GEOMATYKA W LEŒNICTWIE PRÓBA OCENY STANU I PERSPEKTYW GEOMATICS IN FORESTRY AN ATTEMPT TO EVALUATE THE STATE OF ART AND PROSPECTS.

Transkrypt

1 Geoatyka POLSKIE TOWARZYSTWO w leœnictwie próba INFORMACJI oceny stanu PRZESTRZENNEJ i perspektyw ROCZNIKI GEOMATYKI 2008 TOM VI ZESZYT 8 9 GEOMATYKA W LEŒNICTWIE PRÓBA OCENY STANU I PERSPEKTYW GEOMATICS IN FORESTRY AN ATTEMPT TO EVALUATE THE STATE OF ART AND PROSPECTS Heroni Olenderek Katedra Urzadzania Lasu, Geoatyki i Ekonoiki Leœnictwa, Wydzia³ Leœny Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego S³owa kluczowe: geoatyka, leœnictwo, badania, wdro enia, kszta³cenie Keywords: geoatics, forestry, research, ipleentation, education Wstêp W dniach 8 10 wrzeœnia 2008 roku w Centru Edukacji Przyrodniczo-Leœnej SGGW w Rogowie odby³a siê IV konferencja z cyklu Syste Inforacji Przestrzennej w Lasach Pañstwowych, ty raze poœwiêcona fotograetrii i teledetekcji leœnej. Konferencja by³a przede wszystki znakoit¹ okazj¹ do oceny stanu zastosowañ oraz perspektyw rozwoju fotograetrii i teledetekcji leœnej, ale tak e okazj¹ do podsuowania dotychczasowych prac nad wdra anie systeów inforacji przestrzennej w Lasach Pañstwowych, bowie w³aœnie w bie ¹cy roku ija dziesiêæ lat wdra ania leœnej apy nuerycznej. Referaty, dyskusja, spotkania i rozowy kuluarowe dotyczy³y probleatyki znacznie szerszej, dotyczy³y geoatyki w leœnictwie. Myœlê, e o e to byæ wystarczaj¹cy powód i okazja do dokonania próby oceny stanu i perspektyw rozwoju ró nych technologii geoatycznych, a tak e geoatyki jako dyscypliny naukowej w kontekœcie zastosowañ w leœnictwie. Trochê historii Obecny stan zastosowañ geoatyki w polski leœnictwie wynika z pewnych dzia³añ i uwarunkowañ historycznych, przedstawiê wiêc kilka faktów z lat inionych (Bêdkowski, 2008; Bielawska, 2008) ukazuje siê praca Tadeusza Gieruszyñskiego Zastosowanie fotograetrii przy urz¹dzaniu gospodarstwa leœnych, 1957 w Biurze Urz¹dzania Lasu i Geodezji Leœnej powstaje pracownia fotograetryczna, 1982 ukazuje siê praca Heronia Olenderka Koncepcja i technologia leœnej apy nuerycznej,

2 10 Heroni Olenderek 1983 Wojciech Stankiewicz (Wydzia³ Leœny SGGW) wykonuje pracê agistersk¹ na teat Mapa nueryczna rezerwatu Zina Woda, 1990 seinariu na Wydziale Leœny SGGW Prezydenta ESRI, Jacka Dangeronda na teat Syste inforacji geograficznej ArcInfo (6 lipca). Pocz¹tek badañ na Wydziale Leœny w zakresie zastosowañ SIP w leœnictwie, 1991 Wydzia³ Leœny uzyska³, jako jedna z pierwszych instytucji w Polsce, progra PC ArcInfo, budowanie przez leœne oœrodki naukowe pierwszych ap nuerycznych dla nadleœnictw: Brzeziny, Ujso³y i Wipsowo, 1996 doktorat Gra yny Kaiñskiej (Wydzia³ Leœny SGGW) Rastrowy odel danych w badaniach struktury przestrzennej kopleksów leœnych, 1996 pocz¹tek wdra ania Systeu Inforatycznego Lasów Pañstwowych w nadleœnictwach (prace nad SILP trwa³y od 1991roku), 1998 (18 V) zarz¹dzenie nr 23 dyrektora generalnego Lasów Pañstwowych, noruj¹ce wprowadzanie SIP w Lasach Pañstwowych pocz¹tek wdra ania leœnej apy nuerycznej, 2001 (23 VIII) zarz¹dzenie nr 74 dyrektora generalnego Lasów Pañstwowych wpro wadzaj¹ce standard leœnej apy nuerycznej dla poziou nadleœnictwa, 2001 (3 5 XII) I Krajowa Konferencja Systey Inforacji Przestrzennej w Lasach Pañstwowych (kolejne odby³y siê w latach: 2004, 2006, 2008), 2003 pocz¹tek polskich badañ nad zastosowanie lotniczego i nazienego skaningu laserowego w leœnictwie. Stan obecny badañ w zakresie zastosowañ geoatyki w leœnictwie Uczestnicy IV Konferencji Syste Inforacji Przestrzennej w Lasach Pañstwowych stwierdzili, i wdra anie leœnej apy nuerycznej na pozioie nadleœnictwa zakoñczy³o siê sukcese. Na pocz¹tku roku 2009 ka de nadleœnictwo w Polsce bêdzie dysponowa³o leœn¹ ap¹ nueryczn¹, aktualn¹ i aktualizowan¹. Jest to niew¹tpliwy sukces, przede wszystki Lasów Pañstwowych, ale tak e jednostek naukowych, naukowo-dydaktycznych i fir koercyjnych, w ty Biura Urz¹dzania Lasu i Geodezji Leœnej, a wiêc wszystkich zainteresowanych ty problee. Wprowadzanie leœnej apy nuerycznej w nadleœnictwach by³o du y przedsiêwziêcie organizacyjny i techniczny, ale tak e naukowy i dydaktyczny. To przedsiêwziêcie usia³o uwzglêdniaæ stan wiedzy i uiejêtnoœci z ca³ego spektru zagadnieñ, któryi zajuje siê geoatyka, a wiêc w zakresie: wspó³czesnej geodezji i kartografii z systeai pozycjonowania globalnego, fotograetrii i teledetekcji, systeów inforacji przestrzennej z nueryczny odele terenu. Kierownictwo Lasów Pañstwowych, a tak e uczestnicy IV Konferencji, doceniaj¹ rosn¹c¹ rolê zastosowañ geoatyki w leœnictwie. Nie by³o przypadkie zlecenie Wydzia³owi Leœneu SGGW w roku 2006 kopleksowego teatu badawczego Opracowanie etody inwentaryzacji lasu opartej na integracji danych pozyskiwanych ró nyi technikai geoatycznyi. Oprócz pracowników i doktorantów Wydzia³u Leœnego w badaniach uczestniczyli: prof. T. Zawi³a-NiedŸwiecki z Uniwersytetu Nauk Stosowanych w Eberswalde (kierownik teatu), pracownicy i doktoranci

3 Geoatyka w leœnictwie próba oceny stanu i perspektyw 11 Instytutu Badawczego Leœnictwa, Wydzia³u Leœnego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Wydzia³u Leœnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, fir koercyjnych (Taxus SI, Tele Atlas Polska obecnie Geoinvent, ). Niektóre zagadnienia by³y rozwi¹zywane przy wspó³pracy z Wydzia³e Leœny Uniwersytetu we Freiburgu. Prace nad realizacj¹ teatu zosta³y zakoñczone. Przygotowywane jest opracowanie koñcowe, a tak e dwie onografie: 1. Techniki geoatyczne w inwentaryzacji lasu potrzeby i o liwoœci, 2. Techniki geoatyczne w inwentaryzacji lasu przyk³ady rozwi¹zañ praktycznych. Uczestnicy IV Konferencji postuluj¹ kontynuacjê wsponianego wy ej projektu badawczego, a tak e pilota owe wykonanie inwentaryzacji urz¹dzeniowej w raach planu urz¹dzania lasu dla nadleœnictwa z zastosowanie nowoczesnych technik teledetekcyjnych i fotograetrycznych, w ty skaningu laserowego. Realizowany projekt nie by³ jedyny projekte w zakresie zastosowañ geoatyki w leœnictwie. Na Wydziale Leœny SGGW realizowany by³ równie projekt Zastosowanie lotniczego i nazienego skaningu laserowego w analizie struktury przestrzennej i funkcjonowania lasów w krajobrazie, finansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy szego (kierowa³ ni dr hab. Krzysztof Bêdkowski). W projekcie uczestniczyli pracownicy Akadeii Górniczo-Hutniczej w Krakowie i Politechniki Warszawskiej. Kolejne badania zlecone równie przez DGLP, dotyczy³y wykorzystania zdjêæ lotniczych w urz¹dzaniu Nadleœnictwa Milicz (kierownik prof. S. Miœcicki). Badania naukowe oraz przede wszystki prace wdro eniowe prowadz¹ tak e jednostki Lasów Pañstwowych, Biuro Urz¹dzania Lasu i Geodezji Leœnej i inne firy koercyjne pracuj¹ce na rzecz Lasów Pañstwowych. Na IV Konferencji SIP w Lasach Pañstwowych prezentowano.in.: progra do naboru drzewostanów do ciêæ (Taxus SI), now¹ przegl¹darkê ap nuerycznych elmapa (BULiGL), praktyczne wykorzystywanie zaawianych zdjêæ lotniczych w pracach urz¹dzeniowych (Kraeko), testowanie skanowania lidarowego w pracach urz¹dzeniowych (BULiGL, RDLP Bia³ystok), odele lataj¹ce dla teledetekcji leœnej (Politechnika Gdañska), saochód MMS w leœnictwie (Geoinvent), praktyczne wykorzystanie etod geoatycznych w Leœny Kopleksie Proocyjny (Nadleœnictwo Œwieradów ukasik, 2008), u ytecznoœæ lotniczych zdjêæ niefotograetrycznych (DGLP, Taxus SI, SGGW), apê w hurtowni danych Lasów Pañstwowych (Talex), etabazê Lasów Pañstwowych w kontekœcie dyrektywy INSPIRE (Zak³ad Inforatyki Lasów Pañstwowych). Wyieniona teatyka jest bardzo ró norodna i bardzo aktualna. Uwzglêdnia najnowsze trendy œwiatowe w geoatyce lasu. Du ¹ wartoœæ naukow¹ i aplikacyjn¹ aj¹ tak e rozprawy doktorskie z zastosowañ geoatyki w leœnictwie. Jest ich coraz wiêcej. S¹ przygotowywane i bronione g³ównie na wydzia³ach leœnych. Wyieniê niektóre z ostatnich piêciu lat. Analiza obszarów leœnych w systeach inforacji przestrzennej wspoaganych systeai ekspertowyi i sztucznyi sieciai neuronowyi (W. Tracz 2003). Wykorzystanie systeów inforacji przestrzennej w analizie wystêpowania po arów lasów na obszarze nadleœnictwa (J. Krawczyk 2004). Syste inforacji przestrzennej o rezerwatach biosfery (J. Adaczyk 2004). Mapa nueryczna jako narzêdzie badania zian obszarów leœnych (M. Dawidziuk 2007). Lasy prywatne w katastrze wielozadaniowy (Z. Widawska 2007). Mapy obrazowe w systeie onitoringu obszarów pohuraganowych Puszczy Piskiej (H. Noran 2008).

4 12 Heroni Olenderek Kobinowana etoda inwentaryzacji terenów zadrzewionych (M. Brach 2008). K. Bêdkowski przygotowa³ rozprawê habilitacyjn¹ pt. Fotograetryczna etoda analizy stanu i zian wysokoœciowej struktury warstwy koron w drzewostanach (2006). Teatyka doktoratów i habilitacji jest równie bardzo ró norodna, obejuje ca³e spektru probleatyki geoatyki lasu. Niezwykle cenny jest powiêkszanie siê zespo³u naukowców zajuj¹cych siê zastosowanie geoatyki w leœnictwie oraz twórczy udzia³ w pracach badawczych i wdro eniowych leœników praktyków. Mog³o to ieæ iejsce.in. dziêki ustawiczneu kszta³ceniu leœników w zakresie geoatyki. Wprowadzenie do planów studiów Wydzia³u Leœnego SGGW przediotu Podstawy fotograetrii i systeów inforacji przestrzennej (1992), uruchoienie specjalizacji agisterskiej Zastosowanie SIP w leœnictwie (1994), wydanie podrêcznika u ytkownika leœnej apy nuerycznej (Ok³a, 2000), wprowadzenie do standardu nauczania na kierunku leœnictwo bloku przediotów Geoatyka w leœnictwie (Rozporz¹dzenie, 2007), uruchoienie w 2002 na Wydziale Leœny SGGW Studiu Podyploowego Zastosowanie systeów inforacji przestrzennej w leœnictwie i ochronie przyrody (Bêdkowski, 2006), liczne szkolenia organizowane przez Lasy Pañstwowe, to konkretne dzia³ania w zakresie kszta³cenia, które znacz¹co wp³ywaj¹ na stan geoatyki w leœnictwie. Na wyj¹tkowe podkreœlenie zas³uguje zaistnienie w Lasach Pañstwowych dosyæ du ego zespo³u geoatyków na czele z Wydzia³e (przez kilka iesiêcy) a aktualnie Zespo³e Geoatyki w DGLP, kierowany przez K. Ok³ê. Historyczne uwarunkowania i solidna, niekiedy bardzo ozolna praca spowodowa³y, i na IV Konferencji o na by³o stwierdziæ, i geoatyka w Lasach Pañstwowych a siê dobrze. To stwierdzenie jest uzasadnione, ale nie do koñca. Koñczy siê etap budowy ap nuerycznych w nadleœnictwach a zaczyna siê ich wykorzystywanie. W wielu przypadkach usi nast¹piæ ziana entalnoœci nadleœniczych i leœniczych odnoœnie zarz¹dzania przestrzenia leœn¹, a specjalistów z urz¹dzania lasu odnoœnie wykorzystania fotograetrii i teledetekcji. Lekarstwe og¹ tu byæ odpowiednie zapisy w instrukcji urz¹dzania lasu, np. nakazuj¹ce wykorzystanie do prac urz¹dzeniowych aktualnej ortofotoapy. Przeprowadzone badania (Bañkowski, Moœcicki, 2008) wykaza³y bowie, i ró nice w granicach wy³¹czeñ i po³o eniu obiektów liniowych na apach nuerycznych, wykonanych bez u ycia zdjêæ lotniczych i z wykorzystanie ortofotoapy, przekraczaj¹ 20%. Metody geoatyki, systey inforacji przestrzennej, fotograetria i teledetekcja znajduj¹ coraz wiêksze uznanie wœród ró nych specjalnoœci dyscypliny leœnictwo, nie tylko w urz¹dzaniu lasu. Przyk³ade o e tu byæ ultiedialny przewodnik po rêbniach. Rêbnia to jeden z podstawowych zabiegów hodowlanych prowadzonych w lasach. Przewodnik szczegó³owo charakteryzuje ich fory, rodzaje i sposoby zastosowañ, a tak e oddzia³ywanie tego zabiegu na otaczaj¹ce drzewostany. Przewodnik zosta³ udostêpniony on-line pod adrese: jest równie rozpowszechniany na p³ytach DVD (Gieleciñski, 2008). I tu dochodziy do wa nego czynnika wp³ywaj¹cego na rozwój zastosowañ geoatyki w leœnictwie. Lasy Pañstwowe, œrodowiska naukowe, prasa leœna, szczególnie w ostatni roku prouj¹ te zastosowania. Przejawe proocji s¹.in. organizowane konferencje, liczne artyku³y w prasie leœnej (Sylwan, Las Polski, G³os Lasu, strony internetowe z aspektai geoatyki w leœnictwie).

5 Geoatyka w leœnictwie próba oceny stanu i perspektyw 13 Przysz³oœæ geoatyki w leœnictwie Jaka jest przysz³oœæ zastosowañ geoatyki w leœnictwie? Jest to proble znacznie szerszy i trudniejszy do rozwi¹zywania ni zastosowania geoatyki w Lasach Pañstwowych. Badania w zakresie geoatyki lasu, wdra anie nowych etod, kszta³cenie i szkolenie, popularyzacja czy wreszcie odpowiednie przepisy i fory organizacyjne usz¹ bowie dotyczyæ lasów wszystkich w³asnoœci, z uwzglêdnienie ró nych pozioów: lokalnego (nadleœnictwo, gina), regionalnego (regionalna dyrekcja LP, powiat, województwo), krajowego, europejskiego i globalnego. Jakie probley powinniœy rozwi¹zywaæ w najbli szych latach i co nas czeka w najbli - szej przysz³oœci? IV Konferencja SIP w Lasach Pañstwowych z teate przewodni Fotograetria i teledetekcja nakreœli³a przede wszystki kierunki rozwoju tej dyscypliny. Prof. J. Mozgawa (2008), stwierdzaj¹c, i znalezienie najlepszego zestawu œrodków do inwentaryzacji, który w pe³ni uwzglêdnia specyfikê œrodowiska leœnego, to w obliczu sta³ego postêpu technologicznego zadanie stale aktualne stawia tezê, i teledetekcja jest przysz³oœci¹ geoatyki lasu. Zdefiniowane zosta³y propozycje badañ w zakresie teledetekcji i fotograetrii leœnej. Uczestnicy konferencji wnioskowali o kontynuacjê projektu badawczego Opracowanie etody inwentaryzacji lasu opartej na integracji danych pozyskiwanych ró nyi technikai geoatycznyi, g³ównie w oparciu o skaning laserowy i zdjêcia radarowe. Zagadnienio teledetekcji jest przede wszystki poœwiêcony kolejny zeszyt Roczników Geoatyki, zwrócê wiêc przede wszystki uwagê na probley nie poruszone przez autorów zeszytu. Problee teledetekcyjny, chocia nie tylko, jest wykorzystanie w leœnictwie a szczególnie w urz¹dzaniu lasu rastrowej bazy danych. Ju Kaiñska (1996) wykaza³a, e w badaniach zian zachodz¹cych na obszarach leœnych, w czasie i przestrzeni, rastrowa baza danych powinna byæ preferowana ze wzglêdu na swoj¹ niewra liwoœæ na ziany granic. Ziano ulegaæ bêd¹ jedynie wartoœci atrybutów eleentów rastra. Coraz wiêksza ró norodnoœæ kopleksów leœnych i wysokorozdzielcze obrazy satelitarne przeawiaj¹ za podjêcie prób wykorzystania rastrowej bazy danych w szeroko rozuiany urz¹dzaniu lasu. Celowy i konieczny bêdzie podjêcie prób zapisania lasu w systeie rastrowy (w ty 3D) oraz opracowanie rastrowej etody inwentaryzacji lasu. Wi¹ e siê z ty œciœle wykorzystanie ortofotoapy w urz¹dzaniu lasu i zarz¹dzaniu nadleœnictwe. Wa ny wyzwanie dla nauki i techniki jest wykorzystywanie apy nuerycznej w nadleœnictwie. Zadania badawcze to iêdzy innyi. Dok³adnoœæ leœnej apy nuerycznej. Metody aktualizacji leœnej apy nuerycznej. Wp³yw œrodowiska leœnego na poiar GPS; etodyka prac poiarowych. Syste inforacji przestrzennej w zarz¹dzaniu drogai leœnyi. Syste inforacji przestrzennej w badaniach i zarz¹dzaniu obiektai wodnyi, wraz z ich wp³ywe na otoczenie (badanie zlewni). Zintegrowane systey geoinforacyjne w zarz¹dzaniu w sytuacjach klêskowych. Wartoœci kulturowe Lasów Pañstwowych w systeie inforacji przestrzennej. Nueryczny odel terenu na obszarach leœnych, potrzeby i o liwoœci wykorzystania.

6 14 Heroni Olenderek W dalszy ci¹gu aktualne s¹ badania sugerowane przez prof. J. Mozgawê (2004) w scenariuszach analiz przestrzennych dla zarz¹dzania w Lasach Pañstwowych. Uczestnicy IV konferencji SIP w Lasach Pañstwowych wnioskowali równie opracowanie odelu kartograficznego ap leœnych oraz w³¹czenie go do standardu leœnej apy nuerycznej i nowelowanej instrukcji urz¹dzania lasu. Znajd¹ tu niew¹tpliwie iejsce nowe rozwi¹zania w kartografii leœnej. Ma³o doceniany pole zastosowañ geoatyki jest szeroko rozuiany kataster w leœnictwie, w ty: kataster 3D, wykorzystanie ateria³ów ewidencji gruntów i LPIS w inwentaryzacji wielkoobszarowej i onitoringu lasów, w zarz¹dzaniu (adinistrowaniu, gospodarowaniu) lasai prywatnyi, ocena stanu granic LP, grunty LP w ksiêgach wieczystych. Ka dy obszar leœny jest czêœci¹ jakiejœ giny. Funkcja, jak¹ pe³ni, jest cech¹ przestrzeni (Olenderek, 2008). Leœna przestrzeñ powinna byæ i najczêœciej jest uwzglêdniana w dokuentach planistycznych sporz¹dzanych na obszarze giny (He³dak, 2008). St¹d konieczna jest integracja inforacji z ró nych baz danych oraz systeów bran owych na terenie adinistracyjny nadleœnictwa, a tak e badanie i uo liwianie przep³ywu inforacji nadleœnictwo region (saorz¹d lokalny) z uwzglêdnienie korzyœci dla obydwu stron. Narzêdzia geoatyczne og¹ te byæ poocne w kreowaniu partycypacji spo³eczeñstwa w zarz¹dzaniu leœnictwe i ochron¹ przyrody (Hanzl, 2008). Lasy Pañstwowe aj¹ w ty zakresie du o do zaoferowania. Konieczne jest dokonanie oceny, wyceny i analizy o liwoœci wykorzystania ca³ego zasobu geodezyjnego i kartograficznego Lasów Pañstwowych. Metodyka jest znana (Wilkowski i in., 2007). Wa ny jest uczestniczenie leœnictwa, a szczególnie Lasów Pañstwowych, w globalnych projektach geoinforacyjnych. Polska ustawa o infrastrukturze inforacji przestrzennej nabiera coraz bardziej realnego kszta³tu (GaŸdzicki, 2008). Pozytywnie nale y oceniæ, w kontekœcie dyrektywy INSPIRE, prowadzone prace nad etabaz¹ Lasów Pañstwowych i funkcjonowanie hurtowni danych, co znalaz³o swój wyraz w prograie IV Konferencji SIP w Lasach Pañstwowych. Istotn¹ rolê odegra równie leœnictwo w globalnej inwentaryzacji i onitoringu œrodowiska, ze szczególny uwzglêdnienie u ytkowania terenu w raach prograu GMES (globalnego onitoringu œrodowiska i bezpieczeñstwa) zienionego ostatnio na progra Kopernikus (Bielecka, 2008; Twardziak, 2008). Podsuowanie W podsuowaniu rozwa añ nad stane i przysz³oœci¹ geoatyki w leœnictwie trzeba stwierdziæ, i ycie zweryfikuje o liwoœci i zaierzenia. Powstan¹ z pewnoœci¹ zupe³nie nowe rozwi¹zania, nowe przyrz¹dy i nowe zastosowania. Najwiêkszy dobre zawsze bêdzie cz³owiek. W kszta³ceniu ³odych leœników najwiêkszy nacisk nale y po³o yæ na nauczenie etod i sposobów podejœcia do konkretnych probleów. Narzêdzia bêd¹ zawsze spraw¹ wtórn¹, chocia technologia, tak jak woda przybieraj¹ca w czasie przyp³ywu, zienia siê na naszych oczach (Tolinson, 2008).

7 Geoatyka w leœnictwie próba oceny stanu i perspektyw 15 Literatura Bielawska K., 2008: Geoatyka w lasach. G³os Lasu, 10. Bielecka E., 2008: Inwentaryzacja i onitoring pokrycia terenu w Europie: pierwszy produkt serwisu szybkiej œcie ki GMES. Roczniki Geoatyki, t.6, z.3, PTIP, Warszawa. Bêdkowski K., 2006: Studiu podyploowe Zastosowanie Systeów inforacji Przestrzennej w leœnictwie i ochronie przyrody z perspektywy czterech lat. Roczniki Geoatyki, t.4, z.4, PTIP, Warszawa. Bêdkowski K., 2008: Kalendariu rozwoju fotograetrii i teledetekcji. Las Polski, 17. GaŸdzicki J., 2008: Ipleentacja dyrektywy INSPIRE w Polsce: stan aktualny, probley i wyzwania. Roczniki Geoatyki, t.6, z.3, PTIP, Warszawa. Gieleciñski H., 2008: e-rêbnie. Las Polski, 21. Hanzl M., 2008: Technologie inforacyjne jako narzêdzie udzia³u spo³ecznego w kszta³towaniu przestrzeni. Roczniki Geoatyki, t.6, z.3, PTIP, Warszawa. He³dak M., 2008: Leœna przestrzeñ produkcyjna w decyzjach i dokuentach planistycznych sporz¹dzanych na obszarze giny. Acta Scientiaru Polonoru Adinistratio Locoru, 7(3). ukasik., 2008: Wirtualne lasy Dolnego Œl¹ska. Las Polski, 19. Mozgawa J., 2004: Scenariusze analiz przestrzennych dla zarz¹dzania w Lasach Pañstwowych. Roczniki Geoatyki, t.2, z. 4, PTIP, Warszawa. Ok³a K. (red.) 2000: Syste inforacji przestrzennej w Lasach Pañstwowych. Podrêcznik u ytkownika leœnej apy nuerycznej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe S.C. Olenderek T., 2008: Funkcja jako cecha przestrzeni. Studia i Materia³y Centru Edukacji Przyrodniczo- Leœnej, 19. Rozporz¹dzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wy szego z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie standardów kszta³cenia dla poszczególnych kierunków oraz pozioów kszta³cenia a tak e trybu tworzenia i warunków, jaki usi spe³niaæ uczelnia, by prowadziæ studia iêdzykierunkowe oraz akrokierunki. Dz.U. 164 poz Tolinson R., 2008: Rozwa ania o GIS. ESRI Polska. Twardziak A., 2008: Kopernikus czy Copernikus? Magazyn Geoinforacyjny Geodeta, 11. Wilkowski W. i in., 2007: Metodyka opracowania zasad wyceny pañstwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Oficyna wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa. Abstract The paper is an attept of evaluation of the ipleentation of geoatics to forestry. The history of the last ten years of conducted research, ipleentation and education is discussed. The current level of ipleentation of geoatics in forestry should be recognized as good. This is evidenced by existing digital aps for every forest districts. The ost iportant, in the author s opinion, research probles for coing years were presented. prof. dr hab. in. Heroni Olenderek heroni.olenderek@wl.sggw.pl tel: