Pionierzy badań nad bioelektrycznością
|
|
- Teodor Murawski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wśród metod badawczych neurofizjologii, elektroencefalogram (EEG) wyróżnia się najdłuższą historią zastosowań klinicznych, najniższym kosztem, całkowitą nieinwazyjnością i najwyższą rozdzielczością czasową. Dwie ostatnie cechy wykazuje również magnetoencefalografia (magnetoencephalography MEG), oparta na zapisie pól magnetycznych generowanych przez płynące w mózgu prądy. Jednak ich zapis wymaga stosowania drogiej i nieprzenośnej aparatury (zob. rozdział Fizyczne i techniczne aspekty rejestracji sygnałów bioelektrycznych), więc na razie skoncentrujemy się na EEG. Aby zrozumieć stan aktualny zaczniemy od historii. Luigi Galvani ( ) Pionierzy badań nad bioelektrycznością Początki badania bioelektryczności sięgają okresu jedności nauk przyrodniczych. W roku 1786 Luigi Galvani (rys. 1) wykonał słynne doświadczenie: wykazał, że jednoczesne dotknięcie mięśnia wypreparowanej kończyny żaby dwoma (połączonymi ze sobą) różnymi metalami wywołuje skurcz. Mimo błędnej interpretacji, doświadczenie to wpłynęło stymulująco na badania elektryczności prawidłową interpretację podał Alessandro Volta w roku Minęło 50 lat, nim do istoty elektryczności zwierzęcej zbliżył się Du Bois-Reymond, wykazując w roku 1848, że aktywności w nerwie obwodowym towarzyszy niezmiennie zmiana potencjału na jego powierzchni.
2 Richard Caton ( ) Pierwszy opis czynności elektrycznej mózgu pojawił się w roku 1875 w sprawozdaniu z grantu przyznanego przez British Medical Association (Brazier 1961). Richard Caton (rys. 2) wykazał korelację między prostymi czynnościami (ruch głową, przeżuwanie) a zmianą potencjału w odpowiednich obszarach kory mózgowej kotów i królików. Zawarte w raporcie zdanie feeble currents of varying directions pass through the multiplier when the electrodes are placed on two points of external surface... stanowiło ponadto pierwszy opis elektroencefalogramu. Jednak publikacje Catona w czasopiśmie czysto medycznym przeszły nie zauważone. Adolf Beck ( ) w szatach rektora Uniwersytetu we Lwowie (portret pędzla S. Batowskiego, 1934)
3 Napoleon Nikodem Cybulsk i ( ) W roku letni Adolf Beck (rys. 3) rozpoczął pracę na wydziale fizjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie pod kierunkiem profesora Cybulskiego (rys. 4). W roku 1890 obronił rozprawę doktorską Oznaczenie lokalizacyi w mózgu i rdzeniu za pomocą zjawisk elektrycznych (Beck 1891). Podobnie jak inni, zajmujący się podówczas podobną tematyką, nie wiedział o wcześniejszych pracach Catona. Jednak rozprawa jego stanowiła znacznie głębsze studium problemu lokalizacji funkcji sensorycznych w mózgu jak i samego elektroencefalogramu (odkrył m. in. jego desynchronizację w odpowiedzi na bodźce). Wyniki te opublikował w najszerzej podówczas czytanym piśmie fizjologicznym Centerblatt für Physiologie (Beck 1890). Jego krótki artykuł rozpętał burzę pretensji do palmy pierwszeństwa m. in. Ernest Fleischl von Marxow dowodził, że obserwacje czynności elektrycznej mózgu spisał wcześniej w liście złożonym w... sejfie Cesarskiej Akademii Nauk w Wiedniu (był to pono zwyczaj podówczas nierzadki na niektórych uniwersytetach Europy). Beck odpowiedział skromnie, że technikę badania potencjałów nerwów i konstrukcję elektrod opracował Du Bois-Reymond, więc zastosowanie znanej techniki do rozwiązania nowego problemu nie zasługuje na miano odkrycia. Stwierdził ponadto, że motywem podjęcia tych eksperymentów był konkurs ogłoszony w październiku 1888 przez prof. Cybulskiego, który jest w związku z tym autorem idei. Dyskusję uciął Caton, cytując wspomniane powyżej sprawozdanie. Głównym celem opisywanych wyżej badań było wykorzystanie elektrofizjologii do lokalizacji funkcji w mózgu. Wróćmy jednak do ubocznego ich efektu, czyli elektroencefalogramu, dla którego Beck zaproponował nazwę aktywny prąd niezależny, w odróżnieniu od prądów wywołanych stymulacją. Ogromne postępy w zakresie jego badania i interpretacji poczynił wspomniany już profesor Napoleon Nikodem Cybulski, choć wieloletni brak funduszy na sprzęt fotograficzny odebrał mu szansę na pierwszeństwo w opublikowaniu zdjęcia zapisu czynności elektrycznej mózgu. Jak widać z tej historii, również w dziedzinie badań czynności elektrycznej mózgu stoimy na ramionach gigantów. Można też z niej wyciągnąć inne wnioski, niezmienne od lat: choć wiemy, że wyniki należy publikować w dobrych czasopismach o zasięgu międzynarodowym, to poziom finansowania nauki w Polsce czasem stawia nas na przegranej pozycji.
4 Aktywny Prąd Niezależny Potencjały mózgowe mierzone z powierzchni skóry czaszki są zaledwie rzędu mikrowoltów, dlatego opisane w poprzednim podrozdziale eksperymenty prowadzono na odsłoniętych mózgach zwierząt, gdzie sygnał mierzony w bezpośredniej bliskości źródeł, nie oddzielonych od elektrod płynem owodniowym, czaszką i skórą był wystarczająco silny dla ówczesnych galwanometrów. Pierwszy zapis elektroencefalogramu człowieka (z powierzchni czaszki swego syna) uzyskał w roku 1925 Hans Berger, jednak wyniki trzymał w tajemnicy aż do skompletowania bogatego materiału, który opublikował w 1929 w artykule Über das Elektroenkephalogramm des Menschen (Berger 1929). Artykuł ten stanowi dziś klasykę elektroencefalografii klinicznej, rozpoczął również serię corocznych (do 1938) publikacji Bergera o niemal jednobrzmiących tytułach. Berger potwierdził występowanie w mózgu człowieka większości efektów opisywanych u zwierząt, odrzucił jednak zaproponowaną przez Włodzimierza Włodzimierzowicza Prawdzicz-Niemińskiego (który pierwszy opublikował w 1912 zdjęcie elektroencefalogramu) nazwę elektrocerebrogram jako barbarzyński zlepek greki i łaciny. Współczesny program do wyświetlania i analizy wielokanałowych zapisów EEG. W aktywnym oknie widoczne widmo zaznaczonego fragmentu sygnału. System rozwijany w Uniwersytecie Warszawskim, dostępny na licencji GNU z Okienko edycji montażu w programie
5 Svarog.pl. Widoczne ustawienia odpowiadają montażowi bipolarnemu W dniu dzisiejszym technologia zapisu EEG wykorzystuje doskonałe, specjalizowane elektroniczne mikrowoltomierze różnicowe, czyli elektroencefalografy. Zapewnia też wystarczające próbkowanie w czasie i przestrzeni: nawet tysiące Hz i 130 obserwowanych jednocześnie odprowadzeń (elektrod). Wiele do zrobienia pozostaje natomiast w dziedzinie analizy i interpretacji otrzymanych w ten sposób danych; na przykład w klinicznych zastosowaniach EEG postęp ostatnich dziesięcioleci EEG podsumować można wręcz jako przejście od analizy wzrokowej zapisów EEG na papierze do analizy wzrokowej EEG wyświetlanego na ekranie komputera pomimo ogromnego rozwoju matematyki i informatyki podstawową metodą jest tu wciąż analiza wzrokowa (Nuwer 1997). Jednym z usprawnień wprowadzonych przez cyfrową rejestrację EEG jest łatwa możliwość zmiany referencji (tzw. montażu) wyświetlanego sygnału. Dane rejestrowane są zwykle w postaci różnicy potencjałów między daną elektrodą a elektrodą odniesienia, jednak często wygodniej jest wyświetlać różnice potencjałów między wybranymi elektrodami (rys. 6). EEG i MEG, czyli elektro- a magnetoencefalografia Magnetoencefalografia jest techniką pozwalającą na pomiary pól magnetycznych indukowanych przez zmienne prądy płynące w mózgu. Pola magnetyczne generowane przez neurony są niezwykle małe rzędu ft rzędy wielkości mniejsze niż szum magnetyczny pochodzący ze środowiska (rzędu ft). Do ich pomiaru wykorzystuje się niezwykle czułe sensory nadprzewodzące interferometry kwantowe (ang. superconducting quantum interference devices (SQUIDs)). Zasadę działania aparatury MEG i jej zastosowania są opisane w rozdziale Magnetoencefalografia. MEG i EEG mierzą ślady tych samych procesów elektrycznych zachodzących w mózgu. Jednak propagacja pola magnetycznego jest znacznie mniej zakłócana przez zmienne własności ośrodków pomiędzy źródłami (przybliżanymi zwykle modelem dipola prądowego) a czujnikami. Można powiedzieć, że granice tkanek, czaszki, skóry i powietrza, wpływające bardzo mocno na pole elektryczne, są dla pola magnetycznego przezroczyste. O ile w EEG widać aktywność wszystkich odpowiednio silnych źródeł, to MEG wykazuje tylko wkłady od źródeł dipolowych zorientowanych prostopadle do promienia kuli przybliżającej głowę. Z dokładnością do powyższych różnic, struktury widoczne w sygnałach EEG i MEG są zwykle dość podobne. Dlatego również metody analizy obu tych sygnałów są praktycznie jednakowe, za wyjątkiem metod lokalizacji przestrzennej źródeł, opisanych w części Problem odwrotny w elektro- i magnetoencefalografii, w rozdziale Metody analizy sygnałów EEG - przykłady[1]. Literatura Beck, A. Die Stroeme der Nervencentren. Centerblatt fuer Physiologie, 4: , Beck, A. Oznaczenie lokalizacyi w mózgu i rdzeniu za pomoca zjawisk elektrycznych. W Rozpr. Wydz. mat.-przyr., numer I w Seria II: Polska Akad. Um., Przedstawiono 20 października 1890.
6 Berger, H. Uber das Elektrenkephalogramm des Menschen. Arch. f. Psychiat., 87: , Brazier, M. A. B. A History of the Electrical Activity of the Brain, The First Half-Century. Pitman Medical Publishing, 39 Parker Street, London W.C. 2, Nuwer, M. Assessment of digital EEG, quantitative EEG, and EEG brain mapping: report of the American Academy of Neurology and the American Clinical Neurophysiology Society. Neurology, 49: , 1997.
Trochę matematyki. Dodatek A. A.1 Przestrzeń Hilberta. Grupa. Ciało. Przestrzeń wektorowa
Dodatek A Trochę matematyki A.1 Przestrzeń Hilberta Grupa Grupą nazywamy strukturę algebraiczną(g, +), gdzie G jest zbiorem niepustym, a + jest odwzorowaniem G G (g,h) g+h G, spełniającym następujące aksjomaty:
Bardziej szczegółowoMózg, klocki i gwiezdne wojny. dr inż. Rafał Jóźwiak
Mózg, klocki i gwiezdne wojny dr inż. Rafał Jóźwiak centrum dowodzenia mózg odbiera, przetwarza i generuje bodźce źródło obrazków: http://www.fizjoinformator.pl/mega-mozg-czyli-35-ciekawostek-na-temat-naszego-procesora/
Bardziej szczegółowoNeurokognitywistyka. Mózg jako obiekt zainteresowania w
Neurokognitywistyka. Mózg jako obiekt zainteresowania w psychologii poznawczej Małgorzata Gut Katedra Psychologii Poznawczej WyŜsza Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie http://cogn.vizja.pl Wykład
Bardziej szczegółowoAnaliza i Przetwarzanie Biosygnałów
Analiza i Przetwarzanie Biosygnałów Sygnał EKG Historia Luigi Galvani (1737-1798) włoski fizyk, lekarz, fizjolog 1 Historia Carlo Matteucci (1811-1868) włoski fizyk, neurofizjolog, pionier badań nad bioelektrycznością
Bardziej szczegółowoHistoria elektrofizjologii w Polsce
ARTYKU REDAKCYJNY Jan KOCHANOWSKI Anna PUCZYÑSKA Joanna CEGIELSKA Historia elektrofizjologii w Polsce History of electrophysiology in Poland Klinika Neurologii II Wydzia³ Lekarski Warszawski Uniwersytet
Bardziej szczegółowoZjawisko Halla Referujący: Tomasz Winiarski
Plan referatu Zjawisko Halla Referujący: Tomasz Winiarski 1. Podstawowe definicje ffl wektory: E, B, ffl nośniki ładunku: elektrony i dziury, ffl podział ciał stałych ze względu na własności elektryczne:
Bardziej szczegółowoRejestracja aktywności mózgowej
Rejestracja aktywności mózgowej Dr hab. Izabela Rejer Wydział Informatyki Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Plan wykładu 1. Układ 10-20 2. Wyznaczenie miejsc aplikacji elektrod
Bardziej szczegółowoPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Mechaniczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 013/014 Kierunek studiów: Inżynieria Biomedyczna Forma
Bardziej szczegółowoAnalizy Ilościowe EEG QEEG
Analizy Ilościowe EEG QEEG Piotr Walerjan PWSIM MEDISOFT 2006 Piotr Walerjan MEDISOFT Jakościowe vs. Ilościowe EEG Analizy EEG na papierze Szacunkowa ocena wartości częstotliwości i napięcia Komputerowy
Bardziej szczegółowoPL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 15/15
PL 226438 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 226438 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 406862 (22) Data zgłoszenia: 16.01.2014 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoMedical electronics part 9a Electroencephalography (EEG)
Medical electronics part 9a (EEG) Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w projekcie pt. Innowacyjna dydaktyka bez ograniczeń - zintegrowany
Bardziej szczegółowoPlaty kory mózgowej. Szczelina podłużna.
Kora mózgowa Platy kory mózgowej Szczelina podłużna http://www.daviddarling.info/encyclopedia/b/brain.html powierzchnia boczna: 1- część oczodołowa, 2- część trójkątna, 3- część wieczkowa zakrętu czołowego
Bardziej szczegółowoElektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego. Piotr Walerjan
Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego Piotr Walerjan Elektrofizjologia w padaczce Dlaczego stosujemy metody elektrofizjologiczne w diagnostyce padaczki? Ognisko padaczkowe Lokalizacja
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia
Wydział: Psychologia Nazwa kierunku kształcenia: Psychologia Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: dr Blandyna Żurawska vel Grajewska Poziom studiów (I lub II stopnia): Jednolite magisterskie Tryb studiów:
Bardziej szczegółowoOpis i identyfikacja struktur przejściowych w sygnale EEG
Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski Opis i identyfikacja struktur przejściowych w sygnale EEG mgr Hubert Klekowicz Praca doktorska wykonana pod kierunkiem prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoRejestracja i analiza sygnału EKG
Rejestracja i analiza sygnału EKG Aparat do rejestracji czynności elektrycznej serca skonstruowany przez W. Einthovena. Proszę zauważyć w jakich miejscach na ciele zbierana jest sygnał. Rozchodzenie się
Bardziej szczegółowoKomputery sterowane myślami
Komputery sterowane myślami Andrzej Materka Marcin Byczuk materka@p.lodz.pl www.materka.p.lodz.pl Plan wykładu Komputery i ich sterowanie Elektryczne sygnały mózgowe Sterowanie komputerem za pomocą myśli
Bardziej szczegółowoWykład 3. metody badania mózgu I. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii
Wykład 3 metody badania mózgu I dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii ośrodkowy układ nerwowy (OUN) mózgowie rdzeń kręgowy obwodowy układ nerwowy somatyczny układ nerwowy: przewodzi informacje z i do
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 4 ZAKŁÓCENIA ELEKTRYCZNE W APARATURZE ELEKTROMEDYCZNEJ
Cel ćwiczenia ĆWICZENIE NR 4 ZAKŁÓCENIA ELEKTRYCZNE W APARATURZE ELEKTROMEDYCZNEJ Identyfikacja zakłóceń generowanych przez otoczenie i przez aparaturę elektryczną oraz elektromedyczną. Badanie wpływu
Bardziej szczegółowoUchwała nr 52/IX/2018 Rady Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie z dnia 20 września 2018 r.
Uchwała nr 5/IX/8 Rady Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie z dnia września 8 r. w sprawie: zasad oceny i punktacji osiągnięć naukowych uczestników studiów doktoranckich
Bardziej szczegółowo1. Konkurs jest prowadzony w dwóch kategoriach: granty doktorskie,
Konkurs grantów doktorskich i habilitacyjnych w roku 2015 na Wydziale Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu finansowanych z dotacji celowej na prowadzenie
Bardziej szczegółowoWkład polskich lekarzy XIX w. w światową neurologię. The contribution of 19th century polish doctors to international neurology
Ann. Acad. Med. Gedan. 2012, 42, 75 79 Seweryna Konieczna Wkład polskich lekarzy XIX w. w światową neurologię The contribution of 19th century polish doctors to international neurology Zakład Historii
Bardziej szczegółowoUchwała nr 51/IX/2018 Rady Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie z dnia 20 września 2018 r.
Uchwała nr 5/IX/8 Rady Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie z dnia września 8 r. w sprawie: zasad oceny i punktacji osiągnięć naukowych uczestników studiów doktoranckich
Bardziej szczegółowoFront-end do czujnika Halla
Front-end do czujnika Halla Czujnik Halla ze względu na możliwość dużej integracji niezbędnych w nim komponentów jest jednym z podstawowych sensorów pola magnetycznego używanych na szeroką skalę. Marcin
Bardziej szczegółowoTRYLOGIA SONY W OBJĘCIACH NEURO Czyli mózg konsumenta oceniający kreatywną egzekucję strategii.
TRYLOGIA SONY W OBJĘCIACH NEURO Czyli mózg konsumenta oceniający kreatywną egzekucję strategii. Dorota Reykowska LABoratory & Co Anna Choromańska LABoratory & Co KONSUMENT NIE ZAWSZE POTRAFI Opisywać swoje
Bardziej szczegółowoA61B 5/0492 ( ) A61B
PL 213307 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 213307 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 383187 (22) Data zgłoszenia: 23.08.2007 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoAutor: Dr hab.n.med. Ryszard Kinalski. Sylabus: Neurofizjologia Kliniczna
1 Autor: Dr hab.n.med. Ryszard Kinalski Sylabus: Neurofizjologia Kliniczna 1. Informacje o przedmiocie, jednostce koordynującej i osobach prowadzących zajęcia. 1.1. Nazwa przedmiotu: Neurofizjologia Kliniczna.
Bardziej szczegółowoElektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego. Piotr Walerjan PWSIM MEDISOFT
Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego Piotr Walerjan PWSIM MEDISOFT Elektrofizjologia w padaczce Dlaczego stosujemy metody elektrofizjologiczne w diagnostyce padaczki? Ognisko
Bardziej szczegółowoAnaliza danych medycznych
Analiza danych medycznych Wykład 2 Rejestracja sygnału EEG Plan wykładu 1. Zasady aplikacji elektrod 2. Wzmacniacz EEG 3. Cechy sygnału EEG 4. Podstawowe rytmy mózgowe 5. Przetworzenie zarejestrowanych
Bardziej szczegółowoInstrukcja dla użytkowników Bazy Wiedzy Wojskowej Akademii Technicznej
Instrukcja dla użytkowników Bazy Wiedzy Wojskowej Akademii Technicznej Opracowanie: Oddział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów Biblioteki Głównej Wojskowej Akademii Technicznej e-mail: bazawiedzy@wat.edu.pl
Bardziej szczegółowoZastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych
Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych Kasper Czech Zakład Psychologii Klinicznej i Sądowej Uniwersytet Śląski Definicja metody Biofeedback Metoda umożliwiająca zmianę wybranych
Bardziej szczegółowoRejestracja Identyfikacja Pomiar energii i Analiza korelacji neutronów w eksperymencie E286 zrealizowanym w Laboratorium GANIL we Francji, w 1988
Rejestracja Identyfikacja Pomiar energii i Analiza korelacji neutronów w eksperymencie E286 zrealizowanym w Laboratorium GANIL we Francji, w 1988 roku. ORION detektor neutronów SPEG spektrometr magnetyczny
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 8. do sprawozdania merytorycznego z realizacji projektu badawczego
Załącznik nr 8 do sprawozdania merytorycznego z realizacji projektu badawczego Szybka nieliniowość fotorefrakcyjna w światłowodach półprzewodnikowych do zastosowań w elementach optoelektroniki zintegrowanej
Bardziej szczegółowo(L, S) I. Zagadnienia. 1. Potencjały czynnościowe komórek serca. 2. Pomiar EKG i jego interpretacja. 3. Fonokardiografia.
(L, S) I. Zagadnienia 1. Potencjały czynnościowe komórek serca. 2. Pomiar EKG i jego interpretacja. 3. Fonokardiografia. II. Zadania 1. Badanie spoczynkowego EKG. 2. Komputerowa rejestracja krzywej EKG
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. Maciej Jędrusik ul. Krakowskie Przedmieście 30, Warszawa tel od poniedziałku do piątku
Wydział Kierunek/specjalność studiów Kierownik studiów Adres studiów, numer telefonu Dni i godziny pracy sekretariatu SD Czas trwania studiów Forma studiów Opłata za studia doktoranckie niestacjonarne
Bardziej szczegółowoTrening: Modyfikacja potencjału elektrycznego rejestrowanego na powierzchni skóry, a pochodzącego od aktywności neuronów kory mózgowej (protokół)
Neurofeedback-EEG Metoda terapeutyczna polegająca na podawaniu pacjentowi sygnałów zwrotnych o zmianach stanu aktywności elektrycznej mózgu, dzięki czemu może on nauczyć się świadomie modyfikować funkcje,
Bardziej szczegółowoMultimedialne Systemy Medyczne
Multimedialne Systemy Medyczne Brain-Computer Interfaces (BCI) mgr inż. Katarzyna Kaszuba Interfejsy BCI Interfejsy BCI Interfejsy mózgkomputer. Zwykle wykorzystują sygnał elektroencefalografu (EEG) do
Bardziej szczegółowoObserwacje w Agrinavia MOBILE OGÓLNE INFORMACJE
OGÓLNE INFORMACJE Rejestrowanie GPS w terenie pozwala na określenie położenia punktów z możliwością załączenia zdjęcia w danym punkcie. Punkty zamieszczone na mapie nazywamy obserwacjami. Mogą one zostać
Bardziej szczegółowoWg W. Duch Jak działa mózg. UMK Toruń notatki z wprowadzenia do kognitywistyki. Dostępne na str. www.fizyka.umk.pl/~duch/wyklady/
Analiza urazów powypadkowych. JuŜ Egipski papirus sprzed 3500 lat wymienia 28 uszkodzeń, dokonywano wtedy trepanacji czaszki by wyciąć guzy. Arystoteles uznał serce za siedlisko uczuć i rozumu. W -3 w.
Bardziej szczegółowo1. Wstęp. Elektrody. Montaże
1. Wstęp Elektroencefalogram (EEG) stanowi rejestrację elektrycznej aktywności kory mózgowej. Większość czynności elektrycznej, rejestrowanej przez elektrody umieszczone na skórze głowy, wynika z sumowania
Bardziej szczegółowo4. Tabele osiągnieć z załącznika nr 2 z 1 zostają w załączniku nr 2 przyporządkowane według następującej kolejności:
Uchwała nr 8/VI/29 Rady Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie z dnia 27 czerwca 29 r. w sprawie: dostosowania do przepisów powszechnie obowiązujących szczegółowych
Bardziej szczegółowoAnaliza sygnałów biologicznych
Analiza sygnałów biologicznych Paweł Strumiłło Zakład Elektroniki Medycznej Instytut Elektroniki PŁ Co to jest sygnał? Funkcja czasu x(t) przenosząca informację o stanie lub działaniu układu (systemu),
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIA FIZYKI W BIOLOGII I MEDYCYNIE Specjalność: Neuroinformatyka 3-letnie studia I stopnia (licencjackie)
ZASTOSOWANIA FIZYKI W BIOLOGII I MEDYCYNIE Specjalność: Neuroinformatyka 3-letnie studia I stopnia (licencjackie) 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA STUDIÓW Gwałtowny rozwój Neuroinformatyki na świecie odbywa się
Bardziej szczegółowoBIOSENSORY SENSORY BIOMEDYCZNE. Sawicki Tomasz Balicki Dominik
BIOSENSORY SENSORY BIOMEDYCZNE Sawicki Tomasz Balicki Dominik Biosensor - jest to czujnik, którego element biologiczny oddziałuje z substancją oznaczaną, a efekt jest przekształcany przez zespolony z nim
Bardziej szczegółowoWidmo fal elektromagnetycznych
Czym są fale elektromagnetyczne? Widmo fal elektromagnetycznych dr inż. Romuald Kędzierski Podstawowe pojęcia związane z falami - przypomnienie pole falowe część przestrzeni objęta w danej chwili falą
Bardziej szczegółowoUchwała nr 85/2017 z dnia 30 maja 2017 r. Senatu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Uchwała nr 85/2017 z dnia 30 maja 2017 r. Senatu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w sprawie potwierdzenia utworzenia na Wydziale Nauk Biomedycznych i Kształcenia Podyplomowego Uniwersytetu Medycznego w
Bardziej szczegółowoPrezentacja, którą czytacie jest jedynie zbiorem sugestii. Nie zawiera odpowiedzi na pytania wprost. Jeżeli nie wiedzielibyście jak odpowiedzieć na
Prezentacja, którą czytacie jest jedynie zbiorem sugestii. Nie zawiera odpowiedzi na pytania wprost. Jeżeli nie wiedzielibyście jak odpowiedzieć na któreś z pytań, to poniżej macie kierunek w jakim podążać
Bardziej szczegółowoKOOF Szczecin: www.of.szc.pl
3OF_III_D KOOF Szczecin: www.of.szc.pl XXXII OLIMPIADA FIZYCZNA (198/1983). Stopień III, zadanie doświadczalne D Źródło: Nazwa zadania: Działy: Słowa kluczowe: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej; Waldemar
Bardziej szczegółowoDIPOLOWY MODEL SERCA
Ćwiczenie nr 14 DIPOLOWY MODEL SERCA Aparatura Generator sygnałów, woltomierz, plastikowa kuweta z dipolem elektrycznym oraz dwiema ruchomymi elektrodami pomiarowymi. Rys. 1 Schemat kuwety pomiarowej Rys.
Bardziej szczegółowoCoś niecoś o SQUID-ach
24 FOTON 78, Jesień 2002 Coś niecoś o SQUID-ach Michał Rams Instytut Fizyki UJ 1. Wstęp Wyraz SQUID jest skrótem od pełnej nazwy: Superconducting QUantum Interference Device. Superconducting oznacza, że
Bardziej szczegółowoSEN I CZUWANIE NEUROFIZJOLOGIA
SEN I CZUWANIE NEUROFIZJOLOGIA Sen i Czuwanie U ludzi dorosłych występują cyklicznie w ciągu doby dwa podstawowe stany fizjologiczne : SEN i CZUWANIE SEN I CZUWANIE Około 2/3 doby przypada na czuwanie.
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 4 ZAKŁÓCENIA ELEKTRYCZNE W APARATURZE ELEKTROMEDYCZNEJ
ĆWICZENIE NR 4 ZAKŁÓCENIA ELEKTRYCZNE W APARATURZE ELEKTROMEDYCZNEJ Cel ćwiczenia Identyfikacja zakłóceń generowanych przez otoczenie i przez aparaturę elektryczną oraz elektromedyczną. Badanie wpływu
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE DO ZŁOŻENIA OFERTY NA DOSTAWĘ SPRZĘTU MEDYCZNEGO
ZAPROSZENIE DO ZŁOŻENIA OFERTY NA DOSTAWĘ SPRZĘTU MEDYCZNEGO Gdańsk, dnia 02.04.2015r. Zamawiający: Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki, ul. Łąkowa 1-2, 80-743 Gdańsk tel.: (58) 300-92-12, tel.
Bardziej szczegółowoZakład Pedagogiki Przedszkolnej
UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Pedagogiki Zakład Pedagogiki Przedszkolnej Opr.dr Maria Gładyszewska Plan Rys historyczny Pracownicy Współpraca ze środowiskiem
Bardziej szczegółowoKardiologia małych zwierząt w praktyce
Międzynarodowa Konferencja VetCo Kardiologia małych zwierząt w praktyce 20-21 września 2014, Falenty k. Warszawy Materiały konferencyjne Wydawca biuletynu: VetCo Veterinary Consulting & Control Al. 3 Maja
Bardziej szczegółowo1. TESTY PSYCHOLOGICZNE
1. TESTY PSYCHOLOGICZNE 1. pojęcie testu psychologicznego 2. zastosowanie 3. podstawowe wymogi (standaryzacja, obiektywność, rzetelność, trafność, normalizacja) 4. cecha psychologiczna w ujęciu psychologicznym
Bardziej szczegółowoAnkieta oceny jakości zajęć dydaktycznych oraz pracy jednostek administracji w roku akademickim 2012/2013
Ankieta oceny jakości zajęć dydaktycznych oraz pracy jednostek administracji w roku akademickim 2012/2013 Raport z badania Chełm 2013 Metody i cele badania Ankieta studencka jest podstawowym narzędziem
Bardziej szczegółowoZaawansowane metody analizy EEG: lokalizacja wzorów zapisu w przestrzeni 2D i 3D. Piotr Walerjan
Zaawansowane metody analizy EEG: lokalizacja wzorów zapisu w przestrzeni 2D i 3D Piotr Walerjan Mapowanie EEG proces, w wyniku którego na podstawie danych o napięciu EEG na poszczególnych odprowadzeniach
Bardziej szczegółowoMenu. Badające rozproszenie światła,
Menu Badające rozproszenie światła, Instrumenty badające pole magnetyczne Ziemi Pole magnetyczne Ziemi mierzy się za pomocą magnetometrów. Instrumenty badające pole magnetyczne Ziemi Rodzaje magnetometrów:»
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Analitycznej
Katedra Chemii Analitycznej Gdańsk, 13 kwietnia 2014 Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska e-mail: piotr.konieczka@pg.gda.pl Ocena dorobku naukowego dr inż. Mariusza Ślachcińskiego
Bardziej szczegółowo3.5 Wyznaczanie stosunku e/m(e22)
Wyznaczanie stosunku e/m(e) 157 3.5 Wyznaczanie stosunku e/m(e) Celem ćwiczenia jest wyznaczenie stosunku ładunku e do masy m elektronu metodą badania odchylenia wiązki elektronów w poprzecznym polu magnetycznym.
Bardziej szczegółowoJak stworzyć własny blog w kreatorze Click Web?
Jak stworzyć własny blog w kreatorze Click Web? Zdobycie zaufania internautów to największe wyzwanie biznesu w Sieci. Dlatego musisz wykorzystać każdą okazję, aby przekonać użytkowników do Twojego profesjonalizmu
Bardziej szczegółowoZestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku elektroradiologia w roku akademickim 2017/2018.
Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku elektroradiologia w roku akademickim 2017/2018. w1. Platforma elearningowa stosowana na kursie. w2. Metodyka eksperymentu fizycznego - rachunek błędów.
Bardziej szczegółowoEKG (Elektrokardiogram zapis czasowych zmian potencjału mięśnia sercowego)
6COACH 26 EKG (Elektrokardiogram zapis czasowych zmian potencjału mięśnia sercowego) Program: Coach 6 Projekt: na ZMN060c CMA Coach Projects\PTSN Coach 6\EKG\EKG_zestaw.cma Przykład wyników: EKG_wyniki.cma
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA nr 03/2015/2016 Rady Wydziału Informatyki Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie z dnia 20 października 2015 r.
UCHWAŁA nr 03/2015/2016 Rady Wydziału Informatyki Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie z dnia 20 października 2015 r. w sprawie zatwierdzenia zasad procesu dyplomowania realizowanego
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE ZASADY OCENY WNIOSKÓW O PRZYZNANIE STYPENDIUM DLA NAJLEPSZYCH DOKTORANTÓW NA WYDZIALE PRAWA I ADMINISTRACJI.
SZCZEGÓŁOWE ZASADY OCENY WNIOSKÓW O PRZYZNANIE STYPENDIUM DLA NAJLEPSZYCH DOKTORANTÓW NA WYDZIALE PRAWA I ADMINISTRACJI Przepisy ogólne 1 1. Stypendium dla najlepszych doktorantów, zwane dalej stypendium,
Bardziej szczegółowoWYBRANE ASPEKTY ZACHOWAŃ OSÓB TESTOWANYCH Z WYKORZYSTANIEM SYMULATORA JAZDY KLASY VR
WYBRANE ASPEKTY ZACHOWAŃ OSÓB TESTOWANYCH Z WYKORZYSTANIEM SYMULATORA JAZDY KLASY VR Stanisław Nader Politechnika Poznańska Rozprawa doktorska Napisana pod kierunkiem dr hab. inż. Ilony Jacyna-Gołda, prof.
Bardziej szczegółowoPrzetworniki analogowo-cyfrowe
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LABORATORIUM ELEKTRYCZNE Przetworniki analogowo-cyfrowe (E-11) opracował: sprawdził: dr inż. Włodzimierz
Bardziej szczegółowowww.pwt.et.put.poznan.pl
Piotr Wołowik Studium Doktoranckie na Wydziale Elektrycznym Politechniki Poznańskiej ul. Piotrowo 3A, 60-965 Poznań e-mail: piotrw@et.put.poznan.pl 2005 Poznańskie Warsztaty Telekomunikacyjne Poznań 8-9
Bardziej szczegółowoMetody analizy zapisu EEG. Piotr Walerjan
Metody analizy zapisu EEG Piotr Walerjan Metody automatyczne i semiautomatyczne w EEG automatyczna detekcja (i zliczanie) zdarzeń wykrywanie wyładowań, napadów tworzenie hipnogramów analizy widmowe, wykresy
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 11
Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 11 Temat: Charakterystyki i parametry tyrystora Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest poznanie właściwości elektrycznych tyrystora. I. Wymagane wiadomości. 1. Podział
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z matematyki na poszczególne śródroczne oceny klasyfikacyjne dla klasy IV w roku 2019/2020.
Wymagania edukacyjne z matematyki na poszczególne śródroczne oceny klasyfikacyjne dla klasy IV w roku 2019/2020. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań edukacyjnych niezbędynych
Bardziej szczegółowoAnna Szabłowska. Łódź, r
Rozporządzenie MŚ z dnia 30 października 2003r. W sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych poziomów (Dz.U. 2003 Nr 192 poz. 1883) 1 Anna Szabłowska
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA OBSŁUGI USTAWIEŃ DYNAMICZNIE PRZEDZIELANYCH ADRESÓW IP W URZĄDZENIACH SYSTEMU IP-PRO ORAZ REJESTRATORACH MY-DVR
INSTRUKCJA OBSŁUGI USTAWIEŃ DYNAMICZNIE PRZEDZIELANYCH ADRESÓW IP W URZĄDZENIACH SYSTEMU IP-PRO ORAZ REJESTRATORACH MY-DVR UWAGA Aby zapewnić niezawodną pracę urządzenia, przed przystąpieniem do jego obsługi
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU Cele przedmiotu C1- zapoznanie ze zjawiskami fizycznymi i biologicznymi prowadzącymi do czynności elektrycznej na poziomie
KARTA PRZEDMIOTU Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 12 /2012 Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu w języku polskim angielskim 0719-2FIZT-D53-ASB Analiza sygnałów biomedycznych Analysis of biomedical signals 1.
Bardziej szczegółowoKtóre analizy w kalkulatorze możesz wykonać, by odpowiedzieć na to pytanie?
Analiza studiów przypadku Gimnazjum ST Gimnazjum ST jest warszawską szkołą, jedną z 7 w swojej dzielnicy. Jest to stosunkowo duża placówka, której mury co roku opuszcza ok. 200 absolwentów. Szkoła ma budynek
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA TWORZENIA I PRZESYŁANIA RAPORTU UWAGA! RAPORTY MOGĄ TWORZYĆ TYLKO UCZNIOWIE
INSTRUKCJA TWORZENIA I PRZESYŁANIA RAPORTU UWAGA! RAPORTY MOGĄ TWORZYĆ TYLKO UCZNIOWIE Krok 1. Wejdź na stronę www.czasnazdrowie.fundacjabos.pl i zaloguj się (musisz podać login i hasło wybrane podczas
Bardziej szczegółowoZdrowie dla wszystkich
Zdrowie dla wszystkich Jak co roku Światowa Organizacja Zdrowia ogłasza hasło na rok 2019 Zdrowie dla wszystkich Celem Światowego Dnia Zdrowia jest skupienie uwagi na konieczności zapewnienia powszechnej
Bardziej szczegółowoPoznań, r.
Poznań, 05.07.2018 r. prof. dr hab. n. med. Leszek Romanowski Katedra Traumatologii, Ortopedii i Chirurgii Ręki Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu ul. 28 Czerwca 1956 nr 135 61-545
Bardziej szczegółowoJan Mostowski. IF PAN, 4 lipca 2012 r.
Jan Mostowski IF PAN, 4 lipca 2012 r. Przewody doktorskie otwarte przed 1 października 2011 reguluje Ustawa z 2003 r. (stara Ustawa) Przewody doktorskie otwarte po 1 października 2011 reguluje Ustawa z
Bardziej szczegółowoInformator nawigacyjny dla Górnej Odry i Kanału Gliwickiego INSTRUKCJA OBSŁUGI
Informator nawigacyjny dla Górnej Odry i Kanału Gliwickiego INSTRUKCJA OBSŁUGI GLIWICE 2012 r. Informator Nawigacyjny Informator nawigacyjny dla Górnej Odry i Kanału Gliwickiego INSTRUKCJA OBSŁUGI Gliwice,
Bardziej szczegółowozałącznik do zarz. nr 41 Rektora UŁ z dnia r. STUDIA DOKTORANCKIE EKONOMII NA WYDZIALE EKONOMICZNO- SOCJOLOGICZNYM UNIWERSYTETU ŁÓDZKIEGO
załącznik do zarz. nr 41 Rektora UŁ z dnia 11.02.2014 r. STUDIA DOKTORANCKIE EKONOMII NA WYDZIALE EKONOMICZNO- SOCJOLOGICZNYM UNIWERSYTETU ŁÓDZKIEGO 1. Nazwa studiów: Studia Doktoranckie Ekonomii 2. Zwięzły
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM ELEKTROTECHNIKI POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ TRANSPORTU KATEDRA LOGISTYKI I TRANSPORTU PRZEMYSŁOWEGO NR 1 POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO Katowice, październik 5r. CEL ĆWICZENIA Poznanie zjawiska przesunięcia fazowego. ZESTAW
Bardziej szczegółowoLaboratorium tekstroniki
Laboratorium tekstroniki Ćwiczenie nr 2 Pulsometr Instytut Elektroniki, Zakład telekomunikacji Autorzy: mgr inż. Robert Kawecki dr inż. Łukasz Januszkiewicz Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z działaniem
Bardziej szczegółowoS P I S T R E Ś C I. Instrukcja obsługi
S P I S T R E Ś C I Instrukcja obsługi 1. Podstawowe informacje o programie.................................................................................... 2 2. Instalacja programu.....................................................................................................
Bardziej szczegółowoWyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy
Ćwiczenie 13 Wyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy 13.1. Zasada ćwiczenia W uzwojeniu, umieszczonym na żelaznym lub stalowym rdzeniu, wywołuje się przepływ prądu o stopniowo zmienianej
Bardziej szczegółowoCzy prąd przepływający przez ciecz zmienia jej własności chemiczne?
Czy prąd przepływający przez ciecz zmienia Zadanie Zmierzenie charakterystyki prądowo-napięciowej elektrolitu zawierającego roztwór siarczanu miedzi dla elektrod miedzianych. Obserwacja widocznych zmian
Bardziej szczegółowoDo uzyskania kwalifikacji pierwszego stopnia (studia inżynierskie) na kierunku BIOTECHNOLOGIA wymagane są wszystkie poniższe efekty kształcenia
Kierunek studiów: BIOTECHNOLOGIA Forma studiów: stacjonarne Rodzaj studiów: studia pierwszego stopnia - inżynierskie Czas trwania studiów: 3,5 roku (7 semestrów, 1 semestr - 15 tygodni) Liczba uzyskanych
Bardziej szczegółowoMechatronika i inteligentne systemy produkcyjne. Aktory
Mechatronika i inteligentne systemy produkcyjne Aktory 1 Definicja aktora Aktor (ang. actuator) -elektronicznie sterowany człon wykonawczy. Aktor jest łącznikiem między urządzeniem przetwarzającym informację
Bardziej szczegółowoMETODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII
METODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII 1. Wykład wstępny 2. Populacje i próby danych 3. Testowanie hipotez i estymacja parametrów 4. Planowanie eksperymentów biologicznych 5. Najczęściej wykorzystywane testy statystyczne
Bardziej szczegółowoDODAWANIE ARTYKUŁÓW DO STRONY INTERNETOWEJ
DODAWANIE ARTYKUŁÓW DO STRONY INTERNETOWEJ Aby dodać artykuł musimy się zalogować. W tym celu wchodzimy na stronę http://sp1.brzesckujawski.pl/3/administrator/, wprowadzamy swoje dane: Nazwę użytkownika,
Bardziej szczegółowoBadanie transformatora
Ćwiczenie 14 Badanie transformatora 14.1. Zasada ćwiczenia Transformator składa się z dwóch uzwojeń, umieszczonych na wspólnym metalowym rdzeniu. Do jednego uzwojenia (pierwotnego) przykłada się zmienne
Bardziej szczegółowoWydawnictwo Politechniki Poznańskiej
Początki Wydawnictwa Politechniki Poznańskiej (WPP) sięgają roku 1957, kiedy to powstała Redakcja Skryptów, kontynuująca powojenną działalność Stowarzyszenia Bratniej Pomocy Studentów i Studentek oraz
Bardziej szczegółowoZajęcia z Audiometrii Obiektywnej (AO) obejmują:
Celem Pracowni Audiometrii Obiektywnej jest zapoznanie się z techniką wykonywania badań z zakresu audiometrii impedancyjnej, otoemisji akustycznej oraz słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu. Zajęcia
Bardziej szczegółowoPercepcja, język, myślenie
Psychologia procesów poznawczych Percepcja, język, myślenie percepcja cz.1 Wstęp Fizjologia i neuropsychologia percepcji Psychofizyka dr Łukasz Michalczyk Percepcja to proces poprzez który nasz mózg (umysł)
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU PIOTR TURMIŃSKI Porównanie skuteczności wybranych metod fizjoterapeutycznych w leczeniu skręceń stawu skokowego STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ
Bardziej szczegółowoCo nowego wprowadza Ustawa?
Co nowego wprowadza Ustawa? 1.1 Parametryzacja w dyscyplinach, a nie w jednostkach; nowa lista dyscyplin (krótsza od aktualnie obowiązującej) Źródło: Ewaluacja jakości w działalności naukowej, prezentacja
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA DO PRZYGOTOWANIA DO ĆWICZEŃ Z BIOFIZYKI DLA STUDENTÓW I ROKU WYDZIAŁU LEKARKIEGO W SEMESTRZE LETNIM 2011/2012 ROKU.
ZAGADNIENIA DO PRZYGOTOWANIA DO ĆWICZEŃ Z BIOFIZYKI DLA STUDENTÓW I ROKU WYDZIAŁU LEKARKIEGO W SEMESTRZE LETNIM 2011/2012 ROKU. B1 CIŚNIENIE JAKO WIELKOŚĆ BIOFIZYCZNA, CIŚNIENIE A FUNKCJE PODSTAWOWYCH
Bardziej szczegółowoPYTANIA I ODPOWIEDZI DOTYCZACE PRZETARGU NA. Dostawę 3 sztuk defibrylatorów. Numer sprawy: TP/219/2011
Kielce dn. 19.10.2011 r. PYTANIA I ODPOWIEDZI DOTYCZACE PRZETARGU NA Dostawę 3 sztuk defibrylatorów Numer sprawy: TP/219/2011 W związku z zapytaniami, dotyczącymi postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
Bardziej szczegółowo