llsthegraga SPOtECZNA PRZEZPRAC

Transkrypt

1 Komitet Nauk o Pracy i Potityce Spoiecznej PAN Instytut Pracy i Spraw Socjalnyck wwarszawie Wyzsza Szkofa Ekonowiczna w Biatymstoku Wydziai Ekonomii i Zarz^cizania UwB llsthegraga SPOtECZNA PRZEZPRAC ASPEKTY MAKROEKONOMICZNE 1REG1ONALNE pod redakcjq. naukow^.: Ryszarda Cz. Horoctenskiego Cecylii Sadowskiej-Snarskiej Biafystok-Warszawa 2011 B

2 WPROWADZENIE 11 MAKROEKONOMICZNE I REGIONALNE DETERMINANTY SYTUACJINA RYNKU PRACY 13 EUGENIUSZ KWIATKOWSKI ROZDZIAt I PROCESY PRZYSTOSOWAWCZE NA RYNKU PRACY W WARUNKACH KRYZYSU. POLSKA NA TLE INNYCH KRAJOW Szoki zewnetrzne i procesy przystosowawcze na rynku pracy - ujecie teoretyczne Przystosowania na rynkach pracy w Polsce i innych krajach 20 ZENON WISNIEWSKI, KAMIL ZA WADZKI ROZDZIAL II EWOLUCJA POLSKJEJ POLITYKI RYNKU PRACY PO AKCESJI Z UNIA EUROPEJSKA '; Publiczne shizby zatrudnienia jako podmioty realizuj^ce Europejsk^ Strategic Zatrudnienia Wydatki na programy zatrudnieniowe w krajach Unii Europejskiej Instrumentarium polityki rynku pracy w Polsce Programy aktywnej polityki rynku pracy w Polsce Szkolenia Staze Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy Srodki na tworzenie nowych stanowisk pracy Roboty publiczne ; Prace interwencyjne Prace spotecznie uzyteczne Kierunki zmian wprowadzonych nowelizacj^ ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku 41 MARIUSZ ZlELINSKI ROZDZIAL III UWARUNKOWANIA KONIUNKTURALNE A BEZROBOCIE DLUGOTRWALE I BEZROBOCIE MtODZIEZY Koniunktura gospodarcza a sytuacja na rynku pracy Zroznicowanie regionalnych rynkow pracy Grupy problemowe na rynku pracy Wplyw koniunktury na wykorzystanie zasobow pracy 50

3 3.5. Zmiany poziomu wykorzystania zasobow pracy i struktury bezrobocia w ujeciu regionalnym w lateen Zmiany stanu zasobow na regionalnych rynkach pracy w latach Dhigotrwale bezrobotni i mlodziez jako grupy problemowe na rynku pracy 56 RADOSIAWJEZ ROZDZIAL IV ROLA FUNDUSZY STRUKTURALNYCH W KSZTALTOWANIU POZIOMU ZATRUDNIENIA w POLSCE Fundusze strukturalne Unii Europejskiej...1 ~ Wykorzystanie funduszy strukturalnych w Polsce Rynek pracy anaph/w funduszy strukturalnych Dynamika zmian w zatrudnieniu wedtug wojewodztw w Polsce Utworzone miejsca pracy wedhig poziomu wyksztatcenia osob zatrudnionych Utworzone miejsca pracy wedhig wieku osob zatrudnionych Utworzone miejsca pracy wedhig plci osob zatrudnionych Trwalosc utworzonych miejsc pracy w wyniku naprywu funduszy strukturalnych..77 RYSZARD CZ. HORODENSKI ROZDZIAL V WAZNIEJSZE ZMIANY W ZATRUDNIENIU W WOJEWODZTWACH POLNOCNO-WSCHODNIEJ -- POLSKI W LATACH Historyczne uwarunkowania niskiego poziomu rozwoju wojewodztw poinocnowschodniej Polski Zmiany w gospodarowaniu zasobami pracy po 1990 roku Kierunki zmian na rynku pracy i w gospodarce w okresie transformacji systemowej 81 MARIA SASIN ROZDZIAL VI ANALIZA CZYNNIKOW KSZTALTUJACYCH BEZROBOCIE W GMINACH WOJEWODZTW A ZACHODNIOPOMORSKIEGO W LATACH Zmiennosc poziomu bezrobocia wzgledem wybranych determinant ksztaltuja.cych lokalny rynek pracy Klasyfikacja gmin wojewodztwa zachodniopomorskiego pod wzgledem wybranych uwarunkowan ekonomiczno-przestrzennych 92

4 CZ^SC II SYTUACJA GRUP DEFAWORYZOWANYCH NA RYNKU PRACY 99 MAIGORZATA PODOGRODZKA ROZDZIAL VII AKTYWNOSC SPOLECZNA A STAN ZDROWIA LUDNOSCI PO 50. ROKU ZYCIA W POLSCE Zmiany struktury ludnosci wedlug wieku Dzialalnosc spoleczna osob po 50. roku zycia Stan zdrowia ludnosci po 50. roku zycia 108 CECYLIA SADOWSKA-SNARSKA ROZDZIAL VIII POSTAWY OSOB PRACUJACYCH PO 50. ROKU ZYCIA WOBEC KONTYNUOWANIA PRACY W SWIETLE BADAN W REGIONIE PODLASKIM Dotychczasowy stopien wykorzystania potencjaju pracy osob w wieku Zalety i wady wykonywanej pracy przez osoby w wieku Trudnosci godzenia pracy zawodowej z zyciem pozazawodowym Determinanty kontynuowania pracy zawodowej przez osoby w wieku Potrzeby i preferencje szkoleniowe pracownikow w wieku PA WEI JANUKO WICZ ROZDZIAL IX KOBIETY JAKO OSOBY DEFAWORYZOWANE NA RYNKU PRACY Sytuacja kobiet i m^zczyzn na rynku pracy w swietle danych statystycznych Przyczyny gorszej sytuacji zatrudnieniowej kobiet na rynku pracy Polityka rownych szans w Polsce i w Unii Europejskiej 156 S A GA TA SZYDLIK-LESZCZYNSKA ROZDZIAL X MLODZI NA SWIETOICRZYSKIM RYNKU PRACY Poj^cie osob mlodych...' Sytuacja mlodziezy na rynku pracy w uj^ciu teorii segmentacji Sytuacja osob mlodych na swi^tokrzyskim rynku pracy Prawno-instytucjonalne narz^dzia wsparcia mlodych na rynku pracy 167 PlOTR SZUKALSKI ROZDZIAL XI NASTOLETNIE MACIERZYNSTWO W POLSCE - PRZESZKODA W WEJSCIU NA RYNEK PRACY? Wczesne macierzynstwo jako zdarzenie warunkuj^ce przebieg pierwszego etapukariery zawodowej Skala nastoletniego macierzynstwa Czynniki dodatkowo utrudniaj^ce wejscie na rynek pracy nastoletnim matkom Niedorozwqj uslug ukierunkowanych na pomoc mlodym matkom 179

5 DOROTA KALUZA-KOPIAS ROZDZIAL XII PERSPEKTYWY DEMOGRAFICZNE WZROSTU AKTYWNOSCI POLEK I POLAKOW W NIEMOBILNYM WIEKU PRODUKCYJNYM Zmiany struktury wedhig wieku i aktywnosci zawodowej ludnosci w Polsce w latach Czynnik demograficzny i jego wplyw na przyszle zmiany na rynku pracy 187 JANUSZ WITKOWSKI, AGNIESZKA ZGIERSKA ROZDZIAL XIII OSOBY NIEPELNOSPRAWNE W BADANIACH STATYSTYKI PUBLICZNEJ Dotychczasowy dorobek polskiej statystyki publicznej w zakresie badania problematyki niepemosprawnosci Narodowy Spis Powszechny Ludnosci i Mieszkan Reprezentacyjne badania gospodarstw domowych, uwzgl^dniajace problematyk? niepemosprawnosci Sprawozdawczosc MPiPS Zamierzenia badawcze w najblizszej przyszlosci Narodowy Spis Powszechny Ludnosci i Mieszkan jako najwazniejsze zrodlo danych o osobach niepetnosprawnych Badanie spojnosci spolecznej Badania niepemosprawnosci w programie statystyki miedzynarodowej CZEJSCIII, DZIALANIA NA RZECZ INTEGRACJI SPOLECZNEJ 205 MAREK BEDNARSKI ROZDZIAL XIV \ INSTYTUCJE PARTYCYPACJI PRACOWNICZEJ - CZYNNIK INTEGRACJI CZY DEZINTEGRACJI SPOLECZNEJ W PRZEDSIEBIORSTWIE? Partycypacja pracownicza a integracja spoleczna w przedsi^biorstwie w uj^ciu neoklasycznym Partycypacja pracownicza a integracja spoleczna w przedsiebiorstwie w ujeciu teorii kosztow transakcyjnych Partycypacja pracownicza a integracja spoleczna w przedsiebiorstwie z perspektywy teorii praw wlasnosci Partycypacja pracownicza a integracja spoleczna w przedsiebiorstwie w ujeciu teorii agencji Partycypacja pracownicza a integracja spoleczna w wybranych behawioralnych modelach przedsiebiorstwa 219

6 LUCYNA MACHOL-ZAJDA ROZDZIAL X V ELASTYCZNOSCW PRACY-NADZIEJEIOBAWY Elastycznosc w programach spoleczno-gospodarczych i antykryzysowych Pola potencjalnych zagrozen zwiqzanych z uelastycznianiem pracy Plusy i minusy wykorzystywanych w praktyce rozwi^zan - analiza porownawcza 237 AGNIESZKA SMODER ROZDZIAL XVI AKTYWIZACJAZAWODOWAAELASTYCZNE FORMY PRACY Aktywizacja zawodowa Polakow - stan obecny Przyczyny braku aktywnosci zawodowej Polakow Konsekwencje braku aktywnosci zawodowej Determinanty aktywizacji zawodowej Polakow Stosowanie wybranych elastycznych form pracy w Polsce Bariery stosowania elastycznych form pracy w Polsce 255 ANNA KWIATKIEWICZ ROZDZIAL XVII FLEXICURITY W POLSCE - WKLAD I ROLA PARTNEROW SPOLECZNYCH Rynek pracy w Polsce Flexicurity a rynek pracy w Polsce Partnerzy spoleczni w Polsce - rola i mozliwosci wprywu Partnerzy spoleczni a flexicurity Elastyczne i,,bezpieczne" umowy o prace Aktywna polityka rynku pracy - zapewnienie pfynnej zmiany zatrudnienia Systemowe i trwale rozwiazania w zakresie nauki przez cale zycie Nowoczesne systemy ubezpieczeri spolecznych 272 ADAM TOMANEK ROZDZIAL XVIII * PODLASKI RYNEK PRACY W SWIETLE KONCEPCJ1 FLEXICURITY Pojecie i istota flexicurity Wykorzystanie instrumentow polityki flexicurity w wojewodztwie podlaskim Elastyczne i przewidywalne warunki umow (elastyczne formy zatrudnienia i organizacji pracy) Aktywna polityka rynku pracy Ksztalcenie ustawiczne System zabezpieczenia spotecznego 294

7 STANISLA WKAMINSKI ROZDZIAL XIX. " Jl WlELOSEKTOROWOSC W POLITYCE SPOLECZNEJ 298 LUKASZARENDT ROZDZIAL 3&C KSZTALCENIE USTAWICZNE W SPOLECZENSTWIE INFORMACYJNYM, CZYLI JAK ZAPOBIEGAC WYKLUCZENIU Wykluczenie spoleczne i cyfrowe Charakterystyka i cele badania Plaszczyzny wykluczenia cyfrowego w Polsce Mechanizm wykluczenia cyfrowego i rola ksztalcenia ustawicznego 316 HALINA SOBOCKA-SZCZAPA, JACEKSZCZAPA ROZDZIAL XXI WSPIERANIE KAP1TALU INTELEKTUALNEGO MLODZIEZY ZAGROZONEJ WYKLUCZENIEM SPOLECZNYM Sytuacja mlodziezy na rynku pracy Dzialalnosc edukacyjna OHP Ksztalcenie ogolne Ksztalcenie zawodowe Dzialalnosc szkoleniowa OHP..333 KATARZYNA G14BICKA ROZDZIAL XXII ROLA EKONOMII SPOLECZNEJ W INTEGRACJI I AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ GRUP DEFAWORYZOWAN^CH NA RYNKU PRACY Istota ekonomii spolecznej Beneficjenci ekonomii spolecznej Formy aktywizacji i integracji zawodowej Spotdzielnie socjalne Zaktady-pracy chronionej Zaklady aktywnosci zawodowej Warsztaty terapii zaj^ciowej Centra integracji spolecznej Kluby integracji spolecznej Kluby pracy 362 BOZENA KOIACZEK ROZDZIAL XXIII INTEGRACJA SPOLECZNA OSOB N IEPELNOSPRAWNYCH POPRZEZ PRACE 3 65 ' Pojecie integracji spolecznej Integracja spoleczna osob niepehiosprawnych w polityce spolecznej 366

8 23.3. Integracja spoleczna osob niepelnosprawnych poprzez prac w programach polityki spolecznej Skala i stopa zatrudnienia jako syntetyczny wskaznik integracji zawodowej osob niepelnosprawnych Wymiary integracji spolecznej osob niepetnosprawnych w pracy w swietle badan Stosunek spoleczeristwa do osob niepemosprawnych Postrzeganie niepemosprawnych pracownikow przez pracodawcow Integracja spoleczno-zawodowa w pracy w ocenie osob niepemosprawnych Integracja pracownikow niepemosprawnych w miejscu pracy w ocenie pracownikow sprawnych " EUGENIUSZ NlEDZIELSKI ROZDZIAL XXIV AKTYWNOSC ZAWODOWAI UWARUNKOWANIA ZATRUDNIENIA OSOB NIEPELNOSPRAWNYCH Populacja osob niepemosprawnych Powody niepodejmowania zatrudnienia przez osoby niepelnosprawne w swietle badan Bariery w zatrudnianiu osob niepemosprawnych Ocena wsparcia osob niepelnosprawnych JOANNA MlROSLA W ROZDZIAL XXV ZNACZENIE EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOLECZNEGO W AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ KOBIET Sytuacja kobiet na rynku pracy - podstawowe wskazniki Aktywizacja zawodowa i spoleczna kobiet w dokumentach krajowych i UE -zalozenia, cele, dzialania Programy EFS i ich rola w aktywizacji zawodowej kobiet Programy finansowane w ramach Europejskiego Funduszu Spolecznego Inicjatywa Wspolnotowa EQUAL (IW EQUAL) Sektorowy Programpperacyjny Rozwqj Zasobow Ludzkich SPO RZL Program Operacyjny Kapital Ludzki (PO KL) Przyklady dobrych praktyk. Projekty realizowane w ramach IW EQUAL, SPO RZL, POKL ANETA KlSIEL ROZDZIAL XXVI WYBRANE FORMY AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ OSOB DEFAWORYZOWANYCH NA RYNKU PRACY Problem bezrobocia Wspoiczesny rynek pracy Aktywizacja zawodowa kobiet 411

9 10 Spis tresci Aktywizacja zawodowa osob po 50. roku zycia Aktywizacja zawodowa osob niepelnosprawnych 413 MARTA GEBSKA ROZDZIAL XXVII DZIALANIA'BANKU SWIATOWEGO NA RZECZ AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W POLSCE Projekty Banku Swiatowego na rzecz zatrudnienia i aktywizacji zawodowej w Polsce w latach Projekt Promocji Zatrudnienia i Rozwoju Shizb Zatrudnienia Program Aktywizacji Obszarow Wiejskich Projekty na rzecz dostosowania gornictwa w^gla kamiennego Projekty Banku Swiatowego na rzecz zatrudnienia i aktywizacji zawodowej w Polsce w latach Programowa pozyczka na rzecz poprawy zarz^dzania finansami publicznymi, rozwoju prywatnego sektorai poprawy zatrudnienia Programowa pozyczka na rzecz rozwoju zatrudnienia, przedsi^biorczosci i rozwoju kapitahi ludzkiego Pozyczka na rzecz rozwoju nr BlBLIOGRAFIA 432 SPISTABEL 453 SPISRYSUNKOW 457 SPIS WYKRESOW. 457 INFORMACJA O AUTORACH...461