 92) stanowi rozwiązanie anaogiczne do tego, które od dnia ipca r. funkcjonuje w stosunku do koncesyjnej autostrady A4 (odp łatno ść drogi krajowej nr 94 pomiędzy Dąbrową Górniczą a Krakowem). Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej b ę dzie równie ż \V pr z y s zło ś ci anaizować kwe s tię ewentuanego objęcia o p a t ą eektronjczną 24

16 odcinka drogi krajowej nr 92, który stanowi drogy ró wno eg ł ą da koncesyjnej autostrady A2 zarządzanej przez Autostradę Wi e kopo sk ą S.A., tak aby s półka ta hya w przedmiotowym zakresie traktowana w sposób niedyskryminacyjny w stosunku do po zos tałych k oncesj onariuszy. Odnosząc się do k "vestii o dpł yw-u ruchu pojazdów ciężkich z koncesyjnego autostrady A4 i uszczupenia przychodów spó łki Minister T ransportu, Budow nictwa i Gospodarki Morskiej za znac zył, że z raportów kwartanych przekazywanych przez Staexport v.rynika, że poziom natężeni a pojazdów c i ężarov-rych na z arząd zanym przez spó łk ę odcinku autostrady A4 po dniu ipca 201 r. jest z na cząco wyższy ni ż poziom n a tę żenia ruchu ciężkiego, który m i ał m iejsce na tym odcinku autostrady przed wprowadzeniem rekompensat da koncesjonariuszy (v,.-tzesień 2005 r.). Da porównania mo ż n a '"'s k azać, że w sierpniu 2005 r. wskazany poziom ruchu wyn os ił pojazdów na dob ę na PPO Br zęcz kowic e i 3853 pojazdów na dobę na PPO Baice, a w sierpniu 201 r p ojazdów na dobę na PPO Br zęcz kowic e i 4968 pojazdów na dobę na PPO Baice. Co więcej, z przekazywanych przez Staexport raportów v-rynika, że t-uch ten roś nie (we wr ześn iu 2011 r. nat ęż.e ni e ruchu c ię żkiego wzro s ło do 5386 pojazdów na dob ę na PPO Brzęczkowice i 5399 pojazdów na dobę na PPO Baice). W ątp iw ości b ud zą równie ż szacunki s p ó łk i odnoś ni c poziomu odpływu ruchu ciężkiego z koncesyj nego odcinka autostrady A4 (ok. 40%). Tymczasem z przeprowadzonych przez GDDKiA w październiku r. pomiarów ruchu ciężkiego n a drogach krajowych objętych systemem autostradach koncesyjnych oraz na drogach krajovvych, które stanowią bezpłatną a tema tyw ę da ww. dróg pł a tn yc h wynika, że odpływ ruchu z odcinka koncesyjnego A4 Chrzanów- Baice wynosi ok. 30% (ok. 2,6 tys. pojazdów ciy ż kich na doby). rodkre ś enia v-rymaga przy tym fakt, że pomiar powy ższy zos tał przeprowadzony po nie s pełna 4 miesią cac h funk cjonowania systemu, a w przypadku zmiany warunków u żyt kowania dróg (np. poprzez wpro vadzenie opłat) konieczny jest upł yw pewnego ok.jesu czasu, trwającego zazwyczaj około roku, na przyzwyczaj enie s i ę u żytkownikóv.- do zaistniałych zm ian i utnvaenie za chowań u ży tk o wnik ów. Z do ś wi adczeń zaś innych krajów, które wprowadził y podobne systemy poboru opłat, a t a k że z anaizy poziomu n atęże nia ruchu na drogach płatnyc h w Poscc pod dniu ipca 201 I r., może wyn ika ć, że ru ch ciężki na za r ządzanym przez Sta export odci nk u autostrady A4 będzie stopniowo wzrastał. Kwestia ta będzie anaizowana między.. mnym1 na podstawie przywołanych już raportów bvananych przekazywanych przez spó J kę (ostatnie dane dotyczące natę żen ia ruchu pojazdów cieżkich na autostrad zie koncesyjnej A4 Ministerstwo posiada za mie s ią c wrzesie 1 20 i r. ). Dod<ttkowo. przynajmniej dwa razy do roku (na wio~nę 25

17 i jesień), GDDKiA będzie przeprowadzała stosowne pomiary ruchu pojazdów ciężkich na drogach krajow)'ch. Dane zebrane przez GDDKiA posłużą do podjęcia decyzji o ewentuanym objęciu opłatą eektroniczną odcinków dróg krajowych, na których zaobserwowano nadmierne przeniesienie ruchu ciężkiego z dróg płatnych, zarówno tych uwzgędnionych w systemie, jak i autostrad koncesyjnych. Podkreśono również, że Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej dekarował w piśmie z dnia 27 stycznia 2011 r., znak: T A4-dp /2011, że rozważy kwestię ewentuanego rozszerzenia systemu o wskazane przez Staexp011 odcinki dróg krajowych nr 44 i nr 79 przy koejnych rozszerzeniach systemu, a nie przy pierwszym takim rozszerzeniu, które zgodnie z projektem rozporząd z enia ma nastąpić dnia 1 ipca 2012 r. Ministerstwo przygotowuje aktuanie w porozumieniu z GDDKiA strategię rozszerzenia systemu w perspektywie następnych kiku at. Wśród dróg krajowych, które objęto anaizą w powyższym zakresie, jest między innymi droga krajowa nr 79 na odcinku Jaworzno - Kraków, w odniesieniu do której kierowane były do resortu informacje z miejscowych organów samorządu terytorianego o znaczącym wzr o ście natężenia ruchu pojazdów cit;żkich po dniu ipca 2011 r. Takich informacji od samorządów okanych Ministerstwo jak dotychczas nie otrzymało w przypadku drogi krajowej nr 44 na odcinku Tychy - Kraków. W chwii obecnej resort rozważ. a uwzgędnienie w systemie drogi krajowej nr 79 na odcinku Jaworzno- Kraków, zastrzegając przy tym, że ewentuane rozszerzenie systemu o ww. drogę nastąpić może nie wcześniej niż w styczniu 2013 r. Naeży bowiem wziąć pod uwag t; zapewnienie Wykonawcy systemu, Konsorcjum Kapsch, odpowiedniego okresu czasu na wdrożenie systemu na rym odcinku. Nie jest natomiast aktuanie przewidywane rozszerzenie systemu o wskazaną przez Staexport drogę krajową nr 44. W tym przypadku naeży z koei zastrzec, że decyzja Ministerstwa w tym zakresie może uec zmianie, datego też resort zwrócił się do GDDKiA z prośbą o szczegóne uwzgędnienie drogi krajowej nr 44 na odcinku Tychy - Kraków w panowanych pomiarach ruchu ciężkiego. Istotna jest przy tym da Ministerstwa opinia Staexportu w tym zakresie, w związku z tym zwrócono siy do spółki 7 nrnśh::j n wskazanie. którv 7. wvmienionvch odcinków dróg kraiowvch nr 44 i 79 nnwinif'n J. ~... _, oj... J. -- zostać w opinii koncesjonariusza uwzgędniony w systemie w pierwszej koejności (wraz z uzasadnieniem). Podkreśono wreszcie, że jedną z najistotniejszych kwestii, które będą miały wpływ na podjęcie ewentuanych decyzji co do objęcia systemem dróg krajowych, nie będących autostradarni i drogami ekspresowymi, jest kwestia ograniczonego zasobu środków, które zostały przeznaczone na ten ce z Krajowego Funduszu Drogowego (v,rynagrodzenie da Wykonawcy systemu). W s z c z e g óności naeż y wziąć pod uwa g ę fakt, 26

18 ?.e wdrożenie systemu na ww. drogach krajowych, posiadających iczne skrzyżo wania z innymi drogami na tym samym poziomie, jest znacznie d r oższe i bardziej czasochłonne n i ż objęcie systemem autostrad i dróg ekspresowych, które z za ł ożenia są drogami o ograniczonej dos t ępności. Ceem zaś strony pubicznej jest w pie rwszej koejności zapev.'11ien ie maksymanej szczeności systemu funkcjonującego na drogach objętych opłatą eektroniczną i naeżyte zabezpieczenie przychodów KFD. 3. Wpływ reguacji na sektor finansów pubicznych, w tym bud że t p a ń s tw a i bud że ty jednostek sa morządu te!j'forianego Przedmiotowa noweizacja będzie miała pozytywny wpływ na sektor finansów pubicznych. Przewidyv,rane przychody z opłaty eektronicznej pobieranej na wskazanych w przedmiotowym rozpor zą dzeniu odcinkach dróg w ' noszą od ipca 2012 r. do października 2018 r. ok tys. PLN. Kwota powy?.sz.a zasii Krajowy Fundusz Drogowy. Poniżej przedstawiono kwoty pov.yższych przychodów z podzia ł em na poszczegóne ata: 2012 r. (okres od ipca co grudnia) tys. PLN, 2013 r tys. PLN, r tys. PLN, 2015 r tys. PLN, 2016 r tys. PLN, 2017 r tys. PLN, 2018 r. (okres od stycznia do paź. dziemika) tys. PLN. Obiczenia powyż sz e zos tały przeprowadzone na podstawie następ ujących założeń:. ś redniej ważonej \ vy so ko ści stawki opłaty eektronicznej obowiązującej na sieci autostrad i dróg ekspresowych - 0,46 zł /km do końca roku 2015, a następnie 0,37 zł /km, oraz na sieci pozostałych dróg krajowych - 0,37 zł/km do końca roku 2015, a na s tępnie 0,29 zł/km. Zmiana wysokości średniej ważonej stawki opłaty eektronicznej po roku 2015 wynika z przewidywanej wymiany taboru wykorzyst)'\'>'anego w transporcie drogowym na bardziej ekoogiczny, a co za t:ym idzie podegający niższym stawkom opłaty eektronicznej. 2. przewidywanej wieko ś ci rocznej pracy przewozowej na drogach krajowych, na których zgodnie z projektem ro zpo rządzenia będzie od dnia ipca 2012 r. pobierana opła ta eektroniczna, wyrażonej w pojazcokiometrach. Poniżej przedstawiono tabeę

19 zawierającą dane w powyższym zakresie z uwz gędnieniem poszczegónych odcinków dróg krajowych, o których mowa w projekcie r. 11 Odcinek drow krajowej połowa 2013 r L 2015 r 2016 r 2017 '- 2018' S7 Ebąg węzeł Pas!ęk Pónoc dk nr 91 skrzyżowanie z drogą krajową nr G węzeł Nowe Marzy oraz skrzyżowanie z drogą !> ekspresową SS Łysomice dk nr 92 Września - Konin o!> dk nr 92 Konin - Łowicz dk nr 94 węzeł Modnica -węzeł Modniczka Razem O Naeży podkreśić, ze ww. przychody nie byy co do zasady uwzgędnione w Ocenie Skutków Reguacji obowiązującego rozporządzenia (wyją t e k stanowią przewidywane przychody wynikające z poboru opłaty eektronicznej na drodze ekspresowej S7 odcinek Ebąg Pasłęk Wschód). - węzeł Szacowane koszty związane z dostosowaniem V./ W dróg do poboru opłaty eektronicznej i bieżącą ekspoatacją systemu na tych drogach wynoszą w tym samym okresie czasu ok tys. PLN. Koszty pokryte zostan ą ze ś ro d ków KFD. Poniżej przedstawiono kwoty powyższych kosztów z podziałem na poszczegóne ata 2012 r. (okres od ipca do grudnia) tys. PLN, 2013 r tys. PLN, 2014 r tys. PLN, 2015 r tys. PLN, 2016r tys. PLN, 2017 r tys. PLN, 2018 r. (okres od stycznia do października) O tys. PLN. Zastrzec przy tym naeży, że niniejsze rozporządze nie nie będzie miało dodatkowego wpływu na wydatki strony pubicznej, ponieważ koszt rozszerzenia systemu o koejne autostrady i drogi ekspresowe oraz drogi krajowe, na których stwierdzono znaczący przyrost ruchu pojazdów c1ężk1ch został uwzgjędm o n y w kwoc1e wynagrodzenia Wykonawcy eektronicznego systemu poboru opłat okre ś onej w Ocenie Skutków Reguacji obowiązującego rozporządzenia. Przedmiotowa reguacja nie będzie miała bezpośredniego wpływu na budżet pań s twa i budżety jednostek s arno rz ądu terytorianego, ponieważ KFD jest uokowany poza tymi budż e tami. 28

20 4. Wpływ reguacji na rynek pracy Rozszerzenie eektronicznego systemu poboru opłat będzie miało pozytywny wp ł yw na rynek pracy - szacuje się, że powstani e ok. 120 miejsc pracy. 5. Wpływ reguacji na konkurencyjność gospodarki przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw Szczegó ł owy wpływ wprowadzenia w Posce eektronicznego systemu poboru opiat anaizowany był na etapie prac rz ądov..-')'ch i paramentarnych podczas prac nad przywoan ą już u s tawą z dnia 7 i stopada 2008 r. o zmianie ustawy o drogach pubicznych i niektórych inn ych ustaw. Na e ży również p o dkre ś ić, że wprowadzanie opłat na koejnych fragmentach dróg krajowych, aternatywnych da autostrad płatn y c h, nie jest ś rod kiem do całkowitego wyeiminowania na nich ruchu ciężkie go, ecz ma s tworzyć tak ą sy tu ację, w której różnica w poziomie op ł at b ę d zie bardziej adekwatna do korzyś ci, jakie użytkownic y pojazdów uz yskują kor zys tając z autostrady pła tnej. 6. Wpływ na sytuację i rozwój regionany Wprowadzenie op ł at na drogach krajowych aternatywnych do autostrad pła tn ych A 1 i A2 powinno mieć pozytywny wpływ na powrót pojazdów ciężkich na autostrady płatne, które zapewniają m oż iwość szybkiego przemieszczenia w ruchu między r egionanym i po zwaają na dostarczenie towarów na czas. Oprócz zmniejszenia zużycia nawierzchni powy ższych dróg, przyjęte ro zw i ąz ani e będzie miało pozytywny wpływ na obniżenie iczby wypadków drogowych i zatorów oraz z więk szenie komfortu życia mieszkańców miej scowości położonych przy drogach krajowych uwzg ędnion ych w przedmiotov>')'m ro z porzą d ze niu. 29