Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR)"

Transkrypt

1 Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR) Podstawy inżynierii oprogramowania oraz inżynierii systemów sterowania czasu rzeczywistego (wybrane zagadnienia) Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Kierunek: Automatyka i Robotyka Studia stacjonarne I stopnia: rok II, semestr IV Opracowanie: dr inż. Tomasz Rutkowski Katedra Inżynierii Systemów Sterowania 1

2 Oprogramowanie Inżynieria oprogramowania 2

3 Oprogramowanie Oprogramowanie to programy komputerowe, dokumentacja która jest z nimi związana oraz dane konfiguracyjne Koszty wytworzenia oprogramowania można określić na 60% przedsięwzięcia, przy czym 40% stanowią koszty testowania Ewolucja oprogramowania może przewyższyć koszty jego wytworzenia Koszty zmian oprogramowania wykorzystywanego przez dłuższy czas mogą znacznie przewyższyć koszty jego wytworzenia Inżynierowie oprogramowania pracują w sposób systematyczny i uporządkowany skuteczny sposób na tworzenie oprogramowania wysokiej jakości 3

4 Inżynierią oprogramowania Inżynieria oprogramowania obejmuje wszystkie aspekty tworzenia oprogramowania od fazy początkowej (od zera lub rozszerzenie i modyfikacja już istniejącego oprogramowania) do jego bieżącej pielęgnacji 4

5 Różnica pomiędzy inżynierią oprogramowania a informatyką Informatyka obejmuje teorie i podstawowe zasady działania komputerów Inżynieria oprogramowania obejmuje praktyczne problemy związane z tworzeniem oprogramowania Pożytecznym jest aby inżynier oprogramowania znał teorie informatyczne, z drugiej strony nie zawsze (w obecnej chwili) nadają się one do praktycznej (rzeczywistej) implementacji 5

6 Podstawowe czynności procesu tworzenia systemu oprogramowania Analiza wymagań klienta Celem jest zrozumienie i opisanie wymagań klienta co do planowanego sytemu. Wynikiem jest opracowanie specyfikacji wymagań. Dlaczego klient potrzebuje systemu? Specyfikacja systemu Celem jest opracowanie ogólnej definicji systemu, który będzie spełniał zadane wymagania. Wynikiem jest opracowanie specyfikacji systemu. Jaki system jest potrzebny klientowi? Projektowanie Celem jest dostarczenie abstrakcyjnego rozwiązania specyfikowanego systemu. Rozwiązanie to stanowi jedynie logiczny (abstrakcyjny) opis działania systemu. Wynikiem jest opracowanie dokumentacji projektowej. Jak specyfikowany system ma być wykonany? Programowanie Celem jest przetłumaczenie projektu systemu z zastosowaniem konkretnego języka programowania. Wynikiem jest opracowanie programu wykonywalnego. 6

7 Podstawowe modele procesów tworzenia systemu oprogramowania Model kaskadowy W tym modelu podstawowe czynności specyfikowania, tworzenia, zatwierdzania i ewolucji są odrębnymi fazami procesu. Model typu V Model V wyodrębnia wyraźnie dwa etapy związane z różnymi poziomami abstrakcji. Pierwszy zawiera analizę wymagań, specyfikację, projektowanie i programowanie, drugi związany jest z analizą i testowaniem. Szybkie prototypowani W tym podejściu buduje się prototyp systemu, na podstawie szeregu testów można ocenić wymagania formułowane dla systemu. Dopiero w drugim oddzielnym kroku buduje się system. Model przyrostowy (ewolucyjny) W tym modelu czynności specyfikowania, projektowania i zatwierdzania przeplatają się. Tworzenie oprogramowania polega na jego iteracyjnym tworzeniu (rozwijaniu) od najprostszej bazowej wersji. 7

8 Model kaskadowego procesu tworzenia systemu oprogramowania - Definiowanie wymagań, specyfikacja Projektowanie Programowanie Testowanie i integracja Działanie i pielęgnacja 8

9 Model kaskadowego procesu tworzenia systemu oprogramowania - problemy Następnej fazy nie powinno się rozpoczynać, jeśli poprzednia się nie zakończy Koszty opracowania i akceptacji dokumentów są wysokie i dlatego iteracje są również kosztowne oraz wymagają powtarzania wielu prac Wadą modelu kaskadowego jest zawarty w nim nieelastyczny podział na rozłączne etapy Model kaskadowy powinien być używany jedynie wówczas, gdy wymagania są jasne i zrozumiałe 9

10 Model V procesu tworzenia systemu oprogramowania - Potrzeby Produkt Analiza wymagań Testowanie operacyjne Dekompozycja systemu Integracja systemu Specyfikacja Testy oprogramowania Projekt wstępny Testy integracyjne Projekt szczegółowy Testy modułów Programowanie 10

11 Model V procesu tworzenia systemu oprogramowania - zalety Zwiększa możliwości zarządzania procesem rozwijania systemu przez polepszeni widoczności odpowiednich poziomów Pozwala lepiej zrozumieć zależności odpowiednich opisów systemów i ich wykorzystanie w etapach położonych na tych samych poziomach abstrakcji 11

12 Model szybkiego prototypowania procesu tworzenia systemu oprogramowania Wymagania Projektowanie Konstrukcja Testowanie Budowanie prototypu Specyfikacja Projektowanie Programowanie Testowanie Integracja Budowanie systemu 12

13 Model szybkiego prototypowania procesu tworzenia systemu oprogramowania Budowanie prototypu ma głównie na celu eksperymentowanie z tymi wymaganiami użytkownika, które są niejasne 13

14 14 Wymagania Specyfikacja Projektowanie Programowanie Testowanie Integracja Użytkowanie Wymagania Specyfikacja Projektowanie Programowanie Testowanie Integracja Użytkowanie Wymagania Specyfikacja Projektowanie Programowanie Testowanie Integracja Użytkowanie Model przyrostowy (ewolucyjny) procesu tworzenia systemu oprogramowania

15 Model przyrostowy (ewolucyjny) procesu tworzenia systemu oprogramowania Problemy Proces nie jest widoczny System ma złą strukturę Konieczne mogą być specjalne narzędzia i techniki Stosowanie W wypadku systemów małych lub średnich z krótkim czasem życia podejście ewolucyjne jest najlepsze W wypadku dużych systemów o długim czasie życia wady tworzenia ewolucyjnego ujawniają się jednak z całą ostrością 15

16 System Inżynieria Systemów 16

17 System przykładowa definicja (ogólna) Definicja: System jest to zorganizowany zbiór obiektów (podsystemów), które są od siebie zależne i stanowią pewną częściowo zamkniętą (względem relacji zależności) jednostkę. 17

18 Cechy Systemu System jest to celowo zorganizowany zbiór obiektów (podsystemów, komponentów), które ze sobą współpracują aby osiągnąć określony cel Duże systemy są zazwyczaj przeznaczone do rozwiązywania złożonych (skomplikowanych) zadań Poprawne działanie każdego z komponentów systemu zależy od funkcjonowania kilku innych komponentów (podsystemów) Złożone zależności między komponentami systemu oznaczają, że system jest czymś więcej niż tylko sumą swoich części (komponentów) składowych System musi być trwały 18

19 Cechy Systemu Systemy nie są niezależnymi bytami i istnieją w pewnym środowisku Środowisko ma wpływ na funkcjonowanie i efektywność systemu np. system kontroli lotów składa się z tysięcy obiektów (komponentów) programowych, sprzętowych oraz użytkowników, przy czym użytkownik podejmuje decyzję na podstawie informacji otrzymanej z systemu 19

20 Inżynieria Systemów obejmuje: specyfikowanie, projektowanie, implementowanie, weryfikowanie, wdrażanie Inżynieria Systemów i pielęgnację systemów, postrzeganych jako całość (sprzęt i oprogramowanie). Inżynieria Systemów wymaga dużego wysiłku koordynacyjnego: wzajemne związki pomiędzy obiektami (komponentami) wymóg rozumienia innych dziedzin inżynierii (np.. chemicznej, mechanicznej, środowiskowej, elektronicznej, systemów sterowania, oprogramowania ) 20

21 Proces inżynierii systemów Definicja wymagań Likwidacja systemu Projektowanie systemu Ewolucja systemu Tworzenie podsystemów sprzęt oprogramowanie Ocena i akceptacja Instalacja systemu Integracja systemu 21

22 Modelowanie systemu W procesie określania wymagań oraz projektowania systemu musi powstać model systemu w postaci zbioru komponentów systemu i wzajemnych związków między nimi, np.: diagram blokowy schemat technologiczny Często wykorzystuje się UML (ang. Unified Modeling Language), który jest zunifikowanym, standardowym językiem służącym do modelowania różnego rodzaju systemów (NIE TYLKO informatycznych!!!) 22

23 Inżynieria systemów, inżynieria oprogramowania a komputerowe systemy sterowania 23

24 Różnica pomiędzy inżynierią oprogramowania a inżynieria systemów Inżynieria systemów komputerowych obejmuje wszystkie aspekty tworzenia i ewolucji systemów komputerowych, w których oprogramowanie odgrywa zasadniczą rolę. Inżynierowie systemów uczestniczą w czynnościach prowadzących do specyfikacji sytemu i zdefiniowania jego architektury sprzętowej i programowej. Inżynieria oprogramowania obejmuje wszystkie aspekty tworzenia oprogramowania od fazy początkowej (od zera lub rozszerzenie i modyfikacja już istniejącego oprogramowania) do jego bieżącej pielęgnacji. Przy czym oprogramowanie jest powiązane z architekturą sprzętową systemu. Inżynierowie oprogramowania uczestniczą w czynnościach prowadzących do specyfikacji sytemu i zdefiniowania jego architektury programowej i sprzętowej. Problemy inżynierii systemów są podobne do problemów inżynierii oprogramowania. 24

25 Definicja za IEEE/ANSI: System Czasu Rzeczywistego - definicja za standardem IEEE/ANSI System czasu rzeczywistego jest to system komputerowy, w którym obliczenia są wykonywane współbieżnie z procesem zewnętrznym (otoczenie) w celu sterowania, nadzorowania lub terminowego reagowania na zdarzenia występujące w tym procesie (otoczeniu). Komputerowy System Sterowania: przemysłowa sieć informatyczna, urządzenie sterowania cyfrowego, przemysłowa bazy danych, system operacyjne czasu rzeczywistego 25

26 System Czasu Rzeczywistego i Sterowanie Inżynieria Systemów Sterowania Inżynieria Oprogramowania Systemy Czasu Rzeczywistego Systemy Czasu Rzeczywistego + Oprogramowanie Inżynieria Systemów Komputerowych Komputerowe Systemy Sterowania 26

27 System Czasu Rzeczywistego - model bodziec-reakcja 27

28 System Czasu Rzeczywistego - model bodziec-reakcja (odpowiedź) Na podstawie otrzymanego bodźca system musi wygenerować odpowiednią reakcję Bodźce mogą mieć charakter synchroniczny, asynchroniczny lub mieszany (co ma wpływ na wybór typu systemu sterującego czasu rzeczywistego) Zachowanie systemu czasu rzeczywistego można zdefiniować poprzez: zidentyfikowanie i zestawienie bodźców, które może otrzymać odpowiednie odpowiedzi skojarzone z danymi bodźcami czasu, w którym należy przetworzyć dane bodźce 28

29 System Czasu Rzeczywistego - model bodziec-reakcja (odpowiedź) Detektor Detektor Detektor Detektor System Sterujący Czasu Rzeczywistego Efektor Efektor Efektor Efektor 29

30 System Czasu Rzeczywistego - model bodziec-reakcja (odpowiedź) Detektor Bodziec Sterowanie detektorem Przetwarzanie danych (odpowiednie obliczenia) Sterowanie efektorem Reakcja Efektor 30

31 System Czasu Rzeczywistego - model bodziec-reakcja (odpowiedź) Z każdym rodzajem detektora kojarzy się proces sterowania detektorem Procesy przetwarzania danych wyznaczają oczekiwaną odpowiedź na bodźce otrzymane przez system Procesy sterowania efektorami zarządzają działaniem efektorów Model w przedstawionej postaci umożliwia szybkie odbieranie danych od detektorów (zanim będą gotowe następne dane wejściowe), późniejsze ich przetwarzanie i reagowanie przez efektory 31

32 System Czasu Rzeczywistego - podstawowe wymogi projektowe Część procesu projektowania systemu polega na podjęciu decyzji, które funkcje systemu będą zaimplementowane przez oprogramowanie, a które przez sprzęt (np. związane z ograniczeniami czasowymi) Proces projektowania systemu może więc zarówno obejmować projektowanie odpowiedniego sprzętu jak i projektowanie oprogramowania czasu rzeczywistego 32

33 System Czasu Rzeczywistego - podstawowe kroki procesu projektowania 1. Zidentyfikować bodźce, które system musi przetwarzać oraz skojarzone z nimi reakcje 2. Dla każdego bodźca i związanej z nim reakcji zidentyfikować wymagania czasowe, które dotyczą przetwarzania zarówno bodźca, jak i reakcji 3. Pogrupować bodźce i reakcje w kilku procesach współbieżnych 33

34 System Czasu Rzeczywistego - podstawowe kroki procesu projektowania 4. Dla każdego bodźca i reakcji zaprojektować algorytmy do przeprowadzania koniecznych obliczeń (projekty algorytmów często trzeba opracować we wczesnej fazie procesu, aby poznać ilość przetwarzania i czas potrzebny do wykonania niezbędnych obliczeń) 5. Zaprojektować system szeregujący, który zapewni, że procesy będą uruchamiane w odpowiednich chwilach, tak by spełnić ograniczenia czasowe 6. Zintegrować system pod kontrolą modułu wykonawczego 34

35 Modelowanie systemu model maszyny stanowej (automat skończony) 35

36 Model maszyny stanowej Służy do opisywania zachowania systemu dynamicznego, gdy reaguje on na wewnętrzne lub zewnętrzne zdarzenia (bodźce) Model maszyny stanowej zawiera skończoną liczbę stanów i skończoną liczbę przejść pomiędzy tymi stanami, które następują w wyniku odpowiednich zdarzeń Model w postaci diagramu obrazuje maszynę stanową w postaci grafu złożonego Modele maszyn stanowych są integralna częścią metod projektowania systemów czasu rzeczywistego (głównie modelowanie zachowania systemów interaktywnych typu bodziec-reakcja) 36

37 Model maszyny stanowej Stan obiektu zestaw wszystkich wartości atrybutów oraz aktualnych powiązań danego obiektu z innymi obiektami, zmianę aktualnego stanu na inny może spowodować zajście pewnego zdarzenia. Zdarzenie to specyfikacja zjawiska, które zachodzi w czasie i przestrzeni, w maszynie stanowej i jest wystąpieniem bodźca, który może uruchomić przejście między stanami. Zdarzeniami mogą być sygnały, wywołania, upływ czasu i zmiana stanu. Przejście to związek między dwoma stanami, wskazujący, że obiekt znajdujący się w pierwszym stanie wykona pewne akcje i przejdzie do drugiego stanu, zawsze gdy zajdzie określone zdarzenie i będą spełnione określone warunki. 37

38 Model maszyny stanowej - przykład układu przełącznika kolorowych świateł Klasyczny algorytm blokowy BT1 Zdarzenie przyciśnięcie przycisku w przód BT2 Zdarzenie przyciśnięcie przycisku w tył Źródło: [2] 38

39 Model maszyny stanowej - przykład układu przełącznika kolorowych świateł Klasyczny algorytm blokowy Automat skończony BT1 Zdarzenie przyciśnięcie przycisku w przód BT2 Zdarzenie przyciśnięcie przycisku w tył Źródło: [2] 39

40 Model maszyny stanowej - przykład układu przełącznika kolorowych świateł Stan Przejście Zdarzenie Źródło: [2] 40

41 Model maszyny stanowej - przykład układu przełącznika kolorowych świateł Stany i warunki przejścia Macierz przejść Źródło: [2] 41

42 Model maszyny stanowej Przykładowa realizacja w języku C 42

43 UML UML jest zunifikowanym, standardowym językiem graficznym służącym do modelowania różnego rodzaju systemów za pomocą diagramów i słów (NIE TYLKO systemów informatycznych!!!) Wysoki poziom abstrakcji UML gwarantuje całkowitą niezależność od platformy i języka implementacji UML definiuje szereg diagramów podzielonych na dwie główne kategorie strukturalne i zachowania o różnym przeznaczeniu Każdy diagramów UML opisuje analizowany system pod innym kątem, z innej perspektywy jak i na różnym poziomie abstrakcji 43

44 UML UML

45 Przykład 2 45

46 Prosty wojownik mini-sumo SCR

47 Prosty wojownik mini-sumo SCR

48 Prosty wojownik mini-sumo Zastanówmy się jakie są: -bodźce? - detektory? -efektory? -reakcje? 48

49 Model maszyny stanowej - prosty wojownik mini-sumo Atak wykrycie krawędzi ringu przeciwnik bezpośrednio przed pojazdem Ucieczka od krawędzi ringu (dohyo) manewr oddalający od krawędzi ringu wykrycie krawędzi ringu wykrycie krawędzi ringu Poszukiwanie przeciwnika nie wykryto przeciwnika wykryto przeciwnika Namierzenie przeciwnika 49

50 Model maszyny stanowej - opis stanów prostego wojownika mini-sumo STAN OPIS PROPOZYCJE AKCJI (REAKCJI) Ucieczka od krawędzi ringu (dohyo) Poszukiwanie przeciwnika Stan w który wchodzi pojazd gdy jeden z czujników sygnalizuje wykrycie krawędzi ringu (dohyo) czujnik białej linii. Pojazd powinien podjąć akcje związaną z utrzymaniem się na ringu, np.: skierowanie pojazdu do środka ringu. Stan w którym podejmowane są akcje mające na celu zlokalizowanie przez pojazd przeciwnika na ringu. Pojazd powinien podjąć akcje związaną ze skanowaniem swojego otoczenia w celu wykrycia przeciwnika (sygnał z radaru) np.: jazda przed siebie z cykliczną zmianą kierunku czy jazda po łukach. jeżeli wykryto krawędź ringu z tyłu pojazdu: jazda do przodu przejście do stanu Poszukiwania przeciwnika jeżeli wykryto krawędź ringu z tyłu pojazdu: wyznaczenie kierunku obrotu pojazdu (w lewo czy w prawo) wykonanie pełnego obrotu o 180 (zawracanie) przejście do stanu Poszukiwania przeciwnika realizacja dostępnych algorytmów pozwalających wykrycie przeciwnika: jazda przed siebie z cykliczną zmianą kierunku ruchu jazda po łukach jeżeli wykryto krawędź ringu to przejdź do stanu Ucieczki od krawędzi ringu jeżeli wykryto przeciwnika w bezpośrednim otoczeniu pojazdu to przejdź do stanu Namierzania przeciwnika Namierzenie przeciwnika Atak Stan w którym pojazd wykrył przeciwnika w swoim otoczeniu (sygnał z radaru). Pojazd powinien podjąć akcje mające na celu zwrócenie się przodem do przeciwnika. Stan w którym przeciwnik został zlokalizowany i znajduje się bezpośrednio z przodu pojazdu (sygnał z radaru). Pojazd powinien ruszyć przed siebie z pełną mocą silników by wypchnąć przeciwnika z ringu. jeżeli przeciwnik zlokalizowany z prawej strony to obrót w prawo jeżeli przeciwnik zlokalizowany z lewej strony to obrót w lewo jeżeli przeciwnik zlokalizowany z tyłu to pełen obrotu o 180 jeżeli przeciwnik zlokalizowany bezpośrednio przed pojazdem to przejdź do stanu Atak jeżeli wykryto krawędź ringu to przejdź do stanu Ucieczki od krawędzi ringu w przeciwnym wypadku przejdź do stanu Poszukiwania przeciwnika jazda do przodu z pełną mocą silników jeżeli wykryto krawędź ringu to przejdź do stanu Ucieczki od krawędzi ringu 50

51 Model maszyny stanowej - przykład fragmentu programu w C dla prostego wojownika mini-sumo Atak Namierzanie przeciwnika Poszukiwanie przeciwnika 51

52 Przykład 3 52

53 Model maszyny stanowej - opis stanów prostej kuchenki mikrofalowej Stan Opis Oczekiwanie Kuchenka czeka na dane wejściowe. Wyświetlacz pokazuje aktualną godzinę. Połowa mocy Pełna moc Ustawienie czasu Niegotowy Gotowy Działanie Moc kuchenki ustawiono na 500 watów. Wyświetlacz pokazuje napis Połowa mocy. Moc kuchenki ustawiono na 1000 watów. Wyświetlacz pokazuje napis Pełna moc. Czas trwania gotowania jest ustawiany na wartość wprowadzoną przez użytkownika. Wyświetlacz pokazuje wybrany czas gotowania i jest aktualizowany w miarę wprowadzania danych. Kuchenka nie może działać ze względów bezpieczeństwa. Wewnętrzne światło kuchenki jest włączone. Wyświetlacz pokazuje napis Niegotowy. Kuchenka jest gotowa do działania. Wewnętrzne światło jest wyłączone. Wyświetlacz pokazuje napis Gotowy. Kuchenka działa. Wewnętrzne światło jest włączone. Wyświetlacz odlicza zmniejszający się czas pozostały do zakończenia gotowania. Po zakończeniu brzęczyk włącza się na 5 sekund. Światło kuchenki jest wtedy włączone. Wyświetlacz pokazuje napis Gotowanie zakończone w czasie działania brzęczka. Źródło: [3] 53

54 Model maszyny stanowej - opis działania prostej kuchenki mikrofalowej Notacja UML Sprawdzenie do: sprawdź stan Działanie OK Czas Gotowanie do: praca generatora Awaria talerza obrotowego Alarm do: wyświetlaj zdarzenie Awaria źródła fal Koniec czasu Wykonano do: włącz brzęczek na 5 sekund Niegotowy Otworzono drzwiczki Oczekiwanie Zatrzymaj Źródło: [3] 54

55 Model maszyny stanowej - prosta kuchenka mikrofalowa Pełna moc Pełna moc do: ustaw moc = 1000 Notacja UML Połowa mocy Oczekiwanie do: wyświetlaj godzinę Połowa mocy Pełna moc Połowa mocy do: ustaw moc = 500 Stoper Stoper Ustawienie czasu do: odczytaj liczbę Exit: ustaw czas Otworzono drzwiczki Niegotowy do: wyświetlaj Czekam Zamknięto drzwiczki Liczba Zamknięto drzwiczki Początek Działanie do: podgrzewanie Otworzono drzwiczki Gotowy do: wyświetlaj Gotowy Zatrzymaj Oczekiwanie do: wyświetlaj godzinę Źródło: [3] 55

56 Model maszyny stanowej - opis bodźców dla prostej kuchenki mikrofalowej Bodziec Połowa mocy Pełna moc Stoper Liczba Otworzono drzwiczki Zamknięto drzwiczki Początek Zatrzymaj Opis Użytkownik nacisnął przycisk Połowa mocy Użytkownik nacisnął przycisk Pełna moc Użytkownik nacisnął przycisk Stoper Użytkownik nacisnął przycisk z liczbą Przełącznik drzwiowy jest niezamknięty Przełącznik drzwiowy jest zamknięty Użytkownik nacisnął przycisk Początek Użytkownik nacisnął przycisk Zatrzymaj Źródło: [3] 56

57 Model maszyny stanowej - opis reakcji dla prostej kuchenki mikrofalowej Reakcja Opis?? 57

58 Przykład 4 58

59 Modelowanie systemu - prosty system antywłamaniowy Detektory ruchu Detektory drzwiowe Centralka alarmu Syrena Syntezator mowy Automat dzwoniący Zewnętrzne centrum monitoringu Źródło: [3] 59

60 Model maszyny stanowej - bodźce/reakcje prostego systemu antywłamaniowego Bodziec/reakcja Wymagania czasowe Przerwanie zanik Przełączenie na zasilanie zapasowe musi być ukończone po najwyżej zasilania 50ms Alarm drzwiowy Alarm okienny Detektor ruchu Sygnał dźwiękowy Włączenie świateł Każdy detektor drzwiowy musi być odpytywany dwa razy na sekundę Każdy detektor okienny musi być odpytywany dwa razy na sekundę Każdy detektor ruchu powinien być odpytywany dwa razy na sekundę Sygnał dźwiękowy musi być włączony po upływie najwyżej 1 sekundy od alarmu wywołanego przez detektor Światła powinny być włączone po upływie najwyżej 1/2 sekundy od alarmu wywołanego przez detektor Komunikacja Wezwanie policji przez telefon należy rozpocząć po upływie najwyżej 2 sekund od alarmu wywołanego przez detektor Syntezator mowy Komunikat z syntezatora powinien być dostępny po upływie najwyżej 4 sekund od alarmu wywołanego przez detektor Źródło: [3] 60

61 Architektura procesowa prostego systemu antywłamaniowego 10 Hz 10 Hz 10 Hz Źródło: [3] Proces detektorów ruchu Proces detektorów drzwiowych Proces detektorów okiennych Stan detektorów 200 Hz Stan detektorów Stan detektorów Proces monitorowania budynku System alarmowy Przerwanie braku zasilania Proces przełączania zasilania Kontroler budynku System alarmowy Numer pokoju Proces systemu alarmowego Numer pokoju System alarmowy Proces komunikacyjny Komunikat alarmowy Proces sygnalizacji Proces sterowania Numer pokoju Proces syntezatora dźwiękowej światłami mowy 61

62 Przykład 5 62

63 Zbiornik w procesie technologicznym Zbiornik w procesie technologicznym (przykład z poprzedniego wykładu ) 63

64 Bibliografia: [1] T. Szmuc, G.Motet(2000). Specyfikacja i projektowanie oprogramowania systemów czasu rzeczywistego. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, Kraków. [2] Elektronika praktyczna 1/2010. [3] I. Sommervill(2003). Inżynieria oprogramowania. WNT. 64

65 Dziękuję za uwagę!!! 65

Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR)

Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR) SKiTI2017 Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR) Wykład 10 i 11: Modelowanie systemu sterującego z wykorzystaniem modelu maszyny stanowej, przybornik StateFlow Matlab/Simulink szybkie wprowadzenie WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI

Bardziej szczegółowo

Analiza i projektowanie oprogramowania. Analiza i projektowanie oprogramowania 1/32

Analiza i projektowanie oprogramowania. Analiza i projektowanie oprogramowania 1/32 Analiza i projektowanie oprogramowania Analiza i projektowanie oprogramowania 1/32 Analiza i projektowanie oprogramowania 2/32 Cel analizy Celem fazy określania wymagań jest udzielenie odpowiedzi na pytanie:

Bardziej szczegółowo

Projektowanie oprogramowania cd. Projektowanie oprogramowania cd. 1/34

Projektowanie oprogramowania cd. Projektowanie oprogramowania cd. 1/34 Projektowanie oprogramowania cd. Projektowanie oprogramowania cd. 1/34 Projektowanie oprogramowania cd. 2/34 Modelowanie CRC Modelowanie CRC (class-responsibility-collaborator) Metoda identyfikowania poszczególnych

Bardziej szczegółowo

Co to jest jest oprogramowanie? 8. Co to jest inżynieria oprogramowania? 9. Jaka jest różnica pomiędzy inżynierią oprogramowania a informatyką?

Co to jest jest oprogramowanie? 8. Co to jest inżynieria oprogramowania? 9. Jaka jest różnica pomiędzy inżynierią oprogramowania a informatyką? ROZDZIAŁ1 Podstawy inżynierii oprogramowania: - Cele 2 - Zawartość 3 - Inżynieria oprogramowania 4 - Koszty oprogramowania 5 - FAQ o inżynierii oprogramowania: Co to jest jest oprogramowanie? 8 Co to jest

Bardziej szczegółowo

Inżynieria oprogramowania (Software Engineering)

Inżynieria oprogramowania (Software Engineering) Inżynieria oprogramowania (Software Engineering) Wykład 2 Proces produkcji oprogramowania Proces produkcji oprogramowania (Software Process) Podstawowe założenia: Dobre procesy prowadzą do dobrego oprogramowania

Bardziej szczegółowo

Podstawy programowania III WYKŁAD 4

Podstawy programowania III WYKŁAD 4 Podstawy programowania III WYKŁAD 4 Jan Kazimirski 1 Podstawy UML-a 2 UML UML Unified Modeling Language formalny język modelowania systemu informatycznego. Aktualna wersja 2.3 Stosuje paradygmat obiektowy.

Bardziej szczegółowo

Kurs programowania. Wykład 12. Wojciech Macyna. 7 czerwca 2017

Kurs programowania. Wykład 12. Wojciech Macyna. 7 czerwca 2017 Wykład 12 7 czerwca 2017 Czym jest UML? UML składa się z dwóch podstawowych elementów: notacja: elementy graficzne, składnia języka modelowania, metamodel: definicje pojęć języka i powiazania pomiędzy

Bardziej szczegółowo

Sterowniki Programowalne (SP)

Sterowniki Programowalne (SP) Sterowniki Programowalne (SP) Wybrane aspekty procesu tworzenia oprogramowania dla sterownika PLC Podstawy języka funkcjonalnych schematów blokowych (FBD) Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i

Bardziej szczegółowo

Inżynieria oprogramowania

Inżynieria oprogramowania Inżynieria oprogramowania (IO) Wykłady: mgr inż. Sławomir Wróblewski Godziny przyjęć: wtorki 10-11, środy 15-16 pokój nr 19 (6 piętro) Katedra Mikroelektroniki i Technik informatycznych Politechniki Łódzkiej,

Bardziej szczegółowo

Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR)

Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR) Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR) Wykład 1: Organizacja i program przedmiotu SKiTI 2017 WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I AUTOMATYKI KATEDRA INŻYNIERII SYSTEMÓW STEROWANIA Kierunek: Automatyka i Robotyka Studia

Bardziej szczegółowo

MODELE CYKLU ŻYCIA OPROGRAMOWANIA (1) Model kaskadowy (często stosowany w praktyce do projektów o niewielkiej złożonoś

MODELE CYKLU ŻYCIA OPROGRAMOWANIA (1) Model kaskadowy (często stosowany w praktyce do projektów o niewielkiej złożonoś OPROGRAMOWANIA (1) Model kaskadowy (często stosowany w praktyce do projektów o niewielkiej złożonoś (często stosowany w praktyce do projektów o niewielkiej złożoności) wymagania specyfikowanie kodowanie

Bardziej szczegółowo

Iteracyjno-rozwojowy proces tworzenia oprogramowania Wykład 3 część 1

Iteracyjno-rozwojowy proces tworzenia oprogramowania Wykład 3 część 1 Iteracyjno-rozwojowy proces tworzenia oprogramowania Wykład 3 część 1 Zofia Kruczkiewicz 1 Zunifikowany iteracyjno- przyrostowy proces tworzenia oprogramowania kiedy? Przepływ działań Modelowanie przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia (1/3) Data-flow diagramy przepływów danych ERD diagramy związków encji Diagramy obiektowe w UML (ang. Unified Modeling Language)

Zagadnienia (1/3) Data-flow diagramy przepływów danych ERD diagramy związków encji Diagramy obiektowe w UML (ang. Unified Modeling Language) Zagadnienia (1/3) Rola modelu systemu w procesie analizy wymagań (inżynierii wymagań) Prezentacja różnego rodzaju informacji o systemie w zależności od rodzaju modelu. Budowanie pełnego obrazu systemu

Bardziej szczegółowo

Wykład 1 Inżynieria Oprogramowania

Wykład 1 Inżynieria Oprogramowania Wykład 1 Inżynieria Oprogramowania Wstęp do inżynierii oprogramowania. Cykle rozwoju oprogramowaniaiteracyjno-rozwojowy cykl oprogramowania Autor: Zofia Kruczkiewicz System Informacyjny =Techniczny SI

Bardziej szczegółowo

Etapy życia oprogramowania

Etapy życia oprogramowania Modele cyklu życia projektu informatycznego Organizacja i Zarządzanie Projektem Informatycznym Jarosław Francik marzec 23 w prezentacji wykorzystano również materiały przygotowane przez Michała Kolano

Bardziej szczegółowo

SVN. 10 października 2011. Instalacja. Wchodzimy na stronę http://tortoisesvn.tigris.org/ i pobieramy aplikację. Rysunek 1: Instalacja - krok 1

SVN. 10 października 2011. Instalacja. Wchodzimy na stronę http://tortoisesvn.tigris.org/ i pobieramy aplikację. Rysunek 1: Instalacja - krok 1 SVN 10 października 2011 Instalacja Wchodzimy na stronę http://tortoisesvn.tigris.org/ i pobieramy aplikację uruchamiany ponownie komputer Rysunek 1: Instalacja - krok 1 Rysunek 2: Instalacja - krok 2

Bardziej szczegółowo

Podstawy modelowania programów Kod przedmiotu

Podstawy modelowania programów Kod przedmiotu Podstawy modelowania programów - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Podstawy modelowania programów Kod przedmiotu 11.3-WI-INFP-PMP Wydział Kierunek Wydział Informatyki, Elektrotechniki

Bardziej szczegółowo

Faza analizy (modelowania) Faza projektowania

Faza analizy (modelowania) Faza projektowania Faza analizy (modelowania) Faza projektowania Celem fazy określania wymagań jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: co i przy jakich ograniczeniach system ma robić? Wynikiem tej analizy jest zbiór wymagań

Bardziej szczegółowo

Etapy życia oprogramowania. Modele cyklu życia projektu. Etapy życia oprogramowania. Etapy życia oprogramowania

Etapy życia oprogramowania. Modele cyklu życia projektu. Etapy życia oprogramowania. Etapy życia oprogramowania Etapy życia oprogramowania Modele cyklu życia projektu informatycznego Organizacja i Zarządzanie Projektem Informatycznym Jarosław Francik marzec 23 Określenie wymagań Testowanie Pielęgnacja Faza strategiczna

Bardziej szczegółowo

Programowanie zespołowe

Programowanie zespołowe Programowanie zespołowe Laboratorium 4 - modele tworzenia oprogramowania, manifest Agile i wstęp do Scruma mgr inż. Krzysztof Szwarc krzysztof@szwarc.net.pl Sosnowiec, 14 marca 2017 1 / 21 mgr inż. Krzysztof

Bardziej szczegółowo

Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR)

Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR) SKiTI2017 Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR) Wykład 5: Modele projektowania systemu sterowania, idea szybkiego prototypowania układu sterowania RPC oraz symulacji w pętli sprzętowej HIL wprowadzenie WYDZIAŁ

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Opis stanowiska laboratoryjnego do projektowania i weryfikacji algorytmów sterujących autonomicznych pojazdów

Bardziej szczegółowo

Cykle życia systemu informatycznego

Cykle życia systemu informatycznego Cykle życia systemu informatycznego Cykl życia systemu informatycznego - obejmuję on okres od zgłoszenia przez użytkownika potrzeby istnienia systemu aż do wycofania go z eksploatacji. Składa się z etapów

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1) Nazwa przedmiotu: INŻYNIERIA SYSTEMÓW I ANALIZA SYSTEMOWA. 2) Kod przedmiotu: ROZ-L3-20

KARTA PRZEDMIOTU. 1) Nazwa przedmiotu: INŻYNIERIA SYSTEMÓW I ANALIZA SYSTEMOWA. 2) Kod przedmiotu: ROZ-L3-20 Z1-PU7 WYDANIE N2 Strona: 1 z 5 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1) Nazwa przedmiotu: INŻYNIERIA SYSTEMÓW I ANALIZA SYSTEMOWA 3) Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2014/2015 2) Kod przedmiotu:

Bardziej szczegółowo

Cel wykładu. Literatura. Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy. Modelowanie wymagań Wykład 2

Cel wykładu. Literatura. Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy. Modelowanie wymagań Wykład 2 Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy Systemy informatyczne w przedsiębiorstwach Zarządzanie, ZIP, sem. 6 (JG) Modelowanie wymagań Wykład 2 Grzegorz Bazydło Cel wykładu Celem wykładu jest przekazanie wiedzy

Bardziej szczegółowo

Błędy procesu tworzenia oprogramowania (Badania firmy Rational Software Corporation)

Błędy procesu tworzenia oprogramowania (Badania firmy Rational Software Corporation) Błędy procesu tworzenia oprogramowania (Badania firmy Rational Software Corporation) Zarządzanie wymaganiami Ad hoc (najczęściej brak zarządzania nimi) Niejednoznaczna, nieprecyzyjna komunikacja Architektura

Bardziej szczegółowo

Analiza i programowanie obiektowe 2016/2017. Wykład 6: Projektowanie obiektowe: diagramy interakcji

Analiza i programowanie obiektowe 2016/2017. Wykład 6: Projektowanie obiektowe: diagramy interakcji Analiza i programowanie obiektowe 2016/2017 Wykład 6: Projektowanie obiektowe: diagramy interakcji Jacek Marciniak Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza 1 Plan wykładu 1. Przejście

Bardziej szczegółowo

Komputerowe Systemy Przemysłowe: Modelowanie - UML. Arkadiusz Banasik arkadiusz.banasik@polsl.pl

Komputerowe Systemy Przemysłowe: Modelowanie - UML. Arkadiusz Banasik arkadiusz.banasik@polsl.pl Komputerowe Systemy Przemysłowe: Modelowanie - UML Arkadiusz Banasik arkadiusz.banasik@polsl.pl Plan prezentacji Wprowadzenie UML Diagram przypadków użycia Diagram klas Podsumowanie Wprowadzenie Języki

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: PROJEKTOWANIE SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE C1. Podniesienie poziomu wiedzy studentów z inżynierii oprogramowania w zakresie C.

Bardziej szczegółowo

UML w Visual Studio. Michał Ciećwierz

UML w Visual Studio. Michał Ciećwierz UML w Visual Studio Michał Ciećwierz UNIFIED MODELING LANGUAGE (Zunifikowany język modelowania) Pozwala tworzyć wiele systemów (np. informatycznych) Pozwala obrazować, specyfikować, tworzyć i dokumentować

Bardziej szczegółowo

Język UML. dr inż. Piotr Szwed C3, pok

Język UML. dr inż. Piotr Szwed C3, pok Język UML dr inż. Piotr Szwed C3, pok. 212 e-mail: pszwed@ia.agh.edu.pl http://pszwed.ia.agh.edu.pl Przypadki użycia Przypadki użycia: Definicja Przypadek użycia to specyfikacja ciągów akcji i ich wariantów,

Bardziej szczegółowo

Wykład 3 Wymagania. MIS n Inżynieria oprogramowania Październik Kazimierz Michalik Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

Wykład 3 Wymagania. MIS n Inżynieria oprogramowania Październik Kazimierz Michalik Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie Wykład 3 MIS-1-505-n Inżynieria Październik 2014 Kazimierz Michalik Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie 3.1 Agenda 1 2 3 4 5 3.2 Czynności w czasie produkcji. Inżynieria stara się zidentyfikować

Bardziej szczegółowo

Egzamin / zaliczenie na ocenę*

Egzamin / zaliczenie na ocenę* WYDZIAŁ PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW TECHNIKI Zał. nr 4 do ZW33/01 KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim : INŻYNIERIA OPROGRAMOWANIA Nazwa w języku angielskim: SOFTWARE ENGINEERING Kierunek studiów (jeśli

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 5 - Projektowanie programów zorientowanych obiektowo. Indywidualny projekt programistyczny

Laboratorium 5 - Projektowanie programów zorientowanych obiektowo. Indywidualny projekt programistyczny Laboratorium 5 - Projektowanie programów zorientowanych obiektowo. Indywidualny projekt programistyczny mgr inż. Kajetan Kurus 15 kwietnia 2014 1 Dostępne techniki programowania Tworząc program należy

Bardziej szczegółowo

Spis treúci. 1. Wprowadzenie... 13

Spis treúci. 1. Wprowadzenie... 13 Księgarnia PWN: W. Dąbrowski, A. Stasiak, M. Wolski - Modelowanie systemów informatycznych w języku UML 2.1 Spis treúci 1. Wprowadzenie... 13 2. Modelowanie cele i metody... 15 2.1. Przegląd rozdziału...

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO UML-a

WPROWADZENIE DO UML-a WPROWADZENIE DO UML-a Maciej Patan Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Dlaczego modelujemy... tworzenie metodologii rozwiązywania problemów, eksploracja różnorakich rozwiązań na drodze eksperymentalnej,

Bardziej szczegółowo

Waterfall model. (iteracyjny model kaskadowy) Marcin Wilk

Waterfall model. (iteracyjny model kaskadowy) Marcin Wilk Waterfall model (iteracyjny model kaskadowy) Marcin Wilk Iteracyjny model kaskadowy jeden z kilku rodzajów procesów tworzenia oprogramowania zdefiniowany w inżynierii oprogramowania. Jego nazwa wprowadzona

Bardziej szczegółowo

2.2 Opis części programowej

2.2 Opis części programowej 2.2 Opis części programowej Rysunek 1: Panel frontowy aplikacji. System pomiarowy został w całości zintegrowany w środowisku LabVIEW. Aplikacja uruchamiana na komputerze zarządza przebiegiem pomiarów poprzez

Bardziej szczegółowo

Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR)

Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR) Systemy Czasu Rzeczywistego (SCR) Rysy historyczny oraz podstawowe pojęcia i definicje Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Kierunek: Automatyka i Robotyka Studia stacjonarne I stopnia:

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08

Spis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08 Spis treści Wstęp.............................................................. 7 Część I Podstawy analizy i modelowania systemów 1. Charakterystyka systemów informacyjnych....................... 13 1.1.

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIE OBIEKTOWE WYKŁAD 2. Anna Mroczek

TECHNOLOGIE OBIEKTOWE WYKŁAD 2. Anna Mroczek TECHNOLOGIE OBIEKTOWE WYKŁAD 2 Anna Mroczek 2 Diagram czynności Czym jest diagram czynności? 3 Diagram czynności (tak jak to definiuje język UML), stanowi graficzną reprezentację przepływu kontroli. 4

Bardziej szczegółowo

Inżynieria Programowania - Projektowanie architektoniczne

Inżynieria Programowania - Projektowanie architektoniczne Inżynieria Programowania - Projektowanie architektoniczne Katedra Informatyki, Politechnika Świętokrzyska w Kielcach Kielce, 22 października 2016 1 2 3 4 5 Architektury charakterystyczne dla różnych dziedzin

Bardziej szczegółowo

Metodyka projektowania komputerowych systemów sterowania

Metodyka projektowania komputerowych systemów sterowania Metodyka projektowania komputerowych systemów sterowania Andrzej URBANIAK Metodyka projektowania KSS (1) 1 Projektowanie KSS Analiza wymagań Opracowanie sprzętu Projektowanie systemu Opracowanie oprogramowania

Bardziej szczegółowo

NIFIED M L ODELLING ANGUAGE. Diagramy czynności

NIFIED M L ODELLING ANGUAGE. Diagramy czynności U M L NIFIED ODELLING ANGUAGE Diagramy czynności 1 Czym jest diagram czynności? Jeden z pięciu rodzajów diagramów UML służących do modelowania dynamicznych aspektów systemu. Przedstawia przepływ sterowania

Bardziej szczegółowo

Szybkie prototypowanie w projektowaniu mechatronicznym

Szybkie prototypowanie w projektowaniu mechatronicznym Szybkie prototypowanie w projektowaniu mechatronicznym Systemy wbudowane (Embedded Systems) Systemy wbudowane (ang. Embedded Systems) są to dedykowane architektury komputerowe, które są integralną częścią

Bardziej szczegółowo

Sterowniki Programowalne (SP) Wykład 11

Sterowniki Programowalne (SP) Wykład 11 Sterowniki Programowalne (SP) Wykład 11 Podstawy metody sekwencyjnych schematów funkcjonalnych (SFC) SP 2016 WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I AUTOMATYKI KATEDRA INŻYNIERII SYSTEMÓW STEROWANIA Kierunek: Automatyka

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie wyników ankiety

Podsumowanie wyników ankiety SPRAWOZDANIE Kierunkowego Zespołu ds. Programów Kształcenia dla kierunku Informatyka dotyczące ankiet samooceny osiągnięcia przez absolwentów kierunkowych efektów kształcenia po ukończeniu studiów w roku

Bardziej szczegółowo

Architektura Systemu. Architektura systemu umożliwia kontrolowanie iteracyjnego i przyrostowego procesu tworzenia systemu.

Architektura Systemu. Architektura systemu umożliwia kontrolowanie iteracyjnego i przyrostowego procesu tworzenia systemu. Architektura Systemu Architektura systemu umożliwia kontrolowanie iteracyjnego i przyrostowego procesu tworzenia systemu. Architektura jest zbiorem decyzji dotyczących: organizacji systemu komputerowego,

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: MODELOWANIE I ANALIZA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH Modeling and analysis of computer systems Kierunek: Informatyka Forma studiów: Stacjonarne Rodzaj przedmiotu: Poziom kwalifikacji: obowiązkowy

Bardziej szczegółowo

Technologie informacyjne - wykład 12 -

Technologie informacyjne - wykład 12 - Zakład Fizyki Budowli i Komputerowych Metod Projektowania Instytut Budownictwa Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechnika Wrocławska Technologie informacyjne - wykład 12 - Prowadzący: Dmochowski

Bardziej szczegółowo

UML cz. III. UML cz. III 1/36

UML cz. III. UML cz. III 1/36 UML cz. III UML cz. III 1/36 UML cz. III 2/36 Diagram współpracy Diagramy współpracy: prezentują obiekty współdziałające ze sobą opisują rolę obiektów w scenariuszu mogą prezentować wzorce projektowe UML

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie standardów serii ISO 19100 oraz OGC dla potrzeb budowy infrastruktury danych przestrzennych

Wykorzystanie standardów serii ISO 19100 oraz OGC dla potrzeb budowy infrastruktury danych przestrzennych Wykorzystanie standardów serii ISO 19100 oraz OGC dla potrzeb budowy infrastruktury danych przestrzennych dr inż. Adam Iwaniak Infrastruktura Danych Przestrzennych w Polsce i Europie Seminarium, AR Wrocław

Bardziej szczegółowo

Zakres wykładu. Podstawy InŜynierii Oprogramowania

Zakres wykładu. Podstawy InŜynierii Oprogramowania Zakres wykładu Pojęcia podstawowe InŜynierii Oprogramowania Proces wytwarzania oprogramowania Artefakty procesu wytwarzania i ich modele Jakość oprogramowania Literatura: [1] Sacha K., InŜynieria oprogramowania,

Bardziej szczegółowo

koniec punkt zatrzymania przepływów sterowania na diagramie czynności

koniec punkt zatrzymania przepływów sterowania na diagramie czynności Diagramy czynności opisują dynamikę systemu, graficzne przedstawienie uszeregowania działań obrazuje strumień wykonywanych czynności z ich pomocą modeluje się: - scenariusze przypadków użycia, - procesy

Bardziej szczegółowo

Nazwa przedmiotu: MODELOWANIE I ANALIZA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH. Modeling and analysis of computer systems Forma studiów: Stacjonarne

Nazwa przedmiotu: MODELOWANIE I ANALIZA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH. Modeling and analysis of computer systems Forma studiów: Stacjonarne Nazwa przedmiotu: MODELOWANIE I ANALIZA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH Kierunek: Informatyka Modeling and analysis of computer systems Forma studiów: Stacjonarne Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy w ramach specjalności:

Bardziej szczegółowo

Projektowanie systemów informatycznych. wykład 6

Projektowanie systemów informatycznych. wykład 6 Projektowanie systemów informatycznych wykład 6 Iteracyjno-przyrostowy proces projektowania systemów Metodyka (ang. methodology) tworzenia systemów informatycznych (TSI) stanowi spójny, logicznie uporządkowany

Bardziej szczegółowo

LEKCJA 2 Program do zdalnego sterowania robotem

LEKCJA 2 Program do zdalnego sterowania robotem LEKCJA 2 Program do zdalnego sterowania robotem Przedmiot: Informatyka Etap: klasa I-III, klasa IV-VI, klasa VII-VIII Czas na realizację: 45min. Autor: Grzegorz Troszyński Redakcja: Joanna Skalska Krótki

Bardziej szczegółowo

1. Podstawowe wiadomości...9. 2. Możliwości sprzętowe... 17. 3. Połączenia elektryczne... 25. 4. Elementy funkcjonalne programów...

1. Podstawowe wiadomości...9. 2. Możliwości sprzętowe... 17. 3. Połączenia elektryczne... 25. 4. Elementy funkcjonalne programów... Spis treści 3 1. Podstawowe wiadomości...9 1.1. Sterowniki podstawowe wiadomości...10 1.2. Do czego służy LOGO!?...12 1.3. Czym wyróżnia się LOGO!?...12 1.4. Pierwszy program w 5 minut...13 Oświetlenie

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIU. Wykład VI. dr Jan Kazimirski

ZARZĄDZANIU. Wykład VI. dr Jan Kazimirski INFORMATYKA W ZARZĄDZANIU Wykład VI dr Jan Kazimirski jankazim@mac.edu.pl http://www.mac.edu.pl/jankazim MODELOWANIE SYSTEMÓW UML Literatura Joseph Schmuller UML dla każdego, Helion 2001 Perdita Stevens

Bardziej szczegółowo

Narzędzia informatyczne wspierające przedsięwzięcia e-commerce

Narzędzia informatyczne wspierające przedsięwzięcia e-commerce Narzędzia informatyczne wspierające przedsięwzięcia e-commerce Zarządzanie projektami e-commerce, Meblini.pl, UE we Wrocławiu Wrocław, 11-03-2018 1. Cykl życia projektu 2. Pomysł / Planowanie 3. Analiza

Bardziej szczegółowo

Ustawienia ogólne. Ustawienia okólne są dostępne w panelu głównym programu System Sensor, po kliknięciu ikony

Ustawienia ogólne. Ustawienia okólne są dostępne w panelu głównym programu System Sensor, po kliknięciu ikony Ustawienia ogólne Ustawienia okólne są dostępne w panelu głównym programu System Sensor, po kliknięciu ikony Panel główny programu System Sensor (tylko dla wersja V2, V3, V4) Panel główny programu System

Bardziej szczegółowo

Informatyka II stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) kierunkowy (podstawowy / kierunkowy / inny HES)

Informatyka II stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) kierunkowy (podstawowy / kierunkowy / inny HES) KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Modelowanie i Analiza Systemów Informatycznych Nazwa modułu w języku angielskim Modeling and Analysis of Information Systems Obowiązuje od roku akademickiego

Bardziej szczegółowo

KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA

KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA I. Informacje ogólne 1 Nazwa modułu kształcenia Inżynieria 2 Nazwa jednostki prowadzącej moduł Instytut Informatyki, Zakład Informatyki Stosowanej 3 Kod modułu (wypełnia koordynator

Bardziej szczegółowo

Programowanie sterowników przemysłowych / Jerzy Kasprzyk. wyd. 2 1 dodr. (PWN). Warszawa, Spis treści

Programowanie sterowników przemysłowych / Jerzy Kasprzyk. wyd. 2 1 dodr. (PWN). Warszawa, Spis treści Programowanie sterowników przemysłowych / Jerzy Kasprzyk. wyd. 2 1 dodr. (PWN). Warszawa, 2017 Spis treści Przedmowa 11 ROZDZIAŁ 1 Wstęp 13 1.1. Rys historyczny 14 1.2. Norma IEC 61131 19 1.2.1. Cele i

Bardziej szczegółowo

Modelowanie i Programowanie Obiektowe

Modelowanie i Programowanie Obiektowe Modelowanie i Programowanie Obiektowe Wykład I: Wstęp 20 październik 2012 Programowanie obiektowe Metodyka wytwarzania oprogramowania Metodyka Metodyka ustandaryzowane dla wybranego obszaru podejście do

Bardziej szczegółowo

In ż ynieria oprogramowania wykład II Modele i fazy cyklu życia oprogramowania

In ż ynieria oprogramowania wykład II Modele i fazy cyklu życia oprogramowania In ż ynieria oprogramowania wykład II Modele i fazy cyklu życia oprogramowania prowadzący: dr inż. Krzysztof Bartecki www.k.bartecki.po.opole.pl Proces tworzenia oprogramowania jest zbiorem czynności i

Bardziej szczegółowo

Analiza i projektowanie obiektowe 2016/2017. Wykład 10: Tworzenie projektowego diagramu klas

Analiza i projektowanie obiektowe 2016/2017. Wykład 10: Tworzenie projektowego diagramu klas Analiza i projektowanie obiektowe 2016/2017 Wykład 10: Tworzenie projektowego diagramu klas Jacek Marciniak Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza 1 Plan wykładu 1. Projektowy

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIE OBIEKTOWE. Wykład 3

TECHNOLOGIE OBIEKTOWE. Wykład 3 TECHNOLOGIE OBIEKTOWE Wykład 3 2 Diagramy stanów 3 Diagram stanu opisuje zmiany stanu obiektu, podsystemu lub systemu pod wpływem działania operacji. Jest on szczególnie przydatny, gdy zachowanie obiektu

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY INFORMATYCZNE ćwiczenia praktyczne

SYSTEMY INFORMATYCZNE ćwiczenia praktyczne SYSTEMY INFORMATYCZNE ćwiczenia praktyczne 12.03.2019 Piotr Łukasik p. 373 email: plukasik@agh.edu.pl / lukasik.pio@gmail.com www.lukasikpiotr.com Zakres tematyczny implementacji projektu informatycznego

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Podstawy inżynierii oprogramowania. Slajdy na podstawie podręcznika: Iana Sommerville a Inżynieria oprogramowania

Wstęp. Podstawy inżynierii oprogramowania. Slajdy na podstawie podręcznika: Iana Sommerville a Inżynieria oprogramowania Wstęp Podstawy inżynierii oprogramowania Slajdy na podstawie podręcznika: Iana Sommerville a Inżynieria oprogramowania Slajd 1 Inżynieria oprogramowania Gospodarki wszystkich rozwiniętych krajów zależą

Bardziej szczegółowo

Systemy wbudowane. Paweł Pełczyński ppelczynski@swspiz.pl

Systemy wbudowane. Paweł Pełczyński ppelczynski@swspiz.pl Systemy wbudowane Paweł Pełczyński ppelczynski@swspiz.pl 1 Program przedmiotu Wprowadzenie definicja, zastosowania, projektowanie systemów wbudowanych Mikrokontrolery AVR Programowanie mikrokontrolerów

Bardziej szczegółowo

3. Sieć PLAN. 3.1 Adresowanie płyt głównych regulatora pco

3. Sieć PLAN. 3.1 Adresowanie płyt głównych regulatora pco 3. Sieć PLAN Wszystkie urządzenia podłączone do sieci plan są identyfikowane za pomocą swoich adresów. Ponieważ terminale użytkownika i płyty główne pco wykorzystują ten sam rodzaj adresów, nie mogą posiadać

Bardziej szczegółowo

Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium

Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium WYDZIAŁ ELEKTRONIKI KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim Języki programowania Nazwa w języku angielskim Programming languages Kierunek studiów (jeśli dotyczy): Informatyka - INF Specjalność (jeśli dotyczy):

Bardziej szczegółowo

Lista zagadnień kierunkowych pomocniczych w przygotowaniu do egzaminu dyplomowego magisterskiego Kierunek: Mechatronika

Lista zagadnień kierunkowych pomocniczych w przygotowaniu do egzaminu dyplomowego magisterskiego Kierunek: Mechatronika Lista zagadnień kierunkowych pomocniczych w przygotowaniu do Kierunek: Mechatronika 1. Materiały używane w budowie urządzeń precyzyjnych. 2. Rodzaje stali węglowych i stopowych, 3. Granica sprężystości

Bardziej szczegółowo

Wstęp do zarządzania projektami

Wstęp do zarządzania projektami Wstęp do zarządzania projektami Definicja projektu Projekt to tymczasowe przedsięwzięcie podejmowane w celu wytworzenia unikalnego wyrobu, dostarczenia unikalnej usługi lub uzyskania unikalnego rezultatu.

Bardziej szczegółowo

Analiza i projektowanie obiektowe 2017/2018. Wykład 3: Model wiedzy dziedzinowej

Analiza i projektowanie obiektowe 2017/2018. Wykład 3: Model wiedzy dziedzinowej Analiza i projektowanie obiektowe 2017/2018 Wykład 3: Model wiedzy dziedzinowej Jacek Marciniak Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza 1 Plan wykładu 1. Model wiedzy dziedzinowej

Bardziej szczegółowo

Wykład I. Wprowadzenie do baz danych

Wykład I. Wprowadzenie do baz danych Wykład I Wprowadzenie do baz danych Trochę historii Pierwsze znane użycie terminu baza danych miało miejsce w listopadzie w 1963 roku. W latach sześcdziesątych XX wieku został opracowany przez Charles

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku Mechatronika

Efekty kształcenia dla kierunku Mechatronika Załącznik nr 19 do Uchwały Nr 673 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 6 marca 2015 roku w sprawie zmiany Uchwały Nr 187 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 26 marca 2013 roku zmieniającej Uchwałę Nr 916 Senatu UWM

Bardziej szczegółowo

Język UML w modelowaniu systemów informatycznych

Język UML w modelowaniu systemów informatycznych Język UML w modelowaniu systemów informatycznych dr hab. Bożena Woźna-Szcześniak Akademia im. Jan Długosza bwozna@gmail.com Wykład 4 Diagramy aktywności I Diagram aktywności (czynności) (ang. activity

Bardziej szczegółowo

Diagramy czynności. Widok logiczny. Widok fizyczny

Diagramy czynności. Widok logiczny. Widok fizyczny Diagramy czynności System widoków 4+1 Kruchtena Widok logiczny Widok fizyczny Widok procesu Widok przypadków użycia Widok konstrukcji Diagramy czynności są jedynym diagramem w widoku procesu modelowanego

Bardziej szczegółowo

Uchwała obowiązuje od dnia podjęcia przez Senat. Traci moc Uchwała nr 144/06/2013 Senatu Uniwersytetu Rzeszowskiego z 27 czerwca 2013 r.

Uchwała obowiązuje od dnia podjęcia przez Senat. Traci moc Uchwała nr 144/06/2013 Senatu Uniwersytetu Rzeszowskiego z 27 czerwca 2013 r. Rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego al. Rejtana 16c; 35-959 Rzeszów tel.: + 48 17 872 10 00 (centrala) + 48 17 872 10 10 fax: + 48 17 872 12 65 e-mail: rektorur@ur.edu.pl Uchwała nr 282/03/2014 Senatu Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

Zakres rozmów kwalifikacyjnych obowiązujących kandydatów na studia drugiego stopnia w roku akademickim 2018/2019 WYDZIAŁ MECHANICZNY

Zakres rozmów kwalifikacyjnych obowiązujących kandydatów na studia drugiego stopnia w roku akademickim 2018/2019 WYDZIAŁ MECHANICZNY WYDZIAŁ MECHANICZNY Kandydat powinien posiadać umiejętności z języka obcego na poziomie B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, pozwalające mu na czynne uczestnictwo w wybranych zajęciach

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska. Gdańsk, 2016

Politechnika Gdańska. Gdańsk, 2016 Politechnika Gdańska Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Katedra Systemów Geoinformatycznych Aplikacje Systemów Wbudowanych Programowalne Sterowniki Logiczne (PLC) Krzysztof Bikonis Gdańsk,

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku studiów INFORMATYKA, Absolwent studiów I stopnia kierunku Informatyka WIEDZA

Efekty kształcenia dla kierunku studiów INFORMATYKA, Absolwent studiów I stopnia kierunku Informatyka WIEDZA Symbol Efekty kształcenia dla kierunku studiów INFORMATYKA, specjalność: 1) Sieciowe systemy informatyczne. 2) Bazy danych Absolwent studiów I stopnia kierunku Informatyka WIEDZA Ma wiedzę z matematyki

Bardziej szczegółowo

OPIS PROGRAMU USTAWIANIA NADAJNIKA TA105

OPIS PROGRAMU USTAWIANIA NADAJNIKA TA105 OPIS PROGRAMU USTAWIANIA NADAJNIKA TA105 Parametry pracy nadajnika TA105 są ustawiane programowo przy pomocy komputera osobistego przez osoby uprawnione przez operatora, które znają kod dostępu (PIN).

Bardziej szczegółowo

PROGRAMOWALNE STEROWNIKI LOGICZNE

PROGRAMOWALNE STEROWNIKI LOGICZNE PROGRAMOWALNE STEROWNIKI LOGICZNE I. Wprowadzenie Klasyczna synteza kombinacyjnych i sekwencyjnych układów sterowania stosowana do automatyzacji dyskretnych procesów produkcyjnych polega na zaprojektowaniu

Bardziej szczegółowo

Świat rzeczywisty i jego model

Świat rzeczywisty i jego model 2 Świat rzeczywisty i jego model Świat rzeczywisty (dziedzina problemu) Świat obiektów (model dziedziny) Dom Samochód Osoba Modelowanie 3 Byty i obiekty Byt - element świata rzeczywistego (dziedziny problemu),

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY CZASU RZECZYWISTEGO STEROWNIK WIND. Dokumentacja projektu. Danilo Lakovic. Joanna Duda. Piotr Leżoń. Mateusz Pytel

SYSTEMY CZASU RZECZYWISTEGO STEROWNIK WIND. Dokumentacja projektu. Danilo Lakovic. Joanna Duda. Piotr Leżoń. Mateusz Pytel SYSTEMY CZASU RZECZYWISTEGO STEROWNIK WIND Dokumentacja projektu Danilo Lakovic Joanna Duda Piotr Leżoń Mateusz Pytel 1. Wstęp 1.1. Cel dokumentu Poniższy dokument ma na celu przybliżenie użytkownikowi

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do metodologii modelowania systemów informacyjnych. Strategia (1) Strategia (2) Etapy Ŝycia systemu informacyjnego

Wprowadzenie do metodologii modelowania systemów informacyjnych. Strategia (1) Strategia (2) Etapy Ŝycia systemu informacyjnego Etapy Ŝycia systemu informacyjnego Wprowadzenie do metodologii modelowania systemów informacyjnych 1. Strategia 2. Analiza 3. Projektowanie 4. Implementowanie, testowanie i dokumentowanie 5. WdroŜenie

Bardziej szczegółowo

Wytwórstwo oprogramowania. michał możdżonek

Wytwórstwo oprogramowania. michał możdżonek Wytwórstwo oprogramowania michał możdżonek 01.2008 Plan wykładu 1. Proces tworzenie oprogramowania 2. Zarządzanie projektami 3. Wymagania 4. Projektowanie 5. Testowanie 6. Szacowanie złożoności i kosztu

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE WYMAGANIAMI ARCHITEKTONICZNYMI

ZARZĄDZANIE WYMAGANIAMI ARCHITEKTONICZNYMI ZARZĄDZANIE WYMAGANIAMI ARCHITEKTONICZNYMI XVIII Forum Teleinformatyki mgr inż. Michał BIJATA, doktorant, Wydział Cybernetyki WAT Michal.Bijata@WAT.edu.pl, Michal@Bijata.com 28 września 2012 AGENDA Architektura

Bardziej szczegółowo

Wstęp do zarządzania projektami

Wstęp do zarządzania projektami Wstęp do zarządzania projektami Definicja projektu Projekt to tymczasowe przedsięwzięcie podejmowane w celu wytworzenia unikalnego wyrobu, dostarczenia unikalnej usługi lub uzyskania unikalnego rezultatu.

Bardziej szczegółowo

Procesy wytwarzania oprogramowania Specyfikacja i projektowanie oprogramowania

Procesy wytwarzania oprogramowania Specyfikacja i projektowanie oprogramowania Procesy wytwarzania oprogramowania Specyfikacja i projektowanie oprogramowania dr inż. Marcin Szlenk Politechnika Warszawska Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych Wprowadzenie O mnie dr inż. Marcin

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi sterownika Novitek Triton

Instrukcja obsługi sterownika Novitek Triton Instrukcja obsługi sterownika Triton I. Zastosowanie Sterownik TRITON przeznaczony jest do obsługi generatorów. Sterownik ten jest wyposażony w funkcję sterowania przekaźnikiem światła oraz przekaźnikiem

Bardziej szczegółowo

Konfiguracja i programowanie sterownika GE Fanuc VersaMax z modelem procesu przepływów i mieszania cieczy

Konfiguracja i programowanie sterownika GE Fanuc VersaMax z modelem procesu przepływów i mieszania cieczy Ćwiczenie V LABORATORIUM MECHATRONIKI IEPiM Konfiguracja i programowanie sterownika GE Fanuc VersaMax z modelem procesu przepływów i mieszania cieczy Zał.1 - Działanie i charakterystyka sterownika PLC

Bardziej szczegółowo

Mechatronika i inteligentne systemy produkcyjne. Paweł Pełczyński ppelczynski@swspiz.pl

Mechatronika i inteligentne systemy produkcyjne. Paweł Pełczyński ppelczynski@swspiz.pl Mechatronika i inteligentne systemy produkcyjne Paweł Pełczyński ppelczynski@swspiz.pl 1 Program przedmiotu Wprowadzenie definicja, cel i zastosowania mechatroniki Urządzenie mechatroniczne - przykłady

Bardziej szczegółowo

Narzędzia Informatyki w biznesie

Narzędzia Informatyki w biznesie Narzędzia Informatyki w biznesie Przedstawiony program specjalności obejmuje obszary wiedzy informatycznej (wraz z stosowanymi w nich technikami i narzędziami), które wydają się być najistotniejsze w kontekście

Bardziej szczegółowo

Efekt kształcenia. Ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną w zakresie algorytmów i ich złożoności obliczeniowej.

Efekt kształcenia. Ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną w zakresie algorytmów i ich złożoności obliczeniowej. Efekty dla studiów pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki na kierunku Informatyka w języku polskim i w języku angielskim (Computer Science) na Wydziale Matematyki i Nauk Informacyjnych, gdzie: * Odniesienie-

Bardziej szczegółowo

Adaptacja sterownika PLC do obiektu sterowania. Synteza algorytmu procesu i sterowania metodą GRAFCET i SFC

Adaptacja sterownika PLC do obiektu sterowania. Synteza algorytmu procesu i sterowania metodą GRAFCET i SFC Adaptacja sterownika PLC do obiektu sterowania. Synteza algorytmu procesu i sterowania metodą GRAFCET i SFC Proces technologiczny (etap procesu produkcyjnego/przemysłowego) podstawa współczesnych systemów

Bardziej szczegółowo