Tematyka dzisiejszych zajęć. PRZEDSIĘBIORSTWO - definicja. PRZEDSIĘBIORSTWO - definicja

Transkrypt

1 Tematyka dzisiejszych zajęć Podstawy Funkcjonowania Przedsiębiorstw Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej przedsiębiorstwo przedsiębiorca działalność gospodarcza swoboda działalności gospodarczej ograniczenia dr Michał Pachowski PRZEDSIĘBIORSTWO - definicja Co to jest przedsiębiorstwo? Ujęcie: ekonomiczne Przedsiębiorstwo = Firma prawne Przedsiębiorstwo Firma PRZEDSIĘBIORSTWO - definicja Przedsiębiorstwo wg J. Duraja Pojęcie przedsiębiorstwa można określić w trzech wymiarach (...) ujęcie czynnościowe ( przedsiębiorstwo jest prowadzone przez przedsiębiorcę); ujęcie rzeczowe ( przedsiębiorstwo to majątek (kapitał) ); ujęcie podmiotowe ( przedsiębiorstwo = przedsiębiorca (jako osoba i czynności przez niego wykonywane) ). 1

2 PRZEDSIĘBIORSTWO - definicja Przedsiębiorstwo wg S. Sudoł Przedsiębiorstwo jednostka prowadząca działalność gospodarczą, dążącą do zaspokojenia potrzeb innych podmiotów życia społecznego przez wytwarzanie produktów lub świadczenie usług, przy czym działalność ta jest motywowana chęcią uzyskania korzyści majątkowych i prowadzona samodzielnie na ryzyko właściciela lub właścicieli PRZEDSIĘBIORSTWO - definicja Przedsiębiorstwo wg J.Lichterskiego Przedsiębiorstwo to jednostka gospodarcza wyodrębniona pod względem ekonomicznym, organizacyjnym i prawnym. PRZEDSIĘBIORSTWO - definicja Generalnie można wyróżnić trzy zasadnicze podejścia do określenia przedsiębiorstwa: 1. podejście techniczno-wytwórcze, 2. podejście finansowych korzyści, 3. podejście funkcjonalne. Nie istnieje jednoznaczna i jednolita definicja ekonomiczna przedsiębiorstwa. PRZEDSIĘBIORSTWO - definicja Kodeks Cywilny art Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych, przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.(...) 2

3 Firma definicja Kodeks Cywilny art Przedsiębiorca działa pod firmą. Kodeks Cywilny art Firmą osoby prawnej jest jej nazwa. PRZEDSIĘBIORSTWO - cechy Cechy przedsiębiorstwa odrębność prawna odrębność ekonomiczna odrębność organizacyjna odrębność techniczno-produkcyjna (organizacyjno-techniczna) odrębność terytorialna PRZEDSIĘBIORSTWO - funkcje Funkcje przedsiębiorstwa funkcja produkcyjna funkcja techniczno-rozwojowa funkcja logistyki funkcja organizacyjna funkcja finansowa funkcja dochodowa funkcja socjalna funkcja przedsiębiorczości PRZEDSIĘBIORCA - definicja Kto to jest przedsiębiorca? Ujęcia: ekonomiczne prawne 3

4 PRZEDSIEBIORCA - definicja Przedsiębiorca w sensie ekonomicznym: osoba lub grupa osób kierująca (zarządzająca) przedsiębiorstwem. Przedsiębiorca może być sam właściciel przedsiębiorstwa (charakterystyczne dla małych podmiotów) lub wynajęty przez właścicieli specjalista-menedżer (charakterystyczne dla większych podmiotów). PRZEDSIEBIORCA - definicja Przedsiębiorcą jest: dyrektor rada dyrektorów. menedżer zarząd PRZEDSIEBIORCA - definicja Kodeks Cywilny art osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art , prowadzącą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA - definicja Co to jest działalność gospodarcza? Ujęcia: ekonomiczne prawne Czy aukcja internetowa jest działalnością gospodarczą? 4

5 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA Akty prawne określające Działalność Gospodarczą: ustawa o swobodzie działalności gospodarczej ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawa o podatku od towarów i usług DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA Działalność gospodarcza wg Ustawy o Swobodzie Działalności Gospodarczej (art. 2.) zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA Działalność gospodarcza wg Ustawy o Podatku Dochodowym Od Osób Fizycznych (art. 5a.) działalność gospodarcza albo pozarolnicza działalność gospodarcza to działalność zarobkowa: a) wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa, b) polegająca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, c) polegająca na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 9, DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA Działalność gospodarcza wg Ustawy o Podatku od Towarów i Usług (art. 15.) 2. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. 5

6 SWOBODA DZIAŁALNOSCI GOSPODARCZEJ Czy w Polsce mamy swobodę działalności gospodarczej? SWOBODA DZIAŁALNOSCI GOSPODARCZEJ Akty prawne określające Swobodę Działalności Gospodarczej: Konstytucja RP Ustawa o Swobodzie Działalności Gospodarczej SWOBODA DZIAŁALNOSCI GOSPODARCZEJ Konstytucji RP (art. 20.): Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej (...) stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. SWOBODA DZIAŁALNOSCI GOSPODARCZEJ Swoboda działalności gospodarczej wg UoSDG (art. 6.): Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach. 6

7 Raport Doing Business Ranking Raport Doing Business Polska SWOBODA DZIAŁALNOSCI GOSPODARCZEJ Czy w Polsce każdy może prowadzić działalność gospodarcza? SWOBODA DZIAŁALNOSCI GOSPODARCZEJ Jakie występują rodzaje ograniczeń? Rodzaje ograniczeń: - koncesja - licencja - zezwolenie - wpis do rejestru działalności regulowanej 7

8 Ograniczenia wg UoSDG: Art Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej albo po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym od r. Ograniczenia wg UoSDG: Art Przepisu ust. 1 nie stosuje się, w przypadku gdy ustawy uzależniają podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej od obowiązku uzyskania przez przedsiębiorcę koncesji albo zezwolenia, o którym mowa w art. 75. od r. Konstytucja RP (art. 22.): Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne w drodze ustawy ze względu na ważny interes publiczny. Koncesja (UoSDG art. 46) jest to władczy akt administracyjny wydawany przez organ koncesyjny. Akt ten upoważnia koncesjonariusza do prowadzenia ściśle określonej działalności gospodarczej. Koncesjonowanie wprowadza się w przypadku działalności, które mają szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny. (UoSDG art minimum 5lat maksimum 50lat, chyba że krótszy czas) 8

9 Art. 46. Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych; wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią; ochrony osób i mienia; rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych; przewozów lotniczych. Regulowana działalność gospodarcza działalność gospodarczą, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa. Art Jeżeli przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną w rozumieniu niniejszej ustawy, przedsiębiorca może wykonywać tę działalność, jeżeli spełnia szczególne warunki określone przepisami tej odrębnej ustawy i po uzyskaniu wpisu w rejestrze działalności regulowanej, z zastrzeżeniem art. 75. Katalog działalności regulowanych: 1. Działalność gospodarcza w zakresie przechowywania dokumentacji osobowej i płacowej pracodawców o czasowym okresie przechowywania; 2. Działalność gospodarcza polegająca na świadczeniu usług turystycznych obejmujących: - polowania wykonywane przez cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, - polowania za granicą; 3. Działalność gospodarcza w zakresie organizacji profesjonalnego współzawodnictwa sportowego; 4. Działalność gospodarcza w zakresie kształcenia podyplomowego; 5. Prowadzenie: - indywidualnej praktyki pielęgniarek, położnych, - indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarek, położnej - grupowej praktyki pielęgniarek, położnych; 7. Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów; 8. Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców; 9. Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia pracowni psychologicznej; 10. Działalność gospodarcza w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia za zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych; 11. Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia przedsiębiorstwa składowego; 12. Działalność gospodarcza w zakresie wyrobu, oczyszczania, skażania lub odwadniania alkoholu etylowego; 13. Działalność gospodarcza w zakresie organizowania wyścigów konnych; 14. Wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie usług detektywistycznych; 15. Działalność kantorowa; 16. Działalność gospodarcza w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych; 9

10 17. Działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania wyrobów tytoniowych 18. Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia kursów dokształcających dla kierowców przewożących towary niebezpieczne 19. Wykonywanie działalności pocztowej niewymagającej zezwolenia 20. Działalność gospodarcza w zakresie obrotu materiałem siewnym 21. Działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania lub magazynowania biokomponentów 22. Działalność gospodarcza w zakresie konfekcjonowania lub obrotu środkami ochrony roślin 23. Działalność gospodarcza w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich Działalność kantorowa jest działalnością regulowaną i wymaga wpisu do rejestru działalności kantorowej, prowadzonego Granice swobody przez Prezesa działalności NBP. Wniosek gospodarczej należy opatrzyć znakami opłaty skarbowej w wysokości 1087 zł. Działalność kantorową może wykonywać osoba fizyczna, która nie została prawomocnie skazana za przestępstwo skarbowe albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, a także osoba prawna oraz spółka niemająca osobowości prawnej, której żaden odpowiednio członek władz lub wspólnik nie został skazany za takie przestępstwo Przedsiębiorca jest obowiązany zapewnić: 1) prowadzenie na bieżąco, w sposób trwały i ciągły, ewidencji wszystkich operacji powodujących zmianę stanu wartości dewizowych i waluty polskiej, 2) prowadzenie, w godzinach działalności kantoru, ciągłego kupna i sprzedaży wartości dewizowych, będących przedmiotem obrotu, 3) wydawanie dowodów kupna i sprzedaży, imiennych lub na okaziciela, przy każdej umowie kupna lub sprzedaży wartości dewizowych, będących przedmiotem obrotu, a także 4) lokal i jego wyposażenie spełniające warunki techniczne i organizacyjne niezbędne do bezpiecznego i prawidłowego wykonywania czynności bezpośrednio związanych z działalnością kantorową. Licencja - zgodnie z zapisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uzyskania licencji wymaga działalność związana z transportem drogowym i kolejowym. Zezwolenie - Obowiązkiem uzyskiwania zezwolenia objętych jest bardzo wiele dziedzin działalności gospodarczej, które regulowane są szczegółowymi przepisami ustaw wymienionych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (art. 75, ust. 1): Zezwolenie na sprzedaż alkoholu Pan Jan Skwierawski w 2010 r. był właścicielem sklepu monopolowego przy ul. Kołłątaja w Szczecinie. Do maja 2010r. wszystko było w porządku, a jego sklep był położony zgodnie z przepisami ponad 100 metrów od szkoły. Jednak w maju, gdy uruchomiono nowy szkolny kompleks sportowy, urzędnicy odmówili mu udzielenia koncesji na sprzedaż mocnych alkoholi. Co zrobił zaradny przedsiębiorca? 10

11 Art. 75. (zezwolenia) 1. Uzyskania zezwolenia wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie określonym w przepisach: 1) ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231, z późn. zm.)[3]; 2) ustawy z dnia 29 lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych (Dz.U. z 2004 r. Nr 4, poz. 27); 3) ustawy z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz.U. Nr 123, poz. 600, z późn. zm.)[4]; 4) ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. Nr 132, poz. 622, z późn. zm.)[5]; 5) ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2003 r. Nr 24, poz. 198 i Nr 122, poz. 1143); 6) ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515, z późn. zm.)[6] w zakresie produkcji tablic rejestracyjnych; 7) ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz.U. z 2002 r. Nr 49, poz. 447, z późn. zm.)[7]; 8) ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. Nr 139, poz. 934, z późn. zm.)[8]; 9) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe; 10) ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 73, poz. 852, z późn. zm.)[9]; 11) ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz.U. Nr 103, poz. 1099, z późn. zm.)[10]; 12) ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628, z późn. zm.)[11]; 13) ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz.U. Nr 63, poz. 636, z późn. zm.)[12]; 14) ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. Nr 72, poz. 747, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z 2004 r. Nr 96, poz. 959); 15) ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz.U. Nr 76, poz. 811, z 2002 r. Nr 25, poz. 253 i Nr 41, poz. 365, z 2003 r. Nr 130, poz oraz z 2004 r. Nr 96, poz. 959) w zakresie prowadzenia laboratorium referencyjnego; 16) ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o środkach żywienia zwierząt (Dz.U. Nr 123, poz. 1350, z 2003 r. Nr 122, poz i Nr 208, poz oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 877); 17) ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2004 r. Nr 53, poz. 533, Nr 69, poz. 625, Nr 91, poz. 877, Nr 92, poz. 882 i Nr 93, poz. 896); 18) ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. Nr 125, poz. 1371, z późn. zm.)[13]; 19) ustawy z dnia 19 lutego 2004 r. o rybołówstwie (Dz.U. Nr 62, poz. 574); 20) ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz.U. Nr 130, poz. 1112, z 2003 r. Nr 210, poz oraz z 2004 r. Nr 54, poz. 535, Nr 96, poz. 959 i Nr 99, poz. 101); 21) ustawy z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz.U. Nr 169, poz oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 870 i Nr 96, poz. 959); 22) ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. Nr 124, poz oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 870 i Nr 96, poz. 959); 23) ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz.U. Nr 124, poz oraz z 2004 r. Nr 96, poz. 959); 24) ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. - Prawo pocztowe (Dz.U. Nr 130, poz oraz z 2004 r. Nr 69, poz. 627 i Nr 96, poz. 959); 25) ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11); 26) ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546) zezwolenia na działalność funduszu inwestycyjnego wydaje Komisja Papierów Wartościowych; 27) ustawy z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach (Dz.U. Nr 33, poz. 289) prowadzenie działalności polegającej na hodowli zwierząt laboratoryjnych lub dostarczaniu zwierząt doświadczalnych - zezwolenie wydaje powiatowy lekarz weterynarii; 28) w art. 19a ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435, Nr 157, poz. 1315, Nr 167, poz i Nr 175, poz. 1460) działalność związana z wykonywaniem planów urządzenia lasu - zezwolenie wydaje minister właściwy do spraw środowiska. Jak to jest w Unii Europejskiej? Koncesja. Istnieje też obowiązek uzyskania pozwolenia na przywóz i wywóz określonych towarów. (m.in. dziedzictwa narodowego) A w USA? W USA nie ma żadnych form ograniczeń przy prowadzeniu działalności gospodarczej. 11

12 Dziękuje za uwagę dr Michał Pachowski 12