Nasz znak: DAP

Transkrypt

1 Nasz znak: DAP SPRAWOZDANIE OPISOWE Z DZIAŁALNOŚCI ARCHIWUM PAŃSTWOWEGO W TORUNIU W 2015 ROKU 1. ZASÓB ARCHIWALNY 1.1. Zmiany w rozmiarze zasobu archiwalnego ogółem. Zasób Archiwum składa się z: zespołów, j.a. o łącznym metrażu 6.532,17 mb., w tym: a. Archiwum Państwowe w Toruniu zespoły, j.a., 4.482,91 mb. b. Oddział we Włocławku zespoły, j.a., 2.049,26 mb. W tym zasób zewidencjonowany: a. Archiwum Państwowe w Toruniu zespołów, j.a., 4.112,48 mb. b. Oddział we Włocławku zespołów, j.a., 2.049,26 mb. Zasób Archiwum Państwowego w Toruniu w roku sprawozdawczym zwiększył się poprzez przyjęcie nowych zespołów i dopływy do zespołów już posiadanych. Archiwum przejęło łącznie 25 nowych zespołów i dopływów do zespołów już posiadanych, co stanowiło: j.a. = 73,74 mb. Dodatkowo dokonano następujących zmian w zasobie:

2 W Centrali: 1. W wyniku opracowania dokonano korekty rozmiaru zespołu 69/1344/0 Komenda Policji Państwowej na miasto Toruń z lat Rozmiar zespołu zwiększył się o 1 j.a. i 0,26 mb. 2. Podczas prac magazynowych odnaleziono jednostki należące do zespołu 69/1340/0 Komenda Powiatowa Policji Państwowej w Brodnicy z lat Rozmiar zespołu zwiększył się o 3 j.a., 0,01 mb. 3. Podczas prac przy przygotowaniu akt do digitalizacji dokonano przesunięcia z zespołu 69/1102/0 Urząd Stanu Cywilnego Bajerze z lat j.a., 0,02 mb. do zespołu 69/1153/0 Urząd Stanu Cywilnego Kijewo Królewski z lat Podczas kontroli ewidencji dokonano przesunięcia z zespołu 69/1146/0 Urząd Stanu Cywilnego Gwiździny z lat j.a., 0,01 mb. do zespołu 69/1213/0 Urząd Stanu Cywilnego Radomno z lat W Oddziale we Włocławku: 5. W trakcie porównywania inwentarza akt zespołu 71/63/0 Starostwo Powiatowe Włocławskie we Włocławku z lat ze stanem faktycznym odnaleziono niezgodność w liczbie 6 j.a.. Po korekcie rozmiar zespołu zwiększył się o 6 j.a. bez zmiany metrażu. 6. W wyniku opracowania dopływu do zespołu 71/144/0 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i Urząd Powiatowy we Włocławku z lat [ ] zauważono błąd w numeracji sygnatur. W wyniku korekty rozmiar zespołu zmniejszył się o 10 j.a. bez zmiany metrażu. 7. W wyniku skontrum przeprowadzonego w zespole 71/243/0 Księgi wieczyste i akta gruntowe z terenu byłego powiatu aleksandrowskiego z lat zauważono niezgodność stanu faktycznego z ewidencją. W wyniku korekty rozmiar zespołu zwiększył się o 10 j.a. bez zmiany metrażu. 8. W wyniku opracowania dopływu do zespołu 71/332/0 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i Urząd Powiatowy w Rypinie zespół złożony z lat [1946] [1976] odnaleziono 3 j.a. Rozmiar zespołu zwiększył się o 3 j.a., 0,03 mb. 9. W wyniku opracowania dopływu do zespołu 71/414/0 Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Rypinie z lat [1946] odnaleziono 9 j.a. Rozmiar zespołu zwiększył się o 9 j.a., 0,05 mb. 10. Podczas prac porządkowych nad dopływem do zespołu 71/420/0 Gminna Rada Narodowa Okalewo powiat rypiński z lat stwierdzono, że dopływ jest mniejszy o 2 j.a. Rozmiar zespołu zmniejszył się o 2 j.a., 0,02 mb. 11. Podczas prac porządkowych nad dopływem do zespołu 71/619/0 Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Aleksandrowie Kujawskim powiat aleksandrowski z lat odnaleziono 1 j.a. Rozmiar zespołu zwiększył się o 1 j.a., bez zmiany metrażu. 12. W wyniku skontrum zespołu 71/479/0 Landratura we Włocławku z lat stwierdzono niezgodność stanu zespołu o 1 j.a. Rozmiar zespołu zwiększył się o 1 j.a. bez zmiany metrażu. 13. Podczas prac przy opracowaniu zespołu 71/798/0 Gminna Rada Narodowa we Włocławku województwo włocławskie z lat dzielono jednostki, w wyniku czego rozmiar zespołu zwiększył się o 9 j.a. bez zmiany metrażu.

3 19. Podczas przekładania do pudeł bezkwasowych akt zespołu 71/1106/0 Prokuratura Powiatowa we Włocławku z lat [1944-] stwierdzono istnienie pustej obwoluty. Liczba j.a. zmniejszyła się o 1 j.a., natomiast metraż zespołu zwiększył się o 0,15 mb. 20. Podczas prac przy opracowaniu zespołu 71/1113/0 Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Mięsnego w Czerniewicach z lat [1981-] dzielono jednostki, w wyniku czego rozmiar zespołu zwiększył się o 17 j.a. bez zmiany metrażu. W wyniku opracowania zasób powiększył się o 47 j.a., 0,48 mb. Tabela nr 1 1 określenie czynnika liczba jednostek inwentarzowych liczba metrów liczba dokumentów elektroniczn. liczba plików rozmiar w GB dokumentów elektroniczn. 2 nabytki , , ubytki dokumentacji niearchiwalnej 4 materiałów archiwalnych 5 opracowanie zasobu (bez uwzględnienia zniszczonej dokumentacji niearchiwalnej) , Korekta ewidencji 20 0, inne (należy określić) inne (należy określić) RAZEM: , l.p Depozyty archiwalne. Tabela nr 2. Rozmiar depozytów Rozmiar depozytów ogółem Zmiany w rozmiarze depozytów w ciągu roku jednostki inw. metry jednostki inw. metry 1008 j.a., 2,90 mb. - Tabela nr 3. Ważniejsze depozyty określenie depozytu rozmiar depozytu j.inw. m. określenie okresu przechowywania

4 1.3. Zasób opracowany ogółem Na zasób opracowany składa się j.a., 2.474,52 mb. akt Archiwum Państwowego w Toruniu i j.a., 1.103,53 mb. akt Oddziału we Włocławku Tabela nr 4. Rozmiar zasobu opracowanego rodzaj materiału archiwalnego materiały metry bieżące jednostki inwentarzowe zasób opracowany ogółem liczba dokumentów elektronicznych liczba plików aktowe 3.578, dokumenty pergaminowe i papierowe dokumentacja rozmiar w GB techniczna materiały kartograficzne fotografie filmy nagrania dźwiękowe pieczęcie inne (należy określić) RAZEM: 3.578, Opracowanie zasobu archiwalnego w roku sprawozdawczym W 2015 r. opracowano całkowicie 122 zespoły. W Oddziale I Archiwum Państwowego w Toruniu opracowano metodą tradycyjną jedenaście zespołów: Cech kowali w Chełmnie z lat (3 j.a., 0,05 mb.), Cech krawców w Chełmnie z lat (3j.a., 0,05 mb.), Cech malarzy w Chełmnie z lat (12 j.a., 0,12 mb.), Cech młynarzy w Chełmnie z lat (8 j.a., 0,09 mb.), Cech pracowników budowlanych w Chełmnie z lat (98 j.a., 0,12 mb.), Cech rzeźników w Chełmnie z lat (92 j.a., 0,04 mb.), Cech siodlarzy w Chełmnie z lat (3 j.a., 0,04 mb.), Cech stolarzy w Chełmnie z lat (3 j.a. 0,06 mb.), Cech szewców w Chełmnie z lat (3 j.a., 0,04 mb.). Ponadto częściowo zinwentaryzowano akta zespołów: USC Grabie i USC Otłoczyn. Kontynuowano prace nad zespołem Towarzystwo Naukowe w Toruniu polegające na melioracji inwentarza. W Oddziale II opracowano dopływy do akt metrykalnych 110 zespołów urzędów stanu cywilnego i parafii rzymsko-katolickich o łącznym metrażu 1345 j.a., 25,57 mb. Kontynuowano prace przy opracowaniu akt zespołu Księgi i akta gruntowe sądów w Toruniu inwentaryzując 18 j.a., 0,68 mb. akt, Akta gruntowe sądów w Chełmnie - 29 j.a., 1,12 mb., Archiwum ksiąg wieczystych sądu w Brodnicy j.a.,2,24 mb., Archiwum ksiąg

5 wieczystych sądu w Wąbrzeźnie -10 j.a., 0,25 mb., Sąd Obwodowy w Brodnicy z lat j.a., 0,03 mb., Sąd Ziemski i Miejski w Brodnicy z lat j.a., 0,02 mb., Powiatowy Związek Cechów w Toruniu z lat j.a., 1,25 mb., Wojewódzka Rada Narodowa w Toruniu z lat j.a., 10,80 mb., Akta komisji wyborczych do rad narodowych z terenu województwa toruńskiego z wyborów przeprowadzonych w dniu r j.a., 0,26 mb. Wszystkie jednostki zostały wpisane do bazy danych IZA. Ponadto wprowadzono do bazy IZA inwentarze 6 zespołów archiwalnych (1.297 j.a.) oraz prowadzono prace porządkowe akt zespołu: Starostwo Powiatowe w Toruniu z lat formując z luzów 150 j.a. W Oddziale Włocławskim opracowano 3 zespoły metodą uproszczoną: Gminna Rada Narodowa we Włocławku z lat j.a., 2,23 mb., Prokuratura Powiatowa we Włocławku z lat [1944-] j.a.,4,87 mb. oraz Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Mięsnego w Czerniewicach z lat [1981-] ja., 0,60 mb. Ponadto opracowano dopływy do 27 już opracowanych zespołów Starostw i Wydziałów Powiatowych, Prezydiów Powiatowych i Miejskich Rad Narodowych Powiatowych Urzędów Ziemskich, Gminnych Rad Narodowych, Powiatowych Biur Geodezji i Urządzeń Rolnych i akt notariuszy w ilości: 531 j.a., 5,37 mb. oraz dopływy do 59 zespołów akt metrykalnych wyznania rzymskokatolickiego, ewangelickiego i mojżeszowego w ilości 104 j.a., 1,39 mb. W Oddziale dokonano również przekwalifikowania dokumentacji kat. B-50 na kategorię A. Dokumentacja ta była ujęta już w inwentarzach 6 zespołów. Tym samym zasób opracowany powiększył się o 825 j.a., 4,01 mb. W 2015 roku opracowano całkowicie 44,75 mb. co stanowi: j.a., w tym: a. w Archiwum Państwowym w Toruniu: 26,18 mb, j.a. b. w Oddziale we Włocławku: 18,57 mb., j.a. Ponadto w Archiwum Państwowym w Toruniu zinwentaryzowano 936 j.a., 18,13 mb. Tabela nr 5. Bieżące opracowanie całkowite oraz bieżąca inwentaryzacja 1 rodzaj materiału opracowano całkowicie Zinwentaryzowano archiwalnego metry jednostki inw. metry jednostki inw. 2 materiały aktowe 44, , dokumenty pergaminowe i papierowe dokumentacja techniczna materiały kartograficzne fotografie filmy nagrania 8 dźwiękowe pieczęcie inne

6 11 RAZEM: 44, , Wpływ na mniejsze, niż w poprzednim roku opracowanie miało niewątpliwie zaangażowanie większości pracowników w realizację projektu Źródła genealogiczne mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego. Prace związane z przygotowaniem akt do digitalizacji (sprawdzanie i uzupełnianie baz danych, zaznaczanie stron pustych, sporządzanie metryczek i spisów akt przekazanych do pracowni digitalizacji, sprawdzanie akt po digitalizacji) pochłonęły bardzo dużo czasu i energii pracowników i ograniczyło wykonywanie innych zadań, w tym opracowania Zasób w toku opracowania Tabela nr 6 nazwa zespołu rok początkowy oraz przewidywany rok końcowy opracowania 1 Wojewódzka Rada Narodowa w Toruniu P.P. Pracownie Konserwacji Zabytków w Toruniu z lat Księgi i akta gruntowe sądów w Toruniu Starostwo Powiatowe w Toruniu Kujawskie Zakłady Koncentratów Spożywczych we Włocławku

7 2. TECHNICZNE ZABEZPIECZENIE ZASOBU 2.1. Konserwacja właściwa. Tabela nr 7. Prace konserwatorskie L P rodzaj prac konserwatorskich Konserwacja pełna: oczyszczenie powierzchni na sucho (mechanicznie gumkami różnej twardości), mycie kart kąpiele statyczne z dod. detergentu, mycie pędzlem pod bieżącą wodą z dodatkiem piany z mydełka Canpac; planirowanie kart przeklejenie klejem (MC z buforem ph); uzupełnianie ubytków papieru na maszynie; podklejanie pęknięć i rozdarć bibułką na klej skrobiowy; oczyszczanie fragmentów kart pergaminowych z oprawy księgi Konserwacja pełna: oczyszczanie mechaniczne powierzchni na sucho, mycie i odkwaszanie w kąpieli (dot. kart papierowych), uzupełnianie ubytków (ręcznie), podklejanie pęknięć i rozdarć, prostowanie pergaminów, oczyszczanie powierzchni pieczęci, podklejanie luźnych fragmentów pieczęci Konserwacja pełna: czyszczenie i mycie kart, rekonstrukcja II części bloku, szycie bloku na 6 podwójnych zwięzów wykonanych z podwójnych sznurków, zawieszenie bloku na zrekonstruowanych okładzinach, naklejenie poddanej zabiegom oczyszczania, dogarbowywania, natłuszczania i uzupełnionej łatkami skórzanej oprawy; rekonstrukcja skórzanych wiązań. Konserwacja zachowawcza z elementami pełnej. Oczyszczenie i podklejenie taśmą Neschen 12 kart w bloku. Demontaż zniszczonych okładzin, przyklejenie grzbietu i zawieszenie nowych rodzaje obiektów Księga rękopiśmienna na papierze czerpanym zdemontowany blok bez oprawy, 2 arkusze rękopisu na pergaminie Akta m. Grudziądza, sygn. 8, Księga kamlarska Rękopis na pap. czerpanym i pergaminie z pieczęciami sygnetowymi Archiwum Sczanieckich z Nawry, sygn listy Anny Wazówny Księga rękopiśmienna na papierze czerpanym; szyta na 6 pasków skórzanych, oprawaskóra tłoczna na ślepo, centralnie umieszczony fragment tłoczenia z metalową folią. Księga ławnicza Realizacja testamentu Gotfrieda Kriwes z 1639 do 1779 roku, Kat. II, IX-105 Księga rękopiśmienna z elementami druku USC Grudziądz sygn liczba kart kons. 70 4,2 m ,9 m ,2 12 1,07 Obiekty w sztukach/metrach

8 zrekonstruowanych okładzin. Rekonstrukcja oprawy w stylu z epoki XIX wieku: półskórek i marmurek. Metryczka po konserwacji umieszczona z powrotem na oprawie 5. Konserwacja pełna: Oczyszczanie mechaniczne; Demontaż; Usunięcie starych napraw; Naprawa uszkodzonych kart; Rekonstrukcja ubytków tekstu; Uszycie bloku; Uzupełnienie ubytków oprawy; Punktowanie; Zawieszenie okładzin na bloku; Wykonanie ochronnych kaset. 6. Konserwacja pełna: Oczyszczanie mechaniczne; Ocena wrażliwości atramentów; Demontaż bloku; Oczyszczanie chemiczne; Usunięcie starych napraw; Naprawa rozdarć i ubytków; Prasowanie; Uszycie kart zgodnie z oryginałem; Umieszczenie dokumentów w bezkwasowych teczkach i pudełkach. 7. Konserwacja pełna: Oczyszczanie mechaniczne; Ocena wrażliwości atramentów; Oczyszczanie chemiczne; Usunięcie starych napraw; Naprawa rozdarć i ubytków; Próba usunięcia deformacji; Umieszczenie dokumentów w bezkwasowych teczkach i pudełkach 8. Konserwacja pełna: PERGAMIN oczyszczanie mechaniczne; próba usunięcia deformacji; uzupełnienie ubytków [inw.1045/sygn.8]; sezonowanie; połączenie luźnych kart w składkę [1045/9;12;14]. PIECZĘCIE WOSKOWE [inw.1045/sygn.:8;9;25] oczyszczanie chemiczne pieczęci; zabezpieczenie powierzchni. WIĘZADŁA (sznurki, taśma) oczyszczanie chemiczne tekstylnych elementów; naprawa rozplątanych sznurków i wzmocnienie strukturalne. PUSZKI [inw.1045/sygn:8;9;25] usuniecie produktów korozji z powierzchni metalowych puszek Księgi inwentarzowe Tom I, Tom II drukowane na papierze maszynowym; oprawa w półskórek i papier Kolekcja archiwaliów Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku z lat Poszyty z papieru maszynowego szyte na krawędzi nicią lnianą Zespół: 1045 Sygn.: 15;30 Kolekcja archiwaliów Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku z lat Akta luźne; Papierowe dokumenty z pieczęciami Zespół: 1045 Sygn: 1; 17; 18; 19; 21; 24; 27; 29; Kolekcja archiwaliów Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku z lat Pergaminowe dokumenty z pieczęciami Zespół: 1045 Sygn: 8; 9; 12; 14; ; m ,8 13 0, ,00

9 metodą mechaniczną i chemiczną; Zabezpieczenie powierzchni metalu przed korozją. Umieszczenie dokumentów w pudłach ochronnych. 9. Konserwacja zachowawcza: oczyszczenie mechaniczne papierowych kart i oprawy; naprawa uszkodzonych kart; uzupełnienie ubytków oprawy. 10 Konserwacja zachowawcza: demontaż; oczyszczanie mechaniczne kart i oprawy; naprawa uszkodzonych kart; usuwanie deformacji kart; uszycie bloku na nowo w obwolucie z papieru holenderskiego. 11 Konserwacja zachowawcza z elementami pełnej: oczyszczanie mech. kart i oprawy; demontaż bloku; naprawa uszkodzonych kart; szycie bloku; dodanie nowych wyklejek; stabilizacja; wykonanie nowej oprawy. 12 Konserwacja zachowawcza z elementami pełnej: oczyszczanie mechaniczne kart i oprawy; demontaż bloku; naprawa uszkodzonych kart; szycie bloku; oczyszczenie chemiczne i regeneracja skóry na oprawie; stabilizacja; uzupełnienie ubytków oprawy. 13 Konserwacja zachowawcza : oczyszczanie kart, podklejanie pęknięć i rozdarć przy pomocy bibułek japońskich i kleju skrobiowego/filmoplast P i inne czynności typu usuwanie starych taśm etc. 14 Konserwacja zachowawcza: oczyszczanie kart, podklejanie pęknięć i rozdarć papieru przy pomocy bibułek japońskich i kleju skrobiowego, prostowanie zagnieceń na pergaminie 15 Konserwacja zachowawcza: oczyszczanie kart, podklejanie pęknięć i rozdarć przy pomocy bibułek japońskich i kleju skrobiowego/filmoplast P Księga rękopiśmienna na papierze maszynowym, oprawa w półpłótno i papier; zespół 198, sygn. 107; zespół 383, sygn. 172 Poszyt, rękopis; papiery różnego gatunku i formatu; luźne karty z dziurami po dziurkaczu, przeszyte dratwą. Sygn.: 132 Księga rękopiśmienna na papierze ręcznie czerpanym, oprawy brak. Zespół: 222 Sygn.: 97 Księga rękopiśmienna na papierze ręcznie czerpanym, oprawa w skórę. Zespół: 235 Sygn.: 98 Księgi rękopiśmienne - księgi stanu cywilnego do digitalizacji j.a.+ 25j.a.=84j.a. Dokumenty, rękopisy na papierze i pergaminie z pieczęciami (z katalogu I przygotowanie do digitalizacji) Rękopisy i druki na papierze czerpanym i maszynowym, fotografie na wystawy 15; 9 7,3m+11,7m=19m , m ,8m = ,85 m ,2 m 2 43,14 m 2 +11,14m2 +38,4=92,68m 2 RAZEM ,87m 2

10 2.2. Koszty materiałowe konserwacji w roku sprawozdawczym. Opakowania bezkwasowe ,73 Materiały konserwatorskie oraz sprzęt konserwatorski ,31 RAZEM , Profilaktyka konserwatorska Tabela nr 8. Przedsięwzięcia profilaktyczne l.p. rodzaj przedsięwzięć ilość akt w metrach 1. odkurzanie akt 591,7 2. umieszczanie akt w pudłach lub teczkach 245,4 bezkwasowych 2.4. Prace introligatorskie Tabela nr 9. Prace introligatorskie l.p. rodzaj prac sztuki 1 Teczki tekturowe i pudła 5 teczek, 7 pudeł 2 Szycie akt i tworzenie nowych poszytów; inwentarze 100 opraw 2.5. Inne prace Wykonano 1700 (Toruń) + 40 (Włocławek) zdjęć cyfrowych (digitalizacja zasobu, zamówienia Pracowni Naukowej, zdjęcia do ekspertyz, dokumentacje konserwatorskie). Przygotowano 5 ekspertyz stanu zachowania archiwaliów oraz magazynów w archiwach zakładowych na terenie podległym APT, wraz z opisem i zdjęciami. Przygotowano pod względem konserwatorskim i wykonano aranżację plastyczną oraz opracowanie infograficzne plakatów, posterów i folderów do wystaw Źródła do dziejów Torunia; Twierdza Toruń TFNiS kwiecień 2015, Pieczęcie w archiwum toruńskim z okazji Międzynarodowego Dnia Archiwów, czerwiec 2015 oraz Mroczna strona życia zorganizowanej w grudniu Zorganizowano zajęcia wprowadzające w tematykę konserwatorską i archiwalną dla II roku konserwacji papieru i skóry z ZKPiS UMK wspólnie z prof. E. Jabłońską, 2 godz. 10 osób oraz pokaz dla SAP-u z Poznania 31 osób -1 godz. Zorganizowano 3 warsztaty (szkoła podstawowa, gimnazjum) na temat historii pisma i materiałów archiwalnych. Opracowano sprawozdania z warunków klimatycznych w magazynach AP oraz kalibrację termohigrometrów Meteo Kopie zabezpieczające zasobu archiwum państwowego Tabela nr 10

11 rodzaj kopii Wykonawca Ilość skan Digital Center w ramach realizacji projektu Źródła genealogiczne mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego Wolontariat Umowa zlecenie zdjęcia Fundacja Chrońmy Dziedzictwo z siedzibą w Lublinie Kwota nakładów na odpłatne zlecenia na wykonanie kopii zabezpieczających ,00 zł

12 3. NARASTAJĄCY ZASÓB ARCHIWALNY 3.1. Zaległości w przejmowaniu materiałów archiwalnych Tabela nr 11. Rozmiar nieprzejętych materiałów archiwalnych rodzaj wytwórcy materiałów archiwalnych rozmiar materiałów archiwalnych przyczyny nieprzejęcia j. inw mb. państwowe - 441, nieuporządkowanie materiałów archiwalnych przetrzymywanie materiałów archiwalnych przez ich wytwórcę (dysponenta) brak miejsca w magazynach archiwum państwowego zawarte umowy użyczenia. samorządowe - 399,8 Rozmiar łączny: - 841, nieuporządkowanie materiałów archiwalnych przetrzymywanie materiałów archiwalnych przez ich wytwórcę (dysponenta) brak miejsca w magazynach archiwum państwowego 3.2. Skuteczność nadzoru archiwalnego Stopień realizacji zaleceń pokontrolnych W roku 2015 pracownicy Oddziału ds. archiwów zakładowych przeprowadzili łącznie 53 kontrole (44 kontrole ogólne, 6 problemowych i 3 sprawdzające). Nie wykonano 14 zaplanowanych kontroli, na co wpływ miało wprowadzenie zmienionej Ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, to z kolei rzutowało na brak uregulowań prawnych dla przeprowadzania kontroli przez archiwa państwowe (pismo Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 2 listopada 2015 r., znak pisma: DKN ). Inne powody to: długotrwała nieobecność archiwistów zakładowych w kontrolowanych jednostkach oraz przeprowadzane gruntowne remonty pomieszczeń archiwalnych. W roku sprawozdawczym kontrolami objęto głównie archiwa zakładowe jednostek wymiaru sprawiedliwości, organów samorządu terytorialnego, urzędów stanu cywilnego oraz archiwa tych jednostek państwowych i samorządowych, w których ostatnie kontrole przeprowadzano przed rokiem Wydane zalecenia dotyczyły najczęściej: braku regularności przekazywania przez komórki organizacyjne dokumentacji, w tym materiałów archiwalnych, do archiwów zakładowych, braku kompletności akt kategorii A, przetrzymywania materiałów archiwalnych po dwudziestopięcioletnim okresie przechowywania w archiwach zakładowych. W niektórych jednostkach wymiaru sprawiedliwości stwierdzano również niewłaściwe warunki przechowywania dokumentacji. Związane z tym były ekspertyzy konserwatorskie przeprowadzane przez pracowników Pracowni Konserwacji i Oddziału ds. archiwów zakładowych. Podobnie, jak w latach ubiegłych, zwracano również uwagę na przygotowania jednostek do obsługi i przechowywania dokumentacji w postaci elektronicznej.

13 Szacunkowy zakres stosowania przepisów kancelaryjnych i archiwalnych W roku sprawozdawczym zmieniono zasady konsultowania projektów przepisów kancelaryjno-archiwalnych. Obecnie konsultacje oparte są na pisemnym wyszczególnieniu braków i nieprawidłowości występujących w przedkładanych projektach, poprzednio były to konsultacje bezpośrednie i znacznie rzadziej telefoniczne. Obecne konsultacje lepiej obrazują sposób załatwiania sprawy, ale znacząco też wydłużają czas jej załatwienia. Stąd wynika mniejsza ilość rozpatrzonych wniosków z zakresu spraw związanych z wprowadzaniem przepisów kancelaryjno-archiwalnych. Liczba konsultacji telefonicznych inicjowanych przez jednostki zewnętrzne w formie zapytań nadal jest bardzo duża. Dotyczy to zarówno tych jednostek, które nie posiadają zatwierdzonych przepisów, jak i tych, które wprowadziły je w życie. W jednostkach wytwarzających materiały archiwalne i objętych kontrolami, stwierdzanymi nieprawidłowościami w zaleceniach pokontrolnych był brak w archiwach zakładowych kompletu materiałów archiwalnych i nieregularność przekazywania dokumentacji z komórek organizacyjnych. Ustalono również, że część jednostek przetrzymuje materiały archiwalne dłużej, aniżeli wynika to z przepisów Prawidłowość brakowania dokumentacji niearchiwalnej W roku 2015 nadzór archiwalny wydał 276 zgód na brakowanie dokumentacji niearchiwalnej o metrażu 5566,9 mb oraz zaopiniował 12 wniosków z instytucji niepaństwowych i niesamorządowych o metrażu 250,6 mb. W przypadku 17 wniosków wstrzymano postępowanie do momentu poprawienia występujących w nich błędów, bądź dopełnienia obowiązku wyłonienia materiałów archiwalnych. Pracownicy nadzoru przeprowadzili także 7 ekspertyz archiwalnych, w trakcie których sprawdzali prawidłowość kwalifikowania akt zawartych we wniosku Liczba etatów archiwum państwowego zaangażowanych w działalność nadzorczą 4 etatów/etaty 3.4. Likwidacje nadzorowanych jednostek organizacyjnych: Tabela nr 12. Skutki likwidacji jednostek nadzorowanych rodzaj jednostek państwowe samorządowe liczba jednostek - - rozmiar dokumentacji do przejęcia rozmiar dokumentacji przejętej rozmiar dokumentacji użyczonej liczba umów użyczenia Przepisy kancelaryjno-archiwalne

14 Nadzorowane jednostki organizacyjne. Tabela nr 13. Liczba przepisów zatwierdzonych rodzaj przepisu rodzaj jednostek nowe przepisy państwowe zmiany w przepisach samorządowe nowe przepisy zmiany w przepisach instrukcje kancelaryjne instrukcje archiwalne wykazy akt Nienadzorowane jednostki organizacyjne. Tabela nr 14. Liczba przepisów zaopiniowanych rodzaj przepisu nowe przepisy zmiany w przepisach instrukcje kancelaryjne 23 1 instrukcje archiwalne 23 1 wykazy akt W roku sprawozdawczym nadzór toruński zatwierdził 72 przepisy kancelaryjno-archiwalne - (dla jednostek pod nadzorem 3 i 69 dla jednostek, które pod nadzorem nie są). Dodatkowo zatwierdzono 17 zmian w przepisach (dla jednostek pod nadzorem 3 i 14 dla jednostek, które pod nadzorem nie są, w tym 15 zmian dotyczyło wykazów akt, 1 zmiana dotyczyła instrukcji kancelaryjnej i 1 zmiana dotyczyła instrukcji archiwalnej). Przesłano również 52 poprawki do przepisów kancelaryjno-archiwalnych (łącznie sprawdzono i opisano błędy oraz braki w 156 przepisach kancelaryjno-archiwalnych). W trzech przypadkach odesłano projekty przepisów kancelaryjno-archiwalnych do jednostek organizacyjnych w związku ze zmianami w ich strukturze Brakowanie dokumentacji niearchiwalnej rodzaj jednostek wnioski zatwierdzone wnioski zaopiniowane państwowe i samorządowe niepaństwowe i niesamorządowe Przedsięwzięcia edukacyjne z zakresu kształtowania narastającego zasobu. W okresie sprawozdawczym w ramach działalności Krajowego Centrum Edukacji Archiwalnej SAP Oddział w Toruniu zorganizowano jeden kurs kancelaryjno-archiwalny I stopnia. W kursie uczestniczyło 13 osób.

15 3.8. Szczególne obserwacje lub zagadnienia w dziedzinie kształtowania narastającego zasobu W roku 2015 liczba wykonywanych czynności związanych z pracą na przedpolu archiwalnym nadal była bardzo duża. W związku z tymi bardzo wieloma zadaniami, którymi obciążona jest mała grupa pracowników nadzoru odczuwalny staje się brak mocy przerobowych do szybkiego i skutecznego wykonywania określonych zadań. Niestety, zauważalna jest również tendencja wprowadzania przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych szeroko zakrojonych działań, co przysparza problemów w organizacji pracy na przedpolu archiwalnym. Problemy tego rodzaju zauważalne były przy okazji porozumienia zawartego z Fundacją im. Stefana Batorego Konsultacje Tabela nr 16. Liczba konsultacji rejestrowanych Forma konsultacji liczba konsultacji pisemne 151 telefoniczne udzielane osobiście 68 inne (określić formę) - Ponadto w 2015 r. z przedpola archiwalnego przejęto 9273 j.a., co stanowi 73,24 mb materiałów archiwalnych. W roku sprawozdawczym do zasobu Archiwum Państwowego w Toruniu oraz Archiwum Państwowego w Toruniu Oddział we Włocławku przejęto m.in. akta: Wojewódzkiego Domu Kultury w Toruniu, Galerii Sztuki "Wozownia" w Toruniu, Uzdrowiska Wieniec Spółka z o.o. w Wieńcu-Zdroju, Zakładu Energetycznego w Toruniu, Wojewódzkiego Zakładu Usług Wodnych we Włocławku, Wojewódzkiego Szpitala Obserwacyjno-Zakaźnego w Toruniu, Aresztu Śledczego w Chełmnie, Zarządu Miejskiego Ligi Kobiet Polskich w Aleksandrowie Kujawskim. W ramach ewidencjonowanego niepaństwowego zasobu archiwalnego do Archiwum toruńskiego i włocławskiego przejęto również akta Jana Wyrowińskiego - posła, senatora, Komitet Miejski Stronnictwa Demokratycznego w Aleksandrowie Kujawskim czy Akta Aleksandry Ludwiki Domanowskiej - artystki malarki z Włocławka. W 2015 r. w ramach porozumienia Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych z Fundacją im. Stefana Batorego w całym kraju przeprowadzono weryfikację dokumentacji z wyborów samorządowych z dnia 16 listopada 2014 r. Archiwum Państwowe w Toruniu zostało obarczone pracami związanymi z przekwalifikowaniem kart wyborczych z wybranych okręgów wyborczych do materiałów archiwalnych oraz ich drobiazgowym przygotowaniem, przejęciem na stan zasobu i przekazaniem do wskazanego archiwum państwowego. W roku sprawozdawczym kontynuowano również prace w ramach niepaństwowego zasobu archiwalnego. Pracownicy nadzoru toruńskiego udzielali się w ramach trójstronnego porozumienia pomiędzy Archiwum Państwowym w Toruniu oraz

16 BORYSZEW Spółką Akcyjną Oddział Elana w Toruniu i Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Podjęto również starania zmierzające do zawarcia formalnego porozumienia z Urzędem Marszałkowskim w Toruniu w celu prowadzenia monitoringu przechowawców dokumentacji po zlikwidowanych jednostkach organizacyjnych, którym Urząd wydaje licencję na tego typu działalność. Porozumienie opracowane i skonsultowane przez pracownika nadzoru archiwalnego z Urzędem zostało zawarte, odbyła się również pierwsza wspólna kontrola. Podjęto również dalsze rozmowy z innymi wytwórcami dokumentacji niepaństwowej i niesamorządowej - Izbą Przemysłowo- Handlową w Toruniu, Okręgową Izbą Pielęgniarek i Położnych w Toruniu czy Wyższą Szkołą Hebraistyki w Toruniu. W 2015 r. Oddział ds. archiwów zakładowych przeszedł kontrolę sprawdzającą prawidłowość wypełniania czynności nadzorczych, którą przeprowadzili pracownicy Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych.

17 4. WYKORZYSTANIE ZASOBU ARCHIWALNEGO 4.1. Tendencje wykorzystania zasobu archiwalnego. 1. Udostępnianie zasobu w pracowni naukowej: W roku 2015, w przeciwieństwie do roku poprzedniego, w zakresie udostępniania zasobu w pracowniach naukowych, niemal wszystkie wskaźniki zanotowały znaczne spadki. Zarówno w Centrali, jak i w Oddziale we Włocławku przeciętnie o kilkadziesiąt osób zmniejszyła się liczba użytkowników pracowni, obecnie jest to 811 osób, w 2014 r. 887, w r os. Podobnie odnotowano spadek liczby odwiedzin w pracowniach naukowych. Po znacznym wzroście tego wskaźnika w roku poprzednim, w roku sprawozdawczym odnotowano prawie 1000 wizyt mniej (2015 r wizyty, w 2014 r wizyt, w wizyt). Zmniejszeniu uległa ilość wypożyczanych do pracowni jednostek archiwalnych w Archiwum. W porównaniu zwłaszcza z rekordowym rokiem 2014 spadek ten jest dość duży i wynosi ponad 1/3 wartości wypożyczeń. Z kilkuletniej obserwacji wynika, że nastąpiło kolejne, cykliczne, tym razem znaczniejsze zmniejszenie się wskaźników w zakresie wypożyczeń do pracowni (w 2013 r j.a., w 2014 r j.a., w 2015 r j.a.). Uwidacznia się to zwłaszcza w Oddziale we Włocławku, w którym tradycyjnie notowano największą ilość wizyt i wykorzystywanych w pracowni materiałów archiwalnych (spadek z j.a w 2014 r. do j.a. w 2015 r.). W Centrali Archiwum liczba wypożyczeń spadła o ok j.a., do j.a. Głównym powodem powyżej opisanych zmian są konsekwencje realizacji i stopniowego udostępniania w drugiej połowie 2015 roku efektów digitalizacji akt metrykalnych i meldunkowych w ramach projektu Źródła genealogiczne mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego i związane z tym uruchomienie strony internetowej W fazie realizacji projektu nastąpiły konieczne ograniczenia w funkcjonowaniu pracowni archiwalnych, zwłaszcza w Oddziale we Włocławku (4-miesięczne zamknięcie pracowni). Ponadto, coraz więcej użytkowników korzysta już z uruchomionej strony internetowej, czego wyrazem są choćby liczne zapytania odnoszące się do sposobu korzystania i funkcjonowania tej formy udostępniania. Podobnie jak w latach wcześniejszych, występują różnice między pracowniami naukowymi w poszczególnych kategoriach użytkowników. We Włocławku tradycyjnie przeważali klienci prowadzący badania genealogiczne (61% użytkowników) oraz naukowe (17,32% użytkowników). W pracowniach toruńskich proporcje te są odwrotne. Klienci wykorzystujący akta do badań naukowych stanowią ok. 48% wszystkich użytkowników a do celów genealogicznych ok. 30%. Podobne proporcje wyrażają się we wskaźnikach wizyt i wypożyczonych akt do pracowni naukowych. W Oddziale we Włocławku, ogólna ilość użytkowników, odwiedzin i zamawianych jednostek archiwalnych do celów genealogicznych, choć mniejsza niż w latach poprzednich, utrzymuje się na wysokim poziomie. Oprócz genealogów, aktywne są grupy studentów piszących prace ćwiczeniowe, licencjackie lub magisterskie oraz naukowców prowadzących badania historyczne, statystyczne lub z innych dziedzin nauki. Prawie nie są zauważalne różnice w zakresie badań użytkowników wszystkich pracowni naukowych, wykorzystujących zasób do innych celów niż dwa główne, omówione powyżej. Nieco

18 więcej użytkowników korzystających z akt do celów własnościowych notuje się w oddziałach toruńskich niż we włocławskim. Tam też tendencja wzrostowa w tej kategorii użytkowników jest trwalsza, choć ogólnie nie są to wysokie liczby (66 użytkowników w Toruniu i 34 we Włocławku). Na stałym, ogólnie dość niskim poziomie, utrzymuje się liczba korzystających i wypożyczeń w zakresie udostępnień do celów socjalnych. Do celów publicystycznych w obu archiwach korzystało w roku sprawozdawczym niemal tyle samo użytkowników (6 osób w Toruniu i 7 we Włocławku). Nieco odmiennie kształtują się liczby użytkowników i wypożyczeń w kategorii określonej jako inna. W Centrali wskaźniki w tym zakresie są znacznie wyższe. Być może jest to wynikiem większej liczby akt budowlanych, gruntowych i innych, wykorzystywanych do różnego rodzaju poszukiwań, m.in. do celów opracowań architektonicznych, prac renowacyjnych i remontowych, czynności administracyjnych, poszukiwań danych osobowych przez urzędników oraz pracowników pionu śledczego IPN oraz osób prywatnych w celach realizacji prawa do odszkodowań za mienie zabużańskie. W Oddziale we Włocławku najczęściej wykorzystywane są oprócz akt metrykalnych, także pomocne w badaniach genealogicznych akta gmin, miast (m.in. księgi ludności stałej) oraz księgi i akta hipoteczne. Z akt z okresów późniejszych dominują akta władz wojewódzkich, miejskich, gminnych i powiatowych. Wykorzystywane są one przede wszystkim do celów naukowych. 2. Kwerendy wykonywane przez archiwum: W roku sprawozdawczym ogólna liczba kwerend w Centrali i w Oddziale we Włocławku wynosiła W stosunku do roku wcześniejszego zmniejszyła się nieznacznie - o 30 kwerend. Zaznaczyła się więc ponownie niewielka tendencja spadkowa. W ujęciu kilkuletnim, ilość wykonywanych kwerend utrzymuje się jednak na średnim, prawie niezmiennym poziomie ok kwerend rocznie. Pewnym wahaniom ulega jedynie ogólna liczba lub rodzaje kwerend w poszczególnych Oddziałach. W Oddziale włocławskim odnotowano po kilku latach systematycznego wzrostu, niewielki spadek liczby kwerend (o 55). W Centrali w Toruniu liczba kwerend nieznacznie wzrosła. Po znaczniejszym spadku w 2013 roku (o ok. 70 w stosunku do roku wcześniejszego), w 2014 roku liczba kwerend wzrosła do 751, a w 2015 r. do 776. Nieco spadła liczba zleconych poszukiwań do celów genealogicznych, które jednak stanowiły większość kwerend w obu placówkach. Spadek ten prawdopodobnie spowodowany jest uruchomieniem strony internetowej W Oddziale we Włocławku, kwerendy te stanowią ponad 65% wszystkich kwerend, w Toruniu ok. 49%. Ponownie, po kilku latach nieznacznych spadków nastąpił znaczniejszy wzrost liczby kwerend własnościowych (ok. 100). Kwerendami własnościowymi prócz osób prywatnych zainteresowane były także biura poszukiwawcze lub pełnomocnicy sądowi, tak z kraju, jak i z zagranicy. Dużą część wnioskodawców stanowiły władze samorządowe i administracyjne, zainteresowane uregulowaniem własności komunalnej lub Skarbu Państwa. Liczba wykonywanych kwerend do celów naukowych utrzymywała się na stałym poziomie, który ulegał tylko niewielkim wahaniom. W roku sprawozdawczym liczba kwerend w tym zakresie nieco zwiększyła się. Były to zwykle wnioski w celach informacyjnych i uzupełniających przeprowadzonych wcześniej badań, dla osób z zagranicy lub odleglejszych części kraju. Zmniejszała się systematycznie liczba wykonywanych kwerend socjalnych. W okresie trzyletnim tendencja ta była bardzo wyraźna: w 2013 r kwerend, w 2014 r kwerend, w 2015 r kwerend /. Tak,

19 jak w latach poprzednich wnioski klientów dotyczyły głównie spraw emerytalno rentowych lub kombatanckich. Nadal wzrastała ilość wniosków w sprawach wykazywanych jako inne. Były to głównie kwerendy dla urzędów, związane z poszukiwaniami informacji o osobach, w stosunku do których toczą się postępowania w sprawach uzyskania obywatelstwa, dotyczące dziejów miejscowości i obiektów architektonicznych, planów przestrzennych, dziejów organizacji, szkół, znanych osób, itd. W roku sprawozdawczym wykonano także wiele kwerend dla pionu prokuratorskiego IPN-u. Wyraźnie dominował już wpływ kwerend poprzez pocztę internetową, który górował nad wnioskami składanymi w sposób tradycyjny. Z jednej strony przyśpiesza to obiegu informacji między klientem a Archiwum, ale skutkuje także koniecznością ciągłego zwiększania tempa poszukiwań, które stają się bardziej szczegółowe, a przez to czasochłonne i pracochłonne. Dużo czasu zajmuje również sama rejestracja, analiza nadsyłanych pism i załączników oraz wymiana korespondencji. Jest to zauważalna tendencja absorbująca czas i pracę archiwistów. Dostrzeganym trendem może być fakt zwiększania się liczby wykonywanych kwerend określanych jako inne. Może być to przejawem upowszechniania się wiedzy o archiwach w różnych środowiskach i postrzegania ich jako źródeł informacji dla wielu dziedzin życia społecznego Udostępnianie materiałów archiwalnych. Tabela nr 17. Udostępnianie w pracowni naukowej w 2013 roku Cel udostępnienia użytkownicy odwiedziny jednostki inw. Naukowy genealogiczny Własnościowy Socjalny publicystyczny inny (m.in. dla urzędów) RAZEM Udostępnianie w pracowni naukowej w 2014 roku Cel udostępnienia użytkownicy odwiedziny jednostki inw. Naukowy genealogiczny Własnościowy Socjalny publicystyczny inny (m.in. dla urzędów) RAZEM

20 Udostępnianie w pracowni naukowej w 2015 roku Cel udostępnienia użytkownicy odwiedziny jednostki inw. Naukowy genealogiczny Własnościowy Socjalny publicystyczny inny (m.in. dla urzędów) RAZEM Tabela nr 18. Struktura udostępniania Okres historyczny od 1795 do 1918 r. Nazwy zespołów lub określenie rodzaju dokumentacji Akta miasta Torunia, katalog I i II Listy cechowe Akta cechów toruńskich Akta urzędów stanu cywilnego /z terenu działalności AP w Toruniu/ Zbiory Towarzystwa Naukowego w Toruniu Archiwum Sczanieckich z Nawry Akta Stanu Cywilnego parafii rzymskokatolickiej Płonne Akta notariuszy z terenu powiatów włocławskiego, lipnowskiego i rypińskiego Akta stanu cywilnego wyznania rzymskokatolickiego, ewangelickoaugsburskiego i mojżeszowego Księgi hipoteczne dóbr ziemskich oraz nieruchomości z terenu miasta Włocławka i powiatów: włocławskiego, lipnowskiego i rypińskiego Akta gmin z terenu pow. nieszawskiego i włocławskiego Naczelnik Powiatu Włocławskiego z lat Zakład Wód Mineralnych w Ciechocinku z lat [1928] Komitet Zarządzający Zakładem Wód Mineralnych w Ciechocinku z lat [1823] Akta miasta Torunia (okres międzywojenny) Książnica Miejska w Toruniu /[ ] Akta miasta Chełmży Księgi i akta gruntowe sądów w Nowym Mieście Lubawskim Starostwo Powiatowe Włocławskie we Włocławku z lat Wydział Powiatowy Włocławski we Włocławku z lat Akta miasta Włocławka

21 Sąd Okręgowy we Włocławku i Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział Zamiejscowy we Włocławku z lat [1955] Akta miasta Torunia / Stadtverwaltung Thorn / Fotografie, fotokopie, klisze Sąd Obwodowy we Włocławku po 1945 Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Toruniu ; Urząd wojewódzki w Toruniu z lat Teatr w Toruniu Wojewódzka Rada Narodowa we Włocławku ; Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej we Włocławku Urząd Wojewódzki we Włocławku z lat Powiatowa Rada Narodowa i Wydział Powiatowy we Włocławku z lat Zbiór dokumentacji architektoniczno-budowlanej z terenu miasta Włocławka z lat ; Urząd Wojewódzki we Włocławku z lat Powiatowe, miejskie i wojewódzki komitety Stronnictwa Demokratycznego Kwerendy wykonywane przez Archiwum. Tabela nr 19. Struktura kwerend. rodzaje kwerend liczba kwerend Naukowe 39 Genealogiczne 949 Własnościowe 347 Socjalne 81 inne (m.in. poszukiwanie zaginionych osób) 237 RAZEM Reprodukcje. Tabela nr 20. Struktura reprodukcji dla użytkowników.

22 rodzaje reprodukcji liczba reprodukcji kserokopie mikrofilmy 0 fotografie analogowe 0 fotografie cyfrowe 887 skany Współpraca z innymi placówkami. 1) Archiwum kontynuowało współdziałanie z Archiwum Państwowym w Bydgoszczy w zakresie realizacji projektu Źródła genealogiczne mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego. 2 czerwca zorganizowano konferencję podsumowującą projekt, natomiast z dniem 30 czerwca 2015 r. zakończono realizację przedsięwzięcia. 2) Kontynuowana była wieloletnia współpraca z Muzeum Okręgowym w Toruniu, między innymi w zakresie wypożyczenia materiałów archiwalnych na wystawę dotyczącą Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Ponadto Dyrektor Archiwum, mgr Beata Herdzin od kilku lat jest członkiem Rady Programowej Muzeum, a w roku sprawozdawczym została powołana w jej skład na nową kadencję. 3) Archiwum współpracowało z Muzeum Etnograficznym w Toruniu przy organizacji ekspozycji Burak z cukrem oraz stałej wystawy poświęconej Olędrom; 4) Podjęto również współpracę z Muzeum im. Władysława Łęgi w Grudziądzu w zakresie organizacji wystawy pt. Ulice i zaułki Grudziądza ; 5) Archiwum współpracowało z Archiwum Głównym Akt Dawnych w zakresie tworzenia albumu wystawy Skarby w archiwach zaklęte ; 6) Kontynuowana była współpraca z Urzędem Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego w sprawie projektu Edukacja regionalna drogą do umocnienia tożsamości regionalnej i marki województwa kujawsko-pomorskiego - II edycja na lata , w ramach którego pracownicy Archiwum prowadzili warsztaty z historii pisma oraz badań genealogicznych. 7) Archiwum kontynuowało współpracę z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika. Wiązało się to m.in. z udziałem w Toruńskim Festiwalu Nauki i Sztuki, współorganizacją konferencji pt.: Archiwa przejściowe i zbiorcze w Polsce (22 maja 2015 r.), Toruńskich Konfrontacji Archiwalnych (3-4 grudnia 2015 r.) oraz gier miejskich;

23 8) Archiwum współpracowało także z Wojewódzkim Ośrodkiem Animacji Kultury w Toruniu w zakresie pomocy przy realizacji projektu Ja to mam szczęście; 9) Archiwum w roku sprawozdawczym nawiązało również współpracę z Archiwum Wojskowym w Toruniu. W czerwcu delegacja Archiwum z dyrektorem mgr Beatą Herdzin na czele zwiedziła budynek Archiwum Wojskowego i zapoznała się z jego organizacją i bieżącymi problemami. Natomiast w listopadzie mgr inż. Jakub Brzeziński, p.o. dyrektora Archiwum Wojskowego wraz z grupą kierowników z tegoż Archiwum przybył na spotkanie robocze do budynku centrali Archiwum Toruńskiego. W 2015 r. dr Tomasz Dziki, kierownik Oddziału we Włocławku, kontynuował swoją działalność w strukturach Włocławskiego Towarzystwa Naukowego i Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział we Włocławku, nadal sprawując funkcję przewodniczącego Sekcji Nauk Historycznych WTN i prezesa włocławskiego Oddziału PTH, z którego ramienia jest członkiem Komitetu Redakcyjnego periodyku historycznego pt. Ziemia Kujawska. Był ponadto członkiem Rady Muzeum przy Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. W 2015 r. dr Tomasz Dziki jako kierownik Oddziału został powołany w skład czterech gremiów opiniodawczo-doradczych Prezydenta Miasta Włocławek: 1. Zespołu Opiniodawczo-Doradczego do spraw nazewnictwa ulic, placów publicznych i innych obiektów; 2. Zespołu Doradczego do spraw Rewitalizacji Miasta Włocławka; 3. Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa we Włocławku (wiceprzewodniczący); 4. Zespołu do spraw Promocji Kultury Włocławka Popularyzacja. W roku sprawozdawczym Archiwum zorganizowało i współorganizowało łącznie 13 wystaw archiwalnych, w tym 5 samodzielnie. Wystawy własne, tradycyjne obejrzało łącznie 639 osób. 1) W dniach lutego w sali konferencyjno-wystawowej Archiwum prezentowana była wystawa pt. Źródła do dziejów Torunia, zorganizowana z okazji Dnia Przewodnika. Zaprezentowano na niej takie dokumenty, jak np. akt lokacyjny Torunia czy akt erekcyjny Związku Pruskiego. Wystawę zwiedziło 17 osób; 2) W terminie 18 kwietnia - 19 maja w sali konferencyjno-wystawowej Archiwum zorganizowano wystawę pt. Twierdza Toruń, która była eksponowana w ramach

24 15 Toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki. Tematyka wystawy dotyczyła rozwoju umocnień Torunia od średniowiecza poprzez budowę nowożytnej twierdzy, drugą i trzecią wojnę północną, okres Księstwa Warszawskiego, okres twierdzy pruskiej, okres międzywojenny oraz II wojnę światową. Wystawę zwiedziło 340 osób; 3) W dniach 9-19 czerwca w sali konferencyjno-wystawowej Archiwum prezentowana była wystawa pt. Pieczęcie w toruńskim archiwum, która została zorganizowana z okazji Międzynarodowego Dnia Archiwów. Można było zobaczyć na niej m.in. bullę papieską, pieczęcie królów polskich, mistrzów krzyżackich, pieczęcie miejskie i rycerskie, a ponadto XIX- i XX-wieczne tłoki pieczętne. Wystawę zwiedziło 105 osób; 4) W terminie 6-27 listopada w sali konferencyjno-wystawowej Archiwum zorganizowana była wystawa pt. Modernizm toruński. Architektura miasta Na wystawie zaprezentowano archiwalia dotyczące budynków toruńskich, podzielone na takie działy jak np.: budynki użyteczności publicznej, religijne czy budownictwo mieszkaniowe. Ekspozycja była współorganizowana ze Stowarzyszeniem Historyków Sztuki Oddział w Toruniu oraz Towarzystwem Opieki nad Zabytkami Oddział w Toruniu. Wystawę zwiedziły 74 osoby. Część wystawy (postery) zostały także zaprezentowane na konferencji poświęconej modernizmowi, która odbyła się 28 listopada 2015 r. w Bibliotece Diecezjalnej w Toruniu; 5) 27 listopada w siedzibie Oddziału we Włocławku otwarto wystawę Niewidzialna Woda. Wisła. Autobiografia. Wystawa powstała w ramach projektu Niewidzialna Woda, który realizowała Fundacja AriAri z siedzibą w Bydgoszczy oraz Stowarzyszenie Ładowarka z Włocławka przy współpracy z Oddziałem. Zaprezentowano na niej zdjęcia związane z Wisłą i nadwiślańskim miastem Włocławkiem oraz kopie zdjęć z zasobu Oddziału dotyczących budowy włocławskiej zapory wodnej. Wystawę zwiedziło 35 osób; 6) W dniach 3 grudnia 2015 r stycznia 2016 r. w sali konferencyjno-wystawowej Archiwum prezentowana była wystawa Mroczna strona życia. Wybrane archiwalia dotyczyły tematyki przestępczości, wojen, ubóstwa, katastrof czy chorób. Wśród eksponatów znajdował się m.in. dokument mianowania na inkwizytora, akta prokuratorskie, listy z prośbą o przyjęcie do szpitala trędowatych czy zdjęcia dokumentujące zniszczenia wojenne oraz ekshumacje wykonane po 1945 r. Wystawa towarzyszyła Toruńskim Konfrontacjom Archiwalnym. Do końca 2015 r. wystawę zwiedziło 68 osób;

25 7) 3 grudnia w Centrum Kultury Browar B. we Włocławku otwarto wystawę Historia rodu Bojańczyków. Dzieje starego Browaru, na której zaprezentowano m.in. liczne kopie dokumentów wykonanych z zasobu włocławskiego Oddziału (kopie akt metrykalnych, stron z ksiąg ludności stałej miasta Włocławka, i inne). Doborem dokumentów oraz koordynacją współpracy przy realizacji przedsięwzięcia zajmował się dr Tomasz Dziki; 8) 18 grudnia w gmachu Muzeum Etnograficznego (oddział Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku) została otwarta wystawa Zapomniany Świat. Olędrzy w krajobrazie i kulturze. Na wystawie zaprezentowano fotografie, archiwalia i kopie archiwaliów ze zbiorów kilku instytucji (Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Mazowieckie w Płocku), w tym także kopie archiwaliów z zasobu włocławskiego Oddziału. Koordynatorem współpracy w zakresie tego projektu był dr Tomasz Dziki. Poza tym Archiwum współpracowało przy organizacji pięciu innych wystaw ( Burak z cukrem, Muzeum Etnograficzne w Toruniu; Ulice i zaułki Grudziądza, Muzeum im. Władysława Łęgi w Grudziądzu; stała wystawa poświęcona Olędrom, Muzeum Etnograficzne w Toruniu; Skarby w archiwach zaklęte, AGAD; oraz wystawa dotycząca Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Muzeum Okręgowe w Toruniu). Współpraca ze strony Archiwum polegała na wykonaniu kwerend oraz przygotowaniu skanów jednostek przeznaczonych do celów ekspozycyjnych. Lekcje archiwalne/pokazy W 2015 r. odbyło się 45 lekcji archiwalnych/pokazów/warsztatów, w których udział wzięło łącznie 811 osób. Większość pokazów i lekcji była zrealizowana w Oddziale I Archiwum, a ponadto w Oddziale II, Oddziale we Włocławku i Pracowni Konserwacji. 21 stycznia - dr Dariusz Chyła oraz mgr Marzena Kamińska przeprowadzili warsztaty: genealogiczne oraz Tropami alfabetu dla uczniów Gimnazjum nr 21 w Toruniu. W obu zajęciach wzięło udział po 17 osób; 22 stycznia - mgr Sławomir Pułkownik przeprowadził dla studentów Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego zajęcia dotyczące zasobu oraz zasad korzystania z Archiwum. W zajęciach wzięło udział 12 osób; 4 lutego w siedzibie Oddziału we Włocławku zorganizowano lekcję historyczno archiwalną dla grupy uczniów z Gimnazjum nr 3 we Włocławku, która realizowała ścieżkę edukacyjną pt. Świadomość i ekspresja kulturalna w ramach projektu pt.

26 Dołączymy do Reichsteina. Lekcję poprowadził dr Tomasz Dziki, dotyczyła Wielokulturowości społeczeństwa Włocławka w XIX w. i okresie II RP. Łączna liczba uczestników 15 osób; 5 lutego - dr Dariusz Chyła oraz mgr Marzena Kamińska przeprowadzili warsztaty: genealogiczne oraz Tropami alfabetu dla uczniów Gimnazjum w Bądkowie. W obu zajęciach wzięło udział po 14 osób; 9 lutego - dr Dariusz Chyła prowadził warsztaty genealogiczne dla uczniów Gimnazjum w Ostrowitem. W zajęciach wzięło udział 35 osób; 24 lutego - dr Dariusz Chyła zorganizował pokaz dla Kujawsko-Pomorskiego Towarzystwa Genealogicznego na temat archiwaliów dotyczących wsi. W zajęciach wzięło udział 9 osób; 27 lutego - mgr Sławomir Pułkownik prowadził dla studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika zajęcia dotyczące zasobu oraz zasad korzystania z Archiwum. W zajęciach wzięło udział 7 osób; 10 marca - mgr Sławomir Pułkownik zrealizował dla studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika zajęcia dotyczące zasobu oraz zasad korzystania z Archiwum. W zajęciach wzięło udział 10 osób; 16 marca - dr Dariusz Chyła prowadził warsztaty genealogiczne dla uczniów Szkoły Podstawowej nr 18 w Toruniu. W zajęciach wzięło udział 16 osób; 27 marca w siedzibie Oddziału we Włocławku zorganizowano lekcję z zakresu genealogii dla uczniów z Prywatnej Ogólnokształcącej Szkoły Sztuk Pięknych we Włocławku. Ogólna liczba uczestników lekcji 15 osób (w tym jeden opiekun). Lekcję przeprowadził mgr Rafał Więckowski; 31 marca w siedzibie Oddziału we Włocławku została zorganizowana lekcja z zakresu historii Włocławka w XIX w. dla grupy uczniów z III Liceum Ogólnokształcącego we Włocławku. Lekcję poprowadził dr Tomasz Dziki, dotyczyła rozwoju przemysłu we Włocławku oraz wizerunku włocławskich przemysłowców w okresie zaborów. Ogólna liczba uczestników lekcji wyniosła 14 osób, w tym 3 nauczycieli; 9 kwietnia - dr Dariusz Chyła przeprowadził warsztaty genealogiczne dla uczniów Szkoły Podstawowej nr 18 w Toruniu. W zajęciach wzięło udział 16 osób; 14 kwietnia - mgr Sławomir Pułkownik zorganizował dla studentów Uniwersytetu Opolskiego zajęcia dotyczące zasobu oraz zasad korzystania z Archiwum. W zajęciach wzięło udział 18 osób;