W numerze. NASZA GMINA Nie żałuję - refleksje ks. Jacka Wichorowskiego. Spokojne wyczekiwanie - wywiad z Adamem Bacławskim

Transkrypt

1 Wesołych Świąt

2 W numerze NASZA GMINA Nie żałuję - refleksje ks. Jacka Wichorowskiego w Starym Roku Spokojne wyczekiwanie - wywiad z Adamem Bacławskim Bożonarodzeniowe refleksje - Leonard Mikołajewski Gmina w statystyce 2013 Podatki Nowy proboszcz w Skierkowiźnie 7 Nowe oblicze świetlicy CZŁOWIEK I JEGO DZIEŁO Ocean możliwości rozlał się Malowali ściany, sufit i rerali Uczyli się walca wiedeńskiego Proboszcz dotrzymuje słowa Zdobyły geologiczne laury Dubeltowi mistrzowie Konkurs na usługi medyczne rozstrzygnięty Kobieta poszukująca - Ewa Mamińska Inwestycje w nadzieje - sylwetki krzynowłoskich prymusów W poszukiwaniu swojego gniazda - ród Chmielińskich (dokończenie art. na s. 31) NASZA HISTORIA Pałac w mieście Krzynowłoga Mała - - historia dworu-pałacu Nieborskich Ugoda w sprawie młyna w Kawieczynie z roku 1621 W poszukiwaniu swojego gniazda (dok. art. ze s. 20) Drodzy Czytelnicy To ostatnia Krzynica wydawana pod moją redakcją. Minęły 4 lata, jak budowałem poziom kwartalnika. Starałem się, byście mieli co czytać, przede wszystkim o sobie. By poziom czasopisma rósł z numeru na numer. Cieszył mnie każdy odzew na artykuły. Najbardziej, gdy pytaliście mnie: Kiedy będzie następny numer Krzynicy? Dawało mi to poczucie, że jestem blisko Waszych spraw, Waszych trosk i radości. Linię, jaką wykreśliłem pismu była prosta i klarowna. Najważniejsze było dla mnie śledzenie naszych małych sukcesów, bo jestem z natury optymistą i wierzę, że więcej można zbudować dobrym słowem, niż malkontenctwem i narzekaniem. Starałem się być wszędzie tam w gminie, gdzie działo się coś ciekawego. Nie lubię dowalać, jak niektórzy by tego chcieli, bo po prostu nie umiem tego czynić. Dlatego myślę, że udało nam się wspólnie troszkę zbudować. Mówię wspólnie, bo to właśnie Państwo podpowiadaliście mi tematy do reportaży, relacji czy komentarzy. Często odkrywaliście przede mną swoje dusze w przekonaniu, że nie wykorzystam informacji przeciw Wam. I tak to czyniłem. Przez te 4 lata udało nam się choćby pozyskać uznanie i nagrodę Marszałka Województwa Mazowieckiego dla naszego wybitnego rzeźbiarza Andrzeja Staszewskiego, wydać pracę naszego krajana księdza Jana Chmielińskiego: Życie religijno-obyczajowe( )mieszkańców Krajewa Wielkiego na przełomie XIX i XX wieku, zorganizować kilka ciekawych koncertów, kilka ważnych sesji historycznych z najważniejszą, poświęconą Januszowi Łosiowi założycielowi naszej parafii i postawieniem jemu pomnika, pierwszym w Polsce sympozjum poświęconemu hodowli alpak, czy wystawę murali. Na wszystkie przedsięwzięcia udało mi się pozyskać w większości fundusze zewnętrzne, a więc bardzo nie obciążały one budżetu gminy. Jednak dla mnie najważniejsze było śledzenie nawet najmniejszych sukcesów Naszych nadziei. One to bowiem będą budowały obraz naszej gminy, kiedy my odejdziemy. W planach miałem jeszcze wiele pomysłów, by rozbudzać Waszą inicjatywę do podnoszenia poziomu kulturalnego gminy. Teraz jednak okazało się, że zadecydowano, że wypełniłem swoją rolę i trzeba odejść. Cóż, odchodzę nie bez przekonania, że zostawiłem Wam kawałek siebie i swojego zaangażowania. Nie ukrywam, że polubiłem tę gminę i ludzi z otwartymi głowami w niej mieszkających. Jednocześnie widzę, jak wiele jest jeszcze do zrobienia przede wszystkim w dziedzinie kultury. Miałem plany, dzieliłem się z nimi z Wami. Jednak teraz być może przyjdzie realizować je komuś innemu. Jednak myślę, że być może jak łaskawy los pozwoli, to wrócę do Państwa. Uczynię to z największą radością, bo jestem z natury monogamistą, który jak polubi, to do końca życia. Zatem na pożegnanie przyjmijcie ode mnie prywatnie najgorętsze Bożonarodzeniowe życzenia ciepła, spokoju i nadziei, że Nowonarodzony będzie wciąż Was otaczał swoją opieką. Życzę Wam także optymizmu i przekonania, że Nowy Rok będzie bardziej radosny. Wszystkiego najlepszego. Bogusław Kruszewski KRZYNICA Kwartalnik Gminy Krzynowłoga Mała Nr 1/20134 (27), rok siódmy ISSN , nakład 750 egz. WYDAWCA: Urząd Gminy Krzynowłoga Mała ADRES REDAKCJI: Urząd Gminy Krzynowłoga Mała, ul. Kościelna 3, Krzynowłoga Mała, tel./fax. (029) , gmina@krzynowlogamala.pl OPRACOWANIE NUMERU, REDAKCJA, SKŁAD, ŁAMANIE: Bogusław Kruszewski, KOREKTA: Ewa Czaplicka AUTORZY MATERIAŁÓW i ZDJĘĆ: B. Kruszewski, A. A. Pszczółkowski PROJEKT GRAFICZNY OKŁADKI: Bogusław Kruszewski DRUK: Drukarnia J.J. Maciejewscy, Przasnysz, ul. Gdańska 1 Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i redagowania nadesłanych tekstów, wprowadzania zmian formalnych, skrótów oraz nadawania tytułów. Nie zwraca materiałów niezamówionych. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń. Wszelkie prawa zastrzeżone. Reprodukowanie części lub całości tekstów bez zezwolenia wydanego w formie pisemnej jest ściśle zabronione.

3 NASZA GMINA 3 Nie żałuję - refleksje ks. proboszcza w Starym Roku Na początku czerwca 2013 r. kończył się powoli pierwszy rok mojego wikariatu w parafii pw. św. Wita, Modesta i Krescencji w Sierpcu. Była to moja 9. parafia i za kilka dni miałem stać się dorosłym księdzem. Kończyłem 18 lat kapłaństwa. Zbliżał się powoli czas zmian proboszczowskich. Z rocznika starszego ode mnie i moich kolegów pozostało 3 czy 4 wikariuszy. Każdy z nas w pewnym stopniu mógł spodziewać się nominacji na własną parafię. Wtedy o tym nie myślałem. Byłem przekonany, że dostanę parafię jako jeden z ostatnich na moim roku. Tymczasem stało się zupełnie inaczej. Około 5-6 czerwca przebywałem poza parafią, bo odbierałem 4 dni wolnego za niewykorzystane ferie zimowe. W pewnym momencie zadzwonił do mnie kolega z parafii pytając, dlaczego nie powiedziałem, że dostałem nominację na własną parafię. Za nic w świecie nie chciał uwierzyć. Potem w przeciągu kilkudziesięciu minut dostałem jeszcze kilkanaście telefonów. Okazało się, że ukazał się w Internecie okólnik z nominacjami i że zostałem administratorem parafii Krzynowłoga Mała. Z początku myślałem, że to tam, gdzie w 1985 r. byłem na oazie, ale wkrótce okazało się, że byłem w Krzynowłodze Wielkiej. O Krzynowłodze Małej wiedziałem bardzo niewiele, prawie nic. Nominacja była od 15 sierpnia, więc miałem dużo czasu na przygotowanie. Właściwie na wywiązanie się z wcześniejszych zobowiązań- w wakacje prowadziłem rekolekcje oazowe w Gliczarowie Górnym k. Zakopanego oraz Służbę Komunikacji Społecznej podczas Pieszej Pielgrzymki diecezji Płockiej na Jasną Górę. Zanim przeprowadziłem się do Krzynowłogi kilka osób odezwało się do mnie na Facebooku, zapewniając mnie o swojej życzliwości i gotowości do pomocy. Było to dla mnie bardzo miłe. Dziś mam za sobą doświadczenie ponad 3 miesięcy przebywania i pracy w krzynowłoskiej parafii. To jeszcze bardzo niewiele czasu, zwłaszcza na jakiekolwiek podsumowania. Mogę jedynie mówić o swoich wrażeniach. Właściwie jest tak, jak mi mówiono spotkałem się z dużą życzliwością wielu osób, zarówno wobec parafii jak i wobec mnie osobiście. Większość osób jak na razie znam tylko z widzenia. Mam nadzieję, że to się zmieni po kolędzie. Jednak, gdy zwracam się do kogokolwiek z prośbą o taką czy inną pomoc, nie zdarzyło się chyba, by ktoś odmówił. Krzynowłoga Mała słynie w diecezji z ludzkiej życzliwości i dobroci. Ja dziś mogę potwierdzić, że słusznie. Nie brakuje kłopotów i problemów, ale razem powoli będziemy starać się je pokonywać. Jako administrator parafii staram się w miarę możliwości kontynuować pracę moich poprzedników. Na razie próbuję się przyglądać temu, co zastałem i nie dokonywać żadnych gwałtownych zmian. Robię to, co robiłem zawsze jako ksiądz próbuję pracować z dziećmi i młodzieżą. Oczywiście na jakieś wymierne efekty trzeba będzie jeszcze długo poczekać. Zapraszam młodzież na spotkania oazowe w każdy piątek po Mszy Św. Wieczorowej. W tygodniu odbywają się również próby scholii i nauka gry na gitarze. Moim marzeniem jest reaktywacja istniejącej kiedyś w naszej parafii grupy Domowego Kościoła i mam nadzieję, że uda mi się znaleźć chętne małżeństwa. Jeśli chodzi o sprawy materialne, to warto byłoby dokończyć budowę alejek na naszym cmentarzu, zająć się zewnętrzną elewacją kościoła, koniecznymi remontami na plebanii. Mam świadomość, że nie wszystko można zrobić od razu, ale wiem też, że razem możemy wiele zdziałać, zakładając nasze wspólne zaangażowanie. Korzystając z okazji pragnę bardzo serdecznie podziękować za wszelką pomoc, życzliwość i wyrozumiałość oraz za ofiarność, dzięki której możliwe jest bieżące funkcjonowanie parafii oraz najpotrzebniejsze naprawy czy zakupy. Oby rok 2014, który niebawem rozpoczniemy, był czasem pogłębiania naszych wzajemnych więzi i zaufania oraz budowania naszej parafialnej wspólnoty. Przesyłam także wszystkim życzenia Noworoczne Kończy się rok 2013, który w Kościele przeżywaliśmy jako Rok Wiary. W 2014 roku będziemy pogłębiać wiarę w Jezusa Chrystusa Jednorodzonego Syna Bożego. Zbliżają się Święta Jego Narodzenia. Pragnę z tej okazji życzyć wszystkim, aby ten czas przeżyli w dobrej, rodzinnej atmosferze. Niech w Waszych sercach nie zabraknie żywej wiary i mocnej nadziei. Miłość niech wypełnia każdy dzień. Nowonarodzony Chrystus niech nas umacnia i prowadzi nas do Ojca. Idźmy za Jezusem każdego dnia nie tylko nowego roku, lecz także w całym naszym życiu. Szczęść Boże! ks. Jacek Wichorowski Spokojne wyczekiwanie - wywiad z Adamem Bacławskim Bogusław Kruszewski - Upływa kolejny rok bycia wójtem w gminie Krzynowłoga Mała. Taki czas sprzyja refleksjom. Zatem jakie one nasuwają się Panu patrząc na dokonania 2013 r.? Adam Bacławski Rzeczywiście. To ciągła walka o fundusze, także unijne. W tym roku wydaliśmy na inwestycje około 1 mln 550 tys. zł, w tym na ośrodek zdrowia ponad 700 tys. W tym pozyskanych pieniędzy jest 1mln. 200 tys. zł. Najwięcej mamy na projekty: Ocean Możliwości tys., wyposażenie do świetlicy wiejskiej w Kakach-Mroczkach - 13 tys., projekt Bezpieczne popołudnia - 25 tys., dofinansowanie ośrodka 340 tys., monitoringi wszystkich szkół gminnych - 15,5 tys. zł.

4 4 NASZA GMINA Mogę z czystym sumieniem powiedzieć, że trzymamy zaplanowany kurs. B.K. - Wydaje się, że można mówić o maleńkim sukcesie finansowym gminy, choćby w odzyskiwaniu VAT-u za przeprowadzone inwestycje w gminie? A.B. - (uśmiech) Tak, na razie odzyskaliśmy podatek VAT z 2 inwestycji, czyli z przydomowych oczyszczalni ścieków oraz za budowę sali gimnastycznej. W sumie to kwota prawie 748 tys. zł. Dla budżetu gminy to niebagatelne sumy. B.K. - Czy to wpłynęło na zmniejszenie się zadłużenia naszej gminy? Jak ono wygląda na koniec 2013 roku. A.B. - Każda zdobyta kwota reperuje finanse gminy. Zadłużenie wciąż spada. W tym roku spłacimy ponad 1 mln 70 tys. zł. kredytów i obligacji, i na koniec roku nasze zadłużenie będzie wynosiło 41 procent. B.K. - Perspektywa unijna na najbliższe lata nie jest dla gmin sprzyjająca. Gminy nie będą mogły brać kredytów na finansowanie inwestycji. Jak poradzi Pan sobie z tym problemem? A.B. - Rzeczywiście, rokowania na przyszłość na razie nie są budujące. Zobaczymy, jak będzie. Mamy zmiany na stanowisku ministra finansów. Słychać też, że wkład własny gmin w projekty unijne nie będzie naliczany do zadłużenia gminy. Oby tak się stało. B.K. - Gmina bez rozwoju zamiera. Jakie kierunki inwestycji przewiduje Pan na 2014 rok i lata następne? A.B. - To stara prawda dotycząca wszystkich sfer naszego życia. Dlatego w przyszłym roku planujemy następne inwestycje. Przede wszystkim jest to dokończenie budowy ok. 6 km dróg gminnych, termomodernizacje i remonty szkół w Krzynowłodze Małej, Ulatowie- Adamach za kwotę 727 tys. zł. i hydroforni. Rozpoczniemy budowę oczyszczalni kontenerowej w Romanach -Seborach. Mamy na to na razie 216 tys. zł. Będziemy remontować świetlice gminne w Łaniętach, Chmieleniu, Rudnie Jeziorowym i w Świniarach. Świetlicę w Kakach -Mroczkach po pełnym remoncie, który właśnie trwa, oddamy na wiosnę 2014 roku. Ważna jest też budowa przepompowni w Wiktorowie. Mamy już działkę i projekt i czekamy na możliwość złożenia projektu na pozyskanie ok. 300 tys. zł. na przepompownię. W sumie zaplanowaliśmy na inwestycje na 3 mln. 262 tys. zł. Z tego mamy podpisane już umowy na sumę 911 tys. zł. Na resztę będziemy składali projekty. W dalszej perspektywie , to ruszenie prac na terenach inwestycyjnych, poszerzenie oferty gminnych świetlic. Ważna też będzie kanalizacja Krzynowłogi Małej. Mamy projekt inwestycyjny na budowę oczyszczalni kontenerowej na ponad 3 mln. zł. Jeżeli będzie przyzwolenie mieszkańców wsi i możliwość aplikowania o fundusze unijne, to inwestycję rozpoczniemy w 2015 roku. B.K. - Z tego co mówią pracownice GOPS-u, problem bezdomności nie jest palący w gminie. Jednak byłem świadkiem, jak jedna z mieszkanek gminy dziękowała Panu kwiatami za mieszkanie. Rozdaje pan mieszkania? A.B. - Skądże! Nie jestem żadnym Krezusem. Jako wójt nie mogę nic rozdawać? Natomiast sytuacja życiowa, z jaką przyszła do mnie jedna z mieszkanek, wymagała natychmiastowego działania. Mianowicie matce samotnie wychowującej pięcioro dzieci groziła eksmisja. Gdzie miała się podziać? Musiałem pochylić się nad problemem. Na szczęście w gminie było jedno wolne mieszkanie. Wspólnymi siłami wyremontowaliśmy je i teraz nadaje się na dom dla pani R. i jej dzieci. To cała tajemnica mojego rozdawania. Oby w gminie było jak najmniej takich życiowych dramatów. B.K. - Zatem, z jakimi nadziejami wchodzi Pan w 2014 r. i czego życzy Pan sobie i mieszkańcom naszej gminy? A.B. - Rzeczywiście to kolejne życzenia, jakie za pośrednictwem Krzynicy z radością składam wszystkim mieszkańcom gminy. Zatem z okazji nadchodzących Świąt Bożego Narodzenia oraz Nowego Roku pragnę przesłać Państwu naj-serdeczniejsze życzenia. Niech nadchodzące Święta będą dla Was niezapomnianym czasem spędzonym bez pośpiechu, trosk i zmartwień, aby odbyły się w spokoju i radości wśród Rodziny, Przyjaciół oraz wszystkich Bliskich Osób. Życzę Wam ciepła, miłości i przekonania, że w partnerstwie i dialogu tkwi cała tajemnica budowania Waszych domostw i domostwa, jakim jest Nasza Gmina. Wesołych Świąt!!! Bożonarodzeniowe refleksje Adam Bacławski Okres Świąt Bożego Narodzenia jak również Nowego Roku dają okazję do spotkań rodzinnych, ale również pozwalają na chwilę zadumy wspomnień. Najczęściej rozmyślamy, czy spełniły się nasze marzenia, nasze zamiary. Rozważamy co dalej, co z naszym życiem. Analizujemy to, co niesie nam współczesny świat. Można by rozważać wiele tematów, zastępczo podsuwanych przez różnego rodzaju znawców dobra i zła, bogactwa i dobrobytu. Bogatsi o doświadczenie życiowe, dobrze wiemy, że samo słowo niczego nie zmieni. Wraz za słowami winny iść uczynki. Niejednokrotnie wypowiadane słowo może uczynić nam wiele przykrości, poniżenia, wręcz zła. O tym też powinniśmy pamiętać, gdy zasiądziemy przy Wigilijnym stole. Pamiętajmy też o tych, którzy z różnych przyczyn pozostają w osamotnieniu, niedostatku, czy wręcz biedzie. Życzmy im, aby Jezus narodzony w Betlejem otoczył ich miłością i nadzieją, aby przywrócił im wiarę w sens życia. Zwracam się także do Druhów Strażaków z życzeniami, aby ich otwarte serca, czułe na ludzkie nieszczęścia, biły jak najdłużej. Aby dzieląc się opłatkiem mieli poczucie dobrze spełnionego społecznego obowiązku. Rolnikom i członkom ich rodzin, przedsiębiorcom, oraz ludziom wszystkich zwodów życzę, aby ich ciężka praca dała im oczekiwane efekty i satysfakcję. Życzę wszystkim zdrowia i pomyślności, oraz nie prze-

5 NASZA GMINA 5 mijającej radości i ciepła rodzinnego. Przyjmijcie ode mnie także te krótkie, wierszowane życzenia. Cichutko, bezwietrznie, ściele się pierzyna by miękko, cieplutko mogła spać dziecina. Narodzony kiedyś w Stajni Betlejemskiej, Dziś przychodzi do nas, w tej osobie ziemskiej, Patrzy litościwie, na swój Lud błądzący Wiarę daną Ojcom dziś odrzucających. Siadając przy stole, łamiąc się opłatkiem, Miejmy to w pamięci, czy też ktoś przypadkiem, W smutku, niedostatku, płacząc cichuteńko, Skrzywdzony przez ciebie zawoła - Mateńko! Coś zrodziła syna, jedyne miłości, miej nade mną pieczę, w mojej bezradności. Gmina w statystyce 2013 Leonard Mikołajewski Mijający rok wydaje się interesujący pod względem statystycznym. Pokazuje bowiem obraz gminy najbardziej obiektywny, bo wyrażony wielkościami matematycznymi. Zatem prezentujemy życie gminy w 2013 r. Delikatnie męska gmina wszystkie dane na r. - red. Na koniec roku gminę zamieszkiwało 3716 (3664) osoby (w nawiasach dane z 2012 roku), w tym kobiet (1798) 49,06%, mężczyzn 1893 (1866) -50,94%. Zatem w gminie panowie górą. Różnica niewielka, jedynie 70, ale jednak. Liczba mieszkańców w porównaniu do 2012 r. zwiększyła się o 52 osoby. W gminie zamieszkuje 407 (396) kobiet powyżej 60 roku życia 22% wszystkich kobiet w gminie. Natomiast mężczyźni powyżej 65 roku życia 186 (182) - stanowią jedynie 9,8% wszystkich mężczyzn w gminie. To świadczy, że panowie szybciej się wykruszają z ziemskiego padołu. W 2012 roku było nas (mężczyzn) Kobiety w wieku produkcyjnym 995 (976) 54,6% w stosunku do ilości kobiet zamieszkujących gminę. Mężczyźni w wieku produkcyjnym 1293 (1275), czyli 69,3% w stosunku do liczby mężczyzn w gminie. Zasoby młodości Dzieci i młodzieży do 18 roku życia było 748 (835) -20,13% wszystkich mieszkańców. Jednak w tym przedziale - do 18 roku życia - kobiety są górą. Jest ich 393 (426) 10,58% mieszkańców. Młodzieńcy do 18 roku życia to 391 (409) osób 10,52% wszystkich mieszkańców i odpowiednio 20,76% mężczyzn w gminie. Pełnoletniość osiągnęło 51 osób - 23 mężczyzn i 28 kobiet. Natomiast w 2013 roku przyjęto 234 wnioski o wydanie dowodu osobistego, w tym 52 po raz pierwszy. Narodziny w 2013 roku 54 pociechy, w tym 20 dziewcząt i 34 chłopców, świadczy tendencji zwyżkowej. Bowiem w 2012 r. przyszło na świat ich dziewcząt i 15 chłopców. Zatem przybyło nas 56,9% więcej niż w zeszłym roku. Marsz Mendelsona W 2013 roku rozbrzmiewał 36 razy. Z tego 16 razy w tutejszym Urzędzie Stanu Cywilnego, natomiast 20 razy w innych USC. W 2012 roku zawarto 45 małżeństw. Odpowiednio 2009 r małżeństw. Natomiast w 2013 r. kierownik USC w annałach Urzędu odnotowała 7 rozwodów. W 2012 roku było ich 14. Ruch ludności Liczba zameldowań na pobyt stały wyniosła 48 (29). W latach ubiegłych i r. Czasowo zameldowało się 28 (18) osób, analogicznie w osoby, czyli o 10 więcej niż w 2010 r. Z pobytu stałego wymeldowało się natomiast 43 (45) osób. Marsz żałobny Towarzyszył 33 razy w ostatniej drodze naszych mieszkańców. W 2012 roku odnotowano 38 zgonów, czyli o 5 więcej niż Zatem w tym roku więcej nas urodziło się, niż się odeszło - 21 osób. Wniosek - stosunek urodzin do zgonów ma się jak 54:33-1,64. Wskaźnik jest bardziej optymistyczny niż ,76. Dla porównania ,1, zaś w ,26. ODESZLI OD NAS Olkowska Janina Krzynowłoga Mała, 92 lata Czarzasty Kazimierz Wiktorowo, 88 lat Nidzgorski Kazimierz Romany-Sebory, 83 lata Bukowski Janusz Ostrowe-Stańczyki, 48 lat Lewandowski Andrzej Józef Rudno Kmiece, 54 lata Bukowski Tomasz Krzynowłoga Mała, 92 lata Roman Ryszard Cichowo, 72 lata Łazicka Irena Zofia -Rudno-Kosiły, 89 lat Zarańska Henryka Piastowo, 76 lat Czaplicka Walentyna Kaki-Mroczki, 88 lat Kruszewska Anna Karolina Kaki-Mroczki, 64 lata Bukowska Jadwiga Chmielonek, 86 lat Bacławski Eugeniusz Romany-Sebory, 66 lat Nożyńska Renata Krzynowłoga Mała, 43 lata Gołębiewska Genowefa Romany-Janowięta, 81 lat Kamzelski Kazimierz Kaki-Mroczki, 74 lata Toboja Kazimiera Rudno Kmiece, 87 lat Czaplicki Ryszard Gadomiec-Trojany, 62 lata Sałkowski Stanisław Czaplice-Bąki, 83 lata Długokęcka Franciszka Gadomiec-Jędryki, 89 lat Bieńkowska Marianna Kaki-Mroczki, 85 lat Niszczak Józef Czaplice-Bąki, 82 lata Radomski Zdzisław Stanisław Zalesie Świniarskie, 56 lat Kuczborska Czesława Krzynowłoga Mała, 71 lat Duda Kamila Ulatowo-Niwka, 88 lat Roman Lucjan Wiktorowo, 89 lat Kamiński Henryk Czaplice-Bąki, 76 lat Winnicka Zofia Łanięta, 90 lat Glina Ewa Krzynowłoga Mała, 52 lata Bober Jan Romany-Sebory, 1 rok Michalska Anna Marianowo, 88 lat Niszczak Aleksandra Krzynowłoga Mała, 87 lat Lewandowski Janusz Rudno Kmiece, 50 lat oprac. B. K na podst. danych USC

6 6 NASZA GMINA Podatki 2014 Beniamin Franklin, wielki mąż stanu i filozof amerykański, współautor Deklaracji niepodległości tuż po jej ogłoszeniu powiedział o podatkach: Na tym świecie pewne są tylko śmierć i podatki. Ta wielce trafna, choć groźnie brzmiąca myśl, określa nasze miejsce w świecie. Zatem, skoro nie można się od nich uwolnić, lepiej wiedzieć, jakie przyjdzie nam płacić w przyszłym roku. Podajemy najważniejsze wymiary podatków. R.G. Krzynowłoga Mała na sesji r. uchwaliła: A. Podatek rolny Obniżono cenę skupu żyta do celów wymiaru podatku rolnego z kwoty 69,28 zł za 1 q do kwoty 55 zł za 1 q. B. Podatek od nieruchomości Od gruntów: a) związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej bez względu na sposób sklasyfikowania w ewidencji gruntów i budynków 0,72 zł od 1 m² powierzchni; b) pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne, retencyjne lub elektrowni wodnych 4,56 zł od 1 ha powierzchni; c) pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności organizacji pożytku publicznego 0,15 zł od 1 m² powierzchni; Od budynków lub ich części: a) mieszkalnych - 0,50 zł od 1 m² powierzchni użytkowej; b) związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej -18 zł od 1 m² powierzchni użytkowej; c) zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym 10,75 zł od 1 m² powierzchni użytkowej; d) związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń 4,68 zł od 1 m² powierzchni użytkowej; e) od pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez org. pożytku publicznego 6 zł od 1 m² pow. użytkowej; Od budowli 2% ich wart. określonej na podst. art. 4 ust. 1 pkt. 3 i ust C. Stawki podatku od środków transportowych 1. Od samochodów ciężarowych o dop. masie całkowitej: a) powyżej 3,5 ton do 5,5, tony włącznie zł b) powyżej 5,5 ton do 9 ton włącznie 1 tys. zł c) powyżej 9 ton i poniżej 12 ton zł 2. Od samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton w zależności od liczby osi, dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia według stawek określonych w załączniku Nr 1 do niniejszej uchwały. Szczegółowe informacje na stronie: bip gminy, zakładka prawo lokalne -uchwały Rady Gminy 3. Od ciągników siodłowych i balastowych, o dop. masie całkowitej zespołu pojazdów: a) 3,5 ton do 5,5 tony włącznie 1 tys. zł b) powyżej 5,5 ton do 9 ton włącznie zł c) powyżej 9 ton do poniżej 12 ton zł 4. Od ciągników siodłowych i balastowych, o dop. masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton w zależności od liczby osi, dop. masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia według stawek określonych w załączniku Nr 2 do uchwały - bip gminy, zakładka prawo lokalne uchwały Rady Gminy 5. Od przyczep lub naczep, które łącznie z pojazdami silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton (z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego) 900 zł 6. Od przyczep lub naczep (z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego), które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton według stawek określonych w załączniku Nr 3 do uchwały - bip gminy, zakładka prawo lokalne uchwały Rady Gminy 7. Od autobusów, w zależności od liczby miejsc do siędzenia : a) mniejszej niż 30 miejsc zł b) równej lub wyższej niż 30 miejsc zł D. Zwolnienia od podatku od środków transportowych: 1. Środki transportowe, służące wyłącznie do dowozu dzieci do szkół, z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. 2. Środki transportowe wykorzystywane dla celów ochrony przeciwpożarowej. E. Opłaty za wodę 1. Cena opłat w wysokości 2,05 zł (brutto)/m³ wody. 2. Ilość pobranej wody ustala się na podstawie wskazań wodomierzy, a w razie ich braku - w oparciu o przeciętne normy zużycia wody. Oprac. B. K. źródło: Referat Finansów i Budżetu Nowy proboszcz w Skierkowiźnie Nowym proboszczem został ks. mgr Karol Kaniecki, który pochodzi z parafii z parafii pw. św. Józefa w Ciechanowie. W latach studiował w Seminarium Duchownym w Płocku. Po ukończeniu seminarium w 1996 roku, został wikariuszem w parafii św. Jakuba w Jeżewie. W latach wikariusz w parafii św. Stanisława biskupa i męczennika w Drobinie. Lata wikariusz w parafii św. Wojciecha w Nasielsku. Od 2003 r. był także duszpasterzem trzeźwości dekanatu nasielskiego. Od 2006 do 25 sierpnia 2010 r. pełnił funkcję wikariusza w parafii pw. św. Trójcy w Rypinie. W 2010 r. pracował jako wikariusz parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Płocku. Decyzją biskupa płockiego r. został mianowany administratorem parafii pw. św. Andrzeja Boboli w Skierkowiźnie. Poprzedni proboszcz ks. mgr Sławomir Szumski, złożył rezygnację z powodów zdrowotnych i r., został zwolniony z urzędu proboszcza. Został skierowany do pomocy duszpasterskiej w parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Grudusku. B.K

7 NASZA GMINA 7 Nowe oblicze świetlicy Świetlicę wiejską w Kakach-Mroczkach otwarto w marcu 2010 roku. Mieści się w budynku remizy OSP. Strażacy użyczyli wówczas pomieszczenia na parterze. Gmina wyremontowała salę świetlicową, oraz pomieszczenie na stół do tenisa stołowego. Piętro było do remontu. Remont zakończy się na wiosnę 2014 roku. Meble, wyposażenie kuchni świetlicy wiejskiej czekają już w magazynie. Po niemal 2 i pół latach przyszła pora na remont góry. Pracownicy gminy znaleźli dwie ścieżki projektowe, które pozwalały na realizację rozbudowy świetlicy. Dotychczas spełniał on funkcję ośrodka edukacji, kultury i rekreacji w ograniczonym zakresie. Dwa projekty Wyposażenie gastronomiczne do świetlicy wiejskiej w miejscowości Kaki-Mroczki i Bezpieczne popołudnia rozwijanie turystyki i rekreacji na obszarze objętym LGD, pozyskane na nie fundusze w kwocie 40 tys. zł pozwolą na rozszerzenie oferty kulturalnej placówki. Pozwoli to na wyposażenie kuchni zakup mebli -stoły, krzesła oraz zastawę stołową dla 120 osób. Meble, wyposażenie kuchni już stoi w magazynie. Czeka na zakończenie adaptacji piętra. Niewątpliwie rozwinie to działalność świetlicy, jak również wzbogaci ofertę możliwości jej wykorzystania. Drugi wniosek do LGD to budowa placu zabaw przed remizą oraz boiska do siatkówki za budynkiem strażnicy w Kakach. Roboty ziemne planowane są na wiosnę 2014 roku. Gmina remontuje piętro Remontem objęto dużą salę widowiskową, gdzie zmieniono oświetlenie, ogrzewanie, kończy się remont kuchni i łazienek. Będzie ona pełniła funkcje sali spotkań mieszkańców Kak i okolicznych wsi. Tynki w salach już położone. Teraz tylko malowanie i sprzątanie. Potem ustawienie mebli i sala na 120 osób jak złoto. W kuchni czekają jeszcze płytki na podłogę i malowanie ścian i zamontowanie kuchni, chłodziarek i zlewów. Zapewne będzie też służyć do organizacji przyjęć rodzinnych, małych wesel, balów sylwestrowych, czy popularnych osiemnastek. Będzie tam także można wystawiać na przykład spektakle teatralne, czy kabaretowe, wszak sala ma wcale przyzwoitą scenę. Strażacy pomagają Tradycyjnie już w remoncie uczestniczą ochotnicy OSP. - W II połowie lat 80-tych budowaliśmy wspólnie tę remizę. Mężczyźni z Kak-Mroczek pomagali majstrowi zalewać fundamenty i stawiać ściany. Zapłacili też majstra budowlanego. Resztę funduszy zdobyliśmy od gminy, PZU i z województwa. Dzięki temu, że senior Konrad Ostrowski prezes OSP w Kakach i zarazem radny wojewódzki bardzo zaangażował się w budowę remizy, wspólnymi siłami ją postawiliśmy wspomina Ryszard Grzybowski, strażak-ochotnik, kierowca miejscowej OSP. R. Grzybowski (w głębi) razem z A. Kamzelskim wynoszą stare rupiecie z sali widowiskowej, która będzie służyla także za salę balową, czy spotkań z mieszkańcami. Razem z Andrzejem Kamzelskim teraz usuwają stare stoły i rupiecie z sali widowiskowej. Pomagają, jak pozwala im czas. Wszak to ich dobro i oni będą z niego korzystali. Wydaje się, że także osobiste zaangażowanie radnej Wiesławy Wierzbickiej powoduje, że mieszkańcy nie odmawiają pomocy. Wszak kobiecie się nie odmawia. Stąd wcześniej krzaki za budynkiem, a teraz salę porządkowali także Przemysław Górecki i Damian Wierzbicki. Zatem za parę miesięcy Kaki-Mroczki będą miały salę przyjęć z prawdziwego zdarzenia i wyposażoną za pieniądze pozyskane z projektu. Trzeba mieć nadzieję, że mieszkańcy Łaniąt, Chmielenia Wielkiego, Rudna Jeziorowego czy Świniar, gdzie w przyszłym roku ruszą remonty wiejskich świetlic, pójdą w ślady mieszkańców Kak-Mroczek i wesprą gminę w remontach świetlic. Bogusław Kruszewski

8 8 CZŁOWIEK I JEGO DZIEŁO Ocean możliwości rozlał się Chodzi oczywiście o projekt w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki o wartości ponad 441 tys. zł, jaki jest realizowany w szkołach gminy Krzynowłoga Mała. Praktycznie zajęcia rozpoczęły się w październiku br. Będą trwały do 2015 r. Także w ramach realizowanego projektu baza dydaktyczna szkół wzbogaci się o nowe pomoce naukowe. Uczniowie mogą bezpłatnie uczęszczać na dodatkowe zajęcia: doskonalące sposoby porozumiewania się w języku ojczystym i w językach obcych, zajęcia matematyczne i naukowo techniczne, logopedyczne, artystyczne, oraz społeczne i obywatelskie. Mają one umocnić świadomość i ekspresję kulturalną jak i inicjatywność czy przedsiębiorczość, a także umiejętność uczenia się. Będą niwelować różnice kulturowe i edukacyjne między małymi ośrodkami a miastem. Prezentujemy katalog zajęć, jakim zostali objęci szkół naszej gminy. Według sugestii dyr. Małgorzaty Budnej, uczniowie mogą jeszcze zgłaszać się interesujące ich koła. ZS Krzynowłoga Mała 1. Zabawy z językiem polskim - 13 uczniów klasy VI, środa godz.13:15-14:00, piątek godz.13:15-14:00 - -prowadzi Alina Jelińska; 2. Koło młodego Pitagorasa (matematyka) - 8 uczniów klasy VI. środa godz.14:10-14:55. czwartek godz. 14:10-14:55 - prowadzi Iwona Czajkowska; 3. Koło poliglotów (zajęcia z j. angielskiego) - 12 uczniów klasy VI, poniedziałek godz.13:15-14:00, wtorek godz. 13:15-14:00 - prowadzi Ewa Mamińska; 4. Dodatkowe zajęcia teatralne - 14 uczniów z klas IV-VI, środa godz.14:10-14:55 - prowadzi Joanna Wawszczak. W ramach zajęć odbędą się dwa wyjazdy do teatru do Warszawy i do Olsztyna. 5. Dodatkowe zajęcia taneczne - 23 uczniów z klas IV-VI, czwartek godz.14:05-14:50 - prowadzi Urszula Urban; 6. Zajęcia dla młodych przyrodników fizyka prowadzi Włodzimierz Rudziński, chemia i biologia prowadzi Edyta Ujazdowska, geografia prowadzi Krystyna Lubańska; 7. Odkrywamy świat wokół nas- zajęcia turystyczno-krajoznawcze - 10 uczniów z klas IV-VI, raz w miesiącu środa godz.14:00-15:30 prowadzi Ewa Rudzińska. W ramach koła odbywać się będą wycieczki rowerowe i piesze oraz wycieczki autokarowe; 8. Zajęcia logopedyczne - 3 uczniów z klasy IV, 1 uczennica klasy VI. Środa godz.7:15-8:00 - prowadzi Agnieszka Szemplińska; 9. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne - I grupa - 3 uczniów klasy IV, środa godz.13:10-14:05, czwartek godz.13:10-14:05, II grupa - 2 uczniów klasy VI, piątek godz.13:10-14:50 - prowadzi Agnieszka Szemplińska; 10. Warsztaty równości szans kobiet i mężczyzn - 28 uczniów IV-VI, czwartek 13:20-14:55 - prowadzi Aneta Roman; 11. Doradztwo i poradnictwo edukacyjno-zawodowe -w II semestrze prowadzi Aneta Roman Romany-Sebory 1. Koło z języka polskiego 5 uczestników, piątek prowadzi Beata Sokołowska; 2. Koło z języka rosyjskiego - 4 uczestników, środa prowadzi Justyna Frączkowska; 3. Zajęcia korekcyjno kompensacyjne I grupa - 2 uczniów, piątek ; II grupa - 1 uczestnik, środa prowadzi Magdalena Gałązka; 4. Koło matematyczne 5 uczestników, poniedziałek , prowadzi Elżbieta Karbowska; 5 Koło teatralne 12 uczestników, czwartek ; Ulatowo-Adamy W Szkole Podstawowej w Ulatowie-Adamach prowadzone są następujące dodatkowe zajęcia w ramach projektu,,ocean możliwości : 1.,,Koło młodego Pitagorasa (matematyka) 6 uczniów z kl. IV V, poniedziałek i środa prowadzi Katarzyna Wódkiewicz; 2.,,Zabawy z językiem polskim - 4 uczniów z kl. VI, poniedziałek i środa prowadzi Magdalena Morawska; 3.,,Koło poliglotów (j. angielski) - 4 uczniów z kl. V; wtorki i piątki w godz prowadzi Anita Białobrzewska; 4. Zajęcia dodatkowe teatralne - 9 uczniów z kl. IV-V; czwartki w godz prowadzi Jolanta Tyniecka; 5. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne - 3 uczniów; czwartki w godz prowadzi pedagog Magdalena Gałązka; 6. Warsztaty z równości szans kobiet i mężczyzn 22 uczniów z kl. IV- VI; 4 godz. w ciągu roku - prowadzi Magdalena Gałązka; W ramach projektu zostaną zakupione: 2 laptopy, projektor, sprzęt nagłaśniający, puzzle, gry edukacyjne itp. Projekt jest skierowany tylko do uczniów klas IV VI i gimnazjalistów. Statystycznie zajęcia Oceanu możliwości objęły ponad 200 uczniów. Odpowiednio w ZS w Krzynowłodze Małej 117 na 296 wszystkich uczniów, Ulatowo-Adamy 48 na 39 uczniów, Romany- -Sebory 29 na 40 wszystkich uczniów. Nie jest to liczba pełna, ponieważ program dopiero wystartował i liczba uczestników może się zmieniać. Jednak widać, że największe zainteresowanie uczestnictwem w kołach przejawiają uczniowie ze szkoły w Ulatowie-Adamach. Prawdopodobnie niektórzy chodzą na dwa lub więcej zajęcia. Cieszy także fakt, że największym zainteresowaniem cieszą się artystyczne teatralne i taneczne. Świadczy to o pragnieniu podnoszenia poziomu kulturalnego i rozwijania umiejętności kreacyjnych młodych ludzi. To bardzo cieszy. oprac. B. K.

9 CZŁOWIEK I JEGO DZIEŁO 9 Malowali ściany, sufit i rerali To nie sprawozdanie z remontu, a polecenia Agnieszki Szemplińskiej, jakie wykonywali uczniowie na zajęciach logopedycznych. Były to ćwiczenia w usprawnianiu języka, by poprawić artykulację głoski r. Malowanie sufitu to dotykanie językiem podniebienia, ścian - boków buzi. Zajęcia logopedyczne, czyli poprawiające wymowę młodego człowieka odbywają się w ramach programu Ocean możliwości. - Są one bardzo potrzebne, bo wielu uczniów ma wady wymowy. W sumie w naszym zespole mamy 52 takie przypadki. Są to najczęściej wady spowodowane nieprawidłową budową aparatu wymowy. Część wad wynika z przyzwyczajeń dziecka, kiedy we wczesnym okresie, gdy dziecko uczyło się mówić, rodzice nie zwracali uwagi na prawidłową artykulację słów i głosek. Dlatego musimy go ćwiczyć, by usprawnić mięśnie języka, policzków, ust, oraz zmieniać przyzwyczajenia objaśnia logopeda. W tych zajęciach brali udział Natalia, Marysia, Adrian i Kuba. Najpierw były ćwiczenia oddechowe, by rozluźnić mięśnie buzi. A. Szemplińska uczyła poprawności oddechu. Trzeba nauczyć ich, by nie połykali głosek, by pra-widłowo układali język, usta w czasie artykułowania głosek. Przecież mówienie to proces, o którym decyduje wydychanie powietrza. Wydawałoby się, że takie ćwiczenia są bardzo nudne i może nawet śmieszne. - Jednak wszystko zależy od metody. Trzeba przekonać dzieci do ćwiczeń, choć wydają się nużące. Najlepiej czynić to przez zabawę i zdrową rywalizację dodaje A. Szemplińska. Stąd pierwsze ćwiczenie polegało na układaniu ćwiczących puzzli, ale...ustami. Każdy z ćwiczących przesuwał je zasysając element przez rurkę do napojów. Musiał ją przenieść na miejsce i papierowe płatki śniegu ułożyć na planszy - choince. Punkty zdobywał ten, kto przeniósł je najszybciej. Zmagania wygrał Adrian. Potem było reranie czyli ćwiczenia w prawidłowym wymawianiu głoski r. Wydaje się to nam proste wprowadzić język w drgania, by drżał dotykając górnych zębów. Jednak dla ludzi sepleniących, czy wymawiających tzw r francuskie to bardzo trudne zadanie. Trzeba zmusić język do posłuszeństwa. A to długi proces. Można to osiągnąć przez długotrwałe ćwiczenia. - Najpierw trzeba przekonać dzieciaki, że można mówić wyraźnie i prawidłowo. A najtrudniej jest zmienić przyzwyczajenia. Jednak kiedy już to zaakceptuję, wtedy łatwiej. Ćwiczą w domu. Ogromnie pomocni są tutaj rodzice, jeżeli pomagają im w ćwiczeniach w domu, lecz trzeba także przekonać do ćwiczeń rodziców dodaje logopeda. Za chwilę zacznie się gra w Dmuchane LOTTO Gra w trudne słowa To kolejne ćwiczenie-gra. Polega na odkrywaniu kartoników z trudnymi słowami. Każdy z ćwiczących losuje słowo np. droga i musi je poprawnie wyartykułować. Czyni to dopóty, dopóki pani nie jest zadowolona. Wygrywa ten, kto najszybciej zbierze pary takich samych słów i zaznaczy to kostka na planszy. Tym razem wygrał Kuba. Niby prosta gra, ale wywoływała mnóstwo emocji. Każdy chciał jak najszybciej poprawnie wyrerać wylosowane słowo i zakryć pole na planszy. - Dobrze się stało, że projekt pozwala na zakup pomocy dydaktycznych do takich ćwiczeń. Gry bardzo pomagają w ćwiczeniach w artykułowaniu głosek. Przekonuję dzieci a także rodziców, by ćwiczyły z nimi w domu. Tam, gdzie rodzice się przekonali, widać postępy. Wymowa dziecka poprawia się. Wszyscy są wówczas zadowoleni. Dziecko nie wstydzi się zabierać głosu, jest śmielsze w grupie rówieśniczej. Rodzice są zadowoleni, bo widzą poprawę. A przede wszystkim ja, bo mam poczucie dobrze spełnionego obowiązku mówi A. Szemplińska. - A pamiętajcie o ćwiczeniu w domu dodaje na zakończenie zajęć. I Adrian zadowolony wychodził z gabinetu rerając. Uczyli się walca wiedeńskiego W czasie zajęć tanecznych pod wodzą Urszuli Urban 12 par młodych tancerzy uczyło się tańczyć walca wiedeńskiego. Przygotowywali się do występu na finał spektaklu Księżniczka na ziarnku grochu. - Przygotowuje go pani Joasia Wawszczak ze swoją grupą teatralną. Moja grupa przygotowuje walca na zakończenie sztuki. Dlatego dzieciaki czują się jak aktorzy, a przy tym nauczą się tańczyć walca objaśnia U. Urban. Prawdopodobnie spektakl zobaczą widzowie na Dzień Rodziny. Pytam, czy trudno było zachęcić chłopaków do grupy? - Wszystko zależy, jak się zainspiruje młodego człowieka. Najlepiej jak uwierzą, że to im się przyda w przyszłości. Kiedy, już jako dorośli będą umieli zatańczyć klasycznego walca, wówczas zobaczą podziw w oczach dziewczyny. Na razie wiedeńskiego, bo potem planuję naukę walca angielskiego mówi U. Urban i wydaje polecenie. A teraz zapinamy guziczki! To jedno z ćwiczeń na rozciąganie mięśni. Trzeba dotknąć się oburącz palcami ale z tyłu pleców. Potem już tworzą się pary i w tak walca z Nocy i dni tancerze krążą po sali. Bogusław Kruszewski

10 10 CZLOWIEK I JEGO DZIEŁO Proboszcz dotrzymuje słowa Chcę by mój dom był zawsze otwarty dla młodych ludzi. Swoje kapłaństwo odczytuję jako bycie dla innych, ale także z innymi. A plebania to jest dom, w którym każdy powinien się czuć bezpiecznie. Gdzie, jeżeli będzie chciał, może porozmawiać, o tym co go nurtuje. Tak swoją służbę określał ks. Jacek Wichorowski obejmując w sierpniu 2013 roku probostwo w Krzynowłodze Małej. To przesłanie wypowiedział na łamach Krzynicy (Nr 4 (26). Wydaje się, że parafia powoli zmienia swój obraz. Od września działa już strona internetowa z której mieszkańcy mogą dowiedzieć się podstawowych informacji o życiu krzynowłoskiego kościoła. Przede wszystkim ks. Proboszcz opublikował podstawowe wiadomości dotyczące choćby historii parafii, składu rady parafialnej. Oddzielnym rozdziałem strony są informacje dotyczące działalności duszpasterskiej grupy i koła parafialne. Mamy tam np. rozdział dotyczący intencji mszy świętych. Na bieżąco publikowane są ogłoszenia parafialne. Na przykład w aktualnościach znaleźliśmy informację z 2 listopada 2013 dotyczącą rozliczenia zbiórki na ogrzewanie kościoła, czy frekwencji na mszach świętych w dniu 20 X 2013 r. Schola Wolę zatem, by młodzi przyszli do mnie na plebanię, niż mieliby siedzieć powiedzmy na przystanku autobusowym powiedział w wywiadzie dla Krzynicy i dotrzymuje słowa. Po niespełna 4 miesiącach, w sobotni listopadowe przedpołudnie, złożyłem wizytę na plebanii. Zobaczymy, może z czasem będą akompaniować wokalistom scholii informuje ks. proboszcz. Dzisiaj na próbie nie wszyscy obecni, bo jesienne przeziębienia dają znać o sobie. Przygotowują nową pieśń Dzielić się wiarą jak chlebem. Proboszcz akompaniuje na gitarze. Idzie powoli - Chcecie posłuchać, jak śpiewa schola z Węgry, zaczynali razem z wami pyta J. Wichorowski. Włącza nagranie na laptopie. Wokalistom z Węgry idzie wcale poprawnie. Mogą zatem porównać wykonania, co motywuje do większego wysiłku. Zwraca śpiewającym uwagę na niuanse wokalne, wychwytuje najmniejsze fałsze w wokalu. Potyczki z dykcją A. Szemplińska uparcie poprawia dykcję, bo ona w śpiewie grupowym jest najważniejsza. Nie wystarczy śpiewać, trzeba być jeszcze zrozumianym. - Przydałyby się ćwiczenia z dykcji pytam szeptem A. Szemplińską. - O tak i to bardzo! Wiem, że poprawne i wyraźnie słów wymawianie w czasie śpiewu, czy recytacji, to podstawa. Mamy tak wiele zdolnych dzieci, które nie boją się sceny, publicznych występów. Jednak dostają niższe miejsca w przeglądach, czy konkursach, bo czasami mają braki w dykcji zauważa. A. Szemplińska jest logopedą w krzynowłoskim Zespole Szkół. Może najwyższy czas zorganizować takie zajęcia dla naszych młodych artystów. Korzyść była wielokrotna. Oni mieliby poczucie sprawniejszego posługiwania się językiem, a ich nauczyciele satysfakcję z jeszcze większych sukcesów. Dobrze się stało, bo Agnieszka Szemplińska stanowi znakomite wsparcie fachowe dla zespołu. Zapisała się do chóru, bo po prostu lubi śpiewać. - Mój syn Mateusz także, więc co sobotę idziemy na próbę -mówi pani logopeda. Odbywała się właśnie próba scholii. - Od początku września spotykamy się w każdą sobotę o Na razie to są początki, ale mamy już opracowane 6 pieśni. Będziemy je śpiewali podczas mszy świętych mówi jedna z wokalistek scholii. - Na razie to niemożliwe, bo nagłośnienie jest w remoncie, ale mam nadzieję, że za jakieś 2 tygodnie będzie już sprawne dodaje ks. Proboszcz. Grupa liczy kilkanaście osób. Są to: Maja Bukowska, Kinga Sędrowska, Wioleta Rączkiewicz, Alicja, Joanna i Katarzyna Cichowskie, Magdalena Gazda, Ola Czarzasta, Natalia Bober, Emilia Pszczółkowska, Patrycja Łączyńska, Mateusz Szempliński i Agnieszka Szemplińska. - Przydałby się też zespół muzyczny zauważam. - Na razie mam naukę gry na gitarze. Przychodzi 6 nowicjuszy. Uczę ich jak mogę, wszystkiego od początku. Stypendystka i konkursowa dziewczyna Sylwia Burdyńska nie ma problemów z dykcją i śpiewem. Absolwentka naszego gimnazjum przyjechała z Mławy na weekend do domu. Miłość do śpiewania przywiodła ją ze Zbroch na próbę scholii. - Dowiedziałam się, że jest próba i przyjechałam pośpiewać mówi skromnie. Sylwia obecnie uczy się w 3 klasie Technikum Handlowego w Mławie. Pamiętałem jej wokalne popisy w czasie festynów rodzinnych na Łojach. Jej występy zawsze kończyły się owacją widowni. Sylwia jest pracowitą i skromną osobą. Natura dała jej ciekawą barwę głosu. Resztę dopełniła samodzielnymi ćwiczeniami dykcyjnymi. - Nie zarzuciłaś chyba swojej pasji, śpiewania pytam. - Nie, troszkę śpiewam, na ile pozwala mi nauka odpowiada z niejakim zażenowaniem.

11 CZŁOWIEK I JEGO DZIEŁO 11 - Pewnie na uroczystościach szkolnych, bądź w jakimś zespole dopytuję. - Nie, raczej przygotowuję się na konkursy wokalne. Widząc zdziwienie na mojej twarzy dodaje. - W tym roku brałam udział już w kilku festiwalach. - Z jakimi rezultatami ciągnę za język. - W marcu w XXIX Konkursie Piosenki Francuskiej w Nidzcy otrzymałam II nagrodę, w czerwcu w Kozienicach na I Mazowieckim Festiwalu Piosenki Obcojęzycznej zajęłam II miejsce, na przeglądzie piosenki angielskiej English Song w Ciechanowie w kwietniu, w kat. szkoły średnie zdobyłam I miejsce, był też Międzypowiatowy Konkurs Sylwia Burdyńska w czasie koncertu laureatów konkursu w Nidzicy ze zbiorów S.B. Piosenki Obcojęzycznej w Mławie. Przygotowuje mnie Paweł Stawiński, nauczyciel w naszej szkole oraz muzyk, który akompaniuje na żywo na fortepianie podczas występów- wylicza swoje małe sukcesy. Okazuje się, że Sylwia nie zasypia gruszek w popiele. Wykorzystuje szansę rozwoju swojego talentu. Dostrzegł to Wójt Gminy Krzynowłoga Mała, który pracę Sylwii wyróżnił stypendium. Bardzo cieszy fakt, że nasze nastolatki rozwijają swoje talenty. Poświadczają one, jak choćby niedawna stypendystka wójta gminy, Weronika Misiewicz dziś uczennica Szkoły Muzycznej II stopnia im. Fryderyka Chopina w Warszawie, Ola Czarzasta, czy siostry Cichowskie, że mamy zdolną artystycznie młodzież. I dobrze się dzieje, że także parafia pozwala rozwijać się im także muzycznie. Najważniejsze, że dom parafialny jest otwarty, że tu młodzi znajdują możliwości realizacji swoich zdolności. Bogusław Kruszewski Zdobyły geologiczne laury Dwie absolwentki krzynowłoskiego gimnazjum Natalia Roman i Sylwia Radomska, obecnie uczennice III klasy Liceum Ogólnokształcącego im. Komisji Edukacji Narodowej, zostały finalistkami XIV Ogólnopolskiego Konkursu Geologicznego Nasza Ziemia. W części półfinałowej konkursu na 74 uczestników Natalia Roman zdobyła II miejsce, a Sylwia Radomska III miejsce. Konkurs objęty był patronatem Głównego Geologa Kraju, Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Środowiska, Polskiego Towarzystwa Geologicznego i Kuratoriów Oświaty z poszczególnych województw. Tegoroczne zawody odbywały się pod hasłem Drapieżne Oblicza Ziemi. Głównymi sponsorami XIV edycji konkursu, podobnie jak kilku poprzednich, był Państwowy Instytut Geologiczny oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Natalia (na fot. - Natalia Roman - z lewej, Marek Rozicki i Sylwia Radomska) opisała w swojej pracy budowę geologiczną i alpejską rzeźby polskich Tatr. Sylwia z kolei badała rzeźbę staroglacjalną okolic Przasnysza. Obie uczennice były przygotowywane przez nauczyciela geografii Marka Rozickiego. Konkurs rozgrywany był w 3 kategoriach: dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalistów i szkół ponadgimnazjalnych. W tej edycji na konkurs napłynęło prawie 4800 prac, z czego 502 to prace gimnazjalistów, 395 prace uczniów szkół ponadgimnazjalnych, pozostałe 3896 prace plastyczne uczniów klas IV-VI szkół podstawowych. Uroczystość wręczenia nagród czternastej już edycji konkursu odbyła się 1 czerwca 2013 r. w Muzeum Geologicznym Państwowego Instytutu Geologicznego. Stypendystka wójta Natalia Roman jest tegoroczną stypendystką Wójta Krzynowłogi Małej już po raz drugi - -pierwsze w 2010 r. Stypendium otrzymała razem z Sylwią Burdyńską (patrz. art. obok). Obie pracowite nasze krajanki będą je otrzymywały przez cały rok szkolny. Stypendium jest przeznaczone na cele edukacyjne. Natalia i Sylwia to kolejne nasze nadzieje, które zostały uhonorowane stypendium z Lokalnego Programu Wspierania Edukacji uzdolnionych Dzieci i Młodzieży uchwalonego we wrześniu 2010 roku. W 2010 roku stypendium otrzymali: Weronika Misiewicz, Aleksandra Czarzasta, Arkadiusz Ostrowski, Karol Antczak, Monika Kakowska, Tomasz Kawiecki, Łukasz Rudziński, Joanna Cichowska, Tomasz Jeliński, Joanna Rudzińska, Oliwia Jaśkiewicz, Natalia Roman Weronika Misiewicz, Andrzej Dziobek Andrzej Dziobek i Tomasz Jeliński oprac. B.K.

12 12 CZŁOWIEK I JEGO DZIEŁO Dubeltowi mistrzowie Obaj chodzą do klasy 5 w szkole w Romanach-Seborach. Obaj noszą jednakowe monogramy nazwiska M. B. Obaj mają czerwone paski na świadectwach i zielono-żółte pasy adepta taekwondo. Obaj mierzą prawie po 150 cm wzrostu. Obaj trenują taekwondo od 9. roku życia. Obaj są wpatrzeni w ojca, jak małe szpaki. Obaj są podobni, jak paciorki jednego różańca. Obaj są mistrzami Polski w jednej z kategorii taekwondo. Różni ich jedno Maciej jest starszy od swojego brata o...2 minuty i jest mistrzem Polski. Wyskakuje na wysokość 210 cm w kat. techniki specjalne młodzików - Yop-czagi, czyli kopnięcie boczne. Natomiast Mikołaj wicemistrzem i osiągnął 205 cm w wyskoku. Na mistrzostwach w Brzegu Dolnym trzeba było aż pięciu dogrywek, by wyłonić mistrza spośród rodzinnego teamu. Maciej jest rozmowny i ruchliwy jak iskra. Mikołaj, bardziej wyciszony i milczący. Widać, że obaj bracia dopełniają znakomity team rodzinny. Mieszkają w Łaniętach w gminie Krzynowłoga Mała. Maciej Bruździak 12 lat, 5 klasa, mistrz Polski w taekwondo. - Mam 7. kup, czyli pas żółto-zielony. Pas żółty symbolizuje nasionko, które zostało zasiane w adepcie Taekwondo lub piasek, jak wiadomo piasek nie jest bardzo stabilny i pewny, tak jak umiejętności zawodnika. Moim mistrzem jest Piotr Grącki. Trenuję w Przasnyszu w szkole nr 2. Trenują do dwóch lat, dwa razy w tygodniu po godzinie. Tae-kwon-do Znaczy tyle co tae - stopa, kwon - pięść, do - droga i stąd wywodzi się nazwa tej koreańskiej sztuki samoobrony. Polega ona na umiejętnym użyciu ciała do samoobrony i na jego doskonaleniu przez fizyczny i psychiczny trening. Mimo, że jest to sztuka wojskowa jej dyscyplina, techniki, umysłowy trening są budowaniem silnego poczucia sprawiedliwości, hartu, pokory i zdecydowania. Każdy ruch Taekwon-do jest opracowany z myślą o określonym celu. Dzięki temu instruktor może rozbudzić w swoim uczniu przekonanie, że każdy może osiągnąć sukces. Stałe powtarzanie uczy cierpliwości i siły woli niezbędnej do przezwyciężenia każdej trudności w życiu. Zatem jest to sztuka zdyscyplinowania umysłu poprzez zdyscyplinowanie ciała. Dlatego adepci tego sportu przysięgają: Będę przestrzegał zasad taekwon-do. Będę szanował instruktora i osoby starsze stopniem. Nigdy nie będę nadużywał taekwon-do. Będę bronił wolności i sprawiedliwości. Będę rzecznikiem pokoju na świecie. Sztuka ta rozwija wytrwałość i koncentrację, sprzyja również rozładowaniu stresów i napięć. Powaga tej sztuki i jej głęboki szacunek dla wysiłku i pracy przyspiesza proces dojrzewania adepta. Taekwon-do określają normy etyczne, jakimi powinien kierować się każdy ćwiczący, aby mogło ono być wykorzystywane zgodnie ze swoim przeznaczeniem - jako tarcza, a nie jako niosący ból i spustoszenie - miecz. Łączy korzyści zdrowotne, płynące z wieloletniego nieprzerwanego treningu, praktyczne zdolności do samoobrony przed zagrożeniem oraz oddziaływanie psychiczne oparte na aktywnym stosunku do siebie i otoczenia, systematyczności i wytrwałości. Społeczną i wychowawczą treść taekwon-do konkretyzuje pięć fundamentalnych zasad: uprzejmość, uczciwość, wytrzymałość, samokontrola, odwaga. Pomysł mamy i ojcowski szantażyk Maciej: - Mama zobaczyła kiedyś plakat i spytała nas, czy chcemy chodzić i tak się zaczęło. -Chodziło o to, by ich usprawnić. Mieli z początku problem z kręgosłupami. Było to lekkie skrzywienie i lekarz zalecił rehabilitację. Nie szła ona po naszej myśli i kolega mi podpowiedział. Poszedłem zobaczyć, jak wygląda trening taekwondo. Okazało się, że jest to dużo gimnastyki, ruchu, rozciągania mięśni, a pozostałe rzeczy są dodatkowo dodaje ojciec. - Tata powiedział, że jak nie będziemy się dobrze uczyć, to nas nie będzie zawoził na treningi. I dlatego musimy być najlepsi. Podobnie i trener bardzo zwraca uwagę na wyniki w nauce Mikołaj objaśnia, na czym polegał ojcowski szantażyk. - Widzę, że treningi bardzo pomagają chłopcom w koncentracji Wielokrotnie powtarzane ćwiczenia wyrabiają w nich systematyczność, cierpliwość i uwagę. Myślę, że zaprocentowało to wynikami w nauce Maciej ma średnią na świadectwie 5,1, natomiast Mikołaj 5,0 objaśnia ojciec mistrzowskich synów. Oczywiście nad wszystkim czuwa mama Agata. Wozi synów na treningi i kibicuje im na zajęciach. Bogusław Kruszewski fot. Agata Bruździak

13 CZŁOWIEK I JEGO DZIEŁO 13 Konkurs na usługi medyczne rozstrzygnięty W październiku rozstrzygnięto konkurs na świadczenie usług medycznych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. Wygrała oferta Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej "Przychodnia Rodzinna" Krzysztofa Białka. Według oferty konkursowej Przychodnia Rodzinna oprócz 2 lekarzy ogólnych zaproponowała także 15 lekarzy specjalistów. Będą także zatrudnione 4 pielęgniarki i położna. Lekarze w krzynowłoskiej przychodni. Kierownikiem przychodni i zarazem lekarzem pierwszego kontaktu jest Krzysztof Białek specjalista medycyny rodzinnej i ginekolog-położnik; Drugim lekarzem ogólnym będzie Adam Wółkiewicz - w trakcie specjalizacji z zakresu anestezjologii; Ginekolog - Sławomir Chorbatiuk będzie także wykonywał badania USG na urządzeniu zainstalowanym w ośrodku zdrowia. Pediatrzy: Dominika Pomorska, Bożena Sztuc, Ewa Gałecka ordynator oddziału dziecięcego w szpitalu; Chirurg ogólny Tomasz Rumiński - ordynator oddziału chirurgicznego w przasnyskim szpitalu; Kardiolog lekarz ze specjalizacją z przasnyskiego szpitala; Ortopeda i fizjoterapeuta Zdzisław Dudziuk; Psycholog Barbara Iwosa; Nefrolog i diabetolog Janusz Grochowski specjalista od chorób nerek i chorób cukrzycy; Neonatolog - Ewa Gałecka Okulista Andrzej Pisanko, Choroby płuc Dariusz Chodkowski Urolog Edward Pogoski Dermatolog Marta Stryjewska Alergolog - Dariusz Chodkowski Lekarze rodzinny - Krzysztof Białek będzie przyjmował pacjentów codziennie, Adam Wółkiewicz w wyznaczone dni tygodnia. Lekarze pediatrzy będą przyjmowali w ośrodku 1 raz w tygodniu, pozostali specjaliści 1 raz w miesiącu. Według Krzysztofa Białka wszystko teraz leży w rękach urzędników z NFZ. - Wszystko zależy od akceptacji Funduszu dla zgłoszonych specjalistów. Jeżeli Fundusz wyrazi zgodę na takich lekarzy w naszej przychodni, to wówczas porady specjalistów będą nieodpłatne. W innym przypadku trzeba będzie robić zapisy na określony dzień i jeżeli zbierze się określona liczba pacjentów, wówczas oni przyjadą bez żadnego problemu. Jednak trzeba będzie wnieść jakąś odpłatność, może zryczałtowaną, zobaczymy objaśniał wątpliwości Krzysztof Białek. Przychodnia będzie czynna od poniedziałku do piątku w godzinach , zaś wizyty domowe odbywać się będą w: poniedziałek i czwartek , oraz wtorki, środy i piątki B.K. Kobieta poszukująca W poprzedniej Krzynicy zamieściliśmy krótki artykuł informujący o pobycie Ewy Mamińskiej, nauczycielki języka angielskiego z Zespołu Szkół w Krzynowłodze Małej w Londynie. Była na 2-tygodniowym szkoleniu pt: "Practical Teacher" w ramach projektu Comenius. W mediach lokalnych czasem pojawiają się informacje o wyjazdach uczniów ze szkół w powiecie na praktyki do innych krajów UE. Rzadziej dowiadujemy się o wyjazdach nauczycieli. Redakcję zainteresował ten sposób dokształcania się. Program Comenius to część programu Socrates I i II dotycząca edukacji na obszarze Unii Europejskiej. Skierowany do młodzieży i nauczycieli. Ma między innymi na celu na rozwijanie wiedzy o różnorodności kultur i języków europejskich. Nazwę otrzymał na cześć Jana Amosa Komeńskiego, żyjącego na przełomie XVI i XVII w. czeskiego pedagoga i filozofa. Komeński mieszkał m.in. w Polsce. W Lesznie był profesorem miejscowego gimnazjum. Kilka lat mieszkał także w Elblągu. Zasięgnęliśmy informacji o możliwości udziału w programie u p. Ewy Mamińskiej. Okazuje się, że uczestnictwo w takim przedsięwzięciu nie wymaga specjalnych umiejętności, a jedynie: pasję, ciekawości, uporu w poszukiwania swojej nowej szansy na rynku pracy oraz ambicji dla pogłębiania nabytej wiedzy. Pasja i ciekawość Ewa Mamińska ją chyba ma. - Moja pasja to język angielski. Mój pierwszy zawód to bibliotekarstwo. Pierwszą pracę rozpoczęłam w II połowie lat 90-tych w bibliotece w Olsztynie. Praca spokojna, w ciszy, jednak mnie zawsze pociągało uczenie dzieci i język angielski. Najpierw prowadziłam lekcje, gdzie wprowadzałam elementy języka obcego. Potem los zdecydował. Urodziłam dzieci, przeniosłam się do Przasnysza, zostałam bez pracy. Wychowywałam potomstwo i sama uczyłam się angielskiego zaczyna opowieść moja rozmówczyni. Był to poniekąd nakaz chwili, bowiem w szkołach brakowało anglistów. Potem były kursy dokształcające, które dały jej uprawnienia nauczania języka. Jednak czuła, że może jeszcze więcej. Za własne pieniądze w końcu lat 90-tych wyjechała na kurs językowy do Canterbury w Anglii. Potem były 5-letnie studia anglistyczne. Stała się pełną nauczycielką angielskiego. - Cały czas, do piętnastu lat, jak zmieniłam zawód, dokształcam się. Są to najczęściej kursy metodyczne i językowe. Cóż, angielski to moje hobby, pasja, która nie przemija. W wolnym czasie albo czytam, albo jestem na stronach internetowych, albo sobie coś tłumaczę dodaje. E. Mamińska lubi tłumaczyć także poezję. Wiersz Moje miasto, autorstwa przasnyskiego poety Krzysztofa Turowieckiego, w jej przekładzie na angielski, pozwolił autorowi zdobyć w 2004 roku drugą nagrodę i srebrny medal International Library Of Poetry w międzynarodowym konkursie poetyckim Who's who w Filadelfii w USA. - Ja po prostu, oprócz poznawania piękna obcego języka, uwielbiam uczyć go innych. Co dziwne,

14 14 CZŁOWIEK I JEGO DZIEŁO - Przez dwa tygodnie zwiedziłam wszystkie możliwe muzea - -E. Mamińska przed Bukingham palace w Londynie fot. E. Mamińska nie odczuwam zmęczenia zawodem i nie mam poczucia, że popadam w rutynę. Bronię się przed nią w prosty sposób. Jeżeli zauważam, że na lekcji zaczynam się nudzić, to wiem na 100 procent, że moi uczniowie też się nudzą. Wówczas zmieniam metodę przekazywania wiedzy i natychmiast czuję się mniej zmęczona zdradza sposób obrony przed belferską rutyną. W 1999 roku zaczęła pracować jako anglistka w przasnyskiej jedynce, gdzie pracowała 2 lata. Potem przeniosła się do szkoły w Krzynowłodze Małej. Jak sama przyznaje uczniowie w jednej grupie językowej są zdolniejsze, w innej mniej. - Trzeba zatem dostosowywać metody do możliwości uczniów. Nie da się nic na siłę. A wiem, że komunikacja w nauczaniu języka jest najistotniejsza. Stąd najważniejsze jest, by przełamać barierę językową w człowieku, by nie bał się, że jego wymowa jest na przykład śmieszna dodaje. Upór w poszukiwania nowej szansy Przed pierwszym wyjazdem do Anglii ukończyła kurs językowy i zdała egzamin w British Council, który dawał jej uprawnienia ucznia języka angielskiego. By pogłębić sprawność językową wyjechała do Canterbury 20 km od Londynu. - Między innymi znajomość języka pozwala mi, że nie boję się podróżować po Europie. Byłam w Grecji, Monako, Hiszpania i tam wszędzie był potrzebny język angielski dodaje. Wydaje się, że pasja do języka pozwala jej być obywatelką świata, bo język to podstawa. - Teraz znalazłam wiadomość, że w Dublinie jest kurs językowy w długi weekend. Chodzi za mną, czy nie skorzystać z tej okazji? mówi z uś miechem. Proszę o refleksje z obu wyjazdów. - Pierwszy wyjazd, ten sprzed 20 laty to było zderzenie z nową kulturą. Kurs był bardzo ciekawy. Rozwinął moją dogłębniej wiedzę o kulturze i obyczajowości Anglików. Co pozwoliło mi później uczyć w sposób bardziej otwarty. Pozwolił mi śmielej wejść na ścieżkę nauczyciela. Nie było wówczas wielu Polaków. Jak zakwalifikowała się na projekt COMENIUSA? Okazuje się, że uczestnictwo w Comeniusie trzeba sobie samemu wygenerować. Jedynie ciekawość, upór i konsekwencja doprowadziły, że zakwalifikowała się na wyjazd. - Najtrudniejsze było wypełnienie ankiety, ale i przez to przebrnęłam. Potem oczekiwanie na decyzję o kwalifikacji na wyjazd. Przyszła pozytywna. Potem trzeba było wypełnić coś w rodzaju listu intencyjnego, liczącego ponad 30 stron, zgoda dyrekcji i koniec. Otrzymałam grant całościowy 2700 euro, który pozwolił mi na opłacenie wszystkiego całkowitych kosztów podróży, biletów do muzeów, mieszkania, wyżywienia. Musiałam sobie zorganizować wszystko. Od rezerwacji biletów, podróż, dojazd do angielskiej rodziny, gdzie mieszkałam. Nikt nie prowadził mnie za rękę. Tym razem w 15-osobowej grupie było osiem Polek, Rosjanki, Hiszpanki, Włoszki i jedna Niemka. Okazuje się, jak to wynikało z naszych rozmów, że moi koledzy mają podobne problemy z uczniami, szczególnie w wieku gimnazjalnym. Natomiast różnice są w zarobkach. Na przykład nauczyciele w Hiszpanii zarabiają 2 tys. euro i jeszcze strajkują, a polski nauczyciel 4-krotnie mniej. Jedno jest pewne, że mają lepiej wyposażone pracownie językowe. Zabawne było też, kiedy tłumaczyłam skąd jestem, a moje koleżanki były z Moskwy, Barcelony. I łamały sobie języki wymawiając nazwę Krzynowłoga Mała. Przez 2 tygodnie zwiedziłam wszystkie możliwe muzea. Rano wyruszałam na zwiedzanie, potem zajęcia od 13 do 16, a potem znowu zwiedza-łam. Ten kurs był bardziej praktyczny. Kursantki "Practical Teacher" w ramach projektu Comenius fot. E. Mamińska Uczył nowych metod techniki i pracy z uczniami. Choćby uczenie języka przez śpiew piosenek, wykorzystywanie komputerów, stron internetowych, gdzie uczniowie sami mogą je kreować, a nawet telefonów komórkowych w trakcie lekcji. Pamiętam, że na pierwszej lekcji we wrześniu w szóstej klasie automatycznie wykorzystałam poznane metody na kursie. Nasza szkoła powoli przystosowuje się do nowych metod nauki angielskiego. Mam nadzieję, że niedługo będziemy mieli choćby tablicę interaktywną. Zostanie też zakupiony program do jej używania. Marzy mi się zorganizowanie wycieczki językowej dla naszych uczniów. Taki tygodniowy pobyt byłby niezwykle rozwijający językowo dzieliła się wrażeniami z pobytu na kursie "Practical Teacher" i planami na przyszłość. Bogusław Kruszewski

15 CZŁOWIEK I JEGO DZIEŁO 15 Inwestycje w nadzieje Potoczne rozumienie słowa inwestycja to wydawanie pieniędzy na powiększenie lub odtworzenie naszego majątku. Inwestujemy więc w firmę, gospodarstwo, drogi, budowle, giełdę. Tak najogólniej definiuje to słowo Słownik ekonomiczny. Najlepiej jak zainwestowane fundusze przynoszą korzyść jak najszybciej. Mówimy wówczas o nosie do inwestowania. Słownik języka polskiego także definiuje inwestycję jako przeznaczenie środków finansowych i czasu na (czyjeś) kształcenie z myślą o korzyściach w przyszłości. Akcent w tak rozumianej definicji przesunięty jest na osiąganie korzyści w przyszłości. Dobrze się dzieje, że włodarze gminy rozumieją, że czas na inwestycje w projekty w dzieci i młodzież - nasze największe nadzieje. Chodzi o wspomniany Ocean możliwości, projekt w przedszkola na kwotę ok. 260 tys., który przeszedł ocenę formalną i gmina czeka na podpisanie umowy. Fakt, że opłaca się inwestować w korzyści na przyszłość świadczą Nasze nadzieje. Oto one Szkoła Podstawowa w Ulatowie-Adamach Zuzanna Wódkiewicz ma 13 lat i uczęszcza do 6 klasy. Jest wzorową uczennicą. W r. szkolnym 2012/2013 uzyskała średnią ocen -5,55. Interesuje się językiem angielskim, matematyką, historią oraz językiem polskim. W wolnych chwilach lubi słuchać muzyki, a sama także pięknie śpiewa. W tym roku szkolnym zajęła III miejsce w konkursie Bezpieczeństwo w Ruchu Drogowym. Osiągnęła też wysoki wynik w szkolnym etapie konkursu polonistycznego organizowanym przez MKO. W ubiegłym roku szkolnym osiągała sukcesy w następujących konkursach: III miejsce w Powiatowym Przasnyskim Konkursie Językowym z języka angielskiego, III miejsce w Międzyszkolnym Konkursie Wiedzy języka angielskiego, I miejsce w Turnieju Wiedzy Pożarniczej, I miejsce w gminnym turnieju tenisowym, I miejsce w powiecie w konkursie plastycznym organizowanym przez Państwową Straż Pożarną Zuzia Chętnie bierze udział w programach artystycznych z okazji uroczystości. Jest bardzo ambitna i dociekliwa. Interesuje się wieloma dziedzinami. Preferuje także aktywny wypoczynek - grę w piłkę nożną. Martyna Opalach ma 13 lat i jest szóstoklasistą. W r. szkolnym 2012/2013 uzyskała średnią ocen 4,91. Interesuje się muzyką i sportem, lubi też rysować. Od kilku lat uczęszcza na dodatkowe zajęcia, na których uczy się gry na keyboardzie i pianinie. Doskonali także zdolności wokalne. W wolnych chwilach rysuje, maluje pejzaże oraz szkicuje ludzi. Chętnie bierze udział w konkursach plastycznych, w których osiąga sukcesy. W ubiegłym roku szkolnym zajęła I miejsce w gminnym etapie konkursu plastycznego Bezpiecznie na wsi organizowanym przez KRUS, a w etapie powiatowym otrzymała wyróżnienie. Podczas szkolnych uroczystości chętnie gra na ulubionym instrumencie. Dobrze czuje się również w roli wokalistki na scenie. Jest miła, sympatyczna i koleżeńska. Ewa Bagińska ma 13 lat i uczęszcza do szóstej klasy. W roku szkolnym 2012/2013 średnia ocen 5,09. Zajęła II miejsce w gminnym etapie Turnieju Wiedzy Pożarniczej oraz miejsce VI na szczeblu powiatowym. Ewa chętnie bierze udział w konkursach przedmiotowych i tematycznych (BRD). Interesuje się muzyką, sportem, gra na gitarze i chętnie śpiewa. W wolnych chwilach czyta książki oraz jeździ na rolkach. Jest miła i koleżeńska. Aktywnie uczestniczy w życiu klasy i szkoły. Zespół Szkół w Krzynowłodze Małej Joanna Cichowska - to bardzo dobra uczennica klasy IIIa gimnazjum. Jest wzorową koleżanką, skromną, inteligentna, młoda gimnazjalistka. Od dwóch lat pełni funkcję przewodniczącej samorządu szkolnego, z której to wywiązuje się sumiennie i wzorowo. Swoje ciekawe pomysły wprowadza w życie przy współudziale kolegów i opiekuna Samorządu Uczniowskiego. W ubiegłym roku szkolnym jej średnia z poszczególnych przedmiotów wyniosła 5,13. Ponadto Asia obdarzona jest talentem wokalnym. Śpiewa na wielu uroczystościach szkolnych, gminnych i w kościelnej scholii. Osiąga też duże sukcesy w sporcie, zajęła drugie miejsce w skoku w dal na Mistrzostwach Powiatu w Lekkiej Atletyce klas I-III gimnazjum oraz trzecie miejsce w skoku w dal na Mistrzostwach Międzypowiatowych w Lekkiej Atletyce. Bierze tez udział w licznych olimpiadach i konkursach przedmiotowych. Piotr Roman w bieżącym roku szkolnym uczęszcza do klasy I a gimnazjum. Jest bardzo zdolnym uczniem, mającym wiele osiągnięć. W szkole podstawowej reprezentował szkołę w wielu konkursach i olimpiadach. Wielokrotnie startował w Ogólnopolskiej Olimpiadzie

16 16 CZŁOWIEK I JEGO DZIEŁO z Języka Angielskiego OLIMPUS i powiatowej olimpiadzie Mali Anglomaniacy - otrzymywał dyplomy uznania. Zajął I miejsce w Międzyszkolnym Konkursie Języka Angielskiego. Otrzymał wyróżnienie w Ogólnopolskim konkursie EKOTEST i EKO-PLANETA. Zajął II miejsce w powiatowych eliminacjach w Turnieju Wiedzy Pożarniczej. Brał także udział w Ogólnopolskich Konkursach: Zagadki i łamigłówki ortograficzne, czytelniczym - I ty bądź czytelny, historycznym KLIO 2012 i innych. Za naukę, aktywność i wysoki wynik na sprawdzianie szóstoklasisty - 39 na 40 pkt., otrzymał od wójta gminy dyplom uznania. Potrafi korzystać z różnych źródeł informacji samodzielnie, systematycznie wzbogaca swoją wiedzę. Potrafi uzasadnić swoje zdanie używając odpowiedniej argumentacji, będącej skutkiem nabytej samodzielnie wiedzy. Kamil Kukliński - to zdolny i inteligentny uczeń V klasy, średnia w poprzednim roku szkolnym to 4,91. Interesuje się historią i językiem polskim. Jest uzdolniony artystycznie i potrafi zaprezentować się na scenie. Należy do koła teatralnego i tanecznego. W ubiegłym roku szkolnym (2012/2013) zajął I miejsce w Powiatowym Konkursie Recytatorskim. Reprezentował też naszą szkołę na Festynie Rodzinnym na Łojach. Swoim występem wzbudził aplauz publiczności. Jego mocną stroną jest język angielski, bierze udział w licznych konkursach i zajmuje wysokie miejsca - 8 miejsce na Powiatowym Konkursie z Języka Angielskiego. Martyna Roman jest uczennicą klasy I a gimnazjum. Wyróżnia się przede wszystkim w sporcie. Jej ulubioną dyscypliną są biegi przełajowe. Już od czwartej klasy szkoły podstawowej zajmuje czołowe miejsca w zawodach. W biegach przełajowych w klasie IV zajęła I miejsce w powiecie, w kl. VI- II miejsce w powiecie, III w rozgrywkach międzypowiatowych i XI w województwie. Brała także udział na szczeblu powiatu w sztafecie, w której wraz z koleżankami zajęła III miejsce. W piłce nożnej jej drużyna w kl. VI zajęła III miejsce w powiecie. Za te i inne drobniejsze osiągnięcia Martyna na koniec szkoły podstawowej otrzymała tytuł i statuetkę najlepszego sportowca. W bieżącym roku szkolnym zajęła I miejsce w powiecie i II w regionie w biegach przełajowych i zakwalifikowała się do województwa. Reprezentowała szkołę w turnieju piłki nożnej dziewcząt Drużyna dziewcząt w unihokeju: Martyna Roman, Joanna Michalska, Joanna Bugaj, Alicja Żmijewska, Karolina Sobieska, Magdalena Rutkowska, Weronika Rzeszut, Zuzanna Bugaj oraz trenerka Ewa Rudzińska fot. E. Rudzińska o Puchar Premiera Tuska oraz zawodach powiatowych w piłkę nożną. Gra także w unihokeja. Zawsze służy pomocą kolegom, zawsze postępuje fair play. Jest bardzo lubiana przez kolegów i koleżanki. Szkoła Podstawowa w Romanach-Seborach Norbert Nosarzewski to piątoklasista, dobry uczeń, którego pasją jest sport. W ubiegłym roku szkolnym był 8 na powiatowych biegach przełajowych. Na zawodach powiatowych w tenisie stołowym zajął II miejsce. W tym roku szkolnym Norbert zajął też VII miejsce na powiatowych biegach przełajowych. A 26 października br. w Międzypowiatowych Biegach Przełajowych w Ostrołęce uzyskał 6 lokatę. Wiosną 2014 roku Norbert będzie re-prezentował nasz region w finale Mazowieckich Igrzysk Młodzieży Szkolnej. Mikołaj Bruździak, jego brat Maciej, (patrz też art. na s. 11) Adrian Kimona piątoklasiści i Jakub Sygocki oraz Dominik Kimona uczniowie klasy VI interesują się zagadnieniami związanymi z wychowaniem Dominik, Bartłomiej i Adrian Kimona to silna ekipa uczniowska komunikacyjnym, nauką praktycznej jazdy na rowerze, jak również udzielaniem pierwszej pomocy. Swoje zainteresowania i wiedzę chętnie wykorzystują w konkursach związanych z bezpieczeństwem w ruchu drogowym. Ich zaangażowanie przejawia się w tym, że chętnie poświęcają swój wolny czas (nawet w soboty) na podnoszenie swojej wiedzy praktycznej i teoretycznej związanej z wychowaniem komunikacyjnym. W tym roku reprezentowali Gminę w powiatowym konkursie o tej samej tematyce. oprac. B.K.

17 NASZA HISTORIA 17 W poszukiwaniu swojego gniazda W połowie sierpnia b. r. do naszej gminy przyjechali Wiesław i Ilona Chmielińscy oraz Genya (z rodu Chmielińskich) i Sam Hopkinsowie. Przybyli z Bostonu w USA, by odwiedzić miejsca narodzin swoich przodków. Odwiedzili miejscowości Chmieleń, Masiak, zwiedzili także Krzynowłogę Małą. Krótka rozmowa z gośćmi, przemieniła się w ciekawą, pełną wspomnień rozmowę losach emigrantów z Krzynowłoskiej ziemi. Rozmowę, o pasjonujących losach naszych rodaków na amerykańskim kontynencie. Dzisiaj, po wielu latach, pragnienie poznania swoich korzeni przygnało ich do naszej gminy. W tym numerze Krzynicy prezentujemy losy 2 rodzin Chmielińskich, których losy rzuciły za ocean. Jest też drugi aspekt spotkania. W czasie gromadzenia materiałów do artykułu okazało się, że wizyta Chmielińskich w Krzynowłodze Małej może stanowić materiał do nakreślenia szerszego obrazu o Polonii amerykańskiej z nazwiskiem Chmielińscy w tle. Pojawią się w nim nie tylko Wiesław i Genya, ale także i ich krewni, których nie tylko z naszą ziemią łączyły więzy rodzinne. Okazuje się bowiem, że Chmielińscy z Chmielenia, bądź ich najbliżsi krewni, uczestniczyli w falach emigracji polskiej do Nowego Świata. Pierwsi od XIX wieku na amerykańskiej ziemi budowali rodziny, swój mały dobrobyt, bo za ocean wypędziła ich bieda, bądź ucisk zaborców. Drudzy wyemigrowali przez obłędny chichot historii, ten po II wojnie światowej. Wiedzieli wszakże, że w komunistycznej Ojczyźnie byliby napiętnowani albo ścigani, gdyż nie godzili się na jałtański porządek świata. Trzeci, nieliczni, w czasach późnej gomułkowskiej odwilży, a potem za gierkowego popuszczania pasa, wyjeżdżali najczęściej do swoich najbliższych, tych z pierwszej fali emigracji. Była też jeszcze jedna fala emigracji po Solidarnościowa. Emigrowali ci, którzy nie godzili się na ustrojową obłudę. A nieodparta chęć zachowania ostatnich resztek godności powodowała, że za oceanem po 80 roku budowali swoją małą Ojczyznę. Tam realizowali pragnienie polepszenia swojego bytu i pielęgnowania polskości. Niektórzy z czasem zapominali o polskich korzeniach. Niekiedy rozgoryczenie powodowało, że zrywali z Polską. Jednak więzy krwi odzywały się nieodmiennie. Jeżeli nie w pierwszym, to w drugim, bądź w trzecim pokoleniu, duszach Polonusów zaczynały drążyć pytania: Kim jestem, skąd pochodzę, gdzie są moje korzenie? Tak było i tym razem. Oto zarys wspomnianego obrazu. Do Nowego Świata - krótka historia amerykańskiej emigracji Emigracja do Nowego Świata rozpoczęła się już na początku XVII w. Pierwsi Polacy do Ameryki Północnej przybyli już.ix roku. Było to w rok po założeniu pierwszej osady kolonistów angielskich w Stanach Zjednoczonych o nazwie Jamestown - pierwszej stałej osady angielskich kolonistów w Ameryce Północnej. Na brytyjskim statku "Mary and Margaret" przybyła tam grupa polskich rzemieślników, specjalistów produkcji mydła, potażu oraz szkła. Pod koniec XVIII wieku, niektórzy polscy patrioci, wśród nich Kazimierz Pułaski i Tadeusz Kościuszko, wyjechali do Ameryki żeby pomóc w walce o jej niepodległość. Pierwsza wielka fala imigrantów, przybywających głównie od końca 1800 r. aż do I wojny światowej, była uważana za "emigrację za chlebem". Polscy emigranci przybyli Polscy emigranci na Ellis Island. fot. wikipedia do Ameryki głównie ze względów ekonomicznych, ale również politycznych i religijnych. Polacy zaczęli emigrować do USA dopiero w XIX wieku, krótko po powstaniach narodowych. Zapewne każdy uczeń szkoły średniej sprzed reformy szkolnictwa pamięta nowelę Henryka Sienkiewicza Za chlebem. W obrazie Sienkiewicza nie była to ziemia obiecana, jakby się wydawało. W Za chlebem autor porusza problem emigracji polskich chłopów do Stanów Zjednoczonych. Przedstawia tragiczne losy emigrantów walczących o przetrwanie w obcym, nieznanym im kraju. Sienkiewicz ukazuje Amerykę jako miejsce dla ludzi przedsiębiorczych. Radzą sobie w nim ludzie różnych nacji, bo potrafią współpracować, są liczniejsi. Nie radził sobie w tym świecie polski chłop. Nowela zawiera wiele sygnałów przeciwko emigracji Polaków, którzy nie potrafią odnaleźć się w nowym środowisku. Za chlebem ukazuje obraz ludzkiej niedoli, walki, jaką człowiek stacza z życiem. Na przełomie wieku XIX i XX pojawiło się w USA prawdopodobnie około 1,5 miliona osób pochodzenia polskiego. Polacy głównie osiedlali się w stanach Nowej Anglii i w stanie Illinois. Według danych oficjalnych, ponad 2,2 miliona imigrantów polskich dotarło do USA między rokiem 1820 a 1914, z czego przez Ellis Island w Nowym Jorku w latach przeszło ich 1,3 mln. Druga fala emigracji miała miejsce po II wojnie światowej. Podczas wojny Polska straciła nieproporcjonalnie więcej ludzi niż jakikolwiek inny kraj. Polska została również zniszczona ekonomicznie, wiele miast i przedsiębiorstw bardzo zniszczonych i zdewastowanych. Trzecia fala imigrantów zaczęła następować po 1980 roku. Pierwsi imigranci zaczęli przybywać po stanie wojennym z 13 grudniu 1981 roku. Wielu imigrantów z tej najnowszej fali to ludzie bardzo wykształceni i wykwalifikowani profesjonaliści. Szacuje się, że mieszka w USA blisko 10 mln. osób pochodzenia polskiego, a około 600 tys. z nich używa języka polskiego na co dzień. Chicago, jest drugim na świecie, po Warszawie, miastem pod względem liczby Polaków. A największe skupiska Polonii w USA to: Nowy Jork ponad 1 mln, Illinois - prawie 980 tys., Michigan ponad 900 tys., Pensylwania prawie 890 tys., czy Massachusetts ok. 400 tys. Polaków.

18 18 NASZA HISTORIA Wrastanie w Amerykę Przyjechali do Krzynowłogi Małej, ponieważ chcieli zobaczyć miejsca, skąd pochodzili ich przodkowie. Genya Hopkins nie mówi po polsku. Jest emerytowaną nauczycielką języka francuskiego, żoną bostońskiego prawnika - Samuela Hopkinsa. Małżonkowie wybrali się na urlop do Polski, by odwiedzić Chmieleń i Masiak, gniazda Genya i Samuel Hopkinsowie w Krzynowłodze Małej fot. B.K. rodzinne Chmielińskich. - W Masiaku urodził się mój pradziadek Jan Chmieliński, a prababcia miała na imię Teofila. Tu urodziła się także mój dziadek Henry Hilary wspomina Genya Hopkins. Na pytanie, czemu przyjechała do Masiaka, choć nie ma tu nawet znaku po jej bliskich, odrzekła. - Urodziłam się w Bostonie, tam uczyłam się, dorastałam, zawiązałam rodzinę. Nie mówię po polsku. Jednak o Polsce, o stronach rodzinnych u nas w domu mówiło się wiele. Mój dziadek Henry Hilary często wspominał rodzinne strony. Choć wyemigrował do USA, gdy miał 16 lat, to często opowiadał o Polsce. Moja mama Teofila Helena wyszła za Amerykanina. Nazywała się po mężu Currens. Był lekarzem. Polski nie znała, jednak w domu pielęgnowało polską tradycję. Zawsze gdzieś w głębi serca czułam się Polką, podobnie jak i moja cała rodzina. Dzięki temu, że Wiesław z żoną Iloną wracali do Polski, my z mężem postanowiliśmy zabrać się z nimi, bo nie mówimy po polsku. Służą nam za prze-wodników i tłumaczy uśmiecha się do obojga. - Nie, nie jesteśmy rodziną. Nosimy to samo nazwisko. Co więcej, mój pradziadek Piotr Chmieliński pochodził z Chmielenia. Jednak ja jestem tu po raz pierwszy mówi Pan Wiesław. Genya i Samuel Hopkinsowie z rodziną w Bostonie fot. facebook Genya Hopkins miała troje rodzeństwa siostry Katrinę i Dianę oraz brata Hawley'a. Wszyscy wykształceni. Pozakładali rodziny najczęściej w kręgach prawniczych, lekarskich, bądź inżynierskich. Można powiedzieć, że wrastali w bostońską elitę. Tworzyli ród zamożnych polskich Amerykanów z polskimi korzeniami. Protoplastą tego amerykańskiego rodu Chmielińskich stał się Henryk Hilary Chmieliński, który w końcu XIX w. osiedlił się na amerykańskim kontynencie. Jego losy poznamy go w dalszej części artykułu. Tęsknotę rodziny Geny do polskich korzeni rozbudziła Sandra Dimke też z rodu Chmielińskich. - Ona pierwsza przyjechała do nas i dała na nowo bodziec, aby te spotkania kontynuować. Mama, kiedy jeszcze żyła, była inicjatorką tych spotkań. Zorganizowała 3 zjazdy rodzinne. Mama zmarła w 2001 roku. Potem organizowała je moja siostra, Diana. Na przykład w 2011 r. na spotkanie rodu Chmielińskich zjechało nas ponad 40 osób wspomina Genya. Czy pamięta dziadka Hilarego? Miała zaledwie kilka lat, kiedy w 1955 roku dziadek zmarł. - O, tak! Pamiętam go jako szacownego, poważnego pana. Rodzina traktowała go jak seniora rodu, a on wydawał mi się wówczas taki niedostępny potwierdza Geny. - Proszę zobaczyć włącza się do rozmowy mąż Geny i pokazuje ksero Magazynu Absolwentów Holy Cross College w Worcester z 1932 roku. - Tu jest napisane, że Henry Hilary Chmieliński był pierwszym Polakiem, który w 1904 roku ukończył to kolegium. I tu jest napisane, że budował polityczne mechanizmy umożliwiające Polakom, by oni sami decydowali o swoich losach. Proszę zobaczyć Sam Hopkins wskazuje odpowiedni fragment magazynu Absolwentów, który na polski tłumaczy Wiesław Chmieliński. - To był człowiek dużego formatu kończy Sam. Ciekawi mnie, jak Wiesław i Geny się poznali. W prawie 700-tysięcznym Bostonie poznali się przez znajomych, którzy znali historię rodziny Geny. Zaprzyjaźnili się, razem przyjechali do Polski, by odwiedzić rodzinne strony przodków. Wiesław z Iloną i Genya Hopkins reprezentują dwa pokolenia polskiej emigracji. Genya amerykańska Polka w trzecim pokoleniu, Wiesław to emigrant w pierwszym. Tom Cruise w okularach pana Wiesława? Wiesław Chmieliński ma 57 lat. Nie emigrował z powodu przekonań politycznych. - Nie byłem zbyt pilnym uczniem. Wyjazd do Stanów był dla mnie szansą i chyba skorzystałem z niej. Zaprosił mnie do siebie mój wujek Jan Waszkiewicz, który pochodził z Mławki. Na nowojorskim lotnisku stanąłem w Halloween 30 października 1980 roku. rozpoczął swoją opowieść. - Wuj Jan rozwijał firmę Randolph Engeneering, którą 8 lat wcześniej założył ze swoim przyjacielem Stanisławem Zalewskim. Wuj Waszkiewicz to powojenny emigrant. Miał ciekawy życiorys. W 1939 roku wraz z dwoma kuzynami przez Ilona i Wiesław Chmielińscy w Krzynowłodze Małej fot. B.K. Rumunię dostali się do Anglii. Tam wujek walczył dywizjonie lotniczym. Służył

19 NASZA HISTORIA 19 Jan Waszkiewicz jako nawigator bobmowców w II wojnie światowej, fot.: w Royal Air Force jako nawigator latający bombowców. Odbył 32 loty. Obaj kuzyni byli Cichociemnymi desantowanymi nad Polską. Obaj zginęli. Jeden na polskiej Ukrainie, drugi pod Krakowem. Wujek przeżył wojnę i okupację, a po wojnie emigrował do USA do Bostonu. Miał zaledwie 22 lata, żonę Tom Cruise w okularach firmy Randolph Engeneering fot. mrvintage.pl i dziecko, i 50 dolarów w kieszeni. Jako młody chłopak miał smykałkę do mechaniki, jeszcze przed wojną uczył się zawodu. Potem służba w angielskim RAF-ie i kursy mechaniki w Anglii. W USA ukończył studia techniczne i został inżynierem na Northeastern University w Bostonie ciągnął opowieść Wiesław Chmieliński. - A pana co wiąże z Krzynowłogą Małą? - wtrąciłem. - Chyba niewiele. Wiem, że mój pradziadek Piotr Chmieliński pochodził z Chmielenia oraz dzierżawił Polny Młyn, gdzie urodził się mój dziadek. Mój dziadek służył w straży granicznej w Myszyńcu. Tam urodził się mój ojciec Jan, inżynier elektryk z zawodu. Ja natomiast urodziłem się w Wejherowie na Pomorzu. Ot to chyba tyle. Jednak do Krzynowłogi przywiodła mnie ciekawość, gdzie urodził się mój pradziadek, a potem wybieramy się do Polnego Młyna - uśmiecha się i spogląda na żonę. - Żona pięknie mówi po polsku zagaduję. - Bo jestem Polką uśmiecha się szeroko. - Pochodzę z Kielc, a mama obecnie mieszka w Krakowie. Jako pełna nastolatka w 1980 roku wyjechałam do Francji. Uczyłam się języka i pracowałam. Mieszkałam tam 15 lat. Pracowałam jako manager w firmie produkującej fast food-y, potem jako doradca w pośrednictwie pracy. Między innymi pomagałam Polakom znaleźć pracę. Miałam koleżankę w USA. Pojechałam do niej na wakacje. Okazało się, że to była znajoma Wiesława. Tak się poznaliśmy i w 1995 roku zostaliśmy małżeństwem. Przeniosłam się z Francji do Ameryki i tak żyjemy 18 lat dodała. - To Wiesław miał lepiej jak pani. Od razu dostał się pod skrzydła wuja i miał pracę zagaduję. - Na początku przez 2 lata pracowałem u wuja w Randolph Engeneering. Pracowałem jako narzędziowiec przy produkcji okularów. Tom Cruise w filmie Top Gunn latał w naszych okularach. Nasz model Aviator Randolph nosili także Robert Duvall w Czasie Apokalipsy i Johnny Depp w Dawno temu w Meksyku. dodaje z dumą. - To może wykonał je pan osobiście dla któregoś z tych aktorów pytam. - Niemożliwe, bo oni grali w później. Ja prze-niosłem się do firmy Pollak, dużej firmy produkującej czujniki, przełączniki, zawory samochodowe. Dostałem od nich stypendium, przez 7 lat pracowałem i studiowałem jak wujek, na Northeastern University w Bostonie. Zostałem inżynierem mechanikiem. - I nie wrócił pan już do firmy wuja? - pytam. - Nie. Dostałem ciekawszą pracę w Wyman- -Gordon, który jest światowym dostawcą dla przemysłu lotniczego i przemysłowych turbin gazowych A praca w Turbo Care, będącej własnością jednej z największych firm na świecie produkujących turbiny do generatorów dla elektrowni, jest moją ostatnią pracą w Ameryce -mówi z uśmiechem. Widząc malujące się zdziwienie na mojej twarzy dodaje. - Po-stanowiliśmy wrócić do Polski. Niedługo, w październiku rozpoczynam pracę w Krakowie, dla firmy produkującej na rynek energetyczny. I to ostatni przystanek naszego emigrowania w poszukiwaniu swojego miejsca kończy z łagodnym uśmiechem. I na tym właściwie spotkanie z dwoma rodzinami Ćmielinskich, gdyż jak powiedział Wiesław, Amerykanie tak wymawiają to nazwisko, mogłoby się zakończyć. Jednak opowieść o rodach z korzeniami w Masiaku i Chmieleniu, i niedalekiej Mławki nie byłaby pełna, gdyby nie suplement biograficzny. Oto on. Chmielińscy bostońska elita Amerykańską emigracyjną epopeję Chmielińskich rozpoczął ks. Jan Chmieliński, który przybył do Bostonu w 1893 roku. Przez 44 lata pełnił posługę kapłańską dla bostońskiej Polonii. Drugim, znakomitym Polakiem był jego rodzony brat Henryk Hilary, którego ks. Jan prawdopodobnie ściągnął w 1898 roku do Nowego Świata. Henryk Hilary Chmieliński był jednym z założycieli banku Hanover Trust Co - jego skarbnikiem, potem prezesem. Był także założycielem i wieloletnim wydawcą jedynego wówczas polskiego dziennika w Nowej Anglii - Kuriera Bostońskiego Polskie codzienne wiadomości. Obaj bracia zasłużyli się wielce nie tylko dla bostońskiej Polonii. Ich działalność na rzecz Polonii w USA została nagrodzona bardzo wybitnie. W 1962 roku bostońska rada miasta przyjęła uchwałę o nadaniu imienia Wielebnego Jana M. Chmielińskiego mostowi nad jedną z głównych ulic Bostonu ul. Generała Kazimierza Pułaskiego (General Casimir Pulaski Skyway) - The Reverend John M. Chmielinski Bridge (1962 Chap An Act designating the bridge over the general Casimir Pulaski Skyway At Boston Street In The City Of Boston As The Reverend John M. Chmielinski Bridge. - skrót zapisu archiwalnego o ustanowieniu mostu imieniem ks. Jana Chmielińskiego, archives.lib.state.ma.us ) Natomiast Henryk Hilary Chmieliński jako Prezes Banku Hanover Trust i założyciel Polskiego Kuriera Codziennego za dokonania w dziedzinie ekonomii został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta. Jan - budowniczy polskiego kościoła w Bostonie Urodził się w 18 listopada 1867 r., w Chmieleniu. Rodzicami jego byli Jan i Teofila z domu Kamińska, córka Ignacego Kamińskiego i Zuzanny Gadomskiej z Chmielenia.

20 20 NASZA HISTORIA Rodzice przeznaczyli go do stanu kapłańskiego. Po seminarium w Płocku wyjechał na dalsze studia do starożytnej Piacenzy we Włoszech. W kwietniu 1892 r. przyjął święcenia kapłańskie w Rzymie. Stamtąd kuria skierowała 26-letniego księdza na placówkę do włoskiej parafii Najświętszego Serca (ang., Sacred Heart Parish) w Bostonie. Jednak władze kościelne widziały, że wśród imigrantów wielu grup etnicznych, przyjeżdżających do USA pod koniec XIX w., znajdowała się znaczna liczba Polaków. Stosunkowo wielu z nich osiedliło się w Bostonie, a szczególnie w południowej części miasta - Dorchester. Historię powstania polskiej parafii barwnie opisał Szymon Tolak w dwutygodniku, Biały Orzeł z r., w art. "Lato pewnego roku". Oto jego fragmenty. W porozumieniu się z księdzem Chmielińskim i mając pewność, że wystarczające fundusze będą osiągalne, Polacy zebrali się na ulicy Hanover i wszyscy jednogłośnie poparli ideę założenia polskiej parafii czytamy w księdze pamiątkowej na 75-lecie parafii. Przedstawiciele imigrantów polskich udali się do arcybiskupa Williamsa z prośbą o udzielenie pełnomocnictwa dla polskiego księdza na utworzenie polskiego kościoła. Ksiądz Jan Chmieliński 2 października 1893 r. został mianowany proboszczem pierwszej polskiej, katolickiej parafii we wschodniej Nowej Anglii, w Bostonie. Stał się duszpasterzem Polaków na Boston, Salem i okolice. Była to jednak parafia bez kościoła, bez własnej plebanii, bez własnego miejsca. Na początku gościny udzielał niemiecki kościół Świętej Trójcy na Shawmut Avenue. Tam rozbrzmiewały pierwsze polskie pieśni przeplatane łacińską liturgią. Zgodnie obyczajem, co niedziela polscy imigranci chodzili na msze święte, odprawiane jednakże w obcym języku. Kiedy została powołana parafia, polscy emigranci skrzyknęli się. Około 600 parafian, zdołało zgromadzić 7 tys. dolarów potrzebnych na zakupienie gruntu pod budowę własnego kościoła. Z wyszperanych w Internecie informacji można dziś dowiedzieć się, że średnia wartość nowego domu, około roku 1900 wynosiła mniej więcej 5 tys. dolarów, a średni dochód rodziny amerykańskiej w Bostonie wynosił ok dolarów rocznie. Jednak średnie zarobki rodziny polskiej dalece odbiegały od średnich zarobków rodziny amerykańskiej. Dziś byłby to odpowiednik ok. pól miliona dolarów. Nie ma jednak takiej miary, która mogłaby zmierzyć ofiarność Polaków z przełomu XIX i XX weku. Ksiądz Jan Chmieliński, świeżo upieczony proboszcz, już 20 listopada 1893 roku, dokonuje zakupu ziemi między Dorchester Avenue, a Boston Street. A 15 lipca 1894 roku poświęcono fundament, a w niedzielę, 18 listopada tegoż roku, arcybiskup Williams dedykował budynek na Boston Street Matce Boskiej Częstochowskiej czytamy dalej we wspomnianej księdze pamiątkowej. Jak wspomina Jan. J. Borkowski, jeden z parafian: Choć kościół był w trakcie budowy, ministrantami byli: Jan Borkowski (autor tego listu ), Joe Mikołajewski i jego brat, Stanley Mikołajewski". Kościół w Dorchester w Bostonie zbudowany przez ks. Jana Chmielińskiego fot. Stało się to, czego można było oczekiwać. Nowy kościół przyciągał wszystkich Polonusów rejonu. Przybywają na niedzielna Msze Święte Polacy z całego Bostonu, Chelsea, Cambridge, i nie tylko, aby usłyszeć kazanie po polsku. Parafia rozrastała się bardzo szybko. Co ciekawe, plebania została wybudowana dopiero w 1900 roku. Budynek kościoła był wtedy najważniejszy. Kilka lat później, w 2006 roku z inicjatywy ks. Jana Chmielińskiego wybudowano szkołę parafialną. ( ) - pisał Szymon Tolak. Przy nowej parafii powstały różne organizacje, np: Narodowy Związek Polski, Polskie Towarzystwo Gimnastyczne Sokół, Związek Polek w Ameryce, Towarzystwo Bratniej Pomocy Studentów, Macierz Polska, Polsko-Amerykański Klub Obywatel, Koło Dramatu i Śpiewu. Po II wojnie światowej w parafii istniały środowiska Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, którzy przybyli do Bostonu. Przy kościele Matki Boskiej Częstochowskiej działa polska szkoła. Utrzymuje się z opłat rodziców i dotacji parafialnych do dzisiaj. Parafia udostępniła polskiej szkole sale lekcyjne w budynku po byłym Zgromadzeniu Sióstr Felicjanek. Polskiej szkole nadano imię Jana Pawła II. Polskie, sobotnie szkoły mają spore znaczenie dla życia i funkcjonowania społeczności polonijnej w Stanach Zjednoczonych Ameryki - kształtują poczucie odrębności narodowej i swojej tożsamości. Ksiądz Jan Chmieliński zmarł w Bostonie w dniu 23 lutego 1937 roku. Został pochowany na Starym Cmentarzu Kalwarii 26 lutego 1937 roku. Miał 69 lat i był kapłanem przez 45 lat. Redaktor i prezes banku Hilary Henryk Chmieliński urodził się 25 lipca 1882 r., w Chmieleniu w Polsce. Przybył do USA w 1898 roku. Jako pierwszy Polak w 1904 roku ukończyła Holy Cross College w Worcester. W latach studiował medycynę na Harvard Medical School w Cambridge. (dokończenie art. na s. 31)