RENTA POLITYCZNA I EKONOMICZNA A DOCHÓD PRODUCENTA ROLNEGO. Agnieszka Bezat-Jarzębowska Włodzimierz Rembisz

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "RENTA POLITYCZNA I EKONOMICZNA A DOCHÓD PRODUCENTA ROLNEGO. Agnieszka Bezat-Jarzębowska Włodzimierz Rembisz"

Adrian Przybylski
7 lat temu
Przeglądów:

1 ENTA POLITYCZNA I EKONOMICZNA A DOCHÓD PODUCENTA OLNEGO Agnieszka Bezat-Jarzębowska Włodzimierz embisz Ciechocinek, grudzień 2012

2 Struktura Dochód jako funkcja celu producenta rolnego enta ekonomiczna i polityczna w realizacji funkcji celu producenta rolnego enta ekonomiczna enta polityczna Substytucja między rentą ekonomiczną i polityczną

3 Problem Dwa źródła dochodu producenta rolnego i jego zmian Efektywność produkcji i jej poprawa renta ekonomiczna Efekty dochodowe polityki rolnej renta polityczna

4 Pytanie Jaka jest relacja między tymi dwoma źródłami dochodu i jego zmian? Czy występuje relacja substytucyjna? Czy mamy do czynienia z efektem synergii?

5 Założenia analizy Funkcją celu, którą maksymalizuje producent jest dochód. Producent zachowuje się racjonalnie, także w sensie racjonalnych oczekiwań. Analiza odnoszona jest do danego poziomu dochodów i krótkiego okresu w sensie zmian technicznych. Analiza jest prowadzona dla danych relacji cenowych.

6 Hipotezy analizy Przy powyższych założeniach racjonalność w sensie wyboru producenta oznacza, że: 1. Producent rolny porównuje koszt uzyskania efektu dochodowego z obu rent politycznej i ekonomicznej. 2. Korzyści z renty politycznej mogą zmniejszać wysiłki na rzecz poprawy efektywności. 3. Wybór optymalny producenta wyznacza stopa substytucji określona przez relację użyteczności i kosztów obu analizowanych rent.

7 Podstawy analizy Funkcja celu producenta rolnego: max E( D t ) Dochód jako funkcja renty ekonomicznej i politycznej: D t = max f { EP, B} enta ekonomiczna: EP = f ( C N ) C N enta polityczna: B = g( T + T Z ) B t

8 Podstawy analizy Użyteczność renty ekonomicznej i politycznej dla danego poziomu dochodu: D = f ( EP, B) maxu gdzie: du U = EP EP U + B B = 0 U EP EP U EP U B B B U oznacza dochodowy efekt poprawy efektywności produkcji, krańcowa użyteczność poprawy efektywności dla dochodów producenta rolnego, czyli - z punktu widzenia realizacji jego funkcji celu, oznacza dochodowy efekt zwiększenia wsparcia producenta rolnego w ramach WP, można określić, jako krańcową użyteczność dochodową wsparcia w ramach WP - dla realizacji funkcji celu producenta rolnego.

9 Podstawy analizy Porównanie korzyści = użyteczności z renty ekonomicznej i politycznej oraz stopa substytucji między nimi jako relacja ich użyteczności U ± EP = m B EP U B s EP / B = EP B = U EP EP U B B

10 Podstawy analizy Stopa substytucji korzyści i kosztów z rent ekonomicznej i politycznej jako źródeł dochodu gdzie: s EP / B = EP B = kd kd EP B kd EP kd B koszty uzyskania efektów dochodowych z tytułu renty ekonomicznej, koszty uzyskania efektów dochodowych z tytułu renty politycznej.

11 ˆ ln ( ) L θ Podstawy analizy ysunek 1. Stopa substytucji między rentą ekonomiczną a polityczną

12 ˆ ln ( ) L θ Podstawy analizy ysunek 2. Ścieżki zmian relacji renty ekonomicznej i politycznej jako źródeł wzrostu dochodu producenta rolnego

13 ˆ ln ( ) L θ Podstawy analizy Tabela 1. Zmiany renty ekonomicznej i politycznej oraz stopa substytucji między rentami dla gospodarstw rolniczych w Polsce w latach (rok t-1 = 100, delta EP, delta B w PLN) wyszczególnienie EP B stopa substytucji -0,39 0,99-1,45-1,89-0,55 Źródło: obliczenia własne na podstawie danych FADN, średnia dla próby, w przeliczeniu na przeciętne gospodarstwo.

14 ˆ ln ( ) L θ Podstawy analizy ysunek 3. Tempo wzrostu zaangażowania czynnika pracy i kapitału, wartości produkcji oraz wsparcia w Polsce w latach ,6 0,5 0,4 0,3 0,2 tempo wzrostu zaangażowania czynnika pracy i kapitału tempo wzrostu wartości produkcji 0,1 0,0-0,1 tempo wzrostu wartości wsparcia -0, Źródło: obliczenia własne na podstawie danych FADN (średnia dla próby, przeciętne gospodarstwo)

15 ˆ ln ( ) L θ Podstawy analizy 300 ysunek 4. Koszty i wartość produkcji (w tys. zł) oraz udział wsparcia w ramach polityki rolnej w wartości produkcji w latach , ,3 koszty produkcji 150 0,2 wartość produkcji ,1 udział wsparcia w wartości produkcji Źródło: obliczenia własne na podstawie danych FADN (wartości średnie dla badanej próby, przeciętne gospodarstwo).

16 ˆ ln ( ) L θ Podstawy analizy ysunek 5. Wartość produkcji rolniczej oraz wsparcie producentów (PSE) w UE w latach (w mld euro) 400 0, ,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 Łączna wartość produkcji Wsparcie producentów (PSE) Udział wsparcia (PSE) w wartości produkcji 0 0, Źródło: obliczenia własne na podstawie danych OECDStats.

17 Podsumowanie 1. Otwarcie nowego problemu wyboru producenta rolnego. 2. Przedstawienie nowego podejścia analitycznego w tym zakresie 3. Trudno jeszcze jednoznacznie określić że przeważa efekt substytucji 4. Przedmiot dalszych badań w ramach Programu Wieloletniego.

18 Dziękujemy

Podobne dokumenty

Renta polityczna a inwestycje producentów rolnych Agnieszka Bezat-Jarzębowska Włodzimierz Rembisz Agata Sielska

Renta polityczna a inwestycje producentów rolnych Agnieszka Bezat-Jarzębowska Włodzimierz Rembisz Agata Sielska Institut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB Jachranka, 09.12.2013 Plan prezentacji