UCZELNI TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW. PODSTAWOWYCH - I st. Kierunki studiów - uczelnie - studia nauki o rodzinie

Transkrypt

1 studia społeczne, kierunek: NAUKI O RODZINIE ZOBACZ OPIS KIERUNKU ORAZ LISTĘ UCZELNI TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW PODSTAWOWYCH - I st. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW PODSTAWOWYCH Filozofia i etyka 60 h Podstawowe pojęcia i zagadnienia filozofii. Główne kierunki i orientacje filozoficzne na przestrzeni dziejów. Istota poznania, sposoby interpretacji rzeczywistości. Zagadnienie prawdy. Filozoficzne i teologiczne rozumienie świata, człowieka i Boga. Struktura, właściwości, przyczyny, analogie i normatywny wymiar bytu. Kultura jako specyficzny sposób wyrażania się ludzkiej natury. Filozoficzne ujęcie nauczania i wychowania. Elementy filozofii przyrody ożywionej. Etyka a inne nauki o moralności. Personalistyczna norma moralności. Źródła moralności czynu ludzkiego. Zagadnienia prawa naturalnego i sumienia. Godność i integralność osoby ludzkiej. Moralny wymiar płciowości człowieka. Podstawowe zasady i normy bioetyczne. Zjawiska kulturowe wobec rozwoju człowieka i rodziny. rozumienia podstawowych pojęć filozoficznych; krytycznej interpretacji rzeczywistości; rozumienia człowieka jako bytu osobowego; filozoficznego pojmowania nauczania i wychowania; określania norm postępowania; oceny zjawisk kulturowych; identyfikowania, analizowania i rozwiązywania dylematów moralnych. Psychologia 30 h Psychologia jako nauka o człowieku. Główne nurty w psychologii. Biologiczne podstawy psychiki człowieka. Pojęcie procesów psychicznych. Procesy poznawcze w kategoriach odbioru i przetwarzania informacji. Percepcja, myślenie i rozwiązywanie problemów. Pamięć. Uczenie się elementarne i złożone formy uczenia się. Emocje. Motywacje. Osobowość podstawowe koncepcje, struktura osobowości. Różnice indywidualne inteligencja, temperament, styl poznawczy. Poznawanie innych i samego siebie. Psychologiczne i biologiczne ujęcie rozwoju człowieka. rozumienia różnych nurtów psychologii i koncepcji człowieka; studiowania i analizowania literatury psychologicznej; identyfikowania procesów psychicznych i mechanizmów funkcjonowania człowieka; wykorzystywania wiedzy z zakresu psychologii w edukacji; posługiwania się metodami poznawania nauczanych; samopoznania i samodoskonalenia; określania różnic indywidualnych i wynikających z nich implikacji dla wychowania i kształcenia. Socjologia 30 h Geneza, istota i rozwój socjologii. Teorie socjologiczne. Teorie wpływu społecznego. Elementy oraz rodzaje struktur społecznych ich znaczenie w życiu społecznym jednostek. Środowisko społeczne kręgi społeczne, wspólnoty, społeczności lokalne. Grupy społeczne, grupy przynależności i grupy odniesienia struktura grup, układ ról. Teoria roli społecznej. Interakcje społeczne symboliczna natura ludzkich interakcji, klasyfikacja podczas interakcji, interakcje z grupami odniesienia i nieobecnymi. Konflikty społeczne i sposoby ich rozwiązywania. dostrzegania, analizowania i interpretowania różnych zjawisk społecznych; wykorzystywania wiedzy socjologicznej oraz procedur badawczych do diagnozowania i wyjaśniania problemów pedagogicznych. Pedagogika 30 h Wychowanie a życie społeczne. Geneza wychowania. Wychowanie w różnych kulturach i w różnych organizacjach (porządkach) życia społecznego. Wychowanie a rozwój. Funkcje wychowania. Problematyczność wychowania konsekwencje. Wychowanie jako czynność techniczna, jako działanie komunikacyjne oraz jako element kulturowy. Instytucje edukacyjne. Relacje między sposobem uprawiania pedagogiki a rozumieniem wychowania. Geneza i strona 1 / 5

2 struktura wiedzy pedagogicznej. Społeczno-kulturowe uwarunkowania wiedzy pedagogicznej. Związki pedagogiki z innymi dziedzinami wiedzy. Różnice między pedagogiką rozumianą jako nauka i jako filozofia wychowania. Typowe pytania pedagogiczne. Struktura i style myślenia pedagogicznego. Aporie pedagogiczne przymus i swoboda w wychowaniu, wychowanie jako urabianie i jako wspomaganie rozwoju, wychowanie adaptacyjne i emancypacyjne, wychowanie a manipulacja. Dziecko jako podmiot wychowania. Problemy wychowania, błędy wychowania, skuteczność wychowania, niepowodzenia wychowawcze. rozumienia istoty nauki o wychowaniu; rozumienia problemów współczesnej pedagogiki; rozumienia podstawowych kategorii używanych w badaniach nad edukacją i wychowaniem; analizy odmiennych koncepcji wychowania; rekonstruowania założeń oraz koncepcji wychowawczych; rozróżniania potocznej wiedzy o wychowaniu od wiedzy naukowej; identyfikowania możliwości i ograniczeń procesów edukacji i wychowania; posługiwania się różnymi koncepcjami wychowania w analizie i opisie rzeczywistości społecznej. KIERUNKOWYCH - I st. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH 360 h Wiedza o rodzinie w kontekście naukowym Teorie osobowości. Postawy, potrzeby, motywacje, uczucia, inteligencja człowieka. Mechanizmy obronne człowieka. Charakterystyka rozwoju fizycznego, poznawczego, emocjonalnego, społecznego i moralnego w poszczególnych okresach życia. Psychologia umierania i żałoby. Problematyka więzi i relacji w rodzinie psychospołeczne uwarunkowania. Psychologiczna problematyka wyboru partnera do małżeństwa. Obraz siebie i obraz partnera do małżeństwa. Znaczenie miłości i pożycia seksualnego w związku małżeńskim. Małżeństwo i rodzina w aspekcie systemowym. Fazy cyklu życia małżeńskiego i rodzinnego. Psychologiczne teorie rodziny. Atrakcyjność interpersonalna. Psychologiczne aspekty przygotowania do małżeństwa. Metody badań psychologicznych zastosowania w naukach o rodzinie. Rodzina jako podstawowe środowisko życia człowieka. Funkcje rodziny. Role w rodzinie. Więzi między pokoleniami w rodzinie. Modele rodziny i ich uwarunkowania. Sytuacja rodzin w okresie przemian społeczno-gospodarczych i politycznych. Uwarunkowania wychowania i socjalizacji. Przemiany współczesnych środowisk i instytucji wychowawczych. Demograficzne aspekty funkcjonowania rodziny struktura rodziny, proces jej powstania, rozwoju (prokreacja), rozpadu i rekonstrukcji. Polityka społeczna państwa wobec rodziny. Relacje między rodziną, społeczeństwem, państwem i Kościołem. Metody badań społecznych zastosowania w naukach o rodzinie. Analiza struktury i procesu wychowania w rodzinie rodzina jako środowisko wychowawcze, postawy rodzicielskie, style wychowania, atmosfera wychowawcza w rodzinie, świadomość i kultura wychowawcza rodziców, kultura duchowa i materialna rodziny. Instytucje wychowania i ich współpraca z rodziną. Państwo, Kościół i instytucje pozarządowe wobec rodziny. Metodologiczne aspekty badań nad procesami wychowania i kształcenia. Etapy rozwoju biologicznego człowieka specyfika w różnych okresach ontogenezy. Rozwój, funkcje i zaburzenia organizmu człowieka. Płodność i odpowiedzialne rodzicielstwo. Fizjologia uzależnień. Higiena, profilaktyka i promocja zdrowia. Określenie i źródła prawa rodzinnego cywilnego i kanonicznego. Normy dotyczące przygotowania do małżeństwa. Przesłanki zawarcia małżeństwa świeckiego, warunki zawarcia małżeństwa kanonicznego. Ustanie małżeństwa separacja, rozwód. Małżeńskie ustroje majątkowe. Stosunki prawne między rodzicami i dziećmi. Pojęcie, rodzaje i przesłanki przysposobienia. Opieka i kuratela. Prawne aspekty opieki i pomocy rodzinie. Małżeństwo i rodzina w różnych religiach szczególnie w tradycji judeochrześcijańskiej. rozumienia biologicznych, psychologiczno-pedagogicznych, socjologiczno-społecznych, prawnych i religijnych uwarunkowań rozwoju, wychowania i funkcjonowania człowieka w małżeństwie i rodzinie; rozumienia wiedzy o funkcjonowaniu małżeństwa i rodziny; rozpoznawania płodności; rozumienia procesu przygotowania do życia w małżeństwie i w rodzinie; rozpoznawania zagrożeń, zaburzeń i kryzysów w rozwoju człowieka; dostosowania działań opiekuńczych, wychowawczych, profilaktycznych i resocjalizacyjnych do zróżnicowanych potrzeb człowieka; stosowania form instytucjonalnej pomocy małżeństwu i rodzinie; rozumienia i stosowania prawa w zakresie opieki i strona 2 / 5

3 pomocy rodzinie; diagnozowania, ewaluacji oraz opracowywania programów i projektów działalności edukacyjnej, opiekuńczej i wychowawczej. Wiedza o rodzinie w kontekście praktyki społecznej Charakterystyka rodziny prawidłowo funkcjonującej i dysfunkcyjnej. Warunki powodzenia życia rodzinnego. Przygotowanie do życia w rodzinie. Charakterystyka systemów rodzinnych. Analiza zagrożeń patologią w poszczególnych fazach rozwojowych rodziny. Oddziaływania rodzicielskie a kryzysy życia rodzinnego. Rodzina wobec problemu uzależnień, niepełnosprawności, bezrobocia, bezdomności, migracji, ubóstwa, przemocy. Funkcjonowanie rodziny z chorym psychicznie. Rodziny niepełne i zrekonstruowane. Rola rodziców, rodziny, grup rówieśniczych, grup wsparcia i organizacji społecznych w osiąganiu przystosowania i rozwoju. Komunikacja w rodzinie. Zasady komunikacji. Rola komunikacji w rozwiązywaniu konfliktów. Pojęcie, źródła, rodzaje i etapy konfliktów. Strategie i metody rozwiązywania konfliktów. Zasady komunikacji w poradnictwie małżeńskim i rodzinnym. Budowanie kontaktu interpersonalnego. Warunki pracy poradni. Pomoc małżeństwu i rodzinie w infrastrukturach świeckich i eklezjalnych. Definicja, pojęcie, cele i metody pracy socjalnej. Problemy etyczne i zawodowe pracownika socjalnego. Instytucjonalne formy pomocy społecznej. Ewaluacja pracy socjalnej. Rodzinny kontekst zdrowia i choroby. Psychospołeczny wymiar zdrowia w rodzinie. Rozwiązywanie problemów osób chorych i z niepełnosprawnością pacjent jako osoba, wartość życia i sens troski o zdrowie, znaczenie cierpienia i śmierci. Zadania rodziny, społeczeństwa i instytucji wobec chorych i z niepełnosprawnością. Formy opieki nad chorymi w stanie terminalnym. Ruch hospicyjny w Polsce i na świecie. Wolontariat hospicyjny. Infrastruktury opieki paliatywnej i hospicyjnej. analizy struktury i funkcji rodziny; rozpoznawania kryzysów w rodzinie; wspierania rodziny w sytuacjach trudnych; rozumienia przyczyn i skutków psychopatologii w życiu rodzinnym; diagnozowania życia rodzinnego; identyfikowania systemów wsparcia rodziny; diagnozowania i doradztwa w sprawach stosowania ośrodków terapeutycznych; posługiwania się komunikatami werbalnymi i niewerbalnymi w relacji interpersonalnej; identyfikowania sytuacji konfliktowych i ich źródeł; rozwiązywania konfliktów; przyjmowania i udzielania informacji zwrotnych; korzystania z metod pracy socjalnej; stawiania diagnozy społecznej i socjalnej; opracowywania i oceny programów naprawczych; identyfikowania placówek pomocy społecznej; identyfikowania problemów psychiczno-duchowych osób z niepełnosprawnością oraz chorych i ich rodzin; analizy studium przypadków ludzi chorych; prowadzenia rozmów z terminalnie chorymi i ich rodzinami; nawiązywania kontaktu z instytucjami pomocy społecznej; udzielania wsparcia i aktywizowania osób społecznie marginalizowanych i osób z niepełnosprawnością. PODSTAWOWYCH - II st. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW PODSTAWOWYCH Logika i metodologia badań nad rodziną 30 h Język jako narzędzie poznania i komunikacji. Definiowanie, klasyfikacja i podział logiczny języka. Logika klasyczna. Rozmaitość i jedność nauk unifikacja a fragmentaryzacja, klasyfikacja nauk. Cechy poznania naukowego. Badania ilościowe i jakościowe. Organizacja i etapy badań. Metody badawcze. Opracowanie i interpretacja wyników badań. Metodologiczna specyfika badań nad małżeństwem i rodziną (system nauk o rodzinie). Różnorodne podejścia metodologiczne badań nad rodziną. Narzędzia, techniki, metody i procedury badań. Strategie ilościowe i jakościowe. Opracowywanie wyników badań. Wnioskowanie i formułowanie wniosków. wyrażania myśli i wykonywania czynności badawczych; wykorzystywania warsztatu badawczego; dokonywania oceny poprawności metodologicznej badań; organizowania i realizowania badań nad małżeństwem i rodziną; konstruowania i stosowania narzędzi badawczych w zależności od potrzeb i celów; opracowywania materiału ilościowego i jakościowego oraz formułowania zaleceń praktycznych. strona 3 / 5

4 Antropologia 30 h Przedmiot, nurty, cele i metody antropologii. Źródła antropologii filozoficznej i teologicznej. Geneza człowieka. Struktura bytowa człowieka i sens jego egzystencji. Człowiek i jego działanie. Człowiek wobec dobra i zła moralnego. Wolność i rozumność osoby ludzkiej. Człowiek w relacji do drugiej osoby, świata i Boga. Rozwój osobowy poprzez miłość i odpowiedzialność. Człowiek w rodzinie, narodzie, społeczeństwie i kulturze. krytycznej oceny koncepcji antropologicznych; identyfikowania założeń antropologicznych w różnych teoriach i koncepcjach występujących w naukach społecznych. Bioetyka 60 h Istota i wartość życia. Zagadnienia bioetyczne związane z początkiem i końcem życia eksperymenty medyczne, ingerencje genetyczne, klonowanie człowieka, zapłodnienie in vitro, aborcja, samobójstwo, eutanazja, kara śmierci, poświęcenie życia. Ingerencje medyczne ukierunkowane na podtrzymanie zdrowia i życia oraz w celach innych niż ratowanie życia i zdrowia. Elementy ekologii. wykorzystywania wiedzy antropologicznej w bioetyce; rozpoznawania, analizowania i argumentowania w sprawach dylematów moralnych dotyczących ingerencji biomedycznych w życie i zdrowie człowieka. KIERUNKOWYCH - II st. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH 210 h Pomoc małżeństwu i rodzinie Koncepcje zdrowia psychicznego. Geneza zaburzeń rozwoju i funkcjonowania człowieka. Norma i patologia w zachowaniu ludzkim. Systemy klasyfikacji zaburzeń psychicznych. Reakcje nerwicowe, zespoły psychosomatyczne, zaburzenia zachowania, zaburzenia psychotyczne. Zaburzenia emocjonalne, uzależnienia, samobójstwa, agresja, przemoc. Pojęcie, zadania i założenia poradnictwa oraz terapii małżeńskiej i rodzinnej. Antropologiczne podstawy poradnictwa. Główne kierunki poradnictwa i terapii. Poradnictwo oraz terapia małżeńska i rodzinna. Poradnictwo integralne, poradnictwo na poszczególnych etapach życia małżeństwa i rodziny. Wybrane obszary polityki społecznej związki z sytuacją małżeństwa i rodziny. Polityka zdrowotna i edukacyjna. Etyczne aspekty polityki społecznej. rozumienia aspektów psychologii klinicznej i psychiatrii umożliwiających porozumienie i współpracę z psychologiem i lekarzem; orientowania się w różnych koncepcjach dotyczących genezy i terapii zaburzeń psychicznych; prowadzenia rozmów z osobami potrzebującymi wsparcia; przygotowywania diagnozy i prognozy w procesie terapeutycznym; rozpoznawania konfliktów i kryzysów; opracowywania strategii rozwiązywania kryzysów; organizowania poradnictwa małżeńsko-rodzinnego; wskazywania właściwych form prywatnej i publicznej pomocy instytucjonalnej małżeństwu i rodzinie. Historyczno-kulturowe uwarunkowań życia małżeńsko-rodzinnego Struktura i funkcje rodziny w wymiarze historycznym. Małżeństwo i rodzina w tradycji judeochrześcijańskiej. Teologiczne i filozoficzne podstawy godności osoby ludzkiej. Zasady miłości w relacjach międzyosobowych, w małżeństwie i w rodzinie. Pojęcie i funkcje obrzędowości rodzinnej. Skutki społeczne obrzędowości rodzinnej. Obrzędowość rodzinna w kontekście życia religijnego i narodowego. Elementy szczegółowej analizy demograficznej. Procesy demograficzne. Polityka ludnościowa aspekty etyczne. Struktura społeczna a bezpieczeństwo socjalne. Doktryny społeczne a koncepcje polityki społecznej. Polityka prorodzinna. rozumienia znaczenia wpływu czynników kulturowych na życie małżeńsko-rodzinne; rozumienia sakralnego wymiaru strona 4 / 5

5 małżeństwa, godności osoby ludzkiej i miłości; diagnozowania współczesnych zagrożeń obrzędowości rodzinnej; promowania obrzędowości rodzinnej; rozumienia tendencji występujących w zmianach ludnościowych; analizy danych demograficznych; rozumienia procesów zachodzących w rodzinie na tle analizy danych demograficznych; identyfikowania problemów społecznych, ich przyczyn i konsekwencji dla rodziny; identyfikowania powiązań między doktrynami społecznymi a polityką prorodzinną. Uwarunkowania prokreacji i zdrowia rodziny Genetyczne i środowiskowe czynniki ontogenezy człowieka. Fizjologia aktu prokreacyjnego, początki życia ludzkiego, fazy rozwojowe dziecka w okresie prenatalnym, ciąża, poród, połóg, pielęgnacja noworodka. Psychologiczne uwarunkowania więzi między dzieckiem a rodzicami w okresie pre- i postnatalnym. Uwarunkowania postaw prokreacyjnych kulturowe, rodzinne, psychologiczne, sytuacyjne, medyczne i etyczne. Ekologia i zagrożenia prokreacji. Psychospołeczne aspekty trudności w prokreacji. Psychospołeczne, etyczne i medyczne aspekty aborcji. Diagnostyka prenatalna, poradnictwo genetyczne, urodzenie dziecka chorego i martwego. Przyczyny, diagnozowanie i leczenie bezpłodności. Dojrzewanie psychoseksualne, menopauza, andropauza. Seksualność człowieka zaburzenia i współczesne zagrożenia identyfikacji płciowej. Instytucje wspomagające rodzinę z problemami życia seksualnego. Fizjologia płodności. Charakterystyka, podział i rodzaje metod planowania rodziny. Psychologiczne i etyczne aspekty różnych metod planowania poczęcia. Odpowiedzialne rodzicielstwo. Diagnozowanie płodności kobiety. Technologie wspomagające rozpoznawanie płodności. Metodyka naturalnego planowania rodziny (NPR). Instytucjonalne formy nauczania metod planowania rodziny. Szkoła rodzenia. rozumienia biologicznych praw kierujących prokreacją; rozpoznawania czynników warunkujących płodność mężczyzny i kobiety; określania przyczyn trudności z poczęciem dziecka oraz wskazywania instytucji pomocy; rozumienia problemów osób w okresie dojrzewania, menopauzy lub andropauzy; rozpoznawania biomedycznych i psychospołecznych uwarunkowań zaburzeń seksualnych; rozumienia metod planowania rodziny; kształtowania prawidłowych postaw wobec prokreacji i życia człowieka; nauczania metody NPR; przygotowywania pomocy dydaktycznych do pracy z rodzinami. PRAKTYKI Praktyki powinny trwać nie krócej niż 4 tygodnie. Zasady i formę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie. INNE WYMAGANIA Programy nauczania powinny: - przewidywać zajęcia z zakresu wychowania fizycznego 60 h, języków obcych 120 h, technologii informacyjnej - 30 h, - obejmować treści poszerzające wiedzę ogólną w wymiarze nie mniejszym niż 60 h, - zawierać treści z zakresu ochrony własności intelektualnej. strona 5 / 5