V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

Transkrypt

1 Załącznik Nr 1 do uchwały Nr 67/2004 RG z dn r STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: NAUKI O RODZINIE STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku nauki o rodzinie trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi nie mniej niż 3100, w tym 1710 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent studiów magisterskich kierunku nauki o rodzinie otrzymuje tytuł zawodowy magistra. Winien on być wyposażony w wiedzę dotyczącą małżeństwa i rodziny wynikającą z nauk psychologicznych, pedagogicznych, socjologicznych i prawnych, a także filozoficzno-teologicznych. Absolwent winien być przygotowany do samodzielnej pracy w poradniach małżeńskich i rodzinnych (w charakterze doradcy, konsultanta), a także jako pedagog społeczny sprawujący opiekę nad ludźmi niepełnosprawnymi oraz przewlekle i nieuleczalnie chorymi. Ponadto, winien posiadać kwalifikacje do prowadzenia zajęć w różnych typach szkół w zakresie etyki i filozofii oraz przygotowania dzieci i młodzieży do życia małżeńskiego. Absolwent winien być również przygotowany do podejmowania prac badawczych dotyczących różnych aspektów małżeństwa i rodziny. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 630 C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 720 Razem: 1710 IV. PRAKTYKI A. Praktyki pedagogiczne w szkołach 150 B. Praktyki w poradniach małżeńsko-rodzinnych 150 C. Wakacyjne praktyki w zakładach opieki społecznej lub opieki paliatywnej i hospicyjnej 160 Razem: 460 V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO Podstawy filozofii Podstawy logiki Fizjologia człowieka 30

2 4. Przedmiot do wyboru Język obcy Wychowanie fizyczne 60 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Antropologia filozoficzna Etyka ogólna i szczegółowa Bioetyka Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży Psychologia prenatalna i prokreacyjna Psychologia starzenia się i umierania Psychologia ogólna Pedagogika ogólna Pedagogika społeczna Kairologia Socjologia wychowania Wprowadzenie do pracy socjalnej Dydaktyka ogólna i szczegółowa Psychologia kliniczna z elementami psychiatrii 30 C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Psychologia małżeństwa i rodziny Socjologia rodziny Pedagogika rodziny Patologia życia rodzinnego Psychoprofilaktyka rodzinna Obrzędowość w rodzinie Prawo rodzinne Człowiek niepełnosprawny i nieuleczalnie chory w rodzinie Biomedyczne podstawy małżeństwa z elementami seksuologii Poradnictwo i psychoterapia małżeństwa i rodziny Opieka paliatywno-hospicyjna Polityka społeczna Komunikacja interpersonalna Historia wychowania w rodzinie 30 VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 1. Podstawy filozofii Zakres pojęciowy filozofii, metody i cele badań. Próby wyjaśnienia istnienia świata (Platon, Arystoteles, Stagiryty, Awicenna, Awerros). Monizm i dualizm w interpretacji rzeczywistości. Naczelne rozumienie rzeczywistości u Tomasza z 2

3 Akwinu. Wyodrębnienie egzystencjalnej koncepcji bytu. Pluralizm i analogia w bytowaniu oraz poznaniu. Poznanie sądowe i pojęciowe. Człowiek, rzeczywistość i Bóg w filozofii Kartezjusza oraz w myśli pokartezjańskiej. Doniosłość rozumienia filozoficznego człowieka, świata i Boga dla kształtowania się racjonalnej ludzkiej kultury. 2. Podstawy logiki Semiotyczna charakterystyka języka. Kategorie składniowe wyrażeń: zdania, nazwy, funktory, operatory. Komunikat językowy: budowa, błędy językowe, implikatura konwersacyjna. Porządkowanie dziedziny przedmiotowej: klasyfikacja, typologizacja, partycja, porządkowanie liniowe. Elementy teorii definiowania, teorii pytań, teorii rozumowania. Elementy teorii dyskusji: rodzaje dyskusji, zasady dyskutowania, argumentacja, chwyty erystyczne. 3. Fizjologia człowieka Jedność budowy organizmów żywych. Układ oddechowy, krążeniowy, pokarmowy, rozrodczy funkcje, zaburzenia. Wydzielanie dokrewne. Układ nerwowy: elektrofizjologia neuronu, mózgowie, rdzeń kręgowy. 4. Przedmiot do wyboru Humanistyczny, ekonomiczny, prawny, technologie informacyjne. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Antropologia filozoficzna Źródła antropologii filozoficznej. Struktura bytowa człowieka. Człowiek i jego działania. Człowiek wobec dobra i zła moralnego. Człowiek jako osoba w relacji ze społeczeństwem. 2. Etyka ogólna i szczegółowa Etyka a inne nauki o moralności. Personalistyczna norma moralności. Źródła moralności człowieka. Zagadnienia prawa naturalnego, kształtowanie sumienia. Moralny wymiar zachowań człowieka wobec samobójstwa, aborcji, eutanazji, kary śmierci, poświęcenie życia, eksperymenty genetyczne, postawy wobec śmierci. Świat zwierząt w świetle etyki. 3. Bioetyka Podstawy teologiczno-moralnej refleksji nad życiem człowieka. Życie ludzkie w okresie jego początku (od poczęcia do narodzenia). Zdrowie i życie ludzkie w okresie jego pełni. Problemy moralne końca ludzkiego życia. 4. Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży 3

4 Historia rozwoju psychicznego. Teorie rozwoju psychicznego. Metody badań rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży. Rozwój psychiczny w poszczególnych fazach rozwojowych. Fazy i stadia rozwoju w ujęciu podłużnym. 5. Psychologia prenatalna i prokreacyjna Czynniki endogenne i egzogenne w procesie rozwoju dziecka w okresie prenatalnym. Znaczenie porodu w kształtowaniu więzi małżeńskiej. Psychologiczne konsekwencje sztucznego przerywania ciąży. Psychologiczne aspekty diagnostyki prenatalnej. Sytuacja psychologiczna rodziców z ryzykiem genetycznym. 6. Psychologia starzenia się i umierania Podstawowe problemy związane z procesem starzenia się człowieka. Teorie starzenia się organizmu. Dolegliwości wieku starczego. Wpływ czynników psychospołecznych na osobowość ludzi starych. Rodzina miejscem zaspokajania potrzeb ludzi starych. Poczucie sensu życia i bilans życiowy ludzi starych. Psychologia cierpienia i umierania. Psychologia żałoby. 7. Psychologia ogólna Aspekt historyczny psychologii. Podstawowe teorie osobowości. Procesy myślenia i poznania. Postawy, potrzeby, motywacje, uczucia. Kryteria dojrzałej osobowości. Psychologiczny aspekt cierpienia. 8. Pedagogika ogólna Podstawy pedagogiki: przedmiot, metodologia badań. Ontologiczne i aksjologiczne podstawy wychowania. Teorie procesu wychowania i nauczania. Środki, metody, zasady i techniki wychowania. 9. Pedagogika społeczna Funkcje pedagogiki społecznej. Podstawowe środowiska wychowawcze: rodzina, szkoła, środowisko lokalne, organizacje i stowarzyszenia społeczne. Metody i formy pracy pedagogów społecznych w różnych instytucjach i środowiskach społecznych. 10. Kairologia Treść pojęcia kairos. Charakterystyka i rozpoznawanie znaków czasów. Idea znaków czasu i próby ich interpretacji. 11. Socjologia wychowania Proces wychowawczy jako przedmiot badań socjologii. Środowisko społeczne jako środowisko wychowawcze (rodzina, grupy rówieśnicze, szkoła). Przebieg procesu uspołecznienia. Funkcjonowanie systemu wychowawczego w środowiskach miejskich i wiejskich. 4

5 12. Wprowadzenie do pracy socjalnej Pomoc społeczna i praca socjalna. Zadania pracy socjalnej. Ewolucja pomocy społecznej w Polsce i innych krajach. Praca socjalna z osobami samotnymi i rodziną. Świadczenia opiekuńcze w stosunku do rodzin i dzieci. Świadczenia wobec osób w wieku starszym. Organizacja pracy socjalnej w Polsce. 13. Dydaktyka ogólna i szczegółowa Podstawowe wiadomości prowadzące do prawidłowego posługiwania się pojęciami dydaktyki. Prawidłowe projektowanie celowego działania dydaktycznego i właściwego posługiwania się metodami, zasadami, formami i środkami dydaktycznymi w odpowiednio dobranym toku lekcyjnym. Dwupodmiotowość procesów edukacyjnych. 14. Psychologia kliniczna z elementami psychiatrii Metody diagnostyczne. Zaburzenia psychoruchowe, emocjonalne i adaptacyjne. Autyzm, padaczka, zaburzenia psychiczne, zespoły otępienne. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1. Psychologia małżeństwa i rodziny Koncepcja dobranego związku małżeńskiego (czynniki wewnętrzne i zewnętrzne). Psychospołeczne uwarunkowania doboru partnera do małżeństwa. Znaczenie wzajemnego zaangażowania i intymności w związku małżeńskim. Komunikacja i atmosfera w rodzinie. Typologia stosunków międzyosobowych w małżeństwie i rodzinie. 2. Socjologia rodziny Rodzina jako przedmiot badań socjologicznych. Rodzina jako podstawa rozwoju życia osobowego i społecznego. Rodzina jako przekaziciel i twórca kultury. Więzi między pokoleniami w rodzinie. Relacje między rodziną, społeczeństwem i państwem. 3. Pedagogika rodziny Zagadnienia historyczne. Nauczanie Kościoła o prawie rodziny do wychowania. Uwarunkowania funkcji wychowania rodziny (atmosfera, struktura rodziny, kultura materialna i duchowa). Postawy rodzicielskie a potrzeby dziecka. Zadania rodziny na tle psychicznego rozwoju dziecka. 4. Patologia życia rodzinnego Norma i patologia w życiu rodzinnym. Problemy życia rodzinnego: rozwód, separacja. Rodzina wobec narkomanii i alkoholizmu. Przemoc w rodzinie. Metody zapobiegania patologii w życiu rodzinnym. 5. Psychoprofilaktyka rodzinna 5

6 Rodzina jako środowisko wychowawcze kształtowania odpowiedzialnych zachowań za siebie i innych. Analiza zagrożeń patologią w poszczególnych fazach rozwojowych. Standardy systemowych działań wychowawczych jako formy psychoprofilaktyki. Specyficzna rola rodziców i innych członków rodziny w osiąganiu optymalnego przystosowania i rozwoju przy wykorzystaniu między innymi: grup rówieśniczych, grup wsparcia, organizacji społecznych. 6. Obrzędowość w rodzinie Społeczny wymiar obrzędowości. Świętowanie w rodzinie. Rytuały życia rodzinnego. Zwyczaje domowe i okolicznościowe w życiu rodzinnym. 7. Prawo rodzinne Kształtowanie się polskiego prawa o małżeństwie i rodzinie. Cele i zadania małżeństwa i rodziny w świetle obecnego prawa polskiego i prawa kanonicznego. Prawo konkordatowe o małżeństwie i rodzinie. Przeszkody małżeńskie. Ochrona instytucji małżeńskiej w świetle prawa procesowego świeckiego i kanonicznego. 8. Człowiek niepełnosprawny i nieuleczalnie chory w rodzinie Poznanie psychospołecznych problemów osób niepełnosprawnych. Przystosowanie do życia z niepełnosprawnością. Psychologiczne podstawy przystosowania i społecznej integracji osób niepełnosprawnych. Problem pomocy psychologiczno-pedagogicznej chorym w okresie choroby nieuleczalnej. Poczucie sensu życia u osób przewlekle i nieuleczalnie chorych. Psychologiczne wsparcie w sprawowaniu opieki nad chorymi w rodzinie. 9. Biomedyczne podstawy małżeństwa z elementami seksuologii Fizjologia aktu prokreacyjnego. Psychologia seksualna. Płodność jako wskaźnik zdrowia. Naturalne i inne metody planowania rodziny. Prokreacja wspomagana w medycynie. Bezpłodność przyczyny, zapobieganie. Szkoła rodzenia. Konsekwencje aktów przedmałżeńskich i pozamałżeńskich. Zespół poaborcyjny konsekwencje zdrowotne i medyczne. 10. Poradnictwo i psychoterapia małżeństwa i rodziny Podstawowe nurty teoretyczne w poradnictwie i psychoterapii (kierunek psychoanalityczny, humanistyczno-egzystencjalny, behawioralny i analizy transakcyjnej). Techniki prowadzenia poradnictwa i psychoterapii małżeństwa i rodziny. Szkolenie w poradnictwie i psychoterapii w świetle podstawowych nurtów teoretycznych. Poradnictwo małżeńskie w aspekcie metod planowania rodziny. 11. Opieka paliatywno-hospicyjna Założenia opieki paliatywnej i hospicyjnej. Ruch hospicyjny w Polsce i na świecie. Wolontariat. Infrastruktury opieki paliatywnej i hospicyjnej. Poradnie walki z bólem i punkty konsultacyjne. 6

7 12. Polityka społeczna Definicje, cele i koncepcje polityki społecznej. Systemy wartości w polityce społecznej. Podstawowe kwestie polityki społecznej: rodzina, dziecko, niepełnosprawni, starzy. Podstawowe problemy polityki społecznej: ubóstwo, zdrowie, edukacja i bezrobocie. Samorząd w systemie polityki społecznej. Rodzina w polityce społecznej. 13. Komunikacja interpersonalna Istota i proces komunikowania się. Komunikacja werbalna i niewerbalna. Podstawowe kompetencje komunikacyjne nawiązywanie kontaktu, mowa ciała, aktywne słuchanie, asertywność. Modele kontaktu pomocnego. Komunikacja w poradnictwie. 14. Historia wychowania w rodzinie Małżeństwo i rodzinna w starożytności i okresie patrystycznym. Rodzina jako środowisko wychowawcze w różnych epokach historycznych. Ewolucja w strukturach i funkcjach rodziny na przestrzeni wieków. 7