OFE jako przykład praktyki neoliberalnej
|
|
- Izabela Marczak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 OFE JAKO PRZYKŁAD PRAKTYKI NEOLIBERALNEJ Notatki do wykładu dla studentów Wydziału Zarządzana UW Mam wrażenie, że młodzi ludzie nie doceniają zagrożenia jakim jest dla nich prywatyzacja systemu emerytalnego. Jej następstwa mogą jednak pojawić się już za kilka lat w formie rosnących podatków i składek na zabezpieczenie społeczne. W niniejszym wykładzie przedstawiam zwięzłą informację o prywatyzacji emerytur i jej skutkach dla finansów publicznych Prezydent Andrzej Duda, wsparty przez rzecznika Praw Obywatelskich, wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem o zgodność z Konstytucją reformy systemu emerytalnego uchwalonej przez Sejm RP przed dwoma laty. Piątego listopada 2015 roku Trybunał potwierdził zgodność z Konstytucją reformy emerytalnej z jednym, mało istotnym, zastrzeżeniem. Wyrok Trybunału wywołał oburzenie niektórych ekspertów (?), prawdopodobnie inspirowanych przez beneficjentów prywatnych emerytur, mianowicie właścicieli Powszechnych Towarzystw Emerytalnych (PTE) zarządzających Otwartymi Funduszami Emerytalnymi (OFE). Również przed dwoma laty, starania ówczesnego ministra finansów Rostowskiego, o ulżenie budżetowi państwa przez zmniejszenie transferu składek z ZUS-u do OFE, oburzały twórców tego prywatnego systemu emerytalnego, którzy z jego dobrodziejstw przecież nie skorzystają, ponieważ mają zapewnione wysokie emerytury z ZUS-u i ew. z innych źródeł. Propozycje rządu wywołały agresywną kampanię mediów. Bronią masowego rażenia, którą dysponują PTE w walce z rządem i przeciwnikami OFE, są miliardy złotych ulokowane w akcjach spółek giełdowych, a pochodzące przecież ze składek emerytalnych przekazanych do OFE za pośrednictwem ZUS-u. Spółki te, dysponując ogromnymi środkami na reklamę, skutecznie wpływają na treść publikacji o OFE. Tak więc PTE zbudowały swą potęgę medialną za pieniądze emerytów otrzymane z OFE. Warto przypomnieć, że niektóre PTE są właścicielami mediów i vice versa media mają udziały w PTE. Kampanii tej przeciwstawiają się nieliczni eksperci, niezależnie myślący i racjonalnie przedstawiający problem OFE, wśród których energią, kompetencją i odwagą wyróżnia się profesor Leokadia Oręziak pracująca w SGH, a więc - w mateczniku twórców systemu OFE. W wykładzie tym korzystam z Jej wywiadów publikowanych w tygodniku Przegląd w latach , a także - z książki Michaela. Orensteina - amerykańskiego badacza prywatyzacji emerytur. 1
2 Konieczność reformy emerytalnej Uzasadnieniem reformy emerytalnej była przewidywana zapaść systemu z powodu pogarszania się stosunku wpływów ze składek do wydatków na emerytury i renty. Należało uświadomić ludziom, by nie liczyli na emerytury od państwa, lecz sami zadbali o swoje zabezpieczenie na starość. OFE miały ludziom w tym pomóc, uzyskując więcej ze składek niż zapewni ZUS. Propaganda OFE spowodowała, że ludzie poczuli się zwolnieni z dłuższej pracy i oszczędzania. Liczono na emeryturę z kapitału inwestowanego przez OFE. Ale emerytury i tak będą wypłacane z bieżących składek (prof. Witold Orłowski). Od 1999 roku część składek emerytalnych przekazywana jest do OFE. Minister Finansów zaciąga pożyczkę na ten cel emitując obligacje obciążające dług państwa. OFE kupuje obligacje za pieniądze otrzymane od MF i zarabia na odsetkach. Składka do OFE w 2013 r. wyniosła 12 mld. Obsługa długu z tego tytułu - 18 mld. Przyrost długu w 2013 z powodu OFE = 30 mld. Wg MF dług Polski spowodowany przez OFE w okresie od 1999 do 2013 osiągnął 300 mld zł, to jest równowartość rocznego budżetu państwa i prawie połowę wzrostu w tym okresie skumulowanego długu publicznego. Wpływ instytucji globalnych na reformę emerytalną 1. W roku 1994 Bank Światowy (BŚ) opublikował raport Averting the Old Age Crisis, zawierający plan prywatyzowania systemu emerytalnego, chociaż uprzednio BŚ ostrzegał (Orenstein, s. 76), że taka prywatyzacja nie rozwiązuje problemów emerytalnych w krajach Europy. 2. Międzynarodowe instytucje finansowe i korporacje, zajmujące się prywatnymi funduszami emerytalnymi, zdecydowały o stworzeniu w różnych krajach kapitału z przymusowo pobieranych środków publicznych (s.79). Reforma chilijska pokazała, że zarządzanie tymi pieniędzmi może stanowić atrakcyjne źródło zysków. 3. Globalne instytucje finansowe skupiły swe zainteresowanie na krajach o średnich dochodach, uzależnionych od międzynarodowej pomocy finansowej. W stosunku do krajów wysokorozwiniętych trudno było znaleźć skuteczne instrumenty oddziaływania na rządzących (s.162). Presji tej oparły się m. in.: Korea, Słowenia i Wenezuela (z powodów politycznych). 4. Wywierano presję na rządy przez politykę kredytową. Banki udzielały rządom pożyczki pod warunkiem prywatyzacji emerytur. Np. w Argentyna otrzymała $320 mln kredytu na realizację reformy emerytalnej (s.152). Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy pożyczały rządom na uzupełnienie luk w budżetach, powstałych z powodu kierowania do OFE części składek emerytalnych (s.89). W ten sposób zaciskano pętlę zadłużenia krajów. 2
3 Etapy prywatyzacji systemu emerytalnego Etap pierwszy - wybór kraju i pozyskanie wpływowych sojuszników a. Identyfikowanie przez Bank Światowy i korporacje finansowe: krajów > pożądanych kandydatów do prywatyzacji emerytur członków władz, mających polityczną wolę reform (s. 87). b. Rekrutacja sojuszników reformy emerytalnej. Zapraszano osoby wpływowe na konferencje i szkolenia dotyczące prywatyzacji emerytur, organizowane w czołowych uniwersytetach amerykańskich. W ten sposób pozyskano dla prywatyzacji emerytur decydentów kraju (s. 87). Etap drugi. Wypracowanie koncepcji systemu. Przyjęto koncepcję sponsorowaną przez Bank Światowy (s. 113). W niektórych krajach dostrzeżono jednak zagrożenie powstania pętli zadłużania i bankructwa, w wyniku przekazywania przez ZUS do OFE znacznej części składki emerytalnej. Korporacje finansowe argumentowały, że nie ma problemu długu, ponieważ OFE powoduje jedynie zamianę zobowiązań państwa wobec przyszłych emerytów z długu ukrytego na dług jawny (s. 83). Pominęli oni oczywisty fakt, że dług jawny wymaga zaciągania przez państwo pożyczek już teraz i płacenia od nich odsetek, podczas gdy tak zwany dług ukryty stanie się wymagalny za kilkadziesiąt lat i to nie w całości, lecz stopniowo, w miarę pobierania świadczeń przez emerytów. Etap trzeci. Przygotowanie kadry do wprowadzania OFE. Szkolenie krajowych ekspertów w zakresie działań praktycznych: organizowania funduszy procedur i systemów ich funkcjonowania, nadzoru nad ich działalnością. Etap czwarty - Organizowanie OFE Bank oddelegował do Polski swego przedstawiciela, który został szefem Biura Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Systemu Zabezpieczenia Społecznego. Po wykonaniu zadania powrócił do BŚ na wysokie stanowisko szefa regionalnego. Biuro Pełnomocnika Rządu d.s. Realizacji Systemu Zabezpieczenia Społecznego uzyskało z BŚ zasoby finansowe i techniczne, potrzebne, by przekonać potencjalnych sojuszników proponowanych rozwiązań i udaremnić wysiłki oponentów. Umieszczanie przez BŚ swoich ludzi w najważniejszych biurach rządowych wskazuje, jak instytucja ta wpływała na procesy reform w różnych krajach (s. 117). 3
4 Bank Światowy, dla uzyskania poparcia koncepcji prywatyzacji emerytur przez związki zawodowe, obiecał im możliwość tworzenia własnych funduszy emerytalnych (s.119). Ewa Lewicka, była wiceprzewodnicząca NZZ S Regionu Mazowsze, która, jako wiceminister w rządzie Jerzego Buzka, nadzorowała proces wdrażania OFE, została przewodniczącą izby gospodarczej Powszechnych Towarzystw Emerytalnych. US AID przekazała $1,4 mln na finansowanie kampanii publicznej promującej OFE w W pierwszej fazie tej kampanii skupiono się na tworzeniu ogólnego obrazu reformy. Kierowano informacje do ZZ, pracodawców, liderów politycznych i mediów. Organizowano seminaria i wizyty studyjne w różnych krajach (Chile, Argentyna, USA) dla dziennikarzy, parlamentarzystów i przedstawicieli rządu wskazanych przez Biuro Pełnomocnika Rządu (s. 123). Granty zachęciły te osoby do propagowania prywatyzacji emerytur (s. 127). Dostarczano także materiały propagandowe. W 1996 utworzono Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi (UNFE) przy wsparciu finansowym US AID (s. 124), toteż BŚ miał możliwość wpływu na wprowadzanie zmian w ZUS (s. 128). Od października 1998 rozpoczęto zmasowaną telewizyjną kampanię reklamową finansowaną przez US AID (s. 127). Kandydatom do OFE wmówiono wizję emerytalnego raju, co tłumiło poczucie odpowiedzialności ludzi za swoje zabezpieczenie na starość. Efektywność OFE OFE wypłacają emerytury z bieżących wpływów ze składek, ponieważ nie mają gotówki. Ich aktywami były akcje i obligacje. Obligacje państwowe w dyspozycji OFE, w wyniku reformy systemu w 2013 roku zostały umorzone. Pierwsza emerytura z OFE wypłacona w lutym 2009 wyniosła 23,65 zł. Średnia emerytura w 2011 wyniosła 94,18 zł. Nadzór nad OFE i PTE sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Jej przewodniczący, po odejściu ze stanowiska, został członkiem rady nadzorczej jednego z PTE. Właścicielami PTE są globalne korporacje finansowe, które mają około 90% aktywów OFE, w tym dwie - około połowy (ING i Aviva). Znaczące udziały w PTE mają także korporacje medialne, co wyjaśnia intensywność akcji medialnych przeciwko próbom ograniczenia transferu środków z ZUS do OFE. Wynagrodzenia w OFE osiągają poziom wynagrodzeń w prywatnych instytucjach finansowych. Koszty utrzymania ZUS-u wynoszą 2% składek, ale instytucja ta obsługuje renty, zasiłki, emerytury i całe OFE. Natomiast koszty OFE to aż około połowy kosztów ZUS. 4
5 Przykłady doświadczeń zagranicznych W Ameryce Łacińskiej emeryci w ponieśli wielkie straty z powodu wysokich opłat pobieranych przez instytucje zarządzające funduszami (s. 83). Chile. Przez 30 lat funkcjonowania OFE pobrały na swoje koszty jedną trzecią składek. W 2008 chilijskie OFE straciły 60% zysków osiągniętych przez 26 lat. Okazało się, że dwie trzecie członków OFE nie dostaje żadnej emerytury. Argentyna. Prezydent Christina Fernandez de Kirchner zlikwidowała OFE, oświadczywszy, że stworzenie tego systemu było wielką grabieżą. Węgry. W październiku 2010 zawieszono przekazy do OFE na 14 miesięcy. Kapitały z OFE przeniesiono do ZUS. Pozwolono ludziom na wybór między OFE i ZUS. 98% płatników powróciło do ZUS, gdzie dopisano im składki z OFE. Aktywa OFE w obligacjach skarbu państwa umorzono. Akcje i inne aktywa przekazano do specjalnego funduszu państwowego, który stopniowo je sprzedaje, toteż uniknięto bessy na giełdzie, zapowiadanej jako apokalipsy. Dzięki tej zmianie obniżono podatki i przeznaczono większe kwoty na cele społeczne, głównie na wsparcie rodzin. Czechy. OFE wprowadzono w 1994 na zasadzie dobrowolności udziału. Zgłosiło się tylko osób. Uczestnikom przyznano ulgi podatkowe i dopłaty do składek. Składka rośnie co 3 lata: od 3% - 4%, 5%. Czeskie OFE musi zarabiać na siebie i na emerytów co najmniej na poziomie inflacji. Bułgaria. Próbę rezygnacji z OFE zablokował MFW. Ograniczono możliwość korzystania z wcześniejszych emerytur. Ograniczono emerytury mundurowe. Podniesiono składki emerytalne. Konkluzja: System OFE sprzyja zacieśnianiu pętli zadłużenia rządów wobec MFW, BŚ i wielkich banków, uzależniając kraje zadłużone od globalnych korporacji. Trzy zagadki Orensteina (ze wstępu do książki) 1. Jaka jest rola aktorów transnarodowych w dyfuzji zasad zabezpieczenia społecznego na świecie z kraju do kraju? 2. Jak rozumieć relacje aktorów transnarodowych z aktorami krajowymi w rozwoju zasad zabezpieczenia społecznego? 3. Na jakich warunkach aktorzy globalni wpływają na zasady reformy emerytalnej, która (przecież) jest polem interesów polityki krajowej. Stawiając te pytania i odpowiadając na nie w książce, podkreślono rosnącą globalizację krajowych polityk, na przykładzie analizy globalnej kampanii prywatyzacji emerytur jako jednego ze znaczących trendów polityki ekonomicznej. Ten nowy trend likwiduje) międzypokoleniową umowę społeczną. 5
6 ZASADY OTWARTEGO SYSTEMU EMERYTALNEGO w POLSCE Składka emerytalna = 19,52% wynagrodzenia. Do 1 maja 2011 OFE pobierały - 7,3% wynagrodzenia t. j. 37,5% składki, Od 1 maja 2011 = 2,3%, w ,8%, a w % wynagrodzenia. Różnica (7,3-3,5) = 3,8% jest zapisywana na koncie indywidualnym w ZUS. Kapitał ten jest wydawany na emerytury bieżące. Po reformie 2013: Składka emerytalna bez zmian = 19.52% wynagrodzenia. Osoby, które przeszły do ZUS: cała składka idzie do ZUS, ale 7,3% wynagrodzenia zapisywana na indywidualnym subkoncie. Osoby, które pozostały w OFE: 2,92% wynagrodzenia pozostaje w OFE, 12.22% idzie do ZUS, a 4.38% zapisywane na subkoncie w ZUS Opłaty pobierane przez OFE: Na początku PTE pobierały 10% opłaty od otrzymanych składek, do %, od %. Dodatkowo PTE pobiera rocznie 0.6% stałej opłaty oraz opłatę za wyniki - od zera do 0,006% miesięcznie, więc rocznie = 0,072%. Od reformy 2013 r. OFE nie wolno inwestować w obligacje państwowe. Rynki finansowe to globalne kasyno potrzebujące stałego dopływu gotówki, na gigantyczne premie szefów instytucji finansowych i wysokie wynagrodzenia pracowników. Fundusze emerytalne są idealnym źródłem gotówki na te cele. W opracowaniu tym korzystałem z następujących źródeł: Orenstein M. Privatizing Pensions. The Transnational Campaign for Social Security Reform Artykuły i wywiady w tygodniku Przegląd w latach , m.in.: Domański J. Krótka pamięć Buzka, Przegląd Dreszel A. Kto stoi za OFE? Przegląd nr 10, 2011, Wskazanie osób wprowadzających OFE w Polsce oraz korporacji globalnych - właścicieli PTE. Oręziak L. Jak wprowadzono w Polsce OFE. Przegląd nr 9, 2011, Oręziak L. Koniec OFE? Przegląd nr 12, 2013, wywiad, rozmawiał P. Dubicz. Oręziak L. Obrońcy OFE bronią długu jawnego i straszą ZUS-em, Gazeta Wyborcza Autorka podaje tu dane o wpływie OFE na zadłużenie Polski. Orłowski W. Gry bez dobrego ruchu, Polityka nr 12, (o argumentach Balcerowicza i Rostowskiego w ich sporze o OFE) Osoby zainteresowane tematem znajdą pełną i obiektywną informację w: Oręziak L. Katastrofa prywatyzacji emerytur w Polsce. Książka i Prasa Opracował - Marian Dobrzyński 6
REFORMA SYSTEMU EMERYTALNEGO Z ROKU 2013
REFORMA SYSTEMU EMERYTALNEGO Z ROKU 2013 Dnia 14 lutego 2014 weszła w życie ustawa z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych
Bardziej szczegółowoOCENA PRZEGLĄDU FUNKCJONOWANIA SYSTEMU EMERYTALNEGO
OCENA PRZEGLĄDU FUNKCJONOWANIA SYSTEMU EMERYTALNEGO Poprawna diagnoza błędne wnioskowanie Centrum im. Adama Smitha 27 czerwca 2013 roku 1 Centrum wobec OFE Nie jesteśmy przeciwnikami OFE Jesteśmy zwolennikami
Bardziej szczegółowoReforma emerytalna. Co zrobimy? ul. Świętokrzyska 12 00-916 Warszawa. www.mf.gov.pl
Reforma emerytalna Co zrobimy? Grudzień, 2013 Kilka podstawowych pojęć.. ZUS Zakład Ubezpieczeń Społecznych to państwowa instytucja ubezpieczeniowa. Gromadzi składki na ubezpieczenia społeczne obywateli
Bardziej szczegółowoKonferencja prasowa Forum Obywatelskiego Rozwoju. 28 czerwca 2013 r.
Konferencja prasowa Forum Obywatelskiego Rozwoju 28 czerwca 2013 r. Polska na tle regionu Spośród krajów regionu, które rozpoczęły budowę II filara, tylko Węgry zdecydowały się na de facto nacjonalizację
Bardziej szczegółowoDług publiczny w Polsce
Dług publiczny w Polsce dług publiczny jest to zadłużenie wszystkich podmiotów sektora finansów publicznych, po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy tymi podmiotami, przy czym w Polsce do sektora
Bardziej szczegółowoSystem emerytalny w Polsce
System emerytalny w Polsce 1 Reformy systemów emerytalnych w wybranych krajach Europy Środkowo- Wschodniej i Ameryki Łacińskiej 20 18 16 Bułgaria Chorwacja Estonia Litwa Dominikana 14 12 10 Kazachstan
Bardziej szczegółowoDług publiczny w Polsce
Dług publiczny w Polsce dług publiczny jest to zadłużenie wszystkich podmiotów sektora finansów publicznych, po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy tymi podmiotami, przy czym w Polsce do sektora
Bardziej szczegółowoKonferencja Fundacji FOR (Forum Obywatelskiego Rozwoju)
Konferencja Fundacji FOR (Forum Obywatelskiego Rozwoju) Warszawa, 15 marca 2011 1 Skumulowane wydatki na OFE oraz wynagrodzenia w sektorze publicznym w latach 2000-2010 1400 1200 1151,9 1000 800 600 400
Bardziej szczegółowoProblem polskiego długu publicznego (pdp) dr Krzysztof Kołodziejczyk
Problem polskiego długu publicznego (pdp) dr Krzysztof Kołodziejczyk https://flic.kr/p/bzvwns Plan 1. Jawny i ukryty dług publiczny 2. Historia pdp 3. Struktura pdp 4. Lekcje innych krajów Polityka fiskalna
Bardziej szczegółowoMaciej Rapkiewicz, Instytut Sobieskiego,
sektor rządowy (Skarb Państwa, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej z.o.z., państwowe szkoły wyższe) sektor samorządowy (jednostki samorządu terytorialnego, samodzielne publiczne z.o.z., samorządowe
Bardziej szczegółowoEmerytury: } Część I: Finansowanie. } Część II: Świadczenia
Część I finasowanie Emerytury: } Część I: Finansowanie } Część II: Świadczenia I. Wprowadzenie. Fundusz społeczny- pojęcie funduszu społecznego, udział w tworzeniu funduszu i prawie do świadczeń z niego
Bardziej szczegółowoRynek OFE w liczbach marzec 2014 r.
Rynek OFE w liczbach marzec 2014 r. PODSTAWOWE INFORMACJE O OTWARTYCH FUNDUSZACH EMERYTALNYCH 1. Analizy Online komentarz do miesięcznych wyników inwestycyjnych 2. Liczba członków OFE 3. Aktywa netto OFE
Bardziej szczegółowoPracownicze Plany Kapitałowe z perspektywy pracownika i pracodawcy. Założenia, szacowane koszty i korzyści. Kongres Consumer Finance
Pracownicze Plany Kapitałowe z perspektywy pracownika i pracodawcy. Założenia, szacowane koszty i korzyści. Warszawa, 8 grudnia 2017r. Kongres Consumer Finance Obecny system emerytalny formalnie opiera
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe otwartych funduszy emerytalnych i powszechnych towarzystw emerytalnych w 2014 roku
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 24 kwietnia 2015 r. Opracowanie sygnalne Wyniki finansowe otwartych funduszy emerytalnych i powszechnych towarzystw emerytalnych w 2014 roku Wynik finansowy otwartych
Bardziej szczegółowoOCENA PRZEGLĄDU FUNKCJONOWANIA SYSTEMU EMERYTALNEGO
OCENA PRZEGLĄDU FUNKCJONOWANIA SYSTEMU EMERYTALNEGO Poprawna diagnoza niepełne wnioski Centrum im. Adama Smitha 27 czerwca 2013 roku Centrum wobec OFE Nie jesteśmy przeciwnikami OFE Jesteśmy zwolennikami
Bardziej szczegółowoKto pomoże dziadkom, czyli historia systemów emerytalnych. Autor: Artur Brzeziński
Kto pomoże dziadkom, czyli historia systemów emerytalnych Autor: Artur Brzeziński Skrócony opis lekcji Uczniowie poznają wybrane fakty z historii emerytur, przeanalizują dwa podstawowe systemy emerytalne
Bardziej szczegółowokurier emerytalny newsletter członków otwartych funduszy emerytalnych Szanowni Państwo
N o 16 czerwiec 2019 kurier emerytalny newsletter członków otwartych funduszy emerytalnych Szanowni Państwo oddajemy Państwu szesnasty numer Kuriera Emerytalnego newslettera członków Funduszy Emerytalnych.
Bardziej szczegółowoKoncepcja społecznej gospodarki rynkowej i kapitałowe programy zabezpieczeń emerytalnych. Anna Ząbkowicz
Koncepcja społecznej gospodarki rynkowej i kapitałowe programy zabezpieczeń emerytalnych Anna Ząbkowicz Koncepcja SGR zasada wolności gospodarczej zasada solidarności: pomocniczość (subsydiarność) państwa
Bardziej szczegółowoJAKĄ EMERYTKĄ / JAKIM EMERYTEM ZOSTANIESZ?
JAKĄ EMERYTKĄ / JAKIM EMERYTEM ZOSTANIESZ? MATERIAŁ INFORMACYJNY DLA STUDENTÓW I MŁODYCH PRACOWNIKÓW OPRACOWANY PRZEZ IZBĘ GOSPODARCZĄ TOWARZYSTW EMERYTALNYCH, WWW.IGTE.PL POLSKA EMERYTURA 2015 1960 1970
Bardziej szczegółowoWYBRANE DETERMINANTY ROZWOJU RYNKU DŁUGOTERMINOWEGO OSZCZĘDZANIA W POLSCE
WYBRANE DETERMINANTY ROZWOJU RYNKU DŁUGOTERMINOWEGO OSZCZĘDZANIA W POLSCE Dr Ewa Cichowicz Dr Agnieszka K. Nowak Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Konferencja Długoterminowe Oszczędzanie Warszawa, 20-21
Bardziej szczegółowoZUS CZY ZUS I OFE? PO PIERWSZE, CO WYBIERAMY PO DRUGIE, JAK WYBIERAMY
01 kwietnia 2014 r. Od dziś, 1 kwietnia 2014 r., przez najbliższe cztery miesiące, ubezpieczeni płacący składki emerytalne będą mogli zdecydować gdzie chcą gromadzić kapitał na przyszłe emerytury: czy
Bardziej szczegółowoTwoja emerytura, Twój wybór
1 Twoja emerytura, Twój wybór Jak działa system emerytalny? 2 Kiedy się starzejemy, praca i zarabianie pieniędzy stają się coraz trudniejsze. To dlatego większość państw na świecie ma system emerytalny.
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe otwartych funduszy emerytalnych i powszechnych towarzystw emerytalnych w 2015 roku
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 4 maja 2016 r. Opracowanie sygnalne Wyniki finansowe otwartych funduszy emerytalnych i powszechnych towarzystw emerytalnych w 2015 roku Wynik finansowy otwartych funduszy
Bardziej szczegółowotylko fakty! Marek Biskup, Michał Kaczmarczyk
tylko fakty! Marek Biskup, Michał Kaczmarczyk 9.05.2014 O co gramy? Procent składany lata zysk 1% 3% 5% 8% 10% 20% 0 100 100 100 100 100 100 10 110 134 163 216 259 619 20 122 181 265 466 673 3834 30 135
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ GOTOWOŚĆ UCZESTNICTWA W III FILARZE SYSTEMU ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO BS/81/2002 KOMUNIKAT Z BADAŃ
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoINDYWIDUALNE EMERYTALNE
INDYWIDUALNE KONTO EMERYTALNE DLACZEGO WARTO MIEĆ IKE? Rok Źródło Wysokość emertury stopa zastąpienia 1997 Bezpieczeństwo dzięki różnorodności opracowanie Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Zabezpieczenia
Bardziej szczegółowoEmerytura (zwana dawniej rentą starczą) świadczenie pieniężne mające służyć jako zabezpieczenie bytu na starość dla osób, które ze względu na wiek
Emerytura (zwana dawniej rentą starczą) świadczenie pieniężne mające służyć jako zabezpieczenie bytu na starość dla osób, które ze względu na wiek nie posiadają już zdolności do pracy zarobkowej (jako
Bardziej szczegółowoPROPOZYCJE ZMIAN W SYSTEMIE EMERYTALNYM. INICJATYWA OBYWATELSKA 10 EKONOMISTÓW 26 stycznia, 2010
PROPOZYCJE ZMIAN W SYSTEMIE EMERYTALNYM INICJATYWA OBYWATELSKA 10 EKONOMISTÓW 26 stycznia, 2010 O czym chcemy powiedzieć Zabieramy głos gdyŝ reformy w Polsce nie zostały dokończone, szczególnie w sektorze
Bardziej szczegółowoRozmowa z Jolantą Fedak, ministrem Pracy i Polityki Społecznej.
Rozmowa z Jolantą Fedak, ministrem Pracy i Polityki Społecznej. - Wielokrotnie pani podkreślała, że zaproponowane przez rząd zmiany w części kapitałowej systemu emerytalnego są efektem kompromisu. Takiego
Bardziej szczegółowoPPK a OFE Dobrze się różnić
a Dobrze się różnić Materiał reklamowy Czym różnią się pracownicze plany kapitałowe od otwartych funduszy emerytalnych? Pracownicze plany kapitałowe 2 Czym różnią się pracownicze plany kapitałowe od otwartych
Bardziej szczegółowoEmerytura tylko z ZUS czy z ZUS i OFE
Emerytura tylko z ZUS czy z ZUS i OFE Grażyna Ancyparowicz Warszawa-Ursus, 13 luty 2014 r. Zobowiązania traktatowe do zabezpieczenia społecznego Konwencja 102 MOP z 28 czerwca 1952 r., ratyfikowana 24
Bardziej szczegółowozajmują się profesjonalnym lokowaniem powierzonych im pieniędzy. Do funduszu może wpłacić swoje w skarpecie.
Fundusze inwestycyjne to instytucje, które zajmują się profesjonalnym lokowaniem powierzonych im pieniędzy. Do funduszu może wpłacić swoje oszczędności każdy, kto nie chce ich trzymać w skarpecie. Wynajęci
Bardziej szczegółowoEmerytury w nowym systemie emerytalnym dotyczą osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku.
Emerytury w nowym systemie emerytalnym dotyczą osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku. System emerytalny składa się z trzech filarów. Na podstawie podanych niżej kryteriów klasyfikacji nowy system emerytalny
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia... r. o uchyleniu ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji oraz o zmianie niektórych innych ustaw 1)
Projekt z dnia 22 grudnia 2010 r. USTAWA z dnia... r. o uchyleniu ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji oraz o zmianie niektórych innych ustaw 1) Art. 1. Traci moc ustawa z dnia
Bardziej szczegółowoZakład Ubezpieczeń Społecznych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych 1 1 ZUS zajmuje się: przyznawaniem i wypłatą: emerytur i rent zasiłków chorobowych, macierzyńskich opiekuńczych, pogrzebowych świadczeń przedemerytalnych, dodatków kombatanckich
Bardziej szczegółowoRYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W I KWARTALE 2012 ROKU DNI/A/K/201203/001. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2012
RYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W I KWARTALE 2012 ROKU Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2012 DNI/A/K/201203/001 DEPARTAMENT NADZORU INWESTYCJI EMERYTALNYCH Słowa kluczowe: KNF, PTE, OFE,
Bardziej szczegółowoFinansowanie działalności przedsiebiorstwa. Finanse 110630-1165
Finansowanie działalności przedsiebiorstwa przedsiębiorstw-definicja Przepływy pieniężne w przedsiębiorstwach Decyzje finansowe przedsiębiorstw Analiza finansowa Decyzje finansowe Krótkoterminowe np. utrzymanie
Bardziej szczegółowoProjekt z dnia 21 stycznia 2009 r. Ustawa z dnia.
Projekt z dnia 21 stycznia 2009 r. Ustawa z dnia. o zmianie ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne oraz ustawy o Funduszu Poręczeń Unijnych Art.
Bardziej szczegółowozwanym dalej osobami uprawnionymi, jeżeli wysokość tych świadczeń nie przekracza, na dzień 30 czerwca 2017 r., kwoty 2000,00 zł miesięcznie.
Projekt USTAWA z dnia.. 2017 r. o jednorazowym dodatku pieniężnym dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenia przedemerytalne, zasiłki przedemerytalne, emerytury pomostowe albo
Bardziej szczegółowoLYXOR ETF WIG20. Pierwszy ETF notowany na Giełdzie Papierów. 2 września 2010 r.
LYXOR ETF WIG20 Pierwszy ETF notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie Niniejszy materiał ma wyłącznie charakter informacyjny oraz promocyjny i nie powinien stanowić podstawy do podejmowania
Bardziej szczegółowoNajczęściej zadawane pytania o PPK
Najczęściej zadawane pytania o PPK Poniżej odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania dotyczące Pracowniczych Planów Kapitałowych. Informacje pogrupowaliśmy w sześć bloków tematycznych: Podstawowe informacje,
Bardziej szczegółowoDeficyt/nadwyżka budżetu państwa, budżetu środków europejskich, budżetu samorządowego, sektora finansów publicznych
Deficyt/nadwyżka budżetu państwa, budżetu środków europejskich, budżetu samorządowego, sektora finansów publicznych 1. Ustawa o finansach publicznych zawiera definicje legalne deficytu/nadwyżki: budżetu
Bardziej szczegółowoFunkcje subkonta ZUS Uwarunkowania prawne
Funkcje subkonta ZUS Uwarunkowania prawne Dr Sebastian Jakubowski Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki Gospodarczej Konferencja Naukowa EDUKACJA FINANSOWA
Bardziej szczegółowoPolacy a domowe finanse
Polacy a domowe finanse Wyniki badań dotyczące zarządzania budżetem domowym EGB Investments S.A. Bydgoszcz, czerwiec 2012 POLACY A CZĘSTOTLIWOŚĆ ZAKUPÓW 45% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 1. Pomyśl o zakupach
Bardziej szczegółowoRanking OFE 2013: fundusze lepsze od ZUS-u. Który zarobił najwięcej?
: fundusze lepsze od ZUS-u. Który zarobił najwięcej? Nawet najgorszy OFE zarobił w ostatnich latach dla swoich klientów więcej niż ZUS. Mimo niedawnej zapaści na rynkach finansowych i roku 2008 oraz 2011,
Bardziej szczegółowoKULA ŚNIEGOWA W POLSKICH FINANSACH PUBLICZNYCH JJ CONSULTING JANUSZ JANKOWIAK
KULA ŚNIEGOWA W POLSKICH FINANSACH PUBLICZNYCH JJ CONSULTING JANUSZ JANKOWIAK KULA ŚNIEGOWA DEFICYTU I DŁUGU ŹRÓDŁO GUS, KWIECIEŃ 2011 2007 2008 2009 2010 PKB 1 176 737 1 275 432 1 343 657 1 415 514 DEFICYT
Bardziej szczegółowoEmerytury w Polsce i na świecie
Emerytury w Polsce i na świecie 1 60 Emerytura ma zabezpieczyć byt na starość, gdy z powodu wieku nie będziesz już mógł pracować. 2 61 Umowa międzypokoleniowa (solidaryzm) Składki wpłacane teraz przez
Bardziej szczegółowoDR GRAŻYNA KUŚ. specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi
DR GRAŻYNA KUŚ specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi 1. Motywacja pracowników jako element zarządzania przedsiębiorstwem 2. Pozapłacowe formy motywowania pracowników na przykładzie wybranej organizacji
Bardziej szczegółowoRYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W I KWARTALE 2013 ROKU DNI/A/K/201303/001. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2013
RYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W I KWARTALE 2013 ROKU Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2013 DNI/A/K/201303/001 DEPARTAMENT NADZORU INWESTYCJI EMERYTALNYCH Słowa kluczowe: KNF, PTE, OFE,
Bardziej szczegółowoOferta na zarządzanie i prowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK)
Oferta na zarządzanie i prowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) Spis treści 1. O nas... s. 3 2. Doświadczenie w tworzeniu i prowadzeniu rozwiązań emerytalnych... s. 5 3. Fundusze dostępne w
Bardziej szczegółowo1. Na podstawie jakiej umowy opiera się system emerytalny w Polsce? A. emerytalnej B. rentowej C. pokoleniowej D. pracowniczej
KONKURS P.T. ZADBAJ O SWOJĄ FINANSOWĄ PRZYSZŁOŚĆ SPONSOREM KONKURSU JEST AVIVA PRZEDSTAWICIELSTWO W BIELSKU BIAŁEJ (OSOBY ODPOWIEDZIALNE Z AVIVA DORADCY FINANSOWI MAGDALENA MIROSŁAWSKA I MAREK WIELGUS)
Bardziej szczegółowoDEFICYTY I POTRZEBY POŻYCZKOWE BUDŻETU. dr Teresa Augustyniak-Górna 1
DEFICYTY I POTRZEBY POŻYCZKOWE BUDŻETU dr Teresa Augustyniak-Górna 1 Deficyt/nadwyżka budżetu państwa, budżetu środków europejskich, budżetu samorządowego, sektora finansów publicznych 1. Ustawa o finansach
Bardziej szczegółowoZakład Ubezpieczeń Społecznych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych 1 9 Ubezpieczenia społeczne Ich głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa materialnego osobom w podeszłym wieku, niezdolnym do pracy, ofiarom wypadków oraz chorób. Wypłaty
Bardziej szczegółowoProdukty szczególnie polecane
Produkty szczególnie polecane 9 luty 2011 r. Szczegółowe informacje na temat funduszy zarządzanych przez Legg Mason TFI S.A. ( fundusze") zawarte są w prospekcie informacyjnym oraz skrócie prospektu informacyjnego,
Bardziej szczegółowoRYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W II KWARTALE 2012 ROKU DNI/A/K/201206/001. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2012
RYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W II KWARTALE 2012 ROKU Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2012 DNI/A/K/201206/001 DEPARTAMENT NADZORU INWESTYCJI EMERYTALNYCH Słowa kluczowe: KNF, PTE, OFE,
Bardziej szczegółowoLicz i zarabiaj matematyka na usługach rynku finansowego
Licz i zarabiaj matematyka na usługach rynku finansowego Przedstawiony zestaw zadań jest przeznaczony dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych i ma na celu ukazanie praktycznej strony matematyki, jej zastosowania
Bardziej szczegółowoFinanse publiczne. Budżet państwa
Finanse publiczne Budżet państwa Wieloletni Plan Finansowy Państwa Wieloletni Plan Finansowy Państwa stanowi podstawę do przygotowania projektu ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy. WPFP jest sporządzany
Bardziej szczegółowoRYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W III KWARTALE 2012 ROKU DNI/A/K/201209/001. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2012
RYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W III KWARTALE 2012 ROKU Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2012 DNI/A/K/201209/001 DEPARTAMENT NADZORU INWESTYCJI EMERYTALNYCH Słowa kluczowe: KNF, PTE, OFE,
Bardziej szczegółowokurier emerytalny newsletter członków otwartych funduszy emerytalnych Szanowni Państwo
N o 12 marzec 2018 kurier emerytalny newsletter członków otwartych funduszy emerytalnych Szanowni Państwo przekazujemy Państwu dwunasty numer Kuriera Emerytalnego newslettera członków Funduszy Emerytalnych.
Bardziej szczegółowoPrzegląd badań dotyczących wiedzy i postaw Polaków wobec ubezpieczeń społecznych
Kraków, 7 marca 2018 Przegląd badań dotyczących wiedzy i postaw Polaków wobec ubezpieczeń społecznych Robert Marczak Świadomość ryzyka emerytalnego DOTYCHCZASOWE BADANIA Diagnoza społeczna badania z okresu
Bardziej szczegółowoNaszym największym priorytetem jest powodzenie Twojej inwestycji.
Naszym największym priorytetem jest powodzenie Twojej inwestycji. Możesz być pewien, że będziemy się starać by Twoja inwestycja była zyskowna. Dlaczego? Bo zyskujemy tylko wtedy, kiedy Ty zyskujesz. Twój
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe otwartych funduszy emerytalnych i powszechnych towarzystw emerytalnych w 2009 roku 1
Warszawa, 7 maja 2010 r. Wyniki finansowe otwartych funduszy emerytalnych i powszechnych towarzystw emerytalnych w 2009 roku 1 Zakład Ubezpieczeń Społecznych w okresie od 19.05.1999 r. do 31.12.2009 r.
Bardziej szczegółowoPolityka fiskalna państwa
Polityka fiskalna państwa Ekonomia - Wykład 10 WNE UW Jerzy Wilkin Finanse publiczne i polityka fiskalna główne składniki i funkcje Sektor publiczny, jego składniki, znaczenie i źródła finansowania. Finanse
Bardziej szczegółowoNarodowy Bank Polski. Wykład nr 5
Narodowy Bank Polski Wykład nr 5 NBP podstawy prawne NBP reguluje ustawa z dn.29.08.1997 roku o Narodowym Banku Polskim (Dz.U nr 140 z późn.zm). Cel działalności NBP Podstawowym celem działalności NBP
Bardziej szczegółowoStosunek młodych Polaków do projektu podwyższenia wieku emerytalnego. Raport badawczy
Stosunek młodych Polaków do projektu podwyższenia wieku emerytalnego Raport badawczy Warszawa, 19 kwietnia 2012 Nota metodologiczna Głównym celem badania było poznanie wiedzy i opinii młodych Polaków na
Bardziej szczegółowoWedług sądu, odsetki od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy są kosztami podatkowymi.
Według sądu, odsetki od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy są kosztami podatkowymi. Wypłata dywidendy akcjonariuszom jest zawsze powiązana z działalnością gospodarczą i przychodami. Według sądu,
Bardziej szczegółowoDlaczego system bankowy musi upaść? Robert Brzoza
Dlaczego system bankowy musi upaść? Robert Brzoza System bankowy przejął władzę nad gospodarką Przejął podaż pieniądza. Przejął zasilanie gospodarki nowymi pieniędzmi. Udziela korupcyjnie utworzonych kredytów.
Bardziej szczegółowoWieloletni Plan Finansowy Państwa. Projekt Ustawy budżetowej. Ustawa budżetowa
Budżet Państwa Wieloletni Plan Finansowy Państwa Projekt Ustawy budżetowej Ustawa budżetowa Wieloletni Plan Finansowy Państwa 1. Brak definicji legalnej Wieloletniego Planu Finansowego 2. Wieloletni Plan
Bardziej szczegółowo18 miesięczna LOKATA Strukturyzowana Giganci Bankowi zarabiaj razem z dużymi bankami
18 miesięczna LOKATA Strukturyzowana Giganci Bankowi zarabiaj razem z dużymi bankami Okres subskrypcji: 09.09.2011 20.09.2011 Okres trwania lokaty: 21.09.2011-22.03.2013 Aktywo bazowe: koszyk akcji 5 banków
Bardziej szczegółowoRYNEK. Stan na grudzień 2008 r. OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W IV KWARTALE 2013 ROKU DNI/A/K/201312/001
RYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W IV KWARTALE ROKU Stan na grudzień 2008 r. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2014 DNI/A/K/12/001 Spis treści: 1. Efektywność działalności inwestycyjnej OFE...
Bardziej szczegółowoKoleżanki i koledzy! Wacław Czerkawski - Pełnomocnik Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej. Wiceprzewodniczący ZZG w Polsce - PROJEKT USTAWA
Koleżanki i koledzy! ZZG w Polsce rozpoczyna zbiórkę 100 tys. podpisów pod obywatelską Inicjatywą Ustawodawczą projektu zmian w Ustawie z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego.
Bardziej szczegółowoTAK/NIE + uzasadnienie
TAK/NIE + uzasadnienie 0. Podstawowym problemem Zagłębia Ruhry po II wojnie światowej był brak infrastruktury transportowej. 1. Podstawowym problemem Mezzogiorno był brak kapitału społecznego. 2. Globalizacja
Bardziej szczegółowoMAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA
Wykład: MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Aktorzy gry rynkowej RZĄD FIRMY GOSPODARSTWA DOMOWE SEKTOR FINANSOWY Rynki makroekonomiczne Zasoby i strumienie STRUMIENIE ZASOBY Strumienie: dochody liczba
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIE O RZĄDOWYM PROJEKCIE USTAWY O PIT BS/157/2001 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, LISTOPAD 2001
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-58 - 95, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoTaryfa Opłat i Prowizji Domu Maklerskiego mbanku (mdm) w ramach Usługi emakler
Taryfa Opłat i Prowizji Domu Maklerskiego mbanku (mdm) w ramach Usługi emakler Obowiązuje od lutego 2019 r. mbank.pl/mdm Spis treści Rozdział I. Rynek Polski... 3 1. Taryfa opłat... 3 2. Taryfa prowizji
Bardziej szczegółowoMAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA
MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA WYKŁAD XIII WYDATKI RZĄDOWE I ICH FINANSOWANIE Budżet rządu: niektóre fakty i liczby Wydatki rządowe, podatki i makroekonomia Deficyt budżetowy i długu publiczny
Bardziej szczegółowoIndywidualne Konto Emerytalne (IKE) oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE)
Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) www.nnip.com www.nntfi.pl 1 Co to jest IKZE i IKE? 2 Polski system emerytalny Czy emerytura z ZUS będzie wystarczająca?
Bardziej szczegółowoPRODUKTY STRUKTURYZOWANE
PRODUKTY STRUKTURYZOWANE WYŁĄCZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI Niniejsza propozycja nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu cywilnego. Ma ona charakter wyłącznie informacyjny. Działając pod marką New World
Bardziej szczegółowoPropozycja reformy systemu emerytalnego: wprowadzenie PPK i przekształcenie OFE Europejski Kongres Finansowy 7 czerwca 2017 r.
Propozycja reformy systemu emerytalnego: wprowadzenie PPK i przekształcenie OFE Europejski Kongres Finansowy 7 czerwca 2017 r. Mateusz Walewski Reforma systemu emerytalnego jest ważnym elementem Programu
Bardziej szczegółowoLeokadia Oręziak, OFE, katastrofa prywatyzacji emerytur w Polsce, Wydawnictwo Książka i Prasa, Warszawa 2014 r., s. 400
Recenzje RECENZJE Tomasz Michalski Leokadia Oręziak, OFE, katastrofa prywatyzacji emerytur w Polsce, Wydawnictwo Książka i Prasa, Warszawa 2014 r., s. 400 Problematyka prywatyzacji emerytur z racji wprowadzenia
Bardziej szczegółowoI. ZARZĄDZANIE BUDŻETEM
I. ZARZĄDZANIE BUDŻETEM 1 wiem czym jest pieniądz (także wirtualny) i skąd się bierze, bank, bankomat, karta płatnicza 1 2 rozumiem istotę wymiany ekonomicznej 1 3 znam podstawowe funkcje pieniądza (zarabianie,
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw 1)
Kancelaria Sejmu s. 1/5 USTAWA z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw 1) Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2007 r.
Bardziej szczegółowoRYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W IV KWARTALE 2012 ROKU DNI/A/K/201212/001. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2013
RYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W IV KWARTALE ROKU Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2013 DNI/A/K/12/001 DEPARTAMENT NADZORU INWESTYCJI EMERYTALNYCH Słowa kluczowe: KNF, PTE, OFE, STOPA
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe domów i biur maklerskich w I półroczu 2009 roku 1
Warszawa,16 października 2009 r. Wyniki finansowe domów i biur maklerskich w I półroczu 2009 roku 1 Dane te prezentują wyniki finansowe 42 domów i 7 biur maklerskich (przed rokiem 39 domów i 6 biur maklerskich)
Bardziej szczegółowoSTUDIA DRUGIEGO STOPNIA NIESTACJONARNE -Ekonomia - seminaria (uruchomienie seminarium nastąpi przy zapisaniu się minimum 8 osób)
STUDIA DRUGIEGO STOPNIA NIESTACJONARNE -Ekonomia - seminaria (uruchomienie seminarium nastąpi przy zapisaniu się minimum 8 osób) Uprzejmie proszę o zapoznanie się z zamieszczonymi poniżej zagadnieniami
Bardziej szczegółowoOszczędzanie a inwestowanie..
Oszczędzanie a inwestowanie.. Oszczędzanie to zabezpieczenie nadmiaru środków finansowych niewykorzystanych na bieżącą konsumpcję oraz czerpanie z tego tytułu korzyści w postaci odsetek. Jest to czynność
Bardziej szczegółowoEmerytury: } Część I: Finansowanie. } Część II: Świadczenia
Część II świadczenia Emerytury: } Część I: Finansowanie } Część II: Świadczenia Filarowa konstrukcja ubezpieczeń społecznych model klasyczny : I filar - z budżetu państwa II filar ze składki pracodawców
Bardziej szczegółowoTaryfa Opłat i Prowizji Domu Maklerskiego mbanku S.A. (DM mbanku) dla Klientów banków. Warszawa, styczeń 2014 r.
Taryfa Opłat i Prowizji Domu Maklerskiego mbanku S.A. (DM mbanku) dla Klientów banków Warszawa, styczeń 2014 r. Spis treści 1. Taryfa opłat... 34 Zasady naliczania i pobierania opłat... 35 2. Taryfa prowizji
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 113/15 Zarządu Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A. z dnia 19 lutego 2015 r.
Uchwała Nr 113/15 Zarządu Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A. z dnia 19 lutego 2015 r. w sprawie zmiany Uchwały Nr 1000/11 z dnia 7 listopada 2011 r. (z późn. zm.) w sprawie realizowania płatności
Bardziej szczegółowoEwa Stasiak-Jazukiewicz Marta Jas-Koziarkiewicz
Ewa Stasiak-Jazukiewicz Marta Jas-Koziarkiewicz 2 Metodologia badań Metoda badawcza: Indywidualny wywiad pogłębiony (IDI) między 4 a 16 sierpnia 2010 roku zrealizowano 12 wywiadów z przedstawicielami środowiska
Bardziej szczegółowoRozmowa ze Zbigniewem Derdziukiem, prezesem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Rozmowa ze Zbigniewem Derdziukiem, prezesem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - Piastuje pan funkcję prezesa ZUS-u od 2 października 2009 r. W jakiej kondycji zastał pan tę instytucję? Nie przeraził pana
Bardziej szczegółowoSubfundusz Obligacji Korporacyjnych
Protokół zmian z dnia 17 kwietnia 2013 r. w Prospekcie Informacyjnym Millennium Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego (z wydzielonymi subfunduszami) W związku z wymogami zawartymi w 28 ust.
Bardziej szczegółowodo ustawy z dnia 27 maja 2015 r. o finansowaniu wspólnej polityki rolnej (druk nr 917)
BIURO LEGISLACYJNE/ Materiał porównawczy M A T E R I A Ł P O R Ó W N AW C Z Y do ustawy z dnia 27 maja 2015 r. o finansowaniu wspólnej polityki rolnej (druk nr 917) USTAWA z dnia 27 sierpnia 2009 r. O
Bardziej szczegółowoForum Praktyki Gospodarczej 2014
Forum Praktyki Gospodarczej 2014 Liczysz na OFE i ZUS? Licz na siebie! Mgr Tomasz Wojtasiewicz Koniec Lipca wyrok? 2016r i tak co cztery lata, chyba że... Co się dzieje z moją składką 19,52%? A.* 12,22pp.
Bardziej szczegółowoKRYZYS FINANSÓW PUBLICZNYCH
KRYZYS FINANSÓW PUBLICZNYCH przyczyny, mechanizm, drogi wyjścia redakcja naukowa Leokadia Oręziak Dariusz K. Rosati Warszawa 2013 SPIS TREŚCI WSTĘP Leokadia Oręziak, Dariusz K. Rosati ^ 9 ROZDZIAŁ 1. Konsolidacja
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sygn. akt I UK 63/05 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 20 października 2005 r. SSN Beata Gudowska (przewodniczący) SSN Zbigniew Hajn SSN Andrzej Wasilewski (sprawozdawca)
Bardziej szczegółowokurier emerytalny newsletter członków otwartych funduszy emerytalnych Szanowni Państwo
N o 9 lipiec 2017 kurier emerytalny newsletter członków otwartych funduszy emerytalnych Szanowni Państwo oddajemy w Wasze ręce dziewiąte wydanie Kuriera Emerytalnego newslettera członków Funduszy Emerytalnych.
Bardziej szczegółowoOPIS FUNDUSZY OF/1/2014
OPIS FUNDUSZY OF/1/2014 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. POSTANOWIENIA OGÓLNE 3 ROZDZIAŁ 2. POLITYKA INWESTYCYJNA I OPIS RYZYKA UFK ING AKCJI 3 ROZDZIAŁ 3. POLITYKA INWESTYCYJNA I OPIS RYZYKA UFK ING STABILNEGO
Bardziej szczegółowoTabela 1. Podobieństwo wskazane przez JSA we fragmencie w badaniu nr X przy współczynniku podobieństwa 80%.
Tabela 1. Podobieństwo wskazane przez JSA we fragmencie 3.1.1 w badaniu nr X przy współczynniku podobieństwa 80%. Tekst z pracy dyplomowej [3.1.1 ] Indywidualne konta emerytalne oraz indywidualne konta
Bardziej szczegółowo