Klauzule społeczne w zamówieniach publicznych na podstawie projektu nowelizacji ustawy Pzp uchwalonego przez Sejm RP 13 maja 2016 roku

Transkrypt

1 Klauzule społeczne w zamówieniach publicznych na podstawie projektu nowelizacji ustawy Pzp uchwalonego przez Sejm RP 13 maja 2016 roku Anita Elżanowska

2 Dyrektywy z 2014 roku - cele Nowe dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady: 2014/24/UE (tzw. Dyrektywa klasyczna) 2014/25/UE(tzw. Dyrektywa sektorowa) zostały przyjęte aby: o poprawić skuteczność wydatków publicznych, co ma zostać osiągnięte m.in. dzięki uproszczeniu i uelastycznieniu obowiązujących zasad udzielania zamówień publicznych; o promowanie i realne wykorzystywanie pozaekonomicznych celo w zamo wien publicznych takich jak : ochrona środowiska, większa efektywność energetyczna, przeciwdziałanie zmianom klimatu, promowanie innowacji, promowanie zatrudnienia i włączenia społecznego, zapewnienie najlepszych warunków dla świadczenia wysokiej jakości usług publicznych

3 Społecznie odpowiedzialne zamówienia Zalecenia RM Zalecenia Rady Ministrów w sprawie stosowania przez administrację rządowa klauzul społecznych w zamówieniach publicznych Nowe podejście do zamówien publicznych oznacza, że instytucje publiczne sa zobowiązane nie tylko do dokonywania wydatków publicznych zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych przy zachowaniu najkorzystniejszej relacji jakości do ceny, ale także powinny wspierac realizacje polityk publicznych, w tym w zakresie polityki społecznej. Społecznie odpowiedzialne zamówienia publiczne służa uwzględnianiu przez zamawiających różnych aspektów społecznych. Obowiązujące regulacje ustawowe uprawniaja zamawiających do stosowania klauzul społecznych przez określanie m.in. wymagan w zakresie zatrudnienia osób bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego oraz osób niepełnosprawnych.

4 Społecznie odpowiedzialne zamówienia Zalecenia RM Zalecenia Rady Ministrów ( ) Kierownicy jednostek administracji rządowej sa zobowiązani do analizowania możliwości zastosowania klauzul społecznych we wszystkich postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego, a w szczególności w zakresie: usług edukacyjnych i szkoleniowych, reklamowych, sprzątania budynków i zarządzania mieniem, ochroniarskich, publikowania i drukowania, komputerowych, konserwacyjnych i naprawczych, telekomunikacyjnych, restauracyjnych oraz cateringowych.

5 Aspekty społeczne w OPZ Nowelizacja - art. 29 ust. 3a Pzp Zamawiający określa w opisie przedmiotu zamówienia na usługi lub roboty budowlane wymagania zatrudnienia przez wykonawce lub podwykonawce osób wykonujących wskazane przez zamawiającego czynności w zakresie realizacji zamówienia na podstawie umowy o prace, jeżeli wykonanie tych czynności polega wykonywaniu pracy w sposób określony w art ustawy Kodeks pracy art ustawy Kodeks pracy Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem

6 Aspekty społeczne w OPZ Nowelizacja - art. 36 ust. 1 pkt 8a Pzp Jeżeli zamawiający przewiduje wymagania dot. zatrudnienia (art. 29 ust. 3a Pzp), w SIWZ określa: 1. sposób dokumentowania zatrudnienia osób 2. uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę wymagań dot. zatrudnienia oraz sankcje z tytułu niespełnienia tych wymagań 3. rodzaj czynności niezbędnych do realizacji zamówienia, których dotyczą wymagania dot. zatrudnienia

7 Aspekty społeczne w OPZ Nowelizacja - art. 29 ust. 4 Pzp Zamawiający może określić w opisie przedmiotu zamówienia wymagania związane z realizacją zamo wienia, kto re mogą obejmować aspekty gospodarcze, środowiskowe, społeczne, związane z innowacyjnością lub zatrudnieniem, w szczególności dotyczące: a) bezrobotnych, b) młodocianych, w celu przygotowania zawodowego, c) niepełnosprawnych, d) innych, o których przepisach państw UE lub EOG

8 Aspekty społeczne w OPZ Nowelizacja - art. 29 ust. 5 i 6 Pzp W przypadku zamówień przeznaczonych do użytku osób fizycznych, w tym pracowników zamawiającego, opis przedmiotu zamo wienia sporządza sie z uwzgle dnieniem wymagań w zakresie doste pności dla oso b niepełnosprawnych lub projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników (gdy wymagania w zakresie projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników wynikaja z aktu prawa UE przedmiot zamówienia w tym zakresie opisuje sie przez odesłanie do tego aktu). Nowelizacja - art. 30 ust. 8 Pzp W przypadku zamówień na RB Zamawiający określa w opisie przedmiotu zamo wienia wymagane cechy materiału, produktu lub usługi odpowiadające zamierzonemu przeznaczeniu zamówienia w szczególności: 1) wymaga, adekwatnie do przedmiotu zamówienia, dostosowania projektu do potrzeb wszystkich użytkowniko w, w tym zapewnienia doste pności dla oso b niepełnosprawnych; 2) może wymagać: a) określonych poziomów oddziaływania na środowisko i klimat b) certyfikatu zgodności lub deklaracji zgodności.

9 Aspekty społeczne w OPZ - przykład Gmina Brzeziny: Poste powanie na remont ulicy SIWZ. ROZDZIAŁ III. Dodatkowe wymagania związane z realizacją przedmiotu zamo wienia 1. Zamawiający określa wymagania związane z realizacją zamówienia stosownie do art. 29 ust. 4 ustawy, dotyczące klauzuli społecznej : a) Wykonawca przyjmując do realizacji zamówienie musi zatrudnic w pełnym wymiarze czasu pracy przy wykonywaniu zamo wienia, co najmniej 3 osoby niepełnosprawne (definicja osoba niepełnosprawna co oznacza osoby spełniaja ce przesłanki statusu niepełnosprawnos ci okres lone ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej ( ). Zatrudnienie przy realizacji zamówienia powinno trwac w okresie wykonywania robót remontowych, w przypadku rozwiązania stosunku pracy przez osobe niepełnospraw ną lub przez pracodawce przed zakończeniem tego okresu, Wykonawca będzie obowiązany do zatrudnienia na to miejsce innej osoby niepełnosprawnej. (...) d) Zamawiający ma prawo w każdym okresie realizacji zamówienia zwrócic sie do Wykonawcy o przedstawienie dokumentacji zatrudnienia osób niepełnosprawnych, natomiast Wykonawca ma obowiązek przedstawic ją niezwłocznie zamawiającemu. e) w przypadku niezatrudnienia przy realizacji zamówienia wymaganej przez Zamawiającego liczby osób niepełnosprawnych, Wykonawca będzie zobowiązany do zapłacenia kary umownej Zamawiającemu, w wysokości 10 % wynagrodzenia ryczałtowego brutto umowy za każda niezatrudnioną osobe niepełnosprawną poniżej liczby wyma-ganej przez Zamawiającego.

10 Aspekty społeczne w OPZ opinie UZP OPINIA PRAWNA - Opis wymagan związanych z realizacją zamówienia publicznego, dotyczących zatrudnienia osób niepełnosprawnych, zgodnie z art. 36 ust. 2 pkt 9 ustawy PZP data/assets/pdf_file/0015/26601/opi nia_prawna_1.pdf OPINIA PRAWNA - Możliwośc zobowiązania wykonawców lub podwykonawców do zatrudniania na podstawie umowy o pracę osób wykonujących czynności w trakcie realizacji zamówienia na roboty budowlane lub usługi (art. 29 ust. 4 pkt 4 ustawy Pzp) data/assets/pdf_file/0017/26603/opi nia_prawna_3.pdf

11 Społeczne warunki udziału Z uzasadnienia projektu nowelizacji: Kolejnymi nowymi rozwiązaniami projektu sa wzmocnione klauzule społeczne dotyczące zastrzegania zamówien zakładom pracy chronionej i innym wykonawcom, których głównym celem jest społeczna i zawodowa integracja osób defaworyzowanych. Zamawiający będzie mógł ustalic, nie mniejszy niz 30% próg zatrudnienia osób defaworyzowanych, przez zakłady pracy chronionej lub wykonawców albo ich jednostki (projektowany art. 22 ust. 2 i 2a).

12 Społeczne warunki udziału Nowelizacja - art. 22 ust. 2 Pzp Zamawiający może zastrzec w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamo wienia mogą ubiegać sie wyłącznie zakłady pracy chronionej oraz inni wykonawcy, kto rych działalność, lub działalność ich wyodrębnionych organizacyjnie jednostek, które będą realizowały zamówienie, obejmuje społeczną i zawodową integracja oso b be dących członkami grup społecznie marginalizowanych, w szczego lności: 1) niepełnosprawnych w rozumieniu przepisów ( ) 2) bezrobotnych w rozumieniu przepisów ( ) 3) pozbawionych wolności lub osób zwalnianych z zakładów karnych w rozumieniu przepisów ( ) 4) z zaburzeniami psychicznymi w rozumieniu przepisów ( ) 5) bezdomnych w rozumieniu przepisów ustawy ( ) 6) które uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy w rozumieniu przepisów ( ) 7) do 30 roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia, posiadających status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia; 8) będących członkami mniejszości znajdującej się w niekorzystnej sytuacji, w szczególności będących członkami mniejszości narodowych i etnicznych w rozumieniu przepisów ( ) Nowelizacja - art. 22 ust. 2a. Pzp. Zamawiający określa minimalny procentowy wskaźnik zatrudnienia osób należących do jednej lub więcej kategorii, o których mowa w ust. 2, nie mniejszy niż 30%, oso b zatrudnionych przez zakłady pracy chronionej lub wykonawco w albo ich jednostki, o kto rych mowa w ust. 2.

13 Społeczne warunki udziału - przykład Gmina Brzeziny: Poste powanie na odbio r odpado w komunalnych. SIWZ. ROZDZIAŁ VIII. Opis warunko w udziału w poste powaniu oraz opis sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunko w. (...) Zamawiający zastrzega, że: o udzielenie zamo wienia moga ubiegac sie wyłącznie Wykonawcy, u kto rych ponad 50% zatrudnionych pracowniko w stanowia osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepiso w o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu oso b niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepiso w państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W tym zakresie Wykonawca zobowiązany jest do złożenia Oświadczenia o zatrudnianiu ponad 50% osób niepełnosprawnych w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisów państw ( ) jeżeli wykonawca ma siedzibe lub miejsce zamieszkania w tych państwach, wg wzoru stanowiącego załącznik Nr 3 do SIWZ. Ocena spełniania warunku zostanie dokonana metodą spełnia / nie spełnia.

14 Społeczne warunki udziału - przykład Gmina Brzeziny: Poste powanie na odbio r odpado w komunalnych. ZAŁA CZNIK NR 9 DO SIWZ Fragmenty dotyczące zobowiązan wynikających z zastrzeżenia zamo wienia. 3 [Obowiązki stron] 1. Wykonawca zobowiązuje sie w szczególności do: (...) f) utrzymania zatrudnienia ponad 50 % osób niepełnosprawnych przez cały okres obo- wiązywania niniejszej umowy; g) przekazywania Zamawiającemu, co miesiąc informacji o liczbie osób zatrudnionych w ogóle oraz liczbie zatrudnionych osób niepełnosprawnych; h) przedstawiania na każde wezwanie Zamawiającego dokumentów potwierdzających spełnienie warunku, o którym mowa w pkt f; 8 [Odszkodowania i kary umowne] 1. Wykonawca zapłaci Zamawiającemu kary umowne : (...) d) w przypadku naruszenia 3 pkt 1 f umowy, Wykonawca będzie zobowiązany do za- płacenia kary umownej Zamawiającemu, w wysokości 30% miesięcznego wynagrodzenia, za każdy rozpoczęty miesiąc niedotrzymania tego warunku.

15 Społeczne warunki udziału a konsorcjum opinia UZP Opinia UZP data/assets/pdf_file/0025/26548/opinia-prawna- Udzielanie-zamowien-zastrzezonych.pdf Zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy Pzp, zamawiający, może zastrzec, iz o udzielenie zamówienia ubiegac sie moga wyłącznie wykonawcy, zatrudniający w ponad 50 % osoby niepełnosprawne w rozumieniu ( ). W konsekwencji, w postępowaniach zastrzeżonych w oparciu o dyspozycję tego przepisu, moga wziąc udział wyłącznie wykonawcy, którzy wykaża, iz charakteryzuja sie określona strukturą zatrudnienia, w której ponad 50% pracowników stanowia osoby niepełnosprawne. Takie brzmienie przepisu wymaga, aby w toku oceny oferty konsorcjum nie doszło do obejścia przepisu, którego celem było wzmocnienie pozycji tych podmiotów, które stwarzaja miejsca pracy dla osób niepełnosprawnych w ilości znaczącej dla danego przedsiębiorstwa. W konsekwencji, wykonawcy wspo lnie ubiegający sie o udzielenie zamo wienia spełnią warunek, o kto rym mowa w art. 22 ust. 2 Pzp, tylko w przypadku, gdy wykaża, że ponad 50% zatrudnianych przez każdego z nich pracowniko w stanowia osoby niepełnosprawne.

16 Społeczne warunki udziału a konsorcjum wyrok KIO W ocenie Izby dla spełnienia warunku, o kto rym mowa w art. 22 ust. 2 Pzp niewystarczające be dzie wykazanie zatrudniania ponad 50% oso b niepełnosprawnych przez jednego z konsorcjanto w. Skoro art. 22 ust. 2 Pzp daje zamawiającemu możliwośc ograniczenia kręgu podmiotów mogących ubiegac sie o udzielenie zamówienia wyłącznie do wykonawców, u których ponad 50% zatrudnionych pracowników stanowia osoby niepełnosprawne to nie sposób uznac, że wykazanie takiego poziomu zatrudnienia u jednego z konsorcjantów byłoby wystarczające dla spełnienia tego warunku przez całe konsorcjum. W ocenie Izby spełnienie przez jednego z konsorcjantów powyższego warunku odmiennie niż np. w przypadku wykazania dysponowania określona wiedzą i doświadczeniem nie będzie powodowało automatycznie spełnienia warunku przez całe konsorcjum.

17 Fakultatywne społeczne podstawy wykluczenia wykonawcy Nowelizacja art. 24 ust. 5 Pzp Zamawiający może wykluczyć wykonawcę, który: 5) będącego osobą fizyczną, którą prawomocnie skazano za wykroczenie przeciwko prawom pracownika lub wykroczenie przeciwko środowisku, jeżeli za jego popełnienie wymierzono karę aresztu, ograniczenia wolności lub karę grzywny nie niższą niż 3000 złotych; 5) jeżeli działającego członka jego organu zarządzającego lub nadzorczego, wspo lnika spółki w spółce jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej lub prokurenta prawomocnie skazano za wykroczenie, o kto rym mowa w pkt 5; 6) wobec którego wydano ostateczną decyzje administracyjną o naruszeniu obowiązko w wynikających z przepiso w prawa pracy, prawa ochrony środowiska lub przepiso w o zabezpieczeniu społecznym, jeżeli wymierzono tą decyzją karę pieniężną nie niższą niż 3000 złotych; 17

18 Społeczne kryteria oceny ofert Z uzasadnienia projektu nowelizacji: Należy podkreślic, że projekt ustanawia większe niz istniejące dotychczas możliwości brania pod uwage aspektów społecznych w ramach definiowania kryteriów oceny ofert, w szczególności projekt wskazuje expresis verbis jako przykładowe kryteria: dostępnośc, projektowanie dla wszystkich użytkowników, aspekty społeczne, w tym integracja zawodowa i społeczna osób defaworyzowanych, dostępnośc dla osób niepełnosprawnych, uwzględnianie potrzeb użytkowników, zaangażowanie i upodmiotowienie użytkowników. Zdecydowane poszerzenie zakresu możliwych do zastosowania kryteriów oceny ofert o charakterze społecznym sprawia, że w pełni uprawnione będzie niejednoznacznie interpretowane dotychczas udzielenie zamówienia publicznego wykonawcy, który zagwarantuje zatrudnienie przy realizacji zamówienia największej liczby osób znajdujących sie w niekorzystnej sytuacji na przykład długotrwale bezrobotnych czy wdrożenie działan szkoleniowych dla bezrobotnych lub ludzi młodych w trakcie wykonania zamówienia.

19 Społeczne kryteria oceny ofert Nowelizacja art. 91 ust. 2 Pzp 2. Kryteriami oceny ofert są cena lub koszt albo cena lub koszt i inne kryteria odnoszące sie do przedmiotu zamo wienia, w szczególności: 1) jakość, w tym parametry techniczne, właściwości estetyczne i funkcjonalne; 2) aspekty społeczne, w tym integracja zawodowa i społeczna oso b, o kto rych mowa w art. 22 ust. 2, doste pność dla oso b niepełnosprawnych lub uwzgle dnianie potrzeb użytkowniko w; 3) aspekty środowiskowe, w tym efektywność energetyczna; 4) aspekty innowacyjne; 5) organizacja, kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji zamówienia, jeżeli mogą mieć znaczący wpływ na jakość wykonania zamówienia; 7) serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna, warunki dostawy, takie jak termin dostawy, sposób dostawy oraz czas dostawy lub okres realizacji.

20 Społeczne kryteria oceny ofert Nowelizacja art. 91 ust. 2c Pzp Kryteria oceny ofert sa związane z przedmiotem zamówienia, jeżeli dotycza robót budowlanych, dostaw lub usług, które mają byc zrealizowane w ramach tego zamówienia, we wszystkich aspektach oraz na wszystkich etapach ich cyklu życia, nawet jeżeli nie sa istotną cechą przedmiotu zamówienia. Nowelizacja art. 91 ust. 2d Pzp Zamawiający określa kryteria oceny ofert w sposób jednoznaczny i zrozumiały, umożliwiający sprawdzenie informacji przedstawianych przez wykonawców. Nowelizacja art. 91 ust. 3 Pzp Kryteria oceny ofert nie moga dotyczyc właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej, jeżeli przepisy ustawy nie stanowia inaczej.

21 Społeczne kryteria oceny ofert Społeczne kryteria oceny ofert: muszą byc związanie z przedmiotem zamówienia, nie moga prowadzic do arbitralności w decyzji zamawiającego na etapie udzielenia zamówienia

22 Społeczne kryteria oceny ofert wyrok KIO Sygn. akt: KIO/2354/14 Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na: świadczenie usług pocztowych Zamawiający w treści SIWZ zaznaczył, że jednym z kryteriów oceny ofert jest liczba oso b, kto re be da zatrudnione do realizacji przedmiotu zamo wienia na podstawie umowy o prace z waga 10%. Wskazał tez na wymóg zawarty w formularzu ofertowym oraz we wzorze umowy co do wymaganego oświadczenia od wykonawców o liczbie pracowników z zastrzeżeniem prawa dla Zamawiającego do przeprowadzenia kontroli w tym zakresie, poprzez żądanie dostarczenia przez wykonawce stosownych dokumentów z ZUS potwierdzających liczbe osób zgłoszonych do ubezpieczenia społecznego zatrudnionych na podstawie umowy o prace.

23 Społeczne kryteria oceny ofert wyrok KIO W kwestii zarzutu naruszenia przez Zamawiającego zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców w postępowaniu, poprzez wprowadzenie do postanowien SIWZ kryterium oceny ofert: liczba pracowników, Izba uznała zarzut za niezasadny. Nie można także zgodzic sie z twierdzeniami Odwołującego, że kryterium to ma na celu wyłącznie preferowania konkretnego wykonawcy, który będzie mógł wykazac do realizacji zamówienia nieograniczona ilośc osób, bez względu na faktyczne zapotrzebowanie w tym zakresie związane z realizacja przedmiotu zamówienia. Kwestionowane kryterium oceny ofert odnosi sie bowiem wprost do pracowników, którzy będa wykorzystywani stricte do realizacji niniejszego zamówienia. Na powyższe wskazuja wymagany na etapie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego szczegółowy wykaz osób, a także postanowienia umowne, które daja prawo Zamawiającemu badania powyższego także na etapie realizacji zamówienia. Z tych względów Izba uznała, że Zamawiający nie dopuścił sie naruszenia wskazanego w zakresie tego zarzutu w odwołaniu przepisu ustawy Pzp (art. 7 ust. 1). WAZ NE: Izba, dokonując oceny zarzuto w odwołania, nie dokonała oceny wskazanego kryterium oceny ofert pod kątem tego, czy nie ma ono charakteru podmiotowego. Wskazany zarzut nie był w żaden sposo b sformułowany w treści odwołania, zas Izba nie może orzekac co do zarzuto w, kto re nie były zawarte w odwołaniu. Ponadto przedmiot zamo wienia obejmował usługi niepriorytetowe.

24 Dodatkowych informacji nt. Zamówień Społecznych szukaj na:

25 Dziękuję za uwagę Kontakt: