MO LIWOŒCI WYKORZYSTANIA NAJNOWSZYCH OSI GNIÊÆ GEOMATYKI W LASACH PAÑSTWOWYCH

Transkrypt

1 MO LIWOŒCI WYKORZYSTANIA POLSKIE TOWARZYSTWO NAJNOWSZYCH OSI GNIÊÆ INFORMACJI GEOMATYKI PRZESTRZENNEJ W LASACH PAÑSTWOWYCH ROCZNIKI GEOMATYKI 2010 m TOM VIII m ZESZYT 5(41) 87 MO LIWOŒCI WYKORZYSTANIA NAJNOWSZYCH OSI GNIÊÆ GEOMATYKI W LASACH PAÑSTWOWYCH THE POSSIBILITY TO USE THE MOST RECENT ACHIEVEMENTS OF GEOMATICS IN THE STATE FORESTS Heronim Olenderek Katedra Urz¹dzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leœnictwa, Wydzia³ Leœny Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego S³owa kluczowe: geomatyka, Lasy Pañstwowe, badania i wdro enia Keywords: geomatics, the State Forests, research and implementation Wstêp Pañstwowe Gospodarstwo Leœne Lasy Pañstwowe gospodaruje lasami o powierzchni ponad 7,2 mln ha, co stanowi 78,1 % powierzchni wszystkich lasów; grunty leœne, zadrzewione i zadrzewienia zajmuj¹ natomiast 30,4 % powierzchni terytorium Polski (Centrum Informacyjne LP, 2009, G³ówny Urz¹d Statystyczny, 2009). Te liczby upowa niaj¹ do postawienia tezy, i problem geoinformacji w Lasach Pañstwowych, ze wszystkimi jej aspektami a wiêc pozyskiwaniem, przetwarzaniem, wykorzystywaniem i udostêpnianiem jest problemem wa nym i znacz¹cym w kontekœcie krajowej infrastruktury informacji przestrzennych. Pierwsza leœna mapa numeryczna (LMN) dla nadleœnictwa powsta³a w roku 1993 (Nadleœnictwo Brzeziny, RDLP ódÿ), ostatnia pod koniec roku 2009 (Nadleœnictwo Celestynów, RDLP Warszawa). Prace na Systemem Informatycznym Lasów Pañstwowych (SILP) rozpoczêto w roku 1991, w roku 2001 po raz pierwszy zdefiniowano standard LMN (Zarz¹dzenie nr 47, 2001). Prace nad rozwojem SILP i LMN trwaj¹ permanentnie. SILP i LMN s¹ aktualizowane i wykorzystywane, rozwijane i stosowane s¹ ró ne narzêdzia, np. Mapnik, Mapan, elas, elmapa, Aktualizator LMN. Co kilka lat (2001, 2004, 2006, 2008, 2010) odbywaj¹ siê, organizowane przez Dyrekcjê Generaln¹ Lasów Pañstwowych i Katedrê Urz¹dzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Lesnictwa (Zak³ad Geomatyki i Gospodarki Przestrzennej) SGGW, konferencje System Informacji Przestrzennej w Lasach Pañstwowych. Konferencje by³y okazj¹ do podsumowania osi¹gniêæ LP w zakresie zastosowañ geomatyki w leœnictwie. Artyku³ opracowany w ramach projektu badawczego N N finansowanego przez MNiSW pt. Las i jego cechy w rastrowym modelu danych przestrzennych.

2 88 HERONIM OLENDEREK Trzy pierwsze konferencje dotyczy³y przede wszystkim stanu i perspektyw wdra ania leœnej mapy numerycznej, czwarta teledetekcji i fotogrametrii leœnej, na ostatniej zaœ podjêto próbê oceny dotychczasowych zastosowañ oraz mo liwoœci wykorzystania najnowszych osi¹gniêæ geomatyki w Lasach Pañstwowych (Roczniki Geomatyki: t. II, z. 4, t. IV, z. 4, t. VI, z. 8; Badania naukowe i wdro enia Badania naukowe w zakresie zastosowañ geomatyki w leœnictwie prowadzone s¹ przede wszystkim w Instytucie Badawczym Leœnictwa, którym obecnie kieruje leœnik, specjalista w zakresie teledetekcji lasu, prof. dr hab. Tomasz Zawi³a-NiedŸwiecki, oraz na trzech wydzia- ³ach leœnych: Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu i SGGW w Warszawie. Na Wydziale Leœnym SGGW w strukturze Katedry Urz¹dzania Lasu, Geomatyki Ekonomiki Leœnictwa funkcjonuje Zak³ad Geomatyki i Gospodarki Przestrzennej (do 31 grudnia 2009 r. Zak³ad Systemów Informacji Przestrzennej i Geodezji Leœnej). Zak³ad ten w bie ¹cym roku obchodzi 90 rocznicê utworzenia, st¹d na V Konferencji System Informacji Przestrzennej w Lasach Pañstwowych mia³ miejsce akcent jubileuszowy w postaci referatu Geoinformacja w leœnictwie 90 lat geodezji leœnej w SGGW. Istotny wk³ad w badania w zakresie zastosowañ geomatyki w leœnictwie wnieœli równie praktycy (nadleœnictwa, Biuro Urz¹dzania Lasu i Geodezji Leœnej), a tak e inne, nieleœne placówki naukowo-dydaktyczne. Badania mog¹ byæ te charakteryzowane ze wzglêdu na Ÿród³a finansowania. Nale y tu wyró niæ fundusze przeznaczone na naukê (krajowe i unijne) w tym: dzia³alnoœæ statutow¹, badania w³asne, granty Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wy szego (w³asne, promotorskie), a tak e tematy zlecone przez Dyrekcjê Generaln¹ Lasów Pañstwowych. Kolejny podzia³, to podzia³ merytoryczny badañ. Mo na z zadowoleniem stwierdziæ, i w ostatnich latach zakres badañ staje siê coraz bardziej ró norodny, bardziej pe³ny, adekwatny do rozwoju geomatyki w œwiecie. Mo na postawiæ tezê, i w zakresie rozwoju zastosowañ geomatyki w leœnictwie nie zostajemy w tyle, a wprost przeciwnie nad¹ amy za rozwojem samej geomatyki jako dyscypliny. Na V Konferencjê przygotowano 30 referatów do wyg³oszenia i ewentualnego zamieszczenia w Rocznikach Geomatyki, 7 artyku³ów do Roczników Geomatyki (brak czasu na wyg³oszenie), 16 posterów, 7 artyku³ów zwi¹zanych z geomatyk¹ LP do miesiêcznika G³os Lasu i 8 artyku³ów oraz 2 wywiady do dwutygodnika Las Polski. Z rozpoczêciem V Konferencji zbieg³o siê wydanie podrêcznika Geomatyka w Lasach Pañstwowych, czêœæ I podstawy. Jest to kontynuacja ksi¹ ki pod redakcj¹ K. Ok³y (2000) pt. System Informacji Przestrzennej w Lasach Pañstwowych. Autorami tej nowej publikacji s¹ pracownicy wydzia³ów leœnych uczelni, pracownicy Instytutu Badawczego Leœnictwa i leœnicy praktycy. Ksi¹ ka bêdzie bardzo pomocna zarówno leœnikom praktykom, jak równie studentom wydzia³ów leœnych. W okresie poprzedzaj¹cym V Konferencjê zosta³ realizowany na Wydziale Leœnym SGGW, przy udziale wykonawców z ró nych jednostek, w tym praktyków, temat zlecony przez DGLP pt. Opracowanie metody inwentaryzacyjnej lasu opartej na integracji danych pozyskiwanych ró nymi technikami geomatycznymi ( , kierownik T. Zawi³a-NiedŸwiecki). Opublikowano m.in. dwie monografie: T. Zawi³a-NiedŸwiecki i M. Zasada (red.), (2008)

3 MO LIWOŒCI WYKORZYSTANIA NAJNOWSZYCH OSI GNIÊÆ GEOMATYKI W LASACH PAÑSTWOWYCH 89 Techniki geomatyczne w inwentaryzacji lasu potrzeby i mo liwoœci oraz T. Zawi³a- NiedŸwiecki i M. Zasada (red.), (2010) Techniki geomatyczne w inwentaryzacji lasu propozycje zastosowañ praktycznych. Szczególn¹ uwagê skierowano w badaniach na integracjê ró nych technologii oraz na mo liwoœci zastosowania skaningu laserowego w leœnictwie. Temu zagadnieniu poœwiecony by³ równie grant MNiSW Zastosowanie lotniczego i naziemnego skaningu laserowego w analizie struktury przestrzennej i funkcjonowania lasów w krajobrazie ( , kier. K. Bêdkowski) oraz aktualnie grant promotorski Wykorzystanie danych lotniczego skaningu laserowego do okreœlania zagêszczenia drzew w jednopiêtrowych drzewostanach sosnowych ( , K. Bêdkowski, K. Stereñczak). Skaningiem laserowym zajmuj¹ siê równie zespo³y: Wydzia³u Leœnego UR w Krakowie (P. Wê yk) i UP w Poznaniu (P. Strzeliñski), a tak e praktycy: m.in. BULiGL w Bia³ymstoku (M. Ksepko, M. Mystkowski), Nadleœnictwo Œwieradów (R. Ba³azy). Nadleœnictwo Œwieradów wchodzi w sk³ad Leœnego Kompleksu Promocyjnego Sudety Zachodnie. Za opracowanie i wdro enie systemu GIS w tym LKP firma ESRI przyzna³a w 2009 roku nagrodê za szczególne osi¹gniêcia w systemie GIS. Opracowany projekt zosta³ wybrany spoœród ponad 100 tys. u ytkowników GIS w œwiecie; œwiadczy to niew¹tpliwie bardzo pozytywnie o wdra aniu geomatyki w Lasach Pañstwowych. W czerwcu 2010 r. zosta³ zaakceptowany projekt unijny firmy RapidEye AG, którego jednym z beneficjentów jest LKP Sudety Zachodnie. Bêdzie on otrzymywa³ bezp³atnie, dla 80 tys. ha, przez okres trzech lat, zdjêcia satelitarne wykonywane co miesi¹c w okresie wegetacyjnym oraz w sytuacjach klêskowych (wiatro³omy, po ary) w dowolnym terminie. Zdjêcia pos³u ¹ opracowaniu nowych metod ochrony lasu (Ba³azy, 2010). Badania w zakresie pozyskiwania danych o lesie dotyczy³y tak e mo liwoœci zastosowanie georadarów (P. Strzeliñski, A. Wêgiel), wykorzystania modeli lataj¹cych z niemetrycznym aparatem cyfrowym (A. Zmarz grant promotorski MNiSW, promotor K. Bêdkowski; W. Plutecki), a tak e wykorzystania odbiorników do nawigacji satelitarnej klasy GIS oraz systemu ASG-EUPOS w praktyce leœnej (M. Brach, SGGW; W. Witosza, Nadleœnictwo Strzelce Opolskie). Du o czasu na konferencji zarezerwowano na prezentacjê badañ i wdro eñ w zakresie wykorzystania leœnego SIP przez podmioty zewnêtrzne. By³y to problemy dotycz¹ce: m leœnych map w sieci, m internetowego serwisu mapowego RDLP w Krakowie, m interaktywnego serwisu internetowego, zawieraj¹cego informacje o ochronie przyrody w lasach pó³nocno-wschodniej Polski, m mo liwoœci udostêpniania elementów leœnej mapy numerycznej w sieci rozleg³ej Internet na przyk³adzie Nadleœnictwa Kozienice, m turystycznego atlasu lasów Opolszczyzny, m Miejskiego Systemu Informacji Przestrzennej w Kielcach jako narzêdzia wspó³pracy w m zarz¹dzaniu lasami niepañstwowymi i pañstwowymi dla zrównowa onego rozwoju, metodyki pozyskiwania informacji przestrzennej z dokumentów planistycznych poziomu lokalnego w celu harmonizacji zapisów rozwoju funkcji turystyczno-rekreacyjnej na terenach leœnych i w ich pobli u. Problem osuwisk badali i prezentowali J. Mozgawa i. Kwaœny (SGGW), a wykorzystanie zdjêæ lotniczych w okreœlaniu rozmiaru strat spowodowanych tr¹b¹ powietrzn¹ K. Majsterkiewicz (RDLP Katowice).

4 90 HERONIM OLENDEREK Propozycje badawcze Problemy wymagaj¹ce dalszych badañ i wdro eñ to, moim zdaniem, przede wszystkim: m aplikacje dla potrzeb analiz przestrzennych w LP, m dok³adnoœæ i metody aktualizacji leœnej mapy numerycznej, m ocena infrastruktury informacji przestrzennej LP oraz mo liwoœæ jej wykorzystania przez podmioty zewnêtrzne. Ju w latach na zlecenie DGLP by³ realizowany temat Analizy przestrzenne, optymalizacja i symulacje przestrzenne w zarz¹dzaniu Lasami Pañstwowymi, z uwzglêdnieniem standardów leœnych map numerycznych na poziomie nadleœnictwa, rdlp i DGLP (Mozgawa J., 2004). Wtedy to rozpoznano teoretycznie i przetestowano empirycznie wszystkie etapy tworzenia aplikacji u ytkowych, ukierunkowanych na wykorzystanie potencja³u SIP na ró nych szczeblach zarz¹dzania Lasami Pañstwowymi. Wykonano 52 studia wykonalnoœci aplikacji u ytkowych, wyselekcjonowanych z propozycji zg³oszonych przez kadrê in ynieryjno-techniczn¹ Lasów Pañstwowych. W latach póÿniejszych powsta³y kolejne propozycje wykorzystania analiz jako rezultat kolejnych badañ ró nych zespo³ów (np. temat realizowany przez prof. J. Mozgawê Wyznaczanie, na podstawie analizy czasowo-przestrzennej, kierunków rozprzestrzeniania siê i zasiêgów gradacji: brudnicy mniszki, strzygonii choinowki, barczatki sosnówki, poprocha cetyniaka i siwiotka borowca oraz ognisk gradacyjnych tych szkodników na terenie nadleœnictw Puszczy Noteckiej ). Pola zastosowañ analiz przestrzennych, szczególnie dla potrzeb inwentaryzacyjnych, znacznie poszerzy³y badania w zakresie fotogrametrii i teledetekcji lasu (Mozgawa, Bêdkowski, Strzeliñski, 2008; Mozgawa, Bêdkowski, Zawi³a-NiedŸwiecki, 2008). Niestety, mimo tego, i analizy przestrzenne s¹ znacznie mniej pracoch³onne ni np. pozyskiwanie danych, w Lasach Pañstwowych przywi¹zuje siê do nich zbyt ma³¹ wagê. Poprawa tego stanu jest wa nym elementem dzia³alnoœci na najbli sz¹ przysz³oœæ. W zakresie zastosowañ SIP w leœnictwie mamy kszta³cenie na poziomie akademickim, realizowane s¹ prace in ynierskie, magisterskie i doktorskie, funkcjonuje Studium Podyplomowe Zastosowanie Systemów Informacji Przestrzennej w leœnictwie i ochronie przyrody, wydano dwa podrêczniki. Byæ mo e, zapominamy jednak, e wdro enie systemów geoinformacyjnych w dzia³alnoœæ przedsiêbiorstwa wymaga przede wszystkim zdolnoœci menad erskich na dwóch p³aszczyznach, po pierwsze wiedzy o zarz¹dzaniu GIS, po drugie wiedzy o zastosowaniach GIS w zarz¹dzaniu (Longley i in., 2006). Problemem badawczym i wdro eniowym jest okreœlenie dok³adnoœci i metod aktualizacji leœnej mapy numerycznej. Nie jest znana dok³adnoœæ leœnych map numerycznych zarówno na poziomie ca³ego nadleœnictwa (globalnym, w pañstwowym uk³adzie wspó³rzêdnych), jak równie na poziomie ewidencji gruntów (granice dzia³ek i u ytków), a tak e wydzieleñ i ich wnêtrz, elementów liniowych i punktowych. Nie jest znana dok³adnoœæ okreœlania powierzchni obiektów (od kompleksów leœnych po wydzielenia). Badania pozwol¹ zaproponowaæ metodê weryfikacji i oceny map numerycznych dla poszczególnych nadleœnictw, ze szczególnym podkreœleniem najczêœciej pope³nianych b³êdów (w tym b³êdów nowego rodzaju, wczeœniej na mapach klasycznych nie wystêpuj¹cych). B³êdy map numerycznych nie powinny byæ powielane w ich nastêpnych edycjach. Istotna jest zarówno forma numeryczna, jak i jej kartograficzna wizualizacja. Analiza bêdzie podstaw¹ do zaproponowania technologii aktualizacji leœnych map numerycznych, w zale noœci od proponowanej dok³adnoœci pomiaru obiektu, dostêpnych technologii, optymalizacji metod

5 MO LIWOŒCI WYKORZYSTANIA NAJNOWSZYCH OSI GNIÊÆ GEOMATYKI W LASACH PAÑSTWOWYCH 91 aktualizacji ze wzglêdu na koszty i wymagane dok³adnoœci, a tak e na potrzeby ujednolicenia wielkoœci powierzchni obiektów, która obecnie ró ni siê w zale noœci od dokumentu, w którym jest zawarta, czêsto tak e w zale noœci od metody jej okreœlenia. Ka dy obszar leœny nale y do jakiejœ, konkretnej gminy. Funkcja, jak¹ pe³ni, jest cech¹ przestrzeni (Olenderek, 2008). Informacje przestrzenne bêd¹ce w dyspozycji Lasów Pañstwowych powinny byæ znane i udostêpnione podmiotom zewnêtrznym, krajowym i zagranicznym. Dokonana ocena infrastruktury przestrzennej Lasów Pañstwowych pozwoli wskazaæ mo liwoœci jej wykorzystania przez podmioty zewnêtrzne tak e uwzglêdniaj¹c uwarunkowania prawne (w tym dyrektywê INSPIRE), techniczne i finansowe. Konieczna jest integracja informacji z ro nych baz danych oraz systemów bran owych na terenie administracyjnym nadleœnictwa, a tak e przep³yw informacji nadleœnictwo region (samorz¹d lokalny), z uwzglêdnieniem korzyœci dla obydwu stron, w tym kreowania partycypacji spo³eczeñstwa w zarz¹dzaniu leœnictwem i ochron¹ przyrody. Dzia³ania organizacyjno-prawne Na V Konferencji System Informacji Przestrzennej w Lasach Pañstwowych przygotowano kilka wyst¹pieñ dotycz¹cych dzia³añ organizacyjno-prawnych maj¹cych istotny wp³yw na rozwój zastosowañ geomatyki w Lasach Pañstwowych. S¹ to: m Centralizacja Systemu Informatycznego Lasów Pañstwowych (SILP); m Nowa Instrukcja Urz¹dzania Lasu; m Instrukcja techniczna sporz¹dzania wydruków map leœnych (zwi¹zana z ww. Instrukcj¹); m Nowy standard leœnej mapy numerycznej. Decyzjê o centralizacji SILP podj¹³ Dyrektor Generalny LP w 2008 r. G³ównymi za³o eniami tej centralizacji s¹: m integracja baz SILP i LMN w jednej bazie danych (reobaza), m przeniesienie danych LMN (w œlad za danymi SILP) z nadleœnictw do rdlp, m instalacja serwerów GIS w rdlp (17 zamiast 41), m udostêpnianie danych nadleœnictwom w postaci serwisów webowych (kodowany dostêp internetowy). Centralizacja rozwi¹ e przede wszystkim niektóre problemy aktualizacji obu baz: opisowej i geometrycznej (Drabarczyk, 2010a, 2010b). Powiêkszanie siê bdzy danych LP wymusi³o podjêcie prac nad metabaz¹ Lasów Pañstwowych. Od listopada 2007 r. do kwietnia 2008 r. w Zak³adzie Informatyki LP pracowano nad systemem administrowania metadanymi przestrzennymi LP (GeoLas). Wdra anie zosta- ³o wstrzymane ze wzglêdu na prowadzone równolegle prace nad centralizacj¹ bazy geometrycznej i opisowej SILP. Na bazie systemu GeoLas i scentralizowanego SILP powstanie Centralna Baza Geometryczna LP. Powo³any przez Dyrektora Generalnego Lasów Pañstwowych zespó³ zadaniowy do spraw nowelizacji Instrukcji urz¹dzania lasu koñczy swoj¹ pracê. Projekt instrukcji (Czuba, 2010) wprowadza wiele istotnych zmian w zakresie: m sporz¹dzania projektu planu urz¹dzania lasu dla nadleœnictwa, m wyró niania i kartowania siedlisk leœnych. Du e znaczenie bêdzie mia³a strategiczna ocena oddzia³ywania planu urz¹dzania lasu na œrodowisko, udzia³ spo³eczeñstwa w postêpowaniu w sprawie uchwalenia planu, a przede

6 92 HERONIM OLENDEREK wszystkim precyzyjne okreœlenie dzia³añ zwi¹zanych z ochron¹ przyrody, w tym obszarów Natura Projekt instrukcji zak³ada m.in. sporz¹dzenie mapy obszarów chronionych nadleœnictwa i funkcji lasu. Metody geomatyczne znajd¹ zastosowanie szczególnie w inwentaryzacji lasu (Zawi³a-NiedŸwiecki, Zasada, 2008; 2010). W nowej Instrukcji urz¹dzania lasu, obok czêœci dotycz¹cych sporz¹dzania projektu planu urz¹dzania lasu dla nadleœnictwa oraz wyró niania i kartowania siedlisk leœnych, zosta- ³a zawarta Instrukcja techniczna sporz¹dzania wydruków map leœnych. Jest ona technologicznym opisem prezentacji poszczególnych szczegó³ów sytuacyjnych na mapach przekazywanych nadleœnictwu. Na mapach sporz¹dzanych komputerowo mog¹ wyst¹piæ i wystêpuj¹ nowe rodzaje b³êdów, które nie wystêpowa³y dotychczas. Ten problem jest przedmiotem oddzielnego opracowania. Zakoñczy³ siê proces wdra ania leœnej mapy numerycznej w nadleœnictwach, centralizacja SILP zintegrowa³a bazê geometryczn¹ z opisow¹. Zaistnia³a koniecznoœæ opracowania nowego standardu LMN normuj¹cego funkcjonowanie SIP w Lasach Pañstwowych. Ca³oœci¹ prac zwi¹zanych z wdra aniem metod geomatyki w Lasach Pañstwowych kieruje zespó³ geomatyki w Wydziale Urz¹dzania Lasu i Geoinformatyki DGLP z kierownikiem Krzysztofem Ok³¹. Funkcjonuje tak e zespó³ zadaniowy ds. leœnej mapy numerycznej z kierownikiem Wojciechem Pardusem. Bardzo wa nym dzia³aniem administracyjno-prawnym w leœnictwie jest nowelizacja Ustawy o lasach (1991). Znowelizowana ustawa oraz rozporz¹dzenie wykonawcze okreœl¹ sposoby pozyskiwania danych i prowadzenia banku danych o zasobach leœnych i stanie lasów wszystkich w³asnoœci (nie tylko Lasów Pañstwowych). Poniewa Lasy Pañstwowe dysponuj¹ danymi dotycz¹cymi zarz¹dzanymi przez siebie lasami, a nie dysponuj¹ danymi dotycz¹cymi lasów nie stanowi¹cych w³asnoœci Skarbu Pañstwa, istnieje potrzeba na³o enia na starostwa, które prowadz¹ nadzór nad tymi lasami, obowi¹zku dostarczania Lasom Pañstwowym danych niezbêdnych do prowadzenia banku danych o zasobach leœnych i stanie lasów. Podsumowanie Na badania naukowe w zakresie leœnictwa, œwiadczone przez krajowe placówki naukowo-badawcze, Lasy Pañstwowe ³o ¹ z funduszu leœnego œredniorocznie oko³o 25 mln z³. Globalnie jest to kwota znacz¹ca. Trzeba jednak zauwa yæ, i badania realizowane s¹ przez wiele podmiotów, przede wszystkim przez Instytut Badawczy Leœnictwa i przez wydzia³y leœne Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie i SGGW. Oprócz tego tematy badawcze aktualnie realizuj¹: Instytut Dendrologii PAN w Kórniku, Uniwersytet Rolniczy w Lublinie, Instytut Technologii Drewna w Poznaniu, Uniwersytet im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Katolicki Uniwersytet Lubelski oraz Uniwersytet Wroc³awski. Liczba badaczy stale siê zwiêksza z korzyœci¹ dla nauki i praktyki leœnej. Zwiêksza siê równie ró norodnoœæ tematyczna badañ. Przygotowywane s¹ prace in ynierskie, magisterskie, doktorskie i habilitacyjne. Sukcesem zakoñczy³o siê wdra anie leœnej mapy numerycznej w nadleœnictwach, organizowane s¹ cykliczne konferencje SIP w Lasach Pañstwowych, wydano nowy podrêcznik dla leœników-praktyków i studentów wydzia³ów leœnych, funkcjonuje studium podyplomowe Zastosowanie Systemów Informacji Przestrzennej w leœnictwie i ochronie przyrody. S¹ to niew¹tpliwie osi¹gniêcia w zakresie wykorzystania geomatyki w leœnictwie, a szczególnie w Lasach Pañstwowych.

7 MO LIWOŒCI WYKORZYSTANIA NAJNOWSZYCH OSI GNIÊÆ GEOMATYKI W LASACH PAÑSTWOWYCH 93 Za najwa niejsze osi¹gniêcie uwa am jednak coraz szersze stosowanie ró nych metod geomatyki jako narzêdzia badawczego w pracach naukowych ró nych dzia³ów leœnictwa: hodowli lasu, ochrony lasu, u ytkowania lasu i urz¹dzania lasu. Stosowanie w badaniach leœnych ró nych technologii geomatycznych staje siê codziennoœci¹. Muszê nieskromnie dodaæ, i przyczyni³ siê do tego w jakimœ stopniu Zak³ad Geomatyki i Gospodarki Przestrzennej Katedry Urz¹dzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leœnictwa SGGW, œwiêtuj¹cy w bie ¹cym roku 90 rocznicê powstania. Literatura Ba³azy R., 2010: Satelity dla LKP Sudety Zachodnie. Magazyn Geoinformacyjny Geodeta, 7. Centrum Informacyjne Lasów Pañstwowych, 2009: Lasy w Polsce. Warszawa. Czuba M., 2010: Projekt Instrukcji urz¹dzania lasu istotne zmiany. G³os Lasu, 3, 4, 5, 6, 7. Drabarczyk J., 2010: SILP modernizacja w toku. G³os Lasu, 3. Drabarczyk J., 2010: Zaanga owanie lasów w badania naukowe. G³os Lasu, 4. G³ówny Urz¹d Statystyczny, 2009: Ochrona œrodowiska. Warszawa. Longley P.A., Goodchild M.F., Maguire D.J., Rhind D.W., 2006: GIS. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Mozgawa J., 2004: Scenariusze analiz przestrzennych dla zarz¹dzania w Lasach Pañstwowych. Roczniki Geomatyki t. II, z. 4. PTIP, Warszawa. Mozgawa J., Bêdkowski K., Strzeliñski P., 2008: Czynniki kszta³tuj¹ce potrzeby inwentaryzacyjne Lasów Pañstwowych. Roczniki Geomatyki t. VI, z. 8. PTIP, Warszawa. Mozgawa J., Bêdkowski K., Zawi³a-NiedŸwiecki T., 2008: Pola potencjalnych zastosowañ teledetekcji w Lasach Pañstwowych i sprzyjaj¹ce tym zastosowaniom formy organizacyjne. Roczniki Geomatyki t. VI, z. 8. PTIP, Warszawa. Ok³a K. (red.) 2000: System informacji przestrzennej w Lasach Pañstwowych. Podrêcznik u ytkownika leœnej mapy numerycznej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe S.C. Olenderek T., 2008: Funkcja jako cecha przestrzeni. Studia i Materia³y Centrum Edukacji Przyrodniczo- Leœnej, nr 19. Roczniki Geomatyki: 2004 t. II, z. 4; 2006 t. IV, z. 4; 2008 t. VI, z. 8. PTIP, Warszawa. Ustawa o lasach z 28 wrzeœnia 1991: (Dz.U nr 56 poz. 679). Zarz¹dzenie nr 74 Dyrektora Generalnego Lasów Pañstwowych z dnia 23 sierpnia 2001 roku w sprawie zdefiniowania standardu leœnej mapy numerycznej dla poziomu nadleœnictwa oraz wdra ania systemu informacji przestrzennej (SIP) w nadleœnictwie. Zawi³a-NiedŸwiecki T., Zasada M., 2008: Techniki geomatyczne w inwentaryzacji lasu potrzeby i mo liwoœci. Wydawnictwo SGGW, Warszawa. Zawi³a-NiedŸwiecki T., Zasada M., 2010: Techniki geomatyczne w inwentaryzacji lasu propozycje zastosowañ praktycznych. Wydawnictwo SGGW, Warszawa. Abstract An attempt was made to assess the applications made so far and possibilities to use the most recent achievements of geomatics in the State Forests. The assessment is the subject of 5th Conference in the series Spatial Information System in the State Forests. The assessment covers: scientific research in the area of application of geomatics in forestry, implementation, new organizational and legal solutions (centralization of the Information System of the State Forests SILP, a new standard of the numerical forest map, a new instruction of forest management) and training aspects (i.a. the manual Geomatics in the State Forests, part I the basis ). prof. dr hab. Heronim Olenderek heronim.olenderek@wl.sggw.pl tel