RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) (13) B1. (54) Urządzenie do hamowania statków wodowanych z pochylni wzdłużnych

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: (51) IntCl6: B63C 3/14 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia (54) Urządzenie do hamowania statków wodowanych z pochylni wzdłużnych (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 09/95 (73) Uprawniony z patentu: Stocznia Szczecińska Spółka Akcyjna, Szczecin, PL (72) Twórcy wynalazku: Antoni Rawski, Szczecin, PL Jerzy Gąska, Szczecin, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 04/99 (74) Pełnomocnik: Wdowiak Zenon, Stocznia Szczecińska Spółka Akcyjna PL B1 (57) 1. Urządzenie do hamowania statków wodowanych z pochylni wzdłużnych zawierające rozmieszczone po obu burtach statku rozciągliwe odcinki cięgien przytwierdzone za pośrednictwem elementów łączących do burt tego statku i ławy pochylni, znamienne tym, że cięgna (1) mocowane w zestawach na każdej burcie statku składają się ze znanego odcinka rozciągliwego (3) i drugiego odcinka nierozciągliwego (2), które są ze sobą szeregowo połączone, nadto zaś nierozciągliwy odcinek cięgna zamocowany do ławy pochylni przebiega przez niżej usytuowaną przewłokę (7). Fig.1

2 Urządzenie do hamowania statków wodowanych z pochylni wzdłużnych Zastrzeżenia patentowe 1. Urządzenie do hamowania statków wodowanych z pochylni wzdłużnych zawierające rozmieszczone po obu burtach statku rozciągliwe odcinki cięgien przytwierdzone za pośrednictwem elementów łączących do burt tego statku i ławy pochylni, znamienne tym, że cięgna (1) mocowane w zestawach na każdej burcie statku składają się ze znanego odcinka rozciągliwego (3) i drugiego odcinka nierozciągliwego (2), które są ze sobą szeregowo połączone, nadto zaś nierozciągliwy odcinek cięgna zamocowany do ławy pochylni przebiega przez niżej usytuowaną przewłokę (-7). 2. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że cięgno (1) do burty statku jest zamocowane za pośrednictwem haka szybkorozłącznego (6). 3. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że napinane przez wodowany statek części nierozciągliwego odcinka (2) cięgna (1) tworzą na przewłoce (7) kąt rozwarty (a), przy czym miejsce zamocowania cięgna do burty statku i miejsce usytuowania przewłoki są usytuowane poniżej poziomu lustra wody, natomiast miejsce punktu utwardzenia cięgna do ławy pochylni znajduje się powyżej poziomu lustra wody. 4. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że na stronie czołowej przewłoki (7) jest przytwierdzona płyta ochronna (8) wzmocniona węzłówkami (9) łączącymi płytę tę z niższą ścianką tylną (10) przewłoki. 5. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że wloty do otworów (11) przepustów cięgiem (1) obramowane są walcowym prętem (13). * * * Przedmiotem wynalazku jest urządzenie do hamowania statków wodowanych z pochylni wzdłużnych. Jedno z najstarszych rozwiązań technicznych stosowanych do wyhamowania pędu statku po jego zejściu z pochylni polega na tym, że ze statku zrzuca się na dno akwenu jedną lub więcej kotwic. Energia kinetyczna rozpędzonego statku zostaje wówczas zamieniona, w części na pokonanie oporu poruszającego się kadłuba tego statku w wodzie i w pozostałej części na pracę wleczenia kotwic po dnie akwenu. O ile wszakże składowa siły hamowania wynikająca z oporu hydrodynamicznego kadłuba jest regularnie zmienna w czasie i na przestrzeni drogi hamowania, to druga składowa tej siły pochodząca od wleczenia kotwic po dnie ma charakter niestabilny i zupełnie nieprzewidywalny. Całkowita droga wyhamowania statku jest wówczas zwykle zbyt długa i trudna do ścisłego określenia. Z polskiego opisu patentowego nr znane jest rozwiązanie techniczne zestawu pływających pontonów, służących również do wyhamowania pędu statku po jego zwodowaniu z pochylni. Pontony te przytwierdzone są do kadłuba statku i wleczone są po wodowaniu przez ten kadłub tuż pod powierzchnią wody. Każdy z pontonów ma kształt prostopadłościennej komory, są one połączone ze sobą szeregowo za pomocą odcinków lin, zaś końcówka pierwszego z tych odcinków lin jest utwierdzona do burty wodowanego statku. Wyhamowanie pędu statku powodowane jest oporem hydrodynamicznym holowanych za statkiem pontonów. Z niemieckiego czasopisma HANSA Nov r. str 2031 do 2037 znane jest inne rozwiązanie techniczne oprzyrządowania stosowanego do wyhamowywania pędu statków, wodowanych z pochylni wzdłużnych do wąskich basenów stoczniowych. Oprzyrządowanie to składa się z kilku zestawów bloków betonowych połączonych z łańcuchami lub linami stalowymi i kilku innych bloków betonowych połączonych z rozciągliwymi linami perlonowymi. Wspo-

3 mniane zestawy bloków z linami rozmieszczone są symetrycznie po obu burtach statku, przy czym bloki zatopione są na dnie basenu, zaś końcówki lin przytwierdzono do poszycia statku w jego części rufowej. Dalsze kilka zestawów rozciągliwych lin perlonowych rozmieszczonych jest po obu burtach statku i zamocowane są one między końcówką pochylni a poszyciem rufy statku. W skład oprzyrządowania wchodzi ponadto kilka zestawów kotwic, każdy wraz z odpowiednim odcinkiem łańcucha kotwicznego, łączącego kotwicę tę z kadłubem statku. Istota wynalazku polega na tym, że urządzenie hamujące wodowany statek zawiera na każdej burcie tego statku zestaw cięgien mocowanych z jednej strony do poszycia burty statku zaś z drugiej do ławy pochylni, przy czym każde z cięgien składa się z odcinka rozciągliwego i drugiego odcinka nierozciągliwego, które są ze sobą szeregowo połączone, nadto zaś nierozciągliwy odcinek cięgna zamocowany do ławy pochylni przebiega przez niżej usytuowaną przewłokę. Cechą istotną wynalazku jest również to, że cięgno do burty statku jest zamocowane za pośrednictwem haka szybkorozłącznego. Następną cechą istotną wynalazku jest to, że napinane przez wodowany statek części nierozciągliwego odcinka cięgna tworzą na przewłoce kąt rozwarty a, przy czym miejsce zamocowania cięgna do burty statku i miejsce usytuowania przewłoki są usytuowane poniżej poziomu lustra wody, natomiast miejsce punktu utwierdzenia cięgna do ławy pochylni znajduje się powyżej poziomu lustra wody. Kolejną cechą istotną wynalazku jest to, że na stronie czołowej przewłoki jest przytwierdzona płyta ochronna, wzmocniona węzłówkami łączącymi płytę tę z niższą ścianką tylną przewłoki. Kolejną dalszą cechą istotną wynalazku jest to, że wloty do przepustów cięgien obramowane są walcowym prętem. Efekt techniczny uzyskiwany w rezultacie stosowania wynalazku polega głównie na tym, że możliwe jest zwodowanie i wyhamowanie pędu statku w wąskim basenie stoczniowym o szerokości tego basenu nie większej od 140% długości kadłuba tego statku. Rozciągliwe odcinki lin przejmują bowiem i transformują energię kinetyczną wodowanego statku na energię potencjalną, która akumulowana jest w tych napiętych odcinkach lin. Usytuowanie odcinka cięgna na przestrzeni od przewłoki do rufy statku pod poziomem lustra wody umożliwia natomiast bezpieczne odczepienie każdego z tych cięgien i rozładowanie nagromadzonej w nich energii. Rozładowanie tej energii przebiega bowiem w ten sposób, iż odczepione cięgno z prędkością około 200 m/sek porusza się po torze zbliżonym do sinusoidy pod powierzchnią wody, wytracając stopniowo swą prędkość poprzez przekazywanie energii kinetycznej cięgna do otaczającej wody oraz w części zamianę tej energii kinetycznej na energię cieplną, a także na inne rodzaje energii, również przekazywane do środowiska wodnego. Przedmiot wynalazku objaśniony jest szczegółowo w przykładzie zastosowania oraz zilustrowany jest na rysunku. Fig. 1 tego rysunku przedstawia urządzenie według wynalazku w ujęciu schematycznym w początkowej "P" i w końcowej "K" fazie jego działania, podczas schodzenia statku z pochylni. Na fig. 2 przedstawiono natomiast w powiększeniu fragment urządzenia z fig. 1, wyodrębniony z tej figury linią przerywaną i oznaczony literą "F". Fig. 3 rysunku przedstawia w widoku z boku początkową i końcową fazę wodowania statku i związane z tym różne stany położenia i napięcia cięgien. Na fig. 4 przedstawiono przewłokę urządzenia z fig. 1 pokazaną w przekroju wzdłużnym, zaś na fig. 5 przedstawiono tę samą przewłokę lecz w widoku od jej ścianki tylnej. Na fig. 6 pokazano wreszcie w ujęciu schematycznym przebieg napiętego cięgna, w końcowej fazie wodowania statku. Urządzenie według wynalazku składa się z kilku zestawów cięgien 1, z których każde składa się z nierozciągliwego odcinka łańcucha kotwicznego 2 i rozciągliwego odcinka liny perlonowej 3. Zestawy cięgien w ilości po trzy rozmieszczone są z każdej burty statku. Oczywiście w zależności od masy statku, grubości i rodzaju zastosowanych lin perlonowych, a także i zakładanej drogi wyhamowania statku ilość wspomnianych zestawów może być zwiększona lub zmniejszona. Początek łańcucha kotwicznego 2 zamocowany jest do cokołu 4, związanego trwale z ławą pochylni i usytuowanego powyżej poziomu lustra wody. Za pomocą łącznika 5 łańcuch ten jest połączony z rozciągliwym odcinkiem liny perlonowej 3, druga końcówka tej liny jest połączona z hakiem szybkorozłącznym 6, a hak ten

4 przytwierdzony jest z kolei do poszycia kadłuba statku w jego części rufowej. W końcowym rejonie swojej długości łańcuch kotwiczny 2 przeprowadzony jest przez otwór 11 przewłoki 7, która usytuowana jest w pobliżu końca ławy pochylni i pod poziomem lustra wody. Miejsce zamocowania przewłoki 7 do ławy pochylni oraz haka szybkorozłącznego 6 do poszycia statku są bowiem tak dobrane, że w końcowej fazie wodowania statku odcinek cięgna 1 zawarty między tymi miejscami jest usytuowany poziomo i przebiega pod poziomem lustra wody. Odcinek cięgna 1 zawarty natomiast między przewłoką 7 a cokołem 4 jest nachylony skośnie do poziomu tak, że na przewłoce wspomniane części cięgna 1 tworzą kąt rozwarty a. Przewłoka 7 zbudowana jest tak, że od strony czołowej ma przytwierdzoną pionową płytę ochronną 8, która za pomocą wzmacniających węzłówek 9 połączona jest ze ścianką tylną 10 i płaszczem przelotowych otworów 11. Przewłoka 7 za pomocą płyty podstawy 12 utwierdzona jest do ławy pochylni, zaś przez jej przelotowe otwory 11 obramowane na obrzeżach odcinkami walcowych prętów 13, są przeprowadzone końcówki odcinków łańcucha kotwicznego 2. W schematyczny sposób zasadnicze fazy wodowania statku z wykorzystaniem urządzenia według wynalazku przedstawione są na fig. 3. Przed wodowaniem statku część rozciągliwego odcinka 3 cięgien 1 w postaci lin perlonowych jest podwieszona do burt statku, natomiast pozostała część cięgien ułożona jest na ławie pochylni. Faza ta oznaczona jest literą "P". Po zwolnieniu stoperów statek schodzi z pochylni i początkowo pociąga za sobą luźno ułożone cięgna, a następnie zaczyna napinać ich rozciągliwe odcinki 3. Końcowy moment wyhamowania pędu statku do zera, napięcia cięgien do maksimum, a jednocześnie ich stan i pozycja statku w chwili przed zwolnieniem cięgien za pomocą haków szybkorozłączonych 6 odpowiada fazie drugiej oznaczonej literą "K". W fazie ostatniej następuje odczepienie cięgien i wyhamowanie ich energii, co odpowiada fazie trzeciej oznaczonej na fig. 3 literą "C".

5 Fig. 2

6 Fig. 3 Flg. 4

7 Fig. 5 Fig. 6

8 Fig.1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł