Gospodarka i rynki w 2016 roku

Transkrypt

1 Gospodarka i rynki w 2016 roku Dr Marcin Mazurek Starszy ekonomista 14 kwietnia 2016

2 Gospodarka globalna 2

3 Ropa naftowa: oczekiwane łagodne wzrosty cen w 2016 roku. Produkcja w USA powoli się zwija, rekordowe zapasy zaspokoją popyt. Duża rozbieżność poglądów inwestorów w kwestii cen ropy naftowej (przedział ufności na podstawie notowań opcji). Produkcja z USA zacznie spadać w 2016 roku; zapasy utrzymają podaż na wysokim poziomie. 3

4 Prognozy wzrostu PKB (lewy wykres) i inflacji (prawy wykres) dla największych gospodarek (źródło: OECD) Brazylia Chiny Indie Brazylia Chiny Indie Wielka Brytania USA Strefa euro Wielka Brytania USA Strefa euro Wzrost PKB: 1) Postępujące spowolnienie w Chinach, 2) Recesja w Brazylii (prognozy są zbyt optymistyczne) i cieżka sytuacja we wszystkich surowcowych EM, 3) Powolne przyspieszenie w strefie euro (duży znak zapytania), 4) Stabilny wzrost w USA i Wielkiej Brytanii. Inflacja: brak inflacji, konwergencja (z góry i dołu) do historycznie niskich poziomów. 4

5 sty 11 cze 11 sty 12 cze 12 gru 12 cze 13 gru 13 cze 14 gru 14 cze 15 gru 15 Polityka pieniężna po obu stronach Atlantyku. Fed vs EBC. Fed obcina prognozy. Będzie podnosił stopy bardzo powoli. Niska stopa docelowa. 2,80% 4,50% 2,0% Tymczasem EBC uruchomia jeszcze większy pakiet stymulacyjny (bo wzrost spowalnia i inflacja może nie wzrosnąć). 2,60% 2,40% 2,20% 2,00% 1,80% 4,25% 4,00% 3,75% 3,50% 3,25% 3,00% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% -0,5% -1,0% Długookresowy wzrost PKB (L) Docelowa stopa procentowa (P) -1,5% PKB kw/kw Prognoza w oparciu o PMI i jej błąd std. Strefa euro i UE: problem uchodźców i Brexit (polaryzacja polityczna), spadające/niskie oczekiwania inflacyjne i niska inflacja (=trudności w oddłużaniu krajów peryferyjnych), granice efektywności polityki pieniężnej (EBC robi, co może, jednak w obecnych warunkach większą rolę mogłaby odegrać polityka fiskalna). USA: mimo późnej fazy, ożywienia postępuje. Rosnące oczekiwania inflacyjne. Inflacja rośnie, ale skala przyspieszenia wzrostów cen będzie trudne do utrzymania (=tymczasowy wzrost inflacji). Niski wzrost w długim terminie = niskie długie stopy procentowe. Bardzo powolne podwyżki stóp procentowych. 5

6 EURUSD. Naturalna konwergencja w kierunku 1, EURUSD i różnice w realnych stopach procentowych (deflowane ex post CPI r/r). Oczywista siła napędowa Sytuacja techniczna faworyzuje (krótkoterminowo) wyższe poziomy EURUSD. EURIBOR-LIBOR Obligacja 5Y EURUSD (prawa oś) Obligacja 2Y Obligacja 10Y W krótkim terminie są podstawy, aby EURUSD rósł (co ciekawe nominalny EURUSD zmienia się praktycznie tak samo jako EUR REER). Tym niemniej okolice 1,15-20 to zapewne poziomy, które uruchomią odwrócenie tendencji na różnicach we wskaźnikach koniunktury oraz w oczekiwaniach na stopy procentowe. Ten sam mechanizm prawdziwy jest zapewne w okolicy 1,00-1,05 co tworzy barierę ochronną przed spadkami EURUSD poniżej tego poziomu. 6

7 Gospodarka polska 7

8 sty 13 mar 13 maj 13 lip 13 wrz 13 lis 13 sty 14 mar 14 maj 14 lip 14 wrz 14 lis 14 sty 15 mar 15 maj 15 lip 15 wrz 15 lis 15 sty 16 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 r/r, MA3 kw/kw Przegląd wskaźników bieżących. Aktywność gospodarcza na wysokim poziomie poza budownictwem 8% 15% 6% 10% 4% 5% 2% 0% 0% -2% -4% -5% -10% -15% Produkcja sprzedana przemysłu Sprzedaż detaliczna realnie Produkcja budowlano-montażowa 8

9 Przyspieszenie konsumpcji (płace, 500+, deflacja) i tymczasowe spowolnienie inwestycji. Konsumpcja przyspieszy A inwestycje (tymczasowo) spowolnią 9% % 8% 7% 6% % 15% Prognoza na danych miesięcznych 5% 4% 3% % 5% 2% 1% 0% % -5% -1% % Konsumpcja prywatna r/r (L) Planowane ważne zakupy (P) Inwestycje r/r 9

10 Inwestycje prywatne. Niepewność w krótkim okresie, w długim można oczekiwać pozytywnych efektów programu 500+ i korzystnej koniunktury. Naszym zdaniem przejściowe wyhamowanie planów inwestycyjnych. Eskalacja ryzyk związanych z polityką gospodarczą nowego rządu Wskaźnik nowych inwestycji (NBP) Można spodziewać się ograniczenia inwestycji prywatnych w pierwszej połowie roku (niepewność) i ich przyspieszenia w drugiej, kiedy firmy zostaną do nich zmuszone rosnącym wykorzystaniem czynników produkcji (uwaga na silnie wspierający eksport kurs walutowy) po okresie dekumulacji zapasów (końcówka 2015 roku to moment ich rekordowego nagromadzenia fenomen w zasadzie występujący w całej gospodarce globalnej). 10

11 km Inwestycje publiczne: pauza w 2016 roku. Winne samorządy i PKP PLK. Inwestycje centralne napędzane przez drogownictwo % 30% 20% 10% 0% -10% -20% -30% Inwestycje samorządów (~10% inwestycji ogółem) spadną istotnie w 2016 r Drogi ekspresowe i autostrady (km w budowie) Inwestycje - 30 najw. miast Inwestycje - wszystkie gminy Inwestycje publiczne ogółem W 2016 r. istotnie spowolnią inwestycje publiczne winę ponoszą spadające wydatki inwestycyjne JST (pustka po zakończeniu poprzedniej perspektywy UE i po wyborach samorządowych w 2014 r.). Wykonana przez nas kwerenda budżetów samorządów (30 największych miast na prawach powiatu, które odpowiadają za 1/3 wszystkich inwestycji JST w Polsce i których dynamika jest skorelowana w 75% z dynamiką inwestycji publicznych ogółem) wskazuje, że wydatki inwestycyjne JST w 2016 r. spadną nawet o 25% w stosunku do Biorąc pod uwagę wagę JST, utrzymanie tegorocznej dynamiki inwestycji publicznych wymagałoby zwiększenia inwestycji centralnych w 2016 o połowę. Jest to nieprawdopodobne. O ile kalendarz przetargów na budowę dróg ekspresowych i autostrad wskazuje na systematyczny wzrost aktywności na placach budów (przyspieszenie podobne do obserwowanego w 2010 roku), o tyle nakłady PKP PLK spadną w 2016 r. W konsekwencji, inwestycje publiczne w najkorzystniejszym scenariuszu pozostaną na poziomie z 2015 r. Kwestia ta będzie przez nas monitorowana. 11

12 Średni kurs spot minus kurs opłacalności (gr) Eksport: pomaga słaby złoty. Coraz większa opłacalność eksportu Udział krajowej wartości dodanej w eksporcie (2011) 1 90% Innymi słowy który kraj najbardziej skorzysta na deprecjacji waluty 0,8 80% 70% 0,6 60% 0,4 50% 40% 0,2 30% 0 20% -0,2 10% 0% Rolnictwo Przemysł Usługi biznesowe W euro W dolarze Czechy Węgry Polska Słowacja Począwszy od czerwca 2014 r., złoty (mierzony realnym efektywnym kursem walutowym - dane BIS) osłabił się o ponad 9%. W modelach NBP oznacza to wpływ na wzrost gospodarczy rzędu 0,3 p.proc. w perspektywie sześciu kwartałów (co wypada właśnie w 2016 r.). Wprawdzie do znudzenia można powtarzać argumenty o tym, że wpływ deprecjacji waluty na eksport to już nie to, co kiedyś (z czym się zgadzamy), ale należy pamiętać, że ze wszystkich krajów CEE to Polska ma największy udział krajowej wartości dodanej (poddostawców krajowych, płac, zysków przedsiębiorstw, etc.). Istnieje też aspekt czysto statyczny - słabsza waluta oznacza wyższe przychody (i zyski) eksporterów wyrażone w PLN. Obecnie zyskowność eksportu (wynikająca z badań NBP) znajduje się blisko historycznych maksimów, zwłaszcza liczona w dolarze. Wreszcie, przy utrzymaniu obecnego momentum wzrostu w UE można spodziewać się, że popyt na polskie towary będzie rósł w przyzwoitym tempie również w 2016 r. 12

13 sty 14 mar 14 maj 14 lip 14 wrz 14 lis 14 sty 15 mar 15 maj 15 lip 15 wrz 15 lis 15 sty 16 mar 16 Brak inflacji. Nie ma w Polsce inflacji inflacja bazowa najniżej w historii. Wzrost pod koniec roku w okolice 1-1,5% r/r tylko przez tzw. efekty bazowe. Ostatnie wzrosty cen ropy niewiele zmieniają. Ceny ropy pozostaną względnie niskie. 6% % 4% % 2% % 0% -1% % Inflacja CPI Inflacja bazowa Cena ropy Brent w PLN CPI: paliwa 13

14 Wszystko to składa się na relatywnie wysoki wzrost gospodarczy w 2016 roku. Kompozycja wzrostu oparta na konsumpcji i eksporcie. Polska, jako kraj o dużej wartości dodanej w eksporcie (czytaj: znaczna część eksportu jest wytwarzana w kraju) korzysta w pełni z osłabienia kursu walutowego. Koniunkcja poprawy konkurencyjności z cyklicznym ożywieniem sugeruje ryzyka w górę dla eksportu. Konsumpcja wsparta silnym rynkiem pracy oraz oczekiwanym wprowadzeniem rządowego programu Ograniczenie inwestycji publicznych w 2016 roku (rosną tylko wydatki na drogi, tradycyjne problemy na kolei, wstrzymanie planów inwestycyjnych w energetyce, ograniczenia na szczeblu samorządowym). Początek słaby dla inwestycji prywatnych z uwagi na niepewność polityczną (badania NBP). Utrzymanie wzrostowej trajektorii gospodarki powinno prowadzić do wznowienia prywatnych programów inwestycyjnych w obliczu wysokiego wykorzystania mocy produkcyjnych. Polityka fiskalna generalnie ekspansywna. 14

15 sty 15 lut 15 mar 15 kwi 15 maj 15 cze 15 lip 15 sie 15 wrz 15 paź 15 lis 15 gru 15 sty 16 lut 16 mar 16 Polityka pieniężna. Cokolwiek teraz RPP mówi, będą obniżki stóp procentowych Wiarygodność prognoz NBP jest niska. Każda prognoza powrotu inflacji do celu kończy się fiaskiem. A Bank Węgier już pokazał kierunek 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% ,0% -0,5% CPI O/N depo Stopa referencyjna O/N repo 15

16 mld PLN mld PLN Polityka fiskalna: 2016 vs Budżet na 2016 rok jest wykonalny z pewnym zapasem wymaga dodatkowych dochodów ,3 4,4 2,0 3, ,0 4,4 2,0 4,1 5 0 program 500+ podatek bankowy podatek od sklepów VAT od transferów 9.7 aukcja LTE 5 0 program 500+ podatek bankowy podatek od sklepów VAT od transferów 12,5 deficyt finansowania 500+ Metody na pokrycie luki: Standardowe: uszczelnienie VAT. Niestandardowe/rozważane: Fundusz Rezerwy Demograficznej, dalszy demontaż OFE, nowe podejście do podatku od osób fizycznych (pomysły płynnej skali podatkowej zbliżony do projektów późnej Platformy Obywatelskiej), podatek katastralny. 16

17 VAT: Redukcja w skali koniecznej do pokrycia większego deficytu w 2017 roku jest możliwa, aczkolwiek wielce niepewna. Konieczny ciągły monitoring. Porównanie luki PKB ( ), dane KE. 12% 10% 8% 6% Szacunki PwC: ,4% ,0% Rozwój Luki VAT (% PKB). Scenariusze alternatywne. 4.0% 3.5% 3.0% 2.5% 2.0% 4% 2% 0% 1.5% 1.0% 0.5% 0.0% Mediana i średnia obliczone zostały dla krajów UE28, które odnotowały w okresie trend w redukcji luki w VAT) Polska Droga brytyjska Droga medianowa Droga belgijska Droga średnia Trend W okresie największą redukcją luki w VAT mogła (średniorocznie) poszczycić się Belgia; mistrzem małych kroków po kilka setnych PKB jest Wielka Brytania (największa gładkość ścieżki redukcji luki). 0,5-0,7% domknięcie luki odnotowały przez 1 rok Węgry. W alternatywnych scenariuszach samo domknięcie luki powinno przynieść zwiększenie dochodów o 0,5-8mld zł w 2016 roku i kolejne 0,5-10mld zł w 2017 roku (względem scenariusza alternatywnego, który utrzymuje lukę na poziomie 2015). Czynnikiem sprzyjającym wyższym dochodom z VAT w 2016 i 2017 roku będzie przeważenie wzrostu PKB w kierunku konsumpcji prywatnej (500+, pewnie wyższa kwota wolna od 2017), gdzie unikanie VAT jest najtrudniejsze. Czynniki ryzyka: 1) ryzyko implementacyjne (nie wiemy na razie jeszcze dokładnie, co rząd chce i w jakiej kolejności wprowadzić, 2) ryzyko przeniesienia do Polski (arbitraż regulacyjny) części działalności związanej z wyłudzaniem VAT przez podmioty działające jednocześnie w krajach ościennych (Czechy, Węgry, Litwa, Słowacja); uszczelnienie systemu w tych krajach spowodowało spadek opłacalności procederu. 3) Spektakularne redukcje luki podatkowej realizujące się w jeden rok mogą być w dużej mierze związane z małą precyzją szacunków należnego VAT (analizy top-down); dlatego wolimy badać trendy średnia i mediana wypadają skromnie (pozytywny wyjątek to Belgia). 17

18 12m suma jako % PKB Budżetowi pomaga silna gospodarka. Szkodzi deflacja. Monitorujemy postępy fiskalne (na razie bez przełomu). 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% -0,5% -1,0% -1,5% -2,0% -2,5% Niezły początek roku Wynik pierwotny (bez kosztów obsługi długu SP) budżetu państwa Ale wzrost dochodów podatkowych niewielki 15,6% 15,4% 15,2% 15,0% 14,8% 14,6% 14,4% 14,2% 14,0% Dochody podatkowe budżetu państwa 18

19 PLN obecnie koryguje solidny ruch aprecjacyjny 19

20 Stabilizacja/lekka aprecjacja złotego w średnim terminie. EURPLN USDPLN Prognoza 4,10 3,90 Prognoza ,70 3,50 3,30 3,10 2, , ,50 20

21 PROGNOZY PKB % Popyt krajowy % Inwestycje % Konsumpcja prywatna % Inflacja CPI (średnia) % Inflacja CPI (na koniec roku) % USD/PLN (koniec roku) % USD/PLN (średnia) % EUR/PLN (koniec roku) % EUR/PLN (średnia) % CHF/PLN (koniec roku) % CHF/PLN (średnia) % LIBOR CHF 3M (średnia) % LIBOR CHF 6M (średnia) % WIBOR 3M (średnia) % WIBOR 6M (średnia) % EURIBOR 3M (średnia) % EURIBOR 6M (średnia) % USD LIBOR 3M (średnia) % USD LIBOR 6M (średnia) % Stopa repo NBP (koniec roku) % Stopa bezrobocia (koniec roku) %

22 UWAGA Niniejsza publikacja została przygotowana w celu promocji i reklamy zgodnie z definicją zawartą w paragrafie 9, ustęp 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20. listopada 2009 w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych. Opracowanie stanowi wyraz najlepszej wiedzy autorów popartej informacjami z kompetentnych rynkowych źródeł, jednakże nie możemy gwarantować ich pełnej wiarygodności i kompletności. Wszelkie oceny zawarte w niniejszym dokumencie wyrażają nasze opinie w dniu wydania raportu i mogą być zmienione przez autorów bez uprzedniego powiadomienia. Informacje, na które powołują się w niniejszym opracowaniu autorzy niekoniecznie pozostają w zgodzie z opiniami mbanku S.A. Kwotowania wskazane w opracowaniu są średnimi poziomami zamknięcia rynku międzybankowego z dnia poprzedniego i mają charakter wyłącznie informacyjny. Nie są zatem poradą, rekomendacją, ofertą dotyczącą kupna lub sprzedaży intrumentów finansowych i nie należy ich tak traktować. Prognozy wskazane w niniejszym dokumencie nie gwarantują osiągnięcia zysków przez inwestora działającego na ich podstawie. mbank S.A. (lub jego pracownicy) może posiadać na rachunku własnym lub może zawierać transakcje kupna/sprzedaży instrumentów opisanych w niniejszej publikacji. Autorzy oświadczają, że inwestor nie powinien działać wyłącznie na podstawie niniejszego opracowania, bez zasięgnięcia niezależnej profesjonalnej porady inwestycyjnej. Jakakolwiek odpowiedzialność mbanku S.A., jego zarządu, pracowników, współpracowników, kooperantów, agentów z tytułu podjęcia przez jakąkolwiek osobę działań lub zaniechań w związku z niniejszym opracowaniem jest wyłączona. Dystrybucja lub przedruk części lub całości opracowania możliwa jest za uprzednią pisemną zgodą autorów. 22