VIII Forum Rynku Spożywczego i Handlu th Food Market & Retail Forum 2015 Warszawa, hotel Sheraton, 5 listopada 2015

Transkrypt

1 VIII Forum Rynku Spożywczego i Handlu th Food Market & Retail Forum 2015 Warszawa, hotel Sheraton, 5 listopada 2015 Sesja tematyczna: Rynek dystrybucji. Sektor hurtowej sprzedaży żywności w decydującej fazie przebudowy Rynek hurtowy w Polsce. Perspektywy i kierunki rozwoju sektora dystrybucyjnego dr Urszula Kłosiewicz-Górecka, prof. IBRKK Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur

2 Agenda Liczba i struktura przedsiębiorstw hurtowych wg wielkości i grup artykułów Dynamika i struktura sprzedaży hurtowej Formy handlu hurtowego i kierunki zmian Rozwój e-handlu - konsekwencje dla hurtu i logistyki Wnioski i pytania badawcze

3 Liczba przedsiębiorstw hurtowych Według danych GUS przedsiębiorstw aktywnie działających w sekcji Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi było w 2014 r , które stanowiły 27,1% ogółem przedsiębiorstw handlowych w Polsce. W 2014 r. populacja przedsiębiorstw hurtowych zmniejszyła się o 8% w porównaniu z 2013 r. Przedsiębiorstw detalicznych było w 2014 r , które stanowiły 58,5% ogółem przedsiębiorstw handlowych w Polsce. Przedsiębiorstwa hurtowe handlu żywnością i artykułami bezalkoholowymi stanowiły w 2014 r. około 16% ogółem przedsiębiorstw hurtowych w Polsce. Według szacunków IBRKK było to około 1700 przedsiębiorstw powyżej 9 osób pracujących. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

4 Struktura przedsiębiorstw handlowych według liczby pracujących w 2010 r. w % Struktura przedsiębiorstw handlowych według liczby pracujących w 2014 r. w % Wielkość przedsiębiorstwa handlowego Hurtowe Detaliczne Wielkość przedsiębiorstwa handlowego Hurtowe Detaliczne Do 9 pracujących 93,9 97,7 Do 9 pracujących 93,7 97, ,3 2, ,5 2,5 50 i więcej pracujących 0,8 0,2 50 i więcej pracujących 0,8 0,3 W strukturze przedsiębiorstw handlowych dominują mikro przedsiębiorstwa, ale ich udział zmniejsza się zarówno w grupie przedsiębiorstw hurtowych, jak i detalicznych. Jest to m. in. skutek silnej konkurencji w sferze handlu i procesów konsolidacji poziomej. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS i szacunków IBRKK.

5 Struktura sprzedaży detalicznej według wielkości przedsiębiorstwa Detal 2010 Struktura sprzedaży hurtowej w 2010 r. przedsiębiorstw: - do 49 osób pracujących 52,9% - 50 i więcej osób pracujących 47,1% 50 osób i więcej 49,7% ,6% do 9 osób 31,7% Detal 2014 Struktura sprzedaży hurtowej w 2014 r. przedsiębiorstw: - do 49 osób pracujących 53,0% - 50 i więcej osób pracujących 47,0% 50 osób i więcej 52,6% do 9 osób 27,9% ,5% Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Rynek wewnętrzny w 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, ( ). GUS. Warszawa.

6 Struktura sprzedaży hurtowej według grup towarów w 2014 r. Struktura sprzedaży detalicznej według grup towarów w 2014 r. towary nieżywnościowe 84,2% żywność i napoje bezalkoholowe 13,4% napoje alkoholowe 2,4% towary nieżywnościowe 64,8% żywność i napoje bezalkoholowe 26,8% napoje alkoholowe 8,4% Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Rynek wewnętrzny w 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, ( ). GUS. Warszawa.

7 Wyszczególnienie Sprzedaż detaliczna ogółem w mln zł , , , , , ,5 Ogółem sprzedaż hurtowa w mln zł , , , , , , ,4 111,9 102,9 103,7 100,8 94, Sprzedaż detaliczna ogółem Sprzedaż hurtowa ogółem Źródło: Rynek wewnętrzny w 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, ( ). GUS. Warszawa.

8 Wyszczególnienie a liczby bezwzględne b - rok poprzedni = 100,0 Sprzedaż hurtowa ogółem w mln zł , , , , , ,2 Sprzedaż przedsiębiorstw do 49 osób pracujących w mln zł , , , , , ,9 Sprzedaż przedsiębiorstw o liczbie pracujących 50 osób i więcej w mln zł , , , , , , , ,5 113, ,8 103,2 104,2 103,9 102, Sprzedaż hurtowa przedsiębiorstw do 49 osób pracujących Sprzedaż hurtowa przedsiębiorstw o liczbie pracujących 50 osób i więcej 100,8 ródło: Opracowanie własne na podstawie: Rynek wewnętrzny w 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, ( ). GUS. Warszawa.

9 Liczba magazynów /2009 w % liczba liczba Ogółem , , , ,4 11 i więcej ,0 Źródło: Rynek wewnętrzny w 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, ( ). GUS. Warszawa.

10 Struktura zakupów towarów przez przedsiębiorstwa hurtowe i detaliczne ogółem w kraju w 2013 r. Detal 57,2 28,3 13,7 0,8 Hurt 52,1 19,9 26,9 1,1 bezpośrednio od producentów u hurtowników z importu z innych źródeł Struktura zakupów towarów przez zagraniczne przedsiębiorstwa hurtowe i detaliczne w 2013 r. Firmy hurtowe 37,8 9,2 51,7 1,3 Firmy detaliczne 71,9 8,6 18,9 0,6 bezpośrednio od producentów u hurtowników z importu z innych źródeł Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Rynek wewnętrzny w 2014 r. (2015). GUS. Warszawa.

11 - mikro i małe przedsiębiorstwa hurtowe, które są zazwyczaj lokalnymi firmami mającymi stosunkowo wąski asortyment i ograniczony zakres świadczonych usług - tzw. aktywne przedsiębiorstwa hurtowe, oferujące szeroki zakres usług dla producentów towarów i handlu detalicznego - samoobsługowe przedsiębiorstwa hurtowe (hurtownie cash and carry) - przedsiębiorstwa obsługujące handel elektroniczny Źródło: Opracowanie własne.

12 Źródło: Opracowanie własne. Są to typowi pośrednicy, których kluczowymi klientami są małe niezależne sklepy, zakłady gastronomiczne i hotele. Zmniejszająca się populacja klientów małych hurtowni, niska rentowność i brak kapitału na rozwój, trudności w realizacji zobowiązań finansowych sprawiają, że obserwowane w ostatnich latach upadłości przedsiębiorstw hurtowych często dotyczą właśnie tej grupy firm.

13 Konsolidacja z podobnymi firmami hurtowymi (pozioma integracja) dla uzyskiwania korzyści skali w sferze zakupu Budowanie więzi z lokalnymi producentami i przedsiębiorstwami detalicznymi dla zapewnienia sobie klientów Ważne może okazać się wykorzystanie szans wynikających ze zmian zachodzących w handlu detalicznym, tj. rosnącym w Polsce udziale wyspecjalizowanych sklepów z żywnością - z 21,2% w 2009 r. do 24,9% w roku 2014 oraz rosnącego zainteresowania konsumentów zakupami artykułów świeżych, produktami prozdrowotnymi i pochodzącymi od lokalnych producentów. Na rynku mogą utrzymać się dystrybutorzy wyspecjalizowani w wybranych kategoriach (mrożonki, alkohole, artykuły mleczarskie, produkty świeże, artykuły pro zdrowotne) 2,4 3,2 3,2 3,6 3,8 5,2 5,7 6,1 6,5 7,2 8,9 3,9 9,2 9,3 9,5 9,5 4,3 4,7 4,7 4,4 78,8 76,8 75,9 74,9 74, ogólnospożywcze owocowo-warzywne mięsne rybne piekarniczo-ciastkarskie z napojami alkoholowymi Rynek produktów prozdrowotnych to około 0,2% sprzedaży ogółem artykułów żywnościowych, a szacuje się, że w najbliższych latach wzrośnie do 3-5%.

14 Wykorzystanie zainteresowania producentów wzmocnieniem tradycyjnego kanału sprzedaży gwarantującego bliskie relacje z konsumentami Wspólna budowa strategii rozwoju dla kanału tradycyjnego Wspólne inwestycje (centra dystrybucyjne, technologie informacyjne) Wspólne budowanie komunikacji z klientami

15 Największe samoobsługowe hurtownie FMCG to: - Grupa Eurocash SA, z ok. 26% udziałem w rynku hurtowym FMCG (połączenie hurtu C&C oraz hurtu aktywnego) - Makro Cash and Carry Polska SA - Selgros Sp. z o. o. Samoobsługowe hurtownie Specjalizują się w obsłudze niezależnych przedsiębiorstw detalicznych oraz sklepów funkcjonujących w systemach sieciowych, a także HoReCa i instytucji Formaty 2014 r. Hurtownie C&C 168 Delikatesy Centrum 1003 Sklepy ABC 6997 Sieci franczyzowe 4362 Sprzedaż Grupy EUROCESH w podziale na formaty Formaty 2014 r. w % EUROCASH C&C 28 EUROCASH Dystrybucja 25 Produkty tytoniowe 19 EUROCASH Alkohole 12 Delikatesy Centrum 11 HORECA 3 Inne 2 Źródło: Dom Maklerski BDM

16 Ich rozwój związany jest z : - koniecznością optymalizacji efektywności serwisu mniejszych sklepów. Celem jest zapewnienie długoterminowej konkurencyjności małym i średnim sklepom detalicznym - rozwojem kanału HoReCa Włączają się w proces konsolidacji handlu detalicznego tworząc własne sieci Rozwijają usługi i doradztwo biznesowe dla małych niezależnych firm zapewniając sobie stałych klientów Źródło: Opracowanie własne.

17 Jest to grupa przedsiębiorstw hurtowych zróżnicowana pod względem wielkości, której charakterystyczną cechą jest szeroki i systematycznie zwiększany zakres usług, świadczonych producentom i firmom detalicznym, obejmujący m. in.: - profesjonalne zarządzanie zapasami magazynowymi producentów - konfekcjonowanie towarów dla potrzeb firm detalicznych - usługi transportowe i spedycyjne - wspomaganie detalu w zakresie merchandisingu - obsługa celna Źródło: Opracowanie własne.

18 dalszą konsolidacją firm hurtowych (integracja pozioma). Ma ona na celu uzyskanie korzyści skali w sferze zakupu budowaniem silnych, dobrych relacji z detalem oraz dalszą konsolidacją handlu detalicznego (integracja pionowa), między innymi w postaci kreowania sieci detalicznych funkcjonujących wg zasad franczyzy. Źródło: Opracowanie własne.

19 Rozwój systemów franczyzy Rok Sklepy do 100 m2 Systemy franczyzowe Sklepy w systemach franczyzowych 2009 liczba rok poprzedni = 100,0 liczba rok poprzedni = 100,0 liczba rok poprzedni = 100, , , , , , , , , , , , , , , , , , ,3 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS oraz

20 Pogłębiające się procesy integracji wiążą się z: wdrażaniem nowoczesnych rozwiązań logistycznych, pozwalających na obniżkę kosztów magazynowania i podnoszących sprawność dystrybucji żywności (tworzenie centrów dystrybucyjnych) oferowaniem klientom detalicznym specjalnych narzędzi wspierających sprzedaż (zarządzanie kategorią) kreowaniem marek własnych Ich celem jest: uzyskiwanie wyższej sprzedaży, poprawa rentowności przedsiębiorstw hurtowych i firm detalicznych, wywieranie większego wpływu na politykę cen i marż, budowa wizerunku zintegrowanego przedsiębiorstwa hurtowo-detalicznego, osiąganie korzyści wynikających z trwałych relacji z klientami detalicznymi. wykorzystywaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych w ich kontaktach z partnerami biznesowymi. Działania podejmowane przez tzw. aktywne firmy hurtowe wpływają na tempo i zakres zmian zachodzących w dystrybucji żywności w Polsce. Źródło: Opracowanie własne.

21 Szacuje się, że w 2015 r. rynek handlu internetowego może osiągnąć w Polsce 32 mld zł. Mobilność rozwiązań teleinformatycznych zmieniła zachowania zakupowe. Konsument umiejętnie porusza się między zakupami on - line i off - line. Dla przedsiębiorstw handlu detalicznego rozwiązaniem jest przyjęcie dwukanałowości, czyli zapewnienie konsumentowi takiej samej oferty w świecie rzeczywistym i wirtualnym. Wyzwaniami dla dalszego rozwoju e-commerce jest doręczanie zamówień tego samego dnia i obsługa zwrotów. Realizacja tych zadań terminowo i po niskich cenach wywołuje zapotrzebowanie na powierzchnię magazynową. Przy założeniu ok. 15% wzrostu e-handlu w skali roku i szacunków, że każdy miliard zł wydany w sieci generuje popyt na powierzchnię magazynową rzędu 18,5 tys. mkw., to do 2020 roku może pojawić się zapotrzebowanie na łącznie ponad 700 tys. mkw. E-handel będzie: zgłaszał zapotrzebowanie na różne powierzchnie, tj. centra obsługi zamówień internetowych, huby kurierskie i sortownie, miejskie centra logistyczne oraz centra obsługi zwrotów, a także magazyny artykułów spożywczych sprzedawanych online zmieniał logistykę dostaw Szacuje się, że polski rynek magazynów jest dobrze przygotowany na zwiększony popyt i wymagania najemców e-commerce. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PMR i analizy JLL Prologis.

22 W sferze hurtu artykułami żywnościowymi w Polsce zachodzą zmiany ilościowe i jakościowe, obejmujące zadania hurtu, pełnione role, posiadane zasoby, formy organizacji. Forma, skala i jakość współpracy partnerów biznesowych będą miały kluczowe znaczenie w zwiększaniu konkurencyjności firm hurtowych. Przedsiębiorstwa hurtowe odegrają istotną rolę w konsolidacji przedsiębiorstw detalicznych. W rozwoju przedsiębiorstw hurtowych istotne znaczenie będzie mieć rozwój marek własnych, wykorzystywanie nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych w zarządzaniu firmą hurtową, rozwój nowoczesnych centrów dystrybucyjnych i logistycznych. Czy nowe technologie informacyjne i komunikacyjne staną się istotnym elementem walki konkurencyjnej? Dystrybutorzy stają się bardziej logistykami czy detalistami?

23 Źródło: Dane z Dom Maklerski BDM Handel wewnętrzny w Polsce , Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur, Warszawa Rynek wewnętrzny w 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, ( ). GUS. Warszawa. Specjalnie zamawiane dane GUS Dziękuję za uwagę