DOKUMENTACJA KONSERWATORSKA DOTYCZĄCA ZABYTKOWEGO BUDYNKU PRZY UL. JANA III SOBIESKIEGO 249 W WEJHEROWIE

Transkrypt

1 Konserwator Dzieł Sztuki mgr sztuki Izabela Huk-Malinowska ul. Borówkowa 9, Nowy Świat DOKUMENTACJA KONSERWATORSKA DOTYCZĄCA ZABYTKOWEGO BUDYNKU PRZY UL. JANA III SOBIESKIEGO 249 W WEJHEROWIE Autorzy opracowania: mgr sztuki Izabela Huk - Malinowska, dypl. konserwator rzeźby kamiennej i elementów architektonicznych, zabytkoznawca, nr dyplomów 1672 i 1780 mgr sztuki Anna Kriegseisen, dypl. konserwator rzeźby kamiennej i elementów architektonicznych, zabytkoznawca, nr dypl i 1717 Dzieło konserwatorskie i dokumentacja chronione prawem autorskim Nowy Świat listopad 2013

2 Obiekt: Lokalizacja: Właściciel: budynek mieszkalny ul. Jana III Sobieskiego 249, Wejherowo Nadleśnictwo Wejherowo Zakres opracowania: badania konserwatorskie wnętrz parteru obiektu: Opis. Wyniki badań. Wytyczne konserwatorskie. Podsumowanie. Paleta barw dla wnętrz. Dokumentacja fotograficzna. Podstawa opracowania: 1. Zlecenie inwestora. 2. Wizje lokalne i badania konserwatorskie, październik-listopad 2013r. 3. Uzgodnienia z Miejskim Konserwatorem Zabytków w Wejherowie. Str. 1

3 Str. 2

4 1. Opis Parter, wnętrze: Wnętrze na rzucie prostokąta, z werandą na osi środkowej. Trójtraktowe, w obecnym układzie trakty nie skomunikowane. W trakcie środkowym dwa kwadratowe pokoje i weranda. W trakcie wschodnim klatka schodowa w środku, od północy i południa po jednym pokoju. W trakcie zachodnim trzy pokoje. Pierwotny układ wnętrza czytelny w części środkowej i południowej. Weranda Weranda pierwotnie najprawdopodobniej drewniana, kilkakrotnie przebudowana, (fot. 1, 2, 3, 4, 7). Wtórny betonowy strop z wieńcem, (fot. 14). Zachowane kolumny ( 6 szt.) o kanelowanych trzonach i kompozytowych głowicach. Oryginalne wejście do budynku prowadziło przez werandę, usytuowane było w jej osi głównej, (11, 12). Stolarka drzwiowa i okienna Zachowana oryginalna stolarka drzwiowa i okienna: Zachowane drzwi ( Dz1) i okna między pokojem a werandą, drzwi ( Dz 2) między pokojem południowym traktu środkowego a pokojem południowym traktu zachodniego, oraz drzwi ( Dz3) między pokojem południowym i środkowym traktu zachodniego. Dz 1: drewniane, dwuskrzydłowe w ościeżnicy pełnej, z opaskami, z nadświetlem. Każde skrzydło zarówno od awersu jak i rewersu dzielone na trzy płyciny. Dolne kwadratowe, w profilowanym obramowaniu. Lustra płycin zdobione rozetkami w narożnikach i pośrodku. Górne płyciny prostokątne, przeszklone. Słupki pozorne w formie pilasterków o kanelowanych trzonach. Szerokie opaski zdobione płycinami w profilowanych obramowaniach. Nadświetle stałe, przeszklone. Szklenie wtórne, szkłem białym, bez podziałów. Zachowane okucia: zawiasy czopowe, klamki, zakrętki, szyldziki. Str. 3

5 Drewno przemalowane na biało. Drzwi od strony werandy mazerowane w odcieniach brązu, od strony pokoju malowane w kolorze ciemnobrązowym, jednolicie. Dz 2: drewniane, dwuskrzydłowe w ościeżnicy pełnej, z opaskami. Każde skrzydło zarówno od awersu jak i rewersu dzielone na trzy płyciny. Dolne i górne kwadratowe, środkowe prostokątne, w profilowanym obramowaniu. Lustra płycin fazowane na krawędziach. Słupki pozorne w formie listew. Szerokie opaski zdobione płycinami w profilowanych obramowaniach. Zachowane okucia: zawiasy czopowe, klamki, zakrętki, szyldziki. Drewno przemalowane na biało. Drzwi pierwotnie malowane w kolorze ciemnobrązowym, jednolicie. Dz3. drewniane, dwuskrzydłowe w ościeżnicy pełnej, z opaskami. Każde skrzydło zarówno od awersu jak i rewersu dzielone na dwie płyciny. Dolne zbliżone do kwadratu, górne prostokątne, przeszklone. Słupki pozorne w formie listew. Zachowane okucia: zawiasy czopowe, klamki, zakrętki, szyldziki. Drewno przemalowane na biało. Drzwi pierwotnie malowane w kolorze ciemnobrązowym, jednolicie. Szklenie i naklejone szprosy w górnych płycinach wtórne. Okna: zachowane dwa okna po bu stronach drzwi między pokojem a werandą. Krosnowe, dwudzielne, dwupoziomowe, czteropodziałowe. Krzyż okienny właściwy, ślemię przechodzące. Słupki i ślemiona profilowane, z półwałkiem pośrodku. Na skrzyżowaniu słupków i ślemienia kostka z rozetką. Słupki w formie półkolumienki z głowicą kompozytową. Zachowane okucia; zawiasy czopowe, zakrętki. Czytelne ślady po żaluzjach/roletach. Drewno przemalowane na biało, pierwotnie malowane na biało od strony pokoju i mazerowane od strony werandy. Piece kaflowe Zachowane dwa piece kaflowe, (fot.32-40): Piec w pokoju północnym z kwadratowych kafli w kolorze ugrowo brązowym, szkliwo rozlane gradientowo. Korona w formie prostej listwy. Podobnie cokół. Dwie pary drzwiczek, z czego boczne ażurowe, zdobione wicią roślinną. Str. 4

6 Piec w pokoju południowym z kwadratowych kafli w kolorze zielonym, szkliwo rozlane gradientowo. Korona w formie prostej listwy. Podobnie cokół. Kafle narożne zdobione wyciskanym ornamentem w formie splecionych esownic. Drzwiczki zdobione ornamentem geometrycznym. Wszystkie kafle są w bardzo dobrym stanie; niepopękane, spoina nie wykruszona, glazura jednolita. Ozdobne drzwiczki kompletne. 2. Wyniki badań Kolorystyka Wykonano odkrywki schodkowe na wszystkich elementach wystroju w celu określenia pierwotnej kolorystyki i stwierdzenia występowania dekoracji malarskich. Ze względu na duży stopień zniszczenia tynków oraz fakt, że w wielu pomieszczeniach zostały one wymienione, oprócz werandy, nie ma informacji o pierwotnym wystroju malarskim. Wewnętrzne ściany werandy pomalowane było oryginalnie w tonacji przełamanej zieleni, (fot. 4, 9, 10, 11,12, 13,18). Jedynie trzony kolumn (fot. 8) i kapitele (fot. 6) w jaśniejszej tonacji. Na drzwiach wewnętrznych do pokojów odnaleziono ślady mazerunku w odcieniach ciemnego brązu. 3. Wytyczne konserwatorskie Ze względu na wartości zabytku i czytelne okrywki zaleca się podczas remontu obiektu zrekonstruować kolor stolarki okiennej od strony zewnętrznej, jak i wewnętrznej, jak również kolor wewnętrznej stolarki drzwiowej. Zaleca się zachowanie obu pieców kaflowych. 4. Podsumowanie Kolorystyka werandy utrzymana w ciemnych, intensywnych kolorach: ciemna zieleń jest typowa dla wnętrz mieszkalnych końca XIX i początku XX wieku. Str. 5

7 5. Paleta barw pierwotnej elementów wnętrza według badań weranda ściany weranda kolumny Drzwi od zewnątrz Drzwi wewnątrz Okna zewnątrz Okna wewnątrz Str. 6

8 6. Program prac konserwatorskich: Stolarka okienna i drzwiowa: 1. Demontaż elementów. 2. Demontaż okuć. 3. Oczyszczenie powierzchni drewna i ocena stanu zachowania. 4. Ewentualna profilaktyczna dezynsekcja, w oparach preparatu owadobójczego. 5. Usunięcie gipsowych napraw ubytków. 6. Usunięcie wtórnych powłok malarskich metodą termiczną i chemiczną. 7. Doczyszczanie za pomocą narzędzi konserwatorskich takich jak skalpele. 8. Oszlifowanie powierzchni drobnym papierem ściernym. 9. Impregnacja osłabionej struktury drewna żywicą termoplastyczną w rozpuszczalnikach organicznych. 10. Uzupełnienie dużych ubytków drewna przez flekowanie. 11. Ewentualna wymiana poszczególnych elementów. 12. Rekonstrukcja drobnych ubytków masy o spoiwie epoksydowym lub poliuretanowym z wypełniaczem w postaci maczki drzewnej. 13. Malowanie farby alkidowe. 14. Oczyszczenie okuć. 15. Montaż okuć. 16. Montaż elementów stolarki. Detal architektoniczny - sztukaterie 1. Mechaniczne oczyszczanie z luźnych resztek powłok malarskich. 2. Usuwanie przemalowań olejnych zmiękczanie mieszaniną rozpuszczalników organicznych i usuwanie mechanicznie, skalpelami, narzędziami dentystycznymi. 3. Wypełnienie pęknięć i szczelin, podklejenie fragmentów odspojonych (żywica epoksydowa, np. Epidian 5). 4. Wzmacnianie osypujących się partii % roztwór Paraloidu B-72 w toluenie. 5. Ewentualne zbrojenie większych ubytków- pręty ze stali nierdzewnej. 6. Uzupełnienie ubytków (gips protetyczny, modelarski o podwyższonej twardości, modyfikowany. 7. Scalanie kolorystyczne pozostawionych uzupełnień farby krzemoorganiczne. Str. 7

9 DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA Str. 8

10 Fot. 1. Weranda, widok ogólny. Fot. 2. Weranda, widok ogólny. Str. 9

11 Fot. 3. Weranda, fragment kolumny. Fot. 4. Weranda, fragment kolumny. Str. 10

12 Fot. 5. Weranda, fragment kolumny. Fot. 6. Weranda, kapitel kolumny. Str. 11

13 Fot. 7. Weranda, wtórny postument kolumny. Fot. 8. Weranda, fragment kolumny odkrywka kolorystyki trzonu kolumny. Str. 12

14 Fot. 9. Weranda, fragment kolumny odkrywka kolorystyki bazy kolumny. Fot. 10. Weranda, fragment kolumny odkrywka kolorystyki bazy kolumny. Str. 13

15 Fot. 11. Weranda, wtórny postument kolumny widoczny pierwotny kształt. Fot. 12. Weranda, wtórny postument kolumny i jego kolorystyka. Str. 14

16 Fot. 13. Weranda, zamurowane pierwotne wejście do werandy. Fot. 14. Weranda, wtórny betonowy wieniec stropu. Str. 15

17 Fot. 15. Weranda, drzwi prowadzące do wnętrza budynku. Fot. 16. Weranda, drzwi prowadzące do wnętrza budynku, fragment. Str. 16

18 Fot. 17. Weranda, zachowana oryginalna stolarka okienna. Fot. 18. Weranda, oryginalna kolorystyka betonowego parapetu. Str. 17

19 Fot. 19. Zachowana oryginalna stolarka okienna, fragment. Fot. 20. Zachowana oryginalna stolarka okienna, fragment. Str. 18

20 Fot. 21. Widok na drzwi wejściowe i okna od strony wnętrza budynku. Fot. 22. Widok na drzwi wejściowe od strony wnętrza budynku. Str. 19

21 Fot. 23. Widok na drzwi wejściowe od strony wnętrza budynku, zachowane oryginalne okucia i pozostałości mechanizmu rolety/żaluzji. Fot. 24. Widok na drzwi wejściowe od strony wnętrza budynku, zachowane oryginalne okucia i pozostałości mechanizmu rolety/żaluzji. Str. 20

22 Fot. 25. Oryginalna klamka okienna. Fot. 26. Oryginalna klamka okienna. Str. 21

23 Fot. 27. Oryginalna klamka drzwiowa. Fot. 28. Oryginalna klamka drzwiowa. Str. 22

24 Fot. 29. Zachowana stolarka drzwiowa. Fot. 30. Zachowana stolarka drzwiowa. Str. 23

25 Fot. 31. Zachowana stolarka drzwiowa. Fot. 32. Zachowana stolarka drzwiowa. I piec kaflowy. Str. 24

26 Fot. 33. Piec kaflowy. Fot. 34. Piec kaflowy. Str. 25

27 Fot. 35. Piec kaflowy. Fot. 36. Piec kaflowy. Str. 26

28 Fot. 37. Zwieńczenie pieca. Fot. 38. Oryginalne drzwiczki pieca. Str. 27

29 Fot. 39. Piec kaflowy, postument. Fot. 40. Piec kaflowy, postument. Str. 28

30 Fot. 41. Oryginalna kolorystyka drzwi wewnętrznych. Fot. 42. Oryginalna kolorystyka stolarki okiennej werandy od wnętrza. Str. 29

31 Fot. 43. Oryginalna kolorystyka stolarki okiennej od strony werandy. Fot. 44. Oryginalna kolorystyka stolarki okiennej od strony werandy. Str. 30

32 Str. 31

33 Str. 32