Sprawozdanie Ogólne Agencji Frontex za 2007 r.

Transkrypt

1 Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej Sprawozdanie Ogólne Agencji Frontex za 2007 r.

2 Przedmowa Przewodniczącego zarządu agencji Frontex W ubiegłym roku agencja Frontex sprawdziła się w roli stałego partnera państw członkowskich i krajów stowarzyszonych z grupą Schengen w zakresie zarządzania zewnętrznymi granicami UE. Od momentu ustanowienia Agencji w 2005 r. liczba jej pracowników zwiększyła się do 130 osób, a na obecny rok planowany jest dalszy wzrost do 196 osób. Oczekuje się, Ŝe budŝet przyznany Agencji na 2008 r. wyniesie około 70 mln euro. Te liczby robią wraŝenie i świadczą o tym, Ŝe Agencja znajduje się w fazie dynamicznego rozwoju. W 2007 r. Agencja zmieniła strukturę organizacyjną, aby móc sprostać nałoŝonym na nią zadaniom. O ile w 2006 r. Frontex koncentrował uwagę przede wszystkim na koordynowaniu działalności operacyjnej, w ubiegłym roku rozpoczął wypełnianie innych podstawowych działań. Dział badawczo-rozwojowy, czyli obszar, w którym Frontex prowadzi badania nad innowacyjnymi narzędziami kontroli granic opracowanymi przez państwa członkowskie, poszukuje sposobów poszerzania i wspierania tej dziedziny wiedzy. Agencja opracowała nową wersję wspólnej podstawy programowej dla funkcjonariuszy straŝy granicznych, standardowego narzędzia szkoleniowego, które moŝe słuŝyć funkcjonariuszom z państw członkowskich. Podjęto teŝ kroki w kwestii powrotów, a zarząd stwierdził, Ŝe w tym zakresie koordynacyjna rola Agencji moŝe ulec rozszerzeniu. DąŜąc do podniesienia jakości i standardu informacji dostarczanych Agencji, najwięcej uwagi poświęcono analizie ryzyka, leŝącej u podstaw wszelkich działań podejmowanych przez Frontex. W 2007 r. przeprowadzono więcej działań operacyjnych na granicach zewnętrznych, a ich skuteczność stopniowo wzrastała. Wyraźnie świadczy to o rosnącej komplementarności pełnionych przez Frontex funkcji. Ale równieŝ ustanowienie rejestru CRATE i zespołów RABITS przyczyniło się do większego zaangaŝowania państw członkowskich w działania Agencji. Na działania te przeznaczono rozmaite środki, które moŝna wykorzystać. Decyzja Rady o utworzeniu zespołów szybkiej interwencji na granicy skłoniła państwa członkowskie do natychmiastowego przydzielenia do nich dobrze wyszkolonych funkcjonariuszy. Funkcjonariuszy tych moŝna równieŝ skierować do prowadzenia innych działań operacyjnych. Taki rozwój sytuacji stwarza warunki sprzyjające częstszej współpracy funkcjonariuszy straŝy granicznych państw członkowskich oraz wymianie najlepszych praktyk. Koncepcja zintegrowanego systemu zarządzania granicami, opartego na modelu czterostopniowej kontroli dostępu, zaczęła przynosić owoce. Utworzono w ten sposób solidną podstawę do dalszych działań, ujętych w programie prac na najbliŝsze lata. Agencja otrzymała szereg pełnomocnictw do zbadania moŝliwości współpracy z krajami trzecimi. Tego typu działania mają kluczowe znaczenie dla tworzenia platformy wzajemnego zrozumienia problemów kaŝdej ze stron. Agencja wykorzystywała specjalistyczną wiedzę i istniejące stosunki dwustronne dla ukierunkowania i wzmocnienia aktywnych powiązań. Takie poszukiwania są istotne dla pozyskania pomocy krajów trzecich w działaniach operacyjnych na naszych granicach zewnętrznych. Stwierdzenie, Ŝe nielegalna migracja znajduje się pod kontrolą, nie byłoby uzasadnione, ale działania podejmowane przez Frontex wyraźnie wykazały spadek napływu nielegalnych migrantów na niektóre obszary graniczne UE. W ciągu ostatniego roku Agencja odnotowała więcej sukcesów w wykrywaniu napływu nielegalnych migrantów i w dokładniejszym zapobieganiu temu zjawisku. 2/69

3 Rola zarządu polegała przede wszystkim na spełnieniu wysokich oczekiwań zainteresowanych stron Agencji oraz wykorzystaniu coraz większych dostępnych środków budŝetowych w sposób zapewniający zrównowaŝony wzrost w zakresie działalności agencji Frontex. Na nadchodzące lata zaplanowano oceny działalności i patrząc na pierwsze wyniki mogę z zadowoleniem powiedzieć, Ŝe Frontex zmierza we właściwym kierunku. W ciągu ostatnich dwóch lat obserwowałem oddany swej pracy zarząd, który dokładał wszelkich starań w działaniach na rzecz rozwoju Agencji; przewiduję, Ŝe juŝ po upływie mojej kadencji na stanowisku Przewodniczącego zarząd zajmie się rozwijaniem określonych obszarów priorytetowych. Dzięki temu poprawi się jakość produktów Agencji, gdyŝ wzrosną równieŝ standardy jej działalności. Struktura organizacyjna jest juŝ ustalona i umoŝliwia podejmowanie róŝnych zadań oraz ustanowienie nowych norm wykonania pracy. Pragnę podkreślić, Ŝe wysoki poziom wykonanych prac zaleŝy od jakości pracowników agencji Frontex. Zwracam się z apelem do państw członkowskich, aby nie ustawały w wysiłkach i stale motywowały swoich pracowników do zdobywania jedynego w swoim rodzaju doświadczenia na granicach Europy. Z powaŝaniem, M.A. Beuving przewodniczący (do dnia 24 kwietnia 2008 r.) 3/69

4 Oświadczenie wstępne dyrektora wykonawczego agencji Frontex Rok 2007 był ogólnie trudnym rokiem dla funkcjonariuszy zajmujących się nielegalną migracją do UE. I chociaŝ chciałbym wykazać pełen optymizm w odniesieniu do 2008 r., równieŝ na ten nadchodzący rok patrzę z pewną ostroŝnością. W minionym roku presja była silna, a według prognoz na 2008 r., w najbliŝszej przyszłości nie naleŝy oczekiwać poprawy. Po wyciągnięciu wniosków z wyników w latach 2006 i 2007 Agencja lepiej orientuje się w sposobach zachęcenia państw członkowskich do udziału we wspólnych działaniach i zwiększania skuteczności w zarządzaniu projektami. I wreszcie działania te wspierają osiągnięcie celu Agencji, jakim jest dostarczanie wysokiej jakości produktów przy wykorzystaniu wszelkich dostępnych środków finansowych, i wskazują na znaczący pozytywny rozwój sytuacji w porównaniu z rokiem ubiegłym. Głównym celem programu prac Agencji na 2007 r. było dostarczanie wysokiej jakości produktów z dziedziny analizy ryzyka, które posłuŝyły za podstawę wszelkich innych działań operacyjnych i administracyjnych. Personel Agencji, w pełni zaangaŝowany w jej prace, dołoŝył wszelkich starań, aby wypełnić te zadania. Z mojego punktu widzenia to pracownicy sprawili, Ŝe Agencja spełniła wymogi ustanowione przez jej zarząd w ubiegłorocznym programie prac. NiezaleŜnie od programu prac, 2007 r. był rokiem dalszego rozwoju Agencji i rokiem konkretnych wyników naszej pracy: Na mocy rozporządzenia (WE) nr 863/2007 z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiającego zespoły szybkiej interwencji na granicy stworzono wstępnie zlokalizowane i ustrukturyzowane pakiety szybkiej interwencji, niosące pomoc państwom członkowskim w wyjątkowych i nagłych okolicznościach. W skład tych słuŝb wchodzą funkcjonariusze krajowych straŝy granicznych, którzy mają prawo do prowadzenia działań na terytorium innych państw członkowskich. Zakończono prace nad wspólnym podstawowym programem szkoleń, zawierającym najwaŝniejsze treści szkoleniowe dla funkcjonariuszy straŝy granicznych. Eksperci z ponad dwudziestu krajów i organizacji międzynarodowych, takich jak UNHCR, IOM lub CPT, wreszcie ustanowili wspólne zasady szkolenia funkcjonariuszy straŝy granicznych w UE. W porównaniu z 2006 r. o prawie 70 procent ograniczono np. znaczny strumień nielegalnej migracji na terytorium UE prowadzący z Afryki Zachodniej na Wyspy Kanaryjskie. Wynik ten udało się osiągnąć dzięki połączonym wysiłkom Hiszpanii, Senegalu, Mauretanii i innych krajów uczestniczących w szeregu wspólnych działań operacyjnych pod kryptonimem HERA. Odnosząc się do mojego stwierdzenia zawartego w ubiegłorocznym sprawozdaniu mogę powiedzieć, Ŝe Agencja udowodniła i wykazała swą zdolność do koordynowania współpracy operacyjnej państw członkowskich na granicach zewnętrznych. Nadal będziemy koncentrować wysiłki na jakości produktów i optymalnym wykorzystywaniu posiadanych zasobów. Jest to nasz wkład w długoterminowy cel, jakim jest wdroŝenie zintegrowanego systemu zarządzania granicami UE. Poświęcenie i umiejętności naszych pracowników umoŝliwiły nam działanie przez minione dwa pionierskie lata. Ich zaangaŝowanie w prace Agencji i jej wartości będą źródłem jeszcze większych sukcesów w nadchodzących latach. Jesteśmy dumni z naszych dotychczasowych osiągnięć i gotowi do dalszych działań. Ilkka Laitinen dyrektor wykonawczy 4/69

5 Spis treści 1. Wstęp i ramy prawne Ramy agencji Frontex i ich rozwój w 2007 r Agencja Frontex i zarząd jako jej organ zarządzający Agencja Frontex i jej partnerzy współpraca z krajami partnerskimi spoza UE, Europolem i innymi odpowiednimi organizacjami Sprawy finansowe i inne zagadnienia dotyczące zarządzania Niestabilny budŝet Agencji Frontex Struktura budŝetu (w euro) Inne zagadnienia dotyczące zarządzania i wyników Sytuacja w 2007 r. z punktu widzenia analizy ryzyka agencji Frontex NajwaŜniejsze działania operacyjne Ogólne uwagi dotyczące działań operacyjnych Wspólne działania operacyjne granice morskie Wspólne działania operacyjne granice lądowe Wspólne działania operacyjne granice powietrzne Wspólne działania operacyjne działania dotyczące powrotów Wspólne działania połączone środki Analiza ryzyka i Centrum Sytuacyjne agencji Frontex Badania naukowe i rozwój Szkolenia Sprawy administracyjne technologia informacyjna, zasoby ludzkie i usługi Agencji Załącznik 1: Członkowie zarządu agencji Frontex /69

6 1. Wstęp i ramy prawne Zgodnie z art. 20 ust. 2 lit. b) rozporządzenia ustanawiającego Frontex 1 zarząd do dnia 31 marca kaŝdego roku przyjmuje sprawozdanie ogólne Agencji za poprzedni rok i przesyła je, najpóźniej do dnia 15 czerwca, Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komisji, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Trybunałowi Obrachunkowemu. Sprawozdanie ogólne jest podawane do wiadomości publicznej. Niniejsze sprawozdanie ma na celu przedstawienie zainteresowanym stronom i klientom Agencji, jak równieŝ wszystkim innym zainteresowanym stronom, obszernego przeglądu osiągnięć agencji Frontex w ciągu danego roku. Tytuł sprawozdania, w porównaniu z poprzednimi latami, został dostosowany do brzmienia zawartego w rozporządzeniu ustanawiającym Frontex. Ale posunięcie to miało ponadto na celu odróŝnienie niniejszego sprawozdania, które zostanie opublikowane, od innych sprawozdań z działalności, ustnych lub pisemnych, przedstawianych róŝnym zainteresowanym stronom zarówno w Agencji, jak i poza nią. Szczegółowość sprawozdania pozostaje na poziomie ogólnym, aby jego treść nie pokrywała się z treścią innych opublikowanych dokumentów i aby przyszłe operacje nie były zagroŝone przez ujawnienie ich danych strategicznych i taktycznych. W sprawozdaniu podjęto próbę zrównowaŝenia wymogu przejrzystości, zwracając uwagę na ograniczoną liczbę działań operacyjnych, które przyciągnęły uwagę opinii publicznej, zostały ukończone i poddane pełnej ocenie. W związku z tym istotne jest przeczytanie niniejszego sprawozdania łącznie ze Sprawozdaniem Komisji dotyczącym oceny i przyszłego rozwoju agencji Frontex [SEC(2008) 150/2], gdyŝ stwierdzeń i opisów inicjatyw Agencji zawartych w tym dokumencie nie powtórzono w sprawozdaniu ogólnym agencji Frontex za 2007 r. Sprawozdanie podzielone jest na cztery główne części. W części pierwszej rozwaŝono rozwój ram prawnych Agencji, opisano zarząd, jako organ zarządzający i na zakończenie sformułowano uwagi dotyczące zagadnień z zakresu stosunków zewnętrznych. Część druga zawiera ogólny przegląd danych finansowych, ich ocenę i związki z innymi kwestiami dotyczącymi wyników działania i zarządzania. W trzeciej części ujęto refleksje dotyczące rozwoju sytuacji pod względem zadań Agencji w 2007 r. W części końcowej zwrócono uwagę na działalność róŝnych jednostek agencji Frontex. 1 Rozporządzenie Rady (WE) nr 2007/2004 z dnia26 października 2004 r. ustanawiające Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej, Dz.U. L 349 z r., s. 1. 6/69

7 2. Ramy agencji Frontex i ich rozwój w 2007 r. Głównym celem działalności Agencji jest wzmocnienie bezpieczeństwa na granicach dzięki koordynacji działań podejmowanych przez państwa członkowskie w celu wdroŝenia wspólnotowych środków zarządzania granicami zewnętrznymi. Punktem wyjścia wszystkich działań Agencji jest przeprowadzenie analizy ryzyka, która przekształca się w produkty natury wywiadowczej udostępniane do wykorzystania klientom agencji Frontex. Frontex dokonuje oceny zagroŝeń, sprawdza słabe punkty i rozwaŝa konsekwencje. W ten sposób musi zrównowaŝyć zasoby i zagroŝenia oraz przypisać im odpowiednie priorytety, dzięki czemu moŝe zapewnić właściwość, skuteczność i efektywność koordynowanych działań. Frontex przede wszystkim koordynuje współpracę operacyjną państw członkowskich i krajów stowarzyszonych z grupą Schengen na zewnętrznych granicach państw członkowskich UE. Wzmacnia kontrolę i nadzór granic, zapewniając koordynację działań podejmowanych przez państwa członkowskie we wdraŝaniu środków zarządzania granicami zewnętrznymi. Aby wypełnić to zadanie, Agencja dąŝy do wdraŝania rozwiązań systemowych umoŝliwiających lepszą alokację zasobów, zarówno własnych, jak i naleŝących do państw członkowskich. Kolejne zadanie agencji Frontex polega na udzielaniu pomocy państwom członkowskim w szkoleniu funkcjonariuszy krajowych straŝy granicznych, w tym równieŝ w ustanawianiu wspólnych standardów szkoleniowych. Agencja przyczynia się do podniesienia stopnia profesjonalizmu funkcjonariuszy straŝy granicznych państw członkowskich, zapewniając w ten sposób lepsze funkcjonowanie systemu zintegrowanego zarządzania granicami. Wspólna podstawa programowa (CCC), rozwijana przez Agencję w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, stanowi jedno z najwaŝniejszych narzędzi normalizacji procesu szkolenia. Program ten jest pierwszym znormalizowanym programem szkoleniowym, przeznaczonym do podstawowego szkolenia funkcjonariuszy straŝy granicznych w całej Europie. Następnym zadaniem Agencji jest śledzenie osiągnięć w badaniach naukowych istotnych z perspektywy kontroli i nadzoru granic zewnętrznych. W ten sposób Frontex wzmacnia moŝliwości kontroli granic, jakimi dysponują instytucje straŝy granicznych w państwach członkowskich. Przekazuje im informacje o nowoczesnych, dostępnych technologiach i produktach oraz sprawia, Ŝe szczególne potrzeby organów władzy straŝy granicznych są odpowiednio uwzględniane w badaniach naukowych w dziedzinie bezpieczeństwa. Kolejnym istotnym aspektem, który naleŝy wziąć pod uwagę, jest kwestia interoperacyjności (nowych) technologii i produktów. Frontex zapewnił państwom członkowskim pomoc w sytuacjach wymagających zwiększonego wsparcia technicznego i operacyjnego na granicach zewnętrznych. W celu niezwłocznego reagowania na rozwój wydarzeń, Agencja musiała opracować wstępnie zlokalizowane i ustrukturyzowane pakiety szybkiej interwencji, których moŝna natychmiast uŝyć w danym regionie dla udzielenia pomocy jednemu lub kilku państwom członkowskim. Kolejne waŝne zadanie Agencji polega na zapewnieniu państwom członkowskim wsparcia niezbędnego podczas organizowania wspólnych działań dotyczących powrotów. Rola agencji Frontex w tych wspólnych działaniach koncentrowała się na udzielaniu pomocy państwom 7/69

8 członkowskim w ich organizowaniu. Szeroka interpretacja umoŝliwia Agencji odegranie bardziej aktywnej roli w tym względzie. Ponadto Frontex, wraz z ekspertami z państw członkowskich, określa najlepsze praktyki dotyczące uzyskiwania dokumentów podróŝnych i wydalania obywateli krajów trzecich nielegalnie przebywających w danym państwie. Lista zadań uległa zmianie w wyniku przyjęcia rozporządzenia (WE) nr 863/2007 z 11 lipca 2007 r., ustanawiającego mechanizm tworzenia zespołów szybkiej interwencji na granicy 2. Od tej pory jednym z głównych zadań Agencji jest wykorzystywanie zespołów szybkiej interwencji na granicach, na wniosek państwa członkowskiego będącego pod nagłą i wyjątkową presją. Zgodnie z nowym prawodawstwem funkcjonariusze straŝy granicznej wchodzący w skład zespołu szybkiej interwencji na granicy są uprawnieni do wykonywania wszelkich zadań i wykorzystywania wszelkich uprawnień do celów kontroli granicznych lub nadzoru granic zgodnie z kodeksem granicznym Schengen. Ponadto nowe ustawodawstwo odpowiednio wzmocniło status zaproszonych funkcjonariuszy. Zaproszeni funkcjonariusze, którzy uczestniczą we wspólnych działaniach i projektach pilotaŝowych pod patronatem Agencji, mają takie same zadania i uprawnienia do prowadzenia kontroli granicznych i nadzoru granic. W 2007 r. Agencja odnotowała kolejny wzrost liczby partnerów, w tym innych agencji UE/WE, krajów trzecich lub organizacji międzynarodowych, określiła obszary wspólnego zainteresowania i szukała najbardziej właściwych ram dla usprawnienia współpracy. W odniesieniu do otoczenia politycznego kluczową rolę odgrywało dalsze wzmacnianie południowych granic morskich UE. Na posiedzeniu Rady WSiSW w dniu 18 września 2007 r. Rada szczególnie podkreśliła wielkie znaczenie mandatu przyznanego Agencji z tego tytułu i zachęciła ją, państwa członkowskie i Komisję do kontynuowania rozwoju zintegrowanego podejścia do działań operacyjnych w zakresie kontroli granicznej i nadzoru granic, zwłaszcza na obszarach wysokiego ryzyka. Rada zachęciła Frontex i inne organizacje do określenia i wdroŝenia długoterminowych środków, obejmujących patrole morskie na południowych granicach zewnętrznych, jak równieŝ do zakończenia analizy przepisów prawa morskiego 3. Postępując zgodnie z zadaniem ustalonym w programie haskim, w 2007 r. Komisja rozpoczęła ocenę funkcjonowania Agencji w zakresie wypełniania przez nią podstawowych zadań. Praca ta będzie kontynuowana w 2008 r., w szczególności w oparciu o odpowiedni, przyjęty (w dniu 13 lutego 2008 r.) komunikat Komisji; niezbędna jest dalsza analiza środków pod kątem rozszerzenia i wzmocnienia niektórych zadań agencji Frontex. Nadal nie rozwiązano kwestii potwierdzenia statusu prawnego Agencji w odniesieniu do przywilejów i immunitetów przysługujących zarówno jej, jak i jej pracownikom. Negocjowanie umowy dotyczącej siedziby, potwierdzające treść Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich, które mają zastosowanie równieŝ do agencji Frontex 4, rozpoczęto w 2005 r. W związku z tym naleŝy dodać, Ŝe polski rząd ustnie obiecał pewne przywileje. Jednak obietnice te nie zmaterializowały się w postaci właściwej umowy o siedzibie Agencji. W związku ze słabym 2 Rozporządzenie (WE) nr 863/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające mechanizm tworzenia zespołów szybkiej interwencji na granicy oraz zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 2007/2004 w odniesieniu do tego mechanizmu i określające zadania i uprawnienia zaproszonych funkcjonariuszy (Dz.U. L 199 z r., s. 30). 3 Konkluzje Rady z dnia 18 września 2007 r. w sprawie dodatkowego wzmocnienia południowych granic morskich UE. 4 Art. 18 rozporządzenia ustanawiającego Frontex. 8/69

9 zaawansowaniem negocjacji w dziedzinie siedziby agencji Frontex w 2007 r., wymagany jest postęp i bardziej pozytywne podejście, prowadzące do zawarcia umowy w 2008 r Agencja Frontex i zarząd jako jej organ zarządzający W 2007 r. zarząd agencji Frontex zebrał się pięć razy. Podczas tych posiedzeń, a takŝe w ramach procedury pisemnej obowiązującej w nagłych przypadkach, zarząd przyjął w sumie 33 decyzje. Obok typowych decyzji dotyczących np. budŝetu rocznego i programu prac, podjęto decyzje tematyczne dotyczące zespołów szybkiej interwencji na granicy (RABIT). Zgodnie z uprawnieniami przyznanymi na mocy rozporządzenia (WE) nr 863/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady zarząd przyjął decyzje dotyczące profilu i łącznej liczby zespołów RABIT, przy czym ich liczebność ustalono na poziomie funkcjonariuszy straŝy granicznej. Ponadto w odniesieniu do RABIT zarząd przyjął decyzję w sprawie szczegółowych przepisów określających zasady wypłaty diet dziennych, przysługujących członkom zespołów RABIT w trakcie pełnienia obowiązków, szkolenia i ćwiczeń. W ciągu 2007 r. znacznie wzrosły moŝliwości operacyjne Agencji. Najpierw, na początku roku, podczas przyjmowania budŝetu ogólnego UE, organy budŝetowe podniosły rezerwę operacyjną o 12 mln euro, po czym latem Komisja udostępniła dodatkowe 7 mln euro. W związku z tym zarząd przyjął konieczne i zasadnicze zmiany w budŝecie i programie prac na 2007 r. W odniesieniu do współpracy zewnętrznej Agencji zarząd upowaŝnił dyrektora wykonawczego do negocjacji umów roboczych dotyczących regionu Bałkanów (mandat do prowadzenia negocjacji z Mołdawią, Gruzją i Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii) oraz Afryki (mandat do prowadzenia negocjacji z Egiptem i Republiką Zielonego Przylądka), jak równieŝ z odpowiednimi organizacjami międzynarodowymi (mandat do prowadzenia negocjacji z IOM, UNHCR, Interpolem i słuŝbą koordynującą pracę słuŝb granicznych w krajach WNP). Po przyjęciu przez zarząd program prac na 2008 r. poddano pod koniec 2007 r. całkowitemu przeglądowi, ze względu na znaczny wzrost zasobów finansowych. Po przyjęciu budŝetu ogólnego organy budŝetowe ponownie podniosły budŝet agencji Frontex o dodatkowe 30 milionów euro, co spowodowało konieczność opracowania skorygowanego programu prac (i budŝetu). W trakcie korekty wykonano pewne nowe kroki: najpierw zaproszono przedstawicieli członków zarządu na posiedzenie robocze w celu ułatwienia pilnego podjęcia decyzji, a następnie w listopadzie grudniu zaproszono przedstawicieli państw członkowskich i krajów stowarzyszonych z grupą Schengen na rozmowy dwustronne, poświęcone omówieniu ich oczekiwań i wstępnych warunków uczestnictwa w planowanych działaniach. PoniewaŜ te nowe posunięcia okazały się bardzo uŝyteczne i u wszystkich zyskały wysoką ocenę, zaproponowano włączenie ich do cyklu planowania Agencji Agencja Frontex i jej partnerzy współpraca z krajami partnerskimi spoza UE, Europolem i innymi odpowiednimi organizacjami Zgodnie z mandatem udzielonym przez zarząd, Frontex przystąpił do negocjacji umów roboczych z 5 krajami (FYROM, Republiką Zielonego Przylądka, Egiptem, Mołdawią i Gruzją). Podpisał ponadto umowę roboczą z Ukrainą. W oparciu o istniejące umowy robocze Rosja i Ukraina zostały 9/69

10 zaproszone na 2 seminaria poświęcone zintegrowanemu systemowi zarządzania granicami i wzięły w nich udział. Ukraina uczestniczyła ponadto w 5 projektach pilotaŝowych agencji Frontex. Frontex, jako główny partner spośród agencji WSiSW szczególnie zaangaŝowanych w opracowywaną przez Europol ocenę zagroŝenia przestępczością zorganizowaną (OCTA), pogłębił swą współpracę z Europolem. Nawiązał teŝ ściślejsze więzi z innymi agencjami UE zajmującymi się kwestiami sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa, takimi jak: EUROJUST, CEPOL, SITCEN oraz inne organy jak OLAF, Grupa Robocza ds. Współpracy Celnej (CCWP) oraz Grupa Zadaniowa Szefów Policji (EPCTF). Ustanowiono mechanizm koordynacji działań z drugą grupą powyŝszych agencji. Pogłębiono relacje z UNHCR i IOM. Od czasu przydzielenia przez UNHCR oficera łącznikowego przy agencji Frontex w Warszawie ma miejsce systematyczna wymiana informacji z tym organem. Agencja uczestniczyła w kilku działaniach zorganizowanych przez UNHCR, w tym w wydarzeniu towarzyszącym organizowanym przez Komitet Wykonawczy UNHCR, poświęconym międzynarodowej ochronie oraz poszukiwaniom i ratownictwu morskiemu. W oparciu o konkluzje Rady z września 2007 r. trzy organizacje wspólnie debatowały nad sposobami zwiększenia operacyjności współpracy. Rozwinięto równieŝ współpracę z organizacjami międzynarodowymi działającymi w dziedzinie migracji i zarządzania granicami, takimi jak ICMPD lub IOM, na poziomie projektowym. Ponadto Agencja zbadała moŝliwości lub nawiązała partnerskie kontakty z nowymi organizacjami i agencjami zajmującymi się określonymi obszarami działania wchodzącymi w zakres jej mandatu, które omówiono w odpowiednich rozdziałach. 10/69

11 3. Sprawy finansowe i inne zagadnienia dotyczące zarządzania 3.1. Niestabilny budŝet Agencji Frontex Rok budŝetowy 2007 był pierwszym pełnym rokiem finansowej niezaleŝności Agencji. Z finansowego punktu widzenia 2007 r. moŝna określić mianem roku gwałtownego wzrostu. W grudniu 2006 r. organy budŝetowe podjęły decyzję o zwiększeniu budŝetu Agencji o 12 mln euro w porównaniu ze wstępnym projektem budŝetu, ale zdecydowały teŝ o zamroŝeniu tej podwyŝki do czasu spełnienia szeregu warunków. PowyŜszą kwotę w pełni udostępniono dopiero pod koniec czerwca 2007 r., więc dopiero od tego czasu mogła być wykorzystywana na pokrycie kosztów działalności (operacyjnej). W sierpniu 2007 r. Komisja udostępniła kolejną kwotę na działalność operacyjną, zwłaszcza na granicach morskich, w wysokości 7 mln euro. Udostępnienie tych kwot w chwili, gdy do końca roku budŝetowego pozostało 5 miesięcy, jest istotnym czynnikiem wpływającym na poziom (nie) automatycznego przeniesienia zatwierdzonych wydatków na rok budŝetowy Większemu budŝetowi towarzyszył wzrost liczby pracowników o 57 osób. Pod koniec 2007 r. nieobsadzone pozostało tylko jedno stanowisko (z 49) przewidziane w planie zatrudnienia; w pozostałych kategoriach pracowników (pracownicy kontraktowi i oddelegowani eksperci krajowi) nieobsadzonych było tylko 8 stanowisk (w tym ekspertów: 6; pracowników kontraktowych: 2). Łączny budŝet (w euro) 2006 r r Struktura budŝetu (w euro) 2006 r. BudŜet przyjęty przez organ budŝetowy Korekta nr 1 (sierpień) BudŜet po uwzględnieni u korekty nr 1 Korekta nr 2 (listopad) BudŜet po uwzględnien iu korekty nr 2 Dotacja KE Inne przychody (Wielka Brytania/ Irlandia, kraje stowarzyszone z grupą Schengen) / Razem W listopadzie 2006 r. Parlament Europejski przekazał Agencji dodatkową kwotę w związku z zapotrzebowaniem na dodatkowe fundusze na pokrycie wydatków administracyjnych. Przy wprowadzaniu drugiej korekty Agencja zmieniła równieŝ kwoty w pozycji inne przychody, tak, 11/69

12 aby odzwierciedlały rzeczywistą sytuację w 2006 r. Umowa z krajami stowarzyszonymi z grupą Schengen (SAC) nie była jeszcze podpisana, nie przewidziano więc Ŝadnych płatności z tego tytułu. Pod uwagę wzięto jedynie kwotę przekazaną przez Wielką Brytanię r. Wstępny projekt budŝetu złoŝony przez Komisję Wzrost zaproponowany przez PE BudŜet przyjęty przez organ budŝetowy Korekta nr 1 (sierpień) BudŜet po uwzględnien iu korekty nr 1 Dotacja KE Inne przychody (Wielka Brytania/ Irlandia, kraje stowarzyszone z grupą Schengen) / / Razem , 000 euro z kwoty , 000 euro przeznaczono na rezerwę, uwolnioną dopiero w połowie 2007 r. W wyniku obaw wyraŝanych przez kilka państw członkowskich wobec zdolności Agencji do reagowania na presję wywieraną na granice morskie, w trakcie posiedzenia Rady WSiSW w dniach czerwca 2007 r. Komisja ogłosiła, Ŝe zbada moŝliwość zwiększenia budŝetu Agencji. W sierpniu 2007 r. Komisja przyznała Agencji dodatkową kwotę 7 mln euro. Podział rocznego budŝetu na wydatki administracyjne i operacyjne euro % euro % 2006 r. Administracyjne/operacyjne , , r. Administracyjne/operacyjne , , Inne zagadnienia dotyczące zarządzania i wyników NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe wdroŝenie w Agencji systemu ABAC, które rozpoczęto w 2006 r., zakończyło się w 2007 r. i system stał się obowiązkowym narzędziem stosowanym w obiegu finansowym. Zmiana procedur wewnętrznych, ale przede wszystkim wprowadzenie raportu wyjątków, jako narzędzia monitorowania sprawiło, Ŝe błędy popełnione w trakcie wykonywania działań finansowych stały się łatwiej dostrzegalne. W skrócie moŝna stwierdzić, Ŝe raport wyjątków systemu finansowego wykazuje stosunkowo wysoki udział (30%) zobowiązań opiewających na kwoty powyŝej euro. ChociaŜ liczba 21 wygląda raczej niepozornie na tle ogólnej liczby zobowiązań (1 067), wskazuje na obszar wymagający poprawy i zacieśnienia reŝimu kontroli. W nadchodzącym roku Agencja wprowadzi środki zmierzające do obniŝenia do dopuszczalnego poziomu liczby działań wiąŝących się ze sprawami finansowymi i zasobami ludzkimi, przede wszystkim dzięki wprowadzeniu w procesach wewnętrznych zmian zmierzających do przezwycięŝenia takich słabych punktów, jak ograniczone doświadczenie w wykonywaniu nowych zadań lub obsłudze nowego systemu. 12/69

13 Przyglądając się wdroŝeniu i stosowaniu norm kontroli wewnętrznej w celu skutecznego zarządzania naleŝy stwierdzić, Ŝe w porównaniu z 2006 r. sytuacja nie uległa większym zmianom. Dla organizacji w fazie rozruchu osiągnięcie wyŝszego poziomu dojrzałości było trudne, gdyŝ ze względu na ustanowienie i zmianę priorytetów w ciągu roku konieczne było wprowadzenie oszczędności. Zmiany zapotrzebowania klientów zmusiły Agencję do przesunięcia środków, co pociągnęło za sobą spowolnienie postępów w innych obszarach, przede wszystkim tych, w które była juŝ zaangaŝowana. Ponadto w małej i jednorodnej organizacji wprowadzenie róŝnego rodzaju standardów jest łatwiejsze. W 2007 r. Agencja powiększyła swoje zasoby ludzkie znacznie szybciej niŝ przewidywano, ale miała do dyspozycji znacznie większe środki finansowe. ChociaŜ z operacyjnego punktu widzenia poprawiło to jej pozycję, stało się równieŝ wyzwaniem dla jej zdolności do dalszego wdraŝania norm kontroli w celu osiągnięcia wyŝszego poziomu dojrzałości w sferze zarządzania. To stwierdzenie powinno wyjaśniać brak postępu, ale nie naleŝy go postrzegać, jako usprawiedliwienie powolnego wdraŝania norm kontroli. Dyrekcja Agencji jest w pełni świadoma istniejących luk, nie moŝe więc uwaŝać agencji Frontex za organizację o zaawansowanym poziomie kontroli wewnętrznej. W tym względzie w 2008 r. poziom odniesienia zostanie podniesiony. 13/69

14 4. Sytuacja w 2007 r. z punktu widzenia analizy ryzyka agencji Frontex RozwaŜając działania podejmowane przez Agencję w 2007 r. naleŝy pamiętać o uwzględnieniu sytuacji w jej otoczeniu zewnętrznym, jak równieŝ kontekstu zadaniowego. Zwłaszcza, Ŝe zadania operacyjne i administracyjne wypełniane przez Frontex w zakresie koordynacji współpracy operacyjnej na zewnętrznych granicach państw członkowskich UE mają bezpośredni związek z tą sytuacją. W tym miejscu uwzględniono jedynie wyniki pierwszego etapu analizy ryzyka przeprowadzonej przez Agencję (gromadzenie danych, ich zestawianie i walidacja), bez nawiązywania do wyników pozostałych etapów (tworzenie hipotezy i wydawanie zaleceń), gdyŝ jest to przedmiotem innych produktów, takich jak roczna lub dostosowana i taktyczna ocena ryzyka. W odniesieniu do analizy ryzyka analiza i zalecenia opracowane przez Jednostkę ds. Analizy Ryzyka agencji Frontex stanowiły jeden z najwaŝniejszych produktów, który w 2007 r. umoŝliwił Agencji dodanie wartości społecznej do danych przekazywanych klientom. Dostarczanie danych wywiadowczych wykraczających poza zakres krajowej, a nawet wirtualnej zewnętrznej granicy Unii Europejskiej to obszar działalności, na który Frontex wkroczył jako pierwszy. W przypadku organizacji tak jak Frontex skupionej na wywiadzie tego typu produkt analizy umoŝliwia proaktywne wykonywanie zadań z zakresu koordynacji działań operacyjnych na zewnętrznych granicach państw członkowskich Unii Europejskiej. Ma on podwójne zastosowanie, gdyŝ dostarcza równieŝ istotnych danych wejściowych właściwym organom władz krajowych zarządzających granicami w państwach członkowskich; dane te są pomocne w procesie proaktywnego podejmowania decyzji operacyjnych i taktycznych dotyczących bezpieczeństwa granic. Nielegalna migracja na zewnętrznych granicach UE w 2007 r. W 2006 r. wszystkie państwa członkowskie i kraje stowarzyszone z grupą Schengen (SAC) donosiły o spadkowej tendencji w nielegalnej migracji na ich granicach zewnętrznych. W 2007 r. ogólny obraz nie jest tak jednoznaczny; Hiszpania, Niemcy, Węgry i Słowenia nadal zgłaszały malejące liczby, podczas gdy Francja, Grecja, Litwa i Czechy odnotowały wzrost (rys. 1). Największą liczbę wykrytych przypadków zgłoszono w Grecji, we Włoszech, w Hiszpanii i we Francji, gdzie stanowiły one w sumie 80 procent całkowitej liczby wykrytych przypadków. Przy uwzględnieniu faktu, Ŝe od 2007 r. obywatele Rumunii i Bułgarii nie są ujmowani w danych statystycznych dotyczących migracji, sytuacja ogólna wykazuje status quo lub nieznaczną tendencję wzrostową. Podobną sytuację zaobserwowano w 2005 r., gdy obywatele dziesięciu nowych państw członkowskich przestali być klasyfikowani w oficjalnych danych statystycznych, jako nielegalni migranci. Wydaje się, Ŝe szczególnie wzrasta nacisk na granice powietrzne i lądowe. Sytuacja ogólna na granicy morskiej poprawiła się, a liczba wykrytych nielegalnych migrantów spadła. Liczba przypadków wykrytych na granicy morskiej Hiszpanii spadła o 70 procent w porównaniu z 2006 r.. Włochy odnotowały prawie wykrytych przypadków, co stanowi wzrost o 13 procent. RównieŜ Grecja zgłosiła wyŝszą liczbę przypadków; odnotowała ostry wzrost 14/69

15 o 170 procent, do około wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy. PowaŜny niepokój nadal budzi sytuacja na południowej granicy morskiej. W 2007 r., na podstawie liczby wykrytych przypadków i zatrzymań nielegalnych migrantów, następujące obszary Europy uznano za dotknięte nielegalną migracją w wysokim stopniu: granice lądowe w Europie Południowo-Wschodniej, szczególnie greckoalbańska i grecko-turecka; granice powietrzne w Europie Północnej i Zachodniej, szczególnie we Francji; granice morskie w Europie Południowej i Południowo-Wschodniej, szczególnie granica morska między Grecją i Turcją oraz wybrzeŝe Włoch. Rys. 1: Liczba nielegalnych przekroczeń granicy w poszczególnych państwach członkowskich w 2007 r. 15/69

16 Liczba wykrytych przypadków nielegalnego wjazdu * Państwo Granice członkowskie Razem Zmiana lądowe Granice powietrzne Austria Granice morskie Belgia Bułgaria Czechy Cypr Dania Estonia Finlandia 98 x Francja Niemcy Grecja Węgry Irlandia* Włochy Łotwa Litwa Luksemburg 2 x 2 Malta x Holandia Norwegia 481 x Polska Portugalia Rumunia Słowacja Słowenia Hiszpania Wielka Brytania Razem Legenda: + wzrost; spadek; x bez zmian; * 5 15% ** 15 30% *** >30% * Niniejsza tabela ma charakter tymczasowy i zawiera dane przekazane przez państwa członkowskie do lutego Skonsolidowane zebrane dane łączne zostaną zaprezentowane w dorocznej ocenie ryzyka, rozpowszechnianej w czerwcu 2008 r. ** Dane dotyczące Irlandii odnoszą się tylko do okresu lipiec grudzień 2007 r. Raporty wskazują, Ŝe osobami najczęściej nielegalnie przekraczającymi zewnętrzną granicę UE byli obywatele Albanii. Miało to miejsce przede wszystkim wzdłuŝ zewnętrznej granicy lądowej między Grecją i Albanią. Drugie miejsce zajmują obywatele Iraku, których wykryto na wszystkich zewnętrznych granicach Grecji i na granicach powietrznych róŝnych państw członkowskich. Trzecią pod względem liczebności grupę wykrytych migrantów stanowili nielegalni migranci z Maroka, najczęściej wykrywani na granicach morskich, ale równieŝ na granicy lądowej między Hiszpanią i Marokiem. Obywateli Afganistanu, Egiptu, Algierii, Erytrei i Somalii wykrywano na granicach morskich, natomiast nielegalnych migrantów z Palestyny, Pakistanu i Serbii przede wszystkim na granicach lądowych. Obywateli Chin wykrywano głównie na granicach powietrznych, kolejną pozycję zajęli Brazylijczycy. 16/69

17 W sumie w 2007 r obywateli krajów trzecich odmówiono wjazdu na terytorium UE. Większość tych odmów miała miejsce na granicach lądowych i powietrznych. Największą liczbę odmów odnotowano w Polsce, następne miejsca zajęły Francja, Hiszpania i Wielka Brytania. Większość odmów wjazdu stanowiły odmowy udzielone obywatelom krajów trzecich graniczących z UE. Głównym wyjątkiem były odmowy udzielone ponad obywateli Brazylii. Państwa członkowskie zgłosiły ponad wykrytych przypadków nielegalnego pobytu. Największą ich liczbę ponad zgłosiły Włochy. Większość państw członkowskich zgłosiła przypadki nielegalnego pobytu jedynie w głębi kraju, a nie w punktach kontroli wyjazdowej. Większość wykrytych nielegalnych migrantów pochodziła z krajów sąsiadujących, z Afryki Północnej, z obszarów długotrwałych konfliktów lub z najgęściej zaludnionych krajów świata. W 2007 r. państwa członkowskie odnotowały prawie wniosków o udzielenie azylu. Spośród nich najwięcej prawie zgłoszono w Szwecji, następne miejsca zajęły Grecja i Wielka Brytania (po wniosków w kaŝdym z tych krajów). W Belgii i w Polsce zgłoszono ponad wniosków, natomiast w pozostałych państwach członkowskich poniŝej Większość wniosków o udzielenie azylu złoŝyli obywatele Iraku (35 000), kolejną grupę stanowili obywatele Federacji Rosyjskiej. W państwach członkowskich zatrzymano ponad obywateli krajów trzecich posługujących się fałszywymi lub sfałszowanymi dokumentami podróŝy. Przytłaczającą większość z nich stanowili obywatele Mołdawii, Ukrainy, Iraku, Chin i Nigerii. Ponad połowę z nich zatrzymano na granicach powietrznych, a jedną trzecią na granicach lądowych. Największą ich liczbę zgłosiły: Francja, Węgry, Wielka Brytania i Włochy. Nielegalni migranci najczęściej posiadali fałszywe dokumenty podróŝne francuskie i włoskie, jak równieŝ rumuńskie i bułgarskie. W 2007 r. władze straŝy granicznych państw członkowskich wykryły ponad pośredników. Jedną trzecią z nich stanowili obywatele UE. 17/69

18 5. NajwaŜniejsze działania operacyjne 5.1. Ogólne uwagi dotyczące działań operacyjnych Celem ogólnym jest inicjowanie, planowanie, wdraŝanie i koordynowanie wspólnych działań przeprowadzanych w oparciu o dane wywiadowcze, jak równieŝ opracowywanie najlepszych praktyk. Łącznie prowadzi to do wzmocnienia bezpieczeństwa na zewnętrznych granicach lądowych, morskich i powietrznych w sposób efektywny kosztowo. W poniŝszych tabelach zestawiono wyniki działań operacyjnych prowadzonych przez Frontex w 2007 r., w porównaniu z wynikami z 2006 r. Pozwala to zauwaŝyć znaczny wzrost liczby wspólnych działań operacyjnych oraz utrzymanie liczby projektów pilotaŝowych na takim samym poziomie, jak w roku poprzednim. Interesujący jest fakt, Ŝe mimo nieznacznego wzrostu łącznej liczby państw członkowskich uczestniczących w działaniach operacyjnych Agencji, nastąpił spadek liczby działań operacyjnych inicjowanych i prowadzonych przez państwa członkowskie. MoŜna to uznać za wskaźnik wzrostu świadomości i akceptacji przez państwa członkowskie działań koordynowanych przez Frontex, w sposób oczywisty opartych na dobrze dostosowanych propozycjach wspólnych inicjatyw operacyjnych. To sprawiło, Ŝe państwa członkowskie nie widziały potrzeby prowadzenia dodatkowych czynności interwencyjnych. Spadek liczby obywateli krajów trzecich przechwyconych/zatrzymanych podczas wspólnych działań operacyjnych naleŝy postrzegać, jako wynik zastosowanej taktyki operacyjnej (inicjowanie działań interwencyjnych poza terytorium państw członkowskich, a nawet na terytorium współpracujących krajów trzecich). Sprawy ogólne Liczba wspólnych działań operacyjnych z inicjatywy agencji Frontex 2006 r r. A Granice morskie 1 6 B Granice lądowe 1 10 C Granice powietrzne 3 6 D RóŜne rodzaje granic 3 4 Łączna liczba wspólnych działań operacyjnych z inicjatywy państw członkowskich 2006 r r. A Granice morskie 4 1 B Granice lądowe 0 0 C Granice powietrzne 0 0 D RóŜne rodzaje granic 0 0 Łączna liczba państw członkowskich uczestniczących we wspólnych działaniach operacyjnych 2006 r r. A Granice morskie B Granice lądowe /69

19 C Granice powietrzne D RóŜne rodzaje granic Liczba obywateli krajów trzecich przechwyconych/zatrzymanych podczas wspólnych 2006 r r. działań operacyjnych A Granice morskie B Granice lądowe C Granice powietrzne Liczba projektów pilotaŝowych z inicjatywy Agencji 2006 r r. A Granice morskie 3 2 B Granice lądowe 2 5 C Granice powietrzne 0 2 D RóŜne rodzaje granic 1 2 Liczba państw członkowskich uczestniczących w projektach pilotaŝowych 2006 r r. A Granice morskie B Granice lądowe Wszystkie Wszystkie C Granice powietrzne 0 8 D RóŜne rodzaje granic Wszystkie Wszystkie Państwa członkowskie uczestniczące w przynajmniej jednej wspólnej operacji lub projekcie pilotaŝowym 2006 r r. Wszystkie Wszystkie BudŜet przeznaczony na działania operacyjne i projekty pilotaŝowe Łączna kwota przeznaczona na działania operacyjne (w porównaniu z ogólnym budŝetem operacyjnym tytuł 3) z podziałem na 2006 r r. euro % euro % A Granice morskie , ,6 B Granice lądowe , ,2 C Granice powietrzne , ,0 Łączne zobowiązania finansowe na wspólne działania operacyjne (w 2006 r r. euro) z podziałem na Granice morskie 7 943, Granice lądowe Granice powietrzne RóŜne rodzaje granic /69

20 Łączne zobowiązania finansowe na projekty pilotaŝowe 2006 r r. Granice morskie Granice lądowe Granice powietrzne RóŜne rodzaje granic /69

21 5.2. Wspólne działania operacyjne granice morskie Roczny program prac na 2007 r. wyniki 3 wspólne działania operacyjne w pierwszej połowie roku i 3 4 wspólne działania operacyjne w drugiej połowie roku, przeprowadzone na róŝnych obszarach geograficznych w oparciu o analizę ryzyka; Zakończenie studium wykonalności dotyczącego nadzorowania południowych granic morskich UE (BORTEC) w połowie roku; Opracowanie projektów pilotaŝowych w oparciu o studium wykonalności dotyczące sieci śródziemnomorskich patroli przybrzeŝnych; Zakończenie w drugiej połowie roku projektu pilotaŝowego dotyczącego zasad prowadzenia wywiadu na morzu; 1 2 projekty pilotaŝowe dotyczące najlepszych praktyk. Przegląd wspólnych działań operacyjnych w 2007 r. HERA MINERVA 6 NAUTILUS HERMES 8 INDALO 2007 POSEIDON ZEUS 10 Państwo(-a) członkowskie DE, ES, FR, IT, LU, NL, PT, SE, UK AT, BE, DE, ES, FR, IT, NL, PL, PT, RO, UK 1) DE, ES, FR, GR, IT, MT. 2) DE, FR, IT, MT, PT, RO, UK DE, ES, FR, GR, IT, PT, RO, UK BG, CY, DE, ES, FR, GR, IT, MT, PT, RO 1) AT, BG, DE, FR, GR, IT, LV, MT, UK 2) AT, BG, DE, ES, GR, IT, MT, UK 3) AT, BG, CY, DE, FR, GR, IT, MT, NL, PT, RO, SE, UK BE, CY, DE, FI, GR, IT, LV, NL, PL, PT, RO, SE, UK Zobowiązania (euro) bardziej szczegółowe informacje zawarto w sprawozdaniu Komisji dotyczącym oceny i przyszłego rozwoju Agencji Frontex dane statystyczne, SEC(2008) 150/2, s jw. s jw. s jw. s połączone wspólne działanie operacyjne lub projekt pilotaŝowy, jw. s bardziej szczegółowe informacje na temat połączonego wspólnego działania operacyjnego lub projektu pilotaŝowego zawarto w sprawozdaniu Komisji dotyczącym oceny i przyszłego rozwoju Agencji Frontex dane statystyczne, SEC(2008) 150/2, s /69

22 Przegląd wspólnych działań operacyjnych w 2007 r. HERA III Państwo(-a) członkowskie DE, ES, FR, IT, LU, MT, PT, RO Zobowiązania (euro) Przegląd projektów pilotaŝowych w 2007 r. BORTEC/EPN 2007 REM Państwa członkowskie BG, CY, ES, FR, GR, IT, MT, PT, RO, SI BG, CY, DE, EE, ES, FI, FR, GR, IT, LV, LT, MT, PL, PT, RO Zobowiązania (euro) Nazwa projektu, wspólnego działania operacyjnego lub innej grupy czynności Cel i rezultaty przekazane klientowi Czas trwania i termin INDALO 2007 HERA III Celem ogólnym była koordynacja współpracy operacyjnej państw członkowskich w zakresie zarządzania granicami zewnętrznymi przez organizowanie wspólnych patroli z wykorzystaniem środków zapewnionych przez państwa członkowskie, na z góry określonych obszarach, w celu zwalczania nielegalnej imigracji przez zewnętrzne granice morskie, skierowanej na terytorium UE z krajów Afryki Północnej z zejściem na ląd w Hiszpanii. Rezultaty: Łączna liczba przypadków 27. Liczba wykrytych nielegalnych imigrantów 343. Liczba aresztowanych pośredników 6. Celem ogólnym była koordynacja współpracy operacyjnej państw członkowskich w zakresie zarządzania granicami zewnętrznymi przez organizowanie wspólnych patroli z wykorzystaniem środków zapewnionych przez państwa członkowskie, na z góry określonych obszarach, Łącznie: 5 miesięcy Faza operacyjna: 22 dni Łącznie: 12 miesięcy Fazy operacyjne: 59 dni 22/69

23 w celu zwalczania nielegalnej migracji przez zewnętrzne granice morskie, skierowanej na terytorium UE z krajów Afryki Zachodniej z zejściem na ląd na Wyspach Kanaryjskich. BORTEC/EPN (europejska sieć patroli) 2007 Rezultaty: Łączna liczba przypadków 31. Liczba przechwyconych nielegalnych imigrantów Liczba zawróconych nielegalnych imigrantów Celem ogólnym było ustanowienie europejskiej sieci patroli (EPN) jako elementu stałej koncepcji bezpieczeństwa granic regionalnych w odniesieniu do południowych zewnętrznych granic morskich. Sieć umoŝliwia synchronizację krajowych środków państw członkowskich i ich integrację w ramach wspólnych działań na poziomie europejskim. Działaniami EPN wspólnie zarządzają państwa członkowskie w regionie, a funkcje koordynacyjne pełni Frontex. Konkretnym celem projektu jest rozwijanie, wspólnie z państwami członkowskimi: Bułgarią, Cyprem, Francją, Grecją, Hiszpanią, Maltą, Portugalią, Rumunią, Słowenią i Włochami, europejskiej sieci patroli przez ustanowienie krajowych ośrodków koordynacji (NCC), a takŝe kontynuacja bieŝących działań patrolowych, rozszerzanie ich zasięgu na kolejne obszary i działania, umoŝliwiające wprowadzenie systemu zintegrowanego zarządzania granicami. styczeń grudzień Rezultaty: Na pierwszym etapie projektu powołano sieć EPN w oparciu o działania patrolowe państw członkowskich na określonych obszarach Morza Śródziemnego 23/69

24 BieŜące koszty eksploatacji środków (REM) i Oceanu Atlantyckiego; w kaŝdym państwie członkowskim utworzono krajowy punkt kontaktowy w celu planowania, wdraŝania i prowadzenia wspólnych, stałych działań operacyjnych we współpracy z agencją Frontex. Na drugim etapie projektu rozwinięto EPN: ustanowiono strukturę organizacyjną i krajowe ośrodki koordynacji (NCC), wzmocniono współpracę i koordynację działań państw członkowskich uczestniczących w sieci, aby zapewnić ciągłość prowadzonych działań, w tym na otwartym morzu, wspólnie zaplanowanych i wdra- Ŝanych przez Frontex i państwa członkowskie. Celem ogólnym było stworzenie wspólnych przepisów i procedur obliczania dziennych bieŝących kosztów eksploatacji róŝnego rodzaju środków (statków i łodzi patrolowych, helikopterów i samolotów) biorących udział we wspólnych działaniach operacyjnych. Sposób obliczania stosuje się w odniesieniu do wyposaŝenia dostępnego w rejestrze CRATE; przyjmuje się go równieŝ za podstawę planowania i współfinansowania wspólnych działań. Rezultaty: Projekt REM ukończono w dniu 26 października 2007 r., a płynące z niego wnioski Agencja przedstawiła na spotkaniu zarządu w listopadzie 2007 r. styczeń grudzień 24/69

25 Opis wspólnego działania lub projektu pilotaŝowego na granicach morskich: NAUTILUS Środkowy obszar basenu Morza Śródziemnego i napływ migrantów na Maltę W sporządzonej przez Agencję analizie ryzyka południową granicę morską uznano za jeden z czterech głównych szlaków nielegalnej migracji na terytorium Unii Europejskiej. Z tego powodu co roku prowadzi się wzdłuŝ tej granicy serię wspólnych działań operacyjnych. W programie prac na 2007 r. Agencja zaplanowała przeprowadzenie dłuŝszych działań operacyjnych. Tego typu działania wieloetapowe prowadzone są w ciągu roku na róŝnych odcinkach zewnętrznych granic UE. Terminy prowadzenia poszczególnych etapów zawsze wyznaczane są w oparciu o opracowaną przez Agencję analizę ryzyka, określającą dla poszczególnych obszarów sezon szczytowy. Pierwszy etap operacji Nautilus 2007 przeprowadzono dniach 25 czerwca 27 lipca 2007 r. Wspólne działanie miało na celu wzmocnienie kontroli granicy morskiej na środkowym obszarze basenu Morza Śródziemnego przy wykorzystaniu środków technicznych kilku państw członkowskich, jak równieŝ udzielenie pomocy władzom Malty w przesłuchiwaniu imigrantów. W trakcie prowadzenia operacji wykorzystano zasoby pięciu państw członkowskich: zasoby powietrzne Niemiec i Francji oraz statki z Grecji, Hiszpanii i Malty. Do maltańskich zespołów przesłuchujących imigrantów dołączyli eksperci z Włoch i Francji. W obszarze objętym działaniami operacyjnymi podczas 13 akcji wykryto w sumie 401 migrantów. Kolejnych 63 migrantów wykryto przy uŝyciu środków zastosowanych poza obszarem działań operacyjnych. Z łącznej liczby migrantów 166 osób uratowano. Podczas etapu operacyjnego na Maltę dotarło 316 migrantów. Eksperci agencji Frontex przesłuchali 26% migrantów, którzy przybyli na Maltę. Byli wśród nich przede wszystkim obywatele Erytrei, Somali, Etiopii i Nigerii Wspólne działania operacyjne granice lądowe Roczny program prac na 2007 r. wyniki 2 3 wspólne działania w pierwszej połowie roku i 3 4 wspólne działania w drugiej połowie roku w obszarze geograficznym wyznaczonym na podstawie analizy ryzyka dotyczącej szlaków nielegalnej migracji; 1 wspólna operacja w oparciu o rozpoznane aktualne sposoby działania dotyczące sfałszowanych dokumentów; Ocena działalności punktów kontaktowych w pierwszej połowie roku i ich włączenie w drugiej połowie roku w ramy wspólnych zespołów wsparcia agencji Frontex; Kontynuacja projektu pilotaŝowego dotyczącego organizacji delegatów słuŝb granicznych w Europie, konferencja w drugim kwartale tego roku i dalsze wdraŝanie do końca roku; 1 2 projekty pilotaŝowe dotyczące najlepszych praktyk. 25/69