PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ, O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ

Transkrypt

1 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ, O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ TY SZKOŁY: TEHNIKUM RODZAJ RGRAMU: LINIOWY Warszawa 2012

2 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Autorzy: mgr inż. Krzysztof Kaptur, dr inż. Krzysztof resz Recenzenci: mgr inż. Krystyna Osakowicz, mgr inż. Anna Kusina Lider grupy branżowej: mgr inż. Mirosław Żurek Lider zadania Opracowanie przykładowych zmodernizowanych programów nauczania dla zawodów : mgr inż. Joanna Ksieniewicz Koordynator merytoryczny projektu: mgr inż. Maria Suliga Menadżer projektów systemowych realizowanych przez KOWEZiU: mgr Agnieszka feiffer Redakcja i skład: zespół Addvalue Dorota Burzec ublikacja powstała w ramach projektu systemowego Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego w ramach Działania 3.3. oprawa jakości kształcenia, oddziałanie Modernizacja treści i metod kształcenia, riorytet III, rogram Operacyjny KAITAŁ LUDZKI. rojekt realizowany przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. ublikacja jest dystrybuowana bezpłatnie. opyright by Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej Warszawa 2012 Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej Warszawa ul. Spartańska 1B rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 2

3 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego SIS TREŚI 1. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO OGÓLNE ELE I ZADANIA KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Z INNYMI ZAWODAMI SZZEGÓŁOWE ELE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNE Rysunek techniczny Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej Systemy energetyki odnawialnej odstawy kosztorysowania w budownictwie Język obcy zawodowy w budownictwie Działalność gospodarcza w budownictwie Dokumentacja techniczna w budownictwie Montaż systemów energetyki odnawialnej Obsługa systemów energetyki odnawialnej Kosztorysowanie w budownictwie raktyki zawodowe ZAŁĄZNIKI rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 3

4 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ZAŁĄZNIK 1. EFEKTY KSZTAŁENIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ ZAISANE W ROZORZĄDZENIU W SRAWIE ODSTAWY ROGRAMOWEJ KSZTAŁENIA W ZAWODAH ZAŁĄZNIK 2. OGRUOWANE EFEKTY KSZTAŁENIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ ZAŁĄZNIK 3. USZZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁENIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 4

5 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r., Nr 256, poz z późn. zm.) ze szczególnym uwzględnieniem ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r., Nr 205, poz. 1206), rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2012 r., poz. 7), rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U. z 2012 r., poz. 184), rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 204), rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2012 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. Nr 244, poz. 1626). rozporządzenie MEN z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U r., poz. 752), rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.), rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487), rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.), ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. rawo budowlane (Dz. U. z 2003r., Nr 207, poz z późn. zm.), rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 27 sierpnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz szczegółowego zakresu rodzajów robót budowlanych, stwarzających zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi (Dz. U. Nr 151, poz. 1256), ustawą z dnia z dnia 10 kwietnia 1997 r. rawo energetyczne (Dz.U. z 1997r., Nr 54, poz. 348 z późn. zm.). 2. OGÓLNE ELE I ZADANIA KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczospołecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 5

6 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie powyższych celów ogólnych kształcenia zawodowego. 3. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej jest zawodem wprowadzonym do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego w 2010 roku. Jednocześnie jest nowym kierunkiem kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych. Stanowi on odpowiedź na zmieniająca się strukturę źródeł energii, wśród których szczególną rolę stanowią źródła o charakterze niekonwencjonalnym. Zmiany te, tym samym, wymuszają sukcesywne przygotowanie profesjonalnych kadr, zajmujących się obsługą i nadzorem infrastruktury energetyki odnawialnej. Absolwenci tego kierunku będą przygotowani do organizowania i wykonywania prac związanych z montażem i obsługą systemów energetyki odnawialnej. onadto wykształcenie to pozwoli absolwentom wspierać fachową pomocą jednostki administracji publicznej i samorządowej w obszarach gospodarki zasobami energetyki odnawialnej. W szczególności będą oni przygotowani do: określania warunków lokalizacji urządzeń stosowanych do wytwarzania energii cieplnej, mechanicznej i elektrycznej; planowania prac związanych z montażem instalacji wyposażonych w urządzenia do wykorzystywania energii odnawialnej; organizowania i nadzorowania prac związanych z montażem urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej; wykonywania montażu urządzeń stosowanych do pozyskiwania energii odnawialnej; kontrolowania działań urządzeń i instalacji oraz funkcjonowania systemów energetyki odnawialnej; obliczania kosztów materiałów i robót instalacyjnych; biegłego posługiwania się językiem obcym technicznym w wykonywanym zawodzie; współpracy z krajowymi i zagranicznymi organizacjami, przedsiębiorstwami oraz instytucjami w zakresie energetyki odnawialnej. rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 6

7 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Jest to zawód szerokoprofilowy. W dziedzinie odnawialnych źródeł energii na poziomie technikalnym-uniwersalny. Absolwenci, ze względu na wszechstronne przygotowanie w obszarze instalacji energetyki słonecznej, wiatrowej, wodnej, geotermalnej oraz technologii energetycznego wykorzystania biomasy mogą kontynuować dalsze kształcenie i specjalizację zarówno podnosząc kwalifikacje w systemie edukacji formalnej, jak również nieformalnej i pozaformalnej. Technicy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej mogą znaleźć zatrudnienie zarówno na stanowiskach związanych z montażem instalacji wyposażonych w urządzenia energetyki odnawialnej, jak i stanowiskach nadzoru technicznego nad utrzymaniem prawidłowego funkcjonowania instalacji energetyki odnawialnej. Technicy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej pracują przeważnie w budownictwie i energetyce oraz w doradztwie energetycznym, w zakresie możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii. W administracji publicznej mogą pracować na stanowiskach nadzoru technicznego i obsługi inwestycji związanych z zastosowaniem odnawialnych źródeł energii, w szczególności w budownictwie. 4. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Sektor odnawialnych źródeł energii należy do dynamicznie rozwijającej się gałęzi gospodarki w naszym kraju. Zakłada się, że w olsce będą wspierane przedsięwzięcia producentów energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Wspierany będzie rozwój rozproszonych źródeł energii odnawialnych. W obszarze elektroenergetyki przewiduje się przede wszystkim rozwój źródeł opartych na energii wiatru oraz biomasie, a także przewiduje się wzrost ilości małych elektrowni wodnych. Według olityki energetycznej olski do 2030 roku relatywnie największą dynamikę wzrostu spośród odnawialnych źródeł energii do roku 2020 zanotują energetyka wiatrowa (pięćdziesięcioczterokrotny wzrost) i ciepło słoneczne (trzydziestopięciokrotny wzrost). W kontekście osiągnięcia postawionego celu 15% udziału energii ze źródeł odnawialnych w strukturze energii finalnej brutto w 2020 r., największy wzrost produkcji energii spodziewany jest w energetyce wiatrowej, produkcji biogazu i biomasy stałej oraz w biopaliwach transportowych. Te cztery obszary w 2020 roku stanowić będą łącznie ok. 94% zużycia energii ze wszystkich źródeł odnawialnych. Istotnym uzupełnieniem oferty dużych systemów energetyki odnawialnej są małe, zdecentralizowane instalacje w budownictwie, takie jak panele słoneczne bądź kotły na biomasę. Energia geotermalna znajdzie z kolei najszersze zastosowanie w budynkach publicznych. Na dachach naszych domów pojawia się coraz więcej kolektorów słonecznych, a kotły na biomasę są już powszechnie stosowane, podobnie jak pompy ciepła. Szczególnie dużo takich instalacji pojawiło się już w miejscowościach turystycznych i na osiedlach domów jednorodzinnych w sąsiedztwie dużych miast. Szansą dla instalacji na biomasę będą również tereny, na których uprawia się rośliny energetyczne i wykorzystuje słomę do produkcji palet. Do montażu, eksploatacji i serwisowania tych urządzeń poszukiwani będą w pierwszej kolejności technicy OZE (odnawialnymi źródłami energii) tytuł technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej umożliwi absolwentom podjęcie pracy w firmach specjalizujących się w technice instalacyjnej, grzewczej czy klimatyzacyjnej, oraz firmach konsultingowych i doradczych na terenie całego kraju. Wykwalifikowane osoby mogą też prowadzić samodzielną działalność usługową, montując instalacje słoneczne, pompy ciepła i kotły na biomasę. oraz więcej inwestycji związanych z odnawialnymi źródłami energetyki (OZE) sprawia, że zawód technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej wydaje się być zawodem przyszłości i już niedługo będzie bardzo poszukiwany na rynku pracy. Dobre perspektywy dla branży uzasadniają potrzebę kształcenia w zawodzie, tym bardziej, że specjaliści w tym sektorze już teraz należą do grupy poszukiwanych pracowników. ostęp technologiczny i coraz większa efektywność ekonomiczna systemów energetyki rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 7

8 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego odnawialnej, a także względy ekologiczne wspierające promocję technologii energetyki odnawialnej dają dobre perspektywy pracy dla absolwentów szkół kształcących w zawodzie technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Osoby przedsiębiorcze mogą tworzyć własne firmy, w szczególności w obszarze małych, zdecentralizowanych instalacji. Na zarobki wpłyną na pewno: specyfika danego regionu, wielkość miasta, poziom bezrobocia i stopień rozwoju branży. W dużym mieście młody technik może zarobić ok. 2 tys. zł, a fachowiec z wieloletnim doświadczeniem w zawodzie 5 tys. zł i więcej. Natomiast specjalista mający własną działalność handlowo-usługową i zajmujący się montowaniem i serwisowaniem instalacji i urządzeń energetyki odnawialnej może liczyć na znacznie wyższe dochody. 5. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje sprawia, że system kształcenia jest elastyczny, umożliwiający uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum. W przypadku zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej nie występuje powiązanie z zawodem kształconym na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej. Dla technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej wyodrębniono dwie kwalifikacje w zawodzie: B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej i B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Zawód technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej nie ma wspólnych kwalifikacji z innymi zawodami. osiada efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru budowlanego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach KZ (B.g): technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, technik energetyk. Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej SZZEGÓŁOWE ELE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej Technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) organizowania montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; 2) wykonywania montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; 3) konserwowania oraz naprawiania urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; 4) kontrolowania pracy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; KZ(B.g) OMZ KZ(B.g) OMZ rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 8

9 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 5) sporządzania kosztorysów oraz ofert i umów dotyczących urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, OMZ, KS); efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru budowlanego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(B.g); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie: B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej i B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Kształcenie zgodne z opracowanym programem nauczania pozwoli na osiągnięcie wyżej wymienionych celów kształcenia. 7. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: fizyka i matematyka, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo, jako przedmiot uzupełniający. 8. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 9

10 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, informatyka a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. Wykaz efektów z podstawy programowej kształcenia ogólnego stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej: a) matematyka: używa prostych obiektów matematycznych, interpretuje pojęcia matematyczne i operuje obiektami matematycznymi; tworzy i stosuje strategię wynikającą z treści zadania do rozwiązania problemu; prowadzi proste rozumowanie i podaje argumenty uzasadniające poprawność rozumowania; b) fizyka: wykorzystuje wielkości fizyczne do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych; wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych; c) informatyka: bezpiecznie posługuje się komputerem i jego oprogramowaniem oraz wykorzystuje sieci komputerowe; wyszukuje, gromadzi i przetwarza informacje z różnych źródeł; opracowuje za pomocą komputera: rysunki, teksty, dane liczbowe, motywy, animacje, prezentacje multimedialne; d) podstawy przedsiębiorczości: poznawanie mechanizmów funkcjonowania gospodarki rynkowej oraz związanych z nią najważniejszych instytucji (bank centralny, giełdy itp.); zapoznanie z podstawowymi zasadami podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w różnych formach; e) edukacja dla bezpieczeństwa ma dać przygotowanie do podjęcia działań ratowniczych oraz umożliwić nabycie umiejętności udzielania pierwszej pomocy, przedstawić typowe zagrożeń zdrowia i życia podczas pożaru, powodzi, paniki itp., scharakteryzować zasady zachowania się ludności po ogłoszeniu alarmu oraz umiejętność zdobywania i krytycznego analizowania informacji, formułowania hipotez i ich weryfikacji. rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 10

11 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1610 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 640 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: 590 godzin na realizację kwalifikacji B.21., 380 godzin na realizację kwalifikacji B.22., 380 godzin na realizację efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia. Tabela. lan nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 11 Klasa Liczba godzin w okresie nauczania Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne I II III IV I II I II I II I II Tygodniowo* Łącznie rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym 1. Rysunek techniczny Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej , Systemy energetyki odnawialnej , odstawy kosztorysowania w budownictwie Język obcy zawodowy w budownictwie Działalność gospodarcza w budownictwie Łączna liczba godzin rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym** 7. Dokumentacja techniczna w budownictwie Montaż systemów energetyki odnawialnej Obsługa systemów energetyki odnawialnej Kosztorysowanie w budownictwie Łączna liczba godzin Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego Tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych

12 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego *Do celów obliczeniowych przyjęto 30 tygodni w ciągu jednego roku szkolnego. ** Zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. ***W przypadku praktyk realizowanych w wymiarze ponad 4 tygodnie. Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (B.21) odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy trzeciej. Egzamin potwierdzający drugą kwalifikację (B.22) odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej. Tabela. Wykaz przedmiotów i działów programowych dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej Nazwa obowiązkowych zajęć edukacyjnych 1. Rysunek techniczny (60 godz.) 1.1. Zasady sporządzania rysunków technicznych 2. Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej (255 godz.) 1.2. Dokumentacja techniczna w budownictwie 2.1. Organizacja robót instalacyjnych 2.2. Bezpieczeństwo podczas montażu 2.3. Miernictwo 2.4. Instalacje wodne, gazowe oraz grzewcze 2.5. Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne 2.6. Instalacje elektryczne 2.7. Technologia montażu kolektorów słonecznych 2.8. Technologia montażu ogniw fotowoltaicznych 2.9. Technologia montażu pomp ciepła Nazwa działu programowego Technologia montażu instalacji wykorzystania biomasy Liczba godzin przeznaczona na dział rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 12

13 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3. Systemy energetyki odnawialnej (285 godz.) 4. odstawy kosztorysowania w budownictwie (60 godz.) 5. Język obcy zawodowy w budownictwie (60 godz.) 6. Działalność gospodarcza w budownictwie (30 godz.) 7. Dokumentacja techniczna w budownictwie (60 godz.) 3.1. System energetyczny w olsce 3.2. Obliczenia hydrauliczne instalacji rurowych 3.3. Układy sterowania i regulacji w energetyce 3.4. Gospodarka energetyczna 3.5. Energetyka słoneczna 3.6. Energetyka wiatrowa 3.7. Energetyka wodna 3.8. Energetyka geotermalna 3.9. Energetyczne wykorzystanie biomasy 4.1. Kosztorysy instalacji energetyki odnawialnej 4.2. Oferty montażu energetyki odnawialnej 5.1. Zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy 5.2. Terminologia zawodowa budowlana 5.3. Dokumentacja i literatura zawodowa 5.4. Działalność gospodarcza i biznesowa 6.1. odstawy formalno- prawne działalności gospodarczej 6.2. rowadzenie przedsiębiorstwa w budownictwie 7.1. Rysunek techniczny wspomagany komputerowo 7.2. Dokumentacja instalacji energetyki odnawialnej 8. Montaż systemów energetyki 8.1. Bezpieczne wykonywacie montażu systemów energetyki odnawialnej rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 13

14 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego odnawialnej (330 godz.) 9. Obsługa systemów energetyki odnawialnej (300 godz.) 10. Kosztorysowanie w budownictwie (60godz.) 8.2. omiary 8.3. ołączenia elementów rurociągów 8.4. ołączenia elektryczne 8.5. Montaż instalacji kolektorów słonecznych 8.6. Montaż instalacji fotowoltaicznych 8.7. Montaż instalacji pomp ciepła 8.8. Montaż instalacji wykorzystania biomasy 9.1. Obsługa instalacji kolektorów słonecznych 9.2. Obsługa instalacji fotowoltaicznych 9.3. Obsługa instalacji pomp ciepła 9.4. Obsługa instalacji wykorzystania biomasy Sporządzanie kosztorysów instalacji energetyki odnawialnej Sporządzanie ofert montażu energetyki odnawialnej Bezpieczeństwo i organizacja pracy podczas wykonywania zadań zawodowych raktyki zawodowe (160 godz.) Eksploatacja systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz systemów energetycznego wykorzystania biomasy rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 14

15 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 10. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW TEHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNE W programie nauczania zastosowano taksonomię celów ABD. Niemierko. 1. Rysunek techniczny 1. Zasady sporządzania rysunków technicznych 2. Dokumentacja techniczna w budownictwie 1.1. Zasady sporządzania rysunków technicznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna BH(7)1 zaplanować stanowisko pracy w pracowni rysunku technicznego zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; KZ(B.g)(12)1 przestrzegać zasad wykonywania rysunków technicznych; KZ(B.g)(12)2 rozpoznać oznaczenia graficzne i opisy ogólnych cech obiektów budowlanych oraz elementów i ustrojów budowlanych; KZ(B.g)(12)3 rozpoznać oznaczenia graficzne urządzeń i przewodów instalacji rurowych; KZ(B.g)(12)4 odczytać rysunki techniczne instalacji rurowych; KZ(B.g)(15)1 rozróżnić funkcje i polecenia w programie komputerowym wspomagającym wykonanie dwuwymiarowych rysunków technicznych; B.21.1(1)1 rozróżnić rodzaje rysunków technicznych. Materiał nauczania Bezpieczeństwo i higiena pracy w pracowni komputerowej. Rodzaje rysunków technicznych w budownictwie. Zasady wymiarowania rysunków technicznych. Graficzne oznaczenia elementów i ustrojów budowlanych. Graficzne oznaczenia elementów instalacji rurowych. Normy rysunkowe. Zasady sporządzania dwuwymiarowych rysunków wspomaganych komputerowo. odstawowe funkcje i polecenia programu komputerowego, wspomagające wykonanie rysunku technicznego. lanowane zadania Odczytanie rysunku i sporządzenie zestawienia elementów instalacji Otrzymałeś zlecenie sporządzenia zestawienia materiałów do wykonania instalacji na podstawie projektu budowlanego. Twoja praca będzie polegała na: rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 15

16 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.1. Zasady sporządzania rysunków technicznych - odczytaniu oznaczeń graficznych urządzeń, uzbrojenia i przewodów instalacji rurowych z rysunków instalacji, - przygotowanie zestawienia zawierającego nazwy oraz ilości elementów rurociągu. Zestawienie przygotuj wg określonego wzoru. Zadanie wykonaj w zespole 2-3 osobowym, korzystając z dostępnych w pracowni programów komputerowych oraz zasobów, internetowych. Wykonaną pracę porównaj z przygotowanym wzorcem i dokonajcie w grupie samooceny poprawności wykonania ćwiczeń. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni rysunku technicznego. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, programy: do wykonywania rysunku technicznego, edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, pomoce dydaktyczne do kształtowania wyobraźni przestrzennej, normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu zasad rysunku technicznego. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy Zasady sporządzania rysunków technicznych wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. W szczególności instrukcje obsługi programów komputerowych należy dostosować do możliwości uczniów poprzez dobór w rozbudowanych programach komputerowych podstawowych narzędzi informatycznych i poleceń. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć do 3 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzenie efektów kształcenia może być przeprowadzone na podstawie porównania wyników pracy grupy z wzorcem. Dodatkowo prowadzący zajęcia powinien zwrócić uwagę na: posługiwanie się terminologią zawodową, poprawność i staranność wykonania ćwiczenia, umiejętności korzystania i przetwarzania informacji zawartych w różnych źródłach, terminowość wykonania projektu, umiejętność logicznego myślenia, role pełnione w grupie, systematyczność pracy, zaangażowanie w wykonywaną pracę. Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń, projektów i testów praktycznych ocenianych kryterialnie w oparciu o schemat punktowania. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 16

17 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.2. Dokumentacja techniczna w budownictwie Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna BH(7)2 zaplanować stanowisko pracy z dokumentacją techniczną zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; B.21.1(1)2 rozróżnić rodzaje i elementy dokumentacji budowlanej; B KZ(B.g)(12)6 wyjaśnić zasady wykonywania rysunków schematycznych, szkiców technicznych i rysunków inwentaryzacyjnych; B B.21.1(1)3 przeanalizować dokumentacje techniczne instalacji; B.21.1(1)4 przeanalizować instrukcje montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; B.21.1(1)5 wyjaśnić zasady wykonywania zestawień materiałów na podstawie dokumentacji. lanowane zadania (ćwiczenia) B Materiał nauczania zęści składowe dokumentacji technicznej. Dokumentacja techniczna instalacji. Rysunek schematyczny instalacji. Rysunek odręczny instalacji. Rysunek inwentaryzacyjny. Instrukcje montażu i obsługi urządzeń i instalacji. Zasady wykonywanie zestawień materiałów. Sporządzenie rysunku odręcznego wybranej instalacji energetyki odnawialnej Firma instalacyjna powinna dostarczyć na budowę rury stalowe niezbędne do wykonania montażu instalacji energetyki odnawialnej. W celu zaplanowania transportu otrzymałeś zadanie obliczenia masy rur, które będą transportowane na budowę. rzeanalizuj dokumentację techniczną instalacji energetyki odnawialnej, w celu ustalenia parametrów niezbędnych do wykonania obliczeń. Sporządź notatkę dla działu transportu zawierającą średnice i długości rur, zgodnie z zestawieniem materiałów w dokumentacji oraz sumaryczną masę rur. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie. odsumowaniem wykonania ćwiczenia powinna być dyskusja dotycząca różnych przykładów praktycznego zastosowania analizy dokumentacji technicznej. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym, programy: do wykonywania rysunku technicznego, edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, przybory do szkicowania. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego. rzykłady dokumentacji technicznych oraz instrukcji montażu i obsługi urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów instalacyjnych. Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu zasad rysunku schematycznego i inwentaryzacyjnego. rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 17

18 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.2. Dokumentacja techniczna w budownictwie Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy Dokumentacja techniczna w budownictwie wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć do 3 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń oraz projektów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 18

19 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2. Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej 1. Organizacja robót instalacyjnych 2. Bezpieczeństwo podczas montażu 3. Miernictwo 4. Instalacje wodne, gazowe oraz grzewcze 5. Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne 6. Instalacje elektryczne 7. Technologia montażu kolektorów słonecznych 8. Technologia montażu ogniw fotowoltaicznych 9. Technologia montażu pomp ciepła 10. Technologia montażu instalacji wykorzystania biomasy 2.1. Organizacja robót instalacyjnych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(B.g)(1)1 określić rodzaje źródeł energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej; B Źródła energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej. ierwotne i wtórne źródła energii odnawialnej. KZ(B.g)(1)2 określić różnice w źródłach energii konwencjonalnej i Stan zasobów i źródeł energii. niekonwencjonalnej; Magazynowanie, przechowywanie i transport materiałów KZ(B.g)(1)3 sklasyfikować pierwotne i wtórne źródła energii odnawialnej; B oraz elementów systemów energetyki odnawialnej. KZ(B.g)(1)4 określić stan zasobów i źródeł energii; B Sporządzanie zestawienia materiałów do montażu. Materiały do montażu instalacji energetyki odnawialnej. B.21.1(5)1 określić sposób magazynowania, przechowywania i transportu B Harmonogram robót związanych z montażem urządzeń materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej; i systemów energetyki odnawialnej. B.21.1(5)2 określić warunki magazynowania i transportu dla różnych materiałów B race związane z organizacja montażu urządzeń oraz elementów systemów energetyki odnawialnej; i systemów energetyki odnawialnej. B.21.1(5)3 dobrać warunki magazynowania i transportu dla różnych materiałów oraz Organizacja pracy związanej z montażem urządzeń elementów systemów energetyki odnawialnej; rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 19

20 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.1. Organizacja robót instalacyjnych B.21.1(7)1 wyjaśnić zasady sporządzania zestawienia materiałów do montażu; B i systemów energetyki odnawialnej. Wykonywania przeglądu technicznego. B.21.1(7)2 ustalić nazwy materiałów w zapotrzebowaniu na materiały; B race związane z naprawą elementów instalacji. B.21.1(9)1 wyjaśnić zasady wykonywania harmonogramu robót związanych z Demontaż i montaż elementów instalacji. B montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; Efektywność energetyczna dla urządzeń i systemów B.21.1(10)1 rozróżnić rodzaje prac związanych z organizacją montażu urządzeń energetyki odnawialnej. B i systemów energetyki odnawialnej; Dokumentacja montażu instalacji systemów energetyki B.21.1(10)2 wyjaśnić zasady organizacji pracy związanej z montażem urządzeń odnawialnej. B i systemów energetyki odnawialnej; Warunki techniczne oceny jakości robót montażowych. B.21.1(11)1 wyjaśnić zasady wykonywania przeglądu technicznego elementów Odbiór urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. B instalacji; B.21.1(11)2 przeprowadzić przegląd techniczny elementów instalacji; B.21.1(12)1 rozróżnić prace związane z naprawą elementów instalacji; B B.21.1(12)2 określić zakres prac związanych demontażem i ponownym montażem elementów instalacji; B B.21.2(6)1 wskazać rodzaje wskaźników efektywności energetycznej dla urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; B B.21.2(6)2 zinterpretować wskaźniki efektywności energetycznej urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; B.21.3(1)1 rozróżnić dokumentację montażu instalacji systemów energetyki odnawialnej; B B.21.3(7)1 wyjaśnić warunki techniczne oceny jakości robót montażowych; B.21.3(8)1 wyjaśnić zasady odbioru urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; KS(1)1zastosować zasady kultury osobistej i etyki zawodowej podczas planowania montażu systemów energetyki odnawialnej; KS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów podczas organizacji montażu systemów energetyki odnawialnej; KS(3)1 zanalizować rezultaty działań związanych z wyborem technologii montażu; KS(8)1 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania; rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 20

21 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.1. Organizacja robót instalacyjnych KS(10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu; OMZ(1)1 zaplanować pracę zespołu podczas organizacji wykonania instalacji energetyki odnawialnej; OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole w trakcie organizacji wykonania instalacji energetyki odnawialnej; OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań; OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań; OMZ(5)1 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; OMZ(6)1 wysłuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników. lanowane zadania Wymiana pompy wodnej Zakład naprawy i instalacji urządzeń energetyki odnawialnej przyjął zlecenie na wymianę pompy wodnej. Twoim zadaniem jest opracowanie harmonogramu robót związanych z demontażem starej i montażem nowej pompy, na podstawie dokumentacji dostarczonej przez użytkownika. Harmonogram powinien zawierać: prace przygotowawcze, demontaż i montaż urządzenia, wykaz materiałów oraz wstępna kalkulację kosztów dla klienta. Zadanie wykonaj w zespole 4 osobowym, korzystając z dostępnych w pracowni: dokumentacji projektowej, wytycznych wykonywanie instalacji oraz przyłącza urządzenia, wykazu materiałów zawartych w katalogach oraz stanowiska komputerowego Opracowany harmonogram zaprezentuj na forum grupy. zas na prezentacje zadania 10 minut. Materiały w wersji elektronicznej i papierowej przekaż do oceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział Organizacja robót instalacyjnych powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Stanowisko komputerowe dla nauczyciela, podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką oraz z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, kosztorysów, doboru urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, kosztorysy dotyczące montażu systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i wyrobów instalacyjnych. Zalecane metody dydaktyczne rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 21

22 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.1. Organizacja robót instalacyjnych W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji. Uczniowie powinni pracować samodzielnie bądź w zespołach 4-osobowych. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie opracowali harmonogram prac związanych z demontażem i montażem wymienianego urządzenia pompy wodnej. odczas sporządzania harmonogramu należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu pompy wodnej co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie i ocena osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu nauczania, na podstawie określonych kryteriów. Kryteria oceny powinny uwzględniać poziom oraz zakres opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności zawartych w szczegółowych celach kształcenia. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń, prezentacji projektu. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń należy zwrócić uwagę na: posługiwanie się terminologią zawodową, selekcjonowanie i interpretowanie informacji zawartych w dokumentacji projektowej, planowanie zakresu i kolejności robót związanych z demontażem i montażem kolektora słonecznego, samodoskonalenie wyrażone korzystaniem z różnych źródeł informacji, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. odczas sprawdzania i oceny prac realizowanych metodą projektów proponuje się zwracać uwagę na: trafność koncepcji projektu, poprawność i staranność wykonania, wykorzystywanie informacji zawartych w normach, katalogach i literaturze technicznej, systematyczność pracy oraz terminowość wykonania projektu. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na umiejętność logicznego myślenia, wiązanie teorii z praktyką, dokładność i czas realizacji zadania oraz zaangażowanie w wykonywaną pracę. o zakończeniu realizacji programu przedmiotu w ocenie należy uwzględnić wyniki testu pisemnego wielokrotnego wyboru, poprawność wykonania ćwiczeń, ocenę projektu oraz umiejętność prezentacji rezultatów swojej pracy na forum klasy. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 22

23 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.1. Organizacja robót instalacyjnych dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Bezpieczeństwo podczas montażu Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna BH(4)1 rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej; B BH(4)2 wskazać sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu montażu systemów energetyki odnawialnej; BH(4)3 ustalić sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia podczas wykonywania montażu systemów energetyki odnawialnej; BH(5)1 ustalić rodzaje czynników szkodliwych występujących w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej; BH(5)2 dokonać charakterystyki czynników szkodliwych występujących w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej; B BH(5)3 określić sposoby zabezpieczania się przed czynnikami szkodliwymi w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej; BH(6)1 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej; B BH(6)2 wyjaśnić skutki działanie czynników szkodliwych w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej na organizm człowieka; BH(7)3 zaplanować stanowisko pracy montażu systemów energetyki odnawialnej zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BH(7)4 wyjaśnić zasady organizacji stanowiska pracy w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej; B BH(8)1 zidentyfikować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej niezbędnej podczas montażu systemów energii odnawialnej; B BH(8)2 wskazać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej wymaganej podczas B Materiał nauczania BH i ppoż. w technologii montażu. Źródła i czynniki szkodliwe w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej. Zagrożenia zdrowia i życia w miejscu montażu systemów energetyki odnawialnej. Ergonomia stanowiska montażu. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej w technologii montażu. ierwsza pomoc na stanowisku montażu. rogram nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej o strukturze przedmiotowej 23