L I G A M I Ę D Z Y P R Z E D M I O T O W A H I S T O R I A - G I M N A Z J U M

Transkrypt

1

2 Mapa do zadania 1. Źródło: D. Przybytek, S. Mierzwa, Atlas Historia dla szkoły podstawowej, Wydawnictwo Europa 2004 r., s. 8. Zadanie 1. (1 p.) Określ, do którego okresu w dziejach Polski odnosi się zamieszczona mapa i wybierz odpowiadające mu uzasadnienie. Zakreśl właściwą literę i numer. A. ostatnie lata panowania Mieszka I B. ostatnie lata panowania Bolesława Chrobrego ponieważ 1. Polska nie posiadała własnego arcybiskupstwa. 2. Polska odzyskała zabrane przez Ruś Grody Czerwieńskie. 3. Polska utraciła księstwa śląskie na rzecz Czech. 2 S t r o n a

3 Zadanie 2. (1 p.) Szereg, w którym uporządkowano chronologicznie powstanie podanych niżej tekstów, to A. statut wiślicki Dagome iudex kronika Galla Anonima B. Dagome iudex kronika Galla Anonima statut wiślicki C. kronika Galla Anonima statut wiślicki Dagome iudex D. Dagome iudex statut wiślicki kronika Galla Anonima Zadanie 3. (1 p.) Napisz, jakie znaczenie dla państwa /władcy polskiego miała koronacja Bolesława Chrobrego. Zadanie 4. (1 p.) Podkreśl wydarzenie, które rozegrało się za panowania Mieszka II. A. Przyłączenie Śląska do Polski. B. Utrata przez Polskę Milska i Łużyc. C. Bitwa polsko-niemiecka pod Głogowem. D. Najazd na Polskę księcia czeskiego Brzetysława. Zadanie 5. (2 p.) Uporządkuj chronologicznie wydarzenia. Wydarzenie pierwsze oznacz numerem 1, kolejne 2, 3, 4. A. Pierwsza koronacja królewska w Polsce.. B. Utworzenie biskupstwa w Krakowie.. C. Misja biskupa praskiego do Prus.. D. Śmierć Mieszka I.. Zadanie 6. (3 p.) Podaj wiek i połowę wieku, w którym rozegrały się podane niżej wydarzenia. wiek połowa wieku A. Bitwa pod Cedynią.. B. Zjazd w Gnieźnie.. C. Pokój w Budziszynie.. 3 S t r o n a

4 Zadanie 7. (3 p.) Określ, czy podane zdania odnoszące się do panowania Kazimierza Odnowiciela są prawdziwe, czy fałszywe. Zaznacz odpowiednio literę P (prawda) lub F (fałsz). 1. Kazimierz Odnowiciel odzyskał wszystkie ziemie należące do Polski w chwili śmierci Bolesława Chrobrego. 2. Koronacja królewska Kazimierza Odnowiciela zakończyła proces odbudowy państwa polskiego. 3. Kazimierz Odnowiciel przyłączył do Polski Śląsk pod warunkiem płacenia Czechom rocznego trybutu. P P P F F F Tekst do zadania 8. Zaznaczyć należy, że o ile przez łagodność i staranie wielkiego króla Bolesława chwała królestwa polskiego powiększona wzrosła, o tyle przez bezbożność tego Bolesława zmalała. I w tym samym stopniu, w jakim tamten, zakładając biskupstwa i wspierając je darami królewskimi, podniósł godność biskupią, ten przez okrutne zamordowanie świętego Stanisława, kapłana Bożego, godność królewską kapłaństwa znieważył. Słusznym tedy wyrokiem Bożym dzieje się, aby ten, który zdeptał infułę*, sam także jako zbieg się tułał i pozbawiał siebie i potomstwo korony królewskiej. Albowiem z powodu morderstwa, którego się na błogosławionym męczenniku Stanisławie dopuścił, nie tylko korona spadła z jego głowy i głowy potomków jego, lecz i Polska sama utraciła sławę i godność królestwa. O ile tamten Bolesław rozszerzył panowanie narodu swego, o tyle ten, jako król niemądry zgubił naród i sprawił, że Polska opuszczona została. *liturgiczne nakrycie głowy biskupa Źródła: H. Paszkiewicz, Dzieje Polski. Czasy piastowskie, Warszawa Zadanie 8. (3 p.) Uzupełnij poniższy tekst, przyporządkowując każdemu zdaniu właściwą odpowiedź spośród podanych. Autor tekstu porównuje panowanie Z tekstu wynika, że obaj władcy Wspomniany w tekście Stanisław był A. Bolesława Chrobrego i Bolesława Śmiałego B. Bolesława Śmiałego i Bolesława Krzywoustego C. Bolesława Chrobrego i Bolesława Krzywoustego 8.2. A. doprowadzili do umocnienia państwa B. sięgnęli po godność królewską C. pozostawali w konflikcie z dostojnikiem kościelnym 8.3. A. biskupem B. palatynem C. księciem 4 S t r o n a

5 Zadanie 9. (4 p.) Do podanych książąt, dopasuj po dwie ziemie, które otrzymali od ojca Władysława Hermana w 1097 roku. Odpowiedzi wybierz spośród: Mazowsze, Wielkopolska, Małopolska, Kujawy, Śląsk. A. Bolesław Krzywousty.... B. Zbigniew.... Zadanie 10. (3 p.) Określ, czy podane zdania odnoszące się do postanowień testamentu Bolesława Krzywoustego są prawdziwe, czy fałszywe. Zaznacz odpowiednio literę P (prawda) lub F (fałsz). 1. Książę zwierzchni otrzymywał we władanie niepodzielną, centralnie położoną część państwa. 2. Władzę jako książę zwierzchni miał sprawować każdorazowo najstarszy syn umierającego seniora. P P F F 3. Synowie księcia otrzymywali w dziedziczne władanie poszczególne części państwa. P F Tekst do zadania 11. Naszym przodkom wystarczyły ryby słone i cuchnące, My po świeże przychodzimy, w oceanie pluskające! Ojcom naszym wystarczało, jeśli grodów dobywali, A nas burza nie odstrasza ni szum groźny morskiej fali. Nasi ojce na jedzenie urządzali polowanie, A my skarby i potwory łowim, skryte w oceanie! Źródło: Zadanie 11. (1 p.) Gall Anonim w przedstawionym fragmencie pieśni utrwalił pamięć o wyprawie Bolesława Krzywoustego przeciwko wojskom A. cesarza niemieckiego. B. książąt pomorskich. C. palatyna Sieciecha. D. brata Zbigniewa. 5 S t r o n a

6 Zadanie 12. (3 p.) Wymień koronowanych władców z dynastii Piastów rządzących w XIII XIV wieku. Podaj rok ich koronacji. Zadanie 13. (3 p.) Wymień trzy działania Kazimierza Wielkiego służące rozwojowi gospodarczemu państwa polskiego Zadanie 14. (1 p.) W okresie panowania pierwszych Piastów Polska i Ruś Kijowska toczyły spór o A. Grody Czerwieńskie. B. Słowację i Morawy. C. Milsko i Łużyce. D. Ruś Halicką. Zadanie 15. (3 p.) Określ, czy wskazane ziemie należały do Polski w chwili śmierci podanych władców. Wstaw znak X we właściwe miejsca tabeli. Śląsk Bolesław Chrobry Bolesław Śmiały Kazimierz Wielki TAK NIE TAK NIE TAK NIE Pomorze Gdańskie 6 S t r o n a

7 Mapa do zadania 16. granice państwa w 1331 r. granice wewnętrzne ziemie okupowane przez Krzyżaków miejsca koncentracji wojsk krzyżackich kierunki działań wojsk krzyżackich miasto oblegane przez Krzyżaków kierunek działania wojsk polskich obronna linia Wisły wojsk polskich spodziewany kierunek wyprawy Jana Luksemburga sojusznika Krzyżaków Na podstawie: J. Dowiat, Historia dla klasy 1 liceum ogólnokształcącego, WSiP, Warszawa 1987, s S t r o n a

8 Zadanie 16. (5 p.) Uzupełnij zdania wpisując brakujące informacje. L I G A M I Ę D Z Y P R Z E D M I O T O W A A. Przedstawione na mapie działania zbrojne rozegrały się na ziemiach. i za panowania [nazwy krain geograficzno-historycznych]. [imię i przydomek władcy polskiego] B. W chwili rozpoczęcia wojny w granicach państwa krzyżackiego znajdowała się ziemia piastowska nazywana. C. Spodziewanym sojusznikiem Krzyżaków był władca państwa.. [nazwa państwa] Zadanie 17. ( 3 p.) Określ, czy podane zdania odnoszące się do dziejów Mazowsza w średniowieczu są prawdziwe, czy fałszywe. Zaznacz odpowiednio literę P (prawda) lub F (fałsz). 1. Na Mazowszu znajdowała się siedziba jednego z biskupstw utworzonych za panowania Bolesława Chrobrego. 2. Na mocy testamentu Bolesława Krzywoustego władzę na Mazowszu przejął książę Kazimierz Sprawiedliwy. P P F F 3. Kilku książąt mazowieckich złożyło hołd lenny królowi Polski Kazimierzowi Wielkiemu. P F Zadanie 18. (2 p.) Spośród podanych informacji wskaż bezpośrednią przyczynę i skutek sprowadzenia Krzyżaków na ziemie polskie. W tabeli zakreśl właściwe litery. Przyczyna Skutek A. B. C. D. sprowadzenie Krzyżaków A. B. C. D. A. wyprawa świętego Wojciech do ziem pruskich B. podbój i chrystianizacja pogańskich Prusów C. najazdy plemion pruskich na ziemie polskie D. zajęcie ziem pruskich przez władców Polski 8 S t r o n a

9 Zadanie 19. (2p.) Podkreśl wydarzenie chronologicznie pierwsze i ostatnie. W tabeli zaznacz właściwe litery. wydarzenie chronologicznie pierwsze A. B. C. D. wydarzenie chronologicznie pierwsze A. B. C. D. A. zawarcie pierwszego pokoju z Krzyżakami w Toruniu B. bitwa polsko-krzyżacka pod Grunwaldem C. włączenie Prus Królewskich do Polski D. sąd papieski w Warszawie Tekst do zadania 20. Król Kazimierz, otoczony radą, jak wierzył, sobie wiernych, przedstawił Karolowi, królowi Węgier, że na wypadek, gdy nie będzie miał syna, chce naznaczyć jako swego następcę, najdroższego w państwie polskim, jego pierworodnego syna. Źródło: T. Mosiek, Historia. Starożytność i średniowiecze. Ćwiczenia ze źródłami, Poznań 2001, s. 63. Zadanie 20. (1 p.) Określ, czy złożone obietnice zostały dotrzymane. Wypowiedź uzasadnij odwołując się do faktów historycznych. Odpowiedź.. Uzasadnienie Zadanie 21. (2 p.) Do podanych władców dobierz postać historyczną żyjącą w okresie ich panowania, wpisując w wykropkowane miejsca właściwe litery. Odpowiedzi wybierz spośród: A. kronikarz Wincenty Kadłubek B. kupiec krakowski Wierzynek C. prawnik Paweł Włodkowic D. biskup poznański Jordan 1. Kazimierz Wielki - 2. Władysław Jagiełło - 9 S t r o n a

10 Zadanie 22. (1 p.) Szereg, w którym uporządkowano chronologicznie nadanie podanych niżej przywilejów, to A. koszycki jedleński czerwiński. B. jedleński czerwiński koszycki. C. czerwiński koszycki jedleński. D. koszycki czerwiński jedleński Tekst do zadania 23. Przede wszystkim naszym słowem królewskim przyrzekamy w pełni utrzymać wszystkich mieszkańców naszego królestwa przy wszelkich prawach, danych im przez poprzedników naszych. Nikogo nie polecimy pozbawiać dóbr ani uwięzić, jeżeli wina jego nie zostanie wprzód wyrokiem sądowym stwierdzona. [ ] Przyrzekamy również, że ani żadnych nowych nie wydamy, ani nie polecimy wzywać ziemian na wojnę bez zgody sejmiku ziemskiego, do Środy zwołanego. Zadanie 23. (2 p) Podaj nazwę miejscowości i rok, w którym wydano cytowany przywilej. Nazwa miejscowości rok... Tekst do zadania 24. Mowa wygłoszona przez Skirgiełłę na dworze w Krakowie Od dawna wielcy książęta i potężni królowie nakłaniali naszego wielkiego księcia litewskiego Jagiełłę, by przyjął wiarę chrześcijańską, porzuciwszy własną, w której pozostawili go rodzice. Nigdy jednak nie można go było nakłonić żadną namową ani nawet wojnami, jakie z nimi prowadzili Krzyżacy z Prus. To dla Ciebie najjaśniejsza królowo, i dla Twojego Królestwa Polskiego zachował najwyższy ten zaszczyt i ten przywilej, którego pamięć będzie trwała przez wiele wieków. Źródło: J. Długosz, Roczniki, w: K. Bogucka-Krenz, T. Małkowski, K. Stawiarz, Labirynty historii, książka dla ucznia klasy VI, s.13. Zadanie 24. (3 p.) Uzupełnij zdania wpisując brakując informacje. Wspomniana w tekście królowa to (A). Mowa została wygłoszona [imię] w wieku (B.). Potwierdzeniem wygłoszonej deklaracji było podpisanie umowy zawartej w (C.). [nazwa miejscowości] 10 S t r o n a

11 Ilustracja i taśma chronologiczna do zadania 25. L I G A M I Ę D Z Y P R Z E D M I O T O W A Źródło: Zadanie 25. (1 p.) Przedstawiona na zdjęciu krypta św. Leonarda katedry wawelskiej została wzniesiona w okresie oznaczonym na taśmie chronologicznej numerem A. 1. B. 2. C. 3. D S t r o n a

12 Tablica genealogiczna do zadania 26. L I G A M I Ę D Z Y P R Z E D M I O T O W A Zadanie 26. (3 p.) Określ, czy podane zdania odnoszące się do tablicy genealogicznej są prawdziwe, czy fałszywe. Zaznacz odpowiednio literę P (prawda) lub F (fałsz). 1. Synowie Kazimierza Sprawiedliwego rządzili na ziemiach polskich w okresie rozbicia dzielnicowego. 2. Małżeństwo córki Władysława Łokietka oznaczało zawarcie unii personalnej z Węgrami. P F 3. Prawnuk Konrada Mazowieckiego był ostatnim władcą Polski z dynastii Piastów. P F P F 12 S t r o n a

13 Mapa do zadania 27. Źródło: J. Klusek, Polska i świat w dobie Jagiellonów XIV XVI wiek, Warszawa 2000, s Zadanie 27. (1 p.) Mapa przedstawia sytuację nad Bałtykiem w okresie panowania A. Władysława Jagiełły. B. Kazimierza Jagiellończyka. C. Zygmunta Starego. D. Zygmunta Augusta. Zadanie 28. (2 p.) Spośród podanych informacji wskaż bezpośrednią przyczynę i skutek wojny trzynastoletniej. W tabeli zakreśl właściwe litery. Przyczyna Skutek A. B. C. D. wojna trzynastoletnia A. B. C. D. A. zdobycie przez państwo polskie Warmii B. podbój Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej przez Krzyżaków C. poparcie udzielone przez króla Polski Związkowi Pruskiemu D. odmówienie złożenia hołdu królowi Polski przez wielkiego mistrza Zakonu 13 S t r o n a

14 Taśma chronologiczna do zadania 29. L I G A M I Ę D Z Y P R Z E D M I O T O W A Zadanie 29. (1 p.) Powstanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów nastąpiło w okresie oznaczonym na taśmie chronologicznej numerem A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. Zadanie 30. (3 p.) Określ, czy podane zdania odnoszące się do Sejmu Walnego w XVI wieku są prawdziwe, czy fałszywe. Zaznacz odpowiednio literę P (prawda) lub F (fałsz). 1. Król przewodniczył obradom i przedstawiał własne projekty ustaw. P F 2. W izbie poselskiej zasiadali przedstawiciele sejmików ziemskich i rady królewskiej. P F 3. W senacie zasiadali najwyżsi urzędnicy państwa i dostojnicy Kościoła katolickiego. P F Zadanie 31. (2 p.) Do podanych informacji dotyczących wielkich odkryć geograficznych dobierz właściwego żeglarza. Odpowiedzi wybierz spośród: Bartłomiej Diaz, Vasco da Gama, Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan. A. Powstanie pierwszych kolonii hiszpańskich na obszarze Nowego Świata było skutkiem wyprawy. B. Przepłynięcie Oceanu Spokojnego miało miejsce w czasie wyprawy.. 14 S t r o n a

15 Zadanie 32. (1 p.) W XVI wieku religię luterańską przyjął władca A. Szwecji. B. Francji. C. Polski. D. Rosji. Zadanie 33. (1 p.) Podaj nazwę zakonu powołanego w XVI wieku do walki z reformacją... Zadanie 34. (1 p.) Szereg, w którym uporządkowano chronologicznie wydarzenia dotyczące wojen polsko-szwedzkich, to A. oblężenie Jasnej Góry zawarcie traktatu w Sztumskiej Wsi bitwa pod Oliwą B. bitwa pod Oliwą zawarcie traktatu w Sztumskiej Wsi oblężenie Jasnej Góry C. oblężenie Jasnej Góry bitwa pod Oliwą zawarcie traktatu w Sztumskiej Wsi D. zawarcie traktatu w Sztumskiej Wsi oblężenie Jasnej Góry bitwa pod Oliwą Zadanie 35. (2 p.) Podaj dwa czynniki, które spowodowały ukształtowanie się w Rzeczypospolitej w XVI wieku tolerancji religijnej Zadanie 36. (3 p.) Do podanych królów elekcyjnych dopisz nazwy państw, z których pochodzili. A. Henryk Walezy -.. B. Stefan Batory -.. C. Jan Kazimierz S t r o n a

16 Zadanie 37. (4 p.) Uzupełnij tabelę dotyczącą traktatów kończących wojny toczone przez Rzeczpospolitą w XVII wieku. Postanowienia traktatu 1. Uzyskanie przez dynastię Hohenzollernów suwerenności w Prusach Książęcych. 2. Rzeczpospolita zgodziła się płacić 22 tys. złotych rocznego haraczu w zamian za pokój. Podpisanie traktatu miejscowość rok państwo* * państwo, z którym Rzeczpospolita zawarła układ Tekst do zadania 38. On bowiem w jednej bitwie na polach pod Kłuszynem zawojował północne krainy moskiewskie, do których nie dotarły rzymskie legiony. Dlatego mógł później triumfalnie przyprowadzić królowi Zygmuntowi do Warszawy samego wielkiego cara Moskwy. Całe państwo moskiewskie zmusił do tego, że przyrzekło posłuszeństwo i poddaństwo synowi króla, Władysławowi, kiedy wziął w posiadanie całą stolicę Moskwę. Na podstawie: M. Sobańska-Bondaruk, S. Lenard, Ćwiczenia źródłowe dla gimnazjum, Warszawa 2002, s.218. Zadanie 38. (1 p.) Przedstawiony opis dotyczy sukcesów odniesionych przez hetmana A. Jana Karola Chodkiewicza. B. Stefana Czarnieckiego. C. Stanisława Koniecpolskiego. D. Stanisława Żółkiewskiego. Zadanie 39. (1 p.) Na skutek wojen XVII wieku Rzeczpospolita utraciła A. Wołyń. B. Podlasie. C. Inflanty. D. Ruś Halicką. 16 S t r o n a

17 Mapa do zadania 40. i 41. Zadanie 40. (3 p.) Podaj nazwy miejscowości, w pobliżu których stoczono bitwy oznaczone na mapie numerami Zadanie 41. (1 p.) Podaj nazwę państwa zależnego od Turcji, z którym Rzeczpospolita sąsiadowała w XVII wieku, oznaczonego na mapie literą X. 17 S t r o n a

18 Zadanie 42. (2 p.) Do przedstawionych na ilustracjach pomników dopisz odpowiadających im władców... Źródło: S t r o n a