PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ, O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ

Transkrypt

1 ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ, O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ Wersja po recenzjach Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1

2 SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Z INNYMI ZAWODAMI ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW Rysunek techniczny Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej Systemy energetyki odnawialnej odstawy kosztorysowania w budownictwie Język obcy zawodowy w budownictwie Działalność gospodarcza w budownictwie Dokumentacja techniczna w budownictwie Montaż systemów energetyki odnawialnej Obsługa systemów energetyki odnawialnej Kosztorysowanie w budownictwie raktyki zawodowe ZAŁĄZNIKI rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2

3 TY SZKOŁY: TEHNIKUM 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Krzysztof Kaptur, dr inż. Krzysztof resz Recenzenci: mgr inż. Krystyna Osakowicz, mgr inż. Anna Kusina Konsultanci: mgr inż. Mirosław Żurek 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz z późn. zm.); Rozporządzeniem MEN z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z dnia 3 stycznia 2012 r., poz. 7); Rozporządzeniem MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. z dnia 17 lutego 2012 r., poz. 184); Rozporządzeniem MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania (Dz. U. z dnia 22 lutego 2012r. poz. 204); Rozporządzeniem MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.); Rozporządzeniem MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487); Rozporządzeniem MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.); Rozporządzeniem MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626); Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. z dnia 19 marca 2003 r. Nr 47, poz. 401); Ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. rawo budowlane (Dz. U. z 2003r., Nr 207, poz z późn. zm.); Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 27 sierpnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz szczegółowego zakresu rodzajów robót budowlanych, stwarzających zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi (Dz. U. Nr 151, poz. 1256); Ustawą z dnia z dnia 10 kwietnia 1997 r. rawo energetyczne (Dz.U. z 1997r., Nr 54, poz. 348 z późn. zm.). rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3

4 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: fizyka i matematyka, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo, jako przedmiot uzupełniający. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4

5 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, informatyka a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. Wykaz efektów z podstawy programowej kształcenia ogólnego stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej: a) matematyka: używa prostych obiektów matematycznych, interpretuje pojęcia matematyczne i operuje obiektami matematycznymi; tworzy i stosuje strategię wynikającą z treści zadania do rozwiązania problemu; prowadzi proste rozumowanie i podaje argumenty uzasadniające poprawność rozumowania; b) fizyka: wykorzystuje wielkości fizyczne do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych; wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych; c) informatyka: bezpiecznie posługuje się komputerem i jego oprogramowaniem oraz wykorzystuje sieci komputerowe; wyszukuje, gromadzi i przetwarza informacje z różnych źródeł; opracowuje za pomocą komputera: rysunki, teksty, dane liczbowe, motywy, animacje, prezentacje multimedialne; d) podstawy przedsiębiorczości: poznawanie mechanizmów funkcjonowania gospodarki rynkowej oraz związanych z nią najważniejszych instytucji (bank centralny, giełdy itp.); zapoznanie z podstawowymi zasadami podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w różnych formach. e) edukacja dla bezpieczeństwa ma dać przygotowanie do podjęcia działań ratowniczych oraz umożliwić nabycie umiejętności udzielania pierwszej pomocy, przedstawić typowe zagrożeń zdrowia i życia podczas pożaru, powodzi, paniki itp., scharakteryzować zasady zachowania się ludności po ogłoszeniu alarmu oraz umiejętność zdobywania i krytycznego analizowania informacji, formułowania hipotez i ich weryfikacji. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5

6 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej jest zawodem wprowadzonym do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego w 2010 roku. rzez to technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej jest nowym kierunkiem kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych. Stanowi on odpowiedź na zmieniająca się strukturę źródeł energii, wśród których szczególną rolę stanowią źródła o charakterze niekonwencjonalnym. Zmiany te, tym samym, wymuszają sukcesywne przygotowanie profesjonalnych kadr, zajmujących się obsługą i nadzorem infrastruktury energetyki odnawialnej. Absolwenci tego kierunku będą przygotowani do organizowania i wykonywania prac związanych z montażem i obsługą systemów energetyki odnawialnej. onadto wykształcenie to pozwoli absolwentom wspierać fachową pomocą jednostki administracji publicznej i samorządowej w obszarach gospodarki zasobami energetyki odnawialnej. W szczególności będą oni przygotowani do: określania warunków lokalizacji urządzeń stosowanych do wytwarzania energii cieplnej, mechanicznej i elektrycznej; planowania prac związanych z montażem instalacji wyposażonych w urządzenia do wykorzystywania energii odnawialnej; organizowania i nadzorowania prac związanych z montażem urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej; wykonywania montażu urządzeń stosowanych do pozyskiwania energii odnawialnej; kontrolowania działań urządzeń i instalacji oraz funkcjonowania systemów energetyki odnawialnej; obliczania kosztów materiałów i robót instalacyjnych; biegłego posługiwania się językiem obcym technicznym w wykonywanym zawodzie; współpracy z krajowymi i zagranicznymi organizacjami, przedsiębiorstwami oraz instytucjami w zakresie energetyki odnawialnej. rzez to jest to zawód szerokoprofilowy. W dziedzinie odnawialnych źródeł energii na poziomie technikalnym-uniwersalny. Absolwenci, ze względu na wszechstronne przygotowanie w obszarze instalacji energetyki słonecznej, wiatrowej, wodnej, geotermalnej oraz technologii energetycznego wykorzystania biomasy mogą kontynuować dalsze kształcenie i specjalizację zarówno podnosząc kwalifikacje w systemie edukacji formalnej, jak również nieformalnej i pozaformalnej. Technicy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej mogą znaleźć zatrudnienie zarówno na stanowiskach związanych z montażem instalacji wyposażonych w urządzenia energetyki odnawialnej, jak i stanowiskach nadzoru technicznego nad utrzymaniem prawidłowego funkcjonowania instalacji energetyki odnawialnej. Technicy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej pracują przeważnie w budownictwie i energetyce oraz w doradztwie energetycznym, w zakresie możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii. W administracji publicznej mogą pracować na stanowiskach nadzoru technicznego i obsługi inwestycji związanych z zastosowaniem odnawialnych źródeł energii, w szczególności w budownictwie. 9. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Sektor odnawialnych źródeł energii należy do dynamicznie rozwijającej się gałęzi gospodarki w naszym kraju. Zakłada się, że w olsce będą wspierane przedsięwzięcia producentów energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Wspierany będzie rozwój rozproszonych źródeł energii odnawialnych. W obszarze elektroenergetyki przewiduje się przede wszystkim rozwój źródeł opartych na energii wiatru oraz biomasie, a także przewiduje się wzrost ilości małych elektrowni wodnych. Według olityki energetycznej olski do 2030 roku relatywnie największą dynamikę wzrostu spośród odnawialnych źródeł energii do roku 2020 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6

7 zanotują energetyka wiatrowa (pięćdziesięcioczterokrotny wzrost) i ciepło słoneczne (trzydziestopięciokrotny wzrost). W kontekście osiągnięcia postawionego celu 15% udziału energii ze źródeł odnawialnych w strukturze energii finalnej brutto w 2020 r., będą miały postępy poczynione w energetyce wiatrowej, produkcji biogazu i biomasy stałej oraz w biopaliwach transportowych. Te cztery obszary w 2020 roku stanowić będą łącznie ok. 94% zużycia energii ze wszystkich źródeł odnawialnych. Istotnym uzupełnieniem oferty dużych systemów energetyki odnawialnej są małe, zdecentralizowane instalacje w budownictwie, takie jak panele słoneczne bądź kotły na biomasę. Energia geotermalna znajdzie z kolei najszersze zastosowanie w budynkach publicznych. Na dachach naszych domów pojawia się coraz więcej kolektorów słonecznych, a kotły na biomasę są już powszechnie stosowane, podobnie jak pompy ciepła. Szczególnie dużo takich instalacji pojawiło się już w miejscowościach turystycznych i na osiedlach domów jednorodzinnych pod miastami. Szansą dla instalacji na biomasę będą również tereny, na których uprawia się rośliny energetyczne i wykorzystuje słomę do produkcji palet. Do montażu, eksploatacji i serwisowania tych urządzeń poszukiwani będą w pierwszej kolejności technicy OZE Tytuł technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej umożliwi absolwentom podjęcie pracy w firmach specjalizujących się w technice instalacyjnej, grzewczej czy klimatyzacyjnej, oraz firmach konsultingowych i doradczych na terenie całego kraju. Wykwalifikowane osoby mogą też prowadzić samodzielną działalność usługową, montując instalacje słoneczne, pompy ciepła i kotły na biomasę. oraz więcej inwestycji związanych z odnawialnymi źródłami energetyki (OZE) sprawia, że zawód technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej wydaje się być zawodem przyszłości i już niedługo będzie bardzo poszukiwany na rynku pracy. Dobre perspektywy dla branży uzasadniają potrzebę kształcenia w zawodzie, tym bardziej, że specjaliści w tym sektorze należą do grupy poszukiwanych pracowników. ostęp technologiczny i coraz większa efektywność ekonomiczna systemów energetyki odnawialnej, a także względy ekologiczne wspierające promocję technologii energetyki odnawialnej dają dobre perspektywy pracy dla absolwentów szkół kształcących w zawodzie technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Osoby przedsiębiorcze mogą tworzyć własne firmy, w szczególności w obszarze małych, zdecentralizowanych instalacji. Na zarobki wpłyną na pewno: specyfika danego regionu, wielkość miasta, poziom bezrobocia i stopień rozwoju branży. W dużym mieście młody technik może zarobić ok. 2 tys. zł, a fachowiec z wieloletnim doświadczeniem w zawodzie 5 tys. zł i więcej. Natomiast specjalista mający własną działalność handlowo-usługową i zajmujący się montowaniem i serwisowaniem instalacji i urządzeń energetyki odnawialnej może liczyć na znacznie wyższe dochody. 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje sprawia, że system kształcenia jest elastyczny, umożliwiający uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum. W przypadku zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej nie występuje powiązanie z zawodem kształconym na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej. Dla technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej wyodrębniono dwie kwalifikacje w zawodzie: B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej i B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Zawód technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej nie ma wspólnych kwalifikacji z innymi zawodami. osiada efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru budowlanego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach KZ (B.g): technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, technik energetyk. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7

8 Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej Technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej Technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej Elementy wspólne KZ(B.g) OMZ KZ(B.g) OMZ 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) organizowania montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; 2) wykonywania montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; 3) konserwowania oraz naprawiania urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; 4) kontrolowania pracy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; 5) sporządzania kosztorysów oraz ofert i umów dotyczących urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, OMZ); efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru budowlanego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(B.g); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie: B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej i B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8

9 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w technikum o czteroletnim okresie nauczania minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 735 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono minimum 380 godzin. na kształcenie w ramach kwalifikacji B.21. przeznaczono minimum 590 godzin; na kształcenie w ramach kwalifikacji B.22. przeznaczono minimum 380 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym I Klasa I II III IV II I II I II I II Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Liczba godzin w czteroletnim okresie nauczania 1 Rysunek techniczny Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej , Systemy energetyki odnawialnej , odstawy kosztorysowania w budownictwie Język obcy zawodowy w budownictwie Działalność gospodarcza w budownictwie Łączna liczba godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9

10 rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym** 7 Dokumentacja techniczna w budownictwie Montaż systemów energetyki odnawialnej Obsługa systemów energetyki odnawialnej Kosztorysowanie w budownictwie Łączna liczba godzin Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego Tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych /1/ do celów obliczeniowych przyjęto 30 tygodni w ciągu jednego roku szkolnego **zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy Wymiar praktyk zawodowych tyg. godz. kl. I - zgodnie z podstawą programową 0 kl. II - zgodnie z podstawą programową 0 kl. III - zgodnie z podstawą programową kl. IV - zgodnie z podstawą programową 0 Razem Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (B.21) odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy trzeciej. Egzamin potwierdzający drugą kwalifikację (B.22) odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10

11 Wykaz działów programowych dla zawodu TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW EMNERGETYKI ODNAWIALNEJ Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1. Rysunek techniczny 1.1. Zasady sporządzania rysunków technicznych Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej 1.2. Dokumentacja techniczna w budownictwie Organizacja robót instalacyjnych Bezpieczeństwo podczas montażu Miernictwo Instalacje wodne, gazowe oraz grzewcze Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne Instalacje elektryczne Technologia montażu kolektorów słonecznych Technologia montażu ogniw fotowoltaicznych Technologia montażu pomp ciepła Technologia montażu instalacji wykorzystania biomasy Systemy energetyki odnawialnej 3.1. System energetyczny w olsce Obliczenia hydrauliczne instalacji rurowych Układy sterowania i regulacji w energetyce Gospodarka energetyczna Energetyka słoneczna Energetyka wiatrowa 32 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11

12 3.7. Energetyka wodna Energetyka geotermalna Energetyczne wykorzystanie biomasy odstawy kosztorysowania w budownictwie 4.1. Kosztorysy instalacji energetyki odnawialnej Oferty montażu energetyki odnawialnej Język obcy zawodowy w budownictwie 5.1. Zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy Terminologia zawodowa budowlana Dokumentacja i literatura zawodowa Działalność gospodarcza i biznesowa Działalność gospodarcza w budownictwie 6.1. odstawy formalno- prawne działalności gospodarczej rowadzenie przedsiębiorstwa w budownictwie Dokumentacja techniczna w budownictwie 7.1. Rysunek techniczny wspomagany komputerowo Dokumentacja instalacji energetyki odnawialnej Montaż systemów energetyki odnawialnej 8.1. Bezpieczne wykonywacie montażu systemów energetyki odnawialnej omiary ołączenia elementów rurociągów ołączenia elektryczne Montaż instalacji kolektorów słonecznych Montaż instalacji fotowoltaicznych 47 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12

13 9. Obsługa systemów energetyki odnawialnej Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 8.7. Montaż instalacji pomp ciepła Montaż instalacji wykorzystania biomasy Obsługa instalacji kolektorów słonecznych Obsługa instalacji fotowoltaicznych Obsługa instalacji pomp ciepła Obsługa instalacji wykorzystania biomasy Kosztorysowanie w budownictwie Sporządzanie kosztorysów instalacji energetyki odnawialnej Sporządzanie ofert montażu energetyki odnawialnej raktyki zawodowe 11.1 Bezpieczeństwo i organizacja pracy podczas wykonywania zadań zawodowych 11.2 Eksploatacja systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz systemów energetycznego wykorzystania biomasy rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13

14 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej zastosowano taksonomię celów ABD. Niemierko. rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym 1. Rysunek techniczny 60 godzin 2. Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej 255 godzin 3. Systemy energetyki odnawialnej 285 godzin 4. odstawy kosztorysowania w budownictwie 60 godzin 5. Język obcy zawodowy w budownictwie 60 godzin 6. Działalność gospodarcza w budownictwie 30 godzin rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym 7. Dokumentacja techniczna w budownictwie 60 godzin 8. Montaż systemów energetyki odnawialnej 330 godzin 9. Obsługa systemów energetyki odnawialnej 300 godzin 10. Kosztorysowanie w budownictwie 60 godzin 11. raktyki zawodowe 180 godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14

15 1. Rysunek techniczny 1.1. Zasady sporządzania rysunków technicznych 1.2. Dokumentacja techniczna w budownictwie 1.1. Zasady sporządzania rysunków technicznych Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi BH(7)1 zaplanować stanowisko pracy w pracowni rysunku technicznego zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczn a KZ(B.g)(12)1. przestrzegać zasad wykonywania rysunków technicznych; KZ(B.g)(12)2. rozpoznać oznaczenia graficzne i opisy ogólnych cech obiektów budowlanych oraz elementów i ustrojów budowlanych; KZ(B.g)(12)3. rozpoznać oznaczenia graficzne urządzeń i przewodów instalacji rurowych; KZ(B.g)(12)4. odczytać rysunki techniczne instalacji rurowych; KZ(B.g)(15)1. rozróżnić funkcje i polecenia w programie komputerowym wspomagającym wykonanie dwuwymiarowych rysunków technicznych; B.21.1(1)1. rozróżnić rodzaje rysunków technicznych; Materiał kształcenia Bezpieczeństwo i higiena pracy w pracowni komputerowej Rodzaje rysunków technicznych w budownictwie Zasady wymiarowania rysunków technicznych Graficzne oznaczenia elementów i ustrojów budowlanych Graficzne oznaczenia elementów instalacji rurowych Normy rysunkowe Zasady sporządzania dwuwymiarowych rysunków wspomaganych komputerowo odstawowe funkcje i polecenia programu komputerowego, wspomagające wykonanie rysunku technicznego lanowane zadania (ćwiczenia) Odczytanie rysunku i sporządzenie zestawienia elementów instalacji. Otrzymałeś zlecenie sporządzenia zestawienia materiałów do wykonania instalacji na podstawie projektu budowlanego. Twoja praca będzie polegała na: - odczytaniu oznaczeń graficznych urządzeń, uzbrojenia i przewodów instalacji rurowych z rysunków instalacji, - przygotowanie zestawienia zawierającego nazwy oraz ilości elementów rurociagu. Zestawienie przygotuj wg określonego wzoru. Zadanie wykonaj w zespole 2-3 osobowym korzystając z dostępnych w pracowni programów komputerowych, w tym z dostępu do internetu. Do dyspozycji jest na zespół 1 stanowisko komputerowe. Wykonaną pracę porównaj z przygotowanym wzorcem i dokonajcie w grupie samooceny poprawności wykonania ćwiczeń. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni rysunku technicznego. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15

16 1.1. Zasady sporządzania rysunków technicznych dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, programy: do wykonywania rysunku technicznego, edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, pomoce dydaktyczne do kształtowania wyobraźni przestrzennej, normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu zasad rysunku technicznego. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy Zasady sporządzania rysunków technicznych wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. W szczególności instrukcje obsługi programów komputerowych należy dostosować do możliwości uczniów poprzez dobór w rozbudowanych programach komputerowych podstawowych narzędzi informatycznych i poleceń. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć do 3 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzenie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie porównania wyników pracy grupy z wzorcem. Dodatkowo prowadzący zajęcia powinien zwrócić uwagę na: posługiwanie się terminologią zawodową, poprawność i staranność wykonania ćwiczenia, umiejętności korzystania i przetwarzania informacji zawartych w różnych źródłach, terminowość wykonania projektu, umiejętność logicznego myślenia, role pełnione w grupie, systematyczność pracy, zaangażowanie w wykonywaną pracę. Dla działu - do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń, projektów i testów praktycznych ocenianych kryterialnie w oparciu o schemat punktowania. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Dokumentacja techniczna w budownictwie Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczn a Materiał kształcenia BH(7)2. zaplanować stanowisko pracy z dokumentacją techniczną zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; zęści składowe dokumentacji technicznej Dokumentacja techniczna instalacji Rysunek schematyczny instalacji rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16

17 B.21.1(1)2. rozróżnić rodzaje i elementy dokumentacji budowlanej; B Rysunek odręczny instalacji KZ(B.g)(12)6. wyjaśnić zasady wykonywania rysunków schematycznych, szkiców technicznych i rysunków inwentaryzacyjnych; B B.21.1(1)3. przeanalizować dokumentacje techniczne instalacji; B.21.1(1)4. przeanalizować instrukcje montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; B.21.1(1)5. wyjaśnić zasady wykonywania zestawień materiałów na podstawie dokumentacji; B Rysunek inwentaryzacyjny Instrukcje montażu i obsługi urządzeń i instalacji Zasady wykonywanie zestawień materiałów lanowane zadania (ćwiczenia) Sporządzenie rysunku odręcznego wybranej instalacji energetyki odnawialnej Firma instalacyjna powinna dostarczyć na budowę rury stalowe niezbędne do wykonania montażu instalacji energetyki odnawialnej. W celu zaplanowania transportu otrzymałeś zadanie obliczenia masy rur, które będą transportowane na budowę. rzeanalizuj dokumentację techniczną instalacji energetyki odnawialnej, w celu ustalenia parametrów niezbędnych do wykonania obliczeń. Sporządź notatkę dla działu transportu zawierającą średnice i długości rur, zgodnie z zestawieniem materiałów w dokumentacji oraz sumaryczną masę rur. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie. odsumowaniem wykonania ćwiczenia powinna być dyskusja dotycząca różnych przykładów praktycznego zastosowania analizy dokumentacji technicznej. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym, programy: do wykonywania rysunku technicznego, edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, przybory do szkicowania. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego. rzykłady dokumentacji technicznych oraz instrukcji montażu i obsługi urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów instalacyjnych. Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu zasad rysunku schematycznego i inwentaryzacyjnego. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy Dokumentacja techniczna w budownictwie wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć do 3 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń oraz projektów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17

18 2. Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej 2.1. Organizacja robót instalacyjnych 2.2 Bezpieczeństwo podczas montażu 2.3 Miernictwo 2.4 Instalacje wodne, gazowe oraz grzewcze 2.5 Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne 2.6 Instalacje elektryczne 2.7 Technologia montażu kolektorów słonecznych 2.8 Technologia montażu ogniw fotowoltaicznych 2.9 Technologia montażu pomp ciepła 2.10 Technologia montażu instalacji wykorzystania biomasy 2.1. Organizacja robót instalacyjnych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: KZ(B.g)(1)1. określić rodzaje źródeł energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej; KZ(B.g)(1)2. określić różnice w źródłach energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej; oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KZ(B.g)(1)3. sklasyfikować pierwotne i wtórne źródła energii odnawialnej; B KZ(B.g)(1)4. określić stan zasobów i źródeł energii; B B.21.1(5)1. określić sposób magazynowania, przechowywania i transportu materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej; B B.21.1(5)2. określić warunki magazynowania i transportu dla różnych materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej; B B.21.1(5)3. dobrać warunki magazynowania i transportu dla różnych materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej; B.21.1(7)1. wyjaśnić zasady sporządzania zestawienia materiałów do montażu; B B.21.1(7)2. ustalić nazwy materiałów w zapotrzebowaniu na materiały; B B.21.1(9)1. wyjaśnić zasady wykonywania harmonogramu robót związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; B B Materiał kształcenia Źródła energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej ierwotne i wtórne źródła energii odnawialnej Stan zasobów i źródeł energii Magazynowanie, przechowywanie i transport materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej Sporządzanie zestawienia materiałów do montażu Materiały do montażu instalacji energetyki odnawialnej Harmonogram robót związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej race związane z organizacja montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej Organizacja pracy związanej z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18

19 2.1. Organizacja robót instalacyjnych B.21.1(10)1. rozróżnić rodzaje prac związanych z organizacją montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; B B.21.1(10)2. wyjaśnić zasady organizacji pracy związanej z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; B B.21.1(11)1. wyjaśnić zasady wykonywania przeglądu technicznego elementów instalacji; B B.21.1(11)2. przeprowadzić przegląd techniczny elementów instalacji; B.21.1(12)1. rozróżnić prace związane z naprawą elementów instalacji; B B.21.1(12)2. określić zakres prac związanych demontażem i ponownym montażem elementów instalacji; B B.21.2(6)1. wskazać rodzaje wskaźników efektywności energetycznej dla urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; B B.21.2(6)2. zinterpretować wskaźniki efektywności energetycznej urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; B.21.3(1)1. rozróżnić dokumentację montażu instalacji systemów energetyki odnawialnej; B B.21.3(7)1. wyjaśnić warunki techniczne oceny jakości robót montażowych; B.21.3(8)1. wyjaśnić zasady odbioru urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; KS(1)1.zastosować zasady kultury osobistej i etyki zawodowej podczas planowania montażu systemów energetyki odnawialnej; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów podczas organizacji montażu systemów energetyki odnawialnej; KS(3)1. zanalizować rezultaty działań związanych z wyborem technologii montażu; KS(8)1. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania; KS(10)1. udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne KS(10)2. uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu; OMZ(1)1. zaplanować pracę zespołu podczas organizacji wykonania instalacji energetyki odnawialnej OMZ(2)1. rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole w trakcie organizacji wykonania instalacji energetyki odnawialnej Wykonywania przeglądu technicznego race związane z naprawą elementów instalacji Demontaż i montaż elementów instalacji Efektywność energetyczna dla urządzeń i systemów energetyki odnawialnej Dokumentacja montażu instalacji systemów energetyki odnawialnej Warunki techniczne oceny jakości robót montażowych Odbiór urządzeń i systemów energetyki odnawialnej rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19

20 2.1. Organizacja robót instalacyjnych Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego OMZ(3)1. zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań OMZ(4)1. monitorować jakość wykonywanych zadań OMZ(5)1. zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy OMZ(6)1. wysłuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników lanowane zadania (ćwiczenia) Zakład naprawy i instalacji urządzeń energetyki odnawialnej przyjął zlecenie na wymianę pompy wodnej. Twoim zadaniem jest opracowanie harmonogramu robót związanych z demontażem starego i montażem nowego pompy na podstawie dokumentacji dostarczonej przez użytkownika. Harmonogram powinien zawierać prace przygotowawcze, demontażu i montażu, wykaz materiałów oraz wstępna kalkulację kosztów dla klienta. Zadanie powinieneś wykonać w zespole 4 osobowym korzystając z dostępnych dokumentacji projektowej, wytycznych wykonywanie instalacji oraz przyłącza urządzenia, wykazu materiałów zawartych w katalogach. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone Opracowany harmonogram będziesz prezentował na forum grupy (10 minut) oraz przekażesz w wersji elektronicznej i wydruku do oceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział Organizacja robót instalacyjnych powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Stanowisko komputerowe dla nauczyciela, podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką oraz z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, kosztorysów, doboru urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, kosztorysy dotyczące montażu systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i wyrobów instalacyjnych. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji. Uczniowie powinni pracować samodzielnie bądź w zespołach 4-osobowych. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie opracowali harmonogram prac związanych z demontażem i montażem wymienianego urządzenia pompy wodnej. odczas sporządzania harmonogramu należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu pompy wodnej co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20

21 2.1. Organizacja robót instalacyjnych Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu nauczania, na podstawie określonych kryteriów. Kryteria oceniania powinny uwzględniać poziom oraz zakres opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności zawartych w szczegółowych celach kształcenia. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń, prezentacji projektu. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń należy zwrócić uwagę na: posługiwanie się terminologią zawodową, selekcjonowanie i interpretowanie informacji zawartych w dokumentacji projektowej, planowanie zakresu i kolejności robót związanych z demontażem i montażem kolektora słonecznego, samodoskonalenie wyrażone korzystaniem z różnych źródeł informacji, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. odczas sprawdzania i oceniania prac realizowanych metodą projektów proponuje się zwracać uwagę na: trafność koncepcji projektu, poprawność i staranność wykonania, wykorzystywanie informacji zawartych w normach, katalogach i literaturze technicznej, systematyczność pracy oraz terminowość wykonania projektu. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na umiejętność logicznego myślenia, wiązanie teorii z praktyką, dokładność i czas realizacji zadania oraz zaangażowanie w wykonywaną pracę. W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu przedmiotu należy uwzględnić wyniki testu pisemnego wielokrotnego wyboru, poprawność wykonania ćwiczeń, ocenę projektu oraz umiejętność prezentacji rezultatów swojej pracy na forum klasy. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Bezpieczeństwo podczas montażu Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: BH(4)1. rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej; oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna B Materiał kształcenia BH i ppoż. w technologii montażu Źródła i czynniki szkodliwe w technologii rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21

22 2.2. Bezpieczeństwo podczas montażu BH(4)2. wskazać sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu montażu systemów energetyki odnawialnej; BH(4)3. ustalić sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia podczas wykonywania montażu systemów energetyki odnawialnej; BH(5)1. ustalić rodzaje czynników szkodliwych występujących w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej; BH(5)2. dokonać charakterystyki czynników szkodliwych występujących w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej; B BH(5)3. określić sposoby zabezpieczania się przed czynnikami szkodliwymi w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej; BH(6)1. rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej; B BH(6)2. wyjaśnić skutki działanie czynników szkodliwych w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej na organizm człowieka; BH(7)3. zaplanować stanowisko pracy montażu systemów energetyki odnawialnej zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BH(7)4. wyjaśnić zasady organizacji stanowiska pracy w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej; B BH(8)1. zidentyfikować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej niezbędnej podczas montażu systemów energii odnawialnej; B BH(8)2. wskazać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej wymaganej podczas wykonywania montażu systemów energetyki odnawialnej; B BH(9)1. określić zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w technologii B montażu systemów energetyki odnawialnej; BH(9)2. dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w technologii B montażu systemów energetyki odnawialnej; BH(10)1. zidentyfikować stany zagrożenia zdrowia i życia podczas prac montażowych; B BH(10)2. zidentyfikować polski system pomocy medycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia oraz sposoby powiadamiania; B BH(10)3. ustalić sposób udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w montażu systemów energetyki odnawialnej Zagrożenia zdrowia i życia w miejscu montażu systemów energetyki odnawialnej Ergonomia stanowiska montażu Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej w technologii montażu ierwsza pomoc na stanowisku montażu rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22

23 2.2. Bezpieczeństwo podczas montażu wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego lanowane zadania (ćwiczenia) Otrzymałeś zlecenie zaplanowania zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska stanowisko pracy montażu instalacji energii odnawialnej. Zadanie wykonujesz w grupie 2-osobowej korzystając z dostępnych w pracowni programów komputerowych, wzorów dokumentów, formularzy oraz instrukcji BH i OŻ. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone. Stanowisko pracy montażu instalacji będziesz prezentował na forum grupy (10 minut) oraz przekażesz w formie elektronicznej i drukowanej do oceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział Bezpieczeństwo podczas montażu powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Instrukcje i przepisy BH związane z montażem i eksploatacją urządzeń energetyki odnawialnej. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji. Uczniowie powinni pracować samodzielnie bądź w zespołach 2-osobowych. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji programu uczniowie zaplanowali stanowisko montażu instalacji systemu energetyki odnawialnej zgodnie z przepisami BH, ppoż., ochrony środowiska i ergonomii. odczas sporządzania opisu stanowiska należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu instalacji energetyki odnawialnej co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu nauczania, na podstawie określonych kryteriów. Kryteria oceniania powinny uwzględniać poziom oraz zakres opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności zawartych w szczegółowych celach kształcenia. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń, prezentacji projektu. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń należy zwrócić uwagę na: rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23