Receptor programowanej śmierci PD-1 oraz jego ligand PD-L1 jako potencjalne cele w terapii nowotworów
|
|
- Lidia Dąbrowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Receptor programowanej śmierci PD-1 oraz jego ligand PD-L1 jako potencjalne cele w terapii nowotworów Maciej Grzywnowicz* *Samodzielna Pracownia Hematoonkologii Doświadczalnej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie maciej.grzywnowicz@umlub.pl Wraz z coraz pełniejszym poznaniem mechanizmów regulujących odpowiedź układu immunologicznego przeciwko komórkom nowotworowym rozwijają się również możliwości ich leczenia. Mechanizmem modulujących funkcje limfocytów są negatywne receptory kostymulujące, których właściwości mogą być wykorzystywane przez komórki nowotworowe do ucieczki spod nadzoru układu odporności. Takimi cząsteczkami są receptor programowanej śmierci PD-1 oraz jego ligandy, a zastosowanie skierowanych przeciwko nim przeciwciał jest przedmiotem szeregu badaniach klinicznych. 1. Wprowadzenie Kontrola rozwijającej się odpowiedzi immunologicznej jest niezwykle ważnym aspektem regulacji mechanizmów układu odpornościowego. Odpowiedzi skierowane przeciwko zewnętrznym patogenom zagrażającym organizmowi, jak i komórkom własnym o niepożądanych właściwościach podlegają wysoce selektywnej i wielostopniowej regulacji w celu uniknięcia reakcji przeciwko antygenom zdrowych komórek organizmu. Układ immunologiczny wykształcił w tym celu mechanizmy tolerancji. Tolerancja centralna odpowiada za eliminację komórek autoreaktywnych na etapie ich dojrzewania w 1
2 adekwatnych narządach, zanim takie komórki dostaną się do krwioobiegu i narządów obwodowych, jednak nie jest to mechanizm całkowicie szczelny [1,2]. Autoreaktywne komórki, które uniknęły eliminacji przez mechanizmy tolerancji centralnej, a także komórki, które na drodze późniejszego rozwoju nabywają cechy autoreaktywności podlegają tolerancji obwodowej. Jeśli mechanizmy tolerancji nie działają w sposób prawidłowy, może to prowadzić do rozwoju zaburzeń autoimmunologicznych. Do podstawowych mechanizmów regulacji odpowiedzi immunologicznej należy subpopulacja limfocytów regulatorowych T (T regulatory cells) oraz negatywne receptory na limfocytach. Negatywne receptory na limfocytach są to cząsteczki pobudzane przez odpowiedni ligand w momencie kontaktu limfocytu z komórką prezentującą antygen (antigen presenting cell APC). Limfocyt wymaga do aktywacji dwojakiego rodzaju sygnałów płynących od komórki APC [3]. Pierwszym jest specyficzne rozpoznanie antygenu prezentowanego na APC przez receptor limfocytu (TCR dla limfocytu T lub BCR dla B). Drugim sygnał od receptorów kostymulujących pobudzanych w momencie utworzenia się synapsy immunologicznej. Cząsteczkami takiego typu są te należące do rodziny CD28, czy CD40 [4,5]. Negatywne receptory mają za zadanie generowanie narastającego sygnału hamującego aktywacje, proliferacje i funkcje efektorowe limfocytu, aby w momencie zakończenia roli limfocytu w zwalczaniu antygenu nie nabrał on cech niepożądanych, autoreaktywnych, bądź nowotworowych. Tego typu receptorem jest należący do rodziny CD28 receptor programowanej śmierci 1 (programmed death receptor-1; PD-1; CD279). 2. Charakterystyka ekspresji i funkcji receptora PD-1 oraz jego ligandów Limfocyty T są głównymi komórkami odpowiadającymi za komórkowy typ odpowiedzi immunologicznej skierowanej specyficznie przeciwko określonym antygenom. Rodzina sygnałowych cząsteczek z rodziny CD28 (B7) jest kluczowa w ich prawidłowej 2
3 aktywacji, a także regulacji tolerancji. Cząsteczki te nie tylko zapewniają krytyczny sygnał niezbędny do stymulacji wzrostu limfocytów, zwiększający poziom produkowanych cytokin i promujący różnicowanie się, ale także przyczyniają się do przekazywania negatywnego sygnału, który będzie hamował funkcje i prowadził do ateunacji limfocytu [6-9]. Receptor PD-1 opisany po raz pierwszy w przez Ishida i wsp. [10] jest jednym z kluczowych negatywnych regulatorów odpowiedzi immunologicznej, odpowiedzialnym za zachowanie tolerancji [11-13], zapobieganie rozwojowi chorób autoimmunologicznych [14] oraz kontrolowaniu uszkodzeń zdrowych tkanek podczas infekcji [13]. PD-1 jest glikoproteinowym receptorem, o charakterystycznej dla rodziny transbłonowych protein typu I budowie. Za funkcje receptora odpowiada ogon cytoplazmatyczny oraz zlokalizowane w nim dwa motywy tyrozynowe, będące miejscem wiązania fosfataz opowiedzianych za przekazywanie immunosupresyjnego sygnału [13]. Receptor PD-1 ulega ekspresji przede wszystkim na aktywowanych limfocytach T oraz B, ale także aktywowanych monocytach i komórkach dendrytycznych [13,15,16]. Ekspresja PD-1 jest indukowana przez szlak sygnałowy receptora TCR oraz BCR i jest podtrzymywana w czasie stymulacji antygenem [15]. W przypadkach przedłużającego się stanu stymulacji antygenem, na przykład podczas przewlekłych infekcji wirusowych, dochodzi do przedłużającej się i wysokiej ekspresji PD-1 na limfocytach T o fenotypie opisywanych jako "wyczerpane" (ang. "exhausted") [17]. Jest to odwracalny stan, w którym limfocyt pozbawiony jest funkcji cytotoksycznych [17]. Najnowsze doniesienia wskazują również na występowanie fenotypu "wyczerpanych" limfocytów zarówno CD4+ jak i CD8+ u pacjentów z przewlekłą białaczką limfocytową B-komórkową, jednak przy zachowaniu części zdolności do produkcji cytokin [18]. PD-1 jest aktywowany w momencie związania jednego z dwóch ligandów: PD-L1 [8,19] i PD-L2 [7,20]. Negatywny sygnał przekazywany od receptora PD-1 po jego aktywacji 3
4 i prowadzi do zahamowania szlaku receptora TCR (bądź BCR), spadku produkcji cytokin oraz białek promujących przeżycie komórki (np. Bcl-2), a także zwiększenia syntezy hamującej odpowiedz immunologiczną cytokiny IL-10 [13,21]. O znaczeniu receptora PD-1 w organizmie decyduje również ekspresja jego ligandów. PD-L1 ulega głównie indukowanej ekspresji na większości komórek ludzkiego organizmu [22]. Mniej powszechna jest ekspresja drugiego z ligandów PD-L2, która ogranicza się do komórek dendrytycznych, monocytów oraz nielicznych tkanek niehematopoetycznych [12,23] Oba ligandy współzawodniczą o wiązanie się do receptora i choć wskazuje się, że PD-L2 ma szacunkowo trzykrotnie większe powinowactwo do PD-1 niż PD-L1 [24], za właściwości immunoregulacyjne związane z PD- 1 odpowiada PD-L1 [25]. 3. Rola PD-1 oraz PD-L1 w odpowiedzi immunologicznej wobec komórek nowotworowych W badaniach na komórkami nowotworowymi stwierdzono, że często nabywają one cech pozwalających im na modulację odpowiedzi immunologicznej. Wykazuję one zdolność do zmiany własnego fenotypu oraz generowanych antygenów, a także modulowanie sygnałów międzykomórkowych swojego mikrośrodowiska w celu uniknięcia wykrycia przez komórki układu immunologicznego, upodobnienia się do komórek zdrowych, bądź zahamowania odpowiedzi przeciwko nim [26]. Stwierdzono, że szlak sygnałowy PD-1/PD-L jest jednym z takich mechanizmów wykorzystywanych przez komórki nowotworowe, które poprzez wysoką ekspresję ligandu lub/i pobudzenie ekspresji receptora PD-1 na limfocytach mogą hamować odpowiedz przeciwnowotworową [13,27,28]. Znaczenie ma tutaj powszechność ekspresji ligandu PD-L1 oraz duża możliwość indukcji, co jest cechą wyróżniającą receptor PD-1 na tle innych cząsteczek z rodziny CD28, w tym także innej immunosupresyjnej cząsteczki CTLA-4 (cytotoxic T-lymphocyte-associated antigen-4) [13,22]. 4
5 Ekspresję PD-L1 stwierdzono w wielu ludzkich typach nowotworów takich jak: rak płuc, prostaty, okrężnicy, żołądka, nerki, piersi, pęcherza, nowotworach głowy i szyi oraz komórkach glioblastomy i czerniaka [22,29,30]. Podwyższona ekspresji PD-L1 w badaniach na chorymi z rakiem nerek, przełyku, trzustki oraz jajnika została powiązana z krótszym czasem przeżycia [31-34]. W przypadku czerniaka opisano zarówno pozytywny [35], jak i negatywny wpływ podwyższonej ekspresji PD-L1 na przeżycie pacjentów [36]. Zaobserwowano również wpływ podwyższonej ekspresji PD-L1 na zwiększoną ilość limfocytów cytotoksycznych naciekających komórki nowotworowe w przypadku raka jajnika [32] oraz podwyższenie ekspresji PD-1 na limfocytach w raku nerki [37]. W przypadku nowotworów hematologicznych opisano ekspresję PD-1 i PD-L1 w szeregu chłoniaków zarówno ziarniczych, jak i nieziarniczych [38]. W przypadku chłoniaka grudkowego podwyższona ekspresja PD-1 na limfocytach w zmianie została skorelowana zarówno z dobrym [39], jak i złym rokowaniem u pacjentów [40]. Z innych pronowotworowych mechanizmów działania PD-L1 opisano jego właściwości antyapoptotyczne na komórkach nowotworowych [41] oraz nasilenie apoptozy limfocytów atakujących komórki nowotworowe o podwyższonej ekspresji PD-L1 [22]. Do tej pory nie zidentyfikowano mechanizmu na drodze którego komórki nowotworowe wzbudzają ekspresję PD-L1 na własnych komórkach, bądź PD-1 na limfocytach naciekających zmianę, jednak fakt, że ekspresja PD-L1 na świeżo izolowanych komórkach nowotworowych jest większa niż od analogicznych komórek w hodowli może świadczyć o znaczeniu mikrośrodowiska komórek nowotworowych w regulacji szlaku PD- 1/PD-L [22,42]. 4. PD-1 oraz PD-L1 jako potencjalne cele w terapii przeciwnowotworowej 5
6 Ze względu na swoją szczególną rolę w organizmie oraz charakterystykę ekspresji w różnych typach nowotworów poszczególne składowe szlaku PD-1/PD-L stały się celem do immunoterapii z wykorzystaniem specyficznych przeciwciał monoklonalnych. Wykazano, że blokowanie PD-L1 na komórkach dendrytycznych prowadzi do wzrostu aktywności i funkcji efektorowych limfocytów [43]. W przypadku przewlekłych infekcji prowadziło to do przywrócenia funkcji "wyczerpanym" limfocytom T [44]. Doświadczenia z komórkami nowotworowymi pokazały, że blokowanie PD-L1 wspiera odpowiedz przeciwnowotworową [27,45-47]. Innym potencjalnym obok terapii przeciwciałami monoklonalnymi środkiem terapeutycznym może być degradacja transkryptu PD-1 przez sirna prowadząca do poprawy funkcji limfocytów [48]. Obecnie prowadzonych jest szereg badań klinicznych na przeciwciałami przeciwko szlakowi PD-1, które w eksperymentach przedklinicznych wykazały działanie przeciwnowotworowe. Jednym z takich przeciwciał jest skierowany przeciwko PD-1 nivolumab (BMS ), który ex vivo powodował wzrost proliferacji i produkcji cytokin limfocytów, które wykazywały wzmożone powinowactwo oraz zabijanie komórek czerniaka w hodowli [49]. Także myszy z czerniakiem i nowotworem przełyku przeżywały dłużej przy terapii nivolumabem i GM-CSF [50]. Nivolumab został włączony do badań klinicznych u 39 pacjentów nowotworami odbytu, płuc, czerniakiem, nerek oraz prostaty [51]. Osiągnięto jedną kompletną remisję dla raka odbytu, oraz dwie częściowe po jednej dla pacjenta z czerniakiem i rakiem nerki. Inne przeciwciało anty-pd-1, pidilizumab (CT-011), w badaniach przedklinicznych wykazało właściwości stymulujące odpowiedz komórkowa przeciwko komórkom szpiczaka mnogiego [52]. Rozpoczęto badania kliniczne w grupie 17 chorych na szereg nowotworów hematologicznych, uzyskując u 1/3 chorych odpowiedź na leczenie. W kolejnym trwającym badaniu użyte zostało przeciwciało anty-pd-1 MK-3475 w grupie chorych z nowotworami litymi, uzyskując do tej pory dwie częściowe remisje w przypadku 6
7 czerniaka [53]. Ligand PD-L1 również jest obiecującym celem w immunoterapii. Nad przeciwciałem skierowanym przeciwko PD-L1 BMS prowadzone jest badanie na grupie 207 chorych z nowotworami litymi, osiągając 9 odpowiedzi w czerniaku, 2 w raku nerki, 5 w niedrobnokomórkowym raku płuca oraz 1 w raku jajnika [54]. Warte zaznaczenia jest, że wstępne wyniki z badań klinicznych sugerują, że ekspresja PD-L1 może stanowić wartość predykcyjną bądź prognostyczną w terapii przeciwciałami anty-pd-1 [51,54]. 5. Podsumowanie Zastosowanie przeciwciał skierowanych przeciwko składowym szlaku PD-1/PD-L1 CTL jest obiecującym przykładem translacji badań na układem immunologicznym do celów terapeutycznych. Dotychczasowe badania przedkliniczne wskazują, że regulacja receptora PD-1 oraz jego ligandów niesie ze sobą szereg korzyści we wspomaganiu przeciwnowotworowej odpowiedzi immunologicznej. Badania kliniczne nad przeciwciałami anty-pd-1 oraz anty-pd-l1 przynoszą wstępne, obiecujące rezultaty. W dalszym ciągu są one jednak na stosunkowo wczesnym etapie zaawansowania i do rozwiązania pozostają kwestie toksyczności dawek, czy występowania efektów ubocznych. Szczególne znaczenie ma monitorowanie zaburzeń autoimmunologicznych, ze względu na ingerowanie w ważny szlak regulujący tolerancję organizmu. Prawdopodobne jest również, że badane środki lecznice będą wykazywały zróżnicowany efekt w zależności od zastosowania w monoterapii, bądź w połączeniu z innymi lekami. Dotychczas dokonany postęp w dziedzinie immunoterapii nowotworów z zastosowaniem przeciwciał przeciwko cząsteczkom PD-1 oraz PD-L1 pozwala sadzić, że ich wykorzystywanie będzie coraz powszechniejsze w przyszłości. Piśmiennictwo 7
8 1. van Noort JM, van Sechel A, Boon J, Boersma WJ, Polman CH, et al. (1993) Minor myelin proteins can be major targets for peripheral blood T cells from both multiple sclerosis patients and healthy subjects. J Neuroimmunol 46: Lohmann T, Leslie RD, Londei M (1996) T cell clones to epitopes of glutamic acid decarboxylase 65 raised from normal subjects and patients with insulin-dependent diabetes. J Autoimmun 9: Lafferty KJ, Andrus L, Prowse SJ (1980) Role of lymphokine and antigen in the control of specific T cell responses. Immunol Rev 51: Lenschow DJ, Walunas TL, Bluestone JA (1996) CD28/B7 system of T cell costimulation. Annu Rev Immunol 14: Grewal IS, Flavell RA (1998) CD40 and CD154 in cell-mediated immunity. Annu Rev Immunol 16: Tsushima F, Yao S, Shin T, Flies A, Flies S, et al. (2007) Interaction between B7-H1 and PD-1 determines initiation and reversal of T-cell anergy. Blood 110: Latchman Y, Wood CR, Chernova T, Chaudhary D, Borde M, et al. (2001) PD-L2 is a second ligand for PD-1 and inhibits T cell activation. Nat Immunol 2: Freeman GJ, Long AJ, Iwai Y, Bourque K, Chernova T, et al. (2000) Engagement of the PD-1 immunoinhibitory receptor by a novel B7 family member leads to negative regulation of lymphocyte activation. J Exp Med 192: Tamura H, Dong H, Zhu G, Sica GL, Flies DB, et al. (2001) B7-H1 costimulation preferentially enhances CD28-independent T-helper cell function. Blood 97: Ishida Y, Agata Y, Shibahara K, Honjo T (1992) Induced expression of PD-1, a novel member of the immunoglobulin gene superfamily, upon programmed cell death. EMBO J 11: Probst HC, McCoy K, Okazaki T, Honjo T, van den Broek M (2005) Resting dendritic cells induce peripheral CD8+ T cell tolerance through PD-1 and CTLA-4. Nat Immunol 6: Liang SC, Latchman YE, Buhlmann JE, Tomczak MF, Horwitz BH, et al. (2003) Regulation of PD-1, PD-L1, and PD-L2 expression during normal and autoimmune responses. Eur J Immunol 33: Keir ME, Butte MJ, Freeman GJ, Sharpe AH (2008) PD-1 and its ligands in tolerance and immunity. Annu Rev Immunol 26: Okazaki T, Honjo T (2007) PD-1 and PD-1 ligands: from discovery to clinical application. Int Immunol 19: Yamazaki T, Akiba H, Iwai H, Matsuda H, Aoki M, et al. (2002) Expression of programmed death 1 ligands by murine T cells and APC. J Immunol 169: Riley JL (2009) PD-1 signaling in primary T cells. Immunol Rev 229: Nishimura H, Agata Y, Kawasaki A, Sato M, Imamura S, et al. (1996) Developmentally regulated expression of the PD-1 protein on the surface of double-negative (CD4-CD8-) thymocytes. Int Immunol 8: Riches JC, Davies JK, McClanahan F, Fatah R, Iqbal S, et al. (2012) T cells from CLL patients exhibit features of T-cell exhaustion but retain capacity for cytokine production. Blood. 19. Dong H, Zhu G, Tamada K, Chen L (1999) B7-H1, a third member of the B7 family, co-stimulates T- cell proliferation and interleukin-10 secretion. Nat Med 5: Tseng SY, Otsuji M, Gorski K, Huang X, Slansky JE, et al. (2001) B7-DC, a new dendritic cell molecule with potent costimulatory properties for T cells. J Exp Med 193: Dong H, Strome SE, Matteson EL, Moder KG, Flies DB, et al. (2003) Costimulating aberrant T cell responses by B7-H1 autoantibodies in rheumatoid arthritis. J Clin Invest 111: Dong H, Strome SE, Salomao DR, Tamura H, Hirano F, et al. (2002) Tumor-associated B7-H1 promotes T-cell apoptosis: a potential mechanism of immune evasion. Nat Med 8: Okazaki T, Maeda A, Nishimura H, Kurosaki T, Honjo T (2001) PD-1 immunoreceptor inhibits B cell receptor-mediated signaling by recruiting src homology 2-domain-containing tyrosine phosphatase 2 to phosphotyrosine. Proc Natl Acad Sci U S A 98:
9 24. Youngnak P, Kozono Y, Kozono H, Iwai H, Otsuki N, et al. (2003) Differential binding properties of B7-H1 and B7-DC to programmed death-1. Biochem Biophys Res Commun 307: Brahmer JR, Drake CG, Wollner I, Powderly JD, Picus J, et al. (2010) Phase I study of single-agent anti-programmed death-1 (MDX-1106) in refractory solid tumors: safety, clinical activity, pharmacodynamics, and immunologic correlates. J Clin Oncol 28: Schreiber RD, Old LJ, Smyth MJ (2011) Cancer immunoediting: integrating immunity's roles in cancer suppression and promotion. Science 331: Iwai Y, Ishida M, Tanaka Y, Okazaki T, Honjo T, et al. (2002) Involvement of PD-L1 on tumor cells in the escape from host immune system and tumor immunotherapy by PD-L1 blockade. Proc Natl Acad Sci U S A 99: Blank C, Gajewski TF, Mackensen A (2005) Interaction of PD-L1 on tumor cells with PD-1 on tumor-specific T cells as a mechanism of immune evasion: implications for tumor immunotherapy. Cancer Immunol Immunother 54: Zang X, Allison JP (2007) The B7 family and cancer therapy: costimulation and coinhibition. Clin Cancer Res 13: Ishida M, Iwai Y, Tanaka Y, Okazaki T, Freeman GJ, et al. (2002) Differential expression of PD-L1 and PD-L2, ligands for an inhibitory receptor PD-1, in the cells of lymphohematopoietic tissues. Immunol Lett 84: Ohigashi Y, Sho M, Yamada Y, Tsurui Y, Hamada K, et al. (2005) Clinical significance of programmed death-1 ligand-1 and programmed death-1 ligand-2 expression in human esophageal cancer. Clin Cancer Res 11: Hamanishi J, Mandai M, Iwasaki M, Okazaki T, Tanaka Y, et al. (2007) Programmed cell death 1 ligand 1 and tumor-infiltrating CD8+ T lymphocytes are prognostic factors of human ovarian cancer. Proc Natl Acad Sci U S A 104: Nomi T, Sho M, Akahori T, Hamada K, Kubo A, et al. (2007) Clinical significance and therapeutic potential of the programmed death-1 ligand/programmed death-1 pathway in human pancreatic cancer. Clin Cancer Res 13: Thompson RH, Kuntz SM, Leibovich BC, Dong H, Lohse CM, et al. (2006) Tumor B7-H1 is associated with poor prognosis in renal cell carcinoma patients with long-term follow-up. Cancer Res 66: Taube JM, Anders RA, Young GD, Xu H, Sharma R, et al. (2012) Colocalization of inflammatory response with B7-h1 expression in human melanocytic lesions supports an adaptive resistance mechanism of immune escape. Sci Transl Med 4: 127ra Mu CY, Huang JA, Chen Y, Chen C, Zhang XG (2011) High expression of PD-L1 in lung cancer may contribute to poor prognosis and tumor cells immune escape through suppressing tumor infiltrating dendritic cells maturation. Med Oncol 28: Thompson RH, Dong H, Lohse CM, Leibovich BC, Blute ML, et al. (2007) PD-1 is expressed by tumor-infiltrating immune cells and is associated with poor outcome for patients with renal cell carcinoma. Clin Cancer Res 13: Xerri L, Chetaille B, Serriari N, Attias C, Guillaume Y, et al. (2008) Programmed death 1 is a marker of angioimmunoblastic T-cell lymphoma and B-cell small lymphocytic lymphoma/chronic lymphocytic leukemia. Hum Pathol 39: Carreras J, Lopez-Guillermo A, Roncador G, Villamor N, Colomo L, et al. (2009) High numbers of tumor-infiltrating programmed cell death 1-positive regulatory lymphocytes are associated with improved overall survival in follicular lymphoma. J Clin Oncol 27: Richendollar BG, Pohlman B, Elson P, Hsi ED (2011) Follicular programmed death 1-positive lymphocytes in the tumor microenvironment are an independent prognostic factor in follicular lymphoma. Hum Pathol 42: Azuma T, Yao S, Zhu G, Flies AS, Flies SJ, et al. (2008) B7-H1 is a ubiquitous antiapoptotic receptor on cancer cells. Blood 111:
10 42. Blank C, Brown I, Peterson AC, Spiotto M, Iwai Y, et al. (2004) PD-L1/B7H-1 inhibits the effector phase of tumor rejection by T cell receptor (TCR) transgenic CD8+ T cells. Cancer Res 64: Brown JA, Dorfman DM, Ma FR, Sullivan EL, Munoz O, et al. (2003) Blockade of programmed death-1 ligands on dendritic cells enhances T cell activation and cytokine production. J Immunol 170: Barber DL, Wherry EJ, Masopust D, Zhu B, Allison JP, et al. (2006) Restoring function in exhausted CD8 T cells during chronic viral infection. Nature 439: Curiel TJ, Wei S, Dong H, Alvarez X, Cheng P, et al. (2003) Blockade of B7-H1 improves myeloid dendritic cell-mediated antitumor immunity. Nat Med 9: Hirano F, Kaneko K, Tamura H, Dong H, Wang S, et al. (2005) Blockade of B7-H1 and PD-1 by monoclonal antibodies potentiates cancer therapeutic immunity. Cancer Res 65: Blank C, Kuball J, Voelkl S, Wiendl H, Becker B, et al. (2006) Blockade of PD-L1 (B7-H1) augments human tumor-specific T cell responses in vitro. Int J Cancer 119: Borkner L, Kaiser A, van de Kasteele W, Andreesen R, Mackensen A, et al. (2010) RNA interference targeting programmed death receptor-1 improves immune functions of tumorspecific T cells. Cancer Immunol Immunother 59: Wong RM, Scotland RR, Lau RL, Wang C, Korman AJ, et al. (2007) Programmed death-1 blockade enhances expansion and functional capacity of human melanoma antigen-specific CTLs. Int Immunol 19: Li B, VanRoey M, Wang C, Chen TH, Korman A, et al. (2009) Anti-programmed death-1 synergizes with granulocyte macrophage colony-stimulating factor--secreting tumor cell immunotherapy providing therapeutic benefit to mice with established tumors. Clin Cancer Res 15: Topalian SL, Hodi FS, Brahmer JR, Gettinger SN, Smith DC, et al. (2012) Safety, activity, and immune correlates of anti-pd-1 antibody in cancer. N Engl J Med 366: Rosenblatt J, Glotzbecker B, Mills H, Vasir B, Tzachanis D, et al. (2011) PD-1 blockade by CT-011, anti-pd-1 antibody, enhances ex vivo T-cell responses to autologous dendritic cell/myeloma fusion vaccine. J Immunother 34: Tolcher AW, Messersmith WA, Mikulski SM, Papadopoulos KP, Kwak EL, et al. (2012) Phase I study of RO , a gamma secretase inhibitor of Notch signaling, in patients with refractory metastatic or locally advanced solid tumors. J Clin Oncol 30: Brahmer JR, Tykodi SS, Chow LQ, Hwu WJ, Topalian SL, et al. (2012) Safety and activity of anti-pd- L1 antibody in patients with advanced cancer. N Engl J Med 366:
Immunoterapia nowotworów
diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics Diagn Lab. 2019; 55(1): 61-66 ISSN 0867-4043 Praca poglądowa Review Article Immunoterapia nowotworów Cancer immunotherapy Grażyna Sygitowicz,
Bardziej szczegółowoPODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz.i): wprowadzenie (komórki, receptory, rozwój odporności nabytej)
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz.i): wprowadzenie (komórki, receptory, rozwój odporności nabytej) Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl Konspekt do wykładu
Bardziej szczegółowoImmunoterapia niedrobnokomórkowego raka płuca. dr n. med. Adam Płużański. Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej
Immunoterapia niedrobnokomórkowego raka płuca dr n. med. Adam Płużański Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii-Instytut im.m Skłodowskiej-Curie w Warszawie Historia prób immunoterapii
Bardziej szczegółowoTolerancja transplantacyjna. Grażyna Korczak-Kowalska Zakład Immunologii Klinicznej Instytut Transplantologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Tolerancja transplantacyjna Grażyna Korczak-Kowalska Zakład Immunologii Klinicznej Instytut Transplantologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Darrell J., et al., Transfusion. 2001, 41 : 419-430. Darrell
Bardziej szczegółowoZnaczenie receptora programowanej śmierci 1 oraz jego ligandów w układzie immunologicznym oraz nowotworach
132 praca poglądowa / review Znaczenie receptora programowanej śmierci 1 oraz jego ligandów w układzie immunologicznym oraz nowotworach The role of receptor programmed death-1 and its ligands in immune
Bardziej szczegółowoPrzeciwciała o działaniu immunomodulacyjnym w terapii nowotworów
Artykuł przeglądowy Review article NOWOTWORY Journal of Oncology 2015, volume 65, number 1, 42 47 DO: 10.5603/NJO.2015.0005 Polskie Towarzystwo Onkologiczne SSN 0029 540X www.nowotwory.viamedica.pl Przeciwciała
Bardziej szczegółowostarszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg
STRESZCZENIE Przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) jest najczęstszą białaczką ludzi starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg kliniczny, zróżnicowane rokowanie. Etiologia
Bardziej szczegółowoStreszczenie pracy doktorskiej mgr Maciej Grzywnowicz
Temat pracy Charakterystyka ekspresji receptora programowanej śmierci 1 oraz jego ligandu w przewlekłej białaczce limfocytowej Cel pracy Jedną z cech procesu nowotworzenia jest wykształcenie przez komórki
Bardziej szczegółowoImmunoterapia chłoniaka Hodgkina Wieslaw Wiktor Jędrzejczak
Immunoterapia chłoniaka Hodgkina Wieslaw Wiktor Jędrzejczak Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Discovery of dendritic cell History of Cancer
Bardziej szczegółowoIL-4, IL-10, IL-17) oraz czynników transkrypcyjnych (T-bet, GATA3, E4BP4, RORγt, FoxP3) wyodrębniono subpopulacje: inkt1 (T-bet + IFN-γ + ), inkt2
Streszczenie Mimo dotychczasowych postępów współczesnej terapii, przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) nadal pozostaje chorobą nieuleczalną. Kluczem do znalezienia skutecznych rozwiązań terapeutycznych
Bardziej szczegółowoPersonalizacja leczenia w hematoonkologii dziecięcej
MedTrends 2016 Europejskie Forum Nowoczesnej Ochrony Zdrowia Zabrze, 18-19 marca 2016 r. Personalizacja leczenia w hematoonkologii dziecięcej Prof. dr hab. n. med. Tomasz Szczepański Katedra i Klinika
Bardziej szczegółowoOdporność nabyta: Nadzieja Drela Wydział Biologii UW, Zakład Immunologii
Odporność nabyta: Komórki odporności nabytej: fenotyp, funkcje, powstawanie, krążenie w organizmie Cechy odporności nabytej Rozpoznawanie patogenów przez komórki odporności nabytej: receptory dla antygenu
Bardziej szczegółowoLp. tydzień wykłady seminaria ćwiczenia
Lp. tydzień wykłady seminaria ćwiczenia 21.02. Wprowadzeniedozag adnieńzwiązanychzi mmunologią, krótka historiaimmunologii, rozwójukładuimmun ologicznego. 19.02. 20.02. Wprowadzenie do zagadnień z immunologii.
Bardziej szczegółowoProgrammed death receptor PD-1 as a potential target in anticancer therapy
Programmed death receptor PD-1 as a potential target in anticancer therapy Monika Pilecka 1,2, Anna Brzozowska 2,3, Maria Mazurkiewicz 2,3 1 Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Człowieka, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoTolerancja immunologiczna
Tolerancja immunologiczna autotolerancja, tolerancja na alloantygeny i alergeny dr Katarzyna Bocian Zakład Immunologii kbocian@biol.uw.edu.pl Funkcje układu odpornościowego obrona bakterie alergie wirusy
Bardziej szczegółowoImmunoterapia w praktyce rak nerki
Immunoterapia w praktyce rak nerki VII Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy Warszawa 09 sierpień 2018 Piotr Tomczak Uniwersytet Medyczny Poznań Katedra i Klinika Onkologii Leczenie mrcc - zalecenia
Bardziej szczegółowoImmunoterapia raka płuca
Immunoterapia raka płuca Nowa perspektywa leczenia? Dr n. med. Adam Płużański Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii-Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie Medycyna XXI
Bardziej szczegółowoCzy immunoterapia nowotworów ma racjonalne podłoże? Maciej Siedlar
Czy immunoterapia nowotworów ma racjonalne podłoże? Maciej Siedlar Zakład Immunologii Klinicznej Katedra Immunologii Klinicznej i Transplantologii Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, oraz Uniwersytecki
Bardziej szczegółowoStreszczenie wykładu: KONTROLA FUNKCJI REGULATOROWYCH KOMÓREK TREGS FOXP3+ JAKO CEL TERAPII PRZECIWNOWOTWOROWEJ
Dr Roman Krzysiek, MD, PhD. Streszczenie wykładu: KONTROLA FUNKCJI REGULATOROWYCH KOMÓREK TREGS FOXP3+ JAKO CEL TERAPII PRZECIWNOWOTWOROWEJ Immunoterapia to strategia leczenia przeciwnowotworowego polegająca
Bardziej szczegółowoGdański Uniwersytet Medyczny Wydział Lekarski. Udział mikrorna w procesie starzenia się ludzkich limfocytów T. Joanna Frąckowiak
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Lekarski Udział mikrorna w procesie starzenia się ludzkich limfocytów T Joanna Frąckowiak Rozprawa doktorska Praca wykonana w Katedrze i Zakładzie Fizjopatologii Gdańskiego
Bardziej szczegółowoOdporność nabyta: podstawy rozpoznawania antygenów przez limfocyty T
Odporność nabyta: podstawy rozpoznawania antygenów przez limfocyty T Główny układ zgodności tkankowej Restrykcja MHC Przetwarzanie i prezentacja antygenu Komórki prezentujące antygen Nadzieja Drela Wydział
Bardziej szczegółowoPODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl Konspekt wykładu Rozpoznanie antygenu
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - Ocena ekspresji Fas i FasL na limfocytach krwi obwodowej chorych na raka krtani Evaluation of Fas and FasL expression on peripheral blood lymphocytes in patients with laryngesl cancer 1, Krzysztof
Bardziej szczegółowoLeki immunomodulujące-przełom w leczeniu nowotworów hematologicznych
Leki immunomodulujące-przełom w leczeniu nowotworów hematologicznych Jadwiga Dwilewicz-Trojaczek Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa
Bardziej szczegółowoLimfocyty T regulatorowe w immunopatologii i immunoterapii chorób alergicznych
Limfocyty T regulatorowe w immunopatologii i immunoterapii chorób alergicznych Dr hab. n. med. Aleksandra Szczawińska- Popłonyk Klinika Pneumonologii, Alergologii Dziecięcej i Immunologii Klinicznej UM
Bardziej szczegółowoOcena. rozprawy doktorskiej mgr Moniki Grygorowicz pt. Wpływ lenalidomidu na interakcje
Prof. dr hab. n. med. Jacek Roliński KATEDRA I ZAKŁAD IMMUNOLOGII KLINICZNEJ UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE ul. Chodźki 4a Tel. (0-81) 448 64 20 20-093 Lublin fax (0-81) 448 64 21 e-mail: jacek.rolinski@gmail.com
Bardziej szczegółowoPiotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi
Piotr Potemski Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy, Warszawa, 10-12.08.2016 1 Obserwowane są samoistne regresje zmian przerzutowych
Bardziej szczegółowoNowe podejście w leczeniu szpiczaka plazmocytowego
Nowe podejście w leczeniu szpiczaka plazmocytowego Krzysztof Giannopoulos Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej Uniwersytet Medyczny w Lublinie Model przebiegu szpiczaka mnogiego 10 Choroba bezobjawowa Choroba
Bardziej szczegółowoRak płuca postępy 2014
Rak płuca postępy 2014 Dr n. med. Adam Płużański Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii-Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie Onkologia 2014. Warszawa, 21/10/2014 r. Epidemiologia
Bardziej szczegółowoNowotwory układu chłonnego
Nowotwory układu chłonnego Redakcja: Krzysztof Warzocha, Monika Prochorec-Sobieszek, Ewa Lech-Marańda Zespół autorski: Sebastian Giebel, Krzysztof Jamroziak, Przemysław Juszczyński, Ewa Kalinka-Warzocha,
Bardziej szczegółowoPrzewlekła białaczka limfocytowa
Przewlekła białaczka limfocytowa Ewa Lech-Marańda Klinika Hematologii Instytutu Hematologii i Transfuzjologii Klinika Hematologii i Transfuzjologii CMKP Przewlekła białaczka limfocytowa (CLL) Początek
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoPOSTĘPY W LECZENIU PBL
POSTĘPY W LECZENIU PBL Klinika Chorób Wewnętrznych i Hematologii Wojskowy Instytut Medyczny Prof. dr hab. med. Piotr Rzepecki Terapia przełomowa Pojęcie terapii przełomowych w hematoonkologii zostało wprowadzone
Bardziej szczegółowoRola receptorów hamujących odpowiedź immunologiczną w przewlekłych zakażeniach wirusowych*
Borgis Med Rodz 2017; 20(2): 148-155 Magdalena Wąsik 1, Anna Ziemiańska 1, Marzena Lenart 2 Rola receptorów hamujących odpowiedź immunologiczną w przewlekłych zakażeniach wirusowych* The role of immune
Bardziej szczegółowoOdporność nabyta: podstawy rozpoznawania antygenów przez limfocyty T
Odporność nabyta: podstawy rozpoznawania antygenów przez limfocyty T Główny układ zgodności tkankowej Restrykcja MHC Przetwarzanie i prezentacja antygenu Komórki prezentujące antygen Nadzieja Drela Wydział
Bardziej szczegółowoZnaczenie PFS oraz OS w analizach klinicznych w onkologii
Znaczenie PFS oraz OS w analizach klinicznych w onkologii experience makes the difference Magdalena Władysiuk, lek. med., MBA Cel terapii w onkologii/hematologii Kontrola rozwoju choroby Kontrola objawów
Bardziej szczegółowoFolia Medica Lodziensia
Folia Medica Lodziensia tom 38 suplement 1 2011 Folia Medica Lodziensia, 2011, 38/S1:5-124 ZNACZENIE WYBRANYCH POPULACJI KOMÓREK IMMUNOLOGICZNYCH W LECZENIU ZAOSTRZEŃ STWARDNIENIA ROZSIANEGO Z ZASTOSOWANIEM
Bardziej szczegółowoImmunologia komórkowa
Immunologia komórkowa ocena immunofenotypu komórek Mariusz Kaczmarek Immunofenotyp Definicja I Charakterystyczny zbiór antygenów stanowiących elementy różnych struktur komórki, związany z jej różnicowaniem,
Bardziej szczegółowoCzerniak: czy nowe leki wydłużają życie?
WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY Klinika Dermatologiczna CSK MON Czerniak: czy nowe leki wydłużają życie? Witold Owczarek Czerniak Czerniak Stopień I/II 5-letnie przeżycie 97%-53% Stopień III 5-letnie przeżycie
Bardziej szczegółowoOcena ekspresji genu ABCG2 i białka oporności raka piersi (BCRP) jako potencjalnych czynników prognostycznych w raku jelita grubego
Aleksandra Sałagacka Ocena ekspresji genu ABCG2 i białka oporności raka piersi (BCRP) jako potencjalnych czynników prognostycznych w raku jelita grubego Pracownia Biologii Molekularnej i Farmakogenomiki
Bardziej szczegółowoRola przeciwciał neutralizujących w terapiach SM (ciągle dyskutowana) Konrad Rejdak
Rola przeciwciał neutralizujących w terapiach SM (ciągle dyskutowana) Konrad Rejdak Katedra i Klinika Neurologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie Immunogeniczność preparatów biologicznych Rossman, 2004
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Summary. Review. Postepy Hig Med Dosw (online), 2016; 70: e-issn
Postepy Hig Med Dosw (online), 2016; 70: 1044-1058 e-issn 1732-2693 www.phmd.pl Review Received: 2016.05.09 Accepted: 2016.08.03 Published: 2016.10.04 Szlak sygnałowy PD1/PD1L, cząsteczka HLA-G i limfocyty
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoRAK PŁUCA A CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE
Beata Brajer-Luftmann Katedra i Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej UM w Poznaniu TPT 30.11.2013r. Najczęstszy nowotwór na świecie (ok. 1,2 mln zachorowań i ok. 1,1ml zgonów)
Bardziej szczegółowoProfilaktyka i leczenie czerniaka. Dr n. med. Jacek Calik
Profilaktyka i leczenie czerniaka Dr n. med. Jacek Calik Czerniaki Czerniaki są grupą nowotworów o bardzo zróżnicowanej biologii, przebiegu i rokowaniu. Nowotwory wywodzące się z melanocytów. Pochodzenie
Bardziej szczegółowoTerapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce
Warszawa, 27.01.2016 Seminarium naukowe: Terapie przełomowe w onkologii i hematoonkologii a dostępność do leczenia w Polsce na tle Europy Terapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce Dr n.
Bardziej szczegółowoOdmienności podejścia terapeutycznego w rzadszych podtypach raka jajnika
Odmienności podejścia terapeutycznego w rzadszych podtypach raka jajnika Rak jajnika: nowe wyzwania diagnostyczno - terapeutyczne Warszawa, 15-16.05.2015 Dagmara Klasa-Mazurkiewicz Gdański Uniwersytet
Bardziej szczegółowoKatalog ryczałtów za diagnostykę w programach lekowych
Katalog ryczałtów za diagnostykę w programach lekowych Lp. Kod Nazwa świadczenia Ryczałt roczny (punkty) Uwagi 1 2 3 4 5 1 5.08.08.0000001 Diagnostyka w programie leczenia przewlekłego WZW typu B lamiwudyną
Bardziej szczegółowoOdpowiedź układu immunologicznego na zakażenie wirusami brodawczaka ludzkiego wpływ na kancerogenezę i wyniki leczenia przeciwnowotworowego
Odpowiedź układu immunologicznego na zakażenie wirusami brodawczaka ludzkiego wpływ na kancerogenezę i wyniki leczenia przeciwnowotworowego Beata Biesaga Zakład Radiobiologii Klinicznej, Centrum Onkologii
Bardziej szczegółowo(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2121731 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 21.02.08 087443.6 (97)
Bardziej szczegółowoWskaźniki włóknienia nerek
Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich
Bardziej szczegółowoOcena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych
Karolina Klara Radomska Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Streszczenie Wstęp Ostre białaczki szpikowe (Acute Myeloid Leukemia, AML) to grupa nowotworów mieloidalnych,
Bardziej szczegółowoZaburzenia odporności komórkowej u chorych na stwardnienie rozsiane
ISSN 1734 5251 www.neuroedu.pl OFICJALNE PORTALE INTERNETOWE PTN www.ptneuro.pl Zaburzenia odporności komórkowej u chorych na stwardnienie rozsiane Małgorzata Bilińska Katedra i Klinika Neurologii Akademii
Bardziej szczegółowoLeczenie biologiczne co to znaczy?
Leczenie biologiczne co to znaczy? lek med. Anna Bochenek Centrum Badawcze Współczesnej Terapii C B W T 26 Październik 2006 W oparciu o materiały źródłowe edukacyjnego Grantu, prezentowanego na DDW 2006
Bardziej szczegółowoKatalog ryczałtów za diagnostykę w programach lekowych
Katalog ryczałtów za diagnostykę w programach lekowych Lp. Kod Nazwa świadczenia Ryczałt roczny (punkty) Uwagi 1 2 3 4 5 1 5.08.08.0000001 Diagnostyka w programie leczenia przewlekłego WZW typu B lamiwudyną
Bardziej szczegółowoRak płuca. Dr n. med. Adam Płużański Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii-Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie
Rak płuca Dr n. med. Adam Płużański Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii-Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie Warszawa, 6/10/2015 r. Epidemiologia Na świecie- 1,6 mln
Bardziej szczegółowoDlaczego immunoterapia?
Dlaczego immunoterapia? I WIOSENNA AKADEMIA IMMUNO-ONKOLOGICZNA DLA DZIENNIKARZY Stefan Bogusławski 11 czerwca 2019 Immunoterapia w nowotworach informacje ogólne strategia leczenia przeciwnowotworowego
Bardziej szczegółowoczerniak (nowotwór skóry), który rozprzestrzenił się lub którego nie można usunąć chirurgicznie;
EMA/524789/2017 EMEA/H/C/003820 Streszczenie EPAR dla ogółu społeczeństwa pembrolizumab Niniejszy dokument jest streszczeniem Europejskiego Publicznego Sprawozdania Oceniającego (EPAR) dotyczącego leku.
Bardziej szczegółowoKeytruda (pembrolizumab)
EMA/235911/2019 EMEA/H/C/003820 Przegląd wiedzy na temat leku Keytruda i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE Co to jest lek Keytruda i w jakim celu się go stosuje Keytruda
Bardziej szczegółowoNON-HODGKIN S LYMPHOMA
NON-HODGKIN S LYMPHOMA Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku We Wrocławiu Aleksandra Bogucka-Fedorczuk DEFINICJA Chłoniaki Non-Hodgkin (NHL) to heterogeniczna grupa nowotworów charakteryzująca
Bardziej szczegółowoPrzegląd wiedzy na temat leku Opdivo i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE
EMA/489091/2018 EMEA/H/C/003985 Przegląd wiedzy na temat leku Opdivo i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE Co to jest lek Opdivo i w jakim celu się go stosuje Opdivo jest
Bardziej szczegółowodr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny DOPING GENOWY 3 CIEMNA STRONA TERAPII GENOWEJ
dr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny DOPING GENOWY 3 CIEMNA STRONA TERAPII GENOWEJ KOMÓRKI SATELITARNE (ang. stem cells) potencjał regeneracyjny mięśni HIPERTROFIA MIĘŚNI University College London,
Bardziej szczegółowoKomórki CAR-T: nowy sposób leczenia nowotworów krwi Wiesław Wiktor Jędrzejczak
Komórki CAR-T: nowy sposób leczenia nowotworów krwi Wiesław Wiktor Jędrzejczak Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w Warszawie Jeżeli uświadomimy
Bardziej szczegółowoZnaczenie kliniczne interleukiny 6 (IL-6) jako czynnika rokowniczego w chorobie nowotworowej
Znaczenie kliniczne interleukiny 6 (IL-6) jako czynnika rokowniczego w chorobie nowotworowej Clinical significance of interleukin-6 (IL-6) as a prognostic factor of cancer disease Marta Łukaszewicz, Barbara
Bardziej szczegółowoOnkogeneza i zjawisko przejścia nabłonkowomezenchymalnego. Gabriel Wcisło Klinika Onkologii Wojskowego Instytutu Medycznego, CSK MON, Warszawa
Onkogeneza i zjawisko przejścia nabłonkowomezenchymalnego raka jajnika Gabriel Wcisło Klinika Onkologii Wojskowego Instytutu Medycznego, CSK MON, Warszawa Sześć diabelskich mocy a komórka rakowa (Gibbs
Bardziej szczegółowoZespoły mielodysplastyczne
Zespoły mielodysplastyczne J A D W I G A D W I L E W I C Z - T R O J A C Z E K K L I N I K A H E M ATO LO G I I, O N KO LO G I I I C H O R Ó B W E W N Ę T R Z N YC H WA R S Z AW S K I U N I W E R S Y T
Bardziej szczegółowoPRZEGLĄD AKTUALNYCH NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REUMATOLOGII
PRZEGLĄD AKTUALNYCH NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REUMATOLOGII Prof. dr hab. n med. Małgorzata Wisłowska Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA Cytokiny Hematopoetyczne
Bardziej szczegółowoPrzeciwciała monoklonalne przeciw immunologicznym punktom kontroli w leczeniu chorych na nowotwory
PRACA PRZEGLĄDOWA Paweł Krawczyk, Kamila Wojas-Krawczyk Katedra i Klinika Pneumonologii, Onkologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Przeciwciała monoklonalne przeciw immunologicznym punktom
Bardziej szczegółowoRozdział 1 zawiera ogólne informacje na temat biogenezy i funkcji mirna, roli mirna w limfocytach T, jak również informacje dotyczące RZS.
Streszczenie STRESZCZENIE Limfocyty T CD4+ odgrywają kluczową rolę w odpowiedzi immunologicznej, jednak molekularne mechanizmy odpowiedzialne za ich rozwój i funkcję pozostają nadal w sferze intensywnych
Bardziej szczegółowoHematoonkologia w liczbach. Dr n med. Urszula Wojciechowska
Hematoonkologia w liczbach Dr n med. Urszula Wojciechowska Nowotwory hematologiczne wg Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (rew 10) C81 -Chłoniak Hodkina C82-C85+C96
Bardziej szczegółowoDodatek F. Dane testowe
Dodatek F. Dane testowe Wszystkie dane wykorzystane w testach pochodzą ze strony http://sdmc.lit.org.sg/gedatasets/datasets.html. Na stronie tej zamieszczone są różne zbiory danych zebrane z innych serwisów
Bardziej szczegółowoIngrid Wenzel. Rozprawa doktorska. Promotor: dr hab. med. Dorota Dworakowska
Ingrid Wenzel KLINICZNE ZNACZENIE EKSPRESJI RECEPTORA ESTROGENOWEGO, PROGESTERONOWEGO I ANDROGENOWEGO U CHORYCH PODDANYCH LECZNICZEMU ZABIEGOWI OPERACYJNEMU Z POWODU NIEDROBNOKOMÓRKOWEGO RAKA PŁUC (NDKRP)
Bardziej szczegółowoBeata Talar Molekularne mechanizmy działania pentoksyfiliny w komórkach czerniaka Promotor: prof. dr hab. Małgorzata Czyż
Beata Talar Molekularne mechanizmy działania pentoksyfiliny w komórkach czerniaka Promotor: prof. dr hab. Małgorzata Czyż Rozprawa doktorska przygotowana w Zakładzie Biologii Molekularnej Nowotworów Katedry
Bardziej szczegółowoRak trzustki cele terapeutyczne. Sekwencja leczenia.
Rak trzustki cele terapeutyczne. Sekwencja leczenia. Leszek Kraj Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny W
Bardziej szczegółowoCeny oczekiwane w rodzaju: leczenie szpitalne - programy zdrowotne (lekowe) obowiązujące od 01.07.2012 r. Cena Oczekiwana 03.0000.301.
Ceny oczekiwane w rodzaju: leczenie szpitalne - programy zdrowotne (lekowe) obowiązujące od 01.07.2012 r. Kod Zakresu Nazwa Zakresu Cena Oczekiwana 03.0000.301.02 PROGRAM LECZENIA PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU
Bardziej szczegółowoPiotr Kopiński 1,2, Agata Giżycka 2, Magdalena Macko 2, Joanna Chorostowska-Wynimko 3 IMMUNOTERAPIA RAKA PŁUCA. CZĘŚĆ I: IMMUNOTERAPIA BIERNA
Państwo i Społeczeństwo 2017 (XVII) nr 4 e-issn 2451-0858 ISSN 1643-8299 Piotr Kopiński 1,2, Agata Giżycka 2, Magdalena Macko 2, Joanna Chorostowska-Wynimko 3 1. Collegium Medicum, Uniwersytet Mikołaja
Bardziej szczegółowoEuropejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
Bardziej szczegółowoDr hab.n.med. Małgorzata Krawczyk-Kuliś Katowice, 29.09.2015. Recenzja. rozprawy doktorskiej Lekarza Pawła Jarosza
Dr hab.n.med. Małgorzata Krawczyk-Kuliś Katowice, 29.09.2015 Katedra i Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach ul. Dąbrowskiego 25 40-032 Katowice Recenzja
Bardziej szczegółowoImmunoonkologia a przełom w leczeniu raka płuca. (ze szczególnym uwzględnieniem NDRP)
Immunoonkologia a przełom w leczeniu raka płuca (ze szczególnym uwzględnieniem NDRP) Prof. dr hab. n. med. Janusz Milanowski 1 Dr n. med. Izabela Chmielewska 1 1 Katedra i Klinika Pneumonologii, Onkologii
Bardziej szczegółowoCeny oczekiwane w rodzaju: leczenie szpitalne - programy zdrowotne (lekowe) obowiązujące od r. Cena Oczekiwana
Ceny oczekiwane w rodzaju: leczenie szpitalne - programy zdrowotne (lekowe) obowiązujące od 01.07.2012 r. Kod Zakresu Nazwa Zakresu Cena Oczekiwana 03.0000.301.02 PROGRAM LECZENIA PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU
Bardziej szczegółowoRola układu receptor CD40 ligand CD40 (CD40/D40L) w procesach zapalnych
Rola układu receptor CD40 ligand CD40 (CD40/D40L) w procesach zapalnych prof. dr hab. n. med. Alicja Kasperska-Zając dr n. med. Tatiana Jasińska Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych, Dermatologii
Bardziej szczegółowoNowe możliwości leczenia ostrej białaczki limfoblastycznej. Bożena Katarzyna Budziszewska
Nowe możliwości leczenia ostrej białaczki limfoblastycznej Bożena Katarzyna Budziszewska Ostra białaczka limfoblastyczna (acute lymphoblastic leukemia, ALL) biologicznie heterogenna grupa chorób o szybkim
Bardziej szczegółowoPiotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi
Piotr Potemski Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy, Warszawa, 10-12.08.2016 1 Lepiej skazać stu niewinnych ludzi, niż jednego
Bardziej szczegółowoBadania osobniczej promieniowrażliwości pacjentów poddawanych radioterapii. Andrzej Wójcik
Badania osobniczej promieniowrażliwości pacjentów poddawanych radioterapii Andrzej Wójcik Zakład Radiobiologii i Immunologii Instytut Biologii Akademia Świętokrzyska Świętokrzyskie Centrum Onkologii Fig.
Bardziej szczegółowoCzęść praktyczna: Metody pozyskiwania komórek do badań laboratoryjnych cz. I
Ćwiczenie 1 Część teoretyczna: Budowa i funkcje układu odpornościowego 1. Układ odpornościowy - główne funkcje, typy odpowiedzi immunologicznej, etapy odpowiedzi odpornościowej. 2. Komórki układu immunologicznego.
Bardziej szczegółowoLECZENIE KOBIET Z ROZSIANYM, HORMONOZALEŻNYM, HER2 UJEMNYM RAKIEM PIERSI. Maria Litwiniuk Warszawa 28 maja 2019
LECZENIE KOBIET Z ROZSIANYM, HORMONOZALEŻNYM, HER2 UJEMNYM RAKIEM PIERSI Maria Litwiniuk Warszawa 28 maja 2019 Konflikt interesów Wykłady sponsorowane dla firm: Teva, AstraZeneca, Pfizer, Roche Sponorowanie
Bardziej szczegółowoBiałaczka limfatyczna
www.oncoindex.org SUBSTANCJE CZYNNE W LECZENIU: Białaczka limfatyczna OBEJMUJE PRZEWLEKŁĄ BIAŁACZKĘ LIMFOCYTOWĄ (PBL) I OSTRĄ BIAŁACZKĘ LIMFOBLASTYCZNĄ (ALL) Clofarabine Leczenie ostrej białaczki limfoblastycznej
Bardziej szczegółowoWybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist
Wybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist (IF-4) Dr n. med. Lubomir Bodnar Klinika Onkologii, Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie Warszawa
Bardziej szczegółowodiagnostyka różnicowa złośliwych i niezłośliwych zmian w jajnikach nie tylko CA 125 i HE4, ale również wybrane wykładniki gospodarki lipidowej
diagnostyka różnicowa złośliwych i niezłośliwych zmian w jajnikach nie tylko CA 125 i HE4, ale również wybrane wykładniki gospodarki lipidowej Pracownia Markerów Nowotworowych Zakładu Patologii i Diagnostyki
Bardziej szczegółowoPraktyczne stosowanie terapii celowanej w hematologii aktualne problemy
Prof. Andrzej Hellmann Katedra i Klinika Hematologii i Transplantologii Gdański Uniwersytet Medyczny Praktyczne stosowanie terapii celowanej w hematologii aktualne problemy Seminarium Edukacyjne Innowacje
Bardziej szczegółowoOcena spontanicznej apoptozy komórek nowotworowych w odniesieniu do czynników prognostycznych przewlekłej białaczki limfocytowej
Postępy Nauk Medycznych, t. XXVI, nr 10, 2013 Borgis *Arkadiusz Macheta, Katarzyna Radko, Agnieszka Szymczyk, Piotr Klimek, Sylwia Chocholska, Monika Podhorecka Ocena spontanicznej apoptozy komórek nowotworowych
Bardziej szczegółowoRak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;
Bardziej szczegółowolimfocytów T CD8+ z ekspresją czynnika transkrypcyjnego FoxP3+ w zrębie guza, jako niezależnych i często pomocniczych czynników prognostycznych, u cho
STRESZCZENIE Rak jelita grubego (RJG) jest jednym z najczęstszych nowotworów występujących zarówno w polskiej jak i europejskiej populacji. Nowotwór ten wykrywany jest w zdecydowanej większości przypadków
Bardziej szczegółowoMateriał i metody. Wyniki
Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).
Bardziej szczegółowoNowe leki onkologiczne kierunki poszukiwań. 20 września 2013 roku
Nowe leki onkologiczne kierunki poszukiwań 20 września 2013 roku Wyzwania Nowotwór ma być wyleczalny. Nowotwór ma z choroby śmiertelnej stać się chorobą przewlekłą o długim horyzoncie czasowym. Problemy
Bardziej szczegółowoPrzegląd wiedzy na temat leku Opdivo i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE
EMA/55246/2019 EMEA/H/C/003985 Przegląd wiedzy na temat leku Opdivo i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE Co to jest lek Opdivo i w jakim celu się go stosuje Opdivo jest lekiem
Bardziej szczegółowoOcena wewnątrzkomórkowej ekspresji interleukiny 17 u pacjentek z rakiem jajnika
Ocena wewnątrzkomórkowej ekspresji interleukiny 17 u pacjentek z rakiem jajnika Evaluation of the intracellular expression of interleukin 17 in patients with ovarian cancer Rogala Ewelina 1, Nowicka Aldona
Bardziej szczegółowoZastosowanie metabolomiki w diagnostyce medycznej Nowoczesne metody wykrywania chorób
Zastosowanie metabolomiki w diagnostyce medycznej Nowoczesne metody wykrywania chorób Wojciech Wojtowicz wojciech.wojtowicz@pwr.edu.pl Bioorganic Chemistry Group Department of Chemistry Wrocław University
Bardziej szczegółowoMaciej Korpysz. Zakład Diagnostyki Biochemicznej UM Lublin Dział Diagnostyki Laboratoryjnej Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 w Lublinie
Nowe możliwości oceny białka monoklonalnego za pomocą oznaczeń par ciężki-lekki łańcuch immunoglobulin (test Hevylite) u chorych z dyskrazjami plazmocytowymi. Maciej Korpysz Zakład Diagnostyki Biochemicznej
Bardziej szczegółowoCzym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii?
Czym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii? Wykorzystanie nowych technik molekularnych w badaniach nad genetycznymi i epigenetycznymi mechanizmami transformacji nowotworowej
Bardziej szczegółowo