STUDIUM PRZYPADKU Przedsięwzięcia mogące oddziaływać na środowisko Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego na lata

Transkrypt

1 Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego STUDIUM PRZYPADKU Przedsięwzięcia mogące oddziaływać na środowisko Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego na lata

2 Niniejsze opracowanie ma posłuŝyć, jako pomoc podczas kwalifikacji poszczególnych projektów, które są/będą przedmiotem Wniosku o dofinansowanie w ramach RPO WZ. PoniŜsze przykłady zostały opracowane na podstawie dotychczasowych błędów popełnianych przez poszczególnych Wnioskodawców oraz opinii Kancelarii Jendrośka, Jerzmański, Bar i Wspolnicy. Opracowanie nie stanowi aktu prawnego i jest jedynie wskazówką w procesie postępowania kwalifikacyjnego przedsięwzięć. Podstawa prawna 1. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) 1260/1999, zmienione Rozporządzeniem Rady (WE) nr 1341/2008 z dnia 18 grudnia 2008 r., 2. Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) 1783/1999, 3. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, 4. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz z późn. zm.) - zwana dalej ustawą OOŚ 5. Rozporządzenie Rady Ministrów dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko zmienione rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 maja 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 92, poz. 769) zwane dalej rozporządzeniem OOŚ, 6. Dyrektywa Rady z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko 85/337/EWG zwana dalej Dyrektywą EIA. Akty prawne związane z oceną oddziaływania przedsięwzięć na środowisko, zarówno krajowe jak i europejskie oraz poradniki Komisji Europejskiej dostępne są na stronie internetowej Programu: /ocena_oddzialywania_przedsiewziec_na_srodowisko.htm

3 I. Interpretacji pojęcia przedsięwzięcia jako przedmiotu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach Zakup maszyn a przedsięwzięcie przedstawiane do dofinansowania Projekty, w ramach których środki z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata (RPO WZ) mają być przeznaczone na sfinansowanie zakupu określonych maszyn czy urządzeń, nie polegają na samym zakupie (nabyciu) tych urządzeń, ale na doprowadzeniu do tego, Ŝe maszyny te zaczną funkcjonować w zakładzie (uruchomienie, produkcja 1 ). W ramach RPO WZ nie mogą zostać sfinansowane zakupy maszyn, co do których Wnioskodawca nie zagwarantuje, Ŝe będą one przez niego uŝywane, przyczyniając się m. in. do wzrostu konkurencyjności zakładu (nie przewiduje się np. finansowania zakupu maszyn do dalszej odsprzedaŝy). Wyjątek mogą stanowić projekty o niestacjonarnym charakterze. W związku z powyŝszym naleŝy rozpatrywać planowane przez Wnioskodawcę działanie jako całość. O istocie projektu (i jego ewentualnego oddziaływania na środowisko) przesądza bowiem to, Ŝe kupowane maszyny będą uŝytkowane w zakładzie, a nie sam fakt ich zakupu. Pojęcie przedsięwzięcia w przypadku wprowadzania zmian w zakładzie W przypadku projektów, przedstawianych do dofinansowania, polegających na (dodatkowym) wyposaŝeniu istniejących zakładów, naleŝy rozwaŝyć czy taka zmiana w istniejących juŝ zakładach jest przedsięwzięciem w rozumieniu ustawy OOŚ, a przede wszystkim dyrektywy 85/ NaleŜy podkreślić, Ŝe zakłady, w których wprowadzane są zmiany w postaci nowych maszyn same w sobie mogą być przedsięwzięciami. Jako przykład moŝna podać stolarnie, która jest przedsięwzięciem mogącym potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (wymieniona jest w rozporządzeniu OOŚ). Istota rozwaŝań sprowadza się więc do tego, czy za przedsięwzięcie naleŝy uznać taką zmianę w istniejącym przedsięwzięciu, która nie wymaga przeprowadzenia robót budowlanych, ani dokonania formalnej zmiany sposobu zagospodarowania terenu (zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego czy uzyskania decyzji o warunkach zabudowy). Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 13 ustawy OOŚ przez przedsięwzięcie rozumie się zamierzenie budowlane lub inną ingerencję w środowisko polegającą na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu, w tym równieŝ na wydobywaniu kopalin; przedsięwzięcia powiązane technologicznie kwalifikuje się jako jedno przedsięwzięcie, takŝe jeŝeli są one realizowane przez róŝne podmioty. Powołany przepis ustawy OOŚ transponuje art. 1 ust. 2 dyrektywy 85/337, takŝe zawierający definicję przedsięwzięcia, zgodnie z którą: przedsięwzięcie oznacza: wykonanie prac budowlanych lub innych instalacji lub systemów, inne interwencje w otoczeniu naturalnym i krajobrazie, włącznie z wydobywaniem zasobów mineralnych; 3 1 Uruchomienie to nie musi przy tym wymagać prac budowlanych, ani skomplikowanych prac instalacyjnych (często wystarczy ustawienie maszyn i podłączenie do instalacji elektrycznej) 2 Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz. Urz. WE L 175 z ze zm.) 3 Na marginesie naleŝy wskazać, Ŝe uŝyte w polskiej wersji dyrektywy słowo systemy moŝe być nieco mylące i mało zrozumiałe. W wersji angielskiej uŝyto w tym miejscu słowa schemes, co moŝna tłumaczyć raczej jako projekty czy zamierzenia.

4 W związku z tym, Ŝe definicja przedsięwzięcia zawarta w prawie polskim transponuje odpowiedni przepis dyrektywy 85/337, naleŝy ją interpretować w świetle tej dyrektywy i dotyczącego jej orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. W sztandarowym dla interpretacji przepisów dyrektywy 85/337 wyroku w sprawie C-72/95 (Kraaijeveld) ETS podkreślił, Ŝe cel i zakres dyrektywy naleŝy interpretować szeroko, tak aby Ŝadne przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko takiej ocenie nie umknęło (pkt 31 i 39 wyroku). Z wyraŝonego w tym wyroku stanowiska ETS o konieczności szerokiej interpretacji przepisów dyrektywy (które to stanowisko było potem wielokrotnie przez Trybunał powoływane w kolejnych wyrokach i moŝna uznać je za pewną ogólną wytyczną interpretacji dyrektywy) wywodzi się takŝe nakaz szerokiego rozumienia samego pojęcia przedsięwzięcia (pogląd taki wyraŝa Komisja Europejska w opracowanym przez siebie dokumencie pt. Directive 85/337/EEC on the assessment of the effects of certain public and private projects on the environment (EIA Directive). Interpretation of definitions of certain project categories of annex I and II of the EIA Directive, European Communities, str Kilkakrotnie w swoich orzeczeniach ETS podkreślał teŝ, Ŝe za przedsięwzięcia naleŝy uznać modyfikacje istniejących juŝ przedsięwzięć (zob. niŝej). Liczne wątpliwości powoduje zrozumienie na czym moŝe polegać wymieniona w definicji przedsięwzięcia inna ingerencja w środowisko polegająca na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu. Ta część definicji transponować ma fragment definicji z dyrektywy mówiący, Ŝe przedsięwzięciami są takŝe: inne interwencje w otoczeniu naturalnym i krajobrazie. Polska definicja zawiera - nieujęte w dyrektywie - wskazanie, Ŝe owa ingerencja (czy interwencja) w środowisko polegać ma na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu. Zastanawiać się moŝna czy owo dodatkowe uściślenie nie zawęŝa zakresu definicji w stosunku do dyrektywy (co byłoby błędem w transpozycji) - inaczej mówiąc, czy istnieją takie ingerencje w środowisko (objęte zakresem definicji z dyrektywy), które nie polegałyby na przekształceniu terenu lub zmianie sposobu jego wykorzystania. NaleŜy wskazać, Ŝe zgodnie z interpretacją dokonaną przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości, tak jak przedsięwzięcia wymienione w załącznikach do dyrektywy 85/337, naleŝy traktować takŝe modyfikacje tych przedsięwzięć - zob. wyrok w sprawie C-142/07 (CODA), pkt (szerzej na temat wyroku w sprawie CODA, tym problematyki zmian w istniejących przedsięwzięciach - zob. M. Bar, J. Jendrośka, Wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie CODA a praktyka ocen oddziaływania na środowisko w Polsce, (w:) Wybrane problemy prawa ochrony środowiska, red. B. Rakoczy, M. Pchałek, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, str ). TakŜe w powoływanym juŝ wyŝej wyroku w sprawie Kraaijeveld, ETS wskazał, Ŝe wymienione w załączniku II dyrektywy przedsięwzięcie nazwane prace kanalizacyjne i przeciwpowodziowe obejmuje nie tylko budowę nowej tamy, ale takŝe jej modyfikację, w tym zastąpienie nową tamą, niezaleŝnie od tego, czy nowa tama będzie większa lub mocniejsza niŝ istniejąca (pkt 42 wyroku). Takie sformułowanie oznacza, Ŝe ETS za przedsięwzięcie uznał takŝe prace polegające niejako na wymianie istniejącego przedsięwzięcia (w tym instalacji) na nowe. Zmiany przedsięwzięć wymienionych w załączniku I lub II dyrektywy, wymienione są wprost w pkt 13, tiret pierwsze załącznika II: Wszelkie zmiany bądź rozbudowa przedsięwzięć wymienionych w załączniku I lub II, juŝ zatwierdzonych, zrealizowanych lub będących w trakcie realizacji, które mogą 4 Wersja polska tego dokumentu zatytułowana Dyrektywa Rady nr 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko. (Dyrektywa OOŚ). Interpretacja definicji niektórych kategorii projektów zawartych w załącznikach I oraz II do Dyrektywy OOŚ dostępna jest na stronie

5 mieć znaczące niekorzystne oddziaływanie na środowisko naturalne (zmiana lub rozciągnięcie niezawarte w załączniku I). TakŜe konstrukcja polskiego rozporządzenia OOŚ wskazuje, Ŝe obejmuje ono takŝe wszelkie zmiany w wymienionych w nim przedsięwzięciach. Polski ustawodawca nie stawia Ŝadnych warunków dotyczących zmian w przedsięwzięciach, jakie musiałyby być spełnione, aby zmiana taka była zaliczona do przedsięwzięć wymienionych w 2 lub 3. Rozporządzenie OOŚ wymienia bowiem w 2 ust. 2 pkt 1 przedsięwzięcia realizowane na terenie zakładu lub obiektu zaliczonego do I grupy przedsięwzięć, będące przedsięwzięciami: a) naleŝącymi do grupy II albo b) nienaleŝącymi do grupy I ani II, jeŝeli ich realizacja spowoduje: wzrost emisji o nie mniej niŝ 20% lub wzrost zuŝycia surowców (w tym wody), materiałów, paliw, energii, o nie mniej niŝ 20%; W 3 ust. 2 pkt 1 rozporządzenie wymienia natomiast przedsięwzięcia realizowane na terenie zakładu lub obiektu zaliczonego do przedsięwzięć z grupy II, będące przedsięwzięciami nienaleŝacymi do grupy I ani II, jeŝeli ich realizacja spowoduje: a) wzrost emisji o nie mniej niŝ 20% lub b) wzrost zuŝycia surowców (w tym wody), materiałów, paliw, energii o nie mniej niŝ 20%; Wprowadzenie kryterium wzrostu emisji lub zuŝycia surowców o 20% moŝna by uznać za sposób transpozycji umieszczonych w pkt 13 załącznika II dyrektywy słów zmiany lub rozbudowa przedsięwzięć wymienionych w załączniku I lub II (...), które mogą mieć znaczące negatywne oddziaływanie na środowisko - gdyby nie to, Ŝe kryterium to dotyczy nie przedsięwzięć z I lub II grupy, ale właśnie innych niŝ naleŝące do tych grup, a tylko realizowane są na terenie zakładu lub obiektu zaliczonego do wymagających OOŚ lub etapu selekcji (jako przykład moŝna tu podać budowę budynku administracyjnego na terenie takiego zakładu). Z takiego sformułowania przepisów rozporządzenia moŝna by wysnuć (błędny) wniosek, Ŝe przebudowa czy modernizacja obiektów z I lub II grupy w ogóle nie podlega wymaganiom związanym z ocenami oddziaływania na środowisko. Taka interpretacja byłaby jednak niezgodna z dyrektywą, a zatem jest niedopuszczalna. Wobec tego naleŝy uznać, Ŝe polski ustawodawca zaliczył przedsięwzięcia polegające na modyfikacji (przebudowie, wymianie na nowy) istniejącego wcześniej obiektu bezpośrednio do - odpowiednio - grupy I lub II. Zgodnie bowiem z powołanym juŝ orzeczeniem ETS w sprawie Kraaijeveld, cel i zakres dyrektywy 85/337 naleŝy interpretować szeroko. Polski ustawodawca przyjmując rozporządzenie precyzujące jakie przedsięwzięcia wymagają lub mogą wymagać OOŚ zastosował zatem rozwiązanie idące dalej niŝ wymaga tego dyrektywa. Jest to postępowanie jak najbardziej dopuszczalne - art. 193 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowi, Ŝe wspólnotowe przepisy z zakresu ochrony środowiska nie stanowią przeszkody dla państw członkowskich w przyjmowaniu przepisów bardziej rygorystycznych. Podsumowując, naleŝy stwierdzić, Ŝe zgodna z dyrektywą interpretacja pojęcia przedsięwzięcia wymaga, aby umieszczony w Ustawie OOŚ warunek zmiany sposobu przeznaczenia terenu nie był traktowany w sposób restrykcyjny i formalny. Dla zapewnienia zgodności z dyrektywą konieczne jest uznanie, Ŝe pojęcie przedsięwzięcia obejmuje takŝe zmiany w istniejących juŝ obiektach, które są przedsięwzięciami. W przypadku, gdy przedsięwzięcia te wymienione są w Rozporządzeniu OOŚ, wymagają one uzyskania decyzji środowiskowej.

6 Decyzja środowiskowa a decyzje z art. 72 ust. 1 ustawy OOŚ Niezwykle Istotnym aspektem definicji przedsięwzięcia jest to, Ŝe - inaczej niŝ definicja zawarta poprzednio w ustawie Prawo ochrony środowiska (Poś) - nie zawiera ona wskazania, Ŝe dla uznania danego działania za przedsięwzięcie konieczne jest, aby wymagało ono jednej z wymienionych w ustawie decyzji (w ustawie Poś decyzje te wymienione były w art. 46 ust. 4). Wskazanie to zostało usunięte, gdyŝ stanowiło ono niedozwolone - z punktu widzenia prawa wspólnotowego - ograniczenie definicji zawartej w dyrektywie. Uznanie działania za przedsięwzięcie nie moŝe bowiem zaleŝeć od tego czy prawo krajowe wymaga dla ich realizacji uzyskania określonej decyzji. Dlatego teŝ niesłuszne - i niezgodne z ustawą OOŚ oraz dyrektywą - są poglądy, Ŝe wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach moŝliwe jest tylko wówczas, gdy przedsięwzięcie wymaga jednej z decyzji wymienionych obecnie w art. 72 ust. 1 ustawy OOŚ. Tymczasem obecnie wydanie takiej decyzji konieczne jest zawsze wówczas, gdy dane działanie jest przedsięwzięciem - takim, które zaliczyć moŝna do mogących zawsze znacząco lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Późniejszy obowiązek uzyskania decyzji z art. 72 ust. 1 ustawy nie stanowi więc w Ŝaden sposób warunku moŝliwości wydania (i obowiązku uzyskania) decyzji środowiskowej. Pogląd taki wyraŝany był literaturze od czasu uchwalenia ustawy OOŚ (zob. J. Jendrośka, M. Bar, Przedsięwzięcia wymagające oceny oddziaływania na środowisko - problemy prawne na tle ustawy z dnia 3 października 2008 r., Problemy Ocen Środowiskowych, 2008, nr 4 (43), str. 3-12), w praktyce jednak wciąŝ zdarzają się błędne rozstrzygnięcia organów w tej dziedzinie. Pogląd o braku związku obowiązku uzyskania decyzji środowiskowej z obowiązkiem uzyskania którejś z decyzji z art. 72 ust. 1 wyraził teŝ M. Behnke (Przedsięwzięcie jako przedmiot oceny oddziaływania na środowisko, Problemy ocen środowiskowych, nr 1(48)/2010, str. 4-7). Obowiązki Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego jako Instytucji Zarządzającej RPO WZ Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego pełni rolę Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Zachodniopomorskiego na lata W związku z tym jest odpowiedzialny za rozpatrywanie wniosków o dofinansowanie przedsięwzięć i działań (tzw. projektów) z funduszy unijnych dostępnych w ramach tego programu. Na Instytucji Zarządzającej spoczywa odpowiedzialność za weryfikację czy realizacja planowanych przez Wnioskodawców projektów będzie zgodna z zasadami określonymi we wspólnotowych rozporządzeniach 1083/2006 5, 1828/ i 1080/ Rozporządzenie 1083 nakazuje w art. 9 ust. 2 i 5, art. 47 i w art. 60(e), aby realizacja wybranych do dofinansowania projektów była zgodna z przepisami prawa wspólnotowego, w tym z przepisami prawa ochrony środowiska, wśród których jednym z waŝniejszych aktów prawnych mających zastosowanie w kontekście oceny dopuszczalności przyznania dofinansowania jest dyrektywa 85/337/EWG. Instytucja Zarządzająca działa tu więc jak organ wspólnotowy odpowiedzialny za przyznawanie środków z funduszy UE, a prawidłowość jej działania w tym zakresie podlega kontroli Komisji Europejskiej. Instytucja Zarządzająca ma obowiązek ze szczególną starannością sprawdzać kwestię wypełnienia przez projekty wymagań dotyczących ocen oddziaływania na środowisko. 5 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210/25 z dnia ) 6 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Dz. Urz. UE L 45/3 z ) 7 Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999 (Dz. Urz. UE L 210/1 z )

7 Przy ocenie czy dany projekt moŝe być finansowany ze środków wspólnotowych (tu: z RPO WZ) pierwszorzędne znaczenie ma tu zgodność z przepisami prawa wspólnotowego. W związku z powyŝszym Instytucja Zarządzająca ma obowiązek sprawdzenia czy planowany projekt spełnia wymagania prawa wspólnotowego. W świetle przedstawionych wyŝej argumentów naleŝy uznać, Ŝe wymóg decyzji środowiskowej dla przedsięwzięć polegających na zmianie w istniejących przedsięwzięciach (w tym polegającej na wyposaŝeniu zakładu w nowe maszyny) jest jak najbardziej uzasadniony. Przedstawiane do dofinansowania projekty polegające na wprowadzeniu zmian w istniejących zakładach (dodatkowym ich wyposaŝeniu poprzez uruchomienie w nich nowych maszyn) powinny być traktowane jako przedsięwzięcia w rozumieniu ustawy OOŚ i dyrektywy 85/337. W przypadku, gdy taki zakład naleŝy do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (wymieniony jest w rozporządzeniu OOŚ), wprowadzana w nim zmiana wymaga decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

8 II. Analiza moŝliwych przedsięwzięć 1. Budowa pawilonu handlowego w miejscowości X. Powierzchnia zabudowy pawilonu wynosi 900 m 2 Planowane przedsięwzięcie naleŝy do kategorii wymienionej w pkt 10 lit. b) załącznika II dyrektywy 85/337 przedsięwzięcia inwestycyjne na obszarach miejskich - urban development project. Jednocześnie przedsięwzięcie nie jest wymienione w Rozporządzeniu OOŚ. Zgodnie z kwalifikacją przyjętą w Załączniku nr 1 do Wytycznych dla Wnioskodawców - Przewodniku OOŚ, ww. przedsięwzięcie naleŝy więc zaliczyć do grupy IIa (tzw. przedsięwzięcia podprogowe). W związku z tym, Ŝe Rozporządzenie OOŚ nie jest do końca zgodne z dyrektywą 85/337 (dokonując kategorycznej selekcji przedsięwzięć eliminuje ono ze swojego zakresu niektóre wymienione w dyrektywie przedsięwzięcia nie stosując przy tym wszystkich kryteriów selekcji), na potrzeby przyznawania dofinansowania ze środków UE, konieczne było wprowadzenie właśnie kategorii przedsięwzięć podprogowych. Dla przedsięwzięć tych konieczne jest udowodnienie, Ŝe przeprowadzono selekcję indywidualną (skoro dokonana w rozporządzeniu selekcja kategoryczna nie jest prawidłowa). W związku z tym Beneficjent ma obowiązek przedstawić decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach albo decyzję o umorzeniu postępowania w sprawie decyzji środowiskowej powołującą się na kryteria selekcji. 2. Zakup i instalacja maszyn do obróbki drewna oraz uruchomienie linii produkcyjnej do produkcji wyrobów z drewna i materiałów drewnopodobnych. Wnioskodawca: stolarnia, tartak Zakład, w ramach którego planowana jest realizacja ww. przedsięwzięcia jest wprost wymieniony w 3 ust. 1 pkt 46 Rozporządzenia OOŚ w związku z tym przedsięwzięcia prowadzone przez ten zakład zaliczane są zgodnie z prawem polskim do grupy II. Planowane w ramach projektu działania nie polegają na budowie nowego zakładu, ale na pracach w zakładzie juŝ istniejącym (instalacji nowych maszyn). Instalacja zakupionych maszyn ma na celu rozszerzenie produkcji (w tym celu zatrudnieni zostaną nowi pracownicy). W związku z tym moŝe zmienić się oddziaływanie tego przedsięwzięcia na środowisko. Dla kwalifikacji przedsięwzięcia wg rozporządzenia czy dyrektywy nie ma znaczenia czy chodzi o budowę nowego, czy modernizację istniejącego obiektu. Z orzecznictwa Europejskiego Trybunał Sprawiedliwości wynika, Ŝe zmiany dokonywane w istniejących przedsięwzięciach powinny być traktowane analogicznie jak nowe przedsięwzięcia (wyrok w sprawie C-142/07 - CODA). TakŜe konstrukcja polskiego Rozporządzenia OOŚ wskazuje, Ŝe obejmuje ono teŝ wszelkie zmiany w wymienionych w nim przedsięwzięciach. Polski ustawodawca nie stawia Ŝadnych warunków dotyczących zmian w przedsięwzięciach, jakie musiałyby być spełnione, aby zmiana taka była zaliczona do przedsięwzięć wymienionych w 2 lub 3 (obowiązek wykazania wzrostu emisji lub poboru surowców o 20% nie dotyczy zmian samych przedsięwzięć wymienionych w rozporządzeniu, ale realizacji innych, niewymienionych w nim przedsięwzięć na terenie przedsięwzięć wymienionych). Wobec tego - zgodnie z powołanym wyŝej wyrokiem ETS w sprawie CODA - naleŝy uznać, Ŝe polski ustawodawca zaliczył przedsięwzięcia polegające na modyfikacji istniejącego wcześniej przedsięwzięcia bezpośrednio do - odpowiednio - grupy I lub II. W związku z tym wyŝej przedstawiony projekt naleŝy do II grupy przedsięwzięć i powinien spełnić odpowiednie dla tej grupy wymagania.

9 3. Zakup i uruchomienie maszyn słuŝących do produkcji mebli oraz rozbudowa istniejącego zakładu stolarskiego o nowe pomieszczenie o powierzchni 150 m 2, które ma słuŝyć do magazynowania materiałów do produkcji oraz gotowych wyrobów. Zakład stolarski jest wprost wymieniony w 3 ust. 1 pkt 46 Rozporządzenia OOŚ tartaki, stolarnie, instalacje do wyrobu płyt pilśniowych, płyt wiórowych, sklejek lub mebli - w związku z tym przedsięwzięcia prowadzone przez ten zakład zaliczane są zgodnie z prawem polskim do grupy II. Dla kwalifikacji przedsięwzięcia wg rozporządzenia czy dyrektywy nie ma znaczenia czy chodzi o budowę nowego, czy modernizację lub rozbudowę istniejącego obiektu. Rozporządzenie OOŚ wymienia stolarnie bez określania, Ŝe chodzi tylko o budowę nowych tego typu przedsięwzięć (zob. teŝ argumenty powołane wyŝej odnośnie przedsięwzięcia opisanego w pkt 2). W związku z powyŝszym planowane przedsięwzięcie naleŝy do II grupy przedsięwzięć i powinien spełnić odpowiednie dla tej grupy wymagania. 4. Budowa domu weselnego z miejscami noclegowymi. Obiekt będzie dysponował 22 pokojami hotelowymi przeznaczonymi dla 30 osób. Planowane przedsięwzięcie naleŝy do kategorii wymienionej w pkt 12 lit. c) załącznika II dyrektywy 85/337 - ośrodki wypoczynkowe i kompleksy hotelowe poza obszarami miejskimi wraz z inwestycjami towarzyszącymi. Przedsięwzięcie nie jest wymienione w Rozporządzeniu OOŚ. - rozporządzenie to wymienia bowiem ośrodki wypoczynkowe i hotele, umoŝliwiające pobyt nie mniej niŝ 100 osób, a planowany obiekt ma mieć 30 miejsc noclegowych. Faktem przesądzającym o zaliczeniu przedsięwzięcia do kategorii hoteli i ośrodków wypoczynkowych wymienionej w Rozporządzeniu OOŚ jest istnienie bazy noclegowej. Bez niej dom weselny ma raczej cechy restauracji czy lokalu podobnego typu, które to obiekty nie są w rozporządzeniu wymienione (byłyby uznane za zabudowę usługową, ale tylko wówczas gdyby ich powierzchnia zabudowy wynosiła min. 2 ha 8, co w rozpatrywanym przypadku nie ma miejsca). Zgodnie z kwalifikacją przyjętą w Załączniku nr 1 do Wytycznych dla Wnioskodawców - Przewodniku OOŚ, omawiane przedsięwzięcie naleŝy więc zaliczyć do grupy IIa (tzw. przedsięwzięcie podprogowe). 5. Zakup urządzeń i maszyn do produkcji lodów, które uruchomione będą w juŝ istniejącej restauracji. Celem uruchomienia nowych maszyn jest rozszerzenie asortymentu restauracji o produkowane na miejscu lody. Przedsięwzięcie naleŝy uznać za naleŝące do kategorii wymienionej w pkt 7 lit. c) załącznika II dyrektywy 85/337 - produkcja produktów mleczarskich. Dodatkowo teŝ przedsięwzięcie to moŝna zaliczyć do wymienionych w pkt 7 lit. e) załącznika II dyrektywy 85/337 - wytwarzanie wyrobów cukierniczych. Klasyfikacji powyŝszej nie zmienia fakt, Ŝe przedsięwzięcia wymienione są pod nagłówkiem przemysł spoŝywczy ( food industry ). Nagłówki umieszczone w załącznikach dyrektywy 85/337 powinno się bowiem rozmieć jako mające znaczenie porządkujące a nie normatywne. Oznacza to, Ŝe kluczowe jest to, czy dane przedsięwzięcie naleŝy do któregoś z wymienionych w załącznikach do dyrektywy punktów, a nie to czy naleŝy do kategorii wymienionej w nagłówku poprzedzającym określoną grupę punktów. Oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko nie zaleŝy bowiem od tego czy przedsięwzięcie słuŝy celom danej gałęzi przemysłu. Jako przykład moŝna tu podać wymienione w punkcie 3 lit. a) załącznika II do dyrektywy - urządzenia przemysłowe do produkcji energii, pary i gorącej wody umieszczone pod nagłówkiem przemysł energetyczny. Tymczasem urządzenie do produkcji energii ma takie samo oddziaływanie na środowisko niezaleŝnie od tego czy pracuje w elektrowni (przemysł energetyczny), czy w zakładzie nienaleŝącym do przemysłu energetycznego. 8 3 ust. 1 pkt 52 lit. b) rozporządzenia.

10 NaleŜy równieŝ wskazać, Ŝe w angielskiej wersji dyrektywy 85/337 powołane wyŝej kategorie przedsięwzięć opisane są jako Manufacture of dairy products i Confectionery and syrup manufacture. Słowo manufacture rozumieć naleŝy jako wytwarzanie wyrobów niekoniecznie na skalę przemysłową (do dalszej dystrybucji); moŝe ono oznaczać takŝe produkcję w celu sprzedaŝy na miejscu. Planowane przedsięwzięcie nie jest wymienione w Rozporządzeniu OOŚ - rozporządzenie to wymienia bowiem w 3 ust. 1 pkt 82 i 83 - instalacje do produkcji mleka lub wyrobów mleczarskich, o zdolności produkcyjnej nie niŝszej niŝ 50 ton rocznie oraz instalacje do produkcji wyrobów cukierniczych lub syropów, o zdolności produkcyjnej nie niŝszej niŝ 50 ton rocznie - których to wartości planowane przedsięwzięcie nie osiąga. Zgodnie z kwalifikacją przyjętą w Załączniku nr 1 do Wytycznych dla Wnioskodawców - Przewodniku OOŚ, omawiane przedsięwzięcie naleŝy więc zaliczyć do grupy IIa (tzw. przedsięwzięcie podprogowe). Ponadto naleŝy zauwaŝyć, iŝ istotą projektu jest instalacja i uruchomienie urządzeń w lokalu, a nie sam fakt ich zakupu. Istotne jest to, Ŝe urządzenia rozpoczną swoją pracę (zostaną uruchomione). 6. Zakup i uruchomienie, w zakładzie produkującym dźwigi (windy) osobowe i towarowe, nowych urządzeń słuŝących do obróbki blachy. Zakład, w ramach którego planowana jest realizacja ww. przedsięwzięcia jest wprost wymieniony w 3 ust. 1 pkt 17 Rozporządzenia OOŚ instalacje do produkcji lub montowania m.in. sprzętu mechanicznego. Uruchomienie wskazanych maszyn ma na celu rozszerzenie i unowocześnienie parku maszynowego. W związku z tym moŝe teŝ zmienić się oddziaływanie tego przedsięwzięcia na środowisko. Dla kwalifikacji przedsięwzięcia wg rozporządzenia nie ma znaczenia czy chodzi tu o budowę nowego, czy modernizację istniejącego obiektu. Z orzecznictwa Europejskiego Trybunał Sprawiedliwości wynika, Ŝe zmiany dokonywane w istniejących przedsięwzięciach powinny być traktowane analogicznie jak nowe przedsięwzięcia (wyrok w sprawie C-142/07 - CODA). Konstrukcja polskiego Rozporządzenia OOŚ wskazuje, Ŝe obejmuje ono teŝ wszelkie zmiany w wymienionych w nim przedsięwzięciach. Polski ustawodawca nie stawia Ŝadnych warunków dotyczących zmian w przedsięwzięciach, jakie musiałyby być spełnione, aby zmiana taka była zaliczona do przedsięwzięć wymienionych w 2 lub 3 (powołany w rozporządzeniu wzrost emisji lub poboru surowców o 20% nie dotyczy zmian samych przedsięwzięć wymienionych w rozporządzeniu, ale realizacji innych, niewymienionych w nim przedsięwzięć na terenie przedsięwzięć wymienionych). Wobec tego - zgodnie z powołanym wyŝej wyrokiem ETS w sprawie CODA - naleŝy uznać, Ŝe polski ustawodawca zaliczył przedsięwzięcia polegające na modyfikacji istniejącego wcześniej przedsięwzięcia bezpośrednio do - odpowiednio - grupy I lub II. W związku z powyŝszym planowane przedsięwzięcie naleŝy do II grupy przedsięwzięć i powinien spełnić odpowiednie dla tej grupy wymagania. 7. Uruchomienie całorocznego Centrum Konferencyjnego oraz nowoczesnej bazy rehabilitacyjnej poprzez przebudowę oraz adaptację budynków ośrodka wypoczynkowego. W ramach przedsięwzięcia planowana jest przebudowa części budynku na funkcję rehabilitacyjno-zabiegową, przebudowa części parteru na pomieszczenia socjalne oraz pomieszczenia pralni, budowa częściowo szklanego przekrycia dziedzińca zewnętrznego, modernizacja elewacji budynku, modernizacja ciągów kuchennych, modernizacja klatki

11 schodowej oraz przylegających korytarzy i pomieszczeń na parterze i 1. piętrze, przebudowa istniejącej części administracyjno-biurowej na sale konferencyjne. Przebudowane pomieszczenia będą wyposaŝone m.in. w sprzęt rehabilitacyjny oraz sprzęt potrzebny do funkcjonowania centrum konferencyjnego. Przedsięwzięcie naleŝy do kategorii wymienionej w pkt 12 lit. c) załącznika II dyrektywy 85/337 - ośrodki wypoczynkowe i kompleksy hotelowe poza obszarami miejskimi wraz z inwestycjami towarzyszącymi. Przedsięwzięcie polega na przebudowie ośrodka, utworzeniu i dobudowaniu w nim pomieszczeń słuŝących innym niŝ dotychczas celom (rehabilitacja, centrum konferencyjne, pralnie) i tym samym na rozszerzeniu świadczonych przez ośrodek usług. Zgodnie z interpretacją dokonaną przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości, tak jak przedsięwzięcia wymienione w załącznikach do dyrektywy 85/337, naleŝy traktować takŝe modyfikacje tych przedsięwzięć - wyrok w sprawie C-142/07 (CODA), pkt Zmiany przedsięwzięć wymienionych w załączniku I lub II dyrektywy, wymienione są wprost w pkt 13, tiret pierwsze załącznika II: Wszelkie zmiany bądź rozbudowa przedsięwzięć wymienionych w załączniku I lub II, juŝ zatwierdzonych, zrealizowanych lub będących w trakcie realizacji, które mogą mieć znaczące niekorzystne oddziaływanie na środowisko naturalne (zmiana lub rozciągnięcie niezawarte w załączniku I). Planowana przebudowa moŝe zwiększyć oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko (wydłuŝenie okresu uŝytkowania ośrodka z sezonu letniego na cały rok i zaoferowanie nowych usług z czym wiąŝe się zwiększenie emisji i zuŝycia surowców, w tym wody oraz zwiększenie generowanie ruchu; a w trakcie sezonu letniego - zwiększenie zuŝycia wody poprzez uruchomienie pralni itp.). W związku z przedstawionymi wyŝej argumentami, przedsięwzięcie naleŝy zaliczyć do wymienionego w załączniku II do dyrektywy, co oznacza, Ŝe naleŝy dla niego przeprowadzić przynajmniej etap selekcji (w ramach którego moŝe okazać się, Ŝe zasadne jest przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko). Przedsięwzięcie jest takŝe wymienione w Rozporządzeniu OOŚ - 3 ust. 1 pkt 49 (ośrodki wypoczynkowe lub hotele, umoŝliwiające pobyt nie mniej niŝ 100 osób, poza obszarami miejskimi wraz z towarzyszącą infrastrukturą). Konstrukcja polskiego Rozporządzenia OOŚ wskazuje, Ŝe obejmuje ono takŝe wszelkie zmiany w wymienionych w nim przedsięwzięciach. Polski ustawodawca nie stawia Ŝadnych warunków dotyczących zmian w przedsięwzięciach, jakie musiałyby być spełnione, aby zmiana taka była zaliczona do przedsięwzięć wymienionych w 2 lub 3. Zgodnie z powołanym wyŝej wyrokiem ETS w sprawie CODA - naleŝy uznać, Ŝe polski ustawodawca zaliczył przedsięwzięcia polegające na modyfikacji (przebudowie, rozbudowie) istniejącego wcześniej obiektu bezpośrednio do - odpowiednio - grupy I lub II. Niedopuszczalna i niezgodna z dyrektywą byłaby bowiem taka interpretacja rozporządzenia, która prowadziłaby do konkluzji, Ŝe przebudowa czy modernizacja obiektów z I lub II grupy w ogóle nie podlega wymaganiom związanym z ocenami oddziaływania na środowisko. Zgodnie bowiem z orzeczeniem Europejskiego Trybunał Sprawiedliwości w sprawie C-72/95 (Kraaijeveld), cel i zakres dyrektywy EIA naleŝy interpretować szeroko. W związku z powyŝszym planowane przedsięwzięcie naleŝy do II grupy przedsięwzięć i powinno spełnić wymagania określone dla tej grupy (posiadać decyzję środowiskową). 8. Zakup i uruchomienie nowych maszyn, co pozwoli na rozszerzenie zdolności produkcyjnych zakładu m.in. zwiększenie ilości produkowanych okien, drzwi i schodów drewnianych. Uruchomienie nowych maszyn pozwoli równieŝ na wprowadzenie produkcji nowych produktów: mebli ogrodowych oraz brykietów opałowych. Do produkcji brykietu zostanie zakupiona i uruchomiona brykieciarka hydrauliczna, która znajduje zastosowanie przy przetwarzaniu odpadów drzewnych, papierowych, z tworzyw sztucznych i metali kolorowych.

12 Wytwarzanie wyrobów z drewna, takich jak drzwi, okna, drewniane programy ogrodowe mieści się w kategorii określonej w 3 ust. 1 pkt 46 rozporządzenia tartaki, stolarnie, instalacje do wyrobu płyt pilśniowych, płyt wiórowych, sklejek lub mebli. Dodatkowo teŝ, w związku z tym, Ŝe brykieciarka hydrauliczna produkująca brykiety znajdzie zastosowanie przy przetwarzaniu odpadów, planowane przedsięwzięcie naleŝałoby takŝe zaliczyć do kategorii wymienionej w 3 ust. 1 pkt 73 rozporządzenia instalacje związane z odzyskiem lub unieszkodliwianiem odpadów, niewymienione w 2 ust. 1 pkt W przedstawionym przedsięwzięciu instalacja maszyn ma na celu rozszerzenie produkcji i wprowadzenie nowych rodzajów produktów. W związku z tym moŝe teŝ zmienić się oddziaływanie tego przedsięwzięcia na środowisko. Dla zakwalifikowania przedsięwzięcie wg rozporządzenia czy dyrektywy nie ma znaczenia czy projekt polega na budowie nowego, czy modernizacji istniejącego obiektu. Z orzecznictwa Europejskiego Trybunał Sprawiedliwości wynika, Ŝe zmiany dokonywane w istniejących przedsięwzięciach powinny być traktowane analogicznie jak nowe przedsięwzięcia (wyrok w sprawie C-142/07 - CODA). Zmiany przedsięwzięć wymienionych w załączniku I lub II dyrektywy, wymienione są wprost w pkt 13, tiret pierwsze załącznika II: Wszelkie zmiany bądź rozbudowa przedsięwzięć wymienionych w załączniku I lub II, juŝ zatwierdzonych, zrealizowanych lub będących w trakcie realizacji, które mogą mieć znaczące niekorzystne oddziaływanie na środowisko naturalne (zmiana lub rozciągnięcie niezawarte w załączniku I). Planowana przebudowa niewątpliwie moŝe zwiększyć oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko (zwiększenie produkcji, rozpoczęcie przetwarzania odpadów). TakŜe konstrukcja polskiego Rozporządzenia OOŚ wskazuje, Ŝe obejmuje ono teŝ wszelkie zmiany w wymienionych w nim przedsięwzięciach. Polski ustawodawca nie stawia Ŝadnych warunków dotyczących zmian w przedsięwzięciach, jakie musiałyby być spełnione, aby zmiana taka była zaliczona do przedsięwzięć wymienionych w 2 lub 3 (obowiązek wykazania wzrostu emisji lub poboru surowców o 20% nie dotyczy zmian samych przedsięwzięć wymienionych w rozporządzeniu, ale realizacji innych, niewymienionych w nim przedsięwzięć na terenie przedsięwzięć wymienionych). Wobec tego - zgodnie z powołanym wyŝej wyrokiem ETS w sprawie CODA - naleŝy uznać, Ŝe polski ustawodawca zaliczył przedsięwzięcia polegające na modyfikacji istniejącego wcześniej przedsięwzięcia bezpośrednio do - odpowiednio - grupy I lub II. Podsumowując przedsięwzięcie naleŝy do II grupy przedsięwzięć i powinno spełnić wymagania określone dla tej grupy (posiadać decyzję środowiskową). 9. Budowa samoobsługowej, bezdotykowej myjni samochodowej na terenie istniejącej stacji paliw. Jeśli dobudowanie myjni spowoduje wzrost zuŝycia surowców lub emisji o co najmniej 20%, to przedsięwzięcie to naleŝy do wymienionych w 3 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 2004 r. przedsięwzięcia realizowane na terenie zakładu lub obiektu zaliczonego do przedsięwzięć wymienionych w ust. 1, będące przedsięwzięciami niewymienionymi w ust. 1 lub 2 ust. 1, jeŝeli ich realizacja spowoduje: (a) wzrost emisji o nie mniej niŝ 20% lub (b) wzrost zuŝycia surowców (w tym wody), materiałów, paliw, energii o nie mniej niŝ 20%. Zaliczenie przedsięwzięcia do 3 ust. 2 Rozporządzenia OOŚ oznacza, Ŝe na podstawie prawa polskiego zaliczone jest ono do II grupy przedsięwzięć (jeśli nastąpi wzrost zuŝycia surowców lub emisji o 20% lub więcej) i powinno spełnić wymagania określone dla tej grupy (posiadać decyzję środowiskową). 10. Budowa pensjonatu z miejscami noclegowymi dla 70 osób.

13 W zaleŝności od miejsca lokalizacji, przedsięwzięcie naleŝy uznać za naleŝące do kategorii wymienionej w pkt 12 lit. c) załącznika II dyrektywy 85/337 - ośrodki wypoczynkowe i kompleksy hotelowe poza obszarami miejskimi wraz z inwestycjami towarzyszącymi lub do pkt 10 lit. b) załącznika II dyrektywy przedsięwzięcia inwestycyjne na obszarach miejskich. Planowany do budowy obiekt spełnia wskazane w dyrektywie kryteria - zwłaszcza, jeśli weźmie się pod uwagę prezentowane przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości i Komisję Europejską stanowisko, Ŝe cel i zakres dyrektywy 85/337 naleŝy interpretować szeroko - pogląd ten wyraził ETS w sztandarowym w tej kwestii wyroku w sprawie Kraaijeveld (C-72/95), a następnie powtarzał w kolejnych orzeczeniach; na wyrok w sprawie Kraaijeveld powołuje się kilkakrotnie takŝe Komisja Europejska w przygotowanym przez siebie Przewodniku 9. Planowane przedsięwzięcie nie jest wymienione w Rozporządzeniu OOŚ - rozporządzenie to wymienia bowiem ośrodki wypoczynkowe i hotele, umoŝliwiające pobyt nie mniej niŝ 100 osób, a planowany obiekt ma mieć 70 miejsc noclegowych. Zgodnie z kwalifikacją przyjętą w Przewodniku dla Wnioskodawców, omawiane przedsięwzięcie naleŝy więc zaliczyć do grupy IIa (tzw. przedsięwzięcie podprogowe). 9 Directive 85/337/EEC on the assessment of the effects of certain public and private projects on the environment (EIA Directive). Interpretation of definitions of certain project categories of annex I and II of the EIA Directive, European Communities, 2008, dostępny pod adresem