ALEKSANDER MAKSIMCZUK

Transkrypt

1 ALEKSANDER MAKSIMCZUK GRANICE PANSTWOWE, RELACJE Z SASIEDZTWEM GOSPODARCZYM I WSCHODNIE POGRANICZE POLSKI W DOBIE TRANSFORMACJI, INTEGRACJI I GLOBALIZACJI Tom II Wspolpraca Polski z krajami Europy Wschodniej i problemy rozwoju wybranych obszarow jej wschodniego pogranicza (na przykladzie wojewodztwa podlaskiego) BIALYSTOK 2013

2 WSTIJP SPIS TRESCI 11 Cz^sc trzecia Relacje ze wschodnim s^siedztwem gospodarczym po zintegrowaniu si Polski z Unig Europejsk^ ROZDZIAL 11. ZAGRANICZNA POLITYKA HANDLOWA UNII EUROPEJSKIEJ DETERMINANTE CHARAKTERU STOSUNKÖW POLSKI Z JEJ S^SIEDZTWEM GOSPODARCZYM Ogolne uwagi na temat europejskiej integracji ekonomicznej Wspölna polityka handlowa jako konsekwencja unii celnej Wspölna taryfa celna instrumentem polityki handlowej Unii Europejskiej Zafycznik 1. Srodki protekcji uwarunkowanej w zewnetrznych stosunkach handlowych UE. Wybrane aspekty Za^cznik 2. Wybrane aspekty podejscia Unii Europejskiej do zagadnieri bezpieczeristwa zywnosciowego ROZDZIAL 12. POLSKA WYMIANA TOWAROWA W WARUNKACH AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ. NAJWAZNIEJSZE JEJ UWARUNKOWANIA Zmiany warunkow polskiego handlu z unijnymi partnerami Wybrane aspekty zmian warunkow handlu z krajami trzecimi Reorientacja w handlu zagranicznym w momencie integrowania sif Polski z UE. Wybrane aspekty ekonomiczne Panstwa Europy Wschodniej jako wazni partnerzy handlowi Polski i innych paristw Unii Europejskiej Zat^cznik 1. Wybrane aspekty wspölnej polityki handlowej UE majgce szczegölne znaczenie w ksztaltowaniu struktury obrotow handlowych Polski z jej wschodnim s^siedztwem gospodarczym ROZDZIAL 13. CHARAKTERYSTYKA WSPÖLPRACY GOSPODARCZEJ POMI^DZY POLSK^ A ROSJ^ w LATACH Zmiany polsko-rosyjskich obrotow towarowych w latach jako nast^pstwo reorientacji polskiej polityki handlowej Ogölna charakterystyka wymiany handlowej Polski i Rosji w latach Saldo handlu zagranicznego z Rosj. Polski import z Rosji Polski eksport do Rosji Wspölpraca polsko-rosyjska w dziedzinie inwestycji

3 6 Spis tresci Podsumowanie i wnioski 129 Zal^cznik 1. Uwagi w sprawie warunköw prowadzenia rosyjskiego h an diu zagranicznego. Wybrane aspekty 133 ROZDZIAL 14. POLSKO-BlALORUSKA WSPOLPRACA GOSPODARCZA W LATACH Spojrzenie na polsko-bialorusk^ wymianf towarow^ do 2005 roku Dynamika polsko-bialoruskiej wymiany towarowej w latach Uwagi odnoszejce si( do struktury towarowej obrotöw Zamiast podsumowania. Pröba okreslenia niektörych przeszköd i ogölnych perspektyw rozwojowych polsko-bialoruskiej wspölpracy 178 Zakjcznik 1. Podstawy polsko-bialoruskiej wspölpracy gospodarczej 185 ROZDZIAL 15. UWAGI O PRZEPLYWIE LUDZI I TOWARÖW PRZEZ POLSKO-UKRAINSK^. GRANIC^ Unormowania granicznego ruchu osobowego w zwigzku z akcesj^ Polski do UE Uwagi dotyczqce podstaw prawnych wspölpracy mifdzy Polski} a Ukraine na tle uregulowan unijnych Wybrane regulacje prawnoadministracyjne dostfpu towaröw do rynku ukrainskiego Uwagi o polsko-ukrainskiej wymianie towarowej w latach Tendencje zmian w wymianie handlowej Polski z Ukraine w latach Podsumowanie 239 Czf sc czwarta Wybrane aspekty funkcjonowania wschodniego pogranicza Polski w nowych geopolitycznych realiach. Czy transformacja i integracja z UE spowodowaly zmniejszenie jego dystansu rozwojowego? ROZDZIAL 16. KOMUNIKACYJNY DOST^P DO SPOLECZNO-GOSPODARCZEGO S4.SIEDZTWA POLSKI W WARUNKACH UKLADU Z SCHENGEN I EUROPEJSKIEJ POLITYKI S^SIEDZTWA (EPS) A PROBLEMY ROZWOJU JEJ WSCHODNIEGO POGRANICZA. UWAGI OGÖLNE Niektöre uwagi 0 roli transportu jako czynnika rozwoju spoleczno- -gospodarczego Uwagi na temat wzrostu wymiany handlowej z krajami zza wschodniej granicy i potrzeb przewozowych towaröw wraz z integracja Polski z Uniq Europejsk^ Mi^dzynarodowe pol^czenia komunikacyjne w Polsce - stan i perspektywy rozwoju. Jak mog one oddzialywac na rozwöj lokalny? 254

4 SPIS TRESCI Nowoczesne przejscia graniczne istotnym warunkiem sprawnej obslugi mi?dzynarodowego ruchu osobowego, obrotu towarowego i rozwoju lokalnego Nowa jakosc polskich granic zewn^trznych. Uklad z Schengen i Europejska Polityka S^siedztwa a mozliwosci spolecznej integracji obszaru Europy Wschodniej. Pröba wstfpnej analizy problemu Niektöre informacje o nowych regulacjach prawnych dotycz cych przekraczania polskiej granicy paristwowej przez cudzoziemcöw i ich wptywie na relacje Polski z jej wschodnimi s^siadami Przekraczanie granicy wewn^trznej oraz pobyt na terenie Polski cudzoziemcöw z Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego Uwagi o przekraczaniu granicy oraz pobytu cudzoziemcöw z krajöw trzecich na terenie Polski Polska granica wschodnia, zelaznq", czy juz tylko papierow " kurtyn^? ROZDZIAL 17. TURYSTYKA PRZYJAZDOWA I MIGRACJE CUDZOZIEMCÖW DO POLSKI w WARUNKACH WDRAZANIA UREGULOWAN SCHENGENSKICH. CZY NOWE REGULACJE MOG^ BYC CZYNNIKIEM ZNACZ^CEGO ICH ZMNIEJSZENIA? Zmiany w turystyce na pocz^tku XXI wieku Turystyka mifdzynarodowa Uklad z Schengen a turystyka zagraniczna Rozwöj turystyki przyjazdowej w Polsce w warunkach Ukladu Schengen Wybrane elementy ekonomicznego aspektu turystyki przyjazdowej Migracje cudzoziemcöw na polski rynek pracy Regulacje prawne indywidualnego zatrudnienia obcokrajowcöw w Polsce Obcokrajowcy na polskim rynku pracy wedlug wybranych sektoröw gospodarki Edukacja Uslugi domowe Gastronomia Budownictwo ROZDZIAL 18. FüNDUSZE UNIJNE JAKO INSTRUMENT POLITYKI REGIONALNEJ UNII EUROPEJSKIEJ - ZE SZCZEGÖLNYM UWZGL^DNIENIEM SRODKÖW PROGRAMU OPERACYJNEGO ROZWÖJ POLSKI WSCHODNIEJ Wprowadzenie Uwagi ogölne o polityce regionalnej Unii Europejskiej Instrumenty przedakcesyjne Fundusze unijne w latach Fundusze unijne w latach

5 8 Spis tresci Wybrane aspekty zwigzane z funkcjonowaniem PO Rozwöj Polski Wschodniej na obszarze wojewödztwa podlaskiego. Czy wplyn c}i na zmniejszenie dystansu rozwojowego? Cele i zalozenia Programu Operacyjnego Rozwöj Polski Wschodniej Wspieranie potencjalu spolecznego i rozwöj innowacyjnosci Rozwöj infrastruktury transportowej wojewödztwa Cyfryzacja mieszkaricöw wojewödztwa podlaskiego 364 ROZDZIAL 19. UPROSZCZONA ANALIZA ATRAKCYJNOSCI INWESTYCYJNEJ WOJEWÖDZTWA PODLASKIEGO w KONTEKSCIE JEGO PERYFERYJNOSCI Zamiast wst pu. Przegl^d podstawowych poj c zvvujzanych z konkurencyjnosci^ regionöw Uwagi o atrakcyjnosci inwestycyjnej jako kategorii naukowej i decyzyjnej Metody badania atrakcyjnosci inwestycyjnej regionöw Czynniki ksztahujace atrakcyjnosc inwestycyjna w uj^ciu regionalnym Elementy skladowe uproszczonej analizy atrakcyjnosci inwestycyjnej wojewödztwa podlaskiego Ocena atrakcyjnosci inwestycyjnej wojewödztwa podlaskiego w swietle badan poröwnawczych Zamiast podsumowania. Analiza SWOT atrakcyjnosci inwestycyjnej wojewödztwa podlaskiego 415 ROZDZIAL 20. POTRZEBA PODEJMOWANIA SZCZ EGO l.ow YC H BAD Als! NAD ZMIANAMI UWARUNKOWAN ROZWOJOWYCH WSCHODNIEGO POGRANICZA POLSKI W OKRESIE INTEGRACJII GLOBALIZACJI Wprowadzenie w badang problematykg Uwagi o rozmiarach i tendencjach zmian regionalnego zröznicowania wymiany handlowej w Polsce Unia Europejska wobec regionalnych dysproporcji rozwojowych. Uwagi ogölne Dysproporcje rozwojowe wschodniego pogranicza Polski Pröba dokonania ogölnej oceny wplywu stanu wspölpracy gospodarczej pomi^dzy Polskq a Rosjq na sytuacjf gospodarczq Polski i jej niektörych przygranicznych regionöw Uwagi o rozwoju polsko-rosyjskiej wspölpracy mifdzyregionalnej i transgranicznej Polozenie przygraniczne szansg lokalnego ozywienia gospodarczego. Pröba oceny na przykladzie polsko-rosyjskiej (Obwöd Kaliningradzki) granicy Maly ruch graniczny czynnikiem ozywienia ekonomicznego stref przygranicznych (na przykladzie granicy polsko-ukrainskiej) 443 Podsumowanie i wnioski 447

6 SPIS TRESCI 9 ROZDZIAL 21. PRZYGRANICZNE POtOZENIE I WALORY EKOLOGICZNE WOJEWÖDZTWA PODLASKIEGO JAKO CZYNNIKI LIKWIDACJI ZAPÖZNIEN ROZWOJOWYCH 451 Wprowadzenie Mieszkaricy wojewödztwa podlaskiego jako tzw. spolecznosc regionalna Efektywne wykorzystanie srodköw finansowych Unii Europejskiej przez podlaskich przedsi biorcöw waznym czynnikiem rozwoju przedsi^biorczosci na Podlasiu Sytuacja spoleczno - gospodarcza wojewödztwa podlaskiego a poziom przedsigbiorczosci Kierunki wsparcia sektora MSP w warunkach cztonkostwa Polski w Unii Europejskiej - szczegölne znaczenie tego w warunkach wojewödztwa podlaskiego Unijne wspieranie wzrostu przedsi^biorczosci w wojewödztwie podlaskim Szanse ograniczenia dystansu rozwojowego Handel przygraniczny jako jeden z waznych czynniköw intensyfikacji granicznego ruchu osobowego Problemy ochrony srodowiska przyrodniczego Polski i poszczegölnych jej regionöw w warunkach integracji z Uniq. Europejsk^ Pröba podsumowania rozwazari o realnych szansach rozwoju wojewödztwa podlaskiego 489 PODSUMOWANIE, 495 BIBLIOGRAFIA 509 SPIS TABEL 543 SPIS RYSUNKÖW 547 WYKAZ SKRÖTÖW 549