Postępowanie po wejściu na mieliznę

Transkrypt

1 Statek na mieliźnie

2 Postępowanie po wejściu na mieliznę 2

3 Po wejściu na mieliznę należy: Zatrzymać natychmiast maszynę; Kapitan ogłasza alarm ogólny, informuje załogę o rodzaju zagrożenia Zawiadomić armatora (procedury Kodu ISM). 3. Wywiesić znaki, zapalić światła zgodne z MPDM. 4. Natychmiast rozpocząć i prowadzić regularne sondowanie: zbiorników balastowych; zenz; ładowni. 3

4 Po wejściu na mieliznę należy: Dokładnie odczytać zanurzenia na dziobie, rufie i śródokręciu. Przesondować głębokości wokół statku i na akwenie przylegającym. Obliczyć dokładne zanurzenia statku w momencie wejścia na mieliznę. 8. Obliczyć siłę nacisku statku na grunt. 9. Wykonać obliczenia statecznościowe statku. 4

5 Po wejściu na mieliznę należy: Obliczyć siłę konieczną do ściągnięcia statku z mielizny. Obliczyć uciąg śruby statku. Obliczyć siłę trzymania pozostających do dyspozycji statku kotwic. Obliczyć siłę uciągu posiadanych ciężkich talii. Sprawdzić (obliczyć) dopuszczalna nośność łodzi ratunkowych i ewentualnie ciężar liny do podwieszenia kotwicy. Sprawdzić dopuszczalne obciążenie takiej liny. 5

6 Po wejściu na mieliznę należy: Pozamykać drzwi wodoszczelne, przejścia, grodzie, świetliki, wentylatory. W obszarach pływowych obliczyć stan wody w momencie wejścia na mieliznę, czas i wysokość najbliższej wysokiej wody. Obliczyć kierunek i prędkość prądu. zabezpieczyć statek przed wyrzuceniem przez prądy na płytszą wodę. Określić dokładnie pozycję statku. 6

7 Po wejściu na mieliznę należy: Sprawdzić kurs wejścia na mieliznę i kurs na jakim statek leży na mieliźnie. Przeanalizować prognozy pogody. W przypadku wdzierania się wody do kadłuba ustalić miejsce przebicia, (jeżeli możliwe także jago wielkość). 23. Podjąć próbę uszczelnienia przecieków. 24. Utrzymywać maszynę w ciągłej gotowości. 7

8 Po wejściu na mieliznę należy: Wybrać metodę zejścia z mielizny. Jeżeli obliczono, że statek nie jest w stanie samodzielnie zejść z mielizny wezwać na pomoc ratowników. Kontrolować prace ratowników, aktywnie współpracować. Prowadzić na bieżąco zapisy w dzienniku okrętowym. 8

9 Po wejściu na mieliznę należy: Informować na bieżąco armatora, stacje brzegowe, ewentualnie zaangażowane w akcję RCC, MCC. Zależnie od typu statku i posiadanej dokumentacji odpowiednio wykorzystywać: Damage Control Plan Decision Support Plan for Master SAR Co-operation Plan. 9

10 Samodzielne zejście statku z mielizny 10

11 Generalnie statek może samodzielnie zejść z mielizny, gdy: możliwe jest wyrzucenie za burtę wystarczającej ilości balastu lub mniej wartościowego ładunku (przeważnie masowego, półmasowego); możliwe jest przegłębienie statku i uniesienie części kadłuba opartej o dno; siła uciągu śruby i wywiezionych wszystkich kotwic jest większa od siły koniecznej do ściągnięcia statku z mielizny; statek wszedł na mieliznę na niskiej wodzie, a wysokość pływu na wodzie wysokiej jest wystarczająca do samodzielnego zejścia. 11

12 W przypadku gruntu rozmywalnego pod kadłubem (piasek, glina, muł) możliwość samodzielnego zejścia istnieje, gdy: siła potrzebna do ściągnięcia nie przekracza więcej niż dwa razy siły uciągu śruby; występują korzystne prądy, a statek ma do dyspozycji sprężone powietrze, odpowiednie rury i węże pneumatyczne. 12

13 Przed podjęciem decyzji o samodzielnym zejściu należy wykonać obliczenia, czy statek ma realne szanse zejścia. Nie przemyślane decyzje powodują: stratę czasu; narażają na niebezpieczeństwo załogę i pasażerów; mogą powodować pogorszenie sytuacji statku. 13

14 Wypompowywanie balastu za burtę Jeśli ciężar znajdującej się w zbiornikach wody przekracza siłę nacisku na grunt, można przy bezwietrznej pogodzie i w miejscu, gdzie nie ma prądów, powziąć decyzję natychmiastowego wyrzucenia za burtę wody balastowej. Na mieliźnie piaszczystej manewr maszyną cała wstecz można wykonać dopiero wówczas, gdy z szacunkowego obliczenia wynika, że ciężar wypompowanej za burtę wody jest równy w przybliżeniu naciskowi statku na grunt. Wcześniejsza praca maszyny na biegu wstecznym może doprowadzić do obsypania statku z obu burt i zapiaszczeniem systemu chłodzenia maszyny. Obsypanie piaskiem burt może znacznie utrudnić spłynięcie statku na głęboką wodę, a zapiaszczenie systemu chłodzenia może doprowadzić do unieruchomienia statku. 14

15 Wypompowywanie balastu za burtę Gdy wieje wiatr o sile ponad 3 B lub prąd spychający statek na mieliznę, to przed rozpoczęciem wypompowywania balastu zaleca się wywieźć kotwicę (lub dwie) w kierunku na wiatr lub prąd. Statek, który ma większą ilość wody w zbiornikach balastowych, jest przeważnie bez ładunku i ma wystawione na działanie wiatru nie tylko powierzchnie nadbudówek, ale również wynurzone z wody burty. Pod naciskiem wiatru, w miarę zmniejszania się nacisku na grunt, statek jest spychany na coraz płytszą wodę. W wypadkach, gdy wiatr lub prąd mają kierunek zbliżony do prostopadłego do płaszczyzny symetrii statku, statek pracując cała wstecz nie będzie w stanie uwolnić się z mielizny pomimo wypompowania znacznie większej ilości wody, niż wynosi jego nacisk na grunt. 15

16 Wypompowywanie balastu za burtę Po rozpoczęciu pompowania wody liny kotwiczne należy stale trzymać napięte. Jeśli za wieziono kotwice lekkie, należy uważać, aby nie przeciągnąć ich do statku siedzącego jeszcze na mieliźnie. Siła trzymania kotwicy powinna być co najmniej dwukrotnie przewyższać siłę naporu wiatru na wynurzone burty i nadbudówki statku. 16

17 Wypompowywanie balastu za burtę Po rozpoczęciu pompowania wody liny kotwiczne należy stale trzymać napięte. Jeśli zawieziono kotwice lekkie, należy uważać, aby nie przeciągnąć ich do statku siedzącego jeszcze na mieliźnie. Siła trzymania kotwicy powinna co najmniej dwukrotnie przewyższać siłę naporu wiatru na wynurzone burty i nadbudówki statku. Zabezpieczenie statku kotwicami przed spychaniem przez wiatr i prąd na płytszą wodę 17

18 Napór wiatru na jednostkę powierzchni Siła wiatru [ B] Średnia szybkość wiatru [m/s] Napór wiatru [kg/m2] 0 0,2 0,1 1 1,1 0,3 2 2,5 1,5 3 4,3 3,0 4 6,3 5,1 5 8,6 10,0 6 11,1 15,7 7 13,8 23,1 8 16,7 25,5 9 19, , , ,8 ponad

19 Wyrzucanie za burtę części ładunku Na wyrzucenie ładunku należy zawsze uzyskać zgodę armatora (i władz lokalnych!!!) Gdy statek ma (przeważnie na pokładzie) ładunek lekki, pływający (np. drewno) zaleca się stworzyć na wodzie pływającą zaporę, która będzie trzymać wyrzucony za burtę ładunek przy statku. Pozwoli to po ściągnięciu statku z mielizny zabrać wyrzucony ładunek z powrotem na statek. 19

20 Zmiana przegłębienia Tę metodę możemy zastosować wtedy, gdy statek leży na stromej mieliźnie lub na kamieniach jednym końcem, a pod jego drugim końcem głębokość jest dostateczna, by statek mógł się przegłębić. Przegłębienie statku można uzyskać przez przepompowanie wody ze zbiorników balastowych, lub przez przemieszczenie ładunku z końca leżącego na mieliźnie na koniec przeciwny. 20

21 Zawiezienie kotwic oraz wykorzystanie uciagu śruby, wind, talii W praktyce morskiej stasuje się wiele sposobów zawożenia kotwic za pomocą łodzi. Najbardziej jednak wskazane są dwa następujące: zawożenie kotwicy za pomocą jednej łodzi, zawożenie kotwic za pomocą dwóch łodzi. Podwieszenie kotwicy pod łodzią na rozpórce 1 rozpórka, 2 włókienny strop podwieszenia kotwicy, 3 krawędziaki ułożone wzdłuż łodzi 21

22 Przewożenie łodzią ciężkiej liny 1 - lina kotwiczna podwieszona z obu burt i przeciągnięta pod dnem łodzi, 2 zamocowanie liny włókienną pokrętką 22

23 Przewożenie liny lekkiej, elastycznej 23

24 Zawożenie kotwicy za pomocą dwóch łodzi 24

25 Przeciąganie kotwic głównych na wysokość rufy W praktyce ratowniczej stosuje się często przeciąganie kotwic głównych wraz z łańcuchami za pomocą dźwigów, lin i wind na wysokość rufy. Sposób takiego przeciągania ilustruje rysunek. 25

26 Obliczanie łącznego uciągu śruby, wind, talii Przez zawiezienie kotwic oraz wykorzystanie znajdujących się na statku ciężkich talii i wind statkowych można uzyskać uciąg znacznie przewyższający uciąg śruby statku. Gdy łączny uciąg śruby, wind statkowych i talii przewyższa uciąg konieczny do ściągnięcia statku z mielizny, statek może skutecznie przeprowadzić ratownictwo, bez korzystania z pomocy z zewnątrz. 26

27 Ściąganie statku z mielizny za pomocą śruby i kotwic Kotwice należy wywozić w kierunku zapewniającym największą skuteczność ściągania. Pracę maszyną cała wstecz należy rozpocząć dopiero po napięciu wszystkich lin kotwicznych. Przy wybieraniu kotwic należy uważać, aby nie przyciągnąć ich do stojącego w miejscu statku. Liny kotwiczne mogą być wciągane na statek dopiero wtedy, gdy statek zaczyna schodzić z mielizny i posuwa się w kierunku kotwic. 27

28 Wykorzystanie pływów Gdy statek wszedł na mieliznę przy wodzie niskiej, a skok przypływu (range) przewyższa wielkość o jaką statek po wejściu na mieliznę wynurzył się z wody, przy najbliższej wodzie wysokiej będzie mógł zejść z mielizny. Gdy wieje silny wiatr lub działa prąd, które spychają statek na mieliznę, należy bezwzględnie zabezpieczyć się przed tą ewentualnością przez wywiezienie kotwic. 28

29 Wykorzystanie pływów Dla zmniejszenia siły przyssania, która na gruntach gliniastych odgrywa znaczną rolę i opóźnia oderwanie się statku od gruntu, zaleca się, w celu zwiększenia przegłębienia, napełnić (lub opróżnić) skrajnik dziobowy lub rufowy. Statki przegłębione odrywają się gruntu szybciej i bardziej równomiernie. 29

30 Wykorzystanie pływów Pływom towarzyszą silne prądy pływowe. Jeżeli statek stoi prostopadle do kierunku prądu, a grunt jest piaszczysty lub mulisty, prąd opływa statek, wypłukując szybko grunt spod jego końców. W tej sytuacji występują dwa niebezpieczne dla statku zjawiska: 1) statek zapada się w grunt; 2) powstają szkodliwe dla konstrukcji statku siły gnące 30

31 Rozmywanie mielizny śrubą statku Gdy siła konieczna do ściągnięcia statku nie przekracza więcej niż dwa razy siły uciągu śruby statku, istnieje możliwość samodzielnego ściągnięcia statku pracą własnej śruby. Możliwość ta może być łatwo zaprzepaszczona, jeśli statek zacznie zaraz po wejściu na mieliznę pracować maszyną cała wstecz. Większości niedoświadczonych w ratownictwie kapitanów wydaje się bardzo naturalne, że skoro statek wszedł na mieliznę na biegu do przodu, to aby zejść z niej, należy pracować maszyną cała wstecz. Toteż manewr ten jest powszechnie wykonywany. 31

32 Rozmywanie mielizny śrubą statku Praca maszyny cała wstecz powoduje zapiaszczenie się statku. Śruba, pracując dłuższy czas na biegu wstecznym, powoduje silny prąd odrzutu, płynący od rufy do dziobu statku. Prąd ten porywa piasek spod rufy statku i układa go po obu burtach w przedniej jego części. Pod rufą statku zostanie wykopany głęboki dół, a przy burtach usypane wały. 32

33 Rozmywanie mielizny śrubą statku 2 1 Zakopanie się statku w piasku własną śrubą 1 dół wykopany przez śrubę, 2 wały piasku naniesione z obu burt 33

34 Rozmywanie mielizny śrubą statku Aby tego uniknąć, należy przed rozpoczęciem pracy maszyną cała wstecz wykopać, pracując maszyną cała naprzód, tak głęboki dół za rufą statku, aby płynący do dziobu silny prąd wody od pracującej na biegu wstecznym śruby nie był w stanie porywać piasku. W tym celu należy postępować w sposób opisany niżej. 34

35 Rozmywanie mielizny śrubą statku Z dziobu statku należy wyrzucić sondę ręczną lub lepiej rzutkę obciążoną ciężką szaklą kotwiczną i po położeniu steru na dowolną burtę dać maszyną cała naprzód. Dokładnie obserwować sondę i kompas. Jeżeli statek wszedł lekko na mieliznę tylko przednią częścią, to pod naciskiem prądu wody na ster, powodującym duży moment obracający, statek zacznie po pewnym czasie zmienić kurs. 35

36 Rozmywanie mielizny śrubą statku Gdy statek reaguje na ster lub gdy zacznie posuwać się do przodu, przerzucamy maszynę na bieg cała wstecz i czekamy, aż prąd wody wypłucze częściowo piasek spod przedniej części i statek spłynie na głęboką wodę. Moment obracający statku wyraża się wzorem: M=P l gdzie: M - moment obracający, P - siła obracająca spowodowana naporem wody na ster, l - ramię obracające. 36

37 Rozmywanie mielizny śrubą statku Jeżeli statek w czasie pracy cała naprzód nie reaguje na wyłożony na burtę ster i nie posuwa się naprzód, pracujemy maszyną na tym biegu tak długo, aż spod rufy zacznie wypływać czysta woda. Nie zatrzymując maszyny ster midship, a następnie na burtę przeciwną. Przy każdym położeniu steru czekamy do czasu, aż wypływająca spod rufy woda będzie nie zmącona piaskiem i mułem. Następnie pracujemy cala wstecz. Moment obracający statek spowodowany parciem prądu odrzutu na położony na burtę ster 37

38 Rozmywanie mielizny śrubą statku Śruba, po wypłukaniu za rufą głębokiego dołu, będzie rzucać do przodu strumień czystej wody, wypłukując piasek spod dna statku. Samodzielne ściąganie się statku z mielizny śrubą 1 dół wykopany przy pracy maszyny cała naprzód 2 strumień czystej wody rzucany do przodu statku śrubą pracującą cała wstecz 38

39 Rozmywanie mielizny za pomocą sprężonego powietrza Statek zejść z mielizny piaszczystej, mulistej lub gliniastej we własnym zakresie również wtedy, gdy w miejscu awarii: działa silny prąd; statek ma do dyspozycji sprężone powietrze; węże pneumatyczne o wewnętrznej średnicy mm; stalowe rury o tej samej średnicy i długości przekraczającej głębokość mielizny o 2-3 m. 39

40 Rozmywanie mielizny za pomocą sprężonego powietrza Pracę tę przeprowadza się w ten sposób, że statek po wywiezieniu kotwic w kierunku głębokiej wody i napięciu lin kotwicznych opuszcza na wodę łódź, z której wpycha pod zaoblenie statku rurę z podłączonym wężem doprowadzającym sprężone powietrze. Ciśnienie powietrza nie powinno przekraczać więcej niż o 2-3 atmosfery ciśnienia panującego w wodzie na gruncie. 40

41 Rozmywanie mielizny za pomocą sprężonego powietrza Usuwanie gruntu spod statku sprężonym powietrzem 1 kierunek prądu wody, 2 stalowa rura, 3 wąż pneumatyczny, 4 łódź, 5 liny podtrzymujące rurę. 41

42 Rozmywanie mielizny za pomocą sprężonego powietrza Powietrze wydostające się pod ciśnieniem z rury rozmywa szybko grunt, który zmieszany z wodą znoszony jest przez prąd na znaczna odległość od statku. Skuteczność takiego odmulania statku jest bardzo duża!!! Przy ciśnieniu powietrza przewyższającym o jedną atmosferę ciśnienie, które panuje w wodzie wokół wylotu rury, kopany jest szybko dół w promieniu co najmniej jednego metra. Mielizna Ściąganie statku z mielizny za pomocą sprężonego powietrza i kotwic 1 łódź obsługująca rurę ze sprężonym powietrzem, 2 kierunek prądu. 42

43 Rozmywanie mielizny za pomocą sprężonego powietrza Im głębiej opuszcza się rurę i im dalej wpycha się ją pod statek, tym szybciej i skuteczniej usuwa się grunt spod niego. W miarę usuwania gruntu statek zacznie spływać z mielizny i gdy napięte na początku liny kotwiczne zaczną się luzować, należy je wybierać aż do całkowitego spłynięcia statku na głęboką wodę. 43

44 Zejście statku z mielizny za pomocą innych statków 44

45 Sposoby zdjęcia statku z mielizny przez inne statki: ściągnięcie przez holowanie na siłę ; wypłukanie śrubą statku ratującego gruntu spod kadłuba, oraz wypłukanie kanału od mielizny do głębokiej wody; zdjęcie statku z mielizny przez odładunek (na barki lub inne statki); zdjęcie statku z mielizny przez usunięcie gruntu spod statku i pogłębienie kanału mielizna głęboka woda przez pogłębiarkę; 45

46 Sposoby zdjęcia statku z mielizny przez inne statki: zdjęcie z mielizny za pomocą pontonów; zdjęcie statku za pomocą barek i wsporników zepchnięcie statku z mielizny za pomocą belek, talii i wind; ściągnięcie wyrzuconego na brzeg statku urządzeniami spustowymi. 46

47 Holowanie "na siłę" Pracę tę można przeprowadzić tylko wtedy, gdy na obu statkach ratowanym i ratowniczym znajdują się odpowiednio mocne liny i łańcuchy. Obciążenie zrywające tych lin musi co najmniej dwukrotnie przekraczać łączną siłę uciągu śruby i wywiezionych kotwic statku ratującego. Jeżeli takich lin nie ma, można użyć na hole dwóch lin, pod warunkiem, że OZ każdej z nich będzie przewyższać łączny uciąg śruby statku i zawiezionych kotwic. 47

48 Holowanie "na siłę" Zanim statek ratujący przystąpi do pracy, powinien bardzo dokładnie zapoznać się z położeniem statku na mieliźnie, siłą konieczną do ściągnięcia go z niej, łączną siłą uciągu, jaką on dysponuje (uciąg śruby plus uciąg zawiezionych kotwic), oraz obliczyć siłę uciągu własnej śruby i wyrzuconych dwóch własnych kotwic głównych. Jeżeli statki ratowany i ratujący dysponują łącznym uciągiem przewyższającym siłę konieczną do ściągnięcia statku z mielizny, można powziąć decyzję przeprowadzenia ratownictwa. 48

49 Holowanie "na siłę" Ściąganie statku z mielizny przez statek nie ratowniczy za pomocą pracy maszyn i kotwic zawożonych obu statków 1 statek ratujący, 2 statek ratowany 49

50 Holowanie "na siłę" Po rzuceniu obu kotwic, jeżeli pozwala na to kierunek wiatru i prądu, statek pracując maszyną "bardzo wolno wstecz" i posuwając się rufą w kierunku siedzącego na mieliźnie statku powinien wyluzować łańcuchy kotwiczne na całą długość. Jeżeli działa niepomyślny prąd i wiatr, należy zawieźć na ratowany statek liny cumownicze i za ich pomocą podciągać rufę statku ratującego jak najbliżej statku ratowanego, a następnie w czasie podawania holu utrzymać ją w tym położeniu. Do podania ciężkiego holu należy używać lżejszych lin łącznikowych. 50

51 Holowanie "na siłę" Hol na obu statkach musi być mocowany do co najmniej dwóch polerów lub (lepiej) do mocnych konstrukcji, na przykład do stropu obłożonego naokoło zrębnicy luku, fundamentu windy lub podstawy masztu. Gdy hol jest już zamocowany, statek ratujący wybiera obie kotwice i napina nimi hol. Jeżeli podane są dwie liny, należy je bardzo dokładnie wyrównać. Następnie, nie przestając wybierać kotwic, zaczyna pracować maszyną naprzód, zwiększając stopniowo liczbę obrotów maszyny od bardzo wolno do cała naprzód. Równocześnie statek ratowany powinien pracować maszyna cała wstecz oraz wypadku wywiezienia kotwic wybierać liny kotwiczne. 51

52 Holowanie "na siłę" Z chwilą, kiedy statek ratowany zacznie schodzić z mielizny, należy zatrzymać maszyny na obu statkach i prowadzić dalsze ściąganie tylko za pomocą kotwic. Wprawienie ściąganego z mielizny statku w szybki ruch może łatwo spowodować nawinięcie się zluzowanego holu na śruby lub kolizje obu zaangażowanych w ratownictwie statków. Obie kotwice statku ratowanego, jeśli nie są wywiezione, muszą być gotowe do natychmiastowego zrzucenia. 52

53 Holowanie "na siłę" Ściąganie statku z mielizny za pomocą holownika można przeprowadzić tylko wówczas, gdy obliczenia wykażą, że siła uciągu holownika nie jest mniejsza aniżeli 1/4 siły koniecznej do ściągnięcia statku z mielizny. 53

54 Holowanie "na siłę" Holowniki ratownicze stosują holowanie szarpnięciami, ponieważ siła uciągu holownika w momencie szarpnięcia wzrasta 4 6 razy. Polery na statkach są zbyt słabe, by wytrzymać takie obciążenie i dlatego hole mocuje się do stropów obłożonych naokoło całego statku, podwieszając go przy tym na linach wzdłuż obu burt. 54

55 Holowanie "na siłę" Sposób zakładania stropu naokoło kadłuba statku 1 podwieszenie stropu 2 maty położone pod strop na dziobnicy 55

56 Holowanie "na siłę" Na dziobnicy należy podłożyć pod strop holu maty, które ochraniają go od przecięcia. Holownik musi naciągać hol powoli, aby dać możność łagodnego wyrównywania się stropów. Po wyrównaniu się mocujących stropów holownik przystępuje do holowania szarpnięciami, to znaczy pracuje przez kilka minut "cała naprzód", po czym daje "stop" i czeka, aż hol się lekko zluzuje, a wtedy daje znów od razu "cała naprzód". 56

57 Holowanie "na siłę" Holownik nie ciągnie statku w jednym kierunku, lecz "wahadłowo", zakreślając na holu możliwie największy łuk i starając się, jeżeli jest to możliwe, dochodzić holem do kątów prostych w stosunku do płaszczyzny symetrii ściąganego statku raz z jednej burty, raz z drugiej. Ściąganie statku z mielizny przez holownik sposobem wahadłowym I (1, 2, 3) położenie holownika w pierwszej fazie ściągania, gdy ściągany statek stoi nieruchomo; II (1, 2, 3) położenie holownika w końcowej fazie ściągania, gdy ściągany statek znacznie się odchyla 57

58 Holowanie "na siłę" W wypadku, gdy statek jest holowany przez kilka holowników, ich wspólna siła ściągająca, oddziaływująca na statek, jest wypadkową sił i kierunków ciągnięcia poszczególnych holowników. Ściąganie statku na siłę przez trzy holowniki (1, 2, 3) p1, p2, p3 siły uciągu holownika i wind, R wypadkowa siła ściągania holowników 1 i 3, T łączna siła ściągania wszystkich trzech holowników 58

59 Wypłukiwanie gruntu śrubą statku Ratownictwo tą metodę może na odpowiednim gruncie wykonać zarówno holownik ratowniczy, jak i statek nie ratowniczy. Głębokość, na jaką śruba statku pogłębia grunt, zależy od następujących czynników: wielkości śruby, jej skoku i liczby obrotów, przegłębienia statku, zanurzenia statku i głębokości w miejscu kopania, rodzaju gruntu. 59

60 Wypłukiwanie gruntu śrubą statku Im większa jest śruba, im większy skok i większa liczba obrotów oraz im lżejszy jest grunt, tym skuteczniejsze będzie pogłębianie. Skuteczność kopania dołów przez śrubę można zwiększyć przegłębiając statek na rufę. Im większy jest kąt, pod jakim prąd odrzutu śruby atakuje grunt (to znaczy im większe jest przegłębienie statku), tym większa jest skuteczność kopania. Ściąganie statku z mielizny metodą wypłukania gruntu 1, 2, 3 kolejne położenia steru 60

61 Wypłukiwanie gruntu śrubą statku Usuwanie śrubą gruntu spod statku 61

62 Wypłukiwanie gruntu śrubą statku Przy twardych gruntach może się jednak zdarzyć, że po wykopaniu dołu z jednej burty ratowany statek nie odzyska pływalności; wówczas należy przejść holownikiem na drugą burtę i wykopać drugi dół. na wybrzeżach piaszczystych większość ściągań statków z mielizny wykonywane jest wyżej opisaną metodą. 62

63 Wypłukiwanie gruntu śrubą statku Kopanie śrubą kanału do statku leżącego w poprzek do optymalnego kierunku ściągania 63

64 Wypłukiwanie gruntu śrubą statku Wykopywanie statku z mielizny śrubą statku nie ratowniczego I, II, III fazy usuwania śrubą gruntu, IV wyprowadzanie ratowanego statku na głęboką wodę 64

65 Wyładowanie części ładunku na statek ratujący lub barki Odładowanie siedzącego na mieliźnie statku można przeprowadzić przy stanie morza nie przekraczającym 5. W wypadku wiatru lub prądu dociskającego statek do mielizny należy bezwzględnie wywieźć kotwice w kierunku na wiatr lub prąd. Statek lub barki przejmujące ładunek powinny być zamocowane ze strony zawietrznej i mieć wyłożone duże odbijacze. Przystępując do akcji należy dokładnie skalkulować, ile ton trzeba odładować. Jako zasadę przyjmuje się, że wyładowany ciężar powinien być równy naciskowi statku na grunt. 65

66 Wyładowanie części ładunku na statek ratujący lub barki Należy dokładnie znać położenie statku na mieliźnie i tak prowadzić wyładunek, by statek spłynął z niej równomiernie. Należy kontrolować ilość wyładowanego ładunku, sprawdzając zanurzenie zabierającego ładunek statku lub barki przed rozpoczęciem i po zakończeniu przeładunku. Notować w dzienniku okrętowym nazwy jednostek biorących udział w wyładunku, czas ich przyjścia i odejścia, czas rozpoczęcia i zakończenia wyładunku i ilość zabranych ton. 66

67 Zdjęcie statku z mielizny przez pogłębiarki Wykopywanie statku z mielizny przez pogłębiarki 67

68 Zdjęcie statku z mielizny przez pogłębiarki Zdjęcie statku z mielizny przez pogłębiarki jest metodą ratownictwa bardzo kosztowną; Do pracy tej mogą być stosowane pogłębiarki ssące i czerpakowe. Lepiej jest, gdy mają one własny napęd. Pogłębiarki mogą pracować tylko przy stanie morza nie przekraczającym 3 ; bowiem przy silnie wzburzonym morzu nastąpić może uszkodzenie ram czerpakowych lub rur ssących. Wszystkie pogłębiarki muszą być asekurowane przez odpowiednio mocne holowniki. 68

69 69

70 70

71 Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów Pontony ratownicze używane są przeważnie do wydobycia zatopionych statków. Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów stosuje się prawie wyłącznie w wypadku, gdy statek ma rozdarte dno, a jego uszczelnienie oraz odpompowanie wody jest niemożliwe. Przeważnie wtedy, gdy statek leży na kamieniach i nurek nie ma dostępu do uszkodzeń dna, które są tak duże, że pompy nie mogą wypompować wody. 71

72 Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów W ratownictwie stosuje się dwa rodzaje pontonów: pontony cylindryczne, pontony lichtugi. 72

73 Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów Cylindryczny ponton ratowniczy 1 stropy, 2 haki do mocowania stropów, 3 zawory powietrzne, 4 kluzy i rury przewłokowe do stropów, 5 drewniane oszalowanie pontonów 73

74 Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów Konstrukcja pontonów cylindrycznych jest bardzo prosta. Są to stalowe walczaki, podzielone dwiema wodoszczelnymi grodziami na trzy oddzielne komory. Każda komora ma u góry zawory powietrzne, na dole zaś zawory wodne do napuszczania lub wypuszczania wody. Wewnątrz pontonu znajduje się szczelny, stale pusty zbiornik, którego wypór jest o 1-3 ton mniejszy od ciężaru pontonu w wodzie. Zanurzony w wodzie ponton waży, zależnie od wielkości, 1 3 ton i może być łatwo ustawiony windami statkowymi w żądanym miejscu. 74

75 Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów Ponton ma dwie kluzy wraz z rurami przewłokowymi do przeciągania stropów i dwa haki do ich mocowania. np. Polskie Ratownictwo Okrętowe dysponuje cylindrycznymi pontonami o udźwigu 500, 230 i 80 ton. 75

76 Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów Pontony cylindryczne przygotowane do podniesienia zalanego wodą, leżącego na mieliźnie końca statku 1 zalany wodą przedział statku 2 stropy przeciągnięte pod statkiem 3 rury przewłokowe dla stropów 4 drewniane oszalowanie pontonów 5 zawory powietrzne 6 zawory wodne 76

77 Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów Pontony lichtugi są to mocne, specjalnie skonstruowane lichtugi o nośności od 800 do kilku tysięcy ton. Pontony te są wyposażone w silne pompy do wypompowywania wody. W kadłubach pontonów umieszczone są kluzy i rury przewłokowe do przeprowadzania stropów, a na pokładach zamontowane są windy do napinania stropów oraz specjalne stopery do ich mocowania. 77

78 Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów Podnoszenie zalanego wodą i leżącego na mieliźnie końca statku pontonami lichtugami 1 zalany wodą przedział statku, 2 przeciągnięte pod statkiem stropy, 3 przejście przewłokowe dla stropów, 4 windy dla napinania i mocowania stropów 78

79 Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów Pontony ustawia się z obu burt statku. Po otworzeniu zaworów powietrznych i wodnych, pontony napełniają się wodą i zanurzają się. Do ustawionych na gruncie w żądanym miejscu pontonów mocuje się przeciągnięte pod statkiem stropy. Za pomocą podłączonych do zaworów powietrznych węży pneumatycznych wydmuchuje się sprężonym powietrzem z pontonów wodę. Pontony nabierają pływalności i podnoszą ratowany statek na wysokość potrzebną do ściągnięcia go z mielizny. 79

80 Zdjęcie statku z mielizny za pomocą barek Do zdejmowania statków z mielizny stosuje się również zwyczajne barki. Przeciągniętymi pod statkiem stropami opasuje się naokoło ustawione przy obu burtach, obciążone wodą barki, a następnie wypompowuje się z nich wodę. Pod stropy, przechodzące przez pokład barki, należy założyć specjalne wzmocnienia. Jeśli nie można przeciągnąć stropów pod ratowanym statkiem, nad barkami przypawa się do burt statku wsporniki. 80

81 Zdjęcie statku z mielizny za pomocą barek Zdejmowanie statku z mielizny za pomocą barek. 1 stropy przeciągnięte pod statkiem i owinięte naokół barek, 2 krawędziaki ułożone wzdłuż barek Zdejmowanie statku z mielizny przez barki podprowadzona pod przypawane do burt stalowe konstrukcje. 1 przypawane do burt stalowe konstrukcje, 2 krawędziaki ułożone wzdłuż barek, 3 barki 81

82 KONIEC 82