Oracle9i Lite w aplikacjach mobilnych projekt i implementacja przykładowego systemu

Transkrypt

1 X Konferencja PLOUG Kościelisko Październik 2004 Oracle9i Lite w aplikacjach mobilnych projekt i implementacja przykładowego systemu Michał Głuszak, Robert Wrembel Politechnika Poznańska, Instytut Informatyki e mail: Robert.Wrembel@cs.put.poznan.pl Abstrakt Od kilku lat obserwuje się znaczący wzrost wykorzystania różnego rodzaju urządzeń przenośnych służących do gromadzenia danych, m.in. laptop ów i urządzeń typu Personal Digital Assistant (PDA), zwanych również palmtop ami. Umożliwiają one nie tylko przetwarzanie zgromadzonych danych ale również ich wymianę z komputerami stacjonarnymi. Urządzenia PDA, wśród których najpopularniejszymi są marki Palm, Handspring, Compaq IPAQ, Sony Clie, Casio Cassiopea, HP Jornada cieszą się ogromną popularnością. Szacuje się, że obecnie na całym świecie jest kilkadziesiąt milionów użytkowników tych urządzeń. Na polskim rynku obserwuje się duże zainteresowanie PDA nie tylko od strony ich użytkowania, ale również programowania. Wychodząc na przeciw zapotrzebowaniom użytkowników urządzeń PDA, firma Oracle Corp. zaimplementowała oprogramowanie Oracle9i Lite. Jest to mikrosystem zarządzania bazą danych wraz z uproszczonym serwerem www i środowiskiem projektowania aplikacji. W niniejszym artykule zostanie scharakteryzowane oprogramowanie Oracle9i Lite pod kątem jego wykorzystania w projektowaniu aplikacji dla urządzeń PDA firmy Palm, pracujących pod kontrolą mikrosystemu operacyjnego Palm OS 4.1/5.0. Omówiona zostanie m.in. architektura pracy systemu, środowisko projektowe, sposób synchronizacji bazy danych na urządzeniu mobilnym z bazą centralną, sposób udostępniania aplikacji i bazy mobilnej użytkownikom.

2 244 Michał Głuszak, Robert Wrembel

3 Oracle9i Lite w aplikacjach mobilnych projekt i implementacja przykładowego systemu Wprowadzenie Powszechna mobilność pracowników firm narzuca wykorzystanie odpowiednich urządzeń wspomagających pracę, m.in. notebook'ów i urządzeń typu Personal Digital Assistant (PDA), popularnie zwanych palmtop'ami. Typowym jest wykorzystywanie tego typu urządzeń przez przedstawicieli handlowych, czy brokerów ubezpieczeniowych. Przedstawiciele ci często podróżują, nie mają więc dostępu do firmowych zasobów danych. Taka charakterystyka pracy wymaga, aby dane niezbędne dla pracy reprezentanta znajdowały się na jego urządzeniu mobilnym, najczęściej w bazie danych. Coraz powszechniejsze w Polsce stają się urządzenie typu PDA, wśród których najpopularniejszymi są marki Palm, Handspring, Compaq IPAQ, Sony Clie, Casio Cassiopea, HP Jornada. Najnowsze modele posiadają funkcjonalność i oprogramowanie podobne do komputerów przenośnych. Podstawowym zadaniem PDA i zainstalowanego na nim oprogramowania jest przetwarzanie danych (gromadzenie, wyszukiwanie, analiza). Zwykle urządzenia takie posiadają zainstalowaną bazę danych z mikrosystemem nią zarządzającym. Dane z takich baz mobilnych zasilają system centralny gdy PDA zostaje podłączony do sieci przewodowej lub bezprzewodowej. Ponieważ jednak PDA pracują w trybie bez połączenia z siecią, powstaje więc problem wymiany i synchronizacji danych między urządzeniem mobilnym, a systemem centralnym. Synchronizacja taka odbywa się okresowo, gdy PDA uzyskuje dostęp do sieci. Jednym z rozwiązań proponowanych przez Oracle w dziedzinie zarządzania mobilnymi systemami jest oprogramowanie Oracle9i Lite przeznaczone właśnie dla małych baz danych działających zarówno na notebook ach jak i na PDA. Jedną z ważniejszych funkcji tego oprogramowania jest zaimplementowany w nim mechanizm automatycznej synchronizacji danych między mobilną, a centralną bazą danych, w obu kierunkach. Oracle9i Lite zawiera w sobie mikrosystem zarządzania bazą danych, środowisko deweloperskie aplikacji Lite9i i środowisko uruchomieniowe tych aplikacji. Aplikacje Lite można implementować w językach C, C++, Visual Basic, Java. Aplikacje mogą pracować z lokalną bazą danych, tj. bez podłączenia do sieci, jak również z centralną bazą danych, w przypadku podłączenia do sieci. W niniejszym artykule zostanie scharakteryzowane oprogramowanie Oracle9i Lite (wersja 5.0.2) pod kątem możliwości jego wykorzystania w projektowaniu aplikacji dla urządzeń PDA. Omówiona zostanie m.in. architektura pracy systemu, środowisko projektowe, sposób synchronizacji bazy danych na urządzeniu mobilnym z bazą centralną, sposób udostępniania aplikacji i bazy mobilnej użytkownikom. W celach testowych został zaimplementowany system wspomagający zarządzanie pasieką działający na urządzeniach Palm m505/m515 pod kontrolą mikrosystemu operacyjnego Palm OS 4.1/5.0, wykorzystujący wspomnianą mikrobazę danych Lite, centralną bazę Oracle9i i zbiór aplikacji napisanych w języku C Architektura systemu Oracle9i Lite Architektura oprogramowania Oracle9i Lite została przedstawiona na rysunku 1. Jej podstawowe komponenty to por. [OL9DG1, YSP02]): baza danych Oracle8i lub 9i, serwer mobilny, środowisko deweloperskie, komputer i PDA klienta wraz z oprogramowaniem.

4 246 Michał Głuszak, Robert Wrembel Rys. 1. Architektura systemu Oracle9i Lite dla urządzeń PDA 2.1. Baza danych Oracle8i/9i Baza danych Oracle8i/9i pełni dwie zasadnicze funkcje: zawiera repozytorium serwera mobilnego i właściwą bazę danych użytkowników mobilnych. Repozytorium serwera mobilnego jest niezbędne do pracy Oracle9i Lite. Zawiera ono m.in. informacje nt. użytkowników mobilnych, ich uprawnień, informacje o dostępnych dla nich aplikacjach, danych dostępnych dla użytkowników w procesie synchronizacji, sesjach połączeń z bazą danych. Baza danych użytkowników mobilnych jest właściwą bazą danych przechowującą dane operacyjne. Do bazy tej, w procesie synchronizacji, spływają dane od użytkowników. Zawiera ona również dane, które są pobierane przez poszczególnych użytkowników do ich mobilnych baz danych Serwer mobilny Serwer mobilny (Mobile Server) jest modułem programowym odpowiedzialnym za synchronizację danych między centralną bazą danych, a bazami mobilnymi. Ponadto, umożliwia on centralne zarządzanie aplikacjami mobilnymi i użytkownikami oraz automatyczne instalowanie najnowszych wersji aplikacji na urządzeniach mobilnych. Serwer ten komunikuje się z centralną bazą danych Oracle8i lub 9i za pomocą oprogramowania sieciowego Net8. Aplikacje klienta mobilnego uruchamiane albo w przeglądarce www (w przypadku wykorzystania notebook'ów) albo jako niezależne programy (w przypadku urządzeń PDA) komunikują się z modułem serwera mobilnego i za jego pomocą realizują dostęp do centralnej bazy danych. Serwer mobilny może pracować w czterech różnych konfiguracjach, tj. z oprogramowaniem (1) Oracle9i Application Server, (2) Oracle HTTP Server, (3) Apache Server oraz (4) jako niezależny moduł programowy serwera mobilnego (webtogo.exe), por. rysunek Baza danych Lite Baza danych Lite jest mikrosystemem zarządzania bazą danych. Służy ona do przechowywania danych dla aplikacji lokalnych na urządzeniu mobilnym. Funkcjonalność bazy Lite jest bardzo ograniczona w stosunku do chociażby Personal Oracle. Ograniczenia te dotyczą m.in.: zbioru poleceń języka SQL i PL/SQL, dostępnych struktur danych, słownika bazy danych, zarządzania użytkownikami. Poza tym, inna jest struktura fizyczna i logiczna samej bazy danych.

5 Oracle9i Lite w aplikacjach mobilnych projekt i implementacja przykładowego systemu Środowisko deweloperskie Środowisko deweloperskie (Mobile Development Kit MDK) [OL9DG1, OL9DG2] zawiera zestaw narzędzi programowych, m.in. środowisko uruchomieniowe aplikacji Lite, biblioteki API, zestaw przykładowych aplikacji i oprogramowanie Packaging Wizard umożliwiające publikowanie, czyli udostępnianie użytkownikom, aplikacji na serwerze mobilnym. Aplikacje Lite można implementować w językach C, C++, Visual Basic, Java. W przypadku C, C++ i Visual Basic dostęp do mikrobazy danych odbywa się za pośrednictwem sterownika ODBC (por. [odbc]) lub OKAPI [okapi], natomiast aplikacje w Java realizują dostęp do mikrobazy za pomocą JDBC [jdbc]. Budując przenośne aplikacje internetowe można również wykorzystywać technologie serwletów i Java Server Pages. OKAPI (Object Kernel API) jest interfejsem programowym (biblioteką) dostępu do mikrosystemu Lite dedykowanym dla aplikacji uruchamianych na małych urządzeniach. Interfejs ten uwzględnia ograniczenia w mocy i dostępnej pamięci operacyjnej tych urządzeń. Funkcje i procedury OKAPI odwołują się bezpośrednio do jądra mikrosystemu Lite z pominięciem modułu translatora SQL. Wspierają one m.in. mechanizm transakcji, zapytania, operacje DML. Po zaimplementowaniu aplikacji można ją opublikować na serwerze mobilnym. Do publikowania aplikacji przenośnych wykorzystuje się narzędzie Packaging Wizard z pakietu Mobile Development Kit. Do uruchomienia Packaging Wizard używa się polecenia wtgpack.exe. Program Packaging Wizard działa w trybie kreatora, w kolejnych krokach definiuje się poszczególne parametry publikacji aplikacji w repozytorium (por. punkt 4). Po nadaniu uprawnień przez administratora repozytorium serwera mobilnego, uprawnieni użytkownicy za pośrednictwem przeglądarki internetowej lub w procesie synchronizacji mogą zainstalować udostępnioną aplikację na swoich urządzeniach przenośnych. W tym momencie jest również instalowana lokalna baza danych Lite Komputer i PDA klienta wraz z oprogramowaniem Opublikowanie aplikacji umożliwia łatwą i wygodną instalację przez użytkowników aplikacji na przenośnych urządzeniach przez Internet lub przez narzędzia sprzętowo programowe dostarczane przez producentów urządzeń. Przykładowo, firma Palm dla swoich urządzeń dostarcza program synchronizacyjny HotSync. Po dołączeniu PDA (najczęściej poprze złącze USB) do komputera stacjonarnego lub notebook'a podłączonego do sieci, uruchamia się program HotSync. Realizuje on synchronizację zawartości całego urządzenia PDA z komputerem, do którego je dołączono. Synchronizacji podlega również zawartość mikrobazy danych z bazą centralną. Synchronizacja baz danych jest realizowana z wykorzystaniem protokołu Network HotSync. Jeżeli urządzenie mobilne (notebook) posiada zainstalowany serwer www klienta mobilnego, który jest uproszczoną wersją serwera www, wówczas jest możliwe korzystanie z aplikacji internetowych (JSP, servlet'y) uruchamianych w przeglądarce (por. [JeWr02]). Dodatkowo, serwer www klienta mobilnego umożliwia przezroczyste przełączanie się z trybu pracy bez połączenia sieciowego (offline) na tryb sieciowy (online), tj. podłączenie do centralnej bazy danych za pomocą aplikacji udostępnianych przez serwer mobilny. Komunikacja między serwerem www klienta mobilnego, a serwerem mobilnym jest realizowana za pomocą protokołu HTTP. Natomiast komunikacja między aplikacjami lokalnymi, a bazą Lite jest realizowana za pomocą sterownika JDBC. 3. Projektowanie aplikacji Oracle9i Lite w C/C++ dla Palm OS Projektowanie aplikacji mobilnych dla Palm OS w oparciu o Oracle9i Lite wymaga stosowania środowiska deweloperskiego, często dostarczającego biblioteki realizujące podstawową obsługę aplikacji i bazy danych. Aplikacje wygodnie jest testować z wykorzystaniem emulatora przed ich wczytaniem na PDA. Od strony mikrobazy Lite, konieczne jest zainstalowanie środowiska Mobile Development Kit.

6 248 Michał Głuszak, Robert Wrembel 3.1. Środowisko programistyczne CodeWarrior Budowanie aplikacji dla urządzeń PDA jest realizowane z wykorzystaniem środowiska dewelperskiego. Na rynku istnieje wiele tego typu programów, m.in. Pumatech Satellite Forms, GNU GCC PRC Tools, czy Metrowerks CodeWarrior. Ostatni z programów jest zalecany przez Oracle Corp. do projektowania systemów opartych o Oracle9i Lite. Wszystkie przykłady zamieszczone w dokumentacji technicznej zostały zaimplementowane z wykorzystaniem właśnie CodeWarrior. Od strony insterfejsu graficznego i funkcjonalności, CodeWarrior przypomina inne środowiska implementowania aplikacji typu Integrated Development Envoronment (IDE), np. Borland C++ Builder, MS Visual C++ Studio. Główny panel oprogramowania CodeWarrior przedstawiono na rysunku 2. Rys. 2. Środowisko deweloperskie CodeWarrior 3.2. Użyteczne biblioteki C++ Palm OS API umożliwia budowanie interfejsu użytkownika w oparciu o standardowe funkcje systemu operacyjnego. Jednakże jest to rozwiązanie czasochłonne, gdyż obsługa zaawansowanych komponentów takich np. tabele wymaga napisania wielu linii kodu. Budowanie aplikacji mobilnych znacznie przyspiesza wykorzystanie biblioteki C++ zwanej Object Library for Palm (POL). W wersji 9.0 pakietu CodeWarrior jest ona standardowo załączona. Dostępny w niej zestaw klas umożliwia wykorzystanie wielu gotowych komponentów jak np. listy, drzewa, tabele, zakładki (por. rysunki 3, 4 i 5), które zawierają podstawowe kontrolki interfejsu użytkownika (m.in. pola, elementy listowe, pola wyboru, etykiety). Dodatkowo, wykorzystanie biblioteki POL zwalnia programistę z odpowiedzialności zarządzania pamięcią operacyjną PDA.

7 Oracle9i Lite w aplikacjach mobilnych projekt i implementacja przykładowego systemu 249 Rys. 3. Komponent typu lista Rys. 4. Komponent typu drzewo Rys.5. Komponent typu zakładka 3.3. Emulator Zaimplementowane aplikacje wygodnie jest testować z wykorzystaniem emulatora PDA. Emulator taki dla urządzeń firmy Palm jest dostępny na stronie Przed rozpoczęciem pracy, należy skonfigurować emulator, definiując nową sesję, por. rysunek 5. W ramach sesji określa się parametry emulatora, m.in. rodzaj urządzenia (Device), rodzaj obudowy urządzenia (Skin), rozmiar pamięci urządzenia (RAM size). Najważniejszym jednak parametrem jest wersja systemu operacyjnego symulowanego urządzenia, zwana wersją ROM (ROM file). Wersja ta jest przechowywana w pliku, który można uzyskać od firmy Palm. Rys.5. Konfigurowanie parametrów emulatora 3.4. Oprogramowanie systemowe Lite Oprogramowanie systemowe Lite obejmuje pakiet Mobile Development Kit (MDK), który jest niezbędny do projektowania i uruchamiania aplikacji mobilnych. Należy go zainstalować na PDA. Pakiet zawiera procedury i funkcje obsługujące m.in. synchronizację baz danych, operacje wyszukiwania danych i modyfikowania zawartości bazy danych. Dodatkowo, w pakiecie są dostępne dwie aplikacje, tj. Mobile SQL (MSQL) i Mobile Sync (msync). Pierwsza z nich umożliwia wydawanie poleceń select, DML i DDL do mobilnej bazy danych. Przykładowe okno tej aplikacji przedstawiono na rysunku 6. Mobile Sync jest programem wykorzystywanym do synchronizacji bazy mobilnej z centralną. Przykładowe okno tej aplikacji przedstawiono na rysunku 7.

8 250 Michał Głuszak, Robert Wrembel Rys. 6. Przykładowa sesja MSQL Rys. 7. Przykładowa sesja msync 4. Publikowanie aplikacji na serwerze mobilnym i definiowanie migawek Zaimplementowane aplikacje wraz z bazą danych należy opublikować, czyli udostępnić wybranym użytkownikom na serwerze mobilnym. Udostępnianie jest realizowane za pomocą tzw. publikacji. Publikacja stanowi kontener zawierający aplikacje i zbiór migawek, które na urządzeniu mobilnym będą stanowiły bazę danych. Publikacja jest przeznaczona dla jednego lub więcej użytkowników. Publikację można utworzyć albo za pomocą oprogramowania Packaging Wizard albo programowo Tworzenie publikacji za pomocą Packaging Wizard Przed rozpoczęciem tworzenia publikacji, w repozytorium serwera mobilnego należy utworzyć użytkownika bazy danych właściciela obiektów bazy danych (ten sam użytkownik będzie jednocześnie użytkownikiem bazy mobilnej i centralnej). Następnie w schemacie utworzonego użytkownika należy utworzyć obiekty bazy danych (tabele, sekwencery, indeksy, perspektywy). Po wykonaniu tych czynności należy wywołać oprogramowanie Packaging Wizard (wtgpack.exe). Wybrane kroki publikowania przykładowej aplikacji obsługi pasieki przedstawiono poniżej.

9 Oracle9i Lite w aplikacjach mobilnych projekt i implementacja przykładowego systemu 251 W pierwszym kroku należy wskazać opcję tworzenia nowej publikacji (rysunek 8). Rys. 8. Pierwszy dialog sesji publikowania aplikacji W drugim kroku określa się zbiór platform, dla których mają być opublikowane aplikacje (rysunek 9). Rys. 9. Dialog wyboru platform implementacyjnych

10 252 Michał Głuszak, Robert Wrembel W trzecim kroku (rysunek 10) definiuje się podstawowe parametry aplikacji: jej nazwę, wirtualną ścieżkę pod którą aplikacja jest dostępna, opis aplikacji, katalog zawierający pliki aplikacji oraz plik graficzny będący ikoną aplikacji. Rys. 10. Dialog własności aplikacji W czwartym kroku (rysunek 11) należy wskazać plik.prc zawierający aplikację. Rys. 11. Okno wyboru plików aplikacji Po przejściu do następnego kroku, rozpoczyna się etap definiowania migawek. Każda tabela w repozytorium serwera mobilnego, która ma się znaleźć w bazie mobilnej musi w niej być reprezentowana za pomocą migawki. Definiując migawkę wskazuje się jej nazwę, właściciela i wagę (por. rysunek 12). Waga migawki określa kolejność jej odświeżania. Rys. 12. Definiowanie podstawowych parametrów migawki

11 Oracle9i Lite w aplikacjach mobilnych projekt i implementacja przykładowego systemu 253 Po przejściu do zakładki Palm (rysunek 13) należy wskazać kolejne parametry migawki, m.in. sposób jej odświeżania (pełny/przyrostowy), możliwość modyfikowania danych migawki, zapytanie udostępniające dane z tabel bazowych. Proces definiowania migawek należy powtórzyć dla wszystkich tabel, które mają się znaleźć w mobilnej bazie danych. Rys. 13. Definiowanie szczegółowych parametrów migawki Po zdefiniowaniu migawek, kolejny krok powoduje utworzenie plików publikacji (rysunek 14). Rys. 14. Dialog tworzenia plików publikacji Po utworzeniu plików publikacji, wskazuje się kolejną akcję, czyli publikowanie na serwerze mobilnym (rysunek 15). Rys. 15. Dialog publikowania

12 254 Michał Głuszak, Robert Wrembel W celu fizycznego udostępnienia publikacji na serwerze mobilnym należy wskazać adres tego serwera, podać nazwę i hasło administratora serwera mobilnego i katalog wirtualny do udostępnianej publikacji (rysunek 16). Rys. 16. Dialog parametrów połączenia z serwerem mobilnym W kolejnym kroku, administrator serwera mobilnego musi utworzyć użytkownika aplikacji w serwerze mobilnym. Synchronizacja PDA będzie dokonywana z konta tego właśnie użytkownika. Zarządzanie użytkownikami i publikacjami na serwerze mobilnym wykracza poza zakres tego artykułu. Wyczerpujące informacje na ten temat Czytelnik znajdzie w [OL9AG] Tworzenie publikacji programowo Publikowanie aplikacji na serwerze mobilnym można zrealizować również programowo, za pomocą programu napisanego w języku Java, wykorzystując Resource Manager API oraz Consolidator API, wchodzące w skład pakietu MDK (por. punkt 3.4). Metody wchodzące w skład tego pakietu realizują m.in. następujące operacje: tworzenie tabel w centralnej bazie danych, tworzenie publikacji, tworzenie pozycji publikacji, czyli migawek, tworzenie indeksów, tworzenie użytkowników, dodanie pozycji do publikacji, powiązanie użytkowników z publikacjami, łączenie z Mobile Server. Przykładowy kod programu tworzącego publikację dla testowego systemu obsługi pasieki można znaleźć w [Głu04]. 5. Synchronizacja mikrobazy Lite z bazą użytkowników mobilnych Ponieważ urządzenia mobilne typu PDA pracują w trybie bez połączenia z siecią, powstaje problem wymiany i synchronizacji danych między urządzeniem mobilnym, a systemem centralnym. Synchronizacja taka odbywa się okresowo, gdy urządzenie uzyskuje dostęp do sieci. Oprogramowanie Lite zapewnia synchronizację zarówno danych, jak i aplikacji pomiędzy systemem centralnym i mobilnym. Synchronizacja danych pomiędzy mobilną bazą Lite, a bazą centralną jest realizowana za pomocą mechanizmu migawek (ang. snapshots) (por. [Dye99, O9iRep]) definiowanych dla każdej aplikacji. Dane są replikowane pomiędzy bazami danych albo w sposób pełny (Complete Refresh) albo przyrostowy (Fast Refresh) (por. [O9iRep]), wyspecyfikowany w definicji migawki (por. rysunek 13). Synchronizacja przyrostowa oznacza, że przesyłane są wyłącznie zmiany wprowadzone w bazie danych od momentu ostatniej synchronizacji. Baza Lite automatycznie reje-

13 Oracle9i Lite w aplikacjach mobilnych projekt i implementacja przykładowego systemu 255 struje te zmiany. Za synchronizację odpowiada proces serwera mobilnego o nazwie Message Generator and Processor (MGP). Aplikacje również podlegają synchronizacji. Jeżeli urządzenie mobilne posiada starszą wersję aplikacji od tej, która została opublikowana na serwerze mobilnym, wówczas nowsza wersja jest automatycznie instalowana na tym urządzeniu w momencie synchronizacji. Na poziomie implementacyjnym, synchronizację można wywołać na trzy sposoby: standardowym mechanizmem HotSync (dla Palm OS) synchronizującym zawartość całego PDA z komputerem macierzystym; w tym przypadku komputer macierzysty łączy się z serwerem mobilnym na podstawie parametrów konfiguracyjnych HotSync; za pomocą oprogramowania msync, wchodzącego w skład Oracle9i Lite, które służy wyłącznie do synchronizacji bazy mobilnej z centralną; za pomocą własnej aplikacji napisanej z wykorzystaniem biblioteki Mobile Sync API, wchodzącej w skład Oracle9i Lite. Biblioteka ta zawiera procedury i funkcje umożliwiające synchronizowanie bazy mobilnej z centralną. 6. Przykładowe aplikacje obsługi pasieki W celu oceny funkcjonalności oprogramowania Oracle9i Lite (w wersji 5.02) zaimplementowano uproszczony system do zarządzania pasieką. Przydatność urządzeń PDA do tego typu zastosowań wydaje się niezaprzeczalna. System zarządzania pasieką składa się z mobilnej bazy danych i zbioru aplikacji napisanych w języku C++, wykorzystujący bibliotekę POL i zaimplementowany w środowisku CodeWarrior Baza danych Schemat bazy danych przedstawiono na rysunku 17. Składa się ona z 7 tabel przechowujących minimum informacji o pasiece, tj. ulach, ich budowie i zawartości Aplikacje Interfejs użytkownika składa się z 7 powiązanych z sobą formularzy (aplikacji). Większość formularzy posiada strukturę dwu-blokową typu nadrzędny-podrzędny. Przykładowy formularz do obsługi historii uli przedstawiono na rysunku 18. Nawigacja pomiędzy formularzami odbywa się za pomocą menu każdego z formularzy, por. rysunek 19. Rys. 17. Schemat przykładowej testowej bazy danych systemu obsługi pasieki

14 256 Michał Głuszak, Robert Wrembel Rys. 18. Przykładowy formularz historii uli Rys. 19. Przykładowe menu nawigacyjne 7. Uwagi i rozpoznane problemy techniczne W czasie budowy prostego systemu obsługi pasieki napotkano wiele problemów technicznych związanych z oprogramowaniem Oracle9i Lite. Dotyczyły one m.in. pakietu MDK, interfejsu OKAPI i synchronizacji bazy mobilnej z centralną. Problemy znacznie mniej znaczące napotkano również w wykorzystaniu pewnych funkcji z biblioteki POL Pakiet MDK Głównym problemem w pakiecie MDK jest zawodność programu Mobile SQL. Stwierdzono następujące problemy: 1. Tabele utworzone z poziomu MDK nie podlegają synchronizacji z bazą centralną. 2. Polecenia select, insert, update, delete nie zawsze dają się wykonać na tabelach wczytanych z bazy centralnej (w procesie synchronizacji). 3. Zakończenie pracy z aplikacją kończy się komunikatem o błędzie przedstawionym na rysunku 20. Naciśnięcie Continue powoduje powrót do głównego menu systemu Palm OS. Rys. 20. Błąd zakończenia pracy z Mobile SQL

15 Oracle9i Lite w aplikacjach mobilnych projekt i implementacja przykładowego systemu Interfejs OKAPI Stosowanie interfejsu OKAPI stwarza wiele problemów implementacyjnych ze względu na niski poziom programowania i konieczność napisania podstawowych procedur obsługi bazy danych. Rozwiązaniem tej niedogodności jest zaimplementowanie własnej klasy, która definiuje ogólne metody dostępu do tabel, co zrealizowano w ramach opisywanego projektu. Nierozwiązanym problemem w przypadku stosowania OKAPI jest nadpisywanie wartości sąsiednich rekordów w operacji modyfikowania atrybutu danego rekordu. Problem taki nie występował przy zastosowaniu sterownika ODBC. Wykorzystanie tego interfejsu w dużym stopniu ułatwiło i przyspieszyło rozwijanie aplikacji mobilnej. Ponadto, w przypadku stosowania OKAPI może wystąpić błąd wykonywania aplikacji mobilnej, która wykorzystuje mikrobazę Lite. Zaobserwowano sytuację, w której aplikacja generowała błąd wykonania, jeżeli baza była pobrana z serwera mobilnego, natomiast działała poprawnie, gdy aplikacja korzystała z bazy danych utworzonej na PDA. Powyższy problem nie występował przy zastosowaniu sterownika ODBC Proces synchronizacji W czasie procesu synchronizacji programem msync zaobserwowano następujące nierozwiązane problemy. 1. Przy pracy z emulatorem i przy synchronizacji przyrostowej losowo pojawiał się błąd przedstawiony na rysunku 21. Naciśnięcie Reset powodowało ponowne uruchomienie systemu operacyjnego Palm OS, bez utraty zainstalowanych aplikacji. Kolejna próba synchronizacji prowadziła do następnego błędu (por. rysunek 22), po którym jedyną możliwą akcją było uruchomienie nowej sesji emulatora. Rys. 21. Pierwszy błąd synchronizacji za pomocą msync Rys. 22. Kolejny błąd synchronizacji za pomocą msync Komentarz. W testowanym przykładowym systemie przeprowadzono synchronizacje metodami pełną i przyrostową. Błędy przedstawione na rysunkach 21 i 22 nie występowały przy synchronizacji pełnej. Zapewne ma to związek z niestabilnym działaniem procesu MGP, który jest odpowiedzialny za propagowanie zmian w danych między bazą mobilną, a centralną.

16 258 Michał Głuszak, Robert Wrembel 2. Przy synchronizacji przyrostowej dane zmodyfikowane w bazie centralnej nie propagowały się do bazy mobilnej. Propagacja danych była możliwa tylko z bazy mobilnej do centralnej. Komentarz. Testy przeprowadzono z wykorzystaniem zarówno emulatora, jak i urządzenia Palm m515. W obu przypadkach zaobserwowano wyżej omówiony błąd. Ponieważ błąd ten występował tylko przy synchronizacji przyrostowej więc zapewne jego przyczyną jest wadliwie działający proces MGP Biblioteka POL Pomimo, że biblioteka POL w znaczny sposób ułatwia konstruowanie interfejsu aplikacji w porównaniu do funkcji systemowych i pozwala uniknąć kłopotliwego zarządzania pamięcią, standardowa jej wersja zawiera błędy powodujące zawieszanie się aplikacji. Niektóre błędy udało się wyeliminować dzięki aktualizacji biblioteki ze strony Aktualizacja polega na pobraniu instalatora, który umieści bibliotekę w środowisku CodeWarrior i ją skompiluje. Jednym z elementów interfejsu, dostępnym w bibliotece POL, jest komponent typu drzewo (TreeCtrl), por. rysunek 4. Niestety próby utworzenia skomplikowanej struktury drzewa nie powiodły się. Występował problem z kontrolkami ScrollBar podczas umieszczenia wielu elementów w drzewie, co prowadziło do błędu wykonania programu. 8. Podsumowanie W artykule w skrócie przedstawiono podstawową architekturę, funkcjonalność i techniki projektowania aplikacji na urządzenia PDA w oparciu o oprogramowanie Oracle9i Lite w wersji Z wykorzystaniem ww. oprogramowania został zaimplementowany mały system do zarządzania pasieką, działający na urządzeniu Palm m515 pod kontrolą Palm OS v.4.1. Autorzy artykułu oceniają testowane oprogramowanie Oracle9i Lite w wersji jako niestabilne. Największy problem stanowi niemożliwość przesyłania danych z bazy centralnej do mobilnej w synchronizacji przyrostowej. Bibliografia [Dye99] Dye C.: Oracle Distributed Systems. O Reilly & Associates, Inc, 1999, ISBN: [Głu04] Głuszak M.: Aplikacje mobilnych bazy danych dla palmtop'ów w oparciu o Oracle9i Lite. Praca magisterska, Politechnika Poznańska Instytut Informatyki, 2004 [jdbc] [JeWr02] Jezierski J., Wrembel R.: Oracle9i Lite: rozwiązanie dla mobilnych baz danych? Materiały VIII Konferencji Użytkowników i Deweloperów Oracle PLOUG 2002, Zakopane, październik, 2002, ISSN [odbc] [okapi] Oracle9i Lite electronic documentation, rel C and C++ Object Kernel API Reference [OL9AG] Oracle9i Lite electronic documentation, rel Administration and Development Guide. [OL9DG1] Oracle9i Lite electronic documentation, rel Developer s Guide for Web to Go. [OL9DG2] Oracle9i Lite electronic documentation, rel Developer s Guide for Windows32. [O9iRep] Oracle9i electronic documentation. Oracle9i Replication, rel [YSP02] Yeung A., Stephenson P., Pang N.: Oracle9i Mobile: Build Wireless, Offline, Push, and Voice Applications. McGraww Hill, 2002, ISBN X