Woblerze, coś Ty za jeden?
|
|
- Lech Jasiński
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wstęp Woblerze, coś Ty za jeden? Mowa będzie o woblerach jednoczęściowych, nurkujących, czyli ze sterem, gdyż takimi woblerami najwięcej osób łowi, autor opracowania zresztą też. Jestem ich sympatykiem od lat. Choć początki moich doświadczeń z nimi nie były takie wspaniałe. Wychowany na obrotówkach, wahadłówkach a później na gumach, pamiętam jak dziś, kiedy kupiłem pierwszego woblerka na klenia, gdyż w tamtym okresie fascynowało mnie łowienie kleni w małych rzeczkach. Było to pod koniec zimy. Od razu poleciałem nad swoją ulubioną rzeczkę. Mimo, iż słyszałem o nim wiele dobrych opinii, praca jego nie przypadła mi od razu do gustu. A kilkukrotne bezrybne wypady tylko przyspieszyły odłożenie go na samo dno pudełka z przynętami. Dopiero, kiedy przyszła wiosna, kleń zaczął intensywniej żerować, zakupiony woblerek pokazał, na co go stać. Dziś jestem ich zagorzałym sympatykiem, na pstrągi bez nich nie wybieram się, niezależnie od pory roku. Jak popatrzymy na woblery to zauważamy, że ich korpusy mają różne kształty i proporcje. Stery są zamocowane pod różnym kątem i w różnych odległościach od oczka mocującego linkę, mają różne kształty oraz wymiary. Oczka mocujące linkę znajdują się w korpusach lub na sterze. Wprawne oko zauważy jeszcze kilka innych szczegółów różniących woblery. Jak w tym wszystkim się połapać, dlaczego są takie różnice w budowie woblerów? Na pewno zostały zastosowane w jakimś konkretnym celu. Głównie chodzi o pracę woblera i głębokość jego zanurzania się w wodzie podczas łowienia. Ale to nie wszystko. Mając wobler na wędce wypadałoby skusić rybę do jego pochwycenia. Zatem posługiwanie się woblerem należy nauczyć się. W tym celu poniżej podjęto próbę rozważań jego zachowań w wodzie i jakie czynniki mają na to wpływ. Rozważania będą teoretyczne, bo autor nigdy samodzielnie nie wystrugał woblera, no to niby, jakie mają być te spostrzeżenia.
2 1. Budowa i prace woblera Omawiany będzie wobler o jednym kształcie i wymiarach zewnętrznych. Prędkość zwijania linki na kołowrotek oraz prędkość płynącej wody podczas wszystkich rozważań jest stała i identyczna. Pominięto materiały, z jakich jest wykonany. Wobler, jak każdy inny przedmiot na naszej planecie, poddawany jest prawom fizyki, które można w sposób ogólny opisać. I z tego punktu będzie tutaj omawiany. W związku z tym warto przedstawić bohatera tego opracowania (rys.1.1). Rys.1.1. Wobler Wobler składa się z korpusu, steru, oczek do mocowania linki oraz kotwic. Korpus charakteryzuje się ściśle określonym kształtem, długością, szerokością, wysokością, objętością, masą, oraz powierzchniami bocznymi. Ster ma kształt, powierzchnię, grubość i kąt zamocowania względem korpusu. Wobler posiada swój środek wyporu S W oraz środek ciężkości S C. Woblerem można łowić zarówno w rzece jak i w wodzie stojącej. W rzece woblera można prowadzić z prądem, pod prąd oraz po łuku. I podczas tego prowadzenia można zauważyć jak i poczuć na wędce jego pracę, którą często nazywa się akcją. W tym miejscu pojawiają się następne pojęcia: środek wychyleń w poziomej płaszczyźnie O pm oraz środek wychyleń w pionowej płaszczyźnie O pn. Położenie środka O pm można zmieniać wzdłuż długości woblera, a środek O pn wzdłuż jego wysokości. Środki O pm, O pn są zależne od środka ciążenia S C, ale nie tożsame z nim. Wyróżnić można dwie podstawowe prace woblera: w płaszczyźnie poziomej, tzw. akcja ogonowa oraz w płaszczyźnie pionowej, tzw. akcja lusterkująca (lusterkowanie). W pracy ogonowej woblerek zamiata ogonem w lewo i w prawo. Te wychylenia odbywają się względem punktu O pm. Załóżmy, że te wychylenia ogona woblera (punkt K) kreślą sinusoidę, co pokazano na rys.1.2. Wobec tego torem poruszającego się woblera jest krzywa przypominająca sinusoidę. Rys.1.2. Ogonowa praca woblera 2
3 W ogonowej pracy woblera możemy zauważyć maksymalne wychylenie ogona (punkty K L1, K P1 ), zwane amplitudą A oraz częstotliwość tych wychyleń, tzn. ile razy ogon maksymalnie wychylił się w czasie T lub na określonym odcinku (odcinek K P K K ). W tym przypadku widzimy, że w czasie T ogonek wychylił się raz w lewo (punkt K L1 ) oraz raz w prawo (punkt K P1 ). Możemy wykonać takie same woblery, ale różniące się jedynie częstotliwością pracy ogona. Na rys.1.3 pokazano trzy częstotliwości pracy ogona. Kolorem niebieskim zaznaczono typową pracę ogona. Ogonek w czasie T wykonał maksymalne wychylenie raz w lewo (punkt K L1 ) oraz raz w prawo (punkt K P1 ). Natomiast linią czerwoną zaznaczono pracę ogona woblera o większej częstotliwości. W tym samym czasie T ogon wykonał maksymalne wychylenie w lewo trzy razy (punkty K L1, K L2, K L3 ) oraz trzy raz w prawo (punkty K P1, K P2, K P3 ). O takiej akcji ogona (woblera) mówi się, że jest szybka. Rys.1.3. Rodzaje częstotliwości pracy woblera Skoro wobler ma akcję szybką to też może mieć wolną, leniwą. Linia zielona przedstawia taką pracę. W tym samym czasie T ogonowi udało się tylko raz wychylić maksymalnie w lewo (punkt K L1 ). Zauważmy, że wszystkie te trzy prace ogona charakteryzuje ta sama amplituda A. Nie tylko częstotliwość pracy woblera możemy zmieniać, ale także amplitudę wychyleń jego ogona. Na rys.1.4 pokazano trzy rodzaje amplitud pracy woblera, przy tej samej częstotliwości wychyleń ogona. Najwięcej (amplituda A) wychyla się ogon, którego tor oznaczony jest kolorem czerwonym, a najmniej kolorem zielonym (amplituda A). Woblery o dużej amplitudzie nazywane są woblerami o szerokiej, agresywnej pracy, a o woblerach z małą amplitudą mówi się, że pracują wąsko i spokojnie. Rys.1.4. Rodzaje amplitud pracy woblera W związku z tym woblerowi możemy nadać żądaną pracę charakteryzującą się odpowiednią częstotliwością i amplitudą wychyleń. Niestety bardzo trudno jest nieuzbrojonym okiem ocenić wartość liczbową częstotliwości wychyleń ogona (zwłaszcza woblera o szybkiej akcji) oraz jego amplitudę podać w centymetrach. Do tego potrzebne są już tzw. szybkostrzelne kamery oraz basen z wodą, w którym można ustawić właściwie kamerę w stosunku do woblera. Następnie analizować poszczególne klatki filmu, nanieść podziałkę i spróbować 3
4 określić wartości liczbowe, np. amplitudy. Ale każdą ogonową pracę woblera doskonale czuć na wędce i po tym możemy określić, czy taka częstotliwość pracy woblera nam odpowiada. Niezależnie od częstotliwości oraz amplitudy wychyleń ogona woblera możemy uzyskać następujące ogonowe rodzaje pracy woblera, co pokazano na rys.1.5. a) b) c) Rys.1.5. Rodzaje ogonowej pracy woblera a) typu X, b) typu Y, c) typu V Odpowiednio przesuwając środek wychyleń w poziomej płaszczyźnie O pm wzdłuż długości woblera możemy uzyskać akcję typu X (rys.1.5a), Y (rys.1.5b) lub w skrajnym przypadku typu V (rys.1.5c). Jeżeli zaczniemy środek O pm przesuwać od głowy woblera w kierunku ogona otrzymujemy pracę typu X, a jeśli w przeciwną stronę to akcję typu Y. Tak nawiasem mówiąc akcja typu Y jest pracą typu X z tym, że głowa woblera niewiele się wychyla na boki. W pracy typu X wyraźnie widać jak wychyla się na boki głowa woblera ze sterem. Natomiast, jeżeli środek O pm znajdzie się na końcu steru uzyskamy akcję typu V. Niemniej jest to trudne do uzyskania. W pracy lusterkującej wobler w płaszczyźnie pionowej przechyla się naprzemiennie w lewo i w prawo (rys.1.6). Te wychylenia odbywają się względem punktu O pn. Podobnie jak w przypadku woblerów o ogonowej akcji częstotliwość jak i amplituda wychyleń może być różna. Tak więc wychylenia na boki (w prawo, w lewo) mogą być częste i taką pracę nazwać można migotliwą. Mogą też być wychylenia o niewielkiej liczbie. Rys.1.6. Lusterkująca praca woblera Podobnie jest z amplitudą wychyleń woblera na boki (w lewo, w prawo). Wobler może wychylać się tak bardzo, że sprawia wrażenie, iż kładzie się na boki. Może też mieć niewielką amplitudę, prawie nie zauważalną. 4
5 Przemieszczając środek wychyleń w pionowej płaszczyźnie O pn do góry uzyskujemy pracę lusterkującą podobną do pracy typu X (rys.1.7a), a obniżając go możemy uzyskać pracę typu Y (rys.1.7b) lub typu V (rys.1.7c). a) b) c) Rys.1.7. Rodzaje lusterkującej pracy woblera a) typu X, b) typu Y, c) typu V Można też wykonać woblery, które mają obie akcje połączone ze sobą, tzn. posiadają pracę ogonową oraz lusterkującą. W tym przypadku jest więcej możliwości, co do uzyskania ostatecznej pracy, ponieważ możemy uzyskać pracę ogonową o różnej częstotliwości i amplitudzie wychyleń w lewo i w prawo, oraz akcję lusterkującą o różnej częstotliwości i amplitudzie wychyleń na boki w lewo i w prawo. Ostatnio wykonywane są woblery o nieregularnej pracy, co pokazano na rys.1.8. Rys.1.8. Nieregularna praca woblera Nieregularna praca woblera charakteryzuje się tym, że wobler nagle, w sposób niekontrolowany, odskakuje na bok (w przypadku akcji ogonowej) lub bardziej wychyli się na bok (w przypadku akcji lusterkującej). Ta nieregularna praca może być wyraźna lub ledwo zauważalna. Powstaje na skutek chwilowej niestabilności pracy woblera. 5
6 2. Siły oddziałujące na wobler Podczas płynięcia woblera z prędkością v, oddziałują na niego siły, które pokazano na rys.2.1. Rys.2.1. Siły działające na wobler będący w ruchu Możemy, zatem wyróżnić: siłę wyporu F W, siłę ciążenia (ciężkości) F C, siłę pochodzącą od linki F L, do której zamocowany jest wobler oraz siłę hydrodynamiczną F H. Siły wyporu F W i ciążenia F C działają prostopadle do lustra wody. Natomiast siłę pochodzącą od linki F L oraz hydrodynamiczną F H można przedstawić jako wypadkowe sił składowych w osi pionowej i poziomej woblera (rys.2.2). Zatem, jeżeli będziemy ciągnąć woblera, to siła F L będzie miała następujące składowe: - siłę F LX, działającą w osi poziomej woblera, zgodnie z kierunkiem poruszania się woblera; - siłę F LY, działającą w osi pionowej woblera, zgodnie z kierunkiem działania siły wyporu F W. Siła hydrodynamiczna F H powstaje na skutek różnicy ciśnień, jakie pojawiają się nad sterem i korpusem woblera (nadciśnienie) oraz pod sterem i korpusem woblera (podciśnienie). Siła ta jest reakcją na oddziaływanie siły linki F L oraz oddziaływania płynącej wody z określoną prędkością. Rys.2.2. Rozkład sił zewnętrznych, oddziałujących na wobler Jej składowymi są: - siła oporu hydrodynamicznego F O, działająca w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu woblera; - siła nośna F N, działająca prostopadle do kierunku ruchu. Aby wobler mógł przemieszczać się wodzie ze stałą prędkością v to składowa pozioma F LX musi być równa sile oporu hydrodynamicznego F O, przy czym w rzece dochodzi jeszcze prędkość wody. Natomiast, w celu zanurzenia woblera na żądaną głębokość siła nośna F N musi pokonać różnicę sił wyporu F W i ciążenia F C (F W -F C ) oraz składową pionową F LY. Stąd siła hydrodynamiczna F H jest znacznie większa od siły F L, pochodzącej od linki. Ta różnica będzie tym większa im większa będzie różnica sił wyporu F W i ciążenia F C (F W -F C ). 6
7 Siła oporu hydrodynamicznego F O zależy od współczynnika siły oporu, powierzchni oporu (widok woblera od strony jego głowy rys.2.1), prędkości poruszania się woblera (do kwadratu) względem wody, gęstości wody. Siła nośna F N zależy od współczynnika siły nośnej, powierzchni woblera, na którą działa, prędkości poruszania się woblera (do kwadratu) względem wody, gęstości wody. Stąd płynie ważny wniosek: Jeżeli zwiększamy prędkość zwijania linki, czyli wobler płynie z większą prędkością v to automatycznie wobler schodzi szybciej na żądaną głębokość, gdyż wzrasta siła hydrodynamiczna F H i jej składowe F O, a zwłaszcza F N, zależne od prędkości poruszania się woblera Siły wewnętrzne Jeżeli wobler jak i woda pozostają w bezruchu, na wobler oddziałują jedynie siły wyporu F W i ciążenia F C. Są to siły wewnętrzne, jakie oddziałują na wobler, wynikają one z praw hydrostatyki. Niezależnie od tego, jaką mają akcję woblery można podzielić je na pływające, tonące lub neutralne (o pływalności zerowej). Wobler pływający to taki, w którym siła wyporu F W jest większa od siły ciążenia F C wynikającej z ciężaru właściwego materiałów użytych na wobler oraz dodanego obciążenia, czyli F W > F C. Wobler tonący to taki, w którym siła ciążenia F C jest większa od siły wyporu F W, czyli F C > F W. Natomiast wobler o zerowej pływalności to taki, w którym siła wyporu F W równoważy siłę ciążenia F C, czyli F W = F C. Wówczas wobler zanurza się na pewną głębokość i na niej pozostaje. Można powiedzieć, że te woblery należą do woblerów tonących, które bardzo wolno toną. Siła wyporu F W zależy od gęstości wody, w której wobler porusza się, oraz objętości woblera zanurzonego w tej wodzie. Zatem siłę wyporu F W można zmieniać poprzez zmianę wielkości, kształtu woblera. Natomiast siła ciążenia F C zależy od masy woblera, tzn. od objętości woblera, gęstości własnej materiałów, z których wykonany jest wobler, oraz od dodanego obciążenia. Zarówno siła wyporu F W jak i siła ciążenia F C mają swoje punkty zaczepienia. Dla siły wyporu F W jest to środek wyporu S W, a dla siły ciążenia F C środek ciężkości S C. Położenie środka wyporu S W wynika z geometrycznego środka objętości części woblera zanurzonej w wodzie, zaś środka ciążenia S C z geometrycznego środka ciężkości woblera oraz geometrycznego środka ciężkości dodanego obciążenia do woblera. Na rys.2.3 pokazano jak mogą być te środki względem siebie usytuowane w osi pionowej woblera. Rys.2.3.Usytuowanie środków wyporu S W i ciążenia S C w osi pionowej woblera a) środek wyporu S W powyżej środka ciążenia S C, b) środek wyporu S W poniżej środka ciążenia S C, c) środek wyporu S W pokrywa się ze środkiem ciążenia S C ) 7
8 Możemy wyróżnić trzy warunki równowagi: trwałej, chwiejnej i obojętnej. 1. Równowaga trwała, inaczej stateczność, woblera w wodzie zachodzi wówczas, gdy środek ciężkości S C leży poniżej środka wyporu S W (rys.2.3a). Oba te środki leżą na jednej osi pionowej woblera. Jeżeli wychylimy wobler w bok o niewielki kąt δ to powstaje moment sił F C i F W, który przywróci wobler do pierwotnego stanu równowagi, czyli do takiego położenia, w którym środki ciężkości S C i wyporu S W znajdą się na tej samej osi pionowej. Wyjaśnić to można na podstawie rys.2.4. Po wychyleniu woblera o kąt δ pojawią się składowe sił ciążenia F C (F CX, F CY ) i wyporu F W (F WX, F WY ). Składowe F CX oraz F WX wywołują momenty M C, M W względem punktu 0 powodując obrót woblera w kierunku przeciwnym do jego wychylenia. Moment M C określa siła F CX działająca na ramieniu h C, zaś moment M W określa siła F WX działająca na ramieniu h W. Jeżeli siły F CX oraz F WX są sobie równe (F C =F W wobler o zerowej pływalności) to środek obrotu 0 leży w połowie odcinka utworzonego pomiędzy środkiem ciążenia S C i wyporu S W. W przypadku woblera pływającego, gdy F W > F C, składowa F WX > F CX to wówczas środek obrotu 0 jest bliżej środka wyporu S W, ponieważ musi być zachowana równość momentów M C = M W. Ze względu na to, że kąt wychylenia δ będzie malał w miarę powracania woblera do pozycji początkowej (przed wychyleniem o kąt δ) to również składowe F CX i F WX będą maleć, a co za tym idzie momenty M C, M W też maleją. Proces ten będzie tak długo trwał, aż zanikną momenty M C i M W i wobler powróci do pozycji początkowej. Rys.2.4. Obrót woblera w kierunku przeciwnym do wychylenia Inaczej mówiąc, jakbyśmy nie wrzucali woblera do wody, to zawsze ustawi się w pozycji poziomej, gotowej do zanurkowania pod wodę. O takim rozmieszczeniu środków wyporu S W i ciążenia S C najczęściej spotkamy woblery. 2. Jeżeli środek ciężkości S C leży powyżej środka wyporu S W (rys.2.3b), wówczas siła ciążenia F C i wyporu F W dadzą moment, który zwiększy początkowe wychylenie δ. Jest to warunek równowagi chwiejnej (niestateczności) woblera. Zjawisko to wyjaśniono na rys.2.5. Po wychyleniu woblera o kąt δ pojawią się składowe sił ciążenia F C (F CX, F CY ) i wyporu F W (F WX, F WY ). Składowe F CX oraz F WX wywołują momenty M C, M W względem punktu 0 powodując obrót woblera w kierunku zgodnym do jego wychylenia. Moment M C określa siła F CX działająca na ramieniu h C, zaś moment M W określa siła F WX działająca na ramieniu h W. Jeżeli siły F CX oraz F WX są sobie równe 8
9 (F C =F W wobler o zerowej pływalności) to środek obrotu 0 leży w połowie odcinka utworzonego pomiędzy środkiem ciążenia S C i wyporu S W. W przypadku woblera pływającego, gdy F W > F C, składowa F WX > F CX to wówczas środek obrotu 0 jest bliżej środka wyporu S W, ponieważ musi być zachowana równość momentów M C = M W. Rys.2.5. Obrót woblera w kierunku zgodnym z wychyleniem Ze względu na to, że kąt wychylenia δ będzie rósł w miarę wychylania woblera to również składowe F CX i F WX będą rosnąć, momenty M C, M W będą podobnie zachowywać się. Proces ten będzie tak długo trwał, aż wobler przyjmie pozycję taką samą jak na rys.9a, czyli środek wyporu S W będzie znajdował się powyżej środka ciążenia S C. Wówczas składowe F CX i F WX jak i momenty M C, M W całkowicie zanikną. 3. Jeżeli środek ciężkości S C pokrywa się ze środkiem wyporu S W (rys.2.3c), wówczas siła ciążenia F C i wyporu F W nie dadzą momentu, a wobler po wychyleniu o kąt δ nie zmieni swego położenia, czyli znajduje się w stanie równowagi obojętnej. Jak widać z rys.2.3 rozpatrywane środki leżą w jednej osi. Niepożądane jest, aby środki te były przesunięte względem siebie, czyli jeden z nich leżał poza osią pionową. Będzie to wywoływać trwałe przechylanie woblera na jeden z boków. Środek ciążenia S C może być różnie usytuowany względem środka wyporu S W wzdłuż osi poziomej woblera, co pokazano na rys.2.6. Rys.2.6.Usytuowanie środków wyporu S W i ciążenia S C w osi poziomej woblera a) środek ciążenia S C przesunięty w kierunku głowy woblera względem środka wyporu S W, b) środek ciążenia S C w linii ze środkiem wyporu S W, c) środek ciążenia S C przesunięty w kierunku ogona woblera względem środka wyporu S W Widać, że środek ciążenia S C może znajdować się bliżej głowy woblera niż środek wyporu S W (rys.2.6a) lub w jednej linii (rys.2.6b) oraz bliżej ogona woblera (rys.2.6c). Zmianę położenia środka wyporu S W w osi pionowej i poziomej woblera najprościej można przeprowadzić poprzez odpowiednie ukształtowanie jego korpusu albo dobór materiału. Natomiast przy istniejącym kształcie i materiale korpusu woblera zadanie jest trudniejsze. 9
10 Zdecydowanie łatwiej jest zmieniać położenie środka ciążenia S C. Najczęstszym przypadkiem jest wstawianie dodatkowego obciążenia. Woblery można obciążać w różnych celach i na wszelkie sposoby. Wszystkie woblery obciąża się, pływające też. Obciąża się je po to, aby uzyskać żądaną akcję woblera lub zarzucić nim daleko. Obciążeniem woblera mogą być odpowiednio dobrane materiały na korpus, stelaż oraz ster i nic więcej, co pokazano na rys.2.7. W tym przypadku pianka o odpowiednim ciężarze właściwym oraz stelaż są podstawowym obciążeniem woblera. Rys.2.7. Piankowy Minnow firmy Salmo Najczęściej stosowanym obciążeniem jest dodatkowy element o dużym ciężarze właściwym, np. ołów, który wkładany jest w korpus woblera, co pokazano na rys.2.8. Wówczas obciążenie można rozłożyć jednopunktowo (rys.2.8a) lub w wielu punktach (rys.2.8b) objętości woblera. a) b) Rys.2.8. Dodatkowe obciążenie w woblerze a) rozmieszczone jednopunktowo piankowy Stick firmy Dorado, b) rozmieszczone dwupunktowo wobler Bóbr Wówczas obciążenie rozmieszcza się na stelażu (rys.2.8a), najczęściej spotykany sposób w woblerach piankowych oraz w samym korpusie (rys.2.8b), najczęściej spotykany sposób w woblerach struganych z drewna. Rys.2.9 przedstawia typowe kształty obciążników. Mogą nimi być kulki, śruciny (rys.2.9a), ale także płytki w kształcie prostokąta (rys.2.9b, c), trójkąta (rys.2.9d, e). Na każdym z tych obciążeń zaznaczono ich środki ciążenia S C. Rys.2.9. Kształty obciążeń Wstawiając obciążenie w różnym położeniu względem korpusu woblera można zmieniać całkowity środek ciążenia S C woblera. Chcąc podwyższyć środek ciążenia S C należy wstawić obciążenie pionowo (rys.2.9c, e). Rozpatrując kształt tych obciążeń można zauważyć, że obciążenie (płytka) o kształcie trójkąta ma środek ciążenia S C wyżej położony od obciążenia o kształcie prostokąta, mimo że boki mają ten sam wymiar. Jednakże siła ciążenia F C będzie większa dla obciążenia o kształcie prostokąta niż trójkąta. Natomiast, jeśli pożądane jest obniżenie tego środka to należy ułożyć obciążenie poziomo (rys.2.9b, d). I tutaj też zauważamy, że dla obciążenia o kształcie trójkąta posiada środek ciążenia S C niżej niż dla obciążenia o kształcie prostokąta, przy zachowaniu tych samych wymiarów. Siła ciążenia F C jest większa dla obciążenia o kształcie prostokąta niż trójkąta. Oczywiście chcąc zmienić 10
11 środek ciążenia S C w pionie można dodatkowo przesuwać obciążenie góra-dół, a jeśli chcemy w poziomie to po prostu przesuwamy obciążenie w lewo-prawo. W przypadku kulki to zmianę położenia środka ciążenia S C może przeprowadzić jedynie przemieszczając góra-dół lub lewo-prawo. Zaletą jest to, że dla kulki obciążenie jest bardziej skupione niż dla prostokąta czy trójkąta i rozkłada się na mniejszą powierzchnię. Można też rozmieścić obciążenie równomiernie na całej objętości, np. kąpiąc korpus woblera w pokoście. Na rys.2.10 pokazano taki wobler, przy czym oczka do mocowania linki oraz kotwic można potraktować jako dodatkowe dociążenie woblera Siły zewnętrzne Rys Wobler Balskor Siły zewnętrzne wynikające z praw hydrodynamiki, oddziałujące na wobler, powstają na skutek zwijania linki, do której jest on zamocowany. Ich wartość potęguje płynąca woda. Do sił zewnętrznych zalicza się siłę linki F L oraz siłę hydrodynamiczną F H. Bardzo ważnym elementem wpływającym na wartość siły hydrodynamicznej F H i nie tylko, jest ster. W zależności od kąta pochylenia α steru względem osi poziomej woblera uzyskujemy różne wartości powierzchni oporu (widok woblera od strony jego głowy rys.2.1), co w konsekwencji prowadzi do zmiany siły oporu hydrodynamicznego F O oraz siły nośnej F N. Na rys.2.11 pokazano wpływ kąta pochylenia steru α na wartość tych sił. Przyjęto, że w obu przypadkach działająca na identyczny wobler siła hydrodynamiczna F H przyjmuje taką samą wartość i jest prostopadła do powierzchni steru woblera oraz wobler porusza się z identyczną prędkością, czyli siła F L dla obu woblerów jest taka sama. W rzeczywistości tak do końca nie jest, występują różnice między siłami hydrodynamicznymi F H dla obu przypadkach. Poza tym wobler podczas zanurzania się inaczej ustawia się względem wody, aż do osiągnięcia odpowiedniej dla niego głębokości. Jest to istotne zwłaszcza w rzece, gdzie na wobler oddziałuje prędkość wody zmieniająca się od wartości maksymalnej na powierzchni do wartości minimalnej przy dnie rzeki. Takie uproszczenie przyjęto w celu zobrazowania wpływu kąta pochylenia steru α na głębokość zanurzania woblera. a) b) Rys Wpływ kąta pochylenia steru na głębokość zanurzania się woblera α kąt utworzony pomiędzy sterem a osią poziomą woblera, β kąt utworzony pomiędzy linką a sterem 11
12 Wobler ze sterem o większym kącie nachylenia α, przedstawionym na rys.2.11a, posiada większą powierzchnię oporu niż wobler ze sterem o mniejszym kącie nachylenia α, pokazanym na rys.2.11b. Wobec tego, siła oporu hydrodynamicznego F O jest większa, zaś siła nośna F N mniejsza. W rezultacie wobler ten zanurza się płycej. Do szybszego zanurzenia na żądaną głębokość można użyć mniejszej siły nośnej F N wówczas, gdy różnica pomiędzy siłami wyporu F W i ciążenia F C (F W -F C ) będzie niewielka. Analizując rys.2.11 można zauważyć, że im większy jest kąt utworzony pomiędzy linką a sterem β, tym płycej będzie zanurzał się wobler. Zatem, jeśli wędka będzie podnoszona coraz wyżej względem lustra wody to będzie zwiększał się kąt β, co prowadzić będzie do płytszego zanurzania się woblera. Czyli wobler z małym kątem nachylenia α (głębiej nurkujący) może być płycej zanurzany pod warunkiem, że wędka będzie wysoko uniesiona względem lustra wody. Porównując ze sobą dwa, identyczne woblery, posiadające taki sam korpus, ster ma tę samą powierzchnię i jest zamocowany do woblera pod takim samym kątem α względem osi woblera, ale jeden z nich posiada oczko do mocowania linki w korpusie woblera, a w drugim oczko zamocowane jest na sterze, to przy takiej samej prędkości prowadzenia v i prędkości płynięcia rzeki można rozpatrzyć dwa przypadki: 1. Jeżeli porównywane woblery będą płynąć na krótkim odcinku (rys.2.12), np. spod drugiego brzegu małej rzeczki, to głębiej zanurkuje wobler z oczkiem mocującym linkę umieszczonym na sterze (wobler b) niż wobler z oczkiem mocującym linkę umieszczonym w korpusie (wobler a). Rys Wpływ umiejscowienia uszka mocowania linki na szybkość zanurzania wobler przypadek 1 2. Jeżeli porównywane wobler będą płynąć na długim odcinku (rys.2.13), np. wzdłuż brzegu rzeki, to szybciej na maksymalną dla woblera głębokość zanurkuje wobler z oczkiem mocującym linkę umieszczonym na sterze (wobler b) niż wobler z oczkiem mocującym linkę umieszczonym w korpusie (wobler a). Po przepłynięciu dłuższego odcinka oba woblery znajdą się na tej samej głębokości. Z tego porównania można wyciągnąć ważny wniosek, że łowiąc woblerem na krótkim odcinku odbiera się wrażenie, że wobler z oczkiem mocującym linkę umieszczonym na sterze (wobler b) nurkuje głębiej niż wobler z oczkiem mocującym linkę umieszczonym w korpusie (wobler a). Tak naprawdę oba nurkują na tę samą głębokość z tym, że wobler z oczkiem mocującym linkę umieszczonym na sterze (wobler b) zrobi to szybciej niż wobler z oczkiem mocującym linkę umieszczonym w korpusie (wobler a) 12
13 Rys Wpływ umiejscowienia uszka mocowania linki na szybkość zanurzania wobler przypadek 2 Wynika to z kąta β, jaki tworzy się między linką a sterem, co pokazano na rys W woblerze z oczkiem na sterze siła nośna F N jest większa niż w woblerze z oczkiem korpusie, co powoduje, że wobler ten zanurza się szybciej na maksymalną głębokość. Rys Wpływ umiejscowienia uszka mocowania linki na głębokość zanurzania woblera Podsumowując, kąt nachylenia steru α, kąt utworzony pomiędzy linką a sterem β oraz miejsce osadzenia uszka mocującego linkę mają wpływ na głębokość i szybkość zanurzania woblera. Mały kąt α powoduje, że wobler zanurza się głębiej. Im większy kąt β tym płycej zanurza się wobler. Im niżej osadzone uszko mocowania tym głębiej wobler zanurza się. Im wyżej wędka od lustra wody tym płycej schodzi wobler pod wodę. Szybsze nawijanie linki na kołowrotek powoduje, że wobler szybciej schodzi na żądaną głębokość. Mamy, zatem kilka czynników, którymi możemy wpływać na głębokość zanurzania woblera. Możemy jednocześnie zmieniać kilka z nich (np. pochylenie wędziska kąt β, pochylenie steru kąt α, szybkość zwijania linki) lub tylko jeden. 13
14 3. Sposoby osiągania żądanej pracy woblera Poznano budowę woblera oraz jakie może posiadać akcje podczas zwijania linki na kołowrotek. Widać, że wobler nie ma jednorodnej struktury. Oprócz korpusu posiada ster, stelaż lub elementy mocujące kotwice z kółkami i linkę, obciążenie. Praktycznie każdym z tych elementów w większym lub mniejszym stopniu można wpływać na pracę woblera. Nie ma idealnego woblera, który będzie w każdych warunkach kusić rybę do jego pochwycenia. Inny będzie stosowany przy powierzchni, a inny w głębinach. Różne woblery będą w wodzie stojącej oraz w płynącej. Znowu inaczej jest w rzece. Wobler, który sprawdza się na w bystrym, szybkim potoku nie zawsze będzie skuteczny w dużej rzece. Inną pracę woblera oczekujemy prowadząc go z prądem a inną, gdy prowadzimy pod prąd. Należy też pamiętać o gatunkach ryb, które będziemy poławiać i do nich dostosować wielkość i pracę woblera. Mało tego, ten sam gatunek ryby okresowo preferuje różne akcje, prace woblera. W związku z tym zmiennych co do określenia łownego woblera jest bardzo dużo. Na bazie własnych obserwacji, doświadczeń jesteśmy w stanie określić, jaka praca woblera jest dla nas właściwa Korpus Korpus, oprócz steru, jest najbardziej skupiającym wzrok elementem woblera, choćby ze względu na malowanie. To w nim jest schowana dusza woblera. Jednak zanim o niej będzie mowa, to rozpatrzony zostanie korpus bez obciążenia. Wówczas łatwo można zauważyć tendencje zmiany pracy woblera podczas modyfikacji kształtu i proporcji korpusu. Chcąc uzyskać pracę ogonową woblera korzystniej jest kształtować korpus o owalnym przekroju poprzecznym, co pokazano na rys.3.1. a) b) c) d) Rys.3.1. Przekroje poprzeczne korpusu woblera Jeżeli chcemy uzyskać woblera szeroko (duża amplituda) i spokojnie (mała częstotliwość) pracującego to przekrój korpusu powinien zbliżać się do koła (rys.3.1a). Natomiast w przypadku większej częstotliwości korpus powinien być odchudzony, czyli należy zwiększyć wysokość korpusu względem jego szerokości (rys.3.1b, c). Dalsze odchudzanie w tym kierunku może doprowadzić do pracy lusterkującej (rys.3.1d). Po prostu przesuwany jest wówczas do góry środek wychyleń w pionowej płaszczyźnie O pn. W przypadku korpusu bez dodatkowego obciążenia uzyskamy dla woblera pracę ogonową typu X (rys.1.5a), praca typu Y (rys.1.5b) lub V (rys.1.5c) nie będzie możliwa do uzyskania. Pracę typu X możemy zmieniać poprzez przesuwanie środka wychyleń w poziomej płaszczyźnie O pm wzdłuż długości woblera, co pokazano na rys.3.2. Zmieniany jest też środek ciążenia S C korpusu. Przekrój korpusu zmniejszany jest w dwóch płaszczyznach: w płaszczyźnie pionowej uzyskując kształt bananowy oraz w płaszczyźnie poziomej zwężając przekrój wzdłuż korpusu w kierunku ogona. Przeprowadzone odchudzanie korpusu woblera powoduje, że ogon staje się lżejszy i może mieć większą częstotliwość oraz amplitudę wychyleń. 14
15 Rys.3.2. Zwiększanie amplitudy i częstotliwości wychyleń ogona woblera Zmianę amplitudy i częstotliwości wychyleń ogona można przeprowadzić w sposób zaprezentowany na rys.3.3. Rys.3.3. Wpływ wydłużania korpusu na amplitudę i częstotliwość wychyleń ogona woblera Wydłużanie korpusu woblera powoduje, że maleje zarówno częstotliwość jak i amplituda wychyleń ogona. Dalsze wydłużanie korpusu spowoduje rozciągnięcie toru poruszania się ogona (sinusoidy), aż powstanie linia prosta (brak wychyleń ogona). W tym przypadku środek wychyleń w poziomej płaszczyźnie O pm oraz środek ciążenia S C korpusu przesuwane są wzdłuż woblera w kierunku ogona. Zwiększając wysokość korpusu, przy stałej długości, uzyska się wzrost częstotliwości i amplitudy wychyleń ogona woblera. Pracę lusterkującą woblera można uzyskać dobierając odpowiednią wysokość do grubości woblera (rys.3.1d), praktycznie niezależnie od jego długości. Oczywiście im dłuższy korpus tym łatwiej jest uzyskać akcję lusterkującą. Ponadto zachowanie stałej grubości korpusu na jego długości także przyczynia się do uzyskania akcji lusterkującej (niewielkie lub brak odchudzania rys.3.2). Jest jeszcze jeden sposób na uzyskanie akcji lusterkującej (rys.3.4). Rys.3.4. Sposób uzyskiwania akcji lusterkującej 15
16 Zwiększając kąt natarcia przedniej części korpusu woblera, czyli zmniejszając kąt nachylenia czoła korpusu ϕ względem płaszczyzny pionowej można doprowadzić do lusterkowania woblera. Oczywiście poprzez podane powyżej zabiegi na korpusie można uzyskać w woblerze pracę lusterkująco-ogonową. Jest to często akcja przejściowa z ogonowej na lusterkującą Ster Nie zawsze doceniany, a pełni kilka bardzo ważnych, istotnych funkcji. Z jednej strony pełni rolę steru głębokości, który wytwarza siłę hydrodynamiczną F H (nadciśnienie i podciśnienie), sprowadzając wobler w dół wody, z drugiej wpływa na zachowanie się woblera w wodzie. Trzecią funkcję, jaką można przypisać jest to, że ster może być traktowany jako dodatkowe obciążenie woblera. Dalsze rozważania będą dotyczyły jednoczęściowego, o takim samym kształcie korpusu woblera, bez dodatkowego obciążenia. Kąt pochylenia α steru względem osi poziomej woblera nie tylko wpływa na głębokość zanurzania się woblera pod wodę, ale także na amplitudę wychyleń ogona, co pokazano na rys.3.5. Rys.3.5. Wpływ kąta pochylenia steru α na pracę woblera Zwiększanie kąta α powoduje, że ogon woblera wychyla się na boki z większą amplitudą, czyli pracuje agresywniej. Zmniejszanie tego kąta wywołuje spokojniejszą pracę woblera, o małej amplitudzie wychyleń ogona. Zmiana amplitudy wychyleń jest spowodowana zmianą siły oporu hydrodynamicznego F O. W pierwszym przypadku siła ta jest większa, a w drugim znacznie mniejsza. Ster o większej powierzchni (długość, szerokość) zwiększa także amplitudę wychyleń ogona, co w skrajnych przypadkach (duża szerokość steru względem korpusu) może doprowadzić do destabilizacji pracy woblera. Wobec tego ster może pełnić rolę stabilizatora, albo wręcz przeciwnie. Na rys.3.6 przedstawiono wpływ powierzchni steru na pracę woblera. Rys.3.6. Wpływ powierzchni steru na pracę woblera 16
17 Wobec tego zmieniając kąt nachylenia steru α względem osi poziomej woblera oraz kształt steru można wpływać na pracę woblera. Należy jednak pamiętać, że zwiększając kąt α wpływamy na agresywniejszą pracę woblera, ale taki wobler będzie płycej schodził pod wodę. Odpowiednio ukształtowany ster oraz rozmieszczenie obciążenia może wpłynąć na nieregularną pracę woblera pokazaną na rys.1.8. Taka nieregularna praca może imitować chorą rybę zmagającą się z prądem płynącej rzeki lub rybę, która zauważyła drapieżcę i próbując odpływać w sposób niespodziewany na boki chce unikać jego ataków. Fińscy rękodzielnicy opracowali specjalny kształt steru, przypominający siodło swym kształtem. Wobler z takim siodłowym sterem pokazano na rys.3.7. Rys.3.7. Wobler ze sterem siodłowym Na szeroką skalę w produkcji woblerów ze sterami siodłowymi jako pierwsza podjęła się firma Salmo oferując wobler o nazwie Whacky (12 cm), a następnie Rapala. Obecnie firma Rapala w swoich modelach: Minnow (11 cm), CountDown (7cm) oraz Shad (5cm), Crank (5 cm) zastosowała stery siodłowe, dodając do nazwy modeli człon: Scatter Rap. Na rys.3.9 przedstawiono dla porównania wobler CountDown (rys.3.9a) z woblerem Scatter Rap CountDown (rys.3.9b). Jak widać woblery różnią się praktycznie sterem i kątem jego osadzenia. Dodatkowo w woblerze Scatter Rap CountDown obciążenie nieco zmniejszono i przesunięto do przodu. Obciążenie jest symetrycznie rozmieszczone względem korpusu woblera. a) b) Rys.3.8. Porównanie woblerów CountDown (Rapala) a) ster płaski, b) ster siodłowy Analizując kształt tego steru zauważa się, że profilowany jest w dwóch płaszczyznach. Patrząc na niego z boku (rys.3.9b) widać, że ster jest wypukły, zaś patrząc z przodu (rys.3.9a) zauważa się, że ster jest wklęsły. Promienie wklęsłości R 1 jak i wypukłości R 2 mogą mieć różne wartości (rys.3.9c). Tak więc ster może być bardziej wypukły (wklęsły) lub niewiele wypukły (wklęsły). Kształtem wyjściowym przy tworzeniu takiego steru jest najczęściej koło, 17
18 ale może też być elipsa lub inny kształt. Tendencja wpływu szerokości steru na pracę woblera jest identyczna jak w przypadku płaskich sterów (rys.3.6 oraz rys.3.3). a) b) c) Rys.3.8. Ster siodłowy a) widok z przodu woblera, b) widok z boku woblera, c) promienie gięcia 3.3. Obciążenie Obciążenie jest kolejnym elementem, którym można zmieniać pracę woblera, tzn. zmieniać położenie środka ciążenia S C, a także środka wychyleń w poziomej płaszczyźnie O pm oraz środka wychyleń w pionowej płaszczyźnie O pn. Należy pamiętać, że środek ciążenia S C całego woblera jest wypadkową środków ciążenia S C jego składowych, tj.: korpus, ster, stelaż, kółka z kotwicami i obciążenie. Niektóre z nich mają większy wpływ na ostateczne położenie środka ciążenia S C całego woblera od pozostałych. Obciążeniem, przedstawionym na rys.2.9, można w największym stopniu wpływać na zachowanie woblera. Obciążenie rozmieszcza się w korpusie woblera, ale także na sterze oraz na kotwicach. Najczęściej spotykane są woblery z obciążeniem rozmieszczonym wyłącznie w korpusach. Może być ono rozmieszczone jednopunktowo (skupione w jednym miejscu) lub wielopunktowo w całej objętości korpusu. Rozpatrując wobler z jednopunktowym obciążeniem, typowym rozmieszczeniem obciążenia będzie przykład pokazany na rys Rys Jednopunktowe rozmieszczenie obciążenia Obciążenie umieszczone jest w okolicach brzusznej kotwicy, na samym dole korpusu. Dzięki umieszczeniu obciążenia na dole korpusu, wobler będzie zachowywać się stabilnie w wodzie, gdyż jego środek ciążenia S C znajduje się zdecydowanie poniżej środka wyporu S W (przypadek z rys.2.3a). Ze względu na to, że środek wychyleń w poziomej płaszczyźnie O pm znajduje się bliżej przodu niż ogona woblera, oraz środek wychyleń w pionowej płaszczyźnie O pn jest położony nisko względem osi wysokości woblera to wobler będzie miał pracę ogonową. Przesuwając obciążenie do przodu woblera powoduje się zwiększenie amplitudy oraz częstotliwości wychyleń ogona woblera, gdyż oprócz przesuwania środka ciążenia S C przesuwany zostaje środek O pm. W skrajnych przypadkach mogą też pojawić się problemy ze stabilnością jego pracy. Natomiast przesuwając obciążenie w kierunku ogona woblera zmniejszona zostanie amplituda i częstotliwość wychyleń tegoż. Podnoszenie obciążenia do 18
19 góry korpusu woblera przyczyniać się będzie do zwiększania pracy lusterkującej, gdyż podnoszony zostaje środek wychyleń w pionowej płaszczyźnie O pn oraz środek ciążenia S C. W skrajnych przypadkach można doprowadzić do niestabilności woblera (przypadki z rys.2.3b i c). Jak już wspomniano akcja ogonowa ma trzy podstawowe typy: X, Y i V. Poniżej na rys podane zostały obszary rozmieszczenia obciążenia (szary obszar) umożliwiające uzyskanie żądanej pracy ogonowej. Jeżeli chcemy uzyskać ogonową pracę typu X (patrz rys.1.5a) to całe obciążenie należy rozmieścić na dole woblera w okolicach oczka mocującego kotwicę brzuszną, co pokazano na rys Można to zrobić jednopunktowo (rys.3.11a) lub dwupunktowo (rys.3.11b) przed i za oczkiem mocującym kotwicę brzuszną. a) b) Rys Obszary rozmieszczenia obciążenia umożliwiające uzyskanie pracy ogonowej typu X a) jednopunktowe, b) dwupunktowe Jeżeli chcemy uzyskać ogonową pracę typu Y (patrz rys.1.5b) to obciążenie należy rozłożyć w dwóch miejscach tak jak pokazano na rys Obciążenie 1 zajmuje ok. 70% całego obciążenia i umieszczone jest za sterem a przed oczkiem na kotwicę brzuszną, natomiast obciążenie 2 stanowi resztę, czyli ok. 30% i umieszczone jest w okolicach oczka mocującego kotwicę brzuszną. Rys Obszary rozmieszczenia obciążenia umożliwiające uzyskanie pracy ogonowej typu Y Jeżeli chcemy uzyskać ogonową pracę typu V (patrz tys.1.5c) to całe obciążenie należy rozmieścić w okolicach steru a przed oczkiem mocującym kotwicę brzuszną, co pokazano na rys Rys Obszary rozmieszczenia obciążenia umożliwiające uzyskanie pracy ogonowej typu V 19
20 Jeżeli obciążenie w woblerze z akcją ogonową typu X będzie podnoszone do góry korpusu woblera to uzyska się akcję lusterkująco-ogonową typu X. Podobnie czyniąc w wobler o akcji ogonowej typu Y lub V uzyska się odpowiednio akcję lusterkująco-ogonową typu Y lub V. Analizując przedstawione zachowania woblera na skutek przemieszczania obciążenia w jego korpusie można wyciągnąć wniosek, że strona obciążona woblera ulegnie usztywnieniu a strona bez obciążenia będzie miała swobodę w ruchu. Powstaje mechanizm działania na zasadzie dźwigni. Wyważenie woblera odbywa się za pomocą kotwic: brzusznej i ogonowej. Rozmieszczając niesymetrycznie obciążenie w woblerze można dodatkowo uzyskać różne jego prace. Jak wspomniano wcześniej obciążenie służy także do zwiększenia jego zdolności lotnych, czyli dzięki dobrze dobranemu obciążeniu wobler daleko da się zarzucić. Jest to szczególnie istotne w przypadku małych woblerów, ale nie tylko, podczas łowienia na zbiorniku ze stojącą wodą również zależy łowiącemu na dalekim zarzuceniu woblera. Większość woblerów pływających ma słabe zdolności lotne wynikające z oporu, jaki stawia wobler podczas lotu oraz rozmieszczeniu obciążenia niesprzyjającemu dalekim rzutom. Wymyślono zatem ruchome obciążenie, które zmienia swoje położenie podczas zarzucania i pływania woblera. Na rys.3.14 przedstawiono takie rozwiązanie. Rys Ruchome obciążenie w woblerze firmy ZipBait Główna idea polega na tym, że obciążenie (1) wraz magnesem (2) przesuwa się po pręcie (3) wzdłuż woblera. Od strony przodu woblera zamocowano stalową płytkę (4), zaś w ogonie gumową podkładkę (5). Jeśli wobler zarzucamy (rys.3.15a) to obciążenie (1) przesuwa się na tył woblera. Położenie obciążenia (1) ogranicza gumowa podkładka (5). Podczas wpadania do wody oraz pływania woblera (rys.3.15b) obciążenie (1) przesuwa się w kierunku przodu woblera. Położenie obciążenia (1) ustala stalowa płytka (4), do której jest ono przyciągane za pomocą magnesu (2) przymocowanego do obciążenia (1). a) b) Rys Ruchome obciążenie w woblerze firmy ZipBait podczas: a) zarzucania, b) pływania Firma ZipBait takie rozwiązanie nazwała jako system Mag Drive. Firma Salmo uprościła w znacznym stopniu układ ruchomego obciążenia wykorzystując powszechnie znane prawa fizyki. Takie rozwiązania przedstawiono o nazwie wire shaft na rys.3.16 i rys Obciążenie (1) w kształcie walca umieszczono na pręcie (2). Pręt (2) zamocowany jest pod kątem, tworząc równię pochyłą, do korpusu woblera. Podczas zarzucania (rys.3.16a) obciążenie (1) zsuwa się po pręcie (2) w kierunku tyłu woblera. Podczas pływania (rys.3.16b) obciążenie (1) przesuwa się po pręcie (2) w kierunku przodu woblera. Ze względu na to, że 20
21 pręt (2) umieszczony jest pod kątem do góry względem kierunku pływania to obciążenie (1) nie może przesunąć się w kierunku tyłu woblera. Ścianki korpusu ograniczają przemieszczenie obciążenia (1) zarówno podczas zarzucania jak i w trakcie pływania. a) b) Rys Ruchome obciążenie w woblerze Lil Bug firmy Salmo podczas: a) zarzucania, b) pływania Podobne rozwiązanie firma Salmo zastosowała w woblerze Rattlin Hornet (rys.3.17). a) b) Rys Ruchome obciążenie w woblerze Rattlin Hornet firmy Salmo podczas: a) zarzucania, b) pływania Ze względu na budowę korpusu woblera pręt (2), po którym przemieszcza się obciążenie (1) jest wygięty w kształcie łuku, co skutecznie uniemożliwia przesuwanie obciążenia (1) podczas pływania woblera (rys.3.17b) oraz w trakcie zarzucania (rys.3.17a). Zastosowanie ruchomego obciążenia możliwe jest w woblerach pustych w środku, np. wykonanych z tworzywa sztucznego metodą wtrysku. Wadą takiego rozwiązania jest ograniczona możliwość określania akcji woblera za pomocą obciążenia. W tym przypadku kształt korpusu woblera oraz jego ster w głównej mierze określają akcję woblera. Obciążenie można wykorzystać jeszcze do wabienia ryb za pomocą odgłosu poruszających się kulek w kapsułce umieszczonej wewnątrz korpusu woblera Stelaż Oprócz mocowania linki i kotwiczek stelaż może pełnić rolę dodatkowego obciążenia. Kształt stelaża zależy często od rozkładu obciążenia w korpusie woblera Oczka W woblerze są dwa typy oczek. Jedno oczko służy do mocowania linki za pomocą, której wprawia się w ruch wobler oraz jedno lub dwa, w zależności od wielkości woblera, oczka służące do mocowania kotwicy lub kotwic. Za pomocą oczka do mocowania linki można regulować amplitudę wychyleń ogona. W woblerze, w którym oczko to jest zamocowane w korpusie, odginanie oczka do góry, powoduje, że amplituda wychyleń maleje (praca spokojniejsza woblera), zaś odginanie w dół, w kierunku steru zwiększa amplitudę wychyleń ogona, praca woblera staje się agresywniejsza (rys.3.18). Zasada jest następująca: im niżej osi poziomej woblera jest oczko mocujące linkę tym jego praca będzie agresywniejsza. 21
22 Wywołane to jest zmianą kąta β utworzonego pomiędzy linką a sterem. W pierwszym przypadku oczko jest oddalane od steru i kąt ten jest zwiększany, a w drugim zmniejszany na skutek przybliżania oczka do steru. Rys Wpływ odginania oczka w płaszczyźnie pionowej na pracę woblera W woblerze, w którym oczko mocujące linkę jest umieszczone na sterze można zauważyć agresywniejszą pracę woblera, gdy oczko niewiele wystaje poza ster (rys.3.19). Rys Wpływ ustawienia oczka względem steru na pracę woblera Jeśli oczko na sterze będzie przesuwane w kierunku korpusu to wychylenia ogonem będą szybsze (większa częstotliwość) i mniejsze (mała amplituda). Natomiast, jeśli będzie oczko odsuwane od korpusu to praca woblera będzie wolniejsza (mała częstotliwość), ale za to większa amplituda. Dalsze odsuwanie od steru może wprowadzić brak stabilności w pracy woblera, będzie robić fikołki. W przypadku woblera z dwoma kotwicami (oczkami), przednie oczko pełni rolę obciążenia. Przesuwanie oczka z kotwicą do przodu woblera powoduje zwiększenie amplitudy wychyleń ogona woblera, podobnie jak to, iż znajdując się na brzuchu woblera obniża środek ciężkości S C woblera. Tylne oczko z kotwicą obciąża ogonek zmniejszając jego amplitudę i częstotliwość wychyleń. Oczka z kotwicami mają istotne znaczenie wówczas, gdy wobler jest wyważony na granicy stabilności, czyli gdy siła wyporu F W jest nieznacznie większa od siły ciążenia F C. 22
23 Podsumowanie Autor zdaje sobie sprawę z ułomności opracowania. Celem było zebranie w jednym miejscu zjawisk, zachowań, jakie towarzyszą woblerowi podczas łowienia ryb. Praca jest szczególnie adresowana do osób zaczynających ręczne wykonywanie woblerów. Może i doświadczeni rękodzielnicy z tego skorzystają. Nieistotne jest to, z jakiego materiału oraz w jaki sposób będą je wykonywać. Omówione prawa fizyki obowiązują we wszystkich jednoczęściowych, nurkujących woblerach ze sterem. Zatem wobler może być pływający, tonący i neutralny (woblerowi zerowej pływalności). Wśród woblerów pływających wyróżnia się woblery płytko i głęboko nurkujące. Każdemu z woblerów można przypisać pracę. Poniżej, na rys.3.20 pokazano systematykę prac woblera pływającego. Możliwość uzyskiwania różnych prac prześledzono dla woblera z pracą ogonową typu X. Tak samo będzie to wyglądało dla akcji typu Y i V, a także dla pracy lusterkującej. Zdecydowanie więcej kombinacji prac woblera będzie dla pracy lusterkująco-ogonowej ze względu na to, iż jest to połączenie dwóch różnych akcji: ogonowej i lusterkującej, dla których możliwość uzyskania pracy wobler została omówiona powyżej. Liczba kombinacji prac dla wszystkich woblerów wzrośnie, gdy rozpatrzymy dodatkowo jeszcze akcję regularną i nieregularną. Rys Systematyka (nie pełna) rodzajów prac woblera pływającego Aby uzyskać oczekiwaną pracę można operować następującymi czynnikami: - korpus (materiał, kształt, geometria); - ster (materiał, kształt, geometria, kąt nachylenia α); - obciążenie (materiał, ilość, sposób rozmieszczenia, kształt). Taka ilość kombinacji daje ogromne możliwości, co do uzyskania oczekiwanej pracy woblera. Podane w p.3 niniejszego opracowania wytyczne w celu uzyskania oczekiwanej, żądanej akcji mają charakter poglądowy, pokazujący kierunek postępowania. Jednakże podczas ręcznego wykonywania korpus woblera za każdym razem jest nieco inny i do niego należy odpowiednio dobrać wielkość i rozmieszczenie obciążenia jak i steru. 23
Rys. 1. Pływanie ciał - identyfikacja objętość części zanurzonej i objętości bryły parcia
Wypór i równowaga ciał pływających po powierzchni Reakcja cieczy na ciało w niej zanurzone nazywa się wyporem. Siła wyporu działa pionowo i skierowana jest w górę. Wypór hydrostatyczny (można też mówić
Bardziej szczegółowoStatyka Cieczy i Gazów. Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał
Statyka Cieczy i Gazów Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał 1. Podstawowe założenia teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał: Ciała zbudowane są z cząsteczek. Pomiędzy cząsteczkami
Bardziej szczegółowoPRZYRZĄD DO BADANIA RUCHU JEDNOSTAJNEGO l JEDNOSTANIE ZMIENNEGO V 5-143
Przyrząd do badania ruchu jednostajnego i jednostajnie zmiennego V 5-43 PRZYRZĄD DO BADANIA RUCHU JEDNOSTAJNEGO l JEDNOSTANIE ZMIENNEGO V 5-43 Oprac. FzA, IF US, 2007 Rys. Przyrząd stanowi równia pochyła,
Bardziej szczegółowoPRACA Pracą mechaniczną nazywamy iloczyn wartości siły i wartości przemieszczenia, które nastąpiło zgodnie ze zwrotem działającej siły.
PRACA Pracą mechaniczną nazywamy iloczyn wartości siły i wartości przemieszczenia, które nastąpiło zgodnie ze zwrotem działającej siły. Pracę oznaczamy literą W Pracę obliczamy ze wzoru: W = F s W praca;
Bardziej szczegółowoTarcie poślizgowe
3.3.1. Tarcie poślizgowe Przy omawianiu więzów w p. 3.2.1 reakcję wynikającą z oddziaływania ciała na ciało B (rys. 3.4) rozłożyliśmy na składową normalną i składową styczną T, którą nazwaliśmy siłą tarcia.
Bardziej szczegółowoRZUTOWANIE PROSTOKĄTNE
RZUTOWANIE PROSTOKĄTNE WPROWADZENIE Wykonywanie rysunku technicznego - zastosowanie Rysunek techniczny przedmiotu jest najczęściej podstawą jego wykonania, dlatego odwzorowywany przedmiot nie powinien
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Próba skręcania pręta o przekroju okrągłym Numer ćwiczenia: 4 Laboratorium z
Bardziej szczegółowoKołowrót -11pkt. 1. Zadanie 22. Wahadło balistyczne (10 pkt)
Kołowrót -11pkt. Kołowrót w kształcie walca, którego masa wynosi 10 kg, zamocowany jest nad studnią (rys.). Na kołowrocie nawinięta jest nieważka i nierozciągliwa linka, której górny koniec przymocowany
Bardziej szczegółowoPolitechnika Poznańska Wydział Elektryczny. Metoda Elementów Skończonych
Politechnika Poznańska Wydział Elektryczny Metoda Elementów Skończonych Laboratorium Prowadzący: dr hab. T. Stręk, prof. nadzw. Autor projektu: Łukasz Przybylak 1 Wstęp W niniejszej pracy pokazano zastosowania
Bardziej szczegółowoDefinicja obrotu: Definicja elementów obrotu:
5. Obroty i kłady Definicja obrotu: Obrotem punktu A dookoła prostej l nazywamy ruch punktu A po okręgu k zawartym w płaszczyźnie prostopadłej do prostej l w kierunku zgodnym lub przeciwnym do ruchu wskazówek
Bardziej szczegółowoBryła sztywna Zadanie domowe
Bryła sztywna Zadanie domowe 1. Podczas ruszania samochodu, w pewnej chwili prędkość środka przedniego koła wynosiła. Sprawdź, czy pomiędzy kołem a podłożem występował poślizg, jeżeli średnica tego koła
Bardziej szczegółowoOddziaływania. Wszystkie oddziaływania są wzajemne jeżeli jedno ciało działa na drugie, to drugie ciało oddziałuje na pierwsze.
Siły w przyrodzie Oddziaływania Wszystkie oddziaływania są wzajemne jeżeli jedno ciało działa na drugie, to drugie ciało oddziałuje na pierwsze. Występujące w przyrodzie rodzaje oddziaływań dzielimy na:
Bardziej szczegółowoGeometria. Rozwiązania niektórych zadań z listy 2
Geometria. Rozwiązania niektórych zadań z listy 2 Inne rozwiązanie zadania 2. (Wyznaczyć równanie stycznej do elipsy x 2 a 2 + y2 b 2 = 1 w dowolnym jej punkcie (x 0, y 0 ). ) Przypuśćmy, że krzywa na
Bardziej szczegółowo(21) Num er zgłoszenia:
R Z E C Z PO SPO L IT A ( 12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 157979 PO L SK A (13) B1 (21) Num er zgłoszenia: 277718 (51) Int.Cl.5: F16F 3/00 U rząd P atentow y R zeczypospolitej Polskiej (22) D ata zgłoszenia:
Bardziej szczegółowoBąk wirujący wokół pionowej osi jest w równowadze. Momenty działających sił są równe zero (zarówno względem środka masy S jak i punktu podparcia O).
Bryła sztywna (2) Bąk Równowaga Rozważmy bąk podparty wirujący do okoła pionowej osi. Z zasady zachowania mementu pędu wynika, że jeśli zapewnimy znikanie momentów sił to kierunek momentu pędu pozostanie
Bardziej szczegółowoBryła sztywna. Fizyka I (B+C) Wykład XXI: Statyka Prawa ruchu Moment bezwładności Energia ruchu obrotowego
Bryła sztywna Fizyka I (B+C) Wykład XXI: Statyka Prawa ruchu Moment bezwładności Energia ruchu obrotowego Typ równowagi zależy od zmiany położenia środka masy ( Równowaga Statyka Bryły sztywnej umieszczonej
Bardziej szczegółowoSiły zachowawcze i niezachowawcze. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński
Siły zachowawcze i niezachowawcze Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński 2018 Siły zachowawcze i niezachowawcze Autorzy: Zbigniew Kąkol, Kamil Kutorasiński Praca wykonana przez siłę wypadkową działającą
Bardziej szczegółowoPL B1. AQUAEL JANUSZ JANKIEWICZ SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Warszawa, PL BUP 19/09. JANUSZ JANKIEWICZ, Warszawa, PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 213240 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 384692 (51) Int.Cl. A01K 63/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 13.03.2008
Bardziej szczegółowoObsługa programu Soldis
Obsługa programu Soldis Uruchomienie programu Po uruchomieniu, program zapyta o licencję. Można wybrać licencję studencką (trzeba założyć konto na serwerach soldisa) lub pracować bez licencji. Pliki utworzone
Bardziej szczegółowoPraca. Siły zachowawcze i niezachowawcze. Pole Grawitacyjne.
PRACA Praca. Siły zachowawcze i niezachowawcze. Pole Grawitacyjne. Rozważmy sytuację, gdy w krótkim czasie działająca siła spowodowała przemieszczenie ciała o bardzo małą wielkość Δs Wtedy praca wykonana
Bardziej szczegółowoMechanika teoretyczna
Wypadkowa -metoda analityczna Mechanika teoretyczna Wykład nr 2 Wypadkowa dowolnego układu sił. Równowaga. Rodzaje sił i obciążeń. Rodzaje ustrojów prętowych. Składowe poszczególnych sił układu: Składowe
Bardziej szczegółowoĆwiczenie M-2 Pomiar przyśpieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego Cel ćwiczenia: II. Przyrządy: III. Literatura: IV. Wstęp. l Rys.
Ćwiczenie M- Pomiar przyśpieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego. Cel ćwiczenia: pomiar przyśpieszenia ziemskiego przy pomocy wahadła fizycznego.. Przyrządy: wahadło rewersyjne, elektroniczny
Bardziej szczegółowo3. KINEMATYKA Kinematyka jest częścią mechaniki, która zajmuje się opisem ruchu ciał bez wnikania w jego przyczyny. Oznacza to, że nie interesuje nas
3. KINEMATYKA Kinematyka jest częścią mechaniki, która zajmuje się opisem ruchu ciał bez wnikania w jego przyczyny. Oznacza to, że nie interesuje nas oddziaływanie między ciałami, ani też rola, jaką to
Bardziej szczegółowoDYNAMIKA SIŁA I JEJ CECHY
DYNAMIKA SIŁA I JEJ CECHY Wielkość wektorowa to wielkość fizyczna mająca cztery cechy: wartość liczbowa punkt przyłożenia (jest początkiem wektora, zaznaczamy na rysunku np. kropką) kierunek (to linia
Bardziej szczegółowoKurs teoretyczny PPL (A) Dlaczego samolot lata?
1 Kurs teoretyczny PPL (A) Dlaczego samolot lata? 2 Spis treści: 1. Wstęp (str. 4) 2. Siła nośna Pz (str. 4) 3. Siła oporu Px (str. 7) 4. Usterzenie poziome i pionowe (str. 9) 5. Powierzchnie sterowe (str.
Bardziej szczegółowoFy=Fsinα NAPÓR CIECZY NA ŚCIANY PŁASKIE
NAPÓR CIECZY NA ŚCIANY PŁASKIE Poszukujemy odpowiedzi na pytanie, jaką siłę należy przyłożyć do klapy zanurzonej na głębokośći h o powierzchni A aby ją otworzyć. Na głębokości h panuje ciśnienie: P = P
Bardziej szczegółowoLIV OLIMPIADA FIZYCZNA 2004/2005 Zawody II stopnia
LIV OLIMPIADA FIZYCZNA 004/005 Zawody II stopnia Zadanie doświadczalne Masz do dyspozycji: cienki drut z niemagnetycznego metalu, silny magnes stały, ciężarek o masie m=(100,0±0,5) g, statyw, pręty stalowe,
Bardziej szczegółowoPrzykład Łuk ze ściągiem, obciążenie styczne. D A
Przykład 1.4. Łuk ze ściągiem, obciążenie styczne. Rysunek przedstawia łuk trójprzegubowy, kołowy, ze ściągiem. Łuk obciążony jest obciążeniem stycznym do łuku, o stałej gęstości na jednostkę długości
Bardziej szczegółowo(13)B1 (19) PL (11) (12) OPIS PATENTOWY PL B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA. (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia:
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (21) Numer zgłoszenia: 325504 (22) Data zgłoszenia: 24.03.1998 (19) PL (11)187508 (13)B1 (5 1) IntCl7 G09F 13/16 B60Q
Bardziej szczegółowoGRAFIKA KOMPUTEROWA Przekroje Kłady
Przekroje Przekroje służą do przedstawiania wewnętrznej budowy obiektów. Wybór odpowiedniego przekroju zależy od stopnia złożoności wewnętrznej budowy przedmiotu.. Przekroje całkowite to rzuty przedstawiające
Bardziej szczegółowoCzytanie wykresów to ważna umiejętność, jeden wykres zawiera więcej informacji, niż strona tekstu. Dlatego musisz umieć to robić.
Analiza i czytanie wykresów Czytanie wykresów to ważna umiejętność, jeden wykres zawiera więcej informacji, niż strona tekstu. Dlatego musisz umieć to robić. Aby dobrze odczytać wykres zaczynamy od opisu
Bardziej szczegółowoDlaczego nie wystarczają liczby wymierne
Dlaczego nie wystarczają liczby wymierne Analiza zajmuje się problemami, w których pojawia się przejście graniczne. Przykładami takich problemów w matematyce bądź fizyce mogą być: 1. Pojęcie prędkości
Bardziej szczegółowoOddziaływanie wirnika
Oddziaływanie wirnika W każdej maszynie prądu stałego, pracującej jako prądnica lub silnik, może wystąpić taki szczególny stan pracy, że prąd wirnika jest równy zeru. Jedynym przepływem jest wówczas przepływ
Bardziej szczegółowoDRGANIA SWOBODNE UKŁADU O DWÓCH STOPNIACH SWOBODY. Rys Model układu
Ćwiczenie 7 DRGANIA SWOBODNE UKŁADU O DWÓCH STOPNIACH SWOBODY. Cel ćwiczenia Doświadczalne wyznaczenie częstości drgań własnych układu o dwóch stopniach swobody, pokazanie postaci drgań odpowiadających
Bardziej szczegółowoBADANIE STANÓW RÓWNOWAGI UKŁADU MECHANICZNEGO
Ćwiczenie 3 BADANIE STANÓW RÓWNOWAGI UKŁADU MECHANICZNEGO 3.. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest teoretyczne i doświadczalne wyznaczenie położeń równowagi i określenie stanu równowagi prostego układu mechanicznego
Bardziej szczegółowoXIXOLIMPIADA FIZYCZNA (1969/1970). Stopień W, zadanie doświadczalne D.. Znaleźć doświadczalną zależność T od P. Rys. 1
KOOF Szczecin: www.of.szc.pl XIXOLIMPIADA FIZYCZNA (1969/197). Stopień W, zadanie doświadczalne D. Źródło: Olimpiady fizyczne XIX i XX Autor: Waldemar Gorzkowski Nazwa zadania: Drgania gumy. Działy: Drgania
Bardziej szczegółowoKąty Ustawienia Kół. WERTHER International POLSKA Sp. z o.o. dr inż. Marek Jankowski 2007-01-19
WERTHER International POLSKA Sp. z o.o. dr inż. Marek Jankowski 2007-01-19 Kąty Ustawienia Kół Technologie stosowane w pomiarach zmieniają się, powstają coraz to nowe urządzenia ułatwiające zarówno regulowanie
Bardziej szczegółowo2. Charakterystyki geometryczne przekroju
. CHRKTERYSTYKI GEOMETRYCZNE PRZEKROJU 1.. Charakterystyki geometryczne przekroju.1 Podstawowe definicje Z przekrojem pręta związane są trzy wielkości fizyczne nazywane charakterystykami geometrycznymi
Bardziej szczegółowo5.1. Powstawanie i rozchodzenie się fal mechanicznych.
5. Fale mechaniczne 5.1. Powstawanie i rozchodzenie się fal mechanicznych. Ruch falowy jest zjawiskiem bardzo rozpowszechnionym w przyrodzie. Spotkałeś się z pewnością w życiu codziennym z takimi pojęciami
Bardziej szczegółowoPL 215409 B3. BORCZYK MONIKA, Bielsko-Biała, PL 22.06.2009 BUP 13/09. MONIKA BORCZYK, Bielsko-Biała, PL 31.12.2013 WUP 12/13 RZECZPOSPOLITA POLSKA
PL 215409 B3 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 215409 (21) Numer zgłoszenia: 384078 (22) Data zgłoszenia: 17.12.2007 (61) Patent dodatkowy
Bardziej szczegółowoBADANIE ZJAWISK PRZEMIESZCZANIA WSTRZĄSOWEGO
BADANIE ZJAWISK PRZEMIESZCZANIA WSTRZĄSOWEGO 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie kinematyki i dynamiki ruchu w procesie przemieszczania wstrząsowego oraz wyznaczenie charakterystyki użytkowej
Bardziej szczegółowoPLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W KLASIE PIERWSZEJ GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH
PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W KLASIE PIERWSZEJ GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Krzysztof Horodecki, Artur Ludwikowski, Fizyka 1. Podręcznik dla gimnazjum, Gdańskie Wydawnictwo
Bardziej szczegółowoMECHANIKA 2. Zasady pracy i energii. Wykład Nr 12. Prowadzący: dr Krzysztof Polko
MECHANIKA 2 Wykład Nr 12 Zasady pracy i energii Prowadzący: dr Krzysztof Polko WEKTOR POLA SIŁ Wektor pola sił możemy zapisać w postaci: (1) Prawa strona jest gradientem funkcji Φ, czyli (2) POTENCJAŁ
Bardziej szczegółowoJ. Szantyr Wykład nr 18 Podstawy teorii płatów nośnych Płaty nośne są ważnymi elementami wielu wytworów współczesnej techniki.
J. Szantyr Wykład nr 18 Podstawy teorii płatów nośnych Płaty nośne są ważnymi elementami wielu wytworów współczesnej techniki. < Helikoptery Samoloty Lotnie Żagle > < Kile i stery Wodoloty Śruby okrętowe
Bardziej szczegółowoMECHANIKA 2. Drgania punktu materialnego. Wykład Nr 8. Prowadzący: dr Krzysztof Polko
MECHANIKA 2 Wykład Nr 8 Drgania punktu materialnego Prowadzący: dr Krzysztof Polko Wstęp Drgania Okresowe i nieokresowe Swobodne i wymuszone Tłumione i nietłumione Wstęp Drgania okresowe ruch powtarzający
Bardziej szczegółowoKonkurs przedmiotowy z fizyki dla uczniów gimnazjów
Pieczęć Konkurs przedmiotowy z fizyki dla uczniów gimnazjów 27 lutego 2016 r. zawody III stopnia (finałowe) Witamy Cię na trzecim etapie konkursu i życzymy powodzenia. Maksymalna liczba punktów 60. Czas
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 166562 (13) B1
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 166562 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 292871 (22) Data zgłoszenia: 19.12.1991 (51) IntCl6: B65D 1/16 B21D
Bardziej szczegółowoPRZEKROJE RYSUNKOWE CZ.1 PRZEKROJE PROSTE. Opracował : Robert Urbanik Zespół Szkół Mechanicznych w Opolu
PRZEKROJE RYSUNKOWE CZ.1 PRZEKROJE PROSTE Opracował : Robert Urbanik Zespół Szkół Mechanicznych w Opolu IDEA PRZEKROJU stosujemy, aby odzwierciedlić wewnętrzne, niewidoczne z zewnątrz, kształty przedmiotu.
Bardziej szczegółowoPRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 13
POWTÓRKA PRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 13 Zadanie 1 Przez cewkę przepuszczono prąd elektryczny, podłączając ją do źródła prądu, a nad nią zawieszono magnes sztabkowy na dół biegunem N. Naciąg tej nici A. Zwiększy
Bardziej szczegółowoŁożysko z pochyleniami
Łożysko z pochyleniami Wykonamy model części jak na rys. 1 Rys. 1 Część ta ma płaszczyznę symetrii (pokazaną na rys. 1). Płaszczyzna ta może być płaszczyzną podziału formy odlewniczej. Aby model można
Bardziej szczegółowoKuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z FIZYKI DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2015/2016 ETAP OKRĘGOWY
Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z FIZYKI DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2015/2016 KOD UCZNIA ETAP OKRĘGOWY Instrukcja dla ucznia 1. Arkusz zawiera 7 zadań. 2. Przed rozpoczęciem
Bardziej szczegółowoMECHANIKA 2. Wykład Nr 3 KINEMATYKA. Temat RUCH PŁASKI BRYŁY MATERIALNEJ. Prowadzący: dr Krzysztof Polko
MECHANIKA 2 Wykład Nr 3 KINEMATYKA Temat RUCH PŁASKI BRYŁY MATERIALNEJ Prowadzący: dr Krzysztof Polko Pojęcie Ruchu Płaskiego Rys.1 Ruchem płaskim ciała sztywnego nazywamy taki ruch, w którym wszystkie
Bardziej szczegółowo1. Za³o enia teorii kinetyczno-cz¹steczkowej budowy cia³
1. Za³o enia teorii kinetyczno-cz¹steczkowej budowy cia³ Imię i nazwisko, klasa A 1. Wymień trzy założenia teorii kinetyczno-cząsteczkowej budowy ciał. 2. Porównaj siły międzycząsteczkowe w trzech stanach
Bardziej szczegółowoOPŁYW PROFILU. Ciała opływane. profile lotnicze łopatki. Rys. 1. Podział ciał opływanych pod względem aerodynamicznym
OPŁYW PROFILU Ciała opływane Nieopływowe Opływowe walec kula profile lotnicze łopatki spoilery sprężarek wentylatorów turbin Rys. 1. Podział ciał opływanych pod względem aerodynamicznym Płaski np. z blachy
Bardziej szczegółowoRuch drgający i falowy
Ruch drgający i falowy 1. Ruch harmoniczny 1.1. Pojęcie ruchu harmonicznego Jednym z najbardziej rozpowszechnionych ruchów w mechanice jest ruch ciała drgającego. Przykładem takiego ruchu może być ruch
Bardziej szczegółowoUkład kierowniczy. Potrzebę stosowania układu kierowniczego ze zwrotnicami przedstawia poniższy rysunek:
1 Układ kierowniczy Potrzebę stosowania układu kierowniczego ze zwrotnicami przedstawia poniższy rysunek: Definicja: Układ kierowniczy to zbiór mechanizmów umożliwiających kierowanie pojazdem, a więc utrzymanie
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA FIZYCZNA DLA UCZNIÓW WAHADŁA SPRZĘŻONE
PRACOWNA FZYCZNA DLA UCZNÓW WAHADŁA SPRZĘŻONE W ćwiczeniu badać będziemy drgania dwóch wahadeł sprzężonych za pomocą sprężyny. Wahadła są jednakowe (mają ten sam moment bezwładności, tę samą masę m i tę
Bardziej szczegółowo3. FUNKCJA LINIOWA. gdzie ; ół,.
1 WYKŁAD 3 3. FUNKCJA LINIOWA FUNKCJĄ LINIOWĄ nazywamy funkcję typu : dla, gdzie ; ół,. Załóżmy na początek, że wyraz wolny. Wtedy mamy do czynienia z funkcją typu :.. Wykresem tej funkcji jest prosta
Bardziej szczegółowoRys. 11.11. Przeciągniecie statyczne szybowca
Cytat z książki: MECHANIKA LOTU SZYBOWCÓW Dr inż. WIESŁAWA ŁANECKA MAKARUK 11.5. LOT NA KRYTYCZNYCH KĄTACH NATARCIA Przeciągnięcie" szybowca. Lot szybowca na ytycznym kącie natarcia i powyżej niego różni
Bardziej szczegółowoAKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE WYDZIAŁ NAWIGACYJNY ZAKŁAD BUDOWY I STATECZNOŚCI STATKU INSTRUKCJA
AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE WYDZIAŁ NAWIGACYJNY ZAKŁAD BUDOWY I STATECZNOŚCI STATKU INSTRUKCJA OBLICZANIE POCZĄTKOWEJ WYSOKOŚCI METACENTRYCZNEJ PODCZAS OPERACJI BALASTOWYCH Zajęcia laboratoryjne z przedmiotu:
Bardziej szczegółowoPLANIMETRIA CZYLI GEOMETRIA PŁASZCZYZNY CZ. 1
PLANIMETRIA CZYLI GEOMETRIA PŁASZCZYZNY CZ. 1 Planimetria to dział geometrii, w którym przedmiotem badań są własności figur geometrycznych leżących na płaszczyźnie (patrz określenie płaszczyzny). Pojęcia
Bardziej szczegółowoĆw. nr 31. Wahadło fizyczne o regulowanej płaszczyźnie drgań - w.2
1 z 6 Zespół Dydaktyki Fizyki ITiE Politechniki Koszalińskiej Ćw. nr 3 Wahadło fizyczne o regulowanej płaszczyźnie drgań - w.2 Cel ćwiczenia Pomiar okresu wahań wahadła z wykorzystaniem bramki optycznej
Bardziej szczegółowoZasady dynamiki Newtona
Zasady dynamiki Newtona 1. Znajdź masę ciała (poruszającego się po prostej), które pod działaniem siły o wartości F = 30 N w czasie t= 5s zmienia swą szybkość z v 1 = 15 m/s na v 2 = 30 m/s. 2. Znajdź
Bardziej szczegółowoPOWTÓRKA PRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 14 ZADANIA ZAMKNIĘTE
DO ZDOBYCIA PUNKTÓW 50 POWTÓRKA PRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 14 Jest to powtórka przed etapem rejonowym (głównie elektrostatyka). ZADANIA ZAMKNIĘTE łącznie pkt. zamknięte otwarte SUMA zadanie 1 1 pkt Po włączeniu
Bardziej szczegółowoRozwiązanie: Część teoretyczna
Zgodnie z prawem Hooke a idealnie sprężysty pręt o długości L i polu przekroju poprzecznego S pod wpływem przyłożonej wzdłuż jego osi siły F zmienia swoją długość o L = L F/(S E), gdzie współczynnik E
Bardziej szczegółowolim Np. lim jest wyrażeniem typu /, a
Wykład 3 Pochodna funkcji złożonej, pochodne wyższych rzędów, reguła de l Hospitala, różniczka funkcji i jej zastosowanie, pochodna jako prędkość zmian 3. Pochodna funkcji złożonej. Jeżeli funkcja złożona
Bardziej szczegółowoWektory, układ współrzędnych
Wektory, układ współrzędnych Wielkości występujące w przyrodzie możemy podzielić na: Skalarne, to jest takie wielkości, które potrafimy opisać przy pomocy jednej liczby (skalara), np. masa, czy temperatura.
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY z FIZYKI dla uczniów gimnazjum woj. łódzkiego w roku szkolnym 2013/2014 zadania eliminacji wojewódzkich.
ŁÓD ZK IE CEN TRUM DOSK ONALEN IA NAUC ZYC IEL I I KS ZTAŁ CEN IA P RAK TYC ZNE GO Kod pracy Wypełnia Przewodniczący Wojewódzkiej Komisji Wojewódzkiego Konkursu Przedmiotowego z Fizyki Imię i nazwisko
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób kątowego wyciskania liniowych wyrobów z materiału plastycznego, zwłaszcza metalu
PL 218911 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 218911 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 394839 (51) Int.Cl. B21C 23/02 (2006.01) B21C 25/02 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze 5 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej
Materiały pomocnicze 5 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej 1. Wielkości dynamiczne w ruchu postępowym. a. Masa ciała jest: - wielkością skalarną, której wielkość jest niezmienna
Bardziej szczegółowoBlok 6: Pęd. Zasada zachowania pędu. Praca. Moc.
Blok 6: Pęd. Zasada zachowania pędu. Praca. Moc. ZESTAW ZADAŃ NA ZAJĘCIA ROZGRZEWKA 1. Przypuśćmy, że wszyscy ludzie na świecie zgromadzili się w jednym miejscu na Ziemi i na daną komendę jednocześnie
Bardziej szczegółowoKOOF Szczecin: www.of.szc.pl
Źródło: LI OLIMPIADA FIZYCZNA (1/2). Stopień III, zadanie doświadczalne - D Nazwa zadania: Działy: Słowa kluczowe: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej; Andrzej Wysmołek, kierownik ds. zadań dośw. plik;
Bardziej szczegółowoWZORU PRZEMYSŁOWEGO PL WYTWÓRNIA SPRZĘTU REHABILITACYJNEGO COMFORT KRYNICCY SPÓŁKA JAWNA, Poznań, (PL)
PL 21234 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS OCHRONNY WZORU PRZEMYSŁOWEGO (19) PL (11) 21234 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 22361 (22) Data zgłoszenia: 16.06.2014 (51) Klasyfikacja:
Bardziej szczegółowoPOWTÓRKA PRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 8
POWTÓRKA PRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 8 DO ZDOBYCIA 50 PUNKTÓW Jest to powtórka przed etapem szkolnym. zadanie 1 10 pkt Areometr służy do pomiaru gęstości cieczy. Przedstawiono go na rysunku poniżej, jednak ty
Bardziej szczegółowoJ. Szantyr - Wykład 5 Pływanie ciał
J. Szantyr - Wykład 5 Pływanie ciał Prawo Archimedesa Na każdy element pola ds działa elementarny napór Napór całkowity P ρg S nzds Główny wektor momentu siły naporu M ρg r nzds S dp Αρχίµηδης ο Σΰρακοσιος
Bardziej szczegółowoLXVII OLIMPIADA FIZYCZNA ZAWODY II STOPNIA
LXVII OLIMPIADA FIZYCZNA ZAWODY II STOPNIA CZĘŚĆ TEORETYCZNA Za każde zadanie można otrzymać maksymalnie 0 punktów. Zadanie 1. przedmiot. Gdzie znajduje się obraz i jakie jest jego powiększenie? Dla jakich
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z zad. nr 4 Wahadło Matematyczne z Fizyki Komputerowej. Szymon Wawrzyniak / Artur Angiel / Gr. 5 / Poniedziałek 12:15
Sprawozdanie z zad. nr 4 Wahadło Matematyczne z Fizyki Komputerowej Szymon Wawrzyniak / Artur Angiel / Gr. 5 / Poniedziałek 12:15 =============================================== =========================
Bardziej szczegółowoMechanika teoretyczna
Przedmiot Mechanika teoretyczna Wykład nr 1 Wprowadzenie i podstawowe pojęcia. Rachunek wektorowy. Wypadkowa układu sił. Mechanika: ogólna, techniczna, teoretyczna. Dział fizyki zajmujący się badaniem
Bardziej szczegółowoPL B1. KISPOL Spółka z o.o.,tarnów,pl BUP 26/03. Krzysztof Godek,Tarnów,PL WUP 02/08. Klar Mirosław, Kancelaria Patentowa
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 196834 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 354787 (51) Int.Cl. A61G 7/07 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 28.06.2002
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) (13) B1 PL (51) IntCl7 G 01B 9/10
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)190114 (2 1) Numer zgłoszenia 332339 (22) Data zgłoszenia 30.03.1999 (13) B1 (51) IntCl7 G 01B 9/10 (54) Głowica
Bardziej szczegółowoΠ 1 O Π 3 Π Rzutowanie prostokątne Wiadomości wstępne
2. Rzutowanie prostokątne 2.1. Wiadomości wstępne Rzutowanie prostokątne jest najczęściej stosowaną metodą rzutowania w rysunku technicznym. Reguły nim rządzące zaprezentowane są na rysunkach 2.1 i 2.2.
Bardziej szczegółowoBryła sztywna. Fizyka I (B+C) Wykład XXIII: Przypomnienie: statyka
Bryła sztywna Fizyka I (B+C) Wykład XXIII: Przypomnienie: statyka Moment bezwładności Prawa ruchu Energia ruchu obrotowego Porównanie ruchu obrotowego z ruchem postępowym Przypomnienie Równowaga bryły
Bardziej szczegółowoWindPitch. I. Montaż modułu śmigła. Łopatki profilowane. Instrukcja montażu. Nr katalogowy: FCJJ-29
WindPitch Instrukcja montażu Nr katalogowy: FCJJ-29 I. Montaż modułu śmigła Łopatki profilowane 1 2 3 4 5 Ułóż podstawę wirnika (1) na gładkiej powierzchni stołu. Umieść 3 jednakowe łopaty profilowane
Bardziej szczegółowoPL B1. SKRZETUSKI RAFAŁ, Niemodlin, PL SKRZETUSKI ZBIGNIEW, Niemodlin, PL SKRZETUSKI BARTOSZ, Niemodlin, PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 209287 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 376523 (51) Int.Cl. E04H 17/20 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 05.08.2005
Bardziej szczegółowo1. Jeśli częstotliwość drgań ciała wynosi 10 Hz, to jego okres jest równy: 20 s, 10 s, 5 s, 0,1 s.
1. Jeśli częstotliwość drgań ciała wynosi 10 Hz, to jego okres jest równy: 20 s, 10 s, 5 s, 0,1 s. 2. Dwie kulki, zawieszone na niciach o jednakowej długości, wychylono o niewielkie kąty tak, jak pokazuje
Bardziej szczegółowoWstęp. Ruch po okręgu w kartezjańskim układzie współrzędnych
Wstęp Ruch po okręgu jest najprostszym przypadkiem płaskich ruchów krzywoliniowych. W ogólnym przypadku ruch po okręgu opisujemy równaniami: gdzie: dowolna funkcja czasu. Ruch odbywa się po okręgu o środku
Bardziej szczegółowoSprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.
Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian 1. 1. Orbita każdej planety jest elipsą, a Słońce znajduje się w jednym z jej ognisk. Treść tego prawa podał a) Kopernik. b) Newton. c) Galileusz. d) Kepler..
Bardziej szczegółowoŁadunki elektryczne i siły ich wzajemnego oddziaływania. Pole elektryczne. Copyright by pleciuga@ o2.pl
Ładunki elektryczne i siły ich wzajemnego oddziaływania Pole elektryczne Copyright by pleciuga@ o2.pl Ładunek punktowy Ładunek punktowy (q) jest to wyidealizowany model, który zastępuje rzeczywiste naelektryzowane
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Wykład 3. Rzutowanie prostokątne, widoki, przekroje, kłady. Rzutowanie prostokątne - geneza. Rzutowanie prostokątne - geneza
Plan wykładu Wykład 3 Rzutowanie prostokątne, widoki, przekroje, kłady 1. Rzutowanie prostokątne - geneza 2. Dwa sposoby wzajemnego położenia rzutni, obiektu i obserwatora, metoda europejska i amerykańska
Bardziej szczegółowo5.1. Kratownice płaskie
.. Kratownice płaskie... Definicja kratownicy płaskiej Kratownica płaska jest to układ prętowy złożony z prętów prostych, które są połączone między sobą za pomocą przegubów, Nazywamy je węzłami kratownicy.
Bardziej szczegółowoDYNAMIKA ZADANIA. Zadanie DYN1
DYNAMIKA ZADANIA Zadanie DYN1 Na ciało działa siła (przy czym i to stałe). W chwili początkowej ciało miało prędkość i znajdowało się w punkcie. Wyznacz położenie i prędkość ciała w funkcji czasu., Zadanie
Bardziej szczegółowoOpis ćwiczenia. Cel ćwiczenia Poznanie budowy i zrozumienie istoty pomiaru przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego Henry ego Katera.
ĆWICZENIE WYZNACZANIE PRZYSPIESZENIA ZIEMSKIEGO ZA POMOCĄ WAHADŁA REWERSYJNEGO Opis ćwiczenia Cel ćwiczenia Poznanie budowy i zrozumienie istoty pomiaru przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego
Bardziej szczegółowoCo należy zauważyć Rzuty punktu leżą na jednej prostej do osi rzutów x 12, którą nazywamy prostą odnoszącą Wysokość punktu jest odległością rzutu
Oznaczenia A, B, 1, 2, I, II, punkty a, b, proste α, β, płaszczyzny π 1, π 2, rzutnie k kierunek rzutowania d(a,m) odległość punktu od prostej m(a,b) prosta przechodząca przez punkty A i B α(1,2,3) płaszczyzna
Bardziej szczegółowoPraca domowa nr 2. Kinematyka. Dynamika. Nieinercjalne układy odniesienia.
Praca domowa nr 2. Kinematyka. Dynamika. Nieinercjalne układy odniesienia. Grupa 1. Kinematyka 1. W ciągu dwóch sekund od wystrzelenia z powierzchni ziemi pocisk przemieścił się o 40 m w poziomie i o 53
Bardziej szczegółowoZasady rzutowania prostokątnego. metodą europejską. Opracował: Robert Urbanik Zespół Szkół Mechanicznych w Opolu. Zasady rzutowania prostokątnego
Zasady rzutowania prostokątnego metodą europejską Opracował: Robert Urbanik Zespół Szkół Mechanicznych w Opolu Wiadomości ogólne Rzutem nazywamy rysunkowe odwzorowanie przedmiotu lub bryły geometrycznej
Bardziej szczegółowoSposób sterowania ruchem głowic laserowego urządzenia do cięcia i znakowania/grawerowania materiałów oraz urządzenie do stosowania tego sposobu
PL 217478 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217478 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 397035 (22) Data zgłoszenia: 18.11.2011 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoDefi f nicja n aprę r żeń
Wytrzymałość materiałów Stany naprężeń i odkształceń 1 Definicja naprężeń Mamy bryłę materialną obciążoną układem sił (siły zewnętrzne, reakcje), będących w równowadze. Rozetniemy myślowo tę bryłę na dwie
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM ELEKTROTECHNIKI POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ TRANSPORTU KATEDRA LOGISTYKI I TRANSPORTU PRZEMYSŁOWEGO NR 1 POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO Katowice, październik 5r. CEL ĆWICZENIA Poznanie zjawiska przesunięcia fazowego. ZESTAW
Bardziej szczegółowo36P5 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - V POZIOM PODSTAWOWY
36P5 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - V Drgania Fale Akustyka Optyka geometryczna POZIOM PODSTAWOWY Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią zadania
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ LABORATORIUM FIZYCZNE
1 W S E i Z W WARSZAWIE WYDZIAŁ LABORATORIUM FIZYCZNE Ćwiczenie Nr 3 Temat: WYZNACZNIE WSPÓŁCZYNNIKA LEPKOŚCI METODĄ STOKESA Warszawa 2009 2 1. Podstawy fizyczne Zarówno przy przepływach płynów (ciecze
Bardziej szczegółowo