ZMIANY SKÓRNE- RÓŻNICOWANIE CHORÓB WYSYPKOWYCH. Dorota Artemniak-Wojtowicz Oddział Pediatrii i Endokrynologii SPDSK

Transkrypt

1 ZMIANY SKÓRNE- RÓŻNICOWANIE CHORÓB WYSYPKOWYCH Dorota Artemniak-Wojtowicz Oddział Pediatrii i Endokrynologii SPDSK

2 ZMIANY SKÓRNE U DZIECI PRZYCZYNY: choroby infekcyjne (wirusowe, bakteryjne) choroby dermatologiczne zarażenia pasożytami alergia

3 W ocenie wykwitów należy uwzględnić: ich charakter (rodzaj,wielkość,zabarwienie, uwypuklenie ponad powierzchnię skóry) zajmowany obszar skóry, bądź śluzówek kolejność i szybkość narastania ewolucję zmian sposób ustępowania

4 ZMIANY SKÓRNE Plamka - wykwit leżący w poziomie skóry, palpacyjnie niewyczuwalny, różniący się od skóry otaczającej wyłącznie zabarwieniem. W zależności od wielkości zmian skórnych wysypki można podzielić na : drobno- (do 1-2 mm), średnio- ( 5 mm) i gruboplamiste (>5 mm).

5 ZMIANY SKÓRNE Grudka zmiana skórna wystająca ponad powierzchnię skóry, wyraźnie odgraniczona od otaczającej skóry, z reguły o większej spoistości, niezawierająca płynu, ustępuje bez śladu.

6 ZMIANY SKÓRNE Pęcherzyk wykwit wyniosły ponad powierzchnię skóry, wypełniony płynem, ustępujący bez pozostawienia blizny.

7 ZMIANY SKÓRNE Bąble pokrzywkowe wykwity wystające ponad powierzchnię skóry, niezawierające płynu, zwykle przybierają kolor białokremowy, różowy lub czerwony, z rumieniową obwódką. Charakteryzuje je nieregularność wielkości i kształtu oraz szybkie powstawanie i ustępowanie (tzw. pełzanie). Często towarzyszy im obrzęk skóry.

8 CHOROBY INFEKCYJNE

9 WIRUS OSPY WIETRZNEJ I PÓŁPAŚCA (VZV) rodzina Herpesviridae pierwotnie zakażenie VZV przebiega jako ospa wietrzna; reaktywacja ujawnia się jako półpasiec

10 OSPA WIETRZNA (Varicella) jedna z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych ludzie stanowią jedyne źródło tego wirusa do transmisji człowiek-człowiek dochodzi przez kontakt bezpośredni z chorym z ospą lub półpaścem, bądź drogą powietrzną przez wydzieliny dróg oddechowych i rzadko wykwity półpaśca, zakażenie ma miejsce w wyniku kontaktu wirusa z błoną śluzową górnych dróg oddechowych lub spojówek 90% zakażeń poniżej 15 rż okres wylęgania dni (zazwyczaj 14-17); po podaniu IGIV może wynosić 28dni w klimacie umiarkowanym wyraźna sezonowość wzrost zachorowań późną zimą i wczesną wiosną zaraźliwość : największa 1-2 dni przed pojawieniem się wysypki i utrzymuje się do czasu przyschnięcia zmian skórnych

11 OSPA WIETRZNA (Varicella) charakterystyczne zmiany: - plamka - grudka - pęcherzyk (surowiczy lub ropny) - strup zmiany występują na skórze oraz na błonach śluzowych cecha charakterystyczna - jednoczasowo zmiany na różnym etapie rozwoju (polimorfizm wykwitów) pojawienie się wysypki poprzedzają objawy prodromalne (gorączka, brak apetytu, bóle mięśni, bóle głowy) zazwyczaj występuje wykwitów

12 OSPA WIETRZNA Powikłania obejmują wtórne zakażenia bakteryjne zmian skórnych, zapalenie płuc, zajęcie OUN (ostra ataksja móżdżkowa, zapalenie mózgu), małopłytkowość i rzadko inne powikłania, takie jak kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie stawów i zapalenie wątroby. Ospa wietrzna u nastolatków i dorosłych, częściej niż u małych dzieci, ma cięższy przebieg. Ospa wietrzna u noworodków matek, u których choroba rozwinęła się w okresie od 5.dnia przed porodem do 2. dnia po porodzie może mieć przebieg śmiertelny.

13 OPSA WIETRZNA Leczenie: objawowe, przeciwgorączkowo stosuje się paracetamol, prawidłowa higiena ciała, stosowanie antybiotyków przy nadkażeniu bakteryjnym zmian skórnych.

14 Ospa wietrzna

15 Ospa wietrzna

16 Ospa wietrzna

17 Ospa wietrzna

18 Ospa wietrzna

19 PÓŁPASIEC (Herpes zoster) reaktywacja zakażenia VZV wysypka pęcherzykowa na obszarze unerwionym przez zwój, w którym wirus przebywał w postaci latentnej najczęściej dotyczy nerwów międzykręgowych i nerwu trójdzielnego

20 PÓŁPASIEC (Herpes zoster) początkowo występuje ból i pieczenie w miejscu pojawienia się wysypki; może towarzyszyć gorączka i bóle głowy, miejscowo - obrzęk i zaczerwienienie skóry, wykwity grudkowe, przechodzące w pęcherzyki, które zlewają się ze sobą

21 Półpasiec

22 Półpasiec

23 Półpasiec

24 OPRYSZCZKA ZWYKŁA (Herpes simplex) zakażenie bardzo rozpowszechnione; najczęściej przebieg jest bezobjawowy objawy kliniczne: zmiany pęcherzykowe na błonach śluzowych i skórze zakażenie HSV1 zazwyczaj obejmuje twarz (jama ustna, spojówki, rogówka) i skórę górnej połowy ciała zakażenie HSV2 zazwyczaj dotyczy narządów płciowych i skóry poniżej talii u seksualnie aktywnych nastolatków i dorosłych zakażenie drogą kropelkową, przez kontakt bezpośredni oraz drogą płciową od chorych z bezobjawowymi i objawowymi zakażeniami pierwotnymi i nawrotowymi okres inkubacji: od 2 dni do 2 tygodni

25 OPRYSZCZKA ZWYKŁA (Herpes simplex) Postacie kliniczne: - zakażenie pierwotne : większość przebiega bezobjawowo. U dzieci najczęściej objawia się jako zapalenie jamy ustnej i dziąseł (HSV1). Charakteryzuje się gorączką, drażliwością, tkliwym powiększeniem podżuchwowych węzłów chłonnych i owrzodzeniową wysypką na błonie śluzowej dziąseł i ust. Zakażenia u noworodków często mają ciężki przebieg z wysokimi wskaźnikami śmiertelności. Występuję w 3 postaciach: (1) choroba rozsiana z zajęciem wielu narządów, (2) ograniczona choroba OUN, (3) choroba skóry, oczu i ust. - zakażenia nawrotowe przebieg zwykle łagodny, zmiany najczęściej wokół ust i nosa. Przed pojawieniem się wykwitów występuje swędzenie i pieczenie.

26 OPRYSZCZKA ZWYKŁA (Herpes simplex) po pierwotnym zakażeniu wirus pozostaje w organizmie w formie latentnej do końca życia miejscem latencji HSV1 jest zwój nerwu trójdzielnego; natomiast typowym miejscem latencji HSV2 są zwoje krzyżowe, choć zajęty może zostać każdy zwój czuciowy, w zależności od pierwotnego zakażenia reaktywacji HSV sprzyja : oziębienie, przegrzanie, urazy, infekcje, stres leczenie: noworodki oraz dzieci z opryszczkowym zapaleniem mózgu acyklowir dożylnie

27 OPRYSZCZKA ZWYKŁA (Herpes simplex)

28 OPRYSZCZKA ZWYKŁA (Herpes simplex)

29 RUMIEŃ NAGŁY GORĄCZKA TRZYDNIOWA ostra choroba wysypkowa występująca głównie w grupie niemowląt w wieku 6-15 m-cy; większość przypadków dotyczy dzieci < 3 lat, etiologia: Herpesvirus typu 6 (HHV 6) i/lub typu 7 (HHV 7), rzadziej enterowirusy i adenowirusy, zakaźność choroby jest nieznana, a zakażenie następuje najprawdopodobniej drogą kropelkową od osoby chorej lub bezobjawowego nosiciela okres wylęgania: 5 15 dni (średnio 10 dni)

30 RUMIEŃ NAGŁY GORĄCZKA TRZYDNIOWA Objawy kliniczne: - nagła, wysoka gorączka utrzymująca się 2 5 dni, bez innych towarzyszących objawów chorobowych, - rzadko mogą towarzyszyć objawy ogólne tj. bóle głowy, osłabienie, łagodne objawy infekcji GDO czy zapalenie spojówek, - po spadku gorączki pojawia się bladoróżowa, drobnoplamista, drobnoplamisto-grudkowa lub rumieniowa wysypka zlokalizowana głównie na szyi, tułowiu i twarzy, mniej nasilona na kończynach; wysypka ustępuje po 1 3 dniach bez przebarwień i złuszczania skóry

31 RUMIEŃ NAGŁY GORĄCZKA TRZYDNIOWA CZĘSTO W PRZEBIEGU INFEKCJI WYSTĘPUJĄ DRGAWKI GORĄCZKOWE rozpoznanie głównie objawowe w morfologii krwi obwodowej w 1.dobie znaczna leukocytoza, a potem w okresie wysypki leukopenia z granulocytopenią leczenie objawowe; brak możliwości zapobiegania

32 RUMIEŃ NAGŁY GORĄCZKA TRZYDNIOWA

33 ODRA (Morbili) choroba zakaźna wywołana przez RNA wirusa z rodziny Paramyxoviridae rodzaju Morbilli przed erą szczepień epidemie odry występowały co 2-3 lata w Polsce szczepienia te są obowiązkowe od 1975 roku, a wyszczepialność wynosi ponad 95% choroba dotyczy nieuodpornionych dzieci w wieku od 5 do 10 rż; zazwyczaj nie chorują niemowlęta <6mż. (przeciwciała matczyne chronią dziecko do 6-8mż) jedynym naturalnym gospodarzem wirusa odry jest człowiek zakażenie następuje przez kontakt bezpośredni z zakaźnymi kropelkami lub rzadziej drogą powietrzną okres inkubacji : 9-11 dni

34 ODRA OBRAZ KLINICZNY okres prodromalny (nieżytowy) trwa 3-4 dni objawy: gorączka, suchy, szczekający kaszel, nieżyt nosa, zapalenie spojówek z łzawieniem i światłowstrętem obraz zapłakanej twarzy, powiększenie podżuchwowych i szyjnych tylnych węzłów chłonnych, często również powiększenie śledziony może towarzyszyć krótkotrwała, drobnoplamista wysypka (rush) ustępuje przed pojawieniem się właściwej wysypki na śluzówce policzków na wysokości dolnych zębów trzonowych pojawiają się szarobiałe plamki średnicy 1-2 mm, otoczone czerwoną obwódką zwane plamkami Koplika-Fiłatowa

35 ODRA okres wysypkowy : na początku okresu wysypkowego nasilają się objawy zwiastunowe, stopniowo ustępując w kolejnych dobach wysypka gruboplamista, żywoczerwona, ma charakter zstępujący początkowo pojawia się za uszami, na karku, wzdłuż linii włosów, a następnie rozprzestrzenia się w dół i obejmuje całe ciało; od 4.doby wysypka zaczyna się przebarwiać, brunatniejąc w kolejności pojawiania się; skóra sprawia wtedy wrażenie suchej i brudnej, łuszczy się otrębiasto odra jest zakaźna 3-5 dni przed wystąpieniem wysypki, zakaźność utrzymuje się do 3 dni od pojawienia się zmian skórnych w ciągu dni chory zazwyczaj wraca do normalnej aktywności

36 ODRA w badaniach dodatkowych : leukopenia ze względną limfocytozą, może wystąpić zmniejszenie liczby płytek krwi, nieznaczny wzrost transaminaz, u dorosłych obserwuje się hiperbilirubinemię zapobieganie polega na obowiązkowym szczepieniu leczenie objawowe; u pacjentów z niedoborami odporności i innymi obciążeniami wskazana profilaktyka bierna swoistą hiperimmunizowaną globuliną lub gammaglobuliną ludzką u małych dzieci często występują powikłania: zapalenie ucha środkowego, zapalenie oskrzeli i płuc, zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli (krup) oraz biegunka. Do najniebezpieczniejszych należą powikłania neurologiczne: ostre zapalenie mózgu (śmiertelność 70%), rdzenia, opon mózgowo-rdzeniowych, z.guillaina-barrégo, porażenie połowicze, pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego

37 ODRA

38 ODRA Odra z plamkami Koplika w 5.dniu wysypki -stanowią objaw patognomoniczny dla odry -utrzymują się zwykle 1-3 dni -giną w momencie wystąpienia właściwej wysypki

39 RÓŻYCZKA (Rubella) różyczkę powoduje Rubivirus, należący do rodziny Togaviridae ludzie są jedynym znanym źródłem zakażenia wirus przenosi się przez kontakt bezpośredni lub kontakt z kroplami wydzieliny nosowo-gardłowej około 25-50% zakażeń przebiega bezobjawowo okres wylęgania: dni okres zakaźności od 7 dni przed wystąpieniem wysypki do 5-7 dni po jej wystąpieniu; dzieci z różyczką wrodzoną zarażają do 18 m.ż. nie chorują niemowlęta do 6 mż, jeśli ich matki chorowały lub były szczepione przeciwko różyczce przebycie choroby pozostawia trwałą odporność

40 RÓŻYCZKA Objawy kliniczne: choroba rozpoczyna się krótkim okresem nieżytowym, około 24 godz. przed pojawieniem się wysypki powiększają się węzły chłonne (zauszne, karkowe, szyjne tylne) wysypka ma charakter plamisto-grudkowy, kolor wykwitów może być zmienny od bladoróżowego do czerwonego zazwyczaj wysypka pojawia się początkowo na twarzy, obejmując w ciągu 24 godz. tułów i kończyny po kilku dniach wysypka ustępuje bez przebarwień, czemu towarzyszy niewielkie złuszczanie objawy towarzyszące: niewielkie podwyższenie temperatury ciała (do 38,5 ºC), zapalenie spojówek (bez światłowstrętu), wirusowe zapalenie gardła, powiększenie śledziony na podniebieniu występują czerwone plamki zw. plamkami Forschheimera

41 ZESPÓŁ RÓŻYCZKI WRODZONEJ różyczka u kobiety w ciąży może powodować poronienie, urodzenie martwego płodu lub zespół wad wrodzonych najczęściej opisywane anomalie związane z różyczką wrodzoną dotyczą: oczu (zaćma, retinopatia barwnikowa, małoocze, wrodzona jaskra) serca (PDA, zwężenie obwodowe tętnicy płucnej) słuchu (czuciowo-nerwowe zaburzenia słuchu) układu nerwowego (zaburzenia zachowania, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, opóźnienie rozwoju umysłowego)

42 RÓŻYCZKA najczęstszym powikłaniem jest przebiegające z obrzękiem i bolesnością zapalenie drobnych stawów (rąk, kolan, nadgarstków, stawów skokowych), trwa od 1 do 4 tygodni; występuje głównie u starszych dziewcząt i kobiet rzadziej stwierdza się małopłytkowość czy zapalenie mózgu leczenie objawowe zapobieganie obowiązkowe szczepienia

43 RÓŻYCZKA

44 RÓŻYCZKA

45 SZKARLATYNA/PŁONICA (Scarlatina) czynnik etiologiczny: paciorkowiec β-hemolizujący grupy A zakażenie drogą kropelkową najwięcej zachorowań jesienią i zimą okres wylęgania: 1-7 dni najczęściej występuje z anginą oraz, rzadziej, z ropnym zapaleniem skóry lub zakażeniem rany; w ciągu 24 godz. wraz z gorączką lub dobę później pojawia się wysypka jednoczasowo na: twarzy, tułowiu i kończynach zlewna, rumieniowa wysypka przypominająca papier ścierny, która wywołana jest przez jedną lub więcej erytrogennych egzotoksyn wytwarzanych przez szczepy paciorkowca β-hemolizującego grupy A

46 SZKARLATYNA wysypka najwyraźniejsza jest na piersiach, brzuchu, pośladkach i w pachwinach skóra jest szorstka stwierdza się zwiększoną łamliwość drobnych naczyń (linie Pastii pachwiny, pachy, podbrzusze) wysypka nie obejmuje trójkąta Fiłatowa na twarzy zejściem wysypki jest grubopłatowe łuszczenie się skóry -najpierw na twarzy, potem na tułowiu, a najpóźniej na kończynach charakterystyczne zmiany na języku: biały nalot, potem oczyszczanie się od brzegów; język odmłodzony malinowy ciężka postać płonicy spotykana jest rzadko leczenie penicylina (ew. cefalosporyny) przez dni

47 SZKARLATYNA

48 SZKARLATYNA

49 SZKARLATYNA trójkąt Fiłatowa

50 SZKARLATYNA malinowy język

51 SZKARLATYNA linie Pastii

52 LISZAJEC ZAKAŹNY powierzchowne mieszane gronkowcowopaciorkowcowe zakażenie skóry cechujące się dużą zakaźnością może dotyczyć skóry pierwotnie niezmienionej lub występować wtórnie jako powikłanie zapalnych, sączących dermatoz

53 LISZAJEC ZAKAŹNY na podłożu rumieniowym pęcherzyki o wiotkiej pokrywie wypełnione początkowo treścią surowiczą, a następnie ropną, po pęknięciu pokrywy tworzą się miękkie, zlewające się, miodowe strupy, pozostawiające nadżerki, zmiany ustępują bez śladów

54 Liszajec zakaźny medonet.pl

55 WYBROCZYNY Wybroczyny drobne wynaczynienia krwi widoczne na skórze lub błonach śluzowych jako małe, czerwone lub fioletowe plamki, będące wynikiem uszkodzenia ścian naczyń kapilarnych; nie tracą koloru po ich uciśnięciu.

56 Wybroczyny

57 Wybroczyny sepsisinfection.org

58 Posocznica ep.bmj.com

59 Posocznica meningokokowa Freewebs.com

60 CHOROBY ALERGICZNE

61 POKRZYWKA Powstaje wskutek miejscowego rozszerzenia naczyń krwionośnych i przesięku płynu z małych naczyń krwionośnych do górnej warstwy skóry właściwej Charakterystycznym objawem jest bąbel różnej wielkości Zajęcie głębszych warstw skóry powoduje obrzęk tzw. obrzęk naczynioruchowy Pokrzywka może być pochodzenia alergicznego, toksycznego lub fizykalnego

62 Pokrzywka alergiczna nasze-choroby.pl

63 Pokrzywka alergiczna

67 Atopowe zapalenie skóry Często współistnieje z innymi atopowymi chorobami dotyczącymi błony śluzowej nosa, spojówek, oskrzeli Podstawowym objawem jest silny uporczywy świąd Ma 3 fazy ze względu na wiek i umiejscowienie zmian

68 Atopowe zapalenie skóry Faza niemowlęca: - do 2-3 rż - ostry stan zapalny, zmiany grudkowopęcherzykowe na podłożu rumieniowym, nadżerki, strupy - czoło, policzki, skóra owłosiona głowy, kończyny po stronie wyprostnej, czasami tułów - najczęściej związana z alergenami pokarmowymi

69 Atopowe zapalenie skóry Faza dziecięca: - kontynuacja niemowlęcej lub de novo - okolice zgięciowe dużych stawów, nadgarstki, grzbiety stóp i dłoni, okolice zauszne - zmiany rumieniowe ostro odgraniczone z drobnymi grudkami, przeczosami i strupkami - w okolicach skóra i naskórek zgrubiałe i ściemnione (liszajowacenie) - główny udział alergenów inhalacyjnych

70 Atopowe zapalenie skóry Faza dorosłych: - po 12 rż - zmiany układają się symetrycznie: oczodoły, wokół ust, dłonie, górna część klatki piersiowej - skóra zgrubiała, zaczerwieniona, liczne nadżerki i strupki - płytki paznokciowe na skutek stałego drapania się jak polakierowane - włosy kruche, matowe, łamliwe - skóra bardzo sucha z drobnopłatkowym złuszczaniem naskórka

71 Atopowe zapalenie skóry

72 Atopowe zapalenie skóry chorobyskory.com

73 Atopowe zapalenie skóry

74 ATOPOWE ZAPALENIE SKÓRY

75 Pieluszkowe zapalenie skóry

76 Borelioza kutno.com.pl

77 Borelioza rumień wędrujący macierz.org.pl

78 Borelioza rumień wędrujący Borelioza.info