NASA(National Aeronautics and Space Administration)
|
|
- Emilia Kowalik
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zespół Szkół Elektrycznych we Włocławku ul. Toruńska 77/ Włocławek Tel. : Adres zsel@zsel.edu.pl NASA(National Aeronautics and Space Administration) Przygotował : Opiekunowie : Filip Urbański Andrzej Krieger
2 NASA(National Aeronautics and Space Administration) Przez wieki człowiek marzył o podboju i eksploracji wszechświata. Rozwijająca się technologia rakietowa sprawiła że tego typu marzenia stały się możliwe. Człowiek natomiast bez wahania wykorzystał możliwości tej technologi do realizacji swych marzeń o podboju kosmosu. Projekty Mercury, Gemini i Apollo stanowią symbol ludzkiej gotowości do stawiania czoła niebezpieczeństwu związanemu z eksploracją wszechświata. Było to przedstawienie zdolności narodu amerykańskiego do technicznego i duchowego poparcia ludzi takich jak Shepard czy Armstrong w tej ekscytującej przygodzie. Amerykański program kosmiczny jest efektem rozwoju myśli technicznej Armii amerykańskiej oraz Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych, które wcześniej przeprowadzały próby z rakietami balistycznymi. Doświadczenie oraz wiedza z tej dziedziny pochodziły z Niemieckich badań nad rozwojem technologii rakietowej wywodzące się jeszcze z okresu Drugiej Wojny Światowej. Program kosmiczny bazował częściowo także na doświadczeniu Narodowego Komitetu Doradczego do spraw Aeronautyki (National Advisory Committee for Aeronautics) utworzonego w Do 1950, samoloty serii X napędzane silnikami rakietowymi, a także badania nad napędem rakietowym dla celów militarnych umożliwiły dalszy rozwój programu kosmicznego. Eksploracja przestrzeni kosmicznej została określona mianem celu całego narodu amerykańskiego po strategicznej niespodziance jaką było wystrzelenie przez Rosjan Sputnika 4 października Miesiąc po udanej misji Sputnika, Prezydent Dwight D. Eisenhower założył Prezydencki Naukowy Komitet Doradczy (Presidents Scientific Advisory Committee - PSAC) aby zapewnić naukowcom głos we władzy ustawodawczej. Na czele komitetu stanął dr James A. Killian, prezydent Massachusetts Institute of Technology. W marcu 1958 roku Prezydencki Komitet Rządowy (the President's Committee on Government Organization), do którego należał także doradca do spraw naukowych, zaproponował utworzenie nowej cywilnej agencji w celu wprowadzenia agresywnego programu kosmicznego. Przyczyny naukowe takiego posunięcia zostały wyjaśnione w Dokumencie z Białego Domu wydanym 26 marca 1958 roku, wraz z prezydenckim oświadczeniem. Dokument ten wymieniał cztery elementy będące powodem podjącia programu kosmicznego i rozwoju technologii kosmicznej. Były to: 1.) Potrzeba odkrywania i eksploracji 2.) względy bezpieczeństwa 3.) czynnik narodowego prestiżu 4.) nowe możliwości dla eksperymentów i obserwacji naukowych oferowanych przez technologię kosmiczną, która poszerzy ludzką wiedzę na temat planety Ziemia, układu słonecznego, a także całego wszechświata. 2
3 Ponieważ istniało tak wiele możliwości badań liczni naukowcy z różnych krajów pragnęli wziąć dział w programie. Zaproponowano utworzenie Międzynarodowego Roku Geofizycznego (International Geophysical Year) który proponował model międzynarodowej eksploracji przestrzeni kosmicznej. Wykaz bez odziału na lata wymieniał następujące badania naukowe: We wczesnej fazie. Fizykę, geofizykę, meteorologię, minimalny kontakt z Księżycem, Eksperymentalna komunikacja, oraz fizjologia przestrzeni kosmicznej. Następnie. Astronomia, rozległa komunikacja, biologia, naukowe badania Księżyca, minimalny kontakt planetarny, oraz lot człowieka na orbicie. W późniejszej fazie. Automatyczne eksploracja Księżyca, automatyczna eksploracja planet, eksploracja Księżyca i powrót. W jeszcze dalszej fazie. Ekploracja planet. Faktem jest, że dzięki militarnym badaniom nad rakietami o dalekim zasięgu człowiek uzyskał możliwość umieszczania satelitów na orbicie okołoziemskiej i wysyłania instrumentów w celu eksploracji Księżyca i najbliższych planet. W ten oto sposób czysto militarne przedsięwzięcie zapoczątkowało tę ekscytującą erę podboju kosmosu. Projekt utworzenia agencji kosmicznej został przedłożony Kongresowi w kwietniu W 1958 po długich debatach na Kapitolu, Akt Narodowej Agencji do spraw Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (National Aeronautics and Space Act) został przegłosowany przez Kongres i podpisany przez prezydenta. 29 lipca 1958 ustawa weszła w życie. Zgodnie z aktem, działania w przestrzeni kosmicznej miałybyć oparte na celach pokojowych dla korzyści całego rodzaju ludzkiego, pozostawiając odpowiedzialność militarną w rękach Departamentu Obrony. W sierpniu 1958 roku dr T. Keith Glennan, prezydent Case Institute of Technology, został mianowany pierwszym Administratorem Narodowej Agencji do spraw Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (National Aeronautics and Space Administration). Lot balistyczny Alana Shepard'a, 5-go maja 1961 roku, nie był być może tak istotny jak lot Gagarina, który 12 kwietnia odbył lot po pełnej orbicie. Lot Shepard'a posiadał jednak większą dramaturgię niż lot Gagarina. W tym przypadku cały świat był jego świadkiem i dzielił napięcie oraz sukces pierwszego orbitalnego lotu astronauty amerykańskiego. Wszystko dzięki doskonałym środkom przekazu. W marcu 1958 Max Faget zaprezentował projekt który stał się kamieniem milowym w projektowaniu statków kosmicznych. Projekt ten proponował pojazd o owalnej budowie, który umożliwiałby wchodzenie w atmosferę bez uzyskiwania nadmiernego przegrzania lub przyspieszenia, które to z kolei byłyby szkodliwe dla podróżujących w nim ludzi. Zaprezentował projekt małych retro-rakiet odpowiednich do zainicjowania wejścia w atmosferę z orbity. Faget zaproponował także użycie spadochronów do końcowego etapu lądowania. Wzmożone wysiłki zostały przedsięwzięte aby zaprojektować pojazd kosmiczny wraz z całą naziemną organizacją i kontrolą lotu tak aby bezpiecznie sprowadzić astronautów z orbity okołoziemskiej. Patrząc wstecz na początki i rozwój programu Apollo, jedyne słowo jakie przychodzi na myśl to "działanie". Podczas przemówienia w Kongresie i przed całym narodem amerykańskim, 25 maja 1961 roku, prezydent Kennedy oświadczył: "Sądzę że naród ten powinien zaangażować się w osiągnięciu celu, przed końcem tej dekady, którym jest lądowanie człowieka na Księżycu i jego bezpieczny powrotu na Ziemię. Żaden inny projekt kosmiczny w tym okresie nie byłby bardziej imponujący dla całej ludzkości, bądź bardziej istotny dla eksploracji kosmosu na daleką skalę; i żaden inny cel nie byłby tak trudny do zrealizowania." Oświadczenie prezydenta Kennedy'ego, "Lot człowieka na Księżyc w tej dekadzie" (Fly man 3
4 to the Moon in this decade), było wspaniałym określeniem zadania. Nie mogłobyć żadnych nieporozumień co do pożądanego celu, gdyż jasność z jaką został on wytyczony była ważnym czynnikiem w sukcesie programu Apollo. Ponieważ lądowanie zostało wyznaczone na koniec lat 60-tych, tempo programu zostało także określone. Prezydent Kennedy podczas przemówienia w Kongresie 25 maja 1961 roku. W swoim przemówieniu prezydent określa lot na Księżyc mianem celu całego narodu amerykańskiego. Wyznacza także czas w jakim cel ten powinien być osiągnięty, na koniec dekady lat 60-tych. Decyzja prezydenta stała się bardzo popularna wśród narodu amerykańskiego. Było to także istotne wydażenie mające wpływ na dalsze sukcesy Amerykanów w podboju kosmosu. Decyzja prezydenta zapadła długo po serii Radzieckich sukcesów. Rosjanie byli pierwsi na orbicie okołoziemskiej oraz pierwsi wysłali instrumenty pomiarowe na Księżyc. Balistyczny lot Alana Shephard'a dał Amerykanom wiarę w możliwość dogonienia Rosjan w dziedzinie podboju kosmosu. Oszacowano że do realizacji planu lądowania na Księżycu potrzeba od 20 do 40 miliardów dolarów. To oszacowanie praktycznie nie napotkało żadnego sprzeciwu w Kongresie. Lista ważniejszych astronautów amerykańskich Edwin E. "Buzz" Aldrin Drugi człowiek na Księżycu - APOLLO 11 Neil A. Armstrong Pierwszy człowiek na Księżycu - APOLLO 11 Scott Carpenter Udział w programie MERCURY - Aurora 7 Michael Collins Udział w misji APOLLO 11. L. Gordon Cooper Jr. Udział w ostatniej misji MERCURY - Faith 7 John H. Glenn, Jr. Udział w programie MERCURY - Friendship Virgil I. "Gus" Grissom Program MERCURY - Liberty Bell 7 Alan B. Shepard, Jr. Udział w programie MERCURY oraz misji APOLLO 14 Walter M. Schirra, Jr. Program MERCURY oraz udział w misji APOLLO 7 Edward Higgins White II Pierwszy Amerykanin w otwartej przestrzeni kosmicznej (Gemini 4) 4
5 NASA (National Aeronautics and Space Administration) (pl. Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej) agencja rządu Stanów Zjednoczonych odpowiedzialna za narodowy program lotów kosmicznych, ustanowiona 29 lipca 1958 r. na mocy National Aeronautics and Space Act zastępując poprzednika National Advisory Committee for Aeronautics. Jest wydziałem Departamentu Obrony USA i jest mu bezpośrednio podległa. Oprócz programu lotów kosmicznych agencja jest również odpowiedzialna za długofalowy (zarówno cywilny, jak i wojskowy) program badań przestrzeni kosmicznej. W lutym 2006 r. NASA sama określiła swoje cele, uznając że jej misją jest "utorowanie drogi dla przyszłej eksploracji kosmosu, odkryciom naukowym oraz badaniom z dziedziny aeronautyki". Wyścig kosmiczny W wyniku radzieckiego programu kosmicznego uwieńczonego wystrzeleniem pierwszego w historii świata sztucznego satelity (Sputnik 1) 4 października 1957 uwaga Stanów Zjednoczonych skierowała się ku własnym działaniom w tym zakresie. Kongres zaniepokojony realnym zagrożeniem ze strony ZSRR i możliwością utraty pozycji lidera w dziedzinie nowych technologii zaapelował do prezydenta Dwighta D. Eisenhowera oraz jego doradców o podjęcie bardziej stanowczych kroków mających na celu wsparcie i rozszerzenie programu badań kosmicznych. Kilka miesięcy ożywionej debaty doprowadziło do stworzenia wspólnego stanowiska określającego, że nowa agencja federalna powinna służyć prowadzeniu wszelkiej niewojskowej działalności w przestrzeni kosmicznej. W tym samym okresie została powołana do życia DARPA, a także wiele innych podobnych do niej programów kosmicznych, które wkrótce zostały włączone w zakres działalności NASA. 5 maja 1961 odpalono rakietę Redstone, a wraz z nią pojazd Mercury z Alanem Shepardem na pokładzie Wystrzelony 1 lutego 1958 Explorer 1 (oficjalnie Satellite 1958 Alpha) był pierwszym amerykańskim sztucznym satelitą. 29 lipca 1958 r. prezydent Dwight D. Eisenhower podpisał National Aeronautics and Space Act, ustanawiając Narodową Agencję Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA). Gdy zaczynała ona działalność 1 października 1958 r., składała się z 4 laboratoriów i zatrudniała około 80 pracowników rządowej agencji badawczej NACA. Ogromne znaczenie dla włączenia się NASA do wyścigu kosmicznego miała technologia przejęta od niemieckiego programu budowy rakiet prowadzonego przez Wernhera von Brauna, który po II wojnie światowej został obywatelem Stanów Zjednoczonych. Pełnił on też kluczową rolę w amerykańskim programie księżycowym i dziś wymieniany jest wśród najważniejszych konstruktorów rakiet kosmicznych i pionierów podboju kosmosu. Do NASA zostały włączone elementy ABMA (której zespół von Brauna był częścią) oraz Naval Research Laboratory. 5
6 Pierwsze programy NASA dotyczyły przede wszystkim załogowych lotów kosmicznych i były prowadzone w atmosferze rywalizacji między USA a ZSRR (wyścig kosmiczny) w okresie zimnej wojny. Program Mercury zapoczątkowany w 1958 r. miał na celu zbadanie czy człowiek jest w stanie przeżyć w przestrzeni kosmicznej. Poproszono więc przedstawicieli armii amerykańskiej o wzięcie udziału w projekcie NASA mającym na celu przeprowadzenie eksperymentalnego lotu statku powietrznego, który był rozwijany przez US Army już w latach pięćdziesiątych. Dzięki współpracy z istniejącymi wojskowymi ośrodkami badawczymi oraz pomocy technicznej udzielonej przez wojsko, 5 maja 1961 r. Alan Shepard, pilotując statek Freedom 7 podczas 15 minutowego lotu suborbitalnego został pierwszym Amerykaninem w kosmosie. John Glenn natomiast został pierwszym amerykańskim astronautą, który przebywał na orbicie Ziemi, gdy 20 lutego 1962 r. odbył ponad 5 godzinny lot w statku Friendship 7. Gdy projekt Mercury wykazał, że załogowe loty kosmiczne są możliwe, postanowiono uruchomić program Gemini, aby przeprowadzić eksperymenty i prace związane z wysłaniem misji na Księżyc. Pierwszy lot programu Gemini z astronautami na pokładzie (Gemini 3), którego dowódcą został Gus Grissom odbył się 23 marca 1965 r. Dziewięć kolejnych misji udowodniło, że człowiek jest w stanie żyć w statku kosmicznym dłuższy czas, a także że możliwe jest połączenie (dokowanie) z innym statkiem w przestrzeni kosmicznej. Loty programu Gemini dostarczyły również wielu danych medycznych dotyczących wpływu stanu nieważkości na ludzki organizm. Program Apollo Program Apollo powstał w celu wysłania pierwszego człowieka na Księżyc i bezpiecznego sprowadzenia go na Ziemię. Misja Apollo 1 skończyła się tragiczną śmiercią astronautów, gdy podczas symulacji lotu wewnątrz modułu sterowania wybuchł pożar. Z powodu tego incydentu przeprowadzono później kilka prób bez udziału załogi, zanim ponownie wprowadzono ludzi na pokład statku kosmicznego. Apollo 8 i Apollo 10 zbadały orbitę Księżyca oraz przywiozły jego liczne fotografie. 20 lipca 1969 r. Apollo 11 z Neilem Armstrongiem, Michaelem Collinsem i Buzzem Aldrinem na pokładzie po raz pierwszy w historii wylądował na powierzchni Księżyca. Apollo 13, po awarii statku i walce o życie astronautów, przywiózł na Ziemię jedynie jego zdjęcia. Sześć misji, które wylądowały na srebrzystym globie, dostarczyło niezliczoną ilość danych naukowych i prawie 400 kilogramów próbek. Eksperymenty przeprowadzone przez astronautów obejmowały m.in. mechanikę gruntów, meteoroidy, sejsmologię, wymianę cieplną, Lunar Laser Ranging Experiment, pole magnetyczne oraz wiatr słoneczny. Skylab Buzz Aldrin na powierzchni Księżyca (misja Apollo 11) Skylab był pierwszą stacją kosmiczną umieszczoną na orbicie przez Stany Zjednoczone. Ta ważąca 75 ton stacja, wyniesiona przez rakietę Saturn 5 przebywała nad Ziemią w latach W tym czasie odwiedziły ją trzy załogi astronautów (w latach ). Badania prowadzone przez załogi Skylaba początkowo miały się skupić na anomaliach związanych z grawitacją w innych systemach gwiezdnych, ale z braku funduszy i 6
7 zainteresowania ze strony rządu ograniczono zakres badań. Stacja miała laboratorium do badania wpływu mikrograwitacji oraz Apollo Telescope Mount. W wyniku tarcia o wysokie warstwy atmosfery stacja Skylab zaczęła zacieśniać orbitę okołoziemską. W celu przesunięcia jej na wyższą orbitę zaprojektowany został wahadłowiec, jednak zanim zdołano go wystrzelić, stacja weszła w atmosferę (1979), gdzie uległa zniszczeniu. Program wahadłowców Budowa wahadłowców, które mogłyby regularnie latać w kosmos, stała się głównym celem NASA w latach 70. i 80. Do 1985 r. stworzono cztery takie jednostki. Pierwszym, który wystartował z Ziemi 12 kwietnia 1981 r., był prom Columbia. Najważniejszą korzyścią wynikającą z realizacji programu wahadłowców miało być znaczące obniżenie kosztów wynoszenia ładunków w przestrzeń kosmiczną (w stosunku do używanych do tego celu rakiet jednorazowych). W rzeczywistości jednak osiągnięcie tego celu okazało się nierealne. Start wahadłowca Columbia 12 kwietnia 1981 Podobnie jak w przypadku programu Apollo, program STS obciążony był dużymi wydatkami stałymi (takimi jak konieczność ciągłego utrzymywania rozbudowanego personelu naziemnego), które na starcie obniżały jego konkurencyjność. Katastrofa promu Challenger w 1986 r. wykazała, iż Space Shuttle nie jest systemem wystarczająco dojrzałym do wykonywania pełnego zakresu planowanych dla niego misji, zaś utrzymywanie dotychczasowej częstotliwości startów nie gwarantuje niezbędnego minimum bezpieczeństwa. Wprowadzone po katastrofie ograniczenia zmusiły NASA do zaprzestania eksploatacji promów do celów komercyjnych oraz spowodowały skasowanie planowanych na potrzeby USAF startów z bazy Vandenberg. Pierwotna koncepcja NASA, która zakładała wykorzystanie systemu STS jako uniwersalnego środka transportu, została więc ostatecznie zarzucona. Niemniej jednak wahadłowce zostały wykorzystane w wielu ogromnych i złożonych logistycznie przedsięwzięciach, jak np. wysłanie na orbitę Kosmicznego Teleskopu Hubble'a (HST). HST został zbudowany stosunkowo małym nakładem środków (wynoszącym niespełna 2 miliardy dolarów), jednak już od momentu rozpoczęcia pracy w 1990 r. zachwycił swoimi zdjęciami zarówno naukowców, jak i opinię publiczną. Niektóre fotografie zrobione przez teleskop, jak chociażby Głębokiego Pola Hubble'a, stały się niemal legendarne. Teleskop Hubble'a jest wspólnym projektem NASA i Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), a jego sukces utorował drogę ściślejszej współpracy obu agencji. W 1995 r. wznowiono współpracę rosyjsko-amerykańską w zakresie podboju kosmosu, doprowadzając do powstania programu Shuttle-Mir, który obejmował loty wahadłowców na stację orbitalną Mir. Współpraca ta trwa do dziś, Rosja i Stany Zjednoczone są głównymi partnerami w budowie największej w historii stacji kosmicznej ISS (budowa ta stała się głównym powodem dalszego utrzymywania floty wahadłowców. Znaczenie tej współpracy najbardziej uwidoczniło się w chwili, gdy NASA zmuszona była polegać na rosyjskich 7
8 rakietach nośnych do zaopatrywania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej po katastrofie promu Columbia. Katastrofa promu Columbia z 2003 r., w której zginęła cała siedmioosobowa załoga (sześciu Amerykanów i jeden Izraelczyk), spowodowała 29-miesięczną przerwę w lotach wahadłowców i dogłębną analizę dotychczasowych priorytetów NASA. Administracja rządowa, środowisko naukowców i opinia publiczna poddały publicznej dyskusji przyszłość programu lotów kosmicznych. 14 stycznia 2004 prezydent George W. Bush w swoim przemówieniu ogłosił nową wizję eksploracji przestrzeni kosmicznej. Zgodnie z jej założeniami wahadłowce miały wznowić swoje loty w najkrótszym możliwym terminie, nie później jednak niż do końca roku 2010 musiałyby zostać wycofane z eksploatacji. Zastąpić je miały nowo zaprojektowane pojazdy załogowe, oblatane do roku Pierwszy po przerwie lot wahadłowców miał miejsce w roku 2005 (misja STS-114). Zakończył się on pełnym sukcesem i regularne misje programu zostały wznowione. Pierwotny termin wyłączenia z eksploatacji systemu STS okazał się jednak nierealny. W roku 2008 amerykańska Izba Reprezentantów zatwierdziła budżet na dodatkową misję programu (STS-134), potrzebną do instalacji na ISS spektrometru AMS. Oznaczało to przedłużenie lotów promów do roku W roku 2010 ze względu na opóźnienia komercyjnego programu COTS niezbędne okazało się wykonanie jeszcze jednego lotu do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Od strony finansowej został on ostatecznie zatwierdzony w kwietniu 2011 jako misja STS-135, realizowana w lipcu Dalszego przedłużenia programu STS nie przewiduje się. Międzynarodowa Stacja Kosmiczna Koszty przedsięwzięcia, jakimi jest budowa Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (wynoszące ponad sto miliardów dolarów), sprowadzają na NASA ostrą krytykę, co do zasadności budowy stacji i przyszłych korzyści płynących z jej istnienia. 8
9 Przyszłość NASA NASA prowadzi obecnie misje związane z badaniami Księżyca, Merkurego, Marsa i Saturna, jak również obserwację Słońca. W sferze zainteresowań agencji leży też eksploracja dalszych obszarów Wszechświata, a także badania Ziemi. W 2011 r. rozpoczęła się misja Juno, której zadaniem jest obserwacja Jowisza oraz Mars Science Laboratory (MSL), będąca kolejną misją łazika przeznaczonego do badań Marsa. Na rok 2013 planowana jest misja orbitera Mars Atmosphere and Volatile Evolution (MAVEN), której celem będzie zbadanie górnych warstw marsjańskiej atmosfery. W ramach misji New Horizons NASA wystrzeliła w 2006 r. sondę kosmiczną, która planowo ma w 2015 r. dotrzeć do Plutona. Sonda uzyskała tzw. asystę grawitacyjną od Jowisza w lutym 2007 r. i rozpoczęła przeszukiwanie niektórych z księżyców planety oraz sprawdzanie niektórych urządzeń wewnętrznych podczas trwania lotu. Od lewej: Saturn V, wahadłowiec kosmiczny, a także anulowane Ares I, Ares IV i Ares V
10 Wizja Eksploracji Kosmosu Wybór dostawcy Oriona 31 sierpnia stycznia 2004 r., dziesięć dni po wylądowaniu łazika Spirit, prezydent Stanów Zjednoczonych George W. Bush ogłosił nowy plan dotyczący przyszłości NASA: Wizja Eksploracji Kosmosu (ang. Vision for Space Exploration). Zgodnie z nim ludzkość ponownie wyląduje na Księżycu do 2018 r. i stworzy tam stałą bazę, która stanie się zalążkiem przyszłych misji (m.in. na Marsa). Wahadłowce zostaną wycofane z użycia w 2010 r. i zastąpione przez statek kosmiczny Orion do 2014 r. (zdolny zarówno do dokowania do ISS, jak i opuszczenia orbity ziemskiej). Mniej pewna jest natomiast przyszłość Międzynarodowej Stacji Kosmicznej konstrukcja ma zostać ukończona, ale to jedyna pewna odnośnie niej rzecz. Chociaż plan początkowo został sceptycznie przyjęty przez Kongres, to jednak pod koniec 2004 r. zgodził się on zabezpieczyć fundusze na pierwsze lata funkcjonowania nowej wizji podboju kosmosu. Mając nadzieję na przyśpieszenie rozwoju prywatnego sektora badań kosmicznych, NASA ustanowiła w 2004 r. serię tzw. Centennial Challenges (pl. Wyzwania Stulecia), specjalnych nagród dla pozarządowych drużyn za osiągnięcia w dziedzinie technologii kosmicznych. Wyzwania stawiały przed współzawodniczącymi drużynami zadania, których osiągnięcie ułatwi wypełnienie celów Wizji Eksploracji Kosmosu, takich jak stworzenie lepszych kombinezonów dla astronautów. Nowa polityka kosmiczna Z nadejściem prezydentury Baracka Obamy zmieniły się również rządowe plany wobec NASA. Cele wyznaczone w Wizji Eksploracji Kosmosu z perspektywą załogowych misji księżycowych straciły swoje priorytetowe znaczenie. W efekcie program Constellation został usunięty z zaproponowanego w lutym 2010 budżetu agencji. Część funduszy została natomiast przekierowana do sektora prywatnego, który zgodnie z nową doktryną zapewnić ma Stanom Zjednoczonym załogowy transport orbitalny po zakończeniu programu STS. Wsparcie finansowe na Prezydent Obama przybywa do KSC (kwiecień 2010) łączną kwotę 50 mln. USD otrzymały firmy: Blue Origin, The Boeing Company, Paragon Space Development Corporation, Sierra Nevada Corporation i United Launch Alliance. 15 kwietnia 2010 prezydent Barack Obama wygłosił przemówienie w Centrum Kosmicznym imienia Johna F. Kennedy'ego, w którym nakreślił główne punkty nowej polityki podboju przestrzeni kosmicznej. Zakłada ona m.in. projekt ciężkiej rakiety nośnej i statku kosmicznego, które miałyby służyć załogowym lotom poza orbitę Księżyca (po roku 2025 lot do planetoidy, po 2030 misja na orbitę Marsa). 10
11 Baza na Księżycu 4 grudnia 2006 r. NASA ogłosiła, że planuje zbudowanie stałej bazy na Księżycu. Scott J. Horowitz powiedział, że celem agencji jest uruchomienie do 2024 r. w pełni funkcjonalnej bazy, która pozwoliłaby na rotacyjne loty załogowe (podobnie jak w przypadku Międzynarodowej Stacji Kosmicznej). NASA planowała współpracę z innymi agencjami narodowymi przy wypełnianiu tej misji. Jednakże po zmianach w strukturach administracyjnych agencji w roku 2009 zaczęły pojawiać się sygnały, że plany te mogą nie zostać zrealizowane ze względu na prawdopodobną zmianę głównych celów przyszłych misji załogowych. Ostatecznie w roku 2010 prezydent Barack Obama wycofał fundusze przeznaczone na program załogowej eksploracji Księżyca argumentując, że projekt przekroczył założenia budżetowe i terminowe, a sam pomysł nie nosi znamion innowacyjności. W zamian NASA skoncentrować się ma na tworzeniu nowych technologii, które miałyby przyśpieszyć przyszły podbój Kosmosu. Agencja ma też zająć się wsparciem prywatnych firm konstruujących systemy transportu załogowego do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Człowiek na Marsie 28 września 2007 r. administrator NASA Michael D. Griffin stwierdził, że NASA zamierza wysłać człowieka na Marsa do 2037 r., a w 2057 r.: Powinniśmy obchodzić dwudziestolecie lądowania człowieka na Marsie. Kolejnym nawiązaniem do ewentualnej załogowej wyprawy na Marsa było przemówienie prezydenta Baracka Obamy wygłoszone 15 kwietnia 2010 w Centrum Kosmicznym imienia Johna F. Kennedy'ego. Obama przedstawiając najważniejsze punkty nowej polityki podboju kosmosu wymienił Marsa jako możliwy cel przyszłych wypraw załogowych. Według niego do roku 2025 Stany Zjednoczone dysponować będą statkiem umożliwiającym lot poza orbitę Księżyca. Po roku 2030 możliwe będzie wysłanie człowieka na orbitę Marsa, a w dalszej przyszłości lądowanie na jego powierzchni. Struktura NASA Rada Doradcza Wraz z powołaniem do życia NASA w 1958 r., została zlikwidowana NACA, a jej ośrodki badawcze Centrum Badawcze imienia Josepha Amesa, Lewis Research Center, Langley Research Center zostały włączone w struktury nowej agencji, podobnie jak niektóre elementy US Army i US Navy. W 1967 r. Kongres USA polecił NASA stworzenie specjalnego zespołu ds. bezpieczeństwa przestrzeni powietrznej (ang. Aerospace Safety Advisory Panel, ASAP), aby doradzał administratorowi agencji w sprawach bezpieczeństwa i zagrożenia programów kosmicznych NASA. Dodatkowo powstała Space Program Advisory Council oraz Research and Technology Advisory Council. W 1977 r. wszystkie je połączono i stworzono NASA Advisory Council (pl. Rada Doradcza NASA), która jest następcą NACA. 11
12 Administracja Administrator NASA jest najwyższym w hierarchii pracownikiem tej agencji, a także pełni rolę doradcy prezydenta Stanów Zjednoczonych ds. badań kosmicznych. Zadaniem administratora jest kierowanie pracami NASA w taki sposób, aby wywiązywać się z zadań stawianych jej przez Wizję Eksploracji Kosmosu. Obecnym administratorem agencji jest Charles F. Bolden, Jr., który pełni tę funkcję od 2009 r. Zastępca administratora NASA jest drugą osobą w agencji, kieruje jej pracami, jak również odpowiada za politykę agencji. Zastępca administratora reprezentuje NASA przed Biurem Wykonawczym Prezydenta, Kongresem, szefami agencji federalnych, organizacjami międzynarodowymi, a także zewnętrznymi organizacjami i społecznościami. Zastępca administratora dogląda także codziennej pracy biur NASA, takich jak: Biuro Głównego Urzędnika ds. Finansów czy Biuro Planowania Ogólnego i Komunikacji Strategicznej. Obecnym zastępcą administratora agencji od 2009 r. jest Lori Garver. Ośrodki badawcze Główna siedziba NASA mieści się w Waszyngtonie. Kompleks NASA Shared Services znajduje się na terenie John C. Stennis Space Center koło Bay St. Louis w stanie Missisipi. Ośrodek został przebudowany po zniszczeniach spowodowanych przez huraganu Katrina w 2005 r. NASA ma wiele ośrodków badawczych i testowych, których zastosowanie wielokrotnie zmieniało się w przeciągu lat: Centrum Kosmiczne imienia Johna F. Kennedy'ego Centrum Kosmiczne imienia Johna F. Kennedy'ego, Floryda Centrum Lotów Kosmicznych imienia George'a C. Marshalla, Huntsville, Alabama Centrum Lotów Kosmicznych imienia Lyndona B. Johnsona, Houston, Teksas Centrum Lotów Kosmicznych imienia Roberta H. Goddarda, Greenbelt, Maryland Centrum Badawcze imienia Josepha Amesa, Moffett Field, Kalifornia Ośrodek Badania Lotu imienia Hugh L. Drydena, Edwards, Kalifornia Jet Propulsion Laboratory, Pasadena, Kalifornia Langley Research Center, Hampton, Wirginia Centrum Badawcze imienia Johna H. Glenna, Cleveland, Ohio Michoud Assembly Facility, Nowy Orlean, Luizjana John C. Stennis Space Center, Bay St. Louis, Missisipi Wallops Flight Facility, Wallops Island, Wirginia 12
13 Misje NASA NASA ma na swoim koncie znaczącą liczbę udanych misji kosmicznych, wliczając w to ponad 150 lotów załogowych. Wiele z nich związanych jest z programem Apollo, który objął szereg lotów na Księżyc, w tym sławny pierwszy w historii spacer po srebrnym globie podczas misji Apollo 11. W ramach programu lotów wahadłowców, pomimo straty promów Challenger i Columbia, również odnotowano wiele sukcesów. Do najbardziej znanych zaliczyć można wyniesienie na orbitę Teleskopu Hubble'a i późniejsze jego naprawy, Komiczny Teleskop Hubble'a na tle Ziemi (podczas misji STS-109) dokowanie do stacji kosmicznej Mir, a także budowę Międzynarodowej Stacji Kosmicznej wspólnego projektu wielu narodowych agencji kosmicznych. Przyszłe plany NASA co do załogowej eksploracji kosmosu powiązane były początkowo z księżycowym programem Constellation. Po jego skasowaniu dalekosiężnym celem agencji stało się opracowanie technologii umożliwiającej podróże poza orbitę Księżyca (lądowanie na planetoidach, a docelowo na Marsie). W opracowaniu nowych pojazdów na potrzeby transportu orbitalnego pomóc ma natomiast zaangażowanie sektora prywatnego. NASA przeprowadziła także wiele misji bezzałogowych, których zadaniem było zbadanie planet Układu Słonecznego, czy też przestrzeni kosmicznej poza jego granicami (Pioneer 10, Pioneer 11, Voyager 1 i Voyager 2). NASA pozostaje na razie jedyną agencją, która wysłała misje poza granice naszego układu planetarnego. Sonda Cassini, która została wystrzelona w 1997 r. od połowy 2004 r. zajmuje się badaniem układu Saturna (planety, jej pierścieni, księżyców i magnetosfery). Ponad dwadzieścia lat działalności misji Cassini-Huygens jest przykładem współpracy międzynarodowej między JPL-NASA i Europejską Agencją Kosmiczną. Kolejną misją przeznaczoną do badań dalszych obszarów Układu Słonecznego jest misja New Horizons. Głównym zadaniem wystrzelonej w 2006 r. sondy będzie zbadanie Plutona oraz jego księżyców. Planowo sonda osiągnąć ma swój cel w 2015 r. Po zakończeniu pierwszego etapu misji zostanie ona skierowana do innych obiektów Pasa Kuipera. Spore osiągnięcia NASA zanotowała też na polu badań Marsa. W początkowej fazie były to przeloty sond programu Mariner (Mariner 4, Mariner 6 i 7). Następna z nich, wystrzelony w 1971 roku Mariner 9, stała się pierwszym w historii sztucznym satelitą Czerwonej Planety. Kolejne orbitery z lat 70. Viking 1 i Viking 2 (będące częścią programu Viking) i późniejsze Mars Global Surveyor, 2001 Mars Odyssey i Mars Reconnaissance Orbiter znacząco powiększyły (i stale powiększają) wiedzę związaną z geologią, atmosferą i klimatem Marsa. Oprócz orbiterów NASA wysyła na Marsa również sondy, których zadaniem jest bezpośrednie badanie jego powierzchni. Liczne dane naukowe wraz ze zdjęciami zostały dostarczone przez lądowniki programu Viking (które przeprowadziły również serię biologicznych badań gruntu) [30], a także przez wysłaną w 2007 r. sondę Phoenix. NASA jest również pionierem w dziedzinie eksploracji Marsa za pomocą pojazdów kołowych. Pierwszą misją tego typu był rozpoczęty w 1996 r. program Mars Pathfinder, w którego skład wchodził 13
14 lądownik wraz z małym łazikiem Sojourner. Kolejnym krokiem w tym kierunku było wysłanie na Marsa misji Mars Exploration Rover (MER) złożonej z dwóch pojazdów o dużo większej mobilności. Łaziki Spirit i Opportunity w 2004 r. rozpoczęły badania powierzchni planety w obszarach Krateru Gusiewa i Meridiani Planum (poszukując m.in. śladów wskazujących na istnienie tam w przeszłości wody w stanie ciekłym). Nominalny czas trwania programu i pokonana przez łaziki odległość zostały wielokrotnie przekroczone. Misja Spirita została oficjalnie zakończona dopiero w 2011 r., podczas gdy drugi z pojazdów Opportunity Łazik MER na Marsie nadal realizuje swoje zadania [31]. Na rok 2011 planowany jest start misji Mars Science Laboratory, której celem jest umieszczenie na powierzchni Marsa kolejnego pojazdu o jeszcze większych gabarytach. Przeprowadzić ma on serię badań marsjańskiego gruntu, m.in. pod kątem warunków sprzyjających powstaniu w nim życia. 14
15 Odznaczenia Obecnie NASA nadaje kilka rodzajów odznaczeń i medali swoim astronautom, jak również pracownikom personelu naziemnego. Niektóre z nich zostały zatwierdzone do noszenia ich na mundurach wojskowych w czasie ceremonii. Najwyższym odznaczeniem jest Congressional Space Medal of Honor, którym zostało uhonorowanych 28 osób (17 pośmiertnie). Przyznawany jest każdemu astronaucie, który podczas wykonywania swoich obowiązków wyróżnił się merytoryczną i wnoszącą wkład w bogactwo narodu i ludzkości pracą [33]. Drugim w kolejności odznaczeniem, które może być nadane osobie zatrudnionej w NASA jest Distinguished Service Medal. Może on zostać przyznany każdemu członkowi agencji federalnej, zarówno astronaucie wojskowemu, jak i pracownikowi cywilnemu. Jest to nagroda coroczna nadawana przez National Aeronautics Space Foundation. Analogicznym medalem przyznawanym dla osób niezwiązanych z agencjami rządowymi jest Distinguished Public Service Medal. 15
16 lipca 1969 roku. Apollo 11
16 lipca 1969 roku Apollo 11 Program Apollo seria amerykańskich lotów kosmicznych przygotowywanych od roku 1961 zrealizowanych w latach 1966-1972. Celem programu było lądowanie człowieka na Księżycu, a
Badania Amerykanie prowadzą. została w satelicie Sputnik 2. w NASA (Narodowej Agencji. Amerykańscy naukowcy. kosmicznej.
karta pracy nr 1 (część 3, grupa 1) kwiecień 1961 Gagarin lipiec 1958 NASA Nikt nie wiedział, czy Gagarin przeżyje tę misję. Sputnik1 wystrzelili na orbitę naukowcy ze Związku Radzieckiego. Amerykańscy
Lot na Księżyc. Misja Apollo 11
Lot na Księżyc. Misja Apollo 11 Wydział Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Zielonogórskiego WFiA UZ 1 / 14 Program Apollo wyścig kosmiczny (wyścig zbrojeń, zimna wojna) pomiędzy USA i ZSRR cel: przejęcie
Space Transoprtation System
Zespół Szkół Elektrycznych we Włocławku ul. Toruńska 77/83 87-800 Włocławek Tel. : 54-236 - 22 25 Adres email : zsel@zsel.edu.pl Space Transoprtation System Przygotował : Opiekunowie : Cezary Dobruń Andrzej
KOSMICZNA ERA. Sputnik Sputnik 1
KOSMICZNA ERA W 1957 r. ZSRR wystrzelił Sputnika, kapsułę wielkości piłki do koszykówki, ważąca 84 kg, pierwszego satelitę Ziemi. Odbierając wysyłane przezeń sygnały, Amerykanie czuli się tak jakby Sowieci
WYPRAWY NA MARSA. Historia i perspektywy na przyszłość. Robert Kaczmarek IV rok nanotechnologii
WYPRAWY NA MARSA Historia i perspektywy na przyszłość Mars Mars nazywany często czerwoną planetą jest czwartą w kolejności planetą układu słonecznego. Swoją barwę zawdzięcza wysokiej zawartości tlenków
Loty kosmiczne. dr inż. Romuald Kędzierski
Loty kosmiczne dr inż. Romuald Kędzierski Trochę z historii astronautyki Pierwsza znana koncepcja wystrzelenia ciała, tak by okrążało Ziemię: Newton w 1666 roku przedstawił pomysł zbudowania ogromnego
Układ Słoneczny. Pokaz
Układ Słoneczny Pokaz Rozmiary planet i Słońca Orbity planet Planety typu ziemskiego Merkury Najmniejsza planeta U.S. Brak atmosfery Powierzchnia podobna do powierzchni Księżyca zryta kraterami część oświetlona
Latawiec INFO INFO #2 FOTO FOTO #2
Latawiec INFO INFO #2 FOTO FOTO #2 INFORMACJE Latawiec jest to najstarszy przyrząd latający,ponadto cięższy od powietrza. Pierwszy latawiec stworzył Lu Ban 500 lat przed naszą erą. Był zbudowany z listewek
TURYSTYKA KOSMICZNA W ŚWIETLE OSIĄGNIĘĆ TECHNICZNYCH ASTRONAUTYKI I POTRZEB BYTOWYCH CZŁOWIEKA
TURYSTYKA KOSMICZNA W ŚWIETLE OSIĄGNIĘĆ TECHNICZNYCH ASTRONAUTYKI I POTRZEB BYTOWYCH CZŁOWIEKA Karina Bączek karrzw@poczta.onet.pl Karina Bączek ur.1985 r. studia na Uniwersytecie Jagiellońskim : 2004-2009
Astroexpress 26. Waldemar Zwierzchlejski
Astroexpress 26 Waldemar Zwierzchlejski Częstochowa, 23.01.2015 Sondy kosmiczne 2014 Waldemar Zwierzchlejski Częstochowa, 23.01.2015 STEREO = Solar TErrestrial RElations Observatory [2006] STEREO STEREO
Loty Załogowe KOSMONAUTYKA Wykład nr 10. Piotr Wolański
Loty Załogowe KOSMONAUTYKA Wykład nr 10 Piotr Wolański Wykład jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego LOTY ZAŁOGOWE WOSTOK MERCURY WOSCHOD GEMINI APOLLO
Sfałszowany lot Gagarina
Sfałszowany lot Gagarina 12 kwietnia 1961 roku, radziecki pilot wojskowy Jurij Gagarin dokonał niezwykłego wyczynu w historii lotnictwa, którym było zatoczenie pętli wokół Ziemi na statku kosmicznym Wostok
Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych
Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Mateusz Bednarski nr albumu 228973 1 Teleskop kosmiczny Teleskop wyniesiony w przestrzeń kosmiczną w celu zwiększenia precyzji lub umożliwienia
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy 14. Kule (3 pkt) Dwie małe jednorodne kule A i B o jednakowych masach umieszczono w odległości 10 cm od siebie. Kule te oddziaływały wówczas
Pierwsi w kosmosie: Statki kosmiczne. Jurij Gagarin. Neil Armstrong. Zwierzęta. Pierwsza kobieta. Lot załogowy. Pierwszy Polak Ko
Pierwsi w kosmosie Pierwsi w kosmosie: Statki kosmiczne Zwierzęta Lot załogowy Jurij Gagarin Neil Armstrong Pierwsza kobieta Pierwszy Polak Ko Pierwsi w kosmosie: Statki kosmiczne Zwierzęta Lot załogowy
Składanie modelu wahadłowca
Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej Produkt edukacyjny Dla nauczycieli i uczniów EB-2000-08-130-HQ Gimnazjum i liceum (10-18 lat) Materiał edukacyjny Latający wahadłowiec z papieru Ten
WYŚLIJ ZDJĘCIE W KOSMOS!
Warszawa, 9.01.2013 WYŚLIJ ZDJĘCIE W KOSMOS! Możesz się znaleźć na "pokładzie" polskiego satelity! Dzięki uruchomionej właśnie akcji WYŚLIJ ZDJĘCIE W KOSMOS każdy może wziąć symboliczny udział w misji
SPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową.
SPRAWDZIAN NR 1 IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Siłę powodującą ruch Merkurego wokół Słońca
KOSMICZNY WYŚCIG: WAHADŁOWCE Space Shuttle: Triumph And Tragedy Premiera we wtorek 6 listopada o godz. 21:00 i 22:00 (2x60 min)
Co w kosmosie piszczy? Odpowiedź w listopadzie na kanale National Geographic Już od 13 listopada na antenę National Geographic powraca hitowy serial Mars. W związku z tą gorącą premierą, w tym miesiącu
pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka
4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia zadania z arkusza I 4.8 4.1 4.9 4.2 4.10 4.3 4.4 4.11 4.12 4.5 4.13 4.14 4.6 4.15 4.7 4.16 4.17 4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia - 1 - 4.18 4.27 4.19 4.20
1.01. Kosmiczna mapa mieci 1.02.
1. WPROWADZENIE 1.01. Kosmiczna mapa śmieci 1.02. Źródła zanieczyszczenia przestrzeni okołoziemskiej 1.03. Kolizje w kosmosie 1.04. Powroty kosmicznego złomu na Ziemię 1.05. Inne kolizje w kosmosie i powroty
Instrukcja do gry Misja na Księżyc
Instrukcja do gry Misja na Księżyc I. Podzielcie się na drużyny składające się z od trzech do sześciu osób. Jeżeli macie z tym problem niech osoba nie biorąca udziału w grze ułoży łatwy quiz, dzięki któremu
54 lata Ery Kosmicznej. Robert R. Gałązka Instytut Fizyki PAN
54 lata Ery Kosmicznej Robert R. Gałązka Instytut Fizyki PAN 1. Wstęp historia, finanse, dane statystyczne 2. Ziemia z Kosmosu teledetekcja, telekomunikacja, geodezja misja do planety Ziemia 3. Układ planetarny
Kosmiczny dzień w PPNT
Kosmiczny dzień w PPNT Kręcą Cię nowinki techniczne, a nade wszystko te związane z podbojem przestrzeni kosmicznej? Skorzystaj z zaproszenia Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego i bądź częścią największego
NIESKOŃCZONY WSZECHŚWIAT
POWIATOWY KONKURS WIEDZY O KOSMOSIE NIESKOŃCZONY WSZECHŚWIAT POD PATRONATEM STAROSTY SŁAWIEŃSKIEGO Darłowo, 2019 r. REGULAMIN Powiatowego konkursu wiedzy o kosmosie Nieskończony Wszechświat pod patronatem
Układ Słoneczny Układ Słoneczny
Fizyka i Chemia Ziemi Układ Słoneczny we Wszechświecie Układ Słoneczny cz. 1 T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 1 2 Układ Słoneczny Układ Słoneczny stanowią: Układ Planetarny Słońce, planety, Obłok Oorta
Historisch-technisches Informationszentrum.
1 Historisch-technisches Informationszentrum. Wojskowy Ośrodek Badawczy w Peenemünde był w latach 1936-1945 jednym z najbardziej nowoczesnych ośrodków technologii na świecie. W październiku 1942 roku udało
Astronomia i astrofizyka na orbicie
Astronomia i astrofizyka na orbicie Andrzej Odrzywołek Zakład Teorii Względności i Astrofizyki Uniwersytet Jagielloński, Kraków Piatek, 5.11.2010, 17:00 A. Odrzywołek (IFUJ, ZTWiA) Astronomia na orbicie
U Z A S A D N I E N I E. 1. Potrzeba i cel związania Rzeczypospolitej Polskiej Umową międzynarodową
U Z A S A D N I E N I E 1. Potrzeba i cel związania Rzeczypospolitej Polskiej Umową międzynarodową W dniu 22 marca 1990 r. została zawarta Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów
Rakiety. Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 4
Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 4 Rok 2017 1. Wstęp teoretyczny Na Ziemi, poruszające się pojazdy cały czas oddziałują z jakimś ośrodkiem (powietrzem, wodą, podłożem), które może posłużyć
POSZUKIWANIE CYWILIZACJI TECHNICZNYCH
POSZUKIWANIE CYWILIZACJI TECHNICZNYCH SETI SEARCH FOR EXTRA- TERRESTRIAL INTELLIGENCE Częstotliwośd SETI: 1420 MHz TRUDNOŚCI W POSZUKIWANIU SYGNAŁOW Kodowanie Źródła zakłóceo Częstotliwośd wysyłanych fal
Orbita Hohmanna. Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 1
Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 1 Rok 019 1. Wstęp teoretyczny Podróże kosmiczne znacznie różnią się od podróży ziemskich. Na Ziemi podróżujemy między punktami o ustalonym położeniu,
Grawitacja - powtórka
Grawitacja - powtórka 1. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub, jeśli jest A. Jednorodne pole grawitacyjne istniejące w obszarze sali lekcyjnej jest wycinkiem centralnego
PAK i Krajowy Program Kosmiczny
PAK i Krajowy Program Kosmiczny Grzegorz Brona Prezes Polskiej Agencji Kosmicznej Page 1 Ostatnie miesiące to pasmo sukcesów polskiego sektora kosmicznego Page 2 Projekty NCBiR (2017) ScanSAT platforma
ENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA. Wojciech Wróblewski Źródło: en.wikipedia.org
ENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA Źródło: en.wikipedia.org Wojciech Wróblewski 2017 PODSTAWOWE DANE DOTYCZĄCE ENCELADUSA Odkryty w 1789 r. Przez Williama Herschela Odległość od Saturna (perycentrum): 237378 km
GRAWITACJA MODUŁ 6 SCENARIUSZ TEMATYCZNY LEKCJA NR 2 FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA.
MODUŁ 6 SCENARIUSZ TEMATYCZNY GRAWITACJA OPRACOWANE W RAMACH PROJEKTU: FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA. PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI Z ELEMENTAMI TECHNOLOGII
Studenci podbijają kosmos. Maciej Urbanowicz Studenckie Koło Astronautyczne
Studenci podbijają kosmos Maciej Urbanowicz Studenckie Koło Astronautyczne Plan... projekty w Przyszłość Pytania Zakończenie Dawno dawno temu... Marzenia, gwiazdy i my Dawno dawno temu......aż do 1996
NIESKOŃCZONY WSZECHŚWIAT
POWIATOWY KONKURS WIEDZY O KOSMOSIE NIESKOŃCZONY WSZECHŚWIAT POD PATRONATEM STAROSTY SŁAWIEŃSKIEGO Darłowo, 2017 r. REGULAMIN Powiatowego konkursu wiedzy o kosmosie Nieskończony Wszechświat pod patronatem
Układ Słoneczny Pytania:
Układ Słoneczny Pytania: Co to jest Układ Słoneczny? Czy znasz nazwy planet? Co jeszcze znajduje się w Układzie Słonecznym poza planetami? Co to jest Układ Słoneczny Układ Słoneczny to układ ciał niebieskich,
Ciała drobne w Układzie Słonecznym
Ciała drobne w Układzie Słonecznym Planety karłowate Pojęcie wprowadzone w 2006 r. podczas sympozjum Międzynarodowej Unii Astronomicznej Planetą karłowatą jest obiekt, który: znajduje się na orbicie wokół
Prezentacja. Układ Słoneczny
Prezentacja Układ Słoneczny Układ Słoneczny Układ Słoneczny układ planetarny składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te to osiem planet, 166 znanych księżyców
Potencjał dydaktyczny Politechniki Rzeszowskiej dla sektora kosmicznego. Paweł Rzucidło
Potencjał dydaktyczny Politechniki Rzeszowskiej dla sektora kosmicznego Paweł Rzucidło 1 Politechnika Rzeszowska 2 Kierunki kształcenia studentów architektura, budownictwo, inżynieria środowiska, ochrona
Jak zmieni się wartość siły oddziaływania między dwoma ciałami o masie m każde, jeżeli odległość między ich środkami zmniejszy się dwa razy.
I ABC FIZYKA 2018/2019 Tematyka kartkówek oraz zestaw zadań na sprawdzian - Dział I Grawitacja 1.1 1. Podaj główne założenia teorii geocentrycznej Ptolemeusza. 2. Podaj treść II prawa Keplera. 3. Odpowiedz
P R A C A K O Ń C O W A Studiów Podyplomowych
Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej Podyplomowe Studia Pedagogiczne i Zawodowe P R A C A K O Ń C O W A Studiów Podyplomowych Kierunek: Fizyka z elementami informatyki Wacław Libront SYMULACJA LOTÓW
POLSKA W PROGRAMACH ESA
POLSKA W PROGRAMACH ESA Beata Mikołajek-Zielińska Departament Innowacji i Rozwoju PARP, Warszawa, 14.10.2015 ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529 27 18 \ fax +48 (22) 628
ŹRÓDŁA. Konwencja paryska w sprawie uregulowania żeglugi powietrznej (1919) Konwencja chicagowska o międzynarodowej żegludze powietrznej (1949)
PRAWO LOTNICZE ŹRÓDŁA Konwencja paryska w sprawie uregulowania żeglugi powietrznej (1919) Konwencja chicagowska o międzynarodowej żegludze powietrznej (1949) Porozumienie w sprawie wykonywania międzynarodowych
ETAP II. Astronomia to nauka. pochodzeniem i ewolucją. planet i gwiazd. na wydarzenia na Ziemi.
ETAP II Konkurencja I Ach te definicje! (każda poprawnie ułożona definicja warta jest aż dwa punkty) Astronomia to nauka o ciałach niebieskich zajmująca się badaniem ich położenia, ruchów, odległości i
Poznajemy małe ciała niebieskie Układu Słonecznego.
Plan Pracy Sekcji Astronomicznej w /2015 roku Cel główny: Poznajemy małe ciała niebieskie Układu Słonecznego. Cele pomocnicze: 1. Poznajemy obiekty Układu Słonecznego (US) nie będące planetami komety,
Szykujcie się do wielkiej przygody w kosmosie! Glen Phelan. Przyroda
Przyroda Jak czytać sprytniej Przyjrzyj się, w jaki sposób dobór słownictwa pozwala przedstawić przebieg zdarzeń. Szykujcie się do wielkiej przygody w kosmosie! Glen Phelan 20 NATIONAL GEOGRAPHIC Odkrywca
USA WYCHODZĄ Z KOSMICZNEGO CIENIA ROSJI. TEST ZAŁOGOWEGO STATKU SPACEX JUŻ BLISKO [ANALIZA]
aut. Paweł Ziemnicki 26.02.2019 USA WYCHODZĄ Z KOSMICZNEGO CIENIA ROSJI. TEST ZAŁOGOWEGO STATKU SPACEX JUŻ BLISKO [ANALIZA] Kierowany przez Elona Muska koncern Space Exploration Technologies (SpaceX) otrzymał
2. Jak się nazywała i kiedy została wyniesiona w kosmos pierwsza stacja kosmiczna?
Odpowiedzi na pytania eliminacyjne: 1. Kto wymyślił pojęcie stacja kosmiczna? Wymyślił je Hermann Oberth. 2. Jak się nazywała i kiedy została wyniesiona w kosmos pierwsza stacja kosmiczna? Nazywała się
U Z A S A D N I E N I E
U Z A S A D N I E N I E Przedkładany projekt nowelizacji ustawy z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach (Dz. U. Nr 90, poz. 450, z 1999 r. Nr 101, poz. 1177, z 2000 r. Nr 62, poz. 718,
Kierunek cyfryzacji w Polsce praktyczne konsekwencje zmian dla obywateli oraz przestrzeni publicznej
Kierunek cyfryzacji w Polsce praktyczne konsekwencje zmian dla obywateli oraz przestrzeni publicznej Prof. nadzw. dr hab. Andrzej Sobczak Dyrektor Ośrodka Studiów nad Cyfrowym Państwem Agenda wystąpienia
OGÓLNOPOLSKI. Międzynarodowa Stacja Kosmiczna - wczoraj, dziś, jutro" Świat widziany ze stacji kosmicznej"
OGÓLNOPOLSKI Konkurs wiedzy kosmicznej dla młodzieży szkolnej Międzynarodowa Stacja Kosmiczna - wczoraj, dziś, jutro" oraz konkurs plastyczny r Świat widziany ze stacji kosmicznej" 1. Organizatorem Konkursu
Wyzwania wobec polskiego sektora kosmicznego. Marek Banaszkiewicz
Wyzwania wobec polskiego sektora kosmicznego Marek Banaszkiewicz Nakłady na działalność kosmiczną Budżety państw OECD na działalność kosmiczną w miliardach USD (2005) Podział budżetów kosmicznych państw
Gratuluję wszystkim absolwentom! Dzięki wytężonej pracy i. wielu poświęceniom otrzymujecie dziś dyplom Master of
Przemówienie Ambasadora Stephena D. Mulla Ceremonia wręczenia dyplomów WIEMBA Uniwersytet Warszawski 29 czerwca 2013r. Gratuluję wszystkim absolwentom! Dzięki wytężonej pracy i wielu poświęceniom otrzymujecie
Tajemnice Srebrnego Globu
Tajemnice Srebrnego Globu Teorie powstania Księżyca Księżyc powstał w wyniku zderzenia pra Ziemi z ciałem niebieskim o rozmiarach zbliżonych do ziemskich Ziemia i Księżyc powstały równocześnie, na początku
Wyprawa na kometę. Tomek Mrozek 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Wyprawa na kometę Tomek Mrozek 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Po co nam wiedza o kometach? Około 4-3.8 mld lat temu nastąpił okres tzw. wielkiego bombardowania. Podejrzewa
Świetna sprawa taki obóz. Sama bym się zapisała. Lecz nad
Niedawno miałam szczęście i przyjemność obejrzenia programu na Netflixie zatytułowanego The Mars Generation. Pokazuje on grupę nastolatków, która bierze udział w programie NASA przygotowującym ich do podróży
KRYTERIA DOSTĘPU Działanie 1.2 Działalność badawczo - rozwojowa przedsiębiorstw, typ projektu: Tworzenie lub rozwój zaplecza badawczo-rozwojowego.
Załącznik do Uchwały nr 66/XVI//2016 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 z dnia 23 września 2016 roku KRYTERIA DOSTĘPU Działanie 1.2 Działalność
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 19.1.2017 r. COM(2017) 31 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie wspólnego przeglądu realizacji Umowy między Unią Europejską a Stanami
Zalecenie DECYZJA RADY. stwierdzająca, że Polska nie podjęła skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenie Rady z dnia 21 czerwca 2013 r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.11.2013 r. COM(2013) 907 final Zalecenie DECYZJA RADY stwierdzająca, że Polska nie podjęła skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenie Rady z dnia 21 czerwca 2013
przygtowała: Anna Stępniak, II rok DU Geoinformacji
przygtowała: Anna Stępniak, II rok DU Geoinformacji system nawigacji składa się z satelitów umieszczonych na orbitach okołoziemskich, kontrolnych stacji naziemnych oraz odbiorników satelity wysyłają sygnał
ZAŁOŻENIA PROCESU TWORZENIA WIELOLETNIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY ROZWOJOWEJ NA LATA 2012-2016
WSTĘP ZAŁOŻENIA PROCESU TWORZENIA WIELOLETNIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY ROZWOJOWEJ NA LATA 2012-2016 Projekt założeń projektu ustawy o współpracy rozwojowej nakłada na Ministra Spraw Zagranicznych obowiązek
Cele Zrównoważonego Rozwoju Sustainable Development Goals (SDG)
1 Cele Zrównoważonego Rozwoju Sustainable Development Goals (SDG) Organizacja Narodów Zjednoczonych zatwierdziła 17 ikon, logo Celów Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals SDG) oraz grafikę
Publiczne przedszkole z prywatnych funduszy program pilotażowy w Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy
DZIELNICA BEMOWO M.ST. WARSZAWY Publiczne przedszkole z prywatnych funduszy program pilotażowy w Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy Krzysztof Zygrzak zastępca Burmistrza Dzielnicy Bemowo SYTUACJA DEMOGRAFICZNA
ANEKS DO OPINII EASA 07/2013 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR /.. z dnia XXX
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, XXX [...](2013) XXX projekt ANEKS DO OPINII EASA 07/2013 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR /.. z dnia XXX zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 748/2012 z dnia 3 sierpnia
Creotech Instruments doświadczenia w sektorze kosmicznym
Creotech Instruments doświadczenia w sektorze kosmicznym Obserwacje i wnioski dot. biznesu kosmicznego Globalny charakter konieczność konkurowania z większymi i bardziej doświadczonymi firmami światowymi
Druk nr 3641 Warszawa, 28 grudnia 2004 r.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-207-04 Druk nr 3641 Warszawa, 28 grudnia 2004 r. Pan Józef Oleksy Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Marszałku.
Wonder League Robotics Competition 2015
Wonder League Robotics Competition 2015 Przygotowanie pola konkursowego Misja 1: Start rakiety Punktacja: Misja 2: Dokowanie w stacji kosmicznej Punktacja: Misja 6: Pobieranie próbek Punktacja: Punktacja:
NA DRODZE DO UNIJNEGO PROGRAMU KOSMICZNEGO [ANALIZA]
aut. Kamil Dobrowolski 21.05.2019 NA DRODZE DO UNIJNEGO PROGRAMU KOSMICZNEGO [ANALIZA] Dnia 17 kwietnia br. Parlament Europejski w trakcie pierwszego czytania w ramach zwykłej procedury ustawodawczej przyjął
ŚWIATOWY SEKTOR KOSMICZNY DANE LICZBOWE I STATYSTYCZNE, PROGNEOZY ROZWOJU. Przychody i nakłady w globalnym sektorze kosmicznym
ŚWIATOWY SEKTOR KOSMICZNY DANE LICZBOWE I STATYSTYCZNE, PROGNEOZY ROZWOJU Przychody i nakłady w globalnym sektorze kosmicznym Globalne przychody sektora kosmicznego wynoszą 180 mld USD rocznie. 39% tej
Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki. wzmocnienie. fale w fazie. fale w przeciw fazie zerowanie
A źródło B oddziaływanie z atmosferą C obiekt, oddziaływanie z obiektem D detektor E zbieranie danych F analiza A D G zastosowania POWIERZCHNIA ZIEMI Satelity lub ich układy wykorzystywane są również do
Daimler pierwszym międzynarodowym producentem samochodów, który uzyskał zezwolenie na testy drogowe wysoce zautomatyzowanej jazdy w Pekinie
Daimler pierwszym międzynarodowym producentem samochodów, który uzyskał zezwolenie na testy drogowe wysoce zautomatyzowanej jazdy w Pekinie Informacja prasowa 1 sierpnia 2018 r. Kamień milowy w zakresie
CreoTech Instruments Create The Imposible. Czy Polska firma może podbić Kosmos Grzegorz Brona, VP
CreoTech Instruments Create The Imposible Czy Polska firma może podbić Kosmos Grzegorz Brona, VP Kiedyś miałem 17 000 PLN Wybór był prosty.... w końcu SpaceX się udało SpaceX: Założona w 2002 roku Pracownicy:
Omówienie możliwych obszarów zaangażowania polskiego przemysłu w projektach ESA słowo wstępne
Omówienie możliwych obszarów zaangażowania polskiego przemysłu w projektach ESA słowo wstępne Włodzimierz Lewandowski Wiceprzewodniczący Komitetu Programowego Nawigacji ESA Dzień Informacyjny sektora kosmicznego
1. Komisja Obrony Narodowej na posiedzeniu w dniu 20 października 2016 roku rozpatrzyła projekt ustawy budżetowej na 2017 rok w zakresie:
Opinia nr 8 Komisji Obrony Narodowej dla Komisji Finansów Publicznych przyjęta na posiedzeniu w dniu 20 października 2016 r. dotycząca projektu ustawy budżetowej na 2017 rok w części dotyczącej resortu
Człowiek poza Ziemią. Wyścig w kosmosie. Najważniejsze loty. Artykuł pobrano ze strony eioba.pl
Artykuł pobrano ze strony eioba.pl Człowiek poza Ziemią Gdyby nie kosmiczny wyścig USA i ZSRR - jedna z najważniejszych rywalizacji zimnej wojny - nie wiadomo, czy do tej pory człowiek stanąłby na Księżycu?
Udział studentów WFiIS w projekcie ESMO (European Student Moon Orbiter) Łukasz Chmiel Michał Międzobrodzki
Udział studentów WFiIS w projekcie ESMO (European Student Moon Orbiter) Łukasz Chmiel Michał Międzobrodzki 18 Państw Członkowskich Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Irlandia,
BADANIE I UCZENIE SIĘ
//////////////////////////////////// S P I S T R E Ś C I ////////////////////////////////////////////// Part1: Opowieść o ludziach i Kosmosie ------ 1 a) Historia Kosmosu i ludzi http://www.wykop.pl/wpis/14003727/kosmos-spacexnaypaxtlumaczy-czesc-1-historia-kosm/
Wszechświat w mojej kieszeni. Układ Słoneczny. Gloria Delgado Inglada. 4 No. 4. Instytut Astronomii UNAM, Meksyk
Wszechświat w mojej kieszeni Układ Słoneczny 4 No. 4 Gloria Delgado Inglada Instytut Astronomii UNAM, Meksyk Powstawanie Układu Słonecznego Układ Słoneczny składa się ze Słońca i wszystkich ciał niebieskich
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Zalecenie ZALECENIE RADY. mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Zjednoczonym Królestwie
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 2.7.2008 SEK(2008) 2189 wersja ostateczna Zalecenie ZALECENIE RADY mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Zjednoczonym Królestwie (przedstawiona
Największy samolot transportowy
Największy samolot transportowy Czy wiesz, że Największym samolotem służącym do przewozu ładunków jest rosyjski An-225 Mrija ładownia o rozmiarach 43,3x6,4x4,4 m może pomieścić 80 samochodów osobowych
POLSKA W EUROPEJSKIEJ AGENCJI KOSMICZNEJ
POLSKA W EUROPEJSKIEJ AGENCJI KOSMICZNEJ Konkurs wiedzy kosmicznej dla młodzieży szkolnej I. ORGANIZATOR I CEL KONKURSU 1. Organizatorem Konkursu Polska w Europejskiej Agencji Kosmicznej jest: Muzeum Okręgowe
Stephen Hawking. case study
Stephen Hawking case study 1955 (13 lat): Młody Stephen nudzi się na fizyce i patrzy w gwiazdy Gdy jako mały chłopiec uczęszcza do szkoły, fizyka to dla niego najnudniejszy przedmiot, bo wszystko wydaje
Wszechświat w mojej kieszeni. Układ Słoneczny. Gloria Delgado Inglada. 4 No. 4. Instytut Astronomii UNAM, Meksyk
Wszechświat w mojej kieszeni Układ Słoneczny 4 No. 4 Gloria Delgado Inglada Instytut Astronomii UNAM, Meksyk 2 Układ Słoneczny składa się ze Słońca i wszystkich ciał niebieskich podróżujących wokół niego:
Program Astronautyki ZNEK pod hasłem Astronautyka zamiast narkotyków
Program Astronautyki ZNEK pod hasłem Astronautyka zamiast narkotyków Zastosowania Nauki do Eksploracji Kosmosu Program Astronautyki dla Liceów i Gimnazjów Polskie Towarzystwo Astronautyczne PTA Autorstwa
Kamil Adamaszek Piotr Siedlecki
Kamil Adamaszek Piotr Siedlecki Budowa Marsa Mars jest czwartą planetą od Słońca w Układzie Słonecznym. Nazwa planety pochodzi od imienia rzymskiego boga wojny Mars. Zawdzięcza ją swej barwie, która przy
Układ Słoneczny. Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2
Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2 Rok 2019 1. Wstęp teoretyczny Wszyscy ludzie zamieszkują wspólną planetę Ziemię. Nasza planeta, tak jak siedem pozostałych, obiega Słońce dookoła.
66 ZARZĄDZENIE NR 623 KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI
66 ZARZĄDZENIE NR 623 KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI z dnia 26 czerwca 2006 r. zmieniające zarządzenie w sprawie metod i form wykonywania zadań przez służbę Lotnictwo Policji Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt
PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY
PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY RUCH OBROTOWY ZIEMI Ruch obrotowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun
Przemówienie ambasadora Stephena D. Mulla Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego, Kielce 2 września 2013 r.
Przemówienie ambasadora Stephena D. Mulla Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego, Kielce 2 września 2013 r. Szanowni Państwo, Z przyjemnością witam przedstawicieli polskich władz i sił zbrojnych obu
CASSINI-HUYGENS NA TYTANIE Najnowsze wyniki...
1 z 37 Tytan A. Odrzywołek CASSINI-HUYGENS NA TYTANIE Najnowsze wyniki... Piątek, 14 stycznia 2005 Próbnik Huygens, wysłany z najdroższej sondy kosmicznej Cassini, wyladował na Tytanie, odległym o ponad
Zespół ds. Wykorzystania Przestrzeni Kosmicznej MNiSW
Polski potencjał i zamierzenia w obszarze technologii i eksploracji kosmosu Z. Kłos (CBK PAN). Zespół ds. Wykorzystania Przestrzeni Kosmicznej MNiSW. SPACE in EUROPE Aktywność space-related Satelity Ziemi
15396/14 lo/mik/gt 1 DG G C 3
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 14 listopada 2014 r. (OR. en) 15396/14 ESPACE 85 COMPET 617 RECH 435 IND 329 TRANS 517 CSDP/PSDC 654 PESC 1161 EM 158 NOTA Od: Do: Dotyczy: Prezydencja Komitet Stałych
Sztuczne Satelity. PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory
Sztuczne Satelity Satelita to każde ciało o o małej masie obiegające ciało o o wielkiej masie. Tor ruchu tego ciała a nosi nazwę orbity. Satelity dzielą się na: -Sztuczne, takie jak np. Satelity komunikacyjne
Telekomunikacja satelitarna w Siłach Zbrojnych RP
Telekomunikacja satelitarna w Siłach Zbrojnych RP Wykorzystanie technologii kosmicznych i technik satelitarnych dla polskiej administracji prowadzący: Dariusz Koenig Prezes Zarządu KenBIT Sp.j. ul. Żytnia
Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.
Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian 1. 1. Orbita każdej planety jest elipsą, a Słońce znajduje się w jednym z jej ognisk. Treść tego prawa podał a) Kopernik. b) Newton. c) Galileusz. d) Kepler..
12950/17 kt/gt 1 DG B 2B
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 9 października 2017 r. (OR. en) 12950/17 AGRI 530 FAO 41 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Data: 9 października 2017 r. Do: Delegacje Nr poprz. dok.: 12473/17 Dotyczy: